Missie Actal
07 Werkprogramma 2007
Actal is een tijdelijk en onafhankelijk adviescollege met als doel een cultuuromslag bij regelgevers te bewerkstelligen. Zij moeten de administratieve lasten voor bedrijven en burgers automatisch en blijvend verlichten. Om de cultuuromslag te bevorderen adviseert Actal de regering en de Staten-Generaal over voorgenomen wet- en regelgeving en over programma’s en maatregelen om de bestaande lastendruk voor bedrijven en burgers te verminderen. Daarnaast ondersteunt Actal regelgevers om de lastendruk zo laag mogelijk te houden. Ook voert Actal projecten uit om bij te dragen aan de vermindering van de administratievelastendruk voor bedrijven en burgers.
Het kantoor van Actal is gevestigd aan het Lange Voorhout 58 in Den Haag.
Postbus 16228
Telefoon: 070 310 86 66
2500 BE Den Haag
Telefax: 070 310 86 79 E-mail:
[email protected]
Adviescollege toetsing administratieve lasten
07 Werkprogramma 2007
Adviescollege toetsing administratieve lasten
Inhoudsopgave
Voorwoord
Voorwoord 3
Het Adviescollege toetsing administratieve lasten (Actal) maakt een doorstart. Het werkprogramma 2006 liep tot 1 mei 2006. Deze einddatum is inmiddels verschoven.
1 Vooruitblik
Aangezien het kabinet en de Tweede Kamer onze bijdrage aan de vermindering van
4
de administratieve lasten voor burgers en bedrijven als onmisbaar ervaren, is Actal opnieuw ingesteld tot 1 juni 2009.1 Het werkprogramma 2007 beslaat de periode van
2 Werkzaamheden september 2006 – augustus 2007
8
september 2006 tot en met augustus 2007. In onze nieuwe instellingsperiode blijven wij ons richten op de verinnerlijking van
3 Overzicht werkzaamheden september 2006 – augustus 2007
de aandacht voor de administratieve lasten voor burgers en bedrijven binnen de 12
departementen. Actal heeft in 2005 een onderzoek laten uitvoeren om te meten in hoeverre de aandacht voor de administratieve lasten voor het bedrijfsleven daad werkelijk is ‘verinnerlijkt’ bij de beleidsmedewerkers en topambtenaren van de ver schillende ministeries.2 Uit het onderzoek is gebleken dat over het algemeen de mate van verinnerlijking op een redelijk niveau is, maar dat dit doel nog zeker niet volledig is gerealiseerd. Wij zullen in 2006/2007 een vervolgonderzoek laten uitvoeren.3 Om te komen tot merkbaar minder administratieve lasten hebben wij een visie ont wikkeld over de verlichting van administratieve lasten en regeldruk in de toekomst. Wij hebben daarover een uitgebreid advies uitgebracht aan het kabinet.4 Wij vinden het onder meer van groot belang om de succesvolle aanpak van administratieve lasten uit te breiden naar aangrenzende terreinen als interbestuurlijke administra tieve lasten en inhoudelijke nalevingskosten. Actal zal in 2007 een evaluatie van de eigen taakvervulling gedurende de afgelopen vier jaren laten uitvoeren. Hierbij wordt bezien op welke wijze de werkzaamheden verbeterd kunnen worden. De minister van Financiën en de minister voor Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties hebben dit werkprogramma vastgesteld en aan beide kamers der Staten-Generaal aangeboden. Hoogachtend,
Robin L.O. Linschoten Collegevoorzitter
1 2 3 4
Zie het Instellingsbesluit Adviescollege toetsing administratieve lasten 2006 (Staatsblad 2006, nr. 138). De mate van verinnerlijking wordt bepaald door de kennis van en de houding en het gedrag ten aanzien van de administratieve lasten voor het bedrijfsleven. Dit onderzoek richt zich op de aandacht voor de administratieve lasten voor bedrijven en burgers. Zie het advies ‘Naar een zichtbare vermindering van administratieve lasten; advies over verbreding en meetmethodiek’ van 23 december 2005. De adviezen zijn te downloaden op www.actal.nl.
1
Vooruitblik De aanpak van de rijksoverheid om de administratieve lasten terug te dringen en
Een ander voorbeeld is het gezamenlijke initiatief van het ministerie van
onder controle te houden is succesvol. Het realiseren van de 25%-doelstelling ligt
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Actal om formulieren voor burgers
binnen handbereik in 2007. Wij zijn ervan overtuigd dat de succesvolle aanpak van
begrijpelijker te maken.
administratieve lasten voor burgers en bedrijven uitgebreid kan en moet worden naar aanpalende terreinen als interbestuurlijke administratieve lasten en inhoudelijke nalevingskosten. Het terugdringen van deze nalevingskosten zal een verdere impuls betekenen voor de economie en een verbetering van de concurrentiepositie van het
Vereenvoudiging van formulieren
Nederlandse bedrijfsleven. Ook de merkbaarheid voor burgers en bedrijven zal door deze verbreding toenemen. Daarom is het noodzakelijk om dezelfde werkwijze en politieke discipline te kiezen als bij de aanpak van de administratieve lasten: meten
Er is een aantal instrumenten ontwikkeld om de overheid in staat te stellen grote voortgang te boeken
van bestaande en nieuwe nalevingskosten, vaststellen van een reductiedoelstelling,
op het gebied van de begrijpelijkheid en gebruikersvriendelijkheid van formulieren. Zo is een compacte
een interdepartementale projectdirectie en als buitenboordmotor een onafhankelijk
en handzame gids opgesteld met schrijfregels over het taalgebruik en de lay-out van overheidsformulieren.
adviescollege.
Tegelijkertijd hebben wij geconstateerd dat de begrijpelijkheid van formulieren objectief gemeten kan
5
worden. Bureau Taal werkt aan een softwareapplicatie, waarmee overheidsorganisaties het taalniveau Tot voor kort was het succes van de aanpak van administratieve lasten nog niet
zelf kunnen controleren. Actal vindt dat de overheid deze gelegenheid moet grijpen om systematisch
goed merkbaar bij burgers en bedrijven. Enerzijds lag dit aan het feit dat de meeste
de overheidsformulieren ingrijpend te verbeteren, niet alleen die voor burgers, maar ook die voor
reducties de nodige voorbereidingstijd vragen en daarom pas gedurende of aan het
bedrijven.6 Ook overheidsorganisaties zullen hiervan de vruchten plukken, doordat zij veel minder tijd
eind van de kabinetsperiode in de praktijk geïmplementeerd worden. Anderzijds
kwijt zullen zijn met het uitzoeken van tegenstrijdige, ontbrekende en foutieve informatie als gevolg
springen lastenverzwaringen van nature veel meer in het oog dan lastenverlichtingen.
van onjuist ingevulde formulieren. Bovendien zal de overheid ook minder vaak verzoeken om verbeterde
Toch is een aantal verbeteringen in gang gezet, die niet alleen de administratieve
en aanvullende informatie.
lasten substantieel zullen verminderen, maar ook duidelijk opvallen. Een voorbeeld hiervan betreft het verbeteren van de dienstverlening door de vorming van centrale digitale en fysieke loketten en het systeem van gedeeltelijk vooringevulde formulieren.
Actal zal zijn inspanningen op dit terrein voortzetten en uitbreiden naar de formu lieren voor het bedrijfsleven en dit ook afstemmen met de interdepartementale projectdirectie administratieve lasten (IPAL). Tegelijkertijd blijven wij alert op andere mogelijkheden om de merkbaarheid van de lastenreducties te verhogen en bij te dragen aan een realistisch beeld in de maatschappij over de vermindering
Indicator administratieve lasten burger
van administratieve lasten. Zo hebben wij een project gestart om een graadmeter te ontwikkelen voor de omvang van administratieve lasten bij burgers.
Actal en het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties ontwikkelen een indicator die de lastenverlichting voor burgers weergeeft. Die indicator moet de omvang van de effecten in kaart brengen, begrijpelijk zijn voor de burger en functioneel zijn bij het verder verlichten van de administratieve lasten voor de burger. Het onderzoeksresultaat is in 2006 beschikbaar.
5
Zie het advies ‘Naar een zichtbare vermindering van administratieve lasten; advies over verbreding en meetmethodiek’ van 23 december 2005.
6
Zie het advies ‘Administratievelastenreductie door verbetering van formulieren’ van 27 juni 2006.
Verder hebben wij al eerder geadviseerd om in de komende metingen van administratieve lasten voor bedrijven onderscheid te maken naar: a informatieverplichtingen, die het bedrijfsleven zelf ook nuttig vindt en b informatie, die alleen de overheid nodig heeft.
Administratieve lasten door uitvoering
Door dit onderscheid te hanteren, wordt het veel duidelijker wat lastenverlichtingen in de praktijk betekenen en wat na verloop van tijd echt merkbaar wordt.
Actal heeft een verkennend onderzoek laten uitvoeren naar de invloed van de wijze van uitvoering van wet- en regelgeving door uitvoerders op de daadwerkelijke administratieve lasten. Uit het onderzoek is
Met het oog op de vergroting van de merkbaarheid van administratievelasten
gebleken dat de wijze van uitvoering van directe invloed is op de omvang van de administratieve lasten.
reducties bij burgers en bedrijven hebben wij ook steeds meer aandacht voor
Departementen dragen hun reductiedoelstellingen niet expliciet over aan de uitvoeringsorganisaties.
de speciale positie, die toezichthouders en uitvoerders innemen.
Hierdoor is de vermindering van administratieve lasten ondergeschikt aan het operationaliseren van de uitvoering door uitvoerders. Wij zijn van plan om verder aandacht te vragen voor het belang van een minder belastende wijze van uitvoering van wet- en regelgeving.
Administratieve lasten van toezicht Actal is van plan om de ingezette lijn voor het toetsen van beleidsregels van toezichthouders voort te zetten en uit te bouwen. Ook willen wij doorgaan met initiatieven om de kwantificering van toezichtslasten zoveel mogelijk te stimuleren en indien gewenst te ondersteunen. Nieuwe aandachtspunten zijn: 1 Het maken van een aanvulling op onze alternatievenwebsite voor het onderdeel toezicht.
2 Het agenderen van het thema ‘toezicht en administratieve lasten voor burgers’.
2
Werkzaamheden september 2006 – augustus 2007 De hoofddoelstelling van Actal is de verinnerlijking van de aandacht voor de administratieve lasten voor zowel het bedrijfsleven als de burger binnen alle ministeries. Wij blijven onze adviserende taak uitvoeren. Voorts zoekt Actal steeds
ICT
naar nieuwe onderwerpen die kunnen bijdragen aan het daadwerkelijk realiseren van de reductiedoelstelling van het kabinet. Daarbij kijken wij ook nadrukkelijk naar ‘best practices’ uit andere lidstaten die toepasbaar zijn in Nederland. Een voorbeeld
Actal heeft altijd al bijzondere aandacht gehad voor ICT. Wij zijn ervan overtuigd dat ICT-toepassingen bij
hiervan is de bredere toepassing van de Lex Silencio.7
de overheid leiden tot een substantiële daling van de administratieve lasten voor zowel bedrijven als burgers. Uit een in 2005 uitgevoerde Quickscan is echter gebleken dat bij veel generieke ICT-projecten een goede
Verinnerlijken en toetsen
planning, documentatie en risicobeheersing ontbreken. Wij gaan in samenwerking met ICTU een project
Actal heeft de adviesprocedure per 1 april 2006 aangepast. Alle departementen
uitvoeren gericht op de verbetering van de kwaliteit van projectmanagement bij zowel uitvoerders als
zijn vanaf deze datum niet langer verplicht om kleinere dossiers op het terrein
opdrachtgevers. Verder vraagt Actal aandacht voor oplossingen voor probleempunten als een daadkrachtige
van het bedrijfsleven aan Actal voor te leggen. Dit betekent overigens wel dat de
centrale regie, de (verdere) invoering van standaarden en de financieringsstructuur van ICT-investeringen
gevolgen voor de administratieve lasten in beeld zijn gebracht in de toelichting.
binnen de overheid. Actal blijft tevens aandringen op de kwantificering van administratievelastenreducties
Subsidieregelingen en alle voorgenomen wet- en regelgeving met gevolgen voor
als gevolg van nieuwe ICT-projecten.
8
burgers dienen aan Actal te worden voorgelegd. Vanwege het belang van de schakel Uitvoering hanteren wij voortaan een vierde toetscriterium: is gekozen voor een uitvoering met minimale administratieve lasten? Op basis van het in 2005 uitgevoerde verinnerlijkingsonderzoek hebben wij met de
Kernprojecten
algemene leiding van verschillende departementen overlegd. Ook is Actal betrokken
Actal heeft het komende jaar drie kernprojecten. Het eerste bestaat uit een onder
bij de borging van de aandacht voor administratieve lasten in departementale
zoek naar de mogelijkheden van het in beeld brengen van bestaande inhoudelijke
opleidingstrajecten voor nieuwe medewerkers. Eind 2006 voeren wij een vervolg
nalevingskosten.9 Voorts voert Actal projecten uit gericht op administratieve lasten
onderzoek uit. Uit dit onderzoek moet blijken hoe de verinnerlijking is gevorderd
en privacy respectievelijk toezicht. In deze twee projecten zoekt Actal naar mogelijk
en welke verbeteringen departementen aan de hand van adviezen van Actal hebben
heden om de administratieve lasten verder te verminderen. De uitkomsten van de
doorgevoerd. Het vervolgonderzoek zal zich richten op aandacht voor de admini
kernprojecten kunnen aanleiding geven tot het uitbrengen van adviezen aan de
stratieve lasten voor het bedrijfsleven en burgers, op beleids- en uitvoeringsniveau.
coördinerend bewindspersonen. De projecten zijn van belang voor zowel bestaande
Bovendien wordt gekeken naar de Europese invloed op de lastendruk.
als nieuwe wet- en regelgeving. Hieronder worden de projecten nader toegelicht: a Inhoudelijke nalevingskosten In vergelijking tot het meten van administratieve lasten is het meten van bestaande inhoudelijke nalevingskosten lastiger. Actal zal daarom mogelijke werkwijzen voor het meten van bestaande inhoudelijke nalevingskosten onderzoeken. Dit zal de vorm hebben van een proefmeting van inhoudelijke nalevingskosten in drie bestaande wetten.
7
8
De Lex Silencio betekent dat als de overheid niet binnen de wettelijke termijn beslist over een vergunningsverzoek, het verzoek wordt geacht te zijn verleend. Dit zijn dossiers waarvan de gevolgen voor de administratieve lasten voor het bedrijfsleven minder dan 10.000 euro bedragen.
9
Dit onderzoek vloeit voort uit het Actaladvies over verbreding en meetmethodiek van 23 december 2005.
b Administratieve lasten en privacy Wij hebben in het voorjaar van 2006 een onderzoek laten uitvoeren naar de verschillen tussen de privacyrichtlijn 95/46/EG en de implementatie van deze richtlijn in de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp). Daaropvolgend is
Internationaal
Actal een onderzoek gestart naar de administratieve lasten veroorzaakt door onder meer de Wbp. Binnen dit onderzoek willen wij de kwaliteit van de
Op het internationale vlak worden diverse stappen in de goede richting gezet. De Europese Commissie
nulmeting van de Wbp kritisch bekijken.
geeft steeds meer prioriteit aan het meten van administratieve lasten in ontwerprichtlijnen en
Het bedrijfsleven stelt dat sommige kosten niet meegenomen zijn in de nulmeting.
verordeningen binnen de Regulatory Impact Assessments. Wij blijven ons inzetten voor een nulmeting
Ook onderzoeken wij eventuele aanvullend opgelegde informatieverplichtingen
en een reductiedoelstelling voor administratieve lasten in Europa. Druk vanuit de lidstaten blijft nodig
voor het bedrijfsleven door het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP)
om een infrastructuur voor effecten van Europese regelgeving te realiseren. Wij organiseren samen
en kwantificeren wij alle reductievoorstellen van VNO-NCW en CBP. Met het
met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een conferentie om te inventariseren
onderzoek wil Actal in september 2006 een advies uitbrengen aan het kabinet.
welke maatregelen binnen andere lidstaten ontplooid worden om de administratieve lasten voor
In het najaar van 2006 zullen wij een aantal casus onderzoeken waar de privacy
burgers te verminderen. Verder zijn wij van plan om regelmatig met de Better Regulation Commission
wetgeving belemmeringen oplevert voor de reductie van administratieve lasten.
(Groot-Brittannië) en de Normenkontrollrat (Duitsland) informatie en ervaringen uit te wisselen.
c Administratieve lasten en toezicht Actal is het project ‘administratieve lasten en toezicht’ gestart met het mini symposium ‘Toezicht en administratieve lasten’ om de thematiek te agenderen.10 Inmiddels is op allerlei terreinen meer aandacht voor toezicht en de administra tieve lasten die hierdoor worden veroorzaakt. Wij blijven een bijdrage leveren aan het bewustwordingsproces door de vraag te stellen of toezicht wel altijd nodig is. Wij zullen verder een onderzoek naar best practices in toezicht afronden.
10
10 Dit minisymposium heeft plaatsgevonden op 3 maart 2005.
11
3
Overzicht werkzaamheden september 2006 – augustus 2007 Adviseren aan
Over de administratieve lasten voor
regering en parlement (voorgenomen wet- en regelgeving)
algemene maatregelen van bestuur
Verbreding
Onderzoeken administratieve lasten
3e – 4e kwartaal
het bedrijfsleven en burgers als
bedrijfsleven en burger van twee
2006
gevolg van voorgenomen wetten,
modelverordeningen van de VNG
Continu
en ministeriële regelingen Adviseren aan
Over programma’s en maatregelen
regering en parlement
inzake de reductie van administratieve
(bestaande wet- en
lasten voor het bedrijfsleven en
regelgeving)
burgers als gevolg van bestaande
Continu
Uitvoeren van proefmeting van
3e – 4e kwartaal
inhoudelijke nalevingskosten in
2006
drie bestaande wetten
regelgeving
Onderzoeken administratieve lasten
3e – 4e kwartaal
en inhoudelijke nalevingskosten
2006
bij modelbedrijven chemie en uitzendwezen
Organiseren van vervolgconferentie
2e helft 2006
betreffende begrijpelijke formulieren Uitvoeren van onderzoek naar
3e kwartaal 2006
Uitvoeren van proefmeting van
3e – 4e kwartaal
interbestuurlijke administratieve
2006
lasten in Jeugdgezondheidszorg
kwaliteit nulmeting Wbp en kwantificeren reductievoorstellen
Actal
Opstellen van evaluatieverslag
1e – 2e kwartaal 2007
Uitvoeren van onderzoek
2e kwartaal 2006 –
naar reductiemogelijkheden
2e kwartaal 2007
administratieve lasten door toezicht Clusteraanpak
Draagvlak zoeken voor clusteraanpak
Continu
bij rijksoverheid Uitvoeren van onderzoek naar de effecten van de administratievelastenaanpak voor kleine (startende) ondernemers
12
Opstellen van begroting
Voor 1 april 2007
Opstellen van jaarverslag
Voor 1 april 2007
Opstellen van werkprogramma
Voor 1 september 2007
2e helft 2006 ICT
Organiseren expertpanel over
3e kwartaal 2006
XBRL-project en het uitbrengen van een advies
13
Adviseren over ICT-gerelateerde
Continu
Organiseren van expertpanels met
onderwerpen
Continu
vertegenwoordigers van het bedrijfsleven dan wel van burgerorganisaties
Uitvoeren van project gericht op
2e en 3e kwartaal
verbetering van de kwaliteit van
2006
onder andere over voorgenomen weten regelgeving
ICT-projectmanagement Voorlichting geven aan decentrale Verinnerlijking
Uitvoeren van een vervolgonderzoek
3e kwartaal 2006 –
Verinnerlijking
2e kwartaal 2007 Onderhouden van contact met
Externe contacten
Aandacht vragen voor kabinetsaanpak
Continu
overheden en uitvoeringsinstellingen Continu
het parlement
Continu
administratieve lasten door middel EU/Internationaal
van media
Organiseren van een conferentie met
Begin 2007
de op Actal gelijkende organisaties Voeren van bestuurlijk overleg met
Continu
binnen de Europese Unie
de betrokken bewindslieden over het kabinetsbeleid ten aanzien van de
Inlichten van buitenlandse delegaties
administratieve lasten(reductie)
over de Nederlandse aanpak van de
Continu
administratieve lasten Voeren van overleg met organisaties
Continu
van burgers en bedrijven
Onderhouden van contacten met
Continu
individuele lidstaten en Europese Vragen van input van branche-
Continu
instanties
organisaties c.q. burgerorganisaties en individuele bedrijven en burgers voor
Organiseren van de conferentie
specifieke dossiers van voorgenomen
‘Administrative Burdens Citizens’
1e kwartaal 2007
en bestaande wet- en regelgeving Afleggen van bedrijfs- en
Continu
burgerbezoeken en het bij de ministeries aankaarten van de tijdens deze bezoeken gesignaleerde praktijkproblemen en -oplossingen
14
15
Colofon Tekst en redactie: Actal, Den Haag Ontwerp: Total Identity, Den Haag Druk: Drukkerij Aeroprint, Ouderkerk a/d Amstel © 2006 Actal, Den Haag
