white paper september 2014

white paper september 2014

Wat te doen met nabestaandenpensioen na 1 januari 2015

elipsLife white paper

Het kabinet kijkt naar de toekomst. De economie trekt aan, er is hier en daar weer budget voor extra investeringen zoals in Defensie en buitenlandse hulp. Het kabinet kwam met de mededeling: “Alle bezuinigen zijn gerealiseerd.” Vanuit de optiek van de regering mag dat dan zo zijn, de wetgeving is aangenomen, maar in de uitvoering staan we op sommige elementen nog aan het begin. Wederom staat er een pakket maatregelen klaar om per 1 januari a.s. over de pensioenmarkt uit te rollen. In deze white paper wordt ingegaan op de verlagingen van mogelijkheden voor nabestaandenpensioen en de mogelijke oplossingen hiervoor. Het doel van deze white paper is een hulpmiddel te zijn in de komende periode om vanuit werkgeversoptiek de juiste beslissingen te nemen.


Versobering is het toverwoord geworden

Dat is (hoewel buitengewoon vervelend) nog niet zo drama-

Overheid, werkgevers, werknemers en pensioenuitvoerders

tisch nu de werknemer zich daar in ieder geval op kan voorbe-

worstelen met het toekomstige Nederlandse pensioenge-

reiden en op zoek kan gaan naar alternatieven. Het maximum

bouw: niet te ingewikkeld en vooral betaalbaar. De discussie

zal niet gaan gelden voor de aanspraken op arbeidsongeschik-

richt zich vooral op de oudedagsvoorziening. Op zich logisch

theidspensioen. De gevolgen zijn het grootst voor het partner-

omdat hier het meeste geld mee gemoeid is. Aandacht voor

en wezenpensioen. Het overlijdensmoment kun je per definitie

de afdekking van de overlijdens- en arbeidsongeschiktheidsri-

niet plannen of daar goed voorbereid naar toe sparen. Aanpas-

sico’s sneeuwt een beetje onder. Dit terwijl dat juist de risico’s

sing van de pensioenregelingen aan het nieuwe maximum pen-

zijn waar niet pas in de toekomst, maar voor de mensen om

sioengevend salaris zal dus grote gevolgen kunnen hebben na

wie het gaat morgen al het meeste geld mee gemoeid kan

overlijden als de pensioenuitvoerders, min of meer gedwongen,

zijn. Versobering van de pensioenopbouw bijvoorbeeld bete-

de nabestaandenpensioenaanspraken moeten verlagen als

kent wat ons betreft dan ook niet dat een verlaging van het

gevolg van de aanpassing van het fiscale kader.

maximale ouderdomspensioen ook automatisch verlaging van de maximale hoogte van nabestaandenpensioen hoeft

De staatssecretaris van Financiën gaat in een brief van 23 mei

te betekenen. Overlijdens- en arbeidsongeschiktheidsrisico’s

2014 op verzoek van de Eerste Kamer in op de vraag wat

verdienen altijd aparte en extra aandacht.

volgens hem de gevolgen zijn voor het partnerpensioen voor de aftopping van het pensioengevend loon op € 100.000.

Ons huidige pensioenstelsel heeft al een aantal versoberingen ondergaan in de afgelopen jaren. Voor beslissers over pensioen is het goed om bij dergelijke wetswijzigingen ook scherp Huidige situatie

te zijn op de vragen en antwoorduitwisselingen tussen de Eerste en Tweede Kamer en de betrokken bewindslieden.Met

100%

ingang van 1 januari 2014 werd dit al duidelijk met de invoe-

Boven € 100.000

ring van de Wet VAP (wet verhoging AOW- en pensioenricht€ 100.000

leeftijd). De pensioenrichtleeftijd is 67 geworden en de pensien arbeidsongeschiktheidspensioen is ook hier onderbelicht gebleven. Later is een toelichting gegeven op het effect van

Inkomen

oenopbouwpercentages zijn verlaagd. Het nabestaanden50% NP voor 1/1/2015 tot € 100.000

de aanpassing van de pensioenregels op het nabestaanden en arbeidsongeschiktheidspensioen. Aanvullende besluiten

NP voor 1/1/2015 tot € 100.000

zijn dan nodig. Dit is gelukkig voor de aanpassing van de

Huidige inkomen

Wet VAP gebeurd tijdens de parlementaire behandeling en

Mogelijke ANW uitkering

0%

door middel van een besluit hierover van 20 december 2013.

Tÿd

Inmiddels staat er een nieuwe versobering voor de deur. Ook hiervoor geldt dat nabestaandenpensioen het 5e wiel aan de Situatie na 1 januari 2015

wagen lijkt.

100%

Gevolgen voor partnerpensioen van aftopping van het

Boven € 100.000

pensioengevend loon € 100.000

Met ingang van 1 januari 2015 zullen de maximum opbouvooral ‘revolutionair’ is: Het pensioengevend salaris waarvoor een fiscaal gefacilieerd pensioen kan worden opgebouwd met toepassing van de zogenoemde omkeerregel (pensioenaan-

Inkomen

wpercentages voor pensioenaanspraken verder dalen. Wat 50%

Verlaging NP

40%

spraak onbelast, pensioenuitkeringen belast) wordt gemaxi-

NP na 1/1/2015 tot € 100.000

meerd op € 100.000. Voor de opbouw van het ouderdoms-

Huidige inkomen

pensioen voor de categorie medewerkers in de salarisgroepen boven dit nieuwe maximum heeft dit natuurlijk grote gevol-


0%

gen voor de te bereiken hoogte van het ouderdomspensioen. Tÿd Overlÿden


Toegankelijkheid risicodekkingen in gevaar

beperken en dus de overlijdensdekking zoveel mogelijk op

Beperking van het fiscale kader wil nog niet zeggen dat de

peil te houden. Op peil tot in ieder geval het fiscaal meest op-

kosten van arbeid dalen. De verlaging van de pensioenrege-

timale. De werkgever zal dan dus het tot stand brengen of in

ling kan leiden tot andere beloningselementen die misschien

stand houden van de meest optimale dekking financieel en

zelfs het zelfde beogen. Deze verschuiving binnen de arbeids-

feitelijk moeten faciliteren.

voorwaarden begint bij het stellen van prioriteiten. Voor veel werkgevers en werknemers zijn dit het overlijdens- en arbeidsongeschiktheidsrisico. Collectieve pensioenregelingen voor werknemers bieden ook minder gezonde of minder valide werknemers toegang tot deze dekkingen zonder het hoeven leveren van medische waarborgen. Als iedere werknemer individueel hiervoor een uitvoerder moet kiezen, kunnen verzekeraars die collectieve toegang niet meer bieden. Voor de individuele zelfstandig ondernemers geldt dit natuurlijk al langer. Voor hen moet een overlijdens- en/of arbeidsongeschiktheidsrisicoproduct beschikbaar zijn wat hun daadwerkelijke risico afdekt tegen de beste prijs.

Voor de basisregelingen tot €100.000 biedt elipsLife zowel voor bestaande als voor nieuwe klanten de ‘risicopartnerpensioenknip’. Voor alle medewerkers verzekeren we het hoge pensioenpercentage over het totale pensioengevende loon tot 1/1/2015. Dit wordt aangevuld met het verlaagde percentage over het gemaximeerde inkomen daarna.

Mening van de staatssecretaris leidt tot ‘risicopartnerpensioenknip’ De staatsecretaris bevestigt nog eens dat de aftopping geen gevolgen heeft voor de omvang van het al tot 1 januari 2015 opgebouwde partnerpensioen. In de nieuwe wettekst is over-

Aanvullende voorzieningen zelf regelen

gangsrecht opgenomen voor het al opgebouwde partnerpen-

De staatssecretaris geeft zelf in zijn bericht aan de Eerste

sioen. Niet alleen voor de verlaagde opbouwpercentages,

Kamer aan dat als de werknemer de beperking van het part-

maar ook voor het pensioengevend salaris mag voor de jaren

nerpensioen bij vooroverlijden ongewenst acht de werkne-

voor 1 januari 2015 uitgegaan worden van respectievelijk de

mer hiervoor zelf een voorziening zal moeten treffen. Zoals

hogere opbouwpercentages en het niet gemaximeerde pensi-

gezegd is eerst de vraag of de werkgever als goed werkge-

oengevende salaris. Het is ook voor partnerpensioenen op

ver, maar eenvoudigweg ook vanwege de eerdere arbeids-

risicobasis toegestaan om een zogenoemde ‘risicopartnerpen-

voorwaardelijke afspraken over de hoogte van de nabesta-

sioenknip’ toe te passen. Dat komt er op neer dat de hoogte

andendekkingen in ieder geval gehouden is om maximale

van het risicopartnerpensioen hetzelfde wordt berekend als

inspanningen te verrichten om voor de werknemers een ver-

een partnerpensioen op opbouwbasis. Uiteraard moeten deze

gelijkbare overlijdensdekking tot stand te brengen. Bij het

natuurlijk nog wel via risicopremies worden gefinancierd.

volledig zelf moeten regelen van deze dekking bestaat wel het risico dat de kracht van het collectief die toegang tot

Ook voor risicopartnerpensioenen mag dus voor de vaststel-

deze dekkingen biedt verloren gaat. In de basis tekenen zich

ling van het nabestaandenpensioen dat door de risicopremies

3 oplossingsrichtingen af. De netto lijfrente in de derde pijler,

gefinancierd wordt voor de jaren tot 1 januari 2015 uitgegaan

een netto pensioenuitkering in de tweede pijler en een

worden van de hogere opbouwpercentages en ook de loonbe-

netto kapitaalsuitkering in de derde pijler.

standdelen boven de € 100.000. Dit is overigens nog wel even een uitdaging voor de administratie. Voor partnerpensioenen

Netto lijfrente

op risicobasis wordt eerst de tijdsevenredige partnerpensioe-

De staatssecretaris noemt als optie om de mogelijkheid van

naanspraak tot 1 januari vastgesteld. Daarbovenop komen de

een zogenoemde netto-lijfrente te benutten. Per 1 januari

nog te bereiken pensioenaanspraken van na die datum met

2015 biedt de nieuwe wetgeving de mogelijkheid om een zo-

toepassing van de verlaagde opbouwpercentages en het ma-

genoemde netto-lijfrente af te sluiten. Deze netto-lijfrente

ximum pensioengevend salaris. Hoewel strikt genomen geen

levert geen premieaftrek op, maar is wel vrijgesteld als be-

wettelijke verplichting om een risicopartnerpensioenknip uit

zitting bij de vaststelling van het inkomen uit sparen en

te voeren, zal dat in de verhouding tussen werkgever en wer-

beleggen in box 3. Nu zouden overlijdensrisicodekkingen in

knemer wel degelijk een vereiste zijn om de gevolgen van een

zijn algemeenheid al niet veel waarde hebben, maar het is

wettelijke aanpassing zoveel mogelijk voor de werknemers te

vooral van belang na overlijden omdat dan ook de waarde


van de aanspraak op de nabestaandenuitkering (zeg maar

verplichte herverzekering van die risico’s moeten afsluiten.

het stamrecht) wel waarde heeft en ook dan niet meetelt

Kruissubsidiering vanuit het overige pensioenkapitaal is ver-

voor de nabestaande. Als de werkgever aan de werknemers

boden. Vanwege het van toepassing zijn van de Pensioenwet

een vergoeding geeft (bijvoorbeeld uit het budget dat vrij-

zullen Banken of beleggingsinstellingen het tweede pijler pro-

valt door de versobering van de pensioenaanspraken) om

duct niet kunnen gaan uitvoeren.

een netto-lijfrente af te sluiten dan is die vergoeding onderhevig aan loonheffingen. Als de werkgever een vergoeding

Netto kapitaaluitkering in de derde pijler

geeft dan zal de werkgever overigens een vergelijkbaar

Er gaan steeds meer stemmen op in de pensioenadviesmarkt

loonbedrag moeten geven aan werknemers die geen net-

om de levenslange of tijdelijke periodieke uitkering te verla-

to-lijfrente verzekeren. De werknemers moeten zelf de pre-

ten. Daarvoor komt dan een kapitaalsuitkering voor in de

mie voor de netto-lijfrente verschuldigd zijn aan de verze-

plaats. De bestemming van dit kapitaal is uiteraard veel bre-

keraar of bank, maar de werkgever mag de premies wel bij

der. Er kan een hypotheek worden afgelost, studie van de

de werknemers incasseren en namens de werknemers af-

kinderen worden bekostigd of uiteindelijk toch een uitkering.

dragen aan de uitvoerder van de netto-lijfrente.

Deze wordt dan gewoon ingekocht bij een verzekeraar. Dit kapitaal is uiteraard niet vrijgesteld voor de vermogensrende-

De staatssecretaris merkt nog op dat een eigen individuele

mentsheffing in box 3 bij de nabestaande.

voorziening wel er toe kan leiden dat de werknemers een medische keuring moeten ondergaan. Bij nabestaandenpensiOplossing met periodieke uitkeringen

oenregelingen is dit niet het geval omdat de Wet op de medische keuringen dit niet toestaat. Medische waarborgen zijn op

100%

zich ook wel logisch, omdat de verzekeraar anders geconfron-

Boven € 100.000

teerd kan worden met alleen de ongezonde werknemers die € 100.000

deze dekking zouden willen hebben(antiselectie). Hoe jammer woord tegenover alle andere verzekerden van de betreffende levensverzekeraar. Hoe groter de groep deelnemers in een verzekering, des te eerder verzekeraars in staat zullen zijn om

Inkomen

ook voor de betrokken werknemers is dat natuurlijk onverant50% Netto uitkering 2e of 3e pijler

de gevraagde medische waarborgen te verzachten of achter-

NP na 1/1/2015 tot € 100.000

wege te laten. In dat opzicht is het eigenlijk ook wel jammer

Huidige inkomen

dat een werkgever deelname aan zo’n netto-lijfrenteproduct


0%

niet kan verplichten. Op het eerste gezicht is dat logisch omdat een werknemer toch niet gedwongen zou kunnen worden

Tÿd

om uit het nettoloon een nabestaandenvoorziening te treffen, maar zeker als de werkgever dit nadeel heeft gecompenseerd

Oplossing met een bedrag ineens

door een hoger brutoloon lijkt er toch niets op tegen dat de

2x juur inkomen

werkgever deelname verplicht stelt. Dit kan dan leiden tot goedkopere oplossingen met een toegang voor alle werknemers. Wellicht moet de staatssecretaris daar toch nog eens

100%

goed over nadenken. Een andere mogelijkheid om de echte antiselectie er uit te halen, zou bijvoorbeeld zijn dat de verze-

Netto kapital 3e pijler

Boven € 100.000 € 100.000

pensioengevend salaris van meer dan € 100.000 meteen bij aanvang van het dienstverband en dat de medewerkers dan in de gelegenheid zijn om als ze daar geen prijs op stellen

Inkomen

keraar de dekking verleent voor alle medewerkers met een 50%

zich weer af te melden.

NP na 1/1/2015 tot € 100.000

Netto pensioenuitkering in de tweede pijler Inmiddels is er een tweede pijler netto-pensioenvariant. Daar-

Huidige inkomen


0%

bij zullen wel aanvullende eisen gaan gelden. Zo zal een pensioenfonds die een netto nabestaandenlijfrente aanbiedt een

Tÿd

Overlÿden


elipsLife biedt de bovengenoemde oplossingsrichtingen, toegespitst op de overlijdensdekkingen aan. Premiebetaling: De premiebetaling vindt plaats uit het nettoloon van de medewerkers. Als de werkgever de premies betaald dan is de waarde van de aanspraak uit de overlijdensdekking onderdeel van het belastbaar loon. Praktisch komt dat er op neer dat de individuele premie tot het loon gerekend wordt en daarover loonheffing wordt ingehouden. De werkgever zou dit kunnen compenseren door het belastbaar loon te verhogen. Op de polis zelf staat vermeld dat de verschuldigdheid van de premies bij de werknemers ligt.

Samenvatting Per 1 januari aanstaande wordt de volgende versobering doorgevoerd in ons pensioenstelsel. De vraag is natuurlijk of dit de laatste keer is. Weer blijkt dat we ons moeten wapenen tegen het risico van overlijden. Dit kan direct gevolgen hebben voor de nabestaanden, terwijl er gespaard kan worden voor de gevolgen voor het ouderdomspensioen. Er is nog een paar maanden de tijd om als werkgever en werknemers adequate oplossingen te zoeken. Dit kan als periodieke uitkering of als kapitaalsuitkering. Er zijn uiteraard meerdere keuzes, waaronder de fiscale behandeling. Het is van belang om dit tijdig te regelen aangezien 1 januari 2015 alles geregeld moet zijn om een hiaat in de dekking te voorkomen. Als u de oplossingen van elipsLife daarbij wil betrekken, kunt u contact opnemen met uw pensioenadviseur of kijk op www.elipslife.com.

Vaststelling hoogte overlijdensdekking: Verschillende keuzes zijn mogelijk, van exacte kopiëring van de het verlies aan NP per 1 jan 2015 tot vaststelling op basis van de afspraken tussen werkgever en de doelgroep. Keuze voor een fiscale pijler: Aandachtspunt is in pijler 3 dat de nabestaandendekking ook naar de erfgenamen mag gaan. Bij pensioen in pijler 2 is een restbegunstiging aan de erfgenamen fiscaal niet toegestaan (maximaal tot leeftijd 30 kinderen), behoudens uitzonderlijke gevallen. De Pensioenwet gaat er vanuit dat een nabestaandenpensioen alleen aan de partner zelf of een wees toekomt en niet aan andere verdere erfgenamen.

Auteurs Stefan Duran Branch Head Benelux Marco Rijsdijk Legal & Compliance Officer

elipsLife Startbaan 8 NL-1185 XR Amstelveen T +31 20 755 98 00 [email protected]

white paper september 2014

Recommend Documents