Wervend schrijven in heldere taal

Training

Wervend schrijven in heldere taal Fieke Van der Gucht, Chloé Lybaert, Heleen Rijckaert Taalonthaal

9 maart 2015

Vooraf Wat vind je van deze aankondiging op gsr.ugent.be?

Wervend Schrijven 9 maart 2015, 19u Leszaal Pirenne (UFO) Spreker: Fieke Van der Gucht (Taalonthaal)

Studentenvertegenwoordigers moeten vaak wervende en sprekende teksten schrijven: een beschrijving van de studentenraad voor op de website, een oproep mee te doen aan een actie, of communiceren wat er gebeurd op facultair of centraal niveau op een heldere en verstaanbare manier zodat iedereen het begrijpt. In de workshop wervend schrijven bekijken we verschillende teksten van facultaire studentenraden of de GSR, en gaan we aan de hand van die teksten na wat de valkuilen of tips zijn voor het schrijven van een sprekende tekst.

Vooraf Wat vind je hiervan? Wervend schrijven, hoe doe je dat?

Wervend Schrijven 9 maart 2015, 19 u Leszaal Pirenne (UFO) Spreker: Fieke Van der Gucht (Taalonthaal)

Als studentenvertegenwoordiger is wervend kunnen schrijven erg handig, bijvoorbeeld: - als je de studentenraad aantrekkelijk wil voorstellen op de website. - als je medestudenten wil oproepen tot actie. - als je medestudenten wil informeren over wat de UGent over hen beslist op de faculteitsraad. In deze workshop leer je heldere, verstaanbare teksten schrijven. Je krijgt praktische tips and tricks, die je meteen gebruikt om authentieke teksten van de Gentse Studentenraad te herschrijven.

Vooraf Dit is een workshop van Taalonthaal: o www.taalonthaal.ugent.be o Begeleiding bij academische schrijfopdrachten o Lessen ‘Academisch schrijven in een notendop’ o Individueel taal- en tekstadvies o Taalmailings

Op het menu 1. Wervende taal: toegankelijke, heldere taal 2. Wervend schrijven: twaalf Taalonthaal-tips (met herschrijfoefeningen in groep)


1. Wervende taal Hoe wervend vind je dit? In het kader van het debat rond oriëntering en slaagpercentages in het hoger onderwijs dat recent op Vlaams niveau vernieuwde aandacht kreeg vindt de Gentse Studentenraad dat de Universiteit Gent en andere onderwijspartners een meer doordacht, studentgericht en proactief oriënteringsbeleid dienen uit te werken, waarbij de leerling of student gedurende de hele onderwijsloopbaan op maat begeleid wordt bij de studiekeuze, en wel omdat ze er zo in slagen aan het einde van de middelbare studies een succesvolle overstap naar het hoger onderwijs te maken.

1. Wervende taal Waarom schrijven we zinnen zoals de voorgaande? o We hebben het zo geleerd, we zijn het gewoon. o We denken dat mensen dat van ons verwachten, we willen erbij horen. o “Kijk eens wat ik allemaal kan! Nu moet je mij wel ernstig nemen.” o We begrijpen het zelf niet. o We denken dat we moeilijke dingen niet eenvoudig kunnen uitleggen.

1. Wervende taal Alternatief: De Gentse Studentenraad ijvert bij de Universiteit Gent en andere onderwijspartners voor een studentgerichter oriënteringsbeleid dat vooruitdenkt. Een succesvolle overstap naar het hoger onderwijs maken, start vooral bij de geknipte studierichting uitzoeken. En daarin slaag je pas als je getraind bent in ‘goed leren kiezen’. Jongeren moeten daarom hun hele schoolcarrière lang begeleiding op maat krijgen om zich goed te oriënteren. ‘Goede studiekeuzes leren maken’ begint dus al in het eerste jaar van het secundair onderwijs. Zesdejaars zullen zo later makkelijker de juiste studierichting kiezen in het hoger onderwijs.

Hoe vlot leest dit?

Wat vind je van deze tekst? Focus op de vorm!

1. Wervende taal Wat is een wervende tekst? Een wervende tekst leest vlot door de duidelijke taal.  De meeste lezers begrijpen de tekst na één keer lezen.  De lezers vinden meteen een antwoord op hun vragen.  De lezers voelen zich aangesproken door de gepaste toon van de tekst. 

Maar:  

Er bestaat geen toverformule. ‘Duidelijke taal’ voor de ene = onbegrijpelijk of net kleuterachtig voor de andere.

1. Wervende taal

Oefening 1 





Welke woorden, zinnen lezen minder vlot? Waarom? Welke woorden, zinnen kunnen lezers afschrikken? Waarom? Wat vind je van de toon van de brief?


1 ADVIES: KISS! Keep It Short and Simple

2. Wervend schrijven 2.1. Voorbereiding 2.2. Zinnen 2.3. Structuur 2.4. Woorden 2.5. Lay-out


Tip 1: Bepaal het tekstonderwerp en -doel Begin niet zomaar te schrijven. Denk eerst na!  Wat ga je schrijven? = Belangrijkste boodschap  Wat wil je bereiken? = Doel

wie?

wanneer?

wat? waar?

hoe? waarom?

Tip 1: Bepaal het tekstonderwerp en -doel

Oefening 2 - Wat is de kernboodschap van de tekst? - Welk doel wil de schrijver bereiken bij de lezer? - Zijn kernboodschap en doel duidelijk?

Tip 1: Bepaal het tekstonderwerp en -doel Oefening 2 Zo beter? Maak jij het verschil voor je medestudenten? FRiS, de Faculteitsraad voor Ingenieursstudenten, vertolkt de mening ingenieursstudenten bij de Universiteit Gent en is op zoek naar: - Studentenvertegenwoordigers (‘stuvers’) die op regelmatige basis faculteitsraden en -commissies willen bijwonen. Op die vergaderingen geef jij een stem aan honderden medestudenten. - Studenten die eenmalig chocolade willen uitdelen tijdens een van de FRiS-acties. FRiS belooft jou in ruil: - Fijn gezelschap van andere FRiS-vrijwilligers, en een hoop chocolade . - Een interessante ervaring die zó je cv op kan! Interesse? Mail [email protected].

Akkoord of niet akkoord? Als ik schrijf, hou ik altijd één of meerdere personen voor ogen.

Tip 2: Vorm je een beeld van je lezer

Tip 2: Vorm je een beeld van je lezer

Oefening 3 – Spindiagram - Voor welke groepen van lezers schrijf je? - Hoe pas je je teksten aan? - Voor welke groep schrijf je het vaakst?

Tip 2: Vorm je een beeld van je lezer Maak je lezersgroep concreet  maak lezersprofiel!  naam  geslacht  leeftijd (eerste- of laatstejaars? Student of docent)  studierichting (filosoof vs. ingenieur?) of functie aan de universiteit?  interesses

Tip 2: Vorm je een beeld van je lezer 

Wat weet de lezer al over het onderwerp?



Wat wil/moet jouw lezer weten?



Wat moet de lezer doen?

Tip 3: Spreek je lezer aan 



Spreek je lezer aan ( meer betrokken):  met ‘u’ (niet: ‘U’, behalve aan het begin van zin), bijv. bij docenten.  met ‘je’, bijv. bij studenten. Voorbeeld:  Meer info staat in de brochure.  Betrokkener: Je vindt meer info in de brochure.  Bijvoorbeeld: Doe jij liever geen dubbelwerk? Spendeer je liever geen nodeloze uren aan je studies? Studelen.be biedt jou een platform om samenvattingen uit te wisselen.

Tip 3: Spreek je lezer aan o Wees consequent. o Voorbeeld: Op gsr.ugent.be kan u nagaan wat de Gentse Studentenraad voor jou kan betekenen.

o Gebruik geen ‘men’. o Voorbeeld: Op gsr.ugent.be kan men nagaan wat de Gentse Studentenraad voor studenten kan betekenen. o Voorbeeld: Bij een instellingsreview kijkt men niet langer horizontaal, men kijkt nu verticaal.

o Spreek je lezers niet als groep aan. o Voorbeeld: Beste studenten > Beste student

Tip 4: Spreek je lezer aan Spreek je lezer aan in brieven en e-mails. Fout ‘Geachte,’ of ‘Beste,’

Goed Geachte lesgever Beste student

(als je de naam en het geslacht van de geadresseerde niet kent)

‘Geachte,’ of ‘Beste,’

Beste Laura Lawaisse Geachte professor Willems

(als je de naam en het geslacht van de geadresseerde wel kent)


Akkoord of niet akkoord? Ik tel het aantal woorden in de zinnen die ik schrijf.

Tip 5: Schrijf korte zinnen Voorbeeld De verkozen studentenvertegenwoordigers beslissen mee over het beleid aan de UGent en zo proberen we het beleid van de Stad Gent en de Vlaamse overheid te beïnvloeden. (1 zin, 27 woorden)

Tip 5: Schrijf korte zinnen o Stop niet te veel informatie in één zin.  Liever: twee of meer aparte zinnen Voorbeeld herwerkt De verkozen studentenvertegenwoordigers beslissen mee over het beleid aan de UGent. Zo proberen ze het beleid van de Stad Gent en de Vlaamse overheid te beïnvloeden. (2 zinnen, 11 + 15 woorden)

Tip 5: Schrijf korte zinnen o 15 à 20 woorden per zin. o Voor mensen die moeite hebben met lezen en schrijven: < 10 woorden.

Tip 5: Schrijf korte zinnen o Korte zinnen zijn extra belangrijk bij webteksten. o 12 woorden per zin, 80 woorden per alinea. Want: o Lezen op computer gaat 25% trager. o Mensen scannen webteksten > < lezen bij tekst op papier.

Tip 5: Schrijf korte zinnen 

Schrap overbodige woorden.

Voorbeeld De reading room is altijd overbezet, waardoor ook de mogelijkheid tot studeren vervalt en alles dus rechtstaand of op de grond moet gebeuren. > De reading room is altijd overbezet. Studeren is daar dus geen optie, tenzij je rechtstaat of op de grond zit.

Tip 5: Schrijf korte zinnen 

Zeg geen twee keer hetzelfde. http://www.youtube.com/watch?v=XXcxFi-rYBU

Voorbeelden 1) voor meer uitleg en toelichting 2) meer gedetailleerde informatie

Tip 5: Schrijf korte zinnen

Oefening 4

Tip 6: Schrijf actieve zinnen Actief

Passief

Wij belden u op

U werd gebeld (door ons)

met allerlei werkwoorden

met ‘worden’ of ‘zijn’

persoon die handeling doet = onderwerp van de zin

persoon die handeling doet = staat na ‘door’

Tip 6: Schrijf actieve zinnen Welke zinnen zijn passief en welke actief? De boterkoeken werden met liefde klaargemaakt door de bakker. We werkten vroeger nog met een prikklok. Ik word dit jaar 46. De aanvragen worden verwerkt in de volgorde van de datum van ontvangst.

Tip 6: Schrijf actieve zinnen Actief

Passief

Kortere zin

Langere zin

Levendig

Minder levendig, zwaar

Persoonlijk

Minder persoonlijk

Streef naar 80 % tot 90 % actieve zinnen in je tekst.

Tip 6: Schrijf actieve zinnen 1) De feitelijke beoordeling van de opleiding wordt door een onafhankelijke visitatiecommissie uitgevoerd. > Een onafhankelijke visitatiecommissie beoordeelt de opleiding / voert een feitelijke beoordeling van de opleiding uit. 2) Voorstellen van studenten om de opleiding te optimaliseren worden besproken tijdens de SWOPvergadering. > De SWOP bespreekt studentenvoorstellen om de opleiding te verbeteren tijdens haar vergaderingen.

Tip 6: Schrijf actieve zinnen 

Soms kan een passieve zin wel. Voorbeeld: • De dief werd opgepakt in Evergem. • Op 13 maart 2014 stelden we vast dat uw factuur nog steeds niet betaald werd.

Tip 6: Schrijf actieve zinnen

Oefening 5


Tip 7: Schrap overbodige informatie o Wat wil je écht vertellen? 

Schrap wat geen kernboodschap is  ‘Kill your darlings’



Korter = beter

o Hoe zou je het uitleggen aan een vriend(in) met weinig tijd?

Tip 7: Schrap overbodige informatie Voorbeeld Door middel van verschillende werkvormen, zoals roltraining, komen de volgende zaken aan bod: ● Onder-, gelijk-, en bovengedrag. ● Lichaamstaal. ● Territorium- en co-territoriumleer. ● Onderhandelen. ● Non-verbale communicatie. ● Hoe toon ik sympathie voor anderen? ● Opkomen voor je mening. ● Ik-boodschappen gebruiken. ● Duidelijke afspraken maken. ● Psychologische wapens. ● Stappenplan assertiviteit. ● Hoe omgaan met faalangst. ● Omgaan met kritiek en complimenten.

Tip 7: Schrap overbodige informatie Voorbeeld 1 herschreven Je leert de volgende zaken in de cursus: ● Hoe toon ik sympathie voor anderen? ● Welke zijn mijn grenzen en die van anderen? ● Hoe onderhandel ik? ● Hoe kom ik op voor mijn mening? ● Hoe ga ik om met faalangst, kritiek en complimenten?

Tip 8: Zet de belangrijkste info eerst Belangrijke info

Trechterprincipe

Minder belangrijke info

Tip 8: Zet de belangrijkste info eerst o Draai niet rond de pot, neem geen lange aanloop. o Bij slecht nieuws: SANDWICH-principe

“In de veronderstelling dat er thans een onbetaalde premie zou aanleiding hebben gegeven tot het verzenden van het aangetekend schrijven waarvan sprake in de algemene voorwaarden van de polis, zal dit bijvoegsel slechts uitwerking hebben na herleving van het contract.” (uit een brief van AXA-verzekeringen) > C1

Tip 8: Zet de belangrijkste info eerst

Tip 8: Zet de belangrijkste info eerst Wat moet/wil je lezer weten? Wij hebben de eer u mede te delen dat het college van burgemeester en schepenen, in vergadering van 23 april 2010, kennis genomen heeft van de beslissing van de burgemeester waarbij aan de buurtwerking toestemming wordt verleend om een straatbarbecue te organiseren op zaterdag 7 augustus 2010 mits naleving van volgende voorschriften: (…)

Tip 8: Zet de belangrijkste info eerst o o o o o

Zet een onderwerp bovenaan je brief. Onderwerp: of Betreft: Boven de aanspreking Geen vakjargon of afkortingen Bijv.: Weigering van de uitkering (…) (art. 228, § 2 van het KB van 3.07.1996 – art. 103, § 1, 2°, van de gecoördineerde wet van 14.07.1994)

Tip 8: Zet de belangrijkste info eerst

Oefening 6


Akkoord of niet akkoord? Ik zeg dit spontaan bij de bakker: “In navolging van mijn primaire behoefte naar voedsel, breng ik u ter kennis dat u mij een groot rond grof brood mag laten geworden.”

Tip 9: Gebruik alledaagse woorden o Kan je kiezen uit twee woorden met dezelfde betekenis? Schrijf dan het woord dat er het ‘gemakkelijkst’ uitziet.

o Bijv.: briefwisseling versus brief

Tip 9: Gebruik alledaagse woorden Gebruik geen ‘stadhuistaal’ of ‘ambtenarees’  lees je tekst hardop 

Tip 9: Gebruik alledaagse woorden 

Zie: Vademecum, ‘Stadhuistaal’. Schrijf niet…

…maar wel

ten aanzien van

over

ten behoeve van

voor

reeds

al

doch

maar

derhalve

daarom

Tip 9: Gebruik alledaagse woorden Voorbeelden o Wij hebben dit nogmaals aangepast in onze systemen dat u geen betrokkene bent van onderstaand vernoemd adres. o Bij deze melden wij goede ontvangst van uw brief van 05.09.2014. o In antwoord op uw schrijven van d.d. 14 november 2011, zijn we zo vrij geweest om hieronder het één en het ander te verduidelijken.

Tip 10: Vermijd vakjargon o Vermijd vaktermen als je lezer niet in hetzelfde vak zit. o Kan je vaktermen niet vermijden? Leg ze uit. Daarnaast is er momenteel sprake van een vermastering van de lerarenopleiding en wordt er in het kader van de tweejarige master gekeken hoe men de lerarenopleiding (gedeeltelijk) kan incorperen in de masteropleiding.

Tip 9: Gebruik alledaagse woorden Tip 10: Vermijd vakjargon

Oefening 7

Tip 11: Vermijd naamwoordstijl = een werkwoord vermomd als zelfstandig naamwoord ‘het/de/een + werkwoord (infinitief) + voorzetsel’  zwaar, abstract  langer dan nodig Bijv.: Het invullen van de vragenlijst van de GsR duurt 10 minuten. De vragenlijst van GsR invullen duurt ongeveer 10 minuten.

Tip 11: Vermijd naamwoordstijl Voorbeeld: Wij willen uw cliënt dan ook aanraden om over te gaan tot de betaling van het verbruik gedurende deze periode. > Wij willen uw cliënt dan ook aanraden om het verbruik van deze periode te betalen.

Tip 11: Vermijd naamwoordstijl

Oefening 8


Tip 12: Zorg voor verschillende tekstblokken 

Eén onderwerp/idee is één alinea (3 -7 zinnen).



Laat witregels tussen alinea’s. (= De adempauzes van een tekst).

Tip 12: Zorg voor verschillende tekstblokken 

Schrijf duidelijke titels boven alinea’s. Dit is zeer belangrijk bij webteksten! 



 

Bijv.: Vraag en antwoord

Gebruik geen vakjargon of andere moeilijke woorden. Gebruik geen afkortingen. Gebruik geen vage titels. 

Bijv.: Algemeen

Tip 12: Zorg voor verschillende tekstblokken Gebruik bullets bij opsommingen: o Voorbeeld zonder bullets: Via stuvers in facultaire vergaderingen zoals de OpleidingsCommissie (OC), Faculteitsraad (FR), KwaliteitsCel Onderwijs (KCO)… waakt de DSR onder meer mee over de kwaliteit van ons onderwijs. o Voorbeeld met bullets: De DSR waakt mee over de onderwijskwaliteit via stuvers in:  de OpleidingsCommissie (OC)  de Faculteitsraad (FR)  de KwaliteitsCel Onderwijs (KCO)  …

Tip 12: Zorg voor verschillende tekstblokken

Oefening 9 Welke tussentitels kan je toevoegen? Kan je opsommingen toevoegen? Waar voeg je witregels in? (Hoe zou je de tekst herschrijven?)

Wat onthoud je? - Wat wist je al en vond je toch het opfrissen waard? - Wat was nieuw voor jou? - Welke tip neem je mee?

Vragen? [email protected] t 09 264 38 22 www.taalonthaal.ugent.be

Wervend schrijven in heldere taal

Recommend Documents