WHITEPAPER Van regelrijk naar regelmatig. Co-creatie als weg naar effectieve deregulering

WHITEPAPER Van regelrijk naar regelmatig Co-creatie als weg naar effectieve deregulering

‘Wij stellen de cliënt centraal met als doel hem zo zelfredzaam mogelijk te laten zijn. Ons experiment om regelarm te gaan werken in de extramurale zorg sluit aan bij de visie van Careyn.’ Ton van Overbeek, voorzitter van de Raad van Bestuur van Careyn

‘Samenwerken is een werkwoord en betekent energie geven en krijgen. Betere resultaten kunnen niet afgedwongen worden door meer regels en controle.’ Dr. Ruurd Jan Roorda MBA, voorzitter Raad van Bestuur Tergooi

2

PinkRoccade Healthcare

Context van ons ‘regelrijk’

het bieden van zorg en de

randvoorwaarden

voor de sector

veranderen

Oerwoud aan regels

Gedrag

In de afgelopen jaren is er een oerwoud aan regels in de zorg ontstaan. Een ondoordringbare jungle met lianen van wetgeving waarin de zorggebruiker en de behandelaar verstrikt raken. In deze omgeving gaan zij samen op pad op weg naar genezing of herstel. In plaats van zich af te vragen welke zorg of behandeling daar het beste bij past, gaat veel tijd uit naar het nietverdwalen in het ‘regelwoud’. Als we in dit traject een ontsporing ontdekken, dan komen er weer aanvullende regels om de controle te pakken en herhaling bij een volgende keer te voorkomen.

Richtlijnen en kaders zijn ook nodig om het gedrag van de actoren te bepalen. Wanneer professionele zorgverleners gaan handelen vanuit winstoogmerk, ontstaan tegenstrijdige belangen. Porter signaleerde dit in zijn boek ‘Redefining Healthcare’ en pleit voor een nieuw paradigma: ‘objectief bepaalde toegevoegde waarde’. In onze visie is dit voor het curatieve zorgsegment een beter uitgangspunt om kosten en kwaliteit in evenwicht te brengen. We raken hiermee meteen ook de verschillen die er bestaan tussen de soorten zorg. Een verschil dat dieper moet worden verkend om tot effectieve deregulering te komen.

Verantwoording Regels, wetgeving, richtlijnen en kaders hebben hun doel, ook voor de zorg. We zien allen de waarde van een goede gezondheid in, dus ‘zorg’ in de engste zin van het woord gaat ons allen aan. De zorgbehoefte groeit en we kunnen steeds meer. Maar de middelen zijn er niet (altijd) en dus is er een toenemende behoefte aan beheersbaarheid. In die spanning voelt de regering haar (beleids)verantwoordelijkheid bij het toekennen en besteden van de collectieve middelen. Maar kunnen en moeten we al die (macro)economische beleidsregels wel in de zorg toepassen?

WHITEPAPER VAN REGELRIJK NAAR REGELMATIG

3

Regio’s in ons regelrijk

tussen partijen in de zorg

ontstaat een intensieve

dialoog

4


Provincies en regio’s

Care versus cure

Ons regelrijk kent verschillende regio’s en provincies. Die laatste creëerden we zelf door met elkaar af te spreken waar de grenzen over de landkaart lopen. De regio’s hebben een meer natuurlijke verschijningsvorm: stedelijke regio’s , bosrijke omgevingen, vruchtbare en verlaten regio’s. Ieder met hun eigen karakter en verschijnings vorm.

De karakteristieke kenmerken van cure en care maken duidelijk dat zij beiden op een specifiek gebied opereren en in elkaars verlengde liggen. Voor ‘waarde toevoegende zorg’ is het belangrijk om beide zorgvormen op elkaar aan te laten sluiten en slim te combineren. Hierbij is het niet noodzakelijk dat cure- en care-onderdelen behoren tot één organisatie. Werkafspraken over de as van zorgketens of -programma’s volstaan zeker zo goed. Succes trekt succes aan en investeren in kwaliteit loont. ‘Mijn maatschap (of organisatie) is onderdeel van de meest succesvolle keten’.

Cure

Care

Doelgroep

Alle leeftijden

Chronisch zieken en gehandicapten

Primaire focus

Individuele patiënt

Cliëntsysteem

Uitgangspunt

Medische diagnose

Zelfzorgtekort

Doelstelling

Genezing

Zelfstandig functioneren met hulp van cliëntsysteem

Kernbehandelaar

Specialist

Eerstelijns gekwalificeerde professional

Financiering

Verzekerbare zorg

Collectieve verstrekking

Ondernemerschap

Op maatschap-niveau

Op organisatieniveau (bedrijfsonderdeel)

Primaire kwaliteitsnorm

Behandeling

Bestaan

Netwerk rondom

Medische interventie

Integratie & revalidatie

Diagnose

Medisch

Welzijn en zelfstandigheid

Technologie

Medische technologie

(Para)medische behandeling en verzorging

Locatie/inzet expertise

Institutioneel

Intramuraal en ambulant

Ideaal zorglandschap

Dialooggestuurde zorg

In het ideale zorglandschap van de cure beschikt iedere zorgregio in Nederland over een goede regionale beschikbaarheid van medische voorzieningen met – afhankelijk van hun mate van specialisatie – een passend bedieningsgebied. Op dit behandelpunt beschikken de (medische) behandelaren over de relevante informatie van de patiënt. Ieder zorgbedrijf binnen de care omvat een netwerk van multidisciplinaire en samenwerkende voorzieningen. Elke zorgketen heeft een regisseur en is er collectief verantwoordelijk voor dat aanwezige zorgkennis optimaal wordt benut.

In eerdere tijden was de zorg aanbodgericht georganiseerd: de zorgprofessional bepaalde. Dit veranderde in vraaggestuurde zorg, waarbij de behoefte van de cliënt het bepalende uitgangspunt leek. Dialooggestuurde zorg biedt een optimale balans met aan de ene kant de klantbehoefte als uitgangspunt en aan de andere kant de transparante uitwisseling over de effecten, resultaten, wenselijkheid en kosten. Dit doet recht aan de persoonlijke verantwoordelijkheid van iedere klant.


5

Regelloos is niet redeloos

meer met minder kan als de

doelstelling ‘zorgwaarde’ centraal staat

Regelloos 1 Zonder enige regel 2 Zonder enige vorm 3 Zonder regel 4 Zonder orde Redeloos 1 Dwaas 2 Dom 3 Irrationeel 4 Idioot 5 Losbandig 6 Niet met rede begaafd 7…

6


Minder regels = niet ongeregeld

Minder regels = loslaten

Kunnen we leven zonder regels? Het antwoord is nee. We hebben onze samenleving geordend op de spelregels die we met elkaar hebben afgesproken. Als dit doorslaat ontstaat bureaucratie: het volgen van regels is dan geen middel meer, maar doel geworden. Bij het wegvallen van de regels is onze reactie dat we terugvallen naar het verleden en oudere regels opzoeken. Die vertegenwoordigen ook de waarden en normen die we met elkaar gesteld hebben. Als de stoplichten op een kruispunt uitvallen, krijgt verkeer van rechts voorrang. Bij een storing is er een moment van verwarring, maar de meest basale en meest inzichtelijke regels werken, ook als complexe systemen uitvallen. We kunnen dus naar minder toe en zullen daarbij bewuster op onszelf en elkaar moeten letten.

Het ontvlechten van het regelwoud is mogelijk als we allereerst gezamenlijke doelen bepalen. Wat zijn de voordelen als we elkaar niet die hoge normen van verantwoording opleggen maar teruggrijpen op het doel dat er mee wordt nagestreefd? Als we de regels opnieuw leren beschouwen als middel om zorgwaarde te bereiken en niet als doel op zichzelf? Dit vraagt om loslaten én vertrouwen op oudere waarden. Met name voor controlerende instanties vraagt dit veel: het betekent dat zij over hun eigen grenzen en bestaansrecht heen moeten kunnen kijken. Hebben zij het vermogen om dit te doen en zich fundamenteel te reoriënteren?

Dynamiek in een regelarme zorgsector regelmatig zorgprofessionals

regie beleidsmakers

efficiency

beleid rond beleving

co-creatie dialoogsturing

regelarme zorg delegeren

diensten en management inzicht

faciliteiten dynamiek

Minder regels = transformatie

Regelarm = regelmatig

Bij de oprichting van een nieuwe zorgorganisatie kan regelarm werken vanaf het begin in het bedrijfsmodel worden ingebouwd in de zorgfilosofie, werkafspraken en in het verdienmodel. Regelreductie vanuit een bestaande situatie vraagt om een cultuuromslag én om samenwerkingsbereidheid binnen de betrokken partijen om de processen en informatiestromen opnieuw in te richten. Visie op de toekomst, een vast geloof in de uitgangspunten, het doorlopend helder hebben van het doel, de samenwerking opzoeken om het toekomstbeeld fase- en stapsgewijs te veranderen en te realiseren: dit zijn de kwaliteiten die daarbij van de bestuurder en betrokkenen worden gevraagd.

Niet de compliance staat centraal, maar de waarde die geleverd moet worden. We voldoen niet aan de regels, maar bieden optimale zorg en zorgbeleving. We voldoen aan eisen omdat we zelf begrijpen waarom en hebben daar geen regels voor nodig. De kwaliteit van de zorg en de inrichting van de organisatie van de zorgsector wordt binnen randvoorwaarden overgelaten aan de partijen in de sector zelf. De sector wordt daarmee niet ‘regelarm’, maar ‘regelmatig’. En alle betrokken partijen worden verplicht hun bijdrage te leveren: dynamiek en inzicht aan te brengen, regie en regelmaat te voeren. Efficiency en zorgbeleving worden dagelijkse en hanteerbare issues als ze niet meer verborgen gaan achter een stortvloed van regels.


7

Oude ervaringen met nieuwe inzichten

de uitdaging is om de stijgende

complexiteit en het stijgende

volume

in te dammen De voordelen van ‘regelmatigheid’ zijn duidelijk: geen overbodige administratieve activiteiten meer, minder bureaucratie. Pure aandacht voor de mens en zijn beleving van de zorg. Het beoogde doel is helder: kwalitatief goede zorg tegen een aantrekkelijke prijs onder veranderende omstandigheden. Die overtuigingen geven ons het vertrouwen waarom de gewenste transformatie nu wel gaat lukken...

8


Winst ligt in het verleden In de zorg hebben we in de afgelopen decennia een traject doorlopen met verschillende fasen: 1. van de buurtzorgvoorzieningen in de oude samenleving; 2. naar de behoefte aan goede collectieve voorzieningen voor alle inwoners van Nederland; 3. met de parallelle ontwikkeling van de verhoging van de professionele kwaliteit van de paramedische beroepsgroepen; 4. naar de bedrijfsmatige insteek en de marktwerking in de zorg. Die ervaringen hebben ons rijker gemaakt. Het is nu tijd voor de juiste balans.

De winst ligt in het verleden

Behoefte aan efficiency

2. naar de behoefte aan goede collectieve voorzieningen voor alle inwoners van Nederland

3. met de parallelle ontwikkeling van de verhoging van de professionele kwaliteit van de paramedische beroepsgroepen

1. van de buurtzorgvoorzieningen in de oude samenleving

Dominant in het beeld

4. naar de bedrijfsmatige insteek en de marktwerking in de zorg

Winst ligt in het verleden

Zoektocht naar de juiste balans

Behoefte aan solidariteit Tijd

1970

1980

1990

2000

Mondige zelfbewuste klant

Complexiteit en volume

Zorggebruikers zijn prijs- en kwaliteitsbewuster en beter geïnformeerd dan vroeger. Op hun individuele verantwoordelijkheid wordt een groter beroep gedaan. Mensen zoeken zelfstandig informatie over hun ziekte, gezondheid en zorg voor zieningen en willen in dialoog met de zorgaanbieder. De moderne zorgorganisatie neemt dit mee in de presentatie van zijn dienstenaanbod en ondersteunt de informatiebehoefte.

De zorg heeft de neiging om zonder meer te accepteren dat de complexiteit en het volume toenemen. Maar juist de zelf standige zorggebruiker, de verantwoordelijke zorgprofessional en de nieuwe technologie zijn de sleutel tot het indammen van de stroom: als verantwoordelijkheden worden belegd bij degenen die het werk daadwerkelijk uitvoeren, neemt de complexiteit af. En als de dialoog tussen professionals onderling én tussen professional en zorggebruiker de ruimte krijgt, wordt de zorgvraag gerichter en neemt het volume af. Juist omdat zorg waarde centraal komt te staan, werken we doelmatiger en vanuit een optimale beleving. Kortom: complexiteit en volume zijn geen gegeven.

Professionele nieuwe technologie We beschikken over veel nieuwe technologie om het cliëntsysteem en betrokken hulpverleners te voorzien van informatie en zorg- en behandelgegevens. Technologie is een commodity: vroeger kwam je op je werk in aanraking met geavanceerde apparaten, nu zijn de kinderen van de medewerkers net zo ver als zij zelf in het gebruiken van de nieuwste technologie.

2010


9

Dialoog gestuurde

zorg ontstaat door

heldere verantwoordelijkheden

10 PinkRoccade Healthcare

Loslaten vanuit vertrouwen

Focus op zorg Bij deregulering is in de afgelopen tijd té weinig gekeken naar de essentiële kenmerken van de sector. Kostenreductie als macromaatregel in bezuinigingsoperaties heeft een averechts effect op de kwaliteit en op de betrokkenheid van de spelers. Maar deregulering en kostenreductie kunnen gelijktijdig worden bereikt als ‘de bewezen toegevoegde waarde’ het uitganspunt is bij het organiseren en verlenen van zorg. Er ligt een uitdaging om deze waarde meetbaar te maken. Daarbij zijn herstel en/of behoud van gewenst persoonlijk functioneren én klantbeleving veel belangrijkere parameters dan kosten.

Waarde professionele kennis verandert Binnen de zorg werken professioneel opgeleide medewerkers. Zij zijn in staat om op grond van opgedane kennis zelfstandig beslissingen te nemen in complexe situaties. Hun positie verandert: veel van de kennis is op dit moment niet meer alleen aan hen voorbehouden. Informatie is breder toegankelijk. De moderne zorggebruiker is veel beter geïnformeerd dan een paar decennia geleden. Dat kan de professional zien als een bedreiging, of als een kans. Betrokken zorgverleners benutten de beschikbare informatie optimaal als zij een ‘dakpanconstructie’ hanteren: elkaar deels overlappen zodat er een stevig verband ontstaat tussen de verschillende onderdelen.

Geef de professional zijn nieuwe én oude rol De ‘oude waarden’ van de zorgprofessional in Nederland zijn door de verzakelijking en de overmaat aan regelgeving te weinig benut en mogen worden teruggegeven. De moderne professional beschikt bovendien over competenties als ‘ondernemerschap’, ‘samenwerkingsbereidheid’ en ‘doelgericht werken’. Hij ziet de meerwaarde en toepassingsmogelijkheden van nieuwe technologie.

Proces door ogen klant Bij dialooggestuurde zorg zijn de klant en zijn sociale omgeving het uitgangspunt. In de cure is de behandeling erop gericht om dit systeem zo snel mogelijk weer op niveau te brengen. In de care is het handhaven van de zelfstandigheid een doelstelling. In beide zorgsectoren is sprake van een professioneel proces waarin de klant zelf een veel grotere rol kan spelen dan nu het geval is. ‘Boek je reis door zorgland alsof het je vakantiebestemming is!’ betekent zélf je eigen zorgarrangement samenstellen met informatie over de onderliggende kosten. Daarvoor is inzicht noodzakelijk in het onderliggende proces en het zorgdienstenportfolio.


11

Sturen op ‘transparantie’ en ‘de basis’

zorgwaarde

ontstaat daar waar de

randvoorwaarden

voor het proces vanzelfsprekend worden ingevuld


Maak nieuwe spelregels

Succesvol spelen = trainen

Op dit moment staat in het regelarm werken het uitkleden van beleidsregels centraal. Dit is een traject waarbij veel partijen betrokken zijn: zorgconsumenten, zorgorganisaties, zorgverzekeraars, (semi-)overheidsinstellingen en accountants. De drang om te controleren wordt in deze ingrijpende verbouwingsfase moeizaam losgelaten. Ook het ombouwen van de processen en informatiesystemen is een complex (her) ontwikkeltraject. De nieuwe spelregels leggen meer nadruk op zelfstandigheid, mandatering en controle op hoofdlijnen. Dit heeft verstrekkende gevolgen voor alle spelers.

Nieuwe spelpatronen vragen om training. De eerste poging om het regelwoud toegankelijker te maken leidt niet per definitie tot het gewenste eindresultaat. Van spelers mag niet worden verwacht dat zij in één trainingskamp de nieuwe speelstijl compleet kunnen adopteren. ‘Wat is de doelstelling?’ en ‘Hebben we die bereikt?’ zijn daarbij de twee vragen die naar onze mening vaak nog explicieter zouden mogen worden uitgewerkt.

Van regelrijk naar regelmatig regelrijk stoplicht geregeld / bedacht

regelmatig rechts gaat voor zelfstandig nadenken

controle

eigen verantwoordelijkheid

voldoen

vooruitzien

regels als doel

regels als middel

aanbod-/prestatiegedreven

dialooggedreven

inspanning

resultaat

compliance

kwaliteit

bedrijfsmatig structuur als doel informatiedichtheid / kwantiteit verplicht beperking tot voorzieningen budgetgestuurd leveranciers proces centraal prestatie inzichtelijk maken parameters

genormeerd / georganiseerd structuur als basis thematisering / kwaliteit gewenst ruimte voor dialoog dialooggestuurd co-creatie zorgwaarde centraal klantbeleving inzichtelijk maken verbindingen

Bestuurlijke uitdagingen Zorgbestuurders spelen een cruciale rol: zij hebben de uitdaging om visie vorm en inhoud te geven en deze uit te dragen. Zij zijn de ‘voormannen’ voor hun professionals, interne bedrijfsorganisatie en externe samenwerkingspartners. Het vertalen van de langetermijnvisie en -strategie naar haalbare beleidsdoelstellingen is een stap die een beroep doet op hun bestuurlijke kwaliteit en de samenwerking met het management. In dialoog ontstaan daarbij de werk bare oplossingen.

WHITEPAPER VAN REGELRIJK NAAR REGELMATIG 13

Visie van PinkRoccade Healthcare

Naadloze verbindingen

zorg leiden tot optimale

beleving Toegevoegde waarde ontdekken

Co-creatie

Het veranderen van het zorglandschap vraagt ook om een vernieuwde visie op de inzet van ICT. PinkRoccade ondersteunt dit met haar visie over hoe het toekomstige zorglandschap eruit kan zien. Onze studie ‘Het stormt in de polder’ beschrijft dit in de wetenschap dat dit nieuwe landschap er nog niet is en dat de realisatie in handen ligt van de zorgorganisaties, onze klanten.

Hoe combineer je op een succesvolle manier de beelden van de visionairs en de dadendrang van technische doeners? Door de beide werelden méér met elkaar in contact te brengen bij het maken van nieuwe ICT-toepassingen op twee manieren. Door in het ontwikkeltraject de huidige zorgpraktijk op te zoeken (‘Zo ziet ons regelwoud er vandaag de dag uit’). En door de zorgsector in zijn waarden door en door te kennen en te systematiseren (‘Dit is de manier waarop wij onze klant in de toekomst op zijn zorgreis willen begeleiden’).

De fundamentele gesprekken die wij mogen voeren met bestuurders over de toekomst van de zorg inspireren én laten tegelijk zien dat het verlangen naar werkende ICT-oplossingen op korte termijn ook bestaat, maar dat omgekeerd ICT ook het denken structureert. Co-creatie zien wij als de nieuwe manier om deze oplossingen te ontwikkelen.


Het ondersteunen van dynamiek regelmatig zorgprofessionals

regie beleidsmakers

efficiency

co-creatie dialoogsturing

Diensten en management inzicht

beleid rond beleving

PinkRoccade Healthcare toegevoegde waarde

regelarme zorg delegeren

faciliteiten dynamiek

Partners Wij gaan de uitdaging aan om het ‘regelwoud’ te transformeren naar ‘regelmatigheid’. Wij investeren daarin samen met onze huidige klanten. En doen zo ook op dit terrein ervaring op in co-creatie met onze klanten, de zorgorganisaties. Hoe geven we het cliëntsysteem – de klanten van onze klanten – gezamenlijk hun nieuwe positie? Door de toegevoegde waarde die wij kunnen leveren onderdeel te maken van de eigen uitdaging van de sector. Door te systematiseren vanuit onze producten bedienen we de dynamiek en ondersteunen we de inspanningen op het vlak van efficiency. En door de verbindingen die wij leggen naadloos te laten zijn, komt de zorgbeleving centraal ter staan. En zo hoort dat ook.

WHITEPAPER VAN REGELRIJK NAAR REGELMATIG 15

PinkRoccade Healthcare Fauststraat 3 | 7323 BA Apeldoorn Postbus 20054 | 7302 HB Apeldoorn T +31 (0)55 599 92 00 www.pinkroccade-healthcare.nl Contactpersoon Maranco Christiaans Senior Business Consultant M +31 (0)6 43 39 25 73 [email protected]

Wij geloven dat een goede informatieuitwisseling en werkelijke dialoog tussen zorgvragers en zorgprofessionals en tussen zorgprofessionals onderling, een omgeving creëert die de juiste zorg en zorgbeleving bij de zorggebruiker brengt. Wij maken die omgeving intelligent en dragen zo bij aan een adequate en en betaalbare zorg in de 21e eeuw. Wij beschouwen het als onze verantwoordelijkheid als marktleider in de zorg om samen met alle partijen de veranderende behoeften in de zorg te verkennen. Daardoor ontstaan ideeën over de toekomst van de zorg die de waarde ervan vergroten. PinkRoccade Healthcare vernieuwt dienstverlening in de zorg door het creëren van naadloze verbindingen tussen mensen, inzichten, capaciteiten en systemen. Wij ontwikkelen, leveren en onderhouden softwareproducten in co-creatie met de zorgsector en met operational partnership als uitgangspunt. PinkRoccade Healthcare is onderdeel van Total Specific Solutions, de grootste vertical market software onderneming in de Benelux, bestaande uit specialistische bedrijven voor een aantal marktsectoren. In de zorgsector is TSS-onderneming PinkRoccade Healthcare de grootste software-partner.

Anticipating software.

WHITEPAPER Van regelrijk naar regelmatig. Co-creatie als weg naar effectieve deregulering

Recommend Documents