Werkwijze Business Modelling

Werkwijze Business Modelling

ISBN 978 90 72446 23 7

© 2010 Uitgeverij Het Glazen Oog

Het Glazen Oog Consultancy

Over deze Uitgave

Deze uitgave Deze uitgave is een digitale versie van een hoofdstuk uit Structured Information Modelling ISBN 90 72446 06 2

S I M

een wetenschappelijke methodologie met een interdisciplinair stelsel van varianten, voor het ontwikkelen van consistente modellen.

2

Het SIC-Raamwerk Structured Information Modelling maakt deel uit van: Structured Information Controlling, een integraal methodologisch raamwerk ten behoeve van de beheersing van de ontwikkelingsgang van bedrijfsveranderingen. S I C ISBN 90 72446 07 0 Tot dit raamwerk behoren eveneens: Structured Information Planning,

Dr. Willem F. Roest, oktober 2010 ISBN 978 90 72446 23 7 NUR 983 Uitgeverij Het Glazen Oog, Vinkeveen [email protected]

S I P

een stelselmatige methode voor het bepalen van de prioriteit van informatiseringszaken, als onderdeel van bedrijfsveranderingen. ISBN 978 90 72446 14 5

Structured Information Reviewing,

S I R

een stelselmatige aanpak voor het meten en toetsen van de kwaliteit van informatiseringszaken. ISBN 978 90 72446 15 2

Structured Information Economics,

€ S I E

©

S I M

Uitgeverij Het Glazen Oog 2002, 2010

een stelselmatige toepassing van de economische discipline op de informatievoorziening ISBN 978 90 72446 21 3

Bovenstaande uitgaven zijn getoetst en verrijkt in de praktijk. Zie voor hun wetenschappelijke basis de dissertatie "Grondslagen van het ontwikkelen van informatiesystemen". ISBN Digitaal: 978 90 72446 12 1 Boek: 90 72446 01 1


S I M

Inhoud

1

Titelblad

2

Over deze uitgave

3

Inhoud

4

Raamwerk Integrale Ontwikkelingscyclus

5

Hiërarchische componenten van een bedrijfsmodel

6

Samenstelling van een bedrijfsmodel

7

Samenhang componenten van een bedrijfsmodel via proces omgevingsmodel

8

Samenhang componenten van een bedrijfsmodel

9

Criteria voor het beoordelen van het bedrijfsmodel

10

Samenhang SIM-stappen

11

SIM stap 1a: stel het hoofdproces (de missie) vast

12

SIM stap 1b: stel de omgeving van het hoofdproces vast

13

SIM stap 2a: stel de hoofdindeling van de bedrijfsprocessen vast

14

SIM stap 2b: stel de omgeving van verbijzonderde processen vast

15

SIM stap 2c: stel de hoofdindeling van de bedrijfsobjecten vast : eenvoudige variant

16

SIM stap 2c: stel de hoofdindeling van de bedrijfsobjecten vast : complexe variant

17

SIM stap 3a: verdiep het procesmodel

18

SIM stap 3b: verdiep het objectmodel - voorbeeld

19

SIM stap 4: bepaal business architectuur. Voorbeeld gedifferentieerd model

20

SIM stap 4: bepaal business architectuur. Voorbeeld gespecialiseerd model

21

SIM stap 5a: verdiep het procesmodel nog verder - voorbeeld

22

SIM stap 5b: verdiep het objectmodel nog verder - voorbeeld

23

SIM stap 6a: maak Proces Interactie Modellen - voorbeeld

24

SIM stap 6b: maak WorkFlow Modellen - voorbeeld

25

SIM stap 6b: richtlijnen voor het maken van een WorkFlow Model

26

SIM stap 7: kwantificering van het model

27

Richtlijnen voor verdere ontwikkeling van het bedrijfsmodel

3

Locatie / Werkplekken

Positionering van SIM

Human Resource / Kenniswerkers

Bedrijfs-werkstroom-modellen Bedrijfs- ProcesProces- OmgevingsModellen Model

BedrijfsObjectenModel

InformatieVoorzieningsApplicatie-Architectuur Overzicht samenhang IV-systeem-componenten IV-systeem-proces-model IV-systeem-data-model IV-systeem-procesomgevingsmodellen IV-systeem-workflowmodellen

(Her)Ontwerp Implementatie-Arch.

Conceptuele Business Architectuur

(Her)Ontwerp Applicatie-Arch.

(Her)Ontwerp Bedrijfs-Architectuur

Informatievoorzieningssystemen / Werkstations InformatieVoorzieningsImplementatie-Architectuur Handmatig

Geautomatiseerd

Administratief Technisch overzicht systeemoverzicht Procedures

Programma's

Dossiers

Bestanden

Formulieren

Berichten

Schema's

Menu / Workflows

Realiseer Fysieke Bedrijfsinfrastructuur SWOT CSF KPI .....

Definieer - Doelen - Plannen

Analyseer BedrijfsToestand S I C

Fysiek Bedrijf

Conceptueel bedrijf

Fysieke Bedrijfsinfrastructuur

IV-structuur Mensen Financiën Locaties

Applicaties Data Bases ICT netwerk System Software ICT platforms

Bedrijfsorganisatie Bevoegdheid / Verantwoordelijkheid Allocatie / Assignatie

(Her)Ontwerp / Invoeren Bedrijfsorganisatie


Hiërarchische componenten van een Bedrijfsmodel

BedrijfsProcesmodel

BedrijfsObjectenmodel

Bedrijfsmodel is conceptueel beeld van het Bedrijf Hiërarchie ten behoeve van overzicht ook voor Objecten (Gegevens) Procesmodel en Objectmodel onderling gerelateerd Toegankelijk voor Lijnmanagers S I M

5


Samenstelling van een Bedrijfsmodel

Workflow Modellen BedrijfsProces Model

Proces OmgevingsModellen

BedrijfsObjecten Model

Vormvrije weergave van Processen en Objecten van een Bedrijf: BedrijfsObjectenmodel:

Inhoud van de Gegevens, ongeacht de vorm of implementatie

BedrijfsProcesmodel:

Inhoud van het Werk, ongeacht wie het doet of waar het gebeurt

ProcesOmgevingsmodel:

Instroom en Uitstroom van een proces van en naar de omgeving

BedrijfsWorkflowmodel:

Bedrijfsprocessen en -Objecten in verwerkingsvolgorde

ProcesInteractiemodel

Berichtenverkeer tussen processen (afgeleid model)

Matrixmodel

Samenvatting van bijzonderheden of verbanden Deze modellen vormen een hecht samenhangend geheel.

S I M

6


Samenhang Procesmodel - Objectenmodel

7

Workflow Modellen BedrijfsProces Model

Proces OmgevingsModellen

BedrijfsObjecten Model

ProcesOmgevingsmodel

Procesmodel

S I M

Objectenmodel


BedrijfsProcesmodel

Samenhang Componenten van een Bedrijfsmodel

Proces-Omgevingsmodellen Externe Instroom

Werkstroom

Externe Uitstroom

Bedrijfsproces

Onderhanden Gedragsgegevens

WorkFlow Modellen Instroom

S I M

Werkstroom

Uitstroom

8

BedrijfsObjectenmodel


Criteria voor het Beoordelen van het Bedrijfsmodel

Gemakkelijk te begrijpen voor Business Professionals Leesbaar op 7 meter afstand via beamer Vooral plaatjes met context: zo weinig mogelijk tekst Weergave van zowel structuur als gedrag van het bedrijf Herkenbare samenhang van processen en objecten Validatieregels: Inhoudelijk: de werkelijke wereld van de Business Professional Formeel: expliciete methodologische regels Transparant voor traditioneel (E-R) en Object Oriented-vervolg

S I M

9


Samenhang SIM-stappen

12

2a

1a

3a 2b

1b

5a 4

3b 2c

Reviews en Terugkoppeling

S I M

6a 7

5b

6b


SIM stap 1a: stel het hoofdproces (de Missie) vast

één overgankelijk werkwoord

+ één zelfstandig naamwoord

Het werkwoord kan worden gekwalificeerd met bijwoorden of bijwoordelijke bepalingen Het naamwoord kan worden gekwalificeerd met bijvoeglijke naamwoorden of bijvoeglijke bepalingen Het proces kan verder worden beperkt met een meewerkend voorwerp (doelgroep)

Bijvoorbeeld: Verkoop winstgevend geïmporteerde Fietsen aan de detailhandel in Nederland

S I M

Voorzie Doelgroep X van Productlijn Y onder Voorwaarden z1, z2 en z3

11


SIM stap 1b: stel de Omgeving van het HoofdProces vast

Externe Uitstroom

Externe instroom Beperkingen

Verantwoording

Triggers / Events

Verzoeken

Hoofdproces Grondstofgegevens

Producten / diensten

Referentiegegevens

Uitval

Specificeer vooral de hoofdstromen van de grondstofgegevens en van de producten / diensten. De overige categorieën kunnen zonodig naderhand worden ingevuld.

S I M

12


SIM stap 2a: stel de Hoofdindeling van de BedrijfsProcessen vast

13

Voorzie doelgroep X van produktlijn Y onder voorwaarden z1, z2 en z3

Bepaal strategisch beleid

Verwerf kritisch / strategische middelen

Exploiteer produktiecapaciteit

Beheer algemene bedrijfsmiddelen

De weergegeven onderschikkend differentiërende variant komt voor deze stap doorgaans het meest in aanmerking

S I M

Verstrek algemene bedrijfsinformatie


SIM stap 2b: stel de Omgeving van Verbijzonderde Processen vast

Externe instroom

Werkstroom

Beperkingen

Externe Uitstroom Verantwoording

Bedrijfsproces Triggers / Events

Grondstofgegevens

Referentiegegevens

Verzoeken

Interne Stromen Verzamelingen

Producten / diensten

Uitval

Maak ProcesOmgevingsModellen (POM's) om consistentie tussen het Procesmodel en het Objectmodel te bewerkstelligen. Ervaren modelleerders gebruiken POM's vooral als denkmodel. Afbeeldingen van POM's dienen dan vooral ten behoeve van reviews en presentaties S I M

14


SIM stap 2c: stel de Hoofdindeling van de BedrijfsObjecten vast

Variant voor eenvoudig bedrijfsproces

Externe Instroomobjecten / gegevens

Hoofdverzameling bedrijfsobjecten

Interne objecten / gegevens

Externe Uitstroomobjecten / gegevens

Beperkingen Triggers / Events Grondstofgegevens

Verantwoording Interne gegevensstromen

Interne gegevensverzamelingen

Verzoeken Producten / diensten

Referentiegegevens

Uitval

Object: Iets dat Fysiek is of Inhoudelijk / Abstract (een gegeven)

S I M

15

Over Partijen

Over Bedrijfsmiddelen

Over Producten / Diensten


Variant voor complex bedrijfsproces

Strategische beleidsbepalingsobjecten

S I M

SIM stap 2c: stel de Hoofdindeling van de BedrijfsObjecten vast

16

Objecten inzake het voorzien van doelgroep X van produktlijn Y onder voorwaarden z1, z2 en z3

Objecten inzake het verkrijgen van kritische middelen

Exploitatieobjecten

Beheerobjecten

Algemene informatieverstrekkingsobjecten


SIM stap 3a: verdiep het Procesmodel

17




Bijvoorbeeld:

Exploiteer produktiecapaciteit Y1




Exploiteer produktiecapaciteit Y2

Kies een proces om te verbijzonderen: meestal eerst het kernproces Kies een SIM-variant: Focus op het Werkwoordelijk deel (Differentiëren) of het Naamwoordelijk deel (Specialiseren) volgens Onderschikkend niveau (part-of structure) of Nevenschikkend niveau (kind-of structure) in een Teleologisch, een Analogisch of een Causaal perspectief

S I M


SIM stap 3b: verdiep het Objectmodel - voorbeeld

18




Exploitie-objecten produktlijn Y1

S I M

Exploitatieobjecten


Beheerobjecten


SIM stap 4: bepaal Business Architectuur voorbeeld gedifferentieerd model


19

Werkstroombesturing Verkrijg valide instroomobjecten Verkrijgproces

Actief verkrijgen

Vervaardig Proces VV0

Valideerproces VD0

Proces VV1

Valideerproces VD1

Onderhanden gegevens

Actief verstrekken


Proces VV2 Valideerproces VD2 Verkregen Instroomobjecten


Verstrekproces



Proces VV3 Valideerproces VD3 Passief verkrijgen

Onderhanden gegevens Valideerproces VD4 Onderhanden gegevens


Passief verstrekken

Beheer statusgegevens Partijen

Resources

Producten



Instroom

Gedragsgegevens Partijen

Exploitatieplan

SIM stap 4: bepaal Business Architectuur voorbeeld gespecialiseerd model

Workflow-management van onderhanden werk



Verlenen collecterende Diensten

Vaststellen verzekerde bedragen

Uitkeren pensioenen

Onderhanden werk

Onderhanden werk

Onderhanden werk

20

Uitstroom

Producten - Polis - Bew. v. verz. - Nota - Uitkering - Info - ...

Verzoeken / Voorstellen

PensioenReglement

Beheer-processen statusgegevens pensioenverzekering Statusgegevens Actoren

Rapportage Gegevens over Partijen

Gegevens over Producten

Gegevens over Processen

Archief: Berichten en Oude Statussen

Uitval


SIM stap 5a: verdiep het Procesmodel nog verder - voorbeeld

21




Exploiteer produktlijn Y1



Beheer algemene bedrijfsgegevens

Exploiteer produktlijn Y2

Beheer onderhanden werkgegevens

Beheer Gedragsgegevens m.b.t. klanten S I M


Beheer Statusgegevens van klanten


SIM stap 5b: verdiep het Objectmodel nog verder - voorbeeld

22




Exploitatieobjecten



Benoem gegevensverzamelingen volgens vastgestelde processen Overweeg ook een indeling volgens stroomgegevens van POM's of PIM's (instroom - onderhanden - uitstroom) of van gespecialiseerde processen

S I M

Beheerobjecten


Algemene bedrijfsgegevens

Onderhanden werkgegevens

Gedragsgegevens inzake klanten

Statusgegevens van klanten


SIM stap 6a: maak Proces Interactie Modellen - voorbeeld

Wij = Intern Proces)

Informeer Doelgroep (broadcast)

23

Zij = Extern Proces

Vraag nadere Informatie

in de rol van :

in de rol van : Informeer Prospects (narrow cast)

Marktbewerker

Suspect Vraag Offerte

Verkoper

Offreer Dienst

Prospect

Vraag Contract

Leverancier

Verstrek Contract Teken

Klant

Contract

Crediteur

Debiteur Vraag Levering

Service verlener

Lever gevraagde Dienst

Repeater

Vraag Betaling van geleverde Dienst

... inzake een Product / Dienst

S I M

Betaal Geleverde Dienst Meld tekortkoming Geleverde Dienst

... inzake een Product / Dienst


SIM stap 6b: maak WorkFlow Modellen - voorbeeld

Process Inbound Goods

External Inflow Shipper Instruction

24

External Outflow

Maintain Operational Warehouse Resources

Collection Notification

Invoice Reconciliation Information

Collection Instruction

Freight Bill

Collection Report

Acceptance Report

Receive Goods

Collected Goods

Collect Goods from Customer

Putaway Instruction

Received Goods

Store Goods

Stored Goods Signed Freight Bill

Inbound Goods

Legend: Contents: Purpose: Details: Composition: Background: S I M

Storage Report

Process

Data / Material

Logical Flow

Life Cycle of Specified Object across Process model and Object model Blueprint for Planning, Control and Organisation Varying with zooming Level Parallel and Serial Procedures PERT charts, enriched with Data and/or Materials Flow


SIM stap 6b: Richtlijnen voor het maken van een WorkFlow Model

a. Bepaal het domein van de workflow: Het afhandelen van één trigger Het verwerken van de instromende grondstofgegevens tot en met uitstromend product Benoem de workflow 'verwerk a tot b' Maak expliciet wat extern en wat intern is voor de workflow

b. Definieer de onderdelen van de workflow Processen kunnen alleen worden verbonden door gegevens Gegevens kunnen alleen worden verbonden door processen Gediffferentieerde processen werken serieel Gespecialiseerde processen werken parallel Indien het model teveel details gaat bevatten, neem dan een hoger niveau van componenten

c. Verifieer de consistentie van het workflow model met andere modelcomponenten Processen in een workflow horen deel uit te (gaan) maken van het procesmodel Gegevens / objecten in een workflow horen deel uit te (gaan) maken van het objectmodel Instroom en uitstroom horen voor te (gaan) komen in beschikbare POM's en / of PIM's S I M

25


SIM stap 7: Kwantificering van het Model

Het kwantificeren van een bedrijfsmodel verhoogt in sterke mate het nut van het model

Te kwantificeren onderdelen : feitelijke cijfers en gewenste / geplande cijfers Frequentie van processen per tijdseenheid Aantallen berichten / objecten aan de instroomkant (gebruik daarvoor PIM's) Aantallen berichten / objecten / diensten aan de uitstroomkant (gebruik daarvoor PIM's) Aantal voorkomende gevallen in verzamelingen Doorlooptijd van workflows vanaf de trigger tot en met het uitstromend product Eventueel onder te verdelen naar onderdelen van de werkstroom

S I M

26


Richtlijnen voor verdere Ontwikkeling van het Bedrijfsmodel

Ontwikkel de modelcomponenten tot de diepte die voor het doel van het model nodig is. Start iedere modelleersessie met een team-interne review (via twee beamers) van de modelleerresultaten van de voorgaande sessie. - op gemaakte inhoudelijke keuzes - op consistentie van benamingen en classificaties in modelcomponenten. Modelleer-professionals kunnen voorbereidend desk work verrichten om - hergebruik van benamingen en classificaties voor te stellen - varianten voor verbijzondering van onderdelen voor te stellen met behulp van toepasselijke referentiemodellen. Ga het model verder verdiepen wanneer de terugkoppeling tussen de stappen geen wezenlijke verandering van inzicht meer oplevert. In kennis-intensieve bedrijven heeft het objectmodel meestal veel meer lagen dan het procesmodel. Als van diepe procesmodellen de laagste niveaus allemaal zijn gespecialiseerd, overweeg dan het overbrengen van deze niveaus naar het objectmodel. Houdt regelmatig (om de 7 à 10 werksessies) reviews met een reviewteam. Doel: - overdracht van kennis en inzicht - registratie van op te lossen vraagstukken. - niet: oplossen van vraagstukken of behandelen van modelleertheorie.

S I M

27

Werkwijze Business Modelling

Recommend Documents