Wet Werk & Zekerheid: De nieuwe ontslagprocedure via UWV
19 mei 2015 mr. J. Meijer, Manager Arbeids- en Ontslagrecht Landelijke afdeling Arbeidsjuridische dienstverlening
Programma
Hoofdlijnen ontslagrecht per 1 juli 2015 Snelheid versus kwaliteit De procedurele wijzigingen bij bedrijfseconomische ontslag per 1 juli 2015 Toetsingskader bedrijfseconomisch ontslag nu en straks Toetsingskader ontslag wegens langdurige arbeidsongeschiktheid nu en straks Verklaring slechte financiële situatie voor kleine werkgevers (Overbruggingsregeling transitievergoeding)
Reed Business Information: Update Ontslagrecht d.d. 19-05-15
Hoofdlijnen ontslagrecht per 1 juli 2015
Modernisering ontslagrecht per 1 juli 2015, handhaving van de preventieve toetsing van ontslag Ontslagrecht wordt geregeld in één wet: het Burgerlijk Wetboek (BW) Buitengewoon Besluit Arbeidsverhouding 1945 vervalt Ontslagbesluit vervalt per 1 juli 2015; wordt vervangen door twee Ministeriële regelingen: één die de inrichting van de UWV-ontslagprocedure regelt (‘Regeling UWV ontslagprocedure’) en één met de uitwerking van de materiële toetsingscriteria voor bedrijfseconomisch ontslag (‘Ontslagregeling’). De laatste wordt ook het kader voor de rechter.
Reed Business Information: Update Ontslagrecht d.d. 19-05-15
Hoofdlijnen ontslagrecht per 1 juli 2015
Wederzijds goedvinden
Ontbinding (kantonrechter)
Opzegging (UWV)
Alle redenen
Alleen persoonlijke redenen
Bedrijfseconomisch Langdurig a.o.
Alleen bedrijfseconomisch
Schriftelijk vast te leggen
Ontbinding of weigering
Toestemming of weigering
Toestemming of weigering
Reed Business Information: Update Ontslagrecht d.d. 19-05-15
Cao-commissie
Hoofdlijnen ontslagrecht per 1 juli 2015 Toestemming Weigering UWV
Kantonrechter
Binnen 2 maanden Verzoekschrift Wg: ontbinding Wn: herstel dienstverband/billijke vergoeding Beroep Geen schorsende werking
Hof
Cassatie Hoge Raad
Reed Business Information: Update Ontslagrecht d.d. 19-05-15
Snelheid versus kwaliteit
Enerzijds moet UWV het merendeel van de ontslagaanvragen binnen 4 weken afhandelen, anderzijds wordt de drempel voor werkgever en werknemer om UWV-besluiten ter toetsing aan de rechter voor te leggen lager. Hier zit een spanningsveld
Hoe gaat UWV de gewenste snelheid realiseren?
Hoe gaat UWV de gewenste kwaliteit realiseren?
Reed Business Information: Update Ontslagrecht d.d. 19-05-15
Veranderingen UWV-procedure (1)
Indiening digitale aanvraag:
Beoordeling op compleetheid < 2 werkdagen Bij incompleetheid kan wg aanvullen < 8 dagen Verlenging termijn alleen onder bijzonder omstandigheden Niet gecompleteerd, dan niet in behandeling nemen (art 4:5 Awb) Wel compleet, dan < 2 werkdagen verzoek om verweer (14 dagen) Meestal volstaat 1 ronde van hoor en wederhoor, mede door uitvoerige uitvraag wg in voorfase Zo niet, dan 2e ronde van hoor en wederhoor (7 dagen) UWV kan partijen verzoeken om aanvullende gegevens en bescheiden binnen een door UWV te bepalen termijn. Eventueel deskundigenadvies door de UWV-divisie Sociaal Medische Zaken (SMZ) Reactietermijn wg en wn op advies SMZ is 7 dagen
Reed Business Information: Update Ontslagrecht d.d. 19-05-15
Veranderingen UWV-procedure (2)
Ontslagadviescommissie (OAC): In
het kader van versnelling procedure zullen rol en inzet OAC drastisch veranderen Bij
Bij
bedrijfseconomische reden: geen OAC, tenzij onduidelijkheid over toepassing van de regels of behoefte aan (sector)specifieke kennis OAC-leden
langdurige arbeidsongeschiktheid: geen OAC, want advisering intern bij UWV/SMZ
Reed Business Information: Update Ontslagrecht d.d. 19-05-15
Veranderingen UWV-procedure (3)
Beschikking, toestemming om op te zeggen Geldigheidsduur toestemming: 4 weken (thans maximaal 8 weken!), art. 7:671a, lid 6 BW Wederindiensttredingsvoorwaarde wordt in wet zelf opgenomen art. 7:681 lid 1 sub d (werkgever) en sub e (uitzendwerkgever), BW. Werknemer kan rechter verzoeken opzegging te vernietigen of billijke vergoeding toe te kennen bij schending voorwaarde UWV vermeldt proceduretijd in de beschikking (te rekenen vanaf dag na datum ontvangst volledige aanvraag) Wg kan proceduretijd van opzegtermijn aftrekken, mits er minimaal 1 maand opzegtermijn resteert (art. 7:672 lid 4 BW)
Reed Business Information: Update Ontslagrecht d.d. 19-05-15
Veranderingen UWV-procedure (4)
Opzegverboden UWV mag geen toestemming geven als er een opzegverbod is
Zie 7:670, eerste t/m vierde en tiende lid, Boek 7 BW
tenzij
redelijkerwijs mag worden verwacht dat opzegverbod binnen 4 weken na de dag van beslissing UWV niet meer geldt Wg
moet dat aannemelijk maken (bijv. verklaring bedrijfsarts)
Reed Business Information: Update Ontslagrecht d.d. 19-05-15
Veranderingen UWV-procedure (5) Overige procedurele bepalingen: In geval van een verzoek om toestemming voor ontslag op een andere grond dan bedrijfseconomische omstandigheden of langdurige arbeidsongeschiktheid, is UWV niet bevoegd Als weigering toestemming op voorhand vaststaat, zal de aanvraag niet voor verweer aan wn worden voorgelegd Verlenging termijnen mogelijk onder bijzondere omstandigheden: conform huidig uitstelbeleid hfdst 3 Beleidsregels Ontslagtaak UWV In geval van bezwaar wg of wn tegen doorzending vertrouwelijke gegevens naar wederpartij, worden deze gegevens niet bij beoordeling betrokken Vertaling Samenvatting Reed Business Information: Update Ontslagrecht d.d. 19-05-15
Toetsingskader bedrijfseconomisch ontslag Aannemelijk moet worden gemaakt dat: arbeidsplaatsen komen te vervallen vanwege
bedrijfsbeëindiging dan wel dat structureel -dat wil zeggen over een toekomstige periode van ten minste 26 weken bezienarbeidsplaatsen komen te vervallen vanwege bedrijfseconomische omstandigheden waardoor maatregelen moeten worden getroffen voor een doelmatige bedrijfsvoering de juiste volgorde voor ontslag is vastgesteld
(afspiegelingsbeginsel) er geen mogelijkheden zijn de voor ontslag in aanmerking komende werknemer(s) binnen een redelijke termijn, eventueel met behulp van scholing, te herplaatsen naar een andere passende functie binnen de onderneming of groep
Reed Business Information: Update Ontslagrecht d.d. 19-05-15
Bedrijfseconomische redenen (1)
Het moet gaan om een structureel (d.w.z. over een toekomstige periode van 26 weken bezien) verval van arbeidsplaatsen. Periode van 26 weken vangt aan op de dag van de beslissing UWV of Kantonrechter Huidige subgronden bedrijfseconomische redenen (slechte financiële situatie, werkvermindering etc.) worden gehandhaafd Het besluit tot ontslag moet noodzakelijk zijn voor een doelmatige bedrijfsvoering Werkgever moet beslissingsruimte hebben, teneinde voortbestaan onderneming op langere termijn te borgen. Dit vergt een zekere terughoudendheid bij de toets van de bedrijfseconomische redenen. Werkgever moet zich wèl verantwoorden tegenover UWV
Reed Business Information: Update Ontslagrecht d.d. 19-05-15
Bedrijfseconomische redenen (2)
Géén ontslagvergunning bij uitbesteding van werkzaamheden uitsluitend met als doel om wn-ers met een aovk voor onbepaalde tijd te vervangen door personen niet werkzaam o.b.v. aovk voor onbepaalde tijd of vervanging van werknemers door goedkopere arbeidskrachten Daar waar arbeidsplaatsen vervallen als gevolg van fluctuaties in het werkaanbod moet wg aannemelijk maken dat de werkzaamheden in een substantiële mate niet kunnen worden verricht en een andere inrichting van de werkzaamheden niet tot de mogelijkheden behoort
Reed Business Information: Update Ontslagrecht d.d. 19-05-15
Ontslagvolgorde: afspiegeling
Afspiegeling is en blijft het uitgangspunt, aangezien het willekeur voorkomt en het de motivering door de wg over de ontslagkeuze overbodig maakt Het afspiegelingsbeginsel is van toepassing indien en voor zover binnen een categorie van uitwisselbare functies het aantal arbeidsplaatsen wordt ingekrompen Uitgangspunt is dat de leeftijdsopbouw binnen de categorie uitwisselbare functies vóór en ná de inkrimping verhoudingsgewijs zoveel mogelijk gelijk blijft
Reed Business Information: Update Ontslagrecht d.d. 19-05-15
Afspiegeling: Uitgangspunten (1)
Bij een bedrijfseconomisch ontslag dient de werkgever -per categorie van uitwisselbare functies waarbinnen het aantal arbeidsplaatsen wordt ingekrompen- in de navolgende volgorde van medewerkers afscheid te nemen: Uitzendkrachten, gedetacheerden, ingeleende werknemers van andere bedrijfsvestigingen of van een ander bedrijf en oproepkrachten/werknemers met een nul-urencontract, voor zover werkzaam in functies waarin wordt ingekrompen. Aannemelijk moet zijn dat hij oproepkrachten niet meer oproept, dan wel tot het minimum waartoe hij juridisch verplicht is (min-max) Tijdelijke werknemers waarvan het contract 26 weken na datum indiening aanvraag of op een eerdere datum van rechtswege eindigt. Dus ongeacht of zij volgens het afspiegelingsbeginsel voor ontslag in aanmerking komen AOW-gerechtigden
Reed Business Information: Update Ontslagrecht d.d. 19-05-15
Afspiegeling: Uitgangspunten (2)
Tijdelijke werknemers waarvan het contract na meer dan 26 weken na datum indiening ontslagaanvraag van rechtswege eindigt + de werknemers met een dienstverband voor onbepaalde tijd.
Uitgangspunt is derhalve dat aan vaste werknemers een
grotere rechtsbescherming toekomt dan aan flexibele medewerkers. De aard van het dienstverband/arbeidsrelatie is daarmee een belangrijke factor bij de ontslagvolgorde.
Reed Business Information: Update Ontslagrecht d.d. 19-05-15
Onderneming of bedrijfsvestiging
Regelgeving wijzigt inhoudelijk niet, formulering wel Uitgangspunt is afspiegeling per onderneming, tenzij
Bedrijfsvestigingen, dan afspiegeling per bedrijfsvestiging Omstandigheden, dan samen nemen ondernemingen of bedrijfsvestigingen
Bedrijfsvestiging: onderdeel van een onderneming dat in de maatschappij als zelfstandige eenheid is te herkennen en waar sprake is van een interne zelfstandige bedrijfsvoering
Reed Business Information: Update Ontslagrecht d.d. 19-05-15
Uitwisselbare functies
Begrip uitwisselbare functies wijzigt inhoudelijk Een functie is uitwisselbaar met een andere functie, indien:
De functies vergelijkbaar zijn voor zover het betreft de inhoud van de functies, de voor de functie vereiste kennis, vaardigheden en competenties, en de tijdelijke of structurele aard van de functie; en Het niveau van de functie en de bij de functie behorende beloning gelijkwaardig zijn.
Deze factoren worden in onderling samenhang beoordeeld.
Reed Business Information: Update Ontslagrecht d.d. 19-05-15
Afwijkingsmogelijkheden van afspiegeling (1)
Afwijking tot ten hoogste 10% van de afspiegeling (met een minimum van 1 werknemer) als bij CAO of regeling door of namens een daartoe bevoegd bestuursorgaan is verklaard dat van deze mogelijkheid gebruik kan worden gemaakt. Restrictie: afwijking mag niet leiden tot meer ontslagen in leeftijdsgroep 15 tot 25 jaar en 55 jaar tot de AOW-gerechtigde leeftijd! Voorwaarden: 1. aannemelijk moet zijn dat de wn bovengemiddeld functioneert dan wel naar verwachting in de toekomst zich bovengemiddeld zal ontwikkelen; 2. de werknemers zijn periodiek beoordeeld; daarbij is steeds aangegeven of wn bovengemiddeld functioneert of zich bovengemiddeld ontwikkelt; 3. Voor alle werknemers moet kenbaar zijn gemaakt dat zij bij bovengemiddeld functioneren/ontwikkelen buiten beschouwing kunnen worden gelaten bij toepassing afspiegeling 4. Aan alle werknemers moeten dezelfde kansen zijn geboden.
Reed Business Information: Update Ontslagrecht d.d. 19-05-15
Afwijkingsmogelijkheden van afspiegeling (2)
Overige afwijkingsmogelijkheden afspiegeling: Hardheidsclausule (als wn werkzaam is onder toezicht en leiding van een derde) Onmisbare werknemer Werknemer met een arbeidsbeperking (quotumregeling) Als een werknemer voor ontslag in aanmerking komt wegens het vervallen van een loonkostensubsidie die de werkgever voor die werknemer ontving. Opzegverbod Gevolg van een succesvol beroep op één van de afwijkingsmogelijkheden: in beginsel komt binnen de betreffende leeftijdsgroep de eerstvolgende werknemer met het kortste dienstverband voor ontslag in aanmerking!
Reed Business Information: Update Ontslagrecht d.d. 19-05-15
Herplaatsing (1)
Mogelijkheid van herplaatsing van een wn wordt bezien aan de hand van passende vacatures die er bij een wg zijn of mogelijkerwijs binnen afzienbare tijd gaan komen Daarbij worden, net zoals thans het geval is, ook eventuele andere vestigingen, respectievelijk ondernemingen die deel uitmaken van een groep (concern), betrokken Scholing (nieuw): wg heeft plicht wn te scholen als herplaatsing op een passende functie daardoor mogelijk is. Wel redelijkheidsoordeel ivm duur opleiding, kosten en financiële draagkracht wg. Passende functie: functie die aansluit bij de opleiding, ervaring en capaciteiten van een werknemer, of waarvoor hij binnen een redelijke termijn met behulp van scholing geschikt zal kunnen zijn
Reed Business Information: Update Ontslagrecht d.d. 19-05-15
Herplaatsing (2)
Indien en voor zover wns met aovk voor bepaalde tijd, ingeleend personeel of oproepkrachten een functie bekleden, die passend is voor wn wiens arbeidsplaats komt te vervallen, kan het zijn dat zij voor laatstgenoemde wn plaats moeten maken, tenzij het werkzaamheden van niet structurele aard (d.w.z. met een duur van minder dan 26 weken) betreft Redelijke termijn voor herplaatsing is gelijk aan de voor de wn in acht te nemen wettelijke opzegtermijn (7:672, lid 2, BW), zónder aftrek van de proceduretijd, dan wel 26 weken ingeval het een wn met een arbeidshandicap betreft. Termijn gaat lopen vanaf datum beslissing!
Reed Business Information: Update Ontslagrecht d.d. 19-05-15
Ontslag wegens langdurige arbeidsongeschiktheid
Artikel 7:669, derde lid, onderdeel b, BW en 7:671a, eerste lid, BW Er is een redelijke grond voor ontslag in geval van langdurige ziekte of gebreken van de werknemer waardoor hij niet meer in staat is de bedongen arbeid te verrichten, mits: het opzegverbod bij ziekte niet meer van toepassing is; aannemelijk is dat binnen 26 weken geen herstel zal optreden of binnen deze periode de bedongen arbeid ook niet in aangepaste vorm kan worden verricht herplaatsing in een andere functie, al dan niet met behulp van scholing, binnen een redelijke termijn niet tot de mogelijkheden behoort.
Reed Business Information: Update Ontslagrecht d.d. 19-05-15
Transitievergoeding kleine werkgevers (art. 7:673d) Overbruggingsregeling tot 2020 voor kleine werkgevers (<25 werknemers). Arbeidsverleden vóór 1 mei 2013 blijft buiten beschouwing. Geldt alleen bij ontslag vanwege een slechte financiële situatie. Cumulatieve eisen:
het netto resultaat van de onderneming van de werkgever moet over de 3 boekjaren voorafgaand aan het boekjaar waarin de aovk eindigt of niet wordt voortgezet kleiner zijn geweest dan nul. B. de waarde van het eigen vermogen van de onderneming van de werkgever was aan het einde van het boekjaar, voorafgaand aan het boekjaar waarin de aovk eindigt of niet wordt voortgezet, negatief (maw waarde activa < waarde passiva). C. de kortlopende schulden van de onderneming van de werkgever moeten in verhouding tot de liquide middelen onevenredig hoog zijn. Van een dergelijke slechte liquiditeitspositie is doorgaans sprake als de zogenoemde current ratio < 1. A.
Rol voor UWV bij beoordeling slechte financiele situatie kleine werkgever i.h.k.v. overbruggingsregeling transitievergoeding
Reed Business Information: Update Ontslagrecht d.d. 19-05-15