Werkplan 2014-2015 De Bundeling
Augustus 2013
Onder voorbehoud van goedkeuring door de ledenvergadering d.d. 26 september 2013
Inhoudsopgave Inleiding Hier staat De Bundeling voor Positie huurders verslechtert
1 1 2
STRUCTURELE ACTIVITEITEN
4
Thema’s 1. Huren en woonlasten
4
2. Doorstroming
4
3. Aansluiten bij overige ontwikkelingen in de Stade
4
4. Herstructurering
4
5. BundelingDebat
5
6. De webcommunity
5
7. BundelingBericht
5
8. Overleg met andere partijen
5
9. Faciliteren bewonersorganisaties en huurderskoepels
6 6 6
Scholing en informatiebijeenkomsten Kortlopende adviestrajecten
INCIDENTELE ACTIVITEITEN (2014) 10. ParticipatiePluim
7
11. Huisvesting senioren
7
12. Regie gemeente op beleid van de corporaties
7
INTERNE ORGANISATIE
8
Bestuur Algemene ledenvergaderingen Coördinatie en aansturing Jaarstukken Secretarieel
8 8 8 8 8
Bijlage: Begroting 2014-2015
Inleiding Voor u ligt een beknopt en overzichtelijk werkplan van de Bundeling voor 2014/2015. Hierin benoemen we de pijlers waarop het werk van De Bundeling is gebaseerd en de noodzaak en maatschappelijke relevantie ervan. Daarbij geldt nog steeds een aantal uitgangspunten. We werken aan het versterken van de betrokkenheid en inbreng van de Utrechtse bewoners. Dit uit het oogpunt van de ‘ongedeelde stad’. Een stad waarin voor alle bewoners goede en betaalbare huisvesting is, zoveel mogelijk keuzevrijheid en zo weinig mogelijk segregatie. Deze ongedeelde stad is voortdurend aan bedreiging onderhevig, met name waar het de positie van kwetsbare groepen betreft. De Bundeling kiest daarbij expliciet voor de mensen die niet of moeilijk in hun eigen huisvesting kunnen voorzien. Om dat goed te kunnen doen is samenwerking en communicatie met bewonersorganisaties en individuele bewoners een vereiste. En om het effectief te doen sluiten we aan bij de ontwikkelingen in de stad en proberen vanuit het perspectief van de bewoners op de juiste momenten de besluitvorming daaromtrent bij gemeente en corporaties te beïnvloeden. De Bundeling tracht haar activiteiten voor een deel te koppelen aan het geplande beleid zoals dat in Bouwen aan de Stad (BAS) staat beschreven en de termijn die daar aan gekoppeld is. Daarom wil De Bundeling haar werkplan graag parallel laten lopen aan de tijdsspanne van BAS. Immers, de meeste activiteiten kennen een doorlopend karakter en strekken zich over meerdere jaren uit. Dat betekent ook dat er in dit werkplan een onderscheid wordt gemaakt tussen structurele activiteiten die lopen over meerdere jaren en incidentele activiteiten die eenmalig zijn in een zeker jaar, in dit geval 2014.
Hier staat De Bundeling voor De pijlers van 2014 tot en met 2015 zijn: • Een rechtvaardig en gedragen huurbeleid, waarbij vooral oog is voor de belangen van mensen met een bescheiden inkomen en groepen huurders die tussen wal en schip terecht dreigen te komen. •
Beheersbaar houden van de overige woonlasten, waarbij vooral ingezet wordt op forse besparingen op energieverbruik.
•
Het verder verkennen van mogelijkheden om de doorstroming te verbeteren.
•
Het opkomen voor kwetsbare ouderen in de sociale huursector.
•
Voortgaande investeringen in achterstandswijken (herstructurering).
•
Optimale invloed van bewoners op hun woon- en leefomgeving.
Voor we deze pijlers verder concretiseren in de activiteiten in dit werkplan willen we hieronder eerst nader ingaan op de ontwikkelingen op het gebied van de volkshuisvesting en de stedelijke vernieuwing, de gevolgen voor Utrecht en de positie van De Bundeling daarin, zodat nog meer helder wordt waar de Bundeling voor staat.
Werkplan 2014-2015 / De Bundeling / Jaarstukken
1
Positie huurders verslechtert Woonruimte in een stad als Utrecht is schaars. Velen slagen er toch in om een koopwoning te verwerven. Een eveneens grote groep is hier niet toe in staat en is aangewezen op de sociale huursector. En deze groep groeit. Deels door absolute toename van het aantal ouderen en deels door de slechtere economische omstandigheden, waar op korte termijn nog geen einde aan lijkt te komen. Deze groeiende groep krijgt te maken met maatregelen en ontwikkelingen die haar positie verslechteren. Een proces dat al een aantal jaren aan de gang is. Van diverse kanten, waaronder de Sociaal Economische Raad, wordt gepleit voor marktconforme huren in combinatie met het aanpakken van de hypotheekrenteaftrek. Ook Wonen 4.0 van onder andere Aedes en Woonbond gaat uit van die gedachte. Maar wel met de uitdrukkelijke kanttekening dat parallel aan het marktconform maken van huren, een (belasting)systeem moet komen dat de betaalbaarheid voor lage inkomens garandeert. Het beleid van de Rijksoverheid en bijna alle oppositiepartijen is erop gericht om voortvarend aan de slag te gaan met het eerste onderdeel, het marktconform maken van de huren, maar over het tweede deel, namelijk het regelen van die betaalbaarheid maken diezelfde partijen zich vooralsnog niet zo druk. Sterker nog, er is geen consensus over wie daar hier in Nederland nu eigenlijk verantwoordelijk voor is. De huurder krijgt daarvan de rekening gepresenteerd. De zogeheten Donnerpunten hebben ze al voor de kiezen gehad en de afspraken uit het Voorjaarakkoord leiden ertoe dat het aantal woningen met een huur tot € 574, waar een grote groep vooral op is aangewezen, schrikbarend snel afneemt. Ook middeninkomens, die geen huurtoeslag ontvangen, vallen tussen wal en schip. Zij zien, eveneens door het Rijksbeleid, hun huurquoten sterk toenemen. En zij die wel gebruik kunnen maken van de huurtoeslag zien deze toeslag met de regelmaat van de klok dalen. Ook het gebrek aan doorstroming, onder meer veroorzaakt door de huurharmonisatie en het optrekken van de streefhuren, draagt ertoe bij dat er onvoldoende woningen vrijkomen voor die groepen waarvoor ze bedoeld zijn. Ondanks enkele positieve maatregelen van de gemeente Utrecht moet voortdurend bekeken worden welke mogelijkheden op dit vlak benut kunnen worden. Tegelijkertijd zijn de corporaties in zwaar weer terecht gekomen. Zowel qua imago als financieel. De verhuurdersheffing slokt een groot deel van de financieringsruimte op, hetgeen voor een groot deel gecompenseerd moet worden door het optimaal benutten van de ruimte die het huurbeleid biedt. Menig corporatie staat dan ook op het standpunt dat zij niet meer kan worden aangesproken als het gaat om de betaalbaarheid van het wonen, omdat zij door de verhuurdersheffing met de rug tegen de muur staat. Op de websites van corporaties is over betaalbaarheid weinig meer te vinden. Daarnaast baart de positie van ouderen op de Utrechtse woningmarkt zorgen: er zijn te weinig geschikte woningen voor ouderen die ook nog betaalbaar zijn. Ons lid COSBO brengt dit regelmatig naar voren. Toch lijkt de gemeente er weinig prioriteit aan te geven. De Bundeling maakt zich sterk voor oplossingen, temeer daar wonen en welzijn van ouderen verder onder druk komt te staan door veranderingen in onder meer de AWBZ en het scheiden van wonen en zorg.
Werkplan 2014-2015 / De Bundeling / Jaarstukken
2
De hierboven geschetste ontwikkelingen gaan tot problemen leiden voor de stad Utrecht. Er moet dan ook een Utrechts antwoord op komen. De Bundeling wil de belangen van deze groep die in de knel gaat komen zo goed mogelijk trachten te behartigen, door de problematiek onder de aandacht te brengen en op stedelijk niveau afspraken te maken met gemeente en corporaties om tijdig tegenmaatregelen te kunnen nemen. Een stedelijke Utrechtse huurdersbelangenorganisatie is daarbij onontbeerlijk. Niet alleen op het gebied van de huurontwikkeling dienen activiteiten ondernomen te worden. Het gaat uiteraard om de gehele woonlasten. Zo is uit landelijk onderzoek gebleken dat 40 procent van de huurders met een laag inkomen woont in een huurwoning met een laag energielabel (F of G). Zeker met het oog op bovengenoemde ontwikkelingen dient hier in een sneller tempo verandering in te komen. De Bundeling steekt dan ook veel energie in het van de grond krijgen van het Utrechtse experiment met Nul-Op-de-Meter-Woningen (NOM). Kortom: De Bundeling staat voor de ongedeelde stad Utrecht. Waarin ook mensen met een kleine portemonnee kunnen blijven wonen en niet geconcentreerd weggestopt worden in langzaam verpauperende wijken
Werkplan 2014-2015 / De Bundeling / Jaarstukken
3
STRUCTURELE ACTIVITEITEN Thema’s 1.
Huren en woonlasten
Dit speerpunt zal de komende jaren veel aandacht vragen. Daarom zal het in diverse activiteiten van De Bundeling terugkomen. Zoals het BundelingDebat en het kritisch volgen van de ontwikkelingen in Utrecht, daaraan ruchtbaarheid geven en de partijen op hun verantwoordelijkheid wijzen. Daarbij zal regelmatig gecommuniceerd worden met onze achterban en de leden van de webcommunity. Tevens is er regelmatig overleg met huurdersorganisaties uit de vier grote steden, aangezien de belangen vaak parallel lopen en niet ieder voor zich het wiel hoeft uit te vinden. Op het woonlastenvlak – met name de energielasten - zal er een actieve bijdrage geleverd worden aan het van de grond krijgen van het Nul-Op-de-Meter experiment in Utrecht, en het zodanig waarborgen van de belangen van de huurders daarin, dat er een draagvlak kan ontstaan zodat een versnelde realisatie van de energielastenreductie plaats kan vinden.
2.
Doorstroming
De besluitvorming in de gemeenteraad over maatregelen om de doorstroming te bevorderen zijn een mooie stap vooruit, maar betekenen niet dat de vastzittende Utrechtse woningmarkt meteen voorbeeldig begint te stromen. Helaas zijn er weer nieuwe ontwikkelingen die tot gevolg hebben dat de verhuisgeneigdheid van mensen steeds meer afneemt, voornamelijk liggend op het gebied van huurbeleid en gebrek aan betaalbare alternatieven voor ouderen. Aangezien dit probleem voorlopig niet is opgelost scharen we de doorstroming daarom onder structurele activiteit. Activiteiten ter bevordering van de doorstroming betreffen onder meer de herintroductie van de verhuisadviseur 60+ en het monitoren van de gewijzigde gemeentelijke doorstromingsmaatregelen.
3.
Aansluiten bij overige ontwikkelingen in de stad
Dit is een concrete, doorlopende activiteit die echter voor een lange termijn moeilijk gedetailleerd kan worden aangegeven. De ervaring wijst uit dat het onmogelijk is om – gezien de subsidieaanvraagtermijnen – zes maanden van tevoren aan te geven welke zaken het jaar daarop vooral belangrijk blijken te zijn om aan te pakken. We hebben dat bijvoorbeeld vorig jaar gezien bij het – niet ingecalculeerde – onderwerp doorstroming. Mede op verzoek van de gemeente heeft De Bundeling daar erg veel tijd in geïnvesteerd, hetgeen tot een – voor een groot deel overgenomen – advies aan de gemeenteraad heeft geleid. Het is noodzakelijk om in het werkplan en begrotingsruimte te creëren om op die onverwachte ontwikkelingen in te kunnen spelen.
4.
Herstructurering
De verbetering van wijken is een doorlopend thema. Veel van de plannen van met name de corporaties staan in de ijskast. In 2013 heeft De Bundeling verschillende gesprekken gevoerd met gemeente en huurderskoepels om de gevolgen in beeld te brengen. Ook in 2014 zal er overleg zijn met de huurderskoepels over de gevolgen die dit voor bepaalde wijken kan hebben en op welke wijze negatieve effecten bestreden kunnen worden. Daarnaast is er veel onduidelijkheid over de wijze waarop toekomstige ingrepen gefinancierd moeten worden.
Werkplan 2014-2015 / De Bundeling / Jaarstukken
4
Achterban 5. BundelingDebat Het jaarlijkse BundelingDebat heeft inmiddels vier keer plaatsgevonden. Het thema van 2014 zal bepaald worden door de actualiteit op dat moment, waarbij het zeker niet is uitgesloten dat woonlasten weer een belangrijke plaats innemen. Immers, deze problematiek loopt door. De opzet is om in een gezelschap van bewoners, politici, corporatiemedewerkers en deskundigen te discussiëren over knelpunten in de Utrechtse volkshuisvesting en daar oplossingen voor aan te dragen. De Bundeling baseert haar standpunten voor een deel op de resultaten van het debat en tracht dit te koppelen aan besluitvorming in de gemeenteraad of bij corporaties. Tevens worden deze standpunten getoetst door middel van digitale enquêtes bij de leden van de webcommunity.
6. De webcommunity De webcommunity is een middel maar ook een doel. Hij is onontbeerlijk om – door middel van digitale raadplegingen - de standpunten van De Bundeling te toetsen bij de achterban en om input te krijgen voor de zaken en problemen die De Bundeling op dient te pakken. Daarnaast is het een bron van informatie en uitwisseling voor huurders over het wonen en de volkshuisvesting in de stad Utrecht, de regio en landelijk.
7. BundelingBericht Het BundelingBericht is de enige nieuwsbrief in Utrecht die nader ingaat op de onderwerpen wonen en volkshuisvesting en deze belicht vanuit het oogpunt en belangen van de Utrechtse huurders. Het is onlangs uitgebreid met opiniërende artikelen en interviews met Utrechtse professionals en bewoners. Uit bezuinigingsoverwegingen is in 2013 de laatste papieren uitgave verschenen en wordt hij vanaf 2014 alleen nog digitaal uitgebracht, waarbij we een link met de website en webcommunity leggen.
8. Overleg met andere partijen Het overleg met andere partijen is een belangrijke manier waarop De Bundeling signalen kan opvangen en doorgeven, standpunten voor het voetlicht kan brengen en beleid kan beïnvloeden. In 2014 - 2015 zullen de volgende externe overleggen worden gevoerd: - Overleg met de stedelijke bewonerskoepels van de vier grote steden (vier keer per jaar) -
Regionaal Huurdersberaad (enkele keren per jaar)
-
Overleg met Utrechtse wijkoverstijgende bewonersorganisaties
-
Drie Partijen Overleg met gemeente en STUW (onderverdeeld in ambtelijk en bestuurlijk overleg / twee keer per jaar)
-
Bilateraal overleg met gemeente en corporaties (enkele keren per jaar)
-
Regionale Klachtencommissie Woningtoewijzingsbeleid (enkele keren per jaar)
-
Woonbond (een keer per jaar)
Werkplan 2014-2015 / De Bundeling / Jaarstukken
5
9. Faciliteren bewonersorganisaties en huurderskoepels Scholing en informatiebijeenkomsten Elk jaar blijkt er behoefte te bestaan bij bewonersorganisaties om rond een specifiek thema (zoals in 2013 de nieuwe regels rond bewonersparticipatie bij herstructurering), een informatiebijeenkomst te houden, waarbij tevens ervaringen kunnen worden uitgewisseld. Ook worden bijeenkomsten georganiseerd om de achterban te raadplegen en te informeren over actuele thema’s. Kortlopende adviestrajecten Hier wordt door bewonersorganisaties veelvuldig gebruik van gemaakt. Het betreft uiteenlopende zaken als huurverhoging, huurtoeslagen, opstellen begindocument bij herstructurering, onderhoudsklachten en dergelijke. Ook wordt De Bundeling regelmatig door individuele bewoners gebeld met vragen en/of klachten. De indruk ontstaat dat steeds meer instanties doorverwijzen naar De Bundeling.
Werkplan 2014-2015 / De Bundeling / Jaarstukken
6
INCIDENTELE ACTIVITEITEN (2014) 10. ParticipatiePluim De ParticipatiePluim heeft een lange historie. Begonnen als Praalschaal en Faalbokaal, die werden uitgereikt aan corporaties die bij de onderhandelingen over de jaarlijkse huurverhoging op constructieve respectievelijk destructieve wijze met de huurderskoepel hadden onderhandeld over de hoogte van de jaarlijkse huurverhoging, is het accent verplaatst naar het thema leefbaarheid en bewonersparticipatie. Het beste en leukste initiatief van bewoners en corporaties op dit gebied werd beloond met de uitreiking van de ParticipatiePluim. Tot en met 2013 was de uitreiking van de ParticipatiePluim een jaarlijkse, structurele activiteit van De Bundeling. Gezien de bezuinigingen op het budget die nopen tot het stellen van prioriteiten is er nu voor gekozen om de vanzelfsprekendheid van een jaarlijkse uitreiking te laten vallen. Jaarlijks zal bekeken worden of er aanleiding is om expliciet stil te staan bij ontwikkelingen op het gebied van bewonersparticipatie in Utrecht. Voor 2014 wordt gedacht aan een bijeenkomst van eerdere winnaars van de Pluim om te bezien of de initiatieven een structurele verbetering hebben gebracht en hoe dit het beste kan worden bewerkstelligd.
11. Huisvesting senioren De positie van ouderen op de woningmarkt staat onder druk, met name nu wijzigingen op komst zijn in de AWBZ en t.a.v. het scheiden van wonen en zorg. Het wordt dus tijd om aan oplossingen te werken. Dat kan onder meer door het opnieuw aanstellen van een Verhuisadviseur 60+. Deze kan helpen met het vinden van een passende (senioren) woning, waarmee tevens de doorstroming is gebaat (en woningen vrijkomen voor bijvoorbeeld jonge gezinnen). Daarnaast pleit De Bundeling voor het herijken van het beleid t.a.v. de woonservice-zones en daarbinnen het organiseren van een wijkgericht aanbod van wonen, zorg en welzijn voor kwetsbare oudere huurders. Deze kwetsbare ouderen blijken vaak in de zwakste wijken te wonen. Veel ouderen willen in hun eigen wijk een goede oplossing voor hun woonsituatie. Maatwerk kan hier beter resultaat opleveren en dat vergt creatieve oplossingen waarbij desnoods belemmerende regelgeving gewijzigd wordt. Tot slot pleit De Bundeling voor een voortzetting en doorontwikkeling van het gemeenschappelijk wonen voor ouderen waaronder migrantenouderen.
12. Regie gemeente op beleid van de corporaties Hoe het beleid van minister Blok op dit punt precies uit zal pakken is op moment van schrijven van dit werkplan nog niet duidelijk. Dat er in 2014 op dit gebied iets gaat gebeuren is wel zeker, en ook dat het gevolgen gaat hebben voor de positie van de huurderskoepels naar hun corporatie en de plaats die De Bundeling gaat innemen in het Utrechtse. Het ziet er naar uit dat de nieuwe positie van De Bundeling gepaard gaat met meer verantwoordelijkheden.
Werkplan 2014-2015 / De Bundeling / Jaarstukken
7
INTERNE ORGANISATIE Onderstaande activiteiten behoren tot de structurele werkzaamheden van de Bundeling.
Bestuur en ALV Bestuur Het bestuur van De Bundeling bestaat uit vrijwilligers. De volkshuisvestelijke aandachtsvelden zijn onder de bestuursleden verdeeld, te weten: ouderenhuisvesting, jongerenhuisvesting, huurbeleid, energiebesparing, actuele ontwikkelingen en webcommunity. Naast de bestuursvergaderingen zijn er op specifieke thema’s werkgroepen actief, waarin ook regelmatig anderen tijdelijk actief zijn. De jaarlijkse tijdbesteding van de bestuursleden laat ongeveer het volgende beeld zien: - Bestuurs- en ledenvergaderingen -
Overleg met diverse partijen
-
Bijwonen bijeenkomsten
-
Stukken opstellen/doornemen
Algemene ledenvergaderingen De ALV is een belangrijk contactmoment met onze leden. De frequentie handhaven we op vier per jaar. Naast het vaststellen van jaarstukken en het behandelen van actuele thema’s, wordt de ledenvergadering ook benut om standpunten die De Bundeling naar buiten brengt vast te stellen. Wij willen de ledenvergaderingen ook actief open gaan stellen voor andere bewonersorganisaties in Utrecht dan alleen de huurderskoepels. Coördinatie en aansturing Om alle projecten, bijeenkomsten en overige activiteiten van De Bundeling voor te bereiden en helpen uit te voeren, is centrale coördinatie en aansturing noodzakelijk, evenals het inhoudelijk voorbereiden van agenda’s en notities. Deze werkzaamheden worden voor een groot deel vervuld door de bij Stade Advies BV ingehuurde professionele ondersteuning. Dit geschiedt op basis van een offerte die De Bundeling in staat stelt haar werkplan uit te voeren. Jaarstukken Het schrijven van jaarstukken (jaarverslag, jaarrekening, werkplan, begroting) zijn belangrijke werkzaamheden behorend bij een vereniging. Deze worden in concept opgesteld door de professionele ondersteuning, in het bestuur besproken en van commentaar voorzien, waarna ze in de ledenvergadering worden vastgesteld. Secretarieel Het bestuur en de ALV worden – eveneens op basis van een offerte - in hun werkzaamheden ondersteund door een secretariaatsmedewerker die tevens de boekhouding doet. Evaluatie Het bestuur ontvangt tweemaandelijks een overzicht van de op basis van genoemde offertes gemaakte uren en aan het eind van het jaar vindt een uitgebreide evaluatie plaats.
Werkplan 2014-2015 / De Bundeling / Jaarstukken
8
Werkplan 2014-2015 / De Bundeling / Jaarstukken
9
Werkplan 2014-2015 / De Bundeling / Jaarstukken
1