augustus 2013

Colofon

Het Utrechts Milieublad is een onafhankelijke uitgave van het Milieucentrum Utrecht waarin milieu-activiteiten en praktische informatie is gebundeld. De uitgave verschijnt eens per twee maanden met een oplage van 650 ex. Abonnementen Een abonnement op het Milieublad is kosteloos. Wel worden de portokosten in rekening gebracht. Aanmelding op het redactieadres. Het Milieublad is ook gratis af te halen.

Utrechts Milieublad No 49

Redactie Heleen Hüpscher, Nathalie van Doesburg, Susan van Schijndel, Inge Dekker, Guus Albrecht, Erna de Hollander, Monique Claringbould, Marike Stokker (eindredactie).

juli/augustus 2013

Win een tuinvrouw!

Vormgeving Marike Stokker Foto’s Susan van Schijndel, Inge Dekker (omslagfoto), Heleen Hüpscher. Enkele foto’s uit Flickr en Wikipedia. Foto’s afkomstig van de sites www.flickr. com en www.wikipedia.org vallen onder de Creative Commons licentie. Zie hiervoor: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0

Onkruidbestrijding UU

Productie en distributie Milieucentrum Utrecht Oudegracht 60 3511 AS Utrecht telefoon: 030 236 72 40 e-mail: [email protected] Het Utrechts Milieublad is gemaakt op 100% kringlooppapier. Artikelen uit het Milieublad mogen overgenomen worden, mits ze zijn voorzien van bronvermelding.

Slakken, bier en bijen

Deadline aanleveren kopij en agendapunten no. 50 september/oktober 2013: 16 augustus.

Zonnestroom in Utrecht

Uitgave van het Milieucentrum Utrecht

2 Utrechts Milieublad No 49

Groene agenda

Milieu Mondiaal

Juni/Juli

Zaterdag 29 juni Open Tuinendag Utrecht Op zaterdag 29 juni a.s. vindt de derde Open Tuinendag Utrecht plaats. Verborgen achter gevels en poorten van de historische binnenstad liggen de Utrechtse stads-en binnentuinen: groene oases van rust en vaak verrassende staaltjes tuinarchitectuur. Tijdens de Open Tuinendag Utrecht worden van 10 - 17 uur zo’n 40 tuinen van particulieren, musea en andere instellingen opengesteld. De Open Tuinendag Utrecht geeft geïnteresseerden een unieke gelegenheid om eenmalig van bijzondere tuinen te genieten die gedurende de rest van het jaar niet toegankelijk zijn. Wanneer: zaterdag 29 juni van 10-17 uur Waar: op diverse plekken in de stad Utrecht Kosten: Een passe-partout kost €12,50 per persoon en is alleen geldig op 29 juni 2013. Passe-partouts zijn vanaf 6 juni verkrijgbaar bij de VVV Utrecht. Om verzekerd te zijn van een passepartout, adviseren wij u om deze vooraf te bestellen via: VVV Utrecht Domplein 9-10, Utrecht T.: 0900 – 128 87 32 (€ 1,30 p.g) Email: [email protected] Info: www.opentuinendagutrecht.nl Zondag 30 juni workshop buitenschilderen in parken Utrecht Wat is er fijner dan lekker buiten te zijn, de vogels te zien ronddarren, het gras en de bomen te ruiken en tegelijkertijd een schilderij te maken? We beginnen met koffie en koek, zoeken een plekje, maken een schetsje... Na de lunch gaan we dan schilderen met acryl op doek.

Rijken eten bossen die ze willen redden zelf op

Rijke landen financieren programma’s voor de bescherming van het Braziliaanse Amazonewoud, maar ontkrachten die vorm van ontwikkelingshulp door de toenemende import van soja en rundvlees. Volgens onderzoekers van het Center for International Climate and Environmental Research (CICERO) in Noorwegen, is een steeds groter deel van de ontbossing in Brazilië het gevolg van handel in soja en rundvlees. Ontbossing is verantwoordelijk voor bijna een vijfde van de wereldwijde toename van broeikasgassen die leiden tot opwarming van de aarde.

Houtkap in Brazilië

Het enige wat je nodig hebt zijn stevige, waterdichte schoenen, oude kleren en eventueel een (klein) krukje.

pernel, moerasspirea en de rietorchis. Vanwege de kwetsbaarheid is de heemtuin alleen toegankelijk op open dagen.

Kosten: € 65,- lunch en materialen inbegrepen. Tijd: van 11 tot ongeveer 4 uur Verzameladres: Park Voorveldse Polder, Ariënslaan 1, Utrecht Je kunt je opgeven door een mail te sturen: [email protected] of bel: 06 55 82 06 19 Info: http://marikestokker.blogspot.com knopje workshops

Wanneer: dinsdag 2 juli van 12 tot 14 uur Waar: het paviljoen Bloeyendael Binnen ligt ter hoogte van de bocht in de Archimedeslaan, bij de fietsenrekken Info: www.bloeyendael.nl

Maandag 1 tot en met vrijdag 5 juli Tuinweken bij Landgoed Stoutenburg De moestuin van Stoutenburg voorziet de bewoners, hun gasten en de bezoekers van het conferentiecentrum het hele jaar van heerlijke, biologische groenten en kruiden. Daarnaast is de tuin een belangrijke plaats van verbinding tussen mens en natuur. In een tuinweek kunt u die verbinding zélf ervaren en meewerken in de tuin. Maak kennis met deze manier van leven en leef mee met het dagritme van de communiteit, waarbij zij dagelijks zo’n 6 uur in de moestuin werken. ’s Ochtends doen zij dat zoveel mogelijk in stilte. Wanneer: maandag 1 juli tot en met 5 juli van 11 tot 14 uur Waar: Stoutenburgerlaan 5, 3835 PB Stoutenburg Kosten: € 95,- en donateurs € 85,Aanmelden: Bij Cocky van Leeuwen/ Marco Ganzeman via tel. 033-4945500 of per e-mail: [email protected] Info: www.stoutenburg.nl Dinsdag 2 juli Open huis en heemtuin Bloeyendael U kunt mee met een rondleiding door de heemtuin. Door het jarenlange beheer groeien op dit natte en laaggelegen deel van het park bijzondere planten, zoals de dotterbloem, sleutelbloem, gele lis, zomerklokje, grote ratelaar, grote pim-

Woensdag 3, 10, 17, 24 en zaterdag 6, 13, 20 en 27 juli Varen door Botshol Ga mee met een vaartocht van 2 uur door het verlaten veengebied Botshol. Dit gebied omvat één van de Vechtplassen. De excursie is voor volwassenen en kinderen. We varen door smalle slootjes en over weidse plassen. Een gids vertelt over de geschiedenis van het gebied. In de veenweiden en rietlanden bloeien de meest prachtige orchideeën. Het gebied staat ook bekend om de vele bijzondere plantenen vogelsoorten. We varen in een open boot. Het is verstandig uzelf na een bezoek in de natuur op teken te controleren. Wanneer: woensdag 3, 10, 17, 24 en zaterdag 6, 13, 20 en 27 juli van 10.00 uur tot 12.00 uur Waar: werkschuur Botshol, Botsholsedijk tussen nr. 30 en 32, Waverveen Kosten: leden €8,-, niet-leden €12,-, kinderen tot 12 jaar €4,-. Graag met gepast geld betalen. Pinnen is niet mogelijk. Aanmelden: van tevoren aanmelden via www.natuurmonumenten.nl in verband met de groepsgrootte Bijzonderheden: denkt u aan warme en/ of regen kleding en vergeet uw verrekijker niet. Honden mogen niet mee. Info: www.natuurmonumenten.nl Vrijdag 5, 12, 19, 26 juli Biologische Boerenmarkt, Utrecht Elke vrijdag brengen de biologische boeren hun verse producten naar hartje Utrecht. Het zijn kwaliteitsproducten, de lekkerste, de mooiste, vers van de boerderij.

Houtkap in Brazilië is niet langer alleen een Braziliaanse verantwoordelijkheid, meent onderzoeker Jonas Karstensen. Volgens het onderzoek, gepubliceerd in Environmental Research Letters, exporteert Brazilië jaarlijks zo’n 2,7 miljard ton kooldioxide. Het grootste deel daarvan (ruim 70 procent) is het gevolg van de rundvleesexport. Al de nodige jaren ging het grootste deel van de Braziliaanse landbouwproducten naar Europa, maar volgens de klimaatonderzoekers zijn Rusland (vlees) en China (soja) in de voorbije jaren Europa gepasseerd. De onderzoekers verwachten dat de handhaving van de Braziliaanse boswet, die illegale houtkap moet voorkomen, moeilijker wordt. Terwijl in de afgelopen decennia de strijd tegen ontbossing juist vruchten begon af te werpen. Bron: NRC 05-04-2013

Scholen in VS spreken voorzichtig over klimaatverandering

Amerikaanse leerlingen krijgen meer onderwijs in klimaatverandering. Dat blijkt uit een nieuwe richtlijn voor het wetenschapsonderwijs aan middelbare scholen. Maar de leraren zullen het amper hebben over de invloed van de mens op de opwarming van de aarde. Dit is de uitkomst van een maandenlang debat in de USA over het gevoelige thema klimaatverandering. Conservatieve lobbygroepen ontkennen dat de mens door het gebruik van fossiele brandstoffen als olie en steenkool invloed heeft op de aardopwarming, ook al trekken de meeste klimaatwetenschappers dat allang niet meer in twijfel. Als compromis is besloten het onderwerp op basisscholen zoveel mogelijk te vermijden en op middelbare scholen niet expliciet uit te wijden over de oorzaken van klimaatverandering. Voorstanders van klimaatonderwijs zijn niet ontevreden en spreken van een “overwinning” voor de pleitbezorgers van klimaatonderwijs, die de benadering van de “ontkenners zal verpulveren”. Tegenstanders vinden juist dat deze “overwinning van de liberalen” heeft geleid tot een “politiek correct document van elitaire wetenschappers”. Het Heartland Institute, een neoconservatieve denktank, probeert staten over te halen het voorstel in klimaatonderwijs af te wijzen. Het instituut stelt Alabama en Louisiana als voorbeeld: daar wordt klimaatverandering in het onderwijs behandeld als “controversiële theorie”. Bron: NRC 12-04-2013


Wolven op eiland in de VS sterven bijna uit

De wolvenpopulatie op het Amerikaanse Isle Royale, een eiland in Lake Superior, staat op het punt van uitsterven. Door jarenlange inteelt vertonen de dieren toenemende gezondheidsproblemen, waaronder vervormingen van de ruggengraat en slechtziendheid (Science, 24 mei). In 1949 vestigde zich het eerste wolvenpaar op het 544 vierkante kilometer grote eiland, in navolging van de elanden, die er sinds 1900 zijn. De eland is een prooidier voor de wolf. In 1980 leefden er 50 wolven, verdeeld over vier roedels. Het werd de best bestudeerde wolvenpopulatie. Nu zijn er nog twee roedels die samen slechts acht wolven tellen. Natuurorganisaties discussiëren of ze nieuwe wolven introduceren op het eiland. Bron: NRC 24-05-2013

Spoorwegongeval goederentrein met giftige stoffen

In de nacht van 3 op 4 mei is bij het stadje Wetteren, plusminus tien kilometer ten oosten van Gent in Vlaanderen, een goederentrein met giftige stoffen ontspoord met alle fatale gevolgen van dien. De Nederlandse machinist van de trein met chemicaliën reed vermoedelijk te hard en miste een sein. Door de ontsporing raakte een aantal ketelwagens uit de rails, werden beschadigd en vlogen in brand. De ravage was enorm.

De stoffen die vrij kwamen bij de treinramp staan als uiterst gevaarlijk te boek. Zo kwam er vooral acrylonytril vrij. Dat is een bouwstof voor legoblokjes, motorhelmen en isolatiemateriaal. De stof is kankerverwekkend en extreem brandbaar en vluchtig. Benzine, blauwzuurgas en gifgassen worden vaak over het spoor getransporteerd. Bij de desastreuse treinramp waren een dode en 49 gewonden te betreuren. De slachtoffers vielen door de giftige en levensgevaarlijke dampen die zich in de omgeving verspreidden. De paniek die de meterslange vuurzee op het spoor veroorzaakte, sloeg over naar Nederland. De chemicaliëntrein was luttele uren voor de catastrofe vertrokken van het rangeerstation Kijfhoek, tussen Barendrecht en Zwijndrecht, in de nabijheid van de Rotterdamse havens. Vervolgens reed de trein door de dichtbebouwde kernen van Dordrecht, Roosendaal en Antwerpen. Wethouders en burgemeesters zien hun angst bevestigd, dat een dergelijke megabrand ook in hun stad kan plaatsvinden en pleiten voor aparte goederenspoorlijnen om de steden heen. Dat vreet ruimte in toch al kleine en dichtbevolkte landen. Zou de ramp zich in Utrecht CS voltrokken en een ontploffing van de ketelwagens tot gevolg hebben, dan was het, allerergste, menselijk leed niet te overzien geweest zijn. Een vreselijk inferno met mogelijk instortende gebouwen leidde dan tot een gigacatastrofe. Desondanks is de (goederen) trein nog altijd een der veiligste transportmiddelen. Bronnen: NOS-Journaal 20.00 uur op 4 mei 2013 AD 6, 7 en 8 mei 2013 Guus Albrecht 16-05-2013 Samenstelling en tekstbewerking: Guus Albrecht



Steeds meer zonnestroom in Utrecht

Zondag 7 juli Wandelexcursie landgoed Houdringe Utrechts Landschap organiseert een wandelexcursie over Landgoed Houdringe. Houdringe bestaat voornamelijk uit bos en open grasland. Er staan dikke eiken en beuken met een doorsnede van meer dan een meter. Deze bomen zijn ruim 225 jaar oud. Huize Houdringe is in 1779 gebouwd. Rondom het huis is de tuin deels in de Engelse landschapstijl en deels in de Franse barokstijl aangelegd.

Bij onderstaande adressen is het Utrechts Milieublad gratis te verkrijgen:

Ook in onze stad en regio groeit het besef, dat we niet meer buiten de schone energiebronnen kunnen blijven. Na een nogal lange koude lente wordt het eindelijk weer wat aangenamer en laat de zon zich vaker zien en kunnen we van haar warmte gebruik maken. Een paar voorbeelden geven dat weer.

Stadskantoor

Het pal naast het Centraal Station in aanbouw zijnde stadskantoor krijgt gevels bestaande uit zonnepanelen. Er komen 770 vierkante meters zonnecellen aan de gevels en op het dak voor de opwekking van elektriciteit. Voor de warmwatervoorziening komen er dertig vierkante meter zonnecollectoren. De eerste vierkante meters zijn al aangebracht. De zonnepanelen zijn niet het enige dat het stadskantoor duurzaam maken: ramen worden niet voorzien van dubbelglas, maar driedubbelglas. Een deel van het dak wordt een mos-sedum dak, kranen en toiletten worden waterbesparend. Zomerwarmte wordt opgeslagen in de bodem om ’s winters te benutten en omgekeerd in de zomer te koelen.

Zonnecentrale in Lombok

Niet alleen het stadskantoor wordt een duurzaam gebouw, ook elders in Utrecht ondernemen mensen actie om de stad groener en duurzamer te maken. Nog even en Lombok voorziet zichzelf van stroom, als eerste wijk van de stad, via 1 grote “zonnecentrale”. Een lokaal energiebedrijf hoopt met dit unieke project een, van de grote energieleveranciers onafhankelijk, Lombok te maken. Zeker vijftig huis-

houdens doen mee. Zo maken al enkele buurtbewoners gebruik van een elektrische auto die gevoed wordt met zonne-energie van panelen op het dak van een der huizen. Doel is verder dat straks tientallen Lombokkers hun verlichting aanzetten en hun andere apparatuur laten draaien op zonnekracht, opgewekt in de eigen wijk. Volgens de initiatiefnemer en oprichter van een particulier energiebedrijf, Robin Berg, gebeurt dit nog nergens in de provincie Utrecht en is het een uniek project.

Moskee

Elders in onze regio zit men ook niet stil: in Zeist bijvoorbeeld zijn inwoners volop in de weer om hun dak van zonnepanelen te voorzien. Aan de Kroostweg heeft de auteur van dit artikel al enkele huizen gezien met zonnepanelen op hun daken. In het in renovatie zijnde winkelcentrum De Clomp in Zeist-West, is onlangs een nieuwe, wat grotere moskee in gebruik genomen en heeft het moskeebestuur gekozen voor zoveel mogelijk zonnepanelen. Zestig panelen zijn in maart en april geplaatst. Het streven is de komende jaren het aantal verder uit te breiden en naar 100 procent te gaan. Volgens de Islam staat de zon in dienst van de mensen.

Atlas

Nog niet zo lang terug is er een website in de lucht die exact aangeeft op welke daken zonnepanelen zinvol en minder of helemaal niet aan te raden zijn. Op www. zonatlas.nl zijn al enkele steden afgebeeld: Arnhem, Groningen, Haarlem en…. Utrecht. De bedoeling is heel Nederland in kaart te brengen. Kijk maar eens gauw hoe interessant die site is.

Bibliotheek De Meern Bibliotheek Kanaleneiland Bibliotheek Lunetten Bibliotheek Oog In Al Bibliotheek Parkwijk Bibliotheek Vleuten Bibliotheek Zuilen Boerderij Hazenveld Bureaubewust Buurtcomite Voordorp Vooruit Buurthuis Nieuwe Jutter Centrale Bibliotheek Utrecht Centrum Sterrenzicht Cumulus Welzijn / Buurtcentrum De Leeuw Cumulus Welzijn / Buurthuis De Bram Cumulus Welzijn / Buurthuis Einstein Cumulus Welzijn / Buurthuis Oudegracht Cumulus Welzijn / Buurthuis Oudwijk Cumulus Welzijn / Buurthuis Sterrenzicht Cumulus Welzijn / Anders actief Cumulus Welzijn / Transit De Groeneweg Slagerij Dienstencentrum Zuilen Het Vorstelijk Complex Dierenbescherming Utrecht, Amersfoort e. o. Informatie Centrum Utrecht (ICU) Portes Buurthuis De Ravelijn Portes Buurthuis De Tol Portes Buurthuis De Uithoek Portes Buurthuis Rosa Portes Buurthuis Zuilen Portes Dienstencentrum De Barkel Portes Dienstencentrum De Plantage Portes Dienstencentrum West Portes Sociaal Cultureel Centrum De Musketon Rio de Bio Stadsboerderij de Eilandsteede Stadsboerderij de Gagelsteede Stadsboerderij de Griftsteede Stadsboerderij de Koppelsteede Uit de Kunst Universiteitsbibliotheek De Uithof Wijkbureau Oost/Noordoost Wijkbureau Overvecht Wijkbureau West Wijkbureau Zuid Wijkbureau Leidsche Rijn Wijkservicecentrum Vleuten-De Meern Wijkwinkel Votulast Winkel van het Utrechts Landschap Zalen- en activiteitencentrum “De Kargadoor”

Bronnen: AD/UN 08-04-2013 en 13-05-2013 De Nieuwsbode 24-04-2013 www.zonatlas.nl/utrecht Tekst: Guus Albrecht

Wanneer: zondag 7 juli om 14 uur Waar: Paviljoen Beerschoten, de Holle Bilt 6, 3732 HM De Bilt Kosten: gratis Aanmelden: vooraf aanmelden is niet nodig Info: www.utrechtslandschap.nl

Er is een ruim aanbod aan koeien-, schapen-, geitenkaas, groenten en fruit, brood en gebak, sappen, mooie warme schapenvachten, vlees en duurzaam gevangen vis. U proeft de aandacht. Uiteraard heeft u de gelegenheid om vragen te stellen, zodat u écht weet wat u eet. Zin in frietjes, komt u dan de biologische patat proeven! Wanneer: vrijdag 5, 12, 19, 26 juli van 10.00 tot 18.00 uur Waar: op het Vredenburgplein te Utrecht Info: www.boerenmarktutrecht.nl Zaterdag 6 juli Niënhof natuurwandeling Deze wandelexcursie met gids over landgoed Niënhof duurt ongeveer anderhalf uur. Het terrein kan soms drassig zijn. De excursie is minder geschikt voor kinderen. Wanneer: zaterdag 6 juli om 9.30 uur Waar: vertrek vanaf landgoed Niënhof, ingang naast Grotelaan 16, Bunnik Kosten: € 2,50 voor Beschermers, € 4,voor niet-Beschermers Aanmelden: online bij Utrechts Landschap of via VVV Wijk bij Duurstede tel. 0343-575995 (ma 13.30 - 17.00 uur en di t/m za 9.30 - 17.00 uur) Info: www.utrechtslandschap.nl Zaterdag 6 juli Roeien op Botshol Abcoude Wanneer: zaterdag 6 juli van 10.00 uur tot 12.30 uur, verzamelen om 9.30 uur Waar: vertrekpunt Kloosterplein in Vinkeveen. Vandaar vervoer per auto naar het startpunt. Het is ook mogelijk om op eigen gelegenheid naar het startpunt te gaan. Startpunt: botenverhuur Boer Verweij om 10.00 uur, Botshol 14, Abcoude Kosten: € 5,-/IVN’ers € 4,Aanmelden: verplicht bij Patrick Heijne tel. 0297-230890 of Marianne van den Bosch tel. 0297-257287

Info: http://ivn.nl/afdeling/de-ronde-venenuithoorn Zondag 7 juli Insecten en bestuiving Woerden De vlinderwerkgroep van het IVN organiseert een natuurwandeling door het Brediuspark. De vlindergroep richt zich in deze wandeling vooral op de insecten die betrokken zijn bij de bestuiving van de bloemen, planten, struiken en bomen. Hierbij kan men denken aan vlinders, solitaire- en honingbijen, wespen en dergelijke. Waarom zijn deze dieren zo belangrijk voor de planten en daarom ook voor de mens? Andere insecten, bijvoorbeeld de libellen, zullen eveneens aan bod komen. Wanneer: zondag 7 juli van 14 tot 16 uur Waar: Brediuspark, startpunt NME centrum INBredius, Kievitstraat 42, Woerden Aanmelden: vóór 4 juli per e-mail bij [email protected] Info: https://sites.google.com/site/ivnwoerdeneo/kalender Zondag 7 juli De Streekmarkt op de Twijnstraat, Utrecht Samen met de Winkeliersvereniging Twijnstraat organiseert De Streekmarkt deze heerlijke koopzondag, met producten uit eigen streek. De Streekmarkt is een ideale manier om meer mensen kennis te laten maken met heerlijk eten uit eigen streek en land. Aangevuld met producten van verder weg. Van gepassioneerde boeren, makers, telers, imkers, bakkers en brouwers. Kom proeven, kom kijken en geniet van al het lekkers wat de markt u te bieden heeft. De Streekmarkt is sfeervol, gezellig en voor het hele gezin. Wanneer: zondag 7 juli van 11 tot 18 uur Waar: Twijnstraat, Utrecht Info: www.destreekmarkt.nl

Woensdag 10, 17 en 24 juli Kindervaart met de Pont Utrechts Landschap organiseert een vaartocht met de pont voor kinderen van 6 t/m 12 jaar. Inclusief waterdiertjes vangen. Begeleiding door volwassene(n) is verplicht. Wanneer: woensdag 10, 17 en 24 juli van 14 uur tot 16 uur Waar: vertrek van informatiecentrum De Kromme Rijn op landgoed Niënhof, ingang naast Grotelaan 16, 3981 HC Bunnik. Er is voldoende parkeergelegenheid voor fiets en auto Kosten: volwassenen € 4 en kinderen t/m 12 jaar € 2, maximum aantal kinderen: 15 Aanmelden: via VVV Wijk bij Duurstede tel. 0343 - 57 59 95 Info: www.utrechtslandschap.nl Woensdag 10 juli Koken met de seizoenen bij Stoutenburg Vegetarisch koken met biologische groenten van het seizoen uit de tuin van Stoutenburg. Samen oogsten, groenten schoonmaken, een maaltijd bereiden en genieten van het (h)eerlijke eten. De workshop begint om 15 uur met ontvangst met koffie en thee en een korte inleiding en kennismaking. Daarna gaat u samen oogsten in de moestuin. Terug in de keuken maakt u de groentes schoon en bereidt u met de andere deelnemers de maaltijd. Tussendoor is er nog een korte pauze en om 18 uur kunt u genieten van het (h)eerlijke eten. Wanneer: 10 juli vanaf 15 uur, ook op 7 augustus, 4 september, 9 oktober, 13


november en 4 december Waar: Stoutenburgerlaan 5, 3835 PB Stoutenburg Kosten: € 15,Aanmelden: het liefst per telefoon bij Carolien Looman tel. 033-4945500 dan hoort u meteen of er nog plaats is. Of per e-mail: [email protected]. Per post: Stoutenburgerlaan 5, 3835 PB Stoutenburg. Info: www.stoutenburg.nl Zaterdag 13 juli IVN Jeugdgroep gaat naar Speelbos in Houten De Natuurkwartier organiseert een activiteit voor de IVN Jeugdgroep. Het is bijna vakantie en we gaan voor deze laatste keer naar het speelbos in Houten. Daar is van alles te zien: libelles, vlinders en heel soms een ringslang. En... je kunt er heerlijk spelen! Lijkt het je leuk mee te doen? Wanneer: zaterdag 13 juli van 10 tot 12 uur Waar: MEC, Geindoord 9, Natuurkwartier Nieuwegein Kosten: gratis Aanmelden: bij Ben van Straaten tel. 030-6377522 of per e-mail:jeugd-ivn-nieuwegein-ijsselstein@ hotmail.com Info: www.natuurkwartier.nl Zondag 14 juli Workshop eten uit de natuur bij De Boswerf, Zeist De Boswerf organiseert een middagactiviteit voor kinderen vanaf 8 jaar. Ga mee onder leiding van Judith Stoker en leer over eetbare bloempjes & plantjes en hoor hoe je er ook nog iets lekkers van maakt!

eten en drinken? Kapitein Dirk vertelt je ook over de natuur op het Fort. Je bezoekt een aantal echte ondergrondse gangen en ondergaat een Dapperheidstest!

Aanmelden: via de website van Utrechs Landschap of via VVV Wijk bij Duurstede tel. 0343 - 57 59 95 Info: www.utrechtslandschap.nl

Kinderen mogen onder begeleiding van de ouder(s) mee. Een ouder mag maximaal 3 kinderen meenemen. Bij grote drukte kan het aantal ouders dat mee kan beperkt worden. Om er een leuke rondleiding van te maken moeten er minstens 6 kinderen zijn. Als er in totaal 30 deelnemers zijn dan is de groep vol. Deze rondleiding is niet geschikt voor kinderfeestjes.

Dinsdag 16 juli Zomeravond fietstocht Mijdrecht

Wanneer: zondag 14 juli van 13.00 tot 14.30 uur Waar: Fort Rijnauwen, start bij het hek, Vossegatsedijk 3, Bunnik Kosten: volwassenen € 5,-, kinderen € 2,50 Aanmelden: vooraf aanmelden is niet mogelijk Informatie: bij boswachter Stefanie Jegerings tel. 035-5416512 Info: www.staatsbosbeheer.nl Zondag 14 juli Publieksvaart met de Pont Utrechts Landschap organiseert een publieksvaart. De publieksvaart begint in informatiecentrum ‘De Kromme Rijn’ op landgoed Niënhof met een kopje koffie of thee, een dvd-presentatie en een toelichting. U maakt vervolgens een vaartocht van 1,5 uur over de Kromme Rijn. Wanneer: zondag 14 juli van 14.00 tot 15.30 uur Waar: Informatiecentrum De Kromme Rijn op landgoed Niënhof, Grotelaan 16 (naast), 3981 HC Bunnik Kosten: beschermers € 4,-, niet-beschermers € 6,-, jeugd t/m 12 jaar € 3,-, incl. koffie/thee bij start

Wanneer: dinsdag 16 juli van 19.15 uur tot 21.30 uur Waar: vertrekpunt Gemeentehuis Mijdrecht, Raadhuisplein, Mijdrecht Kosten: geen Aanmelden: niet nodig Informatie: Anja de Kruijf tel. 0297 261628 Info: http://ivn.nl/afdeling/de-ronde-venenuithoorn/activiteiten/zomeravond-fietstocht-0 Donderdag 18 juli Speuren naar vleermuizen op Fort Rijnauwen Verscholen in het groen ligt het grootste vestingwerk van de Nieuwe Hollandse Waterlinie: het Fort bij Rijnauwen. Door zijn bouwstijl en gaafheid is het fort historisch gezien uniek. Ook als natuurgebied is het van grote waarde. Doordat het jarenlang niet toegankelijk was voor publiek is het een paradijs geworden voor veel (bedreigde) planten en dieren. De boswachter van Staatsbosbeheer neemt u mee en vertelt u alles over de vleermuizen en andere dieren die op het Fort Rijnauwen leven. Wanneer: donderdag 18 juli van 19.00 tot 21.00 uur Waar: Fort bij Rijnauwen, Vossegatsedijk 5, Bunnik Kosten: € 5,Informatie: boswachter Stefanie Jegerings tel. 035-5416512 Info: www.staatsbosbeheer.nl

Jasmijn van Es, duurzaam ondernemer

In deze rubriek nemen we een kijkje op de favoriete groene plek van diverse Utrechters. We voeren een gesprek over de schoonheid en het beleven van natuur en sluiten af met een fotoportret. In een van de zijstraten van de Kanaalstraat in Lombok bel ik aan bij een studentenhuis. Een huisgenoot doet open. Jasmijn is nog even een boodschap doen. Ik ga zitten aan een tafel omgeven door allemaal verschillende oude stoelen. Een van de muren is beschilderd met een tafereel van een jongen en een meisje die uitkijken over een stad. Achterin de kamer staat een houten rek vol met prille groene plantjes in potjes. De achtertuin is piepklein en ligt ingeklemd tussen bakstenen muren. Toch zijn er groentes geplant en staan er potten met aardbeienplanten. Hier wordt actief gekweekt!

Moes-Verkeer en de Moes-Kiosk

Vorig jaar augustus ben ik afgestudeerd in kunst en economie, gericht op fotografie. Op een gegeven moment had ik zoveel gedaan met musea en fotografie, ik wilde wat anders. Toen zag ik een poster van Take the Lead! waarop stond dat er jonge ondernemers werden gevraagd. Ik meldde me aan voor een weekend met masterclasses over duurzaam ondernemen georganiseerd door de NJR, de koepel van jongerenorganisaties in Nederland. Door dit traject ben ik begonnen met ‘Moes-Verkeer’, daaruit ontstond de ‘Moes-Kiosk’. Mensen kunnen aan mijn kraam de door mij gekweekte plantjes kopen en mogen betalen wat ze willen. De bedoeling is dat mensen ook in hun tuinen een moestuin gaan aanleggen.

Urban farming

Het idee past in de trend van urban farming, stedelijke landbouw. Interessant vind ik de verbinding van de stad, het sociale en landbouw. Niemand denkt erover na, want ons voedsel wordt aangevoerd met vrachtwagens. Ik zou het mooi vinden dat het overloopt naar elkaar toe, dat er over nagedacht wordt. Vooral in Rotterdam is urban farming populair, want Rotterdam is nog stedelijker. Er ontstaat een contrast en daardoor worden mensen meer uitgedaagd om zoiets te doen. De mensen hebben er behoefte aan. Het concept lijkt daar meer nodig. Een soort van tegenbeweging.

Wanneer: zondag 14 juli van 13 tot 16 uur Waar: Bezoekerscentrum De Boswerf, Prins Bernhardlaan 3, Zeisterbos Kosten: kinderen € 5,-, volwassenen € 10,Leeftijd: 8+ jaar Aanmelden: verplicht via De Boswerf tel. 030-6922393 of via email: [email protected] Info: www.boswerf.nl Zondag 14 juli Op pad met Kapitein Dirk Ga mee op pad met Kapitein Dirk. Een leuk uitje voor kinderen van 5 tot en met 9 jaar. Je gaat op verkenning in en rond Fort Rijnauwen en leert van alles over de soldaten die hier vroeger leefden en werkten. Hoe kwamen de soldaten bijvoorbeeld aan

De Favoriete groene plek van...

Erwten groeien erg mooi, ze hebben krullen en van die handjes. Ik heb ook komkommers en courgettes. En aubergines, maar die gaan heel langzaam. De aardbeiplanten heb ik gekocht, omdat het kweken ervan lastig is. De tuin is erg klein, maar er zijn toch mogelijkheden. Je kunt bijvoorbeeld bakken aan de muren hangen. En je ziet dat dingetjes vanzelf beginnen te groeien, bijvoorbeeld zo’n kleine varen op de muur.


Het fascinerende is dat je een ecosysteem krijgt. Ik begon met omspitten in maart, april. Dan kom je een paar wormen tegen. Die laat je zitten. Zodra je er plantjes inzet, komen er slakken op af. Eerst zie je ze niet, maar ineens zitten ze overal. Naaktslakken en huisjesslakken. Vorig jaar hadden we ook rupsen, grote rupsen met haren erop. Gelukkig geen bladluis. Ik merkte ook dat er bijen waren door de bloemen. Het is grappig hoe zich dat ontwikkelt. Nu moet ik een manier vinden hoe ik van die slakken af kom, want ze moeten niet alles gaan opeten. Ik zet potjes bier neer waar ze in verdrinken. Dat is erg dieronvriendelijk. Als je een grote tuin hebt, is het beste om er egels in hebben. Of een kip. Musjes zijn ook goed.

Verwondering

De kast voor de Moes-Kiosk heb ik gebouwd van oude pallets. Ik wil die plantjes aan de man brengen, maar niet gewoon met een marktkraampje. Ze zijn hier in Lombok een moskee aan het bouwen, daar kon ik drie pallets meenemen. Ik heb er lang op gepuzzeld om die drie delen aan elkaar vast te maken. Ze passen nu precies op elkaar en het is erg stevig. Ik vind het een leuke manier van presenteren. De potjes zijn van turf, als je ze in de grond zet, groeien de wortels er gewoon doorheen, én is ecologisch.

Als ik met het groen bezig ben, krijg ik een soort kinderlijk gevoel. Vooral vorig jaar toen ik zag hoe snel het groeide. Deze tuin ziet er klein en grauw uit en er lijkt weinig zon te komen. Toch heb ik vorig jaar een joekel van een courgette gehad. Dat vind ik echt onvoorstelbaar. Maar je hebt er niet altijd grip op. Dat vind ik allemaal leuk om te ontdekken. Het is een kwestie van inschatten plus intuïtie en ook dingen opzoeken in boeken. De stad zou ook mijn favoriete groene plek kunnen zijn. Ik vind het boeiend hoe je een buurt als deze kunt transformeren naar een groene buurt met een veelzijdiger ecosysteem. Dat is echt een uitdaging!

Volop groentes tussen al die stenen

Meer weten?

Pallets en turf

Fort Rijnauwen


In dit achtertuintje groeien nu zelfgekweekte plantjes en dingen van vorig jaar. Ik kweek drie generaties, daar zitten telkens een of twee weken tussen. Ik ben er een maand of misschien langer mee bezig. Ik heb o.a. cherrytomaten, gewone tomaten, bonen, erwten.

www.moesverkeer.wordpress.com www.njr.nl Tekst en foto: Susan van Schijndel

Win een tuinvrouw!



maakt? Een betere verstopplek bestaat er niet! Huur de rugzak en ga aan de slag.

Wanneer: dinsdag 30 juli tot en met vrijdag 2 augustus van 12.30 tot 16.00 uur Waar: Bezoekerscentrum De Boswerf, Prins Bernhardlaan 3, Zeisterbos Kosten: € 8,00 Leeftijd: 6+ jaar Info: www.boswerf.nl

Leg uw tuin langs de tuinmeetlat www.milieuvriendelijkste tuin

U kunt tot 1 september nog meedoen met de wedstrijd Milieuvriendelijkste Tuin van Utrecht. Misschien heeft u er nog nooit over nagedacht, maar particuliere tuinen leveren een belangrijke bijdrage aan de natuur in de stad. In tuinen kunnen vogels, vlinders, egels en andere nuttige beestjes een veilig heenkomen vinden, eten en nestelen. Maar omdat steeds meer mensen kiezen voor een grotendeels betegelde tuin, krijgen zij het steeds moeilijker in de stad. Ook al is uw tuin misschien niet heel natuurlijk ingericht, doet u vooral mee met de wedstrijd. Want uit de inzendingen kiest het Milieucentrum ook een tuin die de aanmoedigingsprijs krijgt: een dagdeel hulp en advies van een ecologische tuinvrouw en een beplantingspakket op maat. Om mee te doen gaat u naar de website www.milieuvriendelijkstetuinutrecht.nl. Ga naar de tuinenmeetlat en beantwoord alle vragen. Dit levert een score op die u kunt mailen met een foto van uw tuin. Na 1 september kiest een jury de mooiste en milieuvriendelijkste tuin. Groenwethouder Mirjam de Rijk reikt op 18 september de prijzen uit in de winnende tuin. De winnaar wordt beloond met een weekendje weg met bezoek aan de tuinen van Appeltern. Ook als u een balkon heeft kunt u meedoen en prijzen winnen. Bovendien verloot het Milieucentrum onder de inzendingen een aantal exemplaren van de Vlindergids van Utrecht. Op de wedstrijdwebsite vindt u bovendien allerlei tips en links om uw tuin mooier en natuurvriendelijker te maken. Foto: ©Studio Bladgroen

Vakantie: tijd voor fietsen met app-route Forten Natuurlijk Dichtbij huis en toch onbekend: de verborgen natuur op de Utrechtse forten. Nu te ontdekken met de BeleefRoute fietsroute FortenNatuurlijk! ontwikkeld door MCU. De route is 40 km lang en voert u langs 14 forten rond de stad. Op uw smartphone krijgt u bij ieder fort informatie, filmpjes en geluidsfragmenten van bijzondere diersoorten die op de forten

leven. Op meerdere fortterreinen is een mooie groene wandeling te maken en onderweg vindt u gezellige terrasjes. Goed voor een (betaalbaar) dagje uit in de zomervakantie! Download de route via www.beleefroutes.nl Geen smartphone? Print dan de pdf-versie van FortenNatuurlijk! via www.mcu.nl

Park Bloeyendael, schilderij 50 x 70 cm. acryl op doek, Marike Stokker Zondag 21 en 28 juli workshop buitenschilderen in parken Utrecht Wat is er fijner dan lekker buiten te zijn, de vogels te zien ronddarren, het gras en de bomen te ruiken en tegelijkertijd een schilderij te maken? We beginnen met koffie en koek, zoeken een plekje, maken een schetsje... Na de lunch gaan we dan schilderen met acryl op doek. Het enige wat je nodig hebt zijn stevige, waterdichte schoenen, oude kleren en eventueel een (klein) krukje. Kosten: € 65,- lunch en materialen inbegrepen. Tijd: van 11 tot ongeveer 4 uur Verzamelplaats: Park Voorveldse Polder, Ariënslaan 1, Utrecht Je kunt je opgeven door een mail te sturen: [email protected] of bel: 06 55 82 06 19 Info: http://marikestokker.blogspot.com knopje workshops Dinsdag 23 en vrijdag 26 juli Soep maken in een heksenketel De Boswerf organiseert de hele zomer lang de leukste dingen buiten. Dit maal 2x in juli op dinsdag en vrijdag een middagactiviteit soep maken in een heksenketel. Voor kinderen vanaf 6 jaar. Wanneer: dinsdag 23 en vrijdag 26 juli van 12.30 tot 16.00 uur Waar: Bezoekerscentrum De Boswerf, Prins Bernhardlaan 3, Zeisterbos Kosten: liggen tussen de €1,50 tot €3,50 Leeftijd: vanaf 6 jaar Informatie: De Boswerf tel. 030-6922393 of via email: [email protected] Info: www.boswerf.nl Woensdag 24 juli Zomeractiviteiten bij De Boswerf, Zeist De Boswerf organiseert broodjes bak-

ken en kruidenboter maken voor kinderen vanaf 4 jaar. De héle zomer lang organiseert de Boswerf de leukste dingen buiten. Wanneer: woensdag 24 juli van 12.30 tot 16.00 uur Waar: Bezoekerscentrum De Boswerf, Prins Bernhardlaan 3, Zeisterbos Kosten: gratis Info: www.boswerf.nl Vrijdag 26 juli Nachtvlinderestafette De nachtvlinderestafette gaat weer door het land. Dit is een initiatief van Stichting Natuurkampeerterreinen en de Vlinderstichting en wordt uitgevoerd door Natuurpresentaties als keten van activiteiten langs 34 natuurkampeerterreinen van Wad tot Vaalserberg. Maak kennis met de wondere wereld van onze nachtvlinders. Grauwe motten blijken in werkelijkheid soms vliegende pronkjuwelen. In Nederland leven honderden soorten die pas actief worden als de zon achter de horizon verdwijnt. Natuurkampeerterreinen zijn voor deze dieren vlinderparadijsjes. Wanneer: vrijdag 26 juli van 20.30 uur Waar: natuurkampeerterrein Werk aan de Korte Uitweg, Tull en ‘t Waal Kosten: gratis, maar overnachtingsplaatsen zijn beperkt op deze kleine camping Aanmelden: www.natuurpresentaties.nl/ index.php/nachtvlinderestafette-2013.html Info: www.natuurpresentaties.nl en www.nmu.nl Dinsdag 30 juli tot en met vrijdag 2 augustus Zomeractiviteiten bij De Boswerf De héle zomer lang de leukste dingen buiten. De Boswerf organiseert: Hutten bouwen. Vanaf 6 jaar. Weleens een schuilhut ge-

Op woensdag, zaterdag en zondag tussen 1 april en 30 september De natuur op Fort Rijnauwen Verscholen in het groen ligt het grootste vestingwerk van de Nieuwe Hollandse Waterlinie: het Fort bij Rijnauwen. Door zijn bouwstijl en gaafheid is het fort historisch gezien uniek. Ook als natuurgebied is het van grote waarde. Doordat het jarenlang niet toegankelijk was voor publiek is het een paradijs geworden voor veel (bedreigde) planten en dieren. Kom eens genieten van deze bijzondere combinatie van natuur en historie. Wanneer: woensdag om 10.30 uur, zaterdag om 13.30 uur, zondag om 10.30 en 13.30 uur tussen 1 april en 30 september Waar: vertrek vanaf het hek van Fort bij Rijnauwen, Vossegatsedijk 5, Bunnik Kosten: € 5,Aanmelden: vooraf aanmelden is niet nodig Informatie: boswachter Stefanie Jegerings tel. 035-5416512. Deelname groepen niet mogelijk: groepen kunnen zich apart aanmelden tel. 030-2360020 Info: www.staatsbosbeheer.nl Tot 15 september Tropisch Vlinderfestival, Botanische Tuinen Utrecht Al een aantal jaar wordt één van de kassen in het Kassencomplex van de Botanische Tuinen tijdens de zomer omgetoverd tot een waar paradijs waar het wemelt van de felgekleurde vlinders. Deze schitterend ingerichte kas staat vol met bloemen en u vindt er honderden, zo niet duizenden, kleurrijke vlinders. Behalve de inmiddels ‘gewone’ soorten zoals onder andere de gigantische Atlasvlinder, de helblauwe Morpho’s en de Heliconia’s in vele tinten rood en oranje, wordt er geprobeerd ook dit jaar weer nieuwe, spannende vlinders te introduceren op het vlinderfes-


De Boswerf organiseert Beautytuin. Workshop dennenzeep maken. Voor kinderen vanaf 7 jaar. Wanneer: dinsdag 6 augustus en woensdag 7 juli van 12.30 tot 16.00 uur Waar: Bezoekerscentrum De Boswerf, Prins Bernhardlaan 3, Zeisterbos Kosten: € 4,50 Leeftijd: 7+ jaar Info: www.boswerf.nl Dinsdag 6 augustus Zomeravond fietstocht Mijdrecht IVN De Ronde Venen en Uithoorn organiseert op deze zomeravond een fietstocht in Mijdrecht. Breng uw eigen fiets mee.

tival. Dit is afhankelijk van het aanbod aan poppen. Verder is in de hal van het kassencomplex een uitgebreide expositie over vlinders te zien en staan er verschillende bakken met daarin (bizarre) rupsen. Tijdens het festival is bijna altijd één van de vrijwilligers aanwezig om uw vragen te beantwoorden en bijzondere dingen te laten zien. Van alle aanwezige vlinders hangen informatiekaartjes in de kas en bezoekers kunnen een kijkje nemen bij de Poppenkast. Hierin hangen de poppen die per post binnen komen. Iedere vlindersoort heeft zijn eigen pop/cocon en sommige zijn mooi metallic goudkleurig of juist saai bruin van kleur, maar bijna altijd hebben ze een bijzondere vorm. Wie geluk heeft ziet een vlinder uit de pop kruipen en daarna zijn vleugels oppompen.

Augustus

Behalve de dagelijkse vlindershow in de vlinderkas, is er ook nog een speciale avondopenstelling en wel op donderdag 15 augustus. Niet alleen is er dan een lezing over vlinders, ook gaan we proberen nachtvlinders te vangen (en daarna weer loslaten) en kunt u zich uit laten fluiten door de pijlgifkikkertjes in de tropische kas.

Op zondag 4 augustus Wandelexcursie Landgoed Beerschoten Utrechts Landschap organiseert een wandeling op Landgoed Beerschoten. Duur van de wandeling is ongeveer 1,5 uur. Landgoed Beerschoten in De Bilt behoort tot de mooiste landgoederen van de Utrechtse Heuvelrug. In het gebied komen reeën, de das, de vos en vele vogels voor zoals de raaf. Tijdens deze wandeling vertelt de gids over de rijke historie van dit landgoed.

Wanneer: zaterdag 15 juni tot zondag 15 september, de tuinen zijn dagelijks geopend van 10:00 tot 16:30 uur Waar: Botanische Tuinen Utrecht Fort Hoofddijk, Budapestlaan 17, 3584 HD Utrecht. Bereikbaar met stadsvervoer lijn 11 en 12. Kosten: € 6,50 voor volwassenen, € 5,voor 65+ en € 2,- voor houders van een U-pas. Voor kinderen tot en met 12 jaar en houders van een Museumkaart is entree gratis. Informatie: Botanische Tuinen tel. 030-253 1890 en via twitter (@UUBotu) en facebook (facebook.com/botanischetuinenuu) Info: www.uu.nl/NL/BotanischeTuinen

Vrijdag 2, 9, 16, 23, 30 augustus Biologische Boerenmarkt, Utrecht Zie voor informatie de agenda van juli. Wanneer: vrijdag 2, 9, 16, 23, 30 augustus van 10.00 tot 18.00 uur Waar: op het Vredenburgplein te Utrecht Info: www.boerenmarktutrecht.nl Zondag 4 augustus De Streekmarkt op de Twijnstraat, Utrecht Zie voor meer info de agenda van juli. Wanneer: zondag 4 augustus van 11.00 tot 18.00 uur Waar: Twijnstraat, Utrecht Info: www.destreekmarkt.nl

Wanneer: zondag 4 augustus van 14.00 tot 15.30 uur Waar: Paviljoen Beerschoten, gelegen aan de Holle Bilt 6 te De Bilt 3732 HM (Holle Bilt is gelegen aan de achterkant van Hotel De Biltsche Hoek.) Kosten: gratis Aanmelden: niet nodig Info: www.utrechtslandschap.nl Dinsdag 6 en woensdag 7 augustus ZOMERVAKANTIE: De héle zomer lang de leukste dingen buiten.

Wanneer: dinsdag 6 augustus van 19.15 uur tot 21.30 uur Waar: vertrekpunt Gemeentehuis Mijdrecht, Raadhuisplein, Mijdrecht Kosten: geen Aanmelden: niet nodig Informatie: Anja de Kruijf tel. 0297-261628 Info: http://ivn.nl/afdeling/de-ronde-venenuithoorn/activiteiten/zomeravond-fietstocht-0 Woensdag 7, 14, 21 en 28 augustus Kindervaart met de Pont Utrechts Landschap organiseert een vaartocht met de pont voor kinderen van 6 t/m 12 jaar. Inclusief waterdiertjes vangen. Begeleiding door volwassene(n) is verplicht. Wanneer: woensdag 7, 14, 21 en 28 augustus van 14 tot 16 uur Waar: vertrek van informatiecentrum De Kromme Rijn op landgoed Niënhof, ingang naast Grotelaan 16, 3981 HC Bunnik. Er is voldoende parkeergelegenheid voor fiets en auto Kosten: volwassenen € 4,- en kinderen t/m 12 jaar € 2,-, maximum aantal kinderen: 15 Aanmelden: via VVV Wijk bij Duurstede tel. 0343 - 57 59 95 Info: www.utrechtslandschap.nl Woensdag 7 augustus Koken met de seizoenen bij Stoutenburg Vegetarisch koken met biologische groenten van het seizoen uit de tuin van Stoutenburg. Samen oogsten, groenten schoonmaken, een maaltijd bereiden en genieten van het (h)eerlijke eten. De workshop begint om 15 uur met ontvangst met koffie en thee en een korte inleiding en kennis-


Universiteit Utrecht wil internationaal verbod op supergif en ging zelf de fout in Begin mei verscheen het bericht dat de Universiteit Utrecht een internationaal verbod wil op supergif. Een nobel streven, omdat nu toch wel algemeen bekend is wat de gevolgen voor o.a. de bij zijn.

Bijna de helft van het Nederlandse oppervlaktewater is giftig voor insecten

Boosdoener is volgens een onderzoek van de Universiteit Utrecht het super insecticide imidacloprid. Wetenschappers luiden de internationale noodklok over het gif: “Met een strengere norm alleen komen we er niet. Dit insecticide is zo schadelijk en blijft zo lang in het milieu dat een internationaal verbod zeker op zijn plaats is”. Insecten zijn een cruciaal onderdeel van het ecosysteem. Een groot deel van de gewassen voor menselijk consumptie is bijvoorbeeld afhankelijk van bestuivende insecten. Eerder besloot Europa al het gebruik van imididacloprid in voor bijen aantrekkelijke gewassen te beperken. Maar het Utrechtse onderzoek lijkt aan te tonen dat het gif nog effectiever bestreden moet worden dan nu al gebeurt.

Internationaal belang

Niet alleen in Nederland staat het gebruik van imidacloprid hoog op de agenda. In de rest van Europa, de VS en Japan wordt nu ingezien dat de negatieve gevolgen van o.a. imidacloprid groot zijn en is er een beleidsdebat gaande over het mogelijk verbieden van neonicotiniode-insecticiden, waar imidacloprid onder valt. Ook loopt op de internationale petitiewebsite Avaaz al geruime tijd de petitie ‘Save the Bees’ met meer dan één miljoen handtekeningen tegen gebruik van de neonicotiniode-insecticiden.

Bijen

Hoewel bijen in het Utrechtse onderzoek niet specifiek onderzocht zijn, is wel duidelijk geworden dat andere bestuivende insecten, waaronder zweefvliegen en libellen, schade berokkend wordt. Sommige metingen gaven aan dat de concentratie imidacloprid in het oppervlaktewater 25.000 keer boven de norm was: “In dat slootwater zat zoveel insecticide dat je het zo zou kunnen gebruiken als luizenverdelgingsmiddel. Een bij of hommel die er van zou drinken zou binnen een dag overlijden.” Jeroen van der Sluijs van het Copernicus Institute of Sustainable Development van de Universiteit Utrecht laat dan ook weten dat het effect op bijen van de watervervuiling in vervolgonderzoek verder zal worden bekeken. “We hopen dat we met ons onderzoek nog duidelijker kunnen maken dat dit veel te breed werkende gif ernstige gevolgen heeft voor de insectenrijkdom van onze planeet. We zetten daarmee nogal wat op het spel voor dat handje vol plaaginsecten waar de landbouw mee worstelt. Daarom zou het op internationaal niveau zo snel mogelijk moeten worden uitgebannen.”

Half mei verscheen het volgende bericht:

Universiteit Utrecht nu zélf onder vuur om gebruik van gif

De Universiteit Utrecht (UU) kan één dezer dagen een telefoontje verwachten van wethouder Mirjam de Rijk vanwege het gebruik van de omstreden onkruidverdelger ‘Roundup’. Het middel is omstreden en wordt medio 2018 ook wettelijk verboden. De zaak kwam aan het rollen door een tweet van milieuadviseur Jaap van Wenum. Van Wenum verwijst daarin naar een interview met hem op op radio 1 waarin hij aangaf dat een medewerker van de universiteit het middel Roundup had gebruikt Dit was aanleiding voor GroenLinks-raadslid Steven de Vries om de verantwoordelijke wethouder van zijn eigen partij op de hoogte te stellen en haar aan te sporen deze zaak aan te kaarten.

Roundup

Eind april werd nog bekend dat de onkruidverdelger de kans op kanker, parkinson en onvruchtbaarheid vergroot. Dit kwam naar voren in een onderzoek van het gerenommeerde Massachusetts Institute of Technology (MIT). Roundup is een onkruidbestrijder die in bijna elk tuinhuisje terug te vinden is. Maar of dat nog lang zo zal zijn, is de vraag. “De negatieve impact van Roundup op het menselijk lichaam manifesteert zich traag door ontstekingen die cellen in het hele lichaam schaden”, stellen de Amerikaanse wetenschappers Stefanie Seneff en Anthony Samsel in het vaktijdschrift Entropy.

Gelukkig kwam de Universiteit Utrecht half juni tot inzicht:

Universiteit Utrecht stopt met gebruik kankerverwekkend ‘RoundUp’

De Universiteit Utrecht is per direct gestopt met het gebruik van onkruidbestrijder ‘Roundup’. Daar waar toegestaan werd het middel Roundup in De Uithof, en op het terrein van het University College Utrecht, spaarzaam en gericht ingezet om onkruid te bestrijden. In mei kwam de Universiteit negatief in het nieuws omdat ze het middel bleken te gebruiken, terwijl wetenschappers eerder nog lieten weten een internationaal verbod te willen op een ander gif. Hierop kwam wethouder Mirjam de Rijk in actie en ging in gesprek met de verantwoordelijke van de Universiteit. Dit blijkt nu zijn vruchten te hebben afgeworpen. De Universiteit zoekt nu naar niet-chemische onkruidbestrijdingstechnieken, zoals heetwatertechniek, branden en/of borstelen. “In de komende periode worden deze alternatieven verder onderzocht en getoetst op haalbaarheid.” Bron: DUIC (De Utrechtse Internet Krant)



Fairphone; klaar om te bellen en whatsappen met een eerlijke(r) mobiel?

Misschien heeft u er al over gehoord of gelezen: er is een eerlijker smartphone, ofwel de Fairphone. In het Utrechts Milieublad nummer 40 (januari-februari 2011) schreven we al over het idee van de Fairphone. Onlangs is deze telefoon aan de buitenwereld gepresenteerd. Diverse media pakten het nieuws gretig op, zoals EenVandaag, Pauw & Witteman, de Volkskrant, NOS en het AD. Ook enkele buitenlandse media, zoals der Spiegel, BBC World Service en the Guardian, publiceerden over het eerlijke mobieltje. Fairphone is een initiatief van de ondernemer Bas van Abel. Samen met collega’s van multimediacollectief Waag Society en andere organisaties besloot hij zelf een verantwoord geproduceerd mobieltje te gaan maken. ActionAid en Schrijf-Schrijf participeerden ook in het project. Bij de huidige smartphones berokkent de productie vaak schade aan mens en milieu. Denk bijvoorbeeld aan de grondstoffen tin en kobalt die vaak onder belabberde arbeidsomstandigheden worden gewonnen en soms zelfs bijdragen aan gewapende conflicten, zie Congo. Vandaar de term ‘blood mobiles’ (zie ook ‘blood diamonds’). Met de Fairphone willen de initiatiefnemers consumenten een eerlijk(er) alternatief bieden. In een interview met de Volkskrant van 14 mei 2013 vertelt Bas van Abel: “Er is niemand ter wereld die de mobiele telefoon snapt. Niemand die weet waar de onderdelen vandaan komen, wie eraan hebben gewerkt, in welke landen, onder welke omstandigheden. En wat je niet snapt, kun je niet veranderen”. Van Abel besloot dan ook met enkele andere personen om zelf een telefoon te gaan maken. “Eentje waarvan hij de herkomst zou kennen, de productieprocessen en de betrokken bedrijven. Eentje die zo eerlijk mogelijk in elkaar zou worden gezet – zonder het bloed en de tranen waarmee de fabricage van mobiele telefoons nu vaak gepaard gaat”. In de maand mei 2013 is de telefoon in de verkoop gegaan. Er werd een grote marketingactie gestart. Een persbericht werd verspreid en via sociale media als twitter en facebook werden zoveel mogelijk mensen op de hoogte gebracht. Zoals u al hierboven kon lezen kreeg het project eveneens aandacht van de mainstream media. Uit het persbericht: De eerste smartphone van Fairphone bevat duurzaam gewonnen mineralen, tin en coltan uit de Democratische Republiek Congo. De telefoons worden gemaakt in een fabriek waar een speciaal opgericht fonds verzekerd dat de arbeiders een fatsoenlijk loon

Waar: De Moestuin Maarschalkerweerd. Laan van Maarschalkerweerd 2, 3585 LJ Utrecht, telefoon 030 2144 869 Kosten: €18,50 (excl. drankjes tijdens lunch) Opgeven bij De Moestuin via: [email protected] Info: www.moestuinutrecht.nl

ontvangen. Fairphone garandeert optimale transparantie wat betreft materiaalgebruik, kostenstructuur en directe leveranciers. De telefoon zou officieel in productie gaan als er minimaal 5.000 stuks van besteld werden. Binnen de gestelde deadline is dit gelukt; op maandag 10 juni twitterde Fairphone dat er al 7.050 eerlijke mobieltjes waren verkocht. Voor 325 euro per stuk is de Fairphone te koop. Ook grote bedrijven zoals Vodafone, KPN en Sony Ericsson hebben zich aan het project verbonden. Bovendien heeft KPN toegezegd voorlopig 1000 telefoons af te nemen. Met andere telefoniebedrijven zijn nog gesprekken gaande. In eerste instantie worden er 20.000 toestellen geproduceerd. Rond oktober zal de telefoon worden geleverd. Kopen kan vooralsnog alleen via de website www.fairphone.com. De telefoon is niet alleen eerlijker geproduceerd, hij heeft ook een langere levensduur dan de huidige smartphones. Dit is mogelijk doordat alle onderdelen te koop zijn via de website van Fairphone. Handleidingen moeten het mogelijk maken dat gebruikers de onderdelen zelf kunnen vervangen. Op termijn kan er ook hulp van andere gebruikers komen om minder ervaren gebruikers te helpen. Fairphone presenteert zich niet als de eerlijkste telefoon. “Laat de naam je niet misleiden; de Fairphone is geen ‘fair trade’telefoon”, zo geeft initiatiefnemer Van Abel grif toe in diverse interviews. Fairphone heeft als doel de productie van telefoons eerlijker en duurzamer te laten verlopen en de eerste telefoon is een stap in de richting van dat doel. Zo gebruikt Fairphone het metaal tantalium; dit komt uit Congo en het is weliswaar conflictvrij maar niet kinderarbeidvrij. Je zou het metaal uit Australië kunnen importeren, maar Van Abel ziet daarin geen oplossing. Door het afnemen van tantalium in Congo, hoopt Fairphone daar ook te kunnen helpen de arbeidsomstandigheden te verbeteren en kinderarbeid tegen te gaan. Op de website van Fairphone is het hele proces te volgen. Ze proberen zo transparant mogelijk te zijn over hun eigen zoektocht en de keuzes die ze uiteindelijk gemaakt hebben en nog zullen maken. Want ze zijn er nog niet. Er zullen later weer nieuwere, verbeterde versies van de Fairphone worden gemaakt die nog eerlijker zijn. Wilt u voortaan bellen en whatsappen, twitteren en facebooken met een eerlijker mobiel? Surf dan naar de website van Fairphone en bestel er eentje. Tekst: Heleen Hüpscher

making daarna gaat u samen oogsten in de moestuin. Terug in de keuken maakt u de groentes schoon en bereidt u met de andere deelnemers de maaltijd. Tussendoor is er nog een korte pauze en om 18 uur kunt u genieten van het (h)eerlijke eten. Wanneer: 7 augustus vanaf 15.00 uur, ook op 4 september, 9 oktober, 13 november en 4 december Waar: Stoutenburgerlaan 5, 3835 PB Stoutenburg Kosten: € 15,Aanmelden: het liefst per telefoon bij Carolien Looman tel. 033-4945500 dan hoort u meteen of er nog plaats is. Of per e-mail: [email protected]. Per post: Stoutenburgerlaan 5, 3835 PB Stoutenburg. Of per e-mail: [email protected]. Info: www.stoutenburg.nl Donderdag 8 augustus en vrijdag 9 augustus ZOMERVAKANTIE: De héle zomer lang de leukste dingen buiten. De Boswerf organiseert popcorn bakken in tipi. Vanaf 4 jaar. Wanneer: donderdag 8 augustus en vrijdag 9 augustus van 12.30 tot 16.00 uur Waar: Bezoekerscentrum De Boswerf, Prins Bernhardlaan 3, Zeisterbos Kosten: € 2,Leeftijd: 4+ jaar Info: www.boswerf.nl Zaterdag 10 augustus Tomatenproeverij Moestuin Maarschalkerweerd Op zaterdag 10 augustus organiseert Moestuin Maarschalkerweerd een interessante tomatenproeverij. Van de vele duizenden verschillende rassen tomaten die er zijn proberen we elk jaar een paar nieuwe soorten. Er is namelijk een enorme diversiteit aan kleuren, geuren, vormen en smaken. Dit jaar telen we maar liefst 13 verschillende soorten. Ben je benieuwd

hoe deze smaken? Kom dan naar de proeverij! We beginnen de dag om 10 uur met een kopje koffie of thee gevolgd door een rondleiding over de tuin. Hierna zal de tomatenproeverij plaats vinden, waarbij we aan de hand van een scoreformulier de beste tomaat van de moestuin gaan kiezen. We sluiten natuurlijk af met een heerlijke biologische lunch. Van harte welkom! Over De Moestuin Waar de stad in land overgaat aan de zuidoost kant van Utrecht, meandert de Kromme Rijn en vind je De Moestuin Maarschalkerweerd. Dit is niet zomaar een plek waar groenten en fruit worden geteeld, maar dit is een uniek project dat met een tuin, de moestuinwinkel en het lunchcafé voorziet in het bieden van dagbesteding en arbeidsintegratie aan mensen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt. In samenwerking met Abrona worden via leer- en werktrajecten jongeren met een arbeidshandicap mogelijkheden geboden om te reïntegreren in de arbeidsmarkt. In De Moestuin worden bijzondere, oude rassen gekweekt en er wordt een uniek stuk cultuurlandschap in Utrecht-Oost behouden. De Moestuin is een biologische tuin met zorg voor de natuur, maar vooral ook voor mensen. In de moestuinwinkel vind je bijzondere groentesoorten, kruiden en fruit. Het hele jaar zoveel mogelijk vers en direct uit eigen tuin. Daarnaast vind je in de winkel allerlei biologische producten zoals thee, honing, soepen en sap. In het lunchcafé kan je eenvoudig, maar lekker eten voor een vriendelijke prijs. Buiten de openingstijden is het lunchcafe ook geschikt voor het ontvangen van groepen. Daar kan je dan vergaderingen organiseren, je verjaardag vieren of een ander feest geven. Wanneer: zaterdag 10 augustus, aanvang 10 uur

Zaterdag 10 augustus Gezinsactiviteit rondleiding voormalige steenfabriek Bosscherwaarden Aan de hand van een videofilm uit de jaren 80 krijgt u een indruk van het werken op een steenfabriek. Het productieproces van stenenbakken en de werking van een ringoven wordt aan de hand van een schema uitgelegd. We maken een wandeling in en over de oven en langs de tasvelden naar het transsportdijkje. Vanaf dit transsportdijkje ziet u de kleiafgravingen en de kleibult. We vervolgen onze weg naar voormalige fabriekshallen en droogloodsen. In 1½ uur heeft u een indruk gekregen van het proces van kleiafgraving tot het in gebruiken nemen van de bakstenen. Wanneer: zaterdag 10 augustus van 14.00 tot en met 15.30 uur Waar: Steenfabriek Bosscherwaarden, Lekdijk West 28, 3961MC Wijk bij Duurstede Kosten: volwassenen € 4,-; kinderen tot 12 jaar en beschermers € 2,50 Aanmelden: is niet nodig Info: www.utrechtslandschap.nl Zondag 11 augustus Open zondag Bloeyendael Tijdens de open zondag zijn het paviljoen en de heemtuin open. Er worden rondleidingen door het park en de heemtuin gegeven. In park Bloeyendael is meer te zien dan een doorsnee parkbezoeker vermoedt. Tijdens een rondleiding wordt u geïnformeerd over de geschiedenis van het park, over de verschillende landschapsonderdelen en het beheer van het park. Dit dank zij de inzet van een groot aantal vrijwilligers. Maar u krijgt vooral ook informatie over de bijzonder flora en fauna in dit stukje natuur vlakbij de stad. Tijdens de rondleiding kunt u ook de heemtuin bezoeken. De heemtuin bevindt zich op het natte en laaggelegen deel van het park. Door het jarenlange beheer groeien hier bijzondere


planten, zoals de dotterbloem, sleutelbloem, gele lis, zomerklokje, grote ratelaar, grote pimpernel, moerasspirea en de rietorchis. Vanwege de kwetsbaarheid is de heemtuin alleen toegankelijk op open dagen. In de heemtuin staan een zestiental korven met bijenvolkeren. Tijdens open dagen geeft de imker Theo de Ronde uitleg aan bezoekers over de bijen, hun gedrag en het werk van imkers. Ook kan men een blik werpen in een bijenkast en is het mogelijk om honing te kopen. Wanneer: zondag 11 augustus van 13.00 tot 17.00 uur Waar: het paviljoen Bloeyendael Binnen ligt ter hoogte van de bocht in de Archimedeslaan, bij de fietsenrekken Info: www.bloeyendael.nl Zondag 11 augustus Op pad met Kapitein Dirk Ga mee op pad met Kapitein Dirk. Een leuk uitje voor kinderen van 5 tot en met 9 jaar. Je gaat op verkenning in en rond Fort Rijnauwen en leert van alles over de soldaten die hier vroeger leefden en werkten. Hoe kwamen de soldaten bijvoorbeeld aan eten en drinken? Kapitein Dirk vertelt je ook over de natuur op het Fort. Je bezoekt een aantal echte ondergrondse gangen en ondergaat een Dapperheidstest! Kinderen mogen onder begeleiding van de ouder(s) mee. Een ouder mag maximaal 3 kinderen meenemen. Bij grote drukte kan het aantal ouders dat mee kan beperkt worden. Om er een leuke rondleiding van te maken moeten er minstens 6 kinderen zijn. Als er in totaal 30 deelnemers zijn dan is de groep vol. Deze rondleiding is niet geschikt voor kinderfeestjes. Wanneer: zondag 11 augustus van 13.00 tot 14.30 uur Waar: Fort Rijnauwen, start bij het hek, Vossegatsedijk 3, Bunnik Kosten: volwassenen € 5,-, kinderen € 2,50 Aanmelden: vooraf aanmelden is niet mogelijk Informatie: bij boswachter Stefanie Jegerings tel. 035-5416512 Info: www.staatsbosbeheer.nl Zondag 11, 18 en woensdag 21 augustus Publieksvaart met de Pont De publieksvaarten beginnen in informatiecentrum ‘De Kromme Rijn’ op landgoed Niënhof met een kopje koffie of thee, een

dvd-presentatie en een toelichting. U maakt vervolgens een vaartocht van 1,5 uur over de Kromme Rijn. Wanneer: zondag 11, 18 en woensdag 21 augustus van 14.00 tot en met 15.30 uur Waar: vertrek vanaf informatiecentrum De Kromme Rijn op landgoed Niënhof, Grotelaan 16 (naast), 3981 HC Bunnik Kosten: beschermers € 4,-/ niet-beschermers € 6,-/ jeugd t/m 12 jaar € 3,-, incl. koffie/thee bij start Aanmelden: reserveren via Utrechts Landschap of via VVV Wijk bij Duurstede tel. 0343 - 57 59 95 Info: www.utrechtslandschap.nl Dinsdag 13 augustus Eetbare planten Vinkeveen IVN De Ronde Venen en Uithoorn organiseert een avond over eetbare planten. De avond is bij Kaasboerderij v.d. Arend. Wanneer: dinsdag 13 augustus van 19.00 uur tot 20.30 uur Waar: Kaasboerderij v.d. Arend, Demmeriksekade 17, Vinkeveen Kosten: geen Aanmelden: verplicht bij Riet de Bruin tel. 0297 263115 Info: http://ivn.nl/afdeling/de-ronde-venenuithoorn/activiteiten/eetbare-planten Dinsdag 13 augustus tot en met 16 augustus ZOMERVAKANTIE: De héle zomer lang de leukste dingen buiten. Timmeren met afvalhout. Lekker buiten aan de slag met gereedschap. Timmer iets moois in elkaar voor thuis. Vanaf 7 jaar. Wanneer: dinsdag 13 tot en met 16 augustus van 12.30 tot 16.00 uur Waar: Bezoekerscentrum De Boswerf, Prins Bernhardlaan 3, Zeisterbos Kosten: € 4,Leeftijd: 7+ jaar Info: www.boswerf.nl Zondag 18 augustus Hilversumse Bovenmeent en Nieuwe Keverdijkse Polder Bij deze excursie staan de oude en de nieuwe natuur op het programma. Eerst bezoekt u de Hilversumse Bovenmeent. Dit omvat al jarenlang een interessant stuk ‘nieuwe natuur’. Wat vogels betreft valt hier heel wat te beleven. Daarna gaat u naar de veel recentere Nieuwe Keverdijkse Polder. Dit ligt aan de andere kant van het Naardermeer. Deze polder heeft in zijn korte bestaan al een grote reputatie opgebouwd. Hier is bijna alles mogelijk. Wanneer: zondag 18 augustus om 8 uur Waar: vertrek vanaf stadion Galgenwaard, Utrecht Aanmelden: graag vooraf aanmelden bij Jeroen Steenbergen, tel. 030-2420465 of minstens 3 dagen van tevoren per e-mail: [email protected]


Info: http://vogelwacht-utrecht.nl Dinsdag 20 augustus tot en met vrijdag 23 augustus ZOMERVAKANTIE: De héle zomer lang de leukste dingen buiten. De Boswerf organiseert hutten bouwen. Weleens een schuilhut gemaakt? Een betere verstopplek bestaat er niet! Huur de rugzak en ga aan de slag! Vanaf 6 jaar.

dag om 13.30 uur, zondag om 10.30 en 13.30 uur tussen 1 april en 30 september Waar: vertrek vanaf het hek van Fort bij Rijnauwen, Vossegatsedijk 5, Bunnik Kosten: € 5,Aanmelden: vooraf aanmelden is niet nodig Informatie: boswachter Stefanie Jegerings tel. 035-5416512. Deelname groepen niet mogelijk: groepen kunnen zich apart aanmelden tel. 030-2360020 Info: www.staatsbosbeheer.nl

Wanneer: dinsdag 20 t/m vrijdag 23 augustus van 12.30 uur tot 16.00 uur Waar: Bezoekerscentrum De Boswerf, Prins Bernhardlaan 3, Zeisterbos Kosten: € 8,Leeftijd: 6+ jaar Info: www.boswerf.nl Donderdag 22 augustus Vleermuizenexcursie Spannende vleermuizenexcursie door het bos met batdetector. Harrie Pelgrim van de Stichting Vleermuizen Utrecht vertelt over zijn werk en de vleermuis. Het bezoekerscentrum is om 19.00 uur geopend. Wanneer: donderdag 22 augustus om 19.30 uur Waar: Bezoekerscentrum De Boswerf, Prins Bernhardlaan 3, Zeisterbos Kosten: € 3,50 Leeftijd: 6+ jaar Aanmelden: is verplicht via De Boswerf, tel. 030-6922393 Info: www.boswerf.nl Vrijdag 23 augustus Vleermuizenexcursie Maarssenbroek De nacht is voor nachtbrakers zoals de vleermuizen. Het onbekend maakt onbemind geldt zeker voor de mysterieuze dieren die ’s nachts gezien worden. In werkelijkheid zijn de vleermuizen heel belangrijk: ze vangen wel 300 muggen en andere insecten per nacht. Met een batdetector kunnen de voor ons niet hoorbare geluiden omgezet worden in hoorbare geluiden. Wilt u hier meer over horen, zien en weten, ga dan mee met deze spannende excursie in het donker die wordt voorafgegaan door een lezing in het veld. Wanneer: vrijdag 23 augustus om 20 uur Waar: vertrekpunt Milieu Educatief Centrum, Reigerskamp 197, Maarssenbroek Kosten: vrijwillige bijdrage welkom Aanmelden: verplicht via het aanmeldformulier op de site of bij de hoofdgids Harrie Pelgrim tot 24 uur voorafgaand aan de

Tot zondag 15 september Tropisch Vlinderfestival, Botanische Tuinen Utrecht Zie voor meer informatie de agenda in juli.

excursie Informatie: Harrie Pelgrim tel. 06-25147998 Info: http://ivn.nl/afdeling/vecht-en-plassengebied/activiteiten/vleermuizenexcursiemaarssenbroek Zondag 25 augustus Workshop buitenschilderen Zie info op 21 juli Vrijdag 30 augustus Excursie De Groene Jonker De excursie vindt plaats in de avond (tot aan zonsondergang). Dan is het lekker rustig in dit gebied. Sander Haak gaat de excursie voor ons leiden. Hij is vaak in het gebied te vinden. Vorig jaar werden er rondom deze tijd veel rallen gezien (veel porseleinhoenders en een paar kleine waterhoenders). Verder is er in deze tijd ook kans op een waterrietzanger en andere bijzondere soorten steltlopers. Wanneer: vrijdag 30 augustus om 17.30 uur Waar: vertrek vanaf de carpoolplaats bij de open afrit Bilthoven/Maartensdijk naar de A27 Kosten: per persoon wordt een kleine onkostenvergoeding van een paar euro gevraagd Aanmelden: tot uiterlijk woensdag 28 augustus bij René Alkema via [email protected], tel 0346-213334 of bij Ron Keet via [email protected], tel. 0346-211381 Info: http://vogelwacht-utrecht.nl Vrijdag 30 augustus Rondleiding Een route langs acht versmolten middeleeuwse panden, de herinrichting van het Stadhuisplein met een verwijzing naar het rijke verleden, de uitnodigende nieuwe gevel en openheid voor het publiek en de rijke vormentaal in detaillering in het interieur en het duurt 1,5 uur. Wanneer: vrijdag 30 augustus om 14.00 tot

en met 15.30 uur Waar: Vanaf de ingang van het stadhuis, Korte Minrebroederstraat 2 Kosten: € 9,50 of € 8,50 (met korting: Upas, CJP, Studenten, 65+ of Vrienden van Aorta) Aanmelden: reserveren is noodzakelijk via [email protected] of 030 232 1686 Bij onvoldoende aanmeldingen gaat de rondleiding niet door Info: www.aorta.nu Zaterdag 31 augustus en zondag 1 september Echt Waar Bazaar Elk eerste weekend van de maand organiseert Stichting In De Ruimte (IDR) een bazaar. Een mix van hergebruik, design, ambacht, eerlijke mode, regionaal eten, duurzaamheid, fairtrade, innovatie en meer. De gezellige bazaar wordt ingericht door de deelnemers zelf en is elke keer anders. Om als ondernemer een keer deel te nemen, mail: [email protected]. Omschrijf uw product of activiteit, dan kijkt de organisatie of dit past binnen de Echt Waar Bazaar. In De Ruimte is gevestigd in een uniek kloostergewelf in het hart van de Utrechtse binnenstad. Een ideale plek voor initiatieven en alternatieven gericht op een duurzame samenleving. Wanneer: zaterdag 31 augustus en zondag 1 september van 12 tot 17 uur Waar: In De Ruimte, ingang Oudegracht 230, extra ingang aan het Abraham Dolehof aan de Lange Nieuwstraat 7, Utrecht Bijzonderheden: neem uw ongewenste cadeaus en miskopen mee en ruil ze voor iets anders Info: www.inderuimte.org Op woensdag, zaterdag en zondag tussen 1 april en 30 september De natuur op Fort Rijnauwen Zie de agenda in juli Wanneer: woensdag om 10.30 uur, zater-

Wanneer: zaterdag 15 juni tot zondag 15 september, de tuinen zijn dagelijks geopend van 10:00 tot 16:30 uur Waar: Botanische Tuinen Utrecht Fort Hoofddijk, Budapestlaan 17, 3584 HD Utrecht. Bereikbaar met stadsvervoer lijn 11 en 12. Kosten: € 6,50 voor volwassenen, € 5,voor 65+ en € 2,- voor houders van een U-pas. Voor kinderen tot en met 12 jaar en houders van een Museumkaart is entree gratis. Informatie: Botanische Tuinen tel. 0302531890 en via twitter (@UUBotu) en facebook (facebook.com/botanischetuinenuu) Info: www.uu.nl/NL/BotanischeTuinen

Simpele manieren om DE WERELD TE VERANDEREN Scheid je afval Ons afval bevat waardevolle grondstoffen voor nieuwe producten. Door hergebruik van afgedankte materialen en producten zijn minder nieuwe grondstoffen en energie nodig. De meeste gemeenten halen het afval al gescheiden op. Toch blijkt dat er in het restafval nog veel te vinden is dat eigenlijk in de glas-, GFT- of papierbak hoort. Wees zorgvuldig en besef dat papier-, glas- en tuinafval straks weer waardevolle producten worden. Als je niet weet in welke bak je wat moet gooien, gebruik dan de afvalscheidingswijzer. Meer informatie op: www.afvalscheidingswijzer.nl


planten, zoals de dotterbloem, sleutelbloem, gele lis, zomerklokje, grote ratelaar, grote pimpernel, moerasspirea en de rietorchis. Vanwege de kwetsbaarheid is de heemtuin alleen toegankelijk op open dagen. In de heemtuin staan een zestiental korven met bijenvolkeren. Tijdens open dagen geeft de imker Theo de Ronde uitleg aan bezoekers over de bijen, hun gedrag en het werk van imkers. Ook kan men een blik werpen in een bijenkast en is het mogelijk om honing te kopen. Wanneer: zondag 11 augustus van 13.00 tot 17.00 uur Waar: het paviljoen Bloeyendael Binnen ligt ter hoogte van de bocht in de Archimedeslaan, bij de fietsenrekken Info: www.bloeyendael.nl Zondag 11 augustus Op pad met Kapitein Dirk Ga mee op pad met Kapitein Dirk. Een leuk uitje voor kinderen van 5 tot en met 9 jaar. Je gaat op verkenning in en rond Fort Rijnauwen en leert van alles over de soldaten die hier vroeger leefden en werkten. Hoe kwamen de soldaten bijvoorbeeld aan eten en drinken? Kapitein Dirk vertelt je ook over de natuur op het Fort. Je bezoekt een aantal echte ondergrondse gangen en ondergaat een Dapperheidstest! Kinderen mogen onder begeleiding van de ouder(s) mee. Een ouder mag maximaal 3 kinderen meenemen. Bij grote drukte kan het aantal ouders dat mee kan beperkt worden. Om er een leuke rondleiding van te maken moeten er minstens 6 kinderen zijn. Als er in totaal 30 deelnemers zijn dan is de groep vol. Deze rondleiding is niet geschikt voor kinderfeestjes. Wanneer: zondag 11 augustus van 13.00 tot 14.30 uur Waar: Fort Rijnauwen, start bij het hek, Vossegatsedijk 3, Bunnik Kosten: volwassenen € 5,-, kinderen € 2,50 Aanmelden: vooraf aanmelden is niet mogelijk Informatie: bij boswachter Stefanie Jegerings tel. 035-5416512 Info: www.staatsbosbeheer.nl Zondag 11, 18 en woensdag 21 augustus Publieksvaart met de Pont De publieksvaarten beginnen in informatiecentrum ‘De Kromme Rijn’ op landgoed Niënhof met een kopje koffie of thee, een

dvd-presentatie en een toelichting. U maakt vervolgens een vaartocht van 1,5 uur over de Kromme Rijn. Wanneer: zondag 11, 18 en woensdag 21 augustus van 14.00 tot en met 15.30 uur Waar: vertrek vanaf informatiecentrum De Kromme Rijn op landgoed Niënhof, Grotelaan 16 (naast), 3981 HC Bunnik Kosten: beschermers € 4,-/ niet-beschermers € 6,-/ jeugd t/m 12 jaar € 3,-, incl. koffie/thee bij start Aanmelden: reserveren via Utrechts Landschap of via VVV Wijk bij Duurstede tel. 0343 - 57 59 95 Info: www.utrechtslandschap.nl Dinsdag 13 augustus Eetbare planten Vinkeveen IVN De Ronde Venen en Uithoorn organiseert een avond over eetbare planten. De avond is bij Kaasboerderij v.d. Arend. Wanneer: dinsdag 13 augustus van 19.00 uur tot 20.30 uur Waar: Kaasboerderij v.d. Arend, Demmeriksekade 17, Vinkeveen Kosten: geen Aanmelden: verplicht bij Riet de Bruin tel. 0297 263115 Info: http://ivn.nl/afdeling/de-ronde-venenuithoorn/activiteiten/eetbare-planten Dinsdag 13 augustus tot en met 16 augustus ZOMERVAKANTIE: De héle zomer lang de leukste dingen buiten. Timmeren met afvalhout. Lekker buiten aan de slag met gereedschap. Timmer iets moois in elkaar voor thuis. Vanaf 7 jaar. Wanneer: dinsdag 13 tot en met 16 augustus van 12.30 tot 16.00 uur Waar: Bezoekerscentrum De Boswerf, Prins Bernhardlaan 3, Zeisterbos Kosten: € 4,Leeftijd: 7+ jaar Info: www.boswerf.nl Zondag 18 augustus Hilversumse Bovenmeent en Nieuwe Keverdijkse Polder Bij deze excursie staan de oude en de nieuwe natuur op het programma. Eerst bezoekt u de Hilversumse Bovenmeent. Dit omvat al jarenlang een interessant stuk ‘nieuwe natuur’. Wat vogels betreft valt hier heel wat te beleven. Daarna gaat u naar de veel recentere Nieuwe Keverdijkse Polder. Dit ligt aan de andere kant van het Naardermeer. Deze polder heeft in zijn korte bestaan al een grote reputatie opgebouwd. Hier is bijna alles mogelijk. Wanneer: zondag 18 augustus om 8 uur Waar: vertrek vanaf stadion Galgenwaard, Utrecht Aanmelden: graag vooraf aanmelden bij Jeroen Steenbergen, tel. 030-2420465 of minstens 3 dagen van tevoren per e-mail: [email protected]


Info: http://vogelwacht-utrecht.nl Dinsdag 20 augustus tot en met vrijdag 23 augustus ZOMERVAKANTIE: De héle zomer lang de leukste dingen buiten. De Boswerf organiseert hutten bouwen. Weleens een schuilhut gemaakt? Een betere verstopplek bestaat er niet! Huur de rugzak en ga aan de slag! Vanaf 6 jaar.

dag om 13.30 uur, zondag om 10.30 en 13.30 uur tussen 1 april en 30 september Waar: vertrek vanaf het hek van Fort bij Rijnauwen, Vossegatsedijk 5, Bunnik Kosten: € 5,Aanmelden: vooraf aanmelden is niet nodig Informatie: boswachter Stefanie Jegerings tel. 035-5416512. Deelname groepen niet mogelijk: groepen kunnen zich apart aanmelden tel. 030-2360020 Info: www.staatsbosbeheer.nl

Wanneer: dinsdag 20 t/m vrijdag 23 augustus van 12.30 uur tot 16.00 uur Waar: Bezoekerscentrum De Boswerf, Prins Bernhardlaan 3, Zeisterbos Kosten: € 8,Leeftijd: 6+ jaar Info: www.boswerf.nl Donderdag 22 augustus Vleermuizenexcursie Spannende vleermuizenexcursie door het bos met batdetector. Harrie Pelgrim van de Stichting Vleermuizen Utrecht vertelt over zijn werk en de vleermuis. Het bezoekerscentrum is om 19.00 uur geopend. Wanneer: donderdag 22 augustus om 19.30 uur Waar: Bezoekerscentrum De Boswerf, Prins Bernhardlaan 3, Zeisterbos Kosten: € 3,50 Leeftijd: 6+ jaar Aanmelden: is verplicht via De Boswerf, tel. 030-6922393 Info: www.boswerf.nl Vrijdag 23 augustus Vleermuizenexcursie Maarssenbroek De nacht is voor nachtbrakers zoals de vleermuizen. Het onbekend maakt onbemind geldt zeker voor de mysterieuze dieren die ’s nachts gezien worden. In werkelijkheid zijn de vleermuizen heel belangrijk: ze vangen wel 300 muggen en andere insecten per nacht. Met een batdetector kunnen de voor ons niet hoorbare geluiden omgezet worden in hoorbare geluiden. Wilt u hier meer over horen, zien en weten, ga dan mee met deze spannende excursie in het donker die wordt voorafgegaan door een lezing in het veld. Wanneer: vrijdag 23 augustus om 20 uur Waar: vertrekpunt Milieu Educatief Centrum, Reigerskamp 197, Maarssenbroek Kosten: vrijwillige bijdrage welkom Aanmelden: verplicht via het aanmeldformulier op de site of bij de hoofdgids Harrie Pelgrim tot 24 uur voorafgaand aan de

Tot zondag 15 september Tropisch Vlinderfestival, Botanische Tuinen Utrecht Zie voor meer informatie de agenda in juli.

excursie Informatie: Harrie Pelgrim tel. 06-25147998 Info: http://ivn.nl/afdeling/vecht-en-plassengebied/activiteiten/vleermuizenexcursiemaarssenbroek Zondag 25 augustus Workshop buitenschilderen Zie info op 21 juli Vrijdag 30 augustus Excursie De Groene Jonker De excursie vindt plaats in de avond (tot aan zonsondergang). Dan is het lekker rustig in dit gebied. Sander Haak gaat de excursie voor ons leiden. Hij is vaak in het gebied te vinden. Vorig jaar werden er rondom deze tijd veel rallen gezien (veel porseleinhoenders en een paar kleine waterhoenders). Verder is er in deze tijd ook kans op een waterrietzanger en andere bijzondere soorten steltlopers. Wanneer: vrijdag 30 augustus om 17.30 uur Waar: vertrek vanaf de carpoolplaats bij de open afrit Bilthoven/Maartensdijk naar de A27 Kosten: per persoon wordt een kleine onkostenvergoeding van een paar euro gevraagd Aanmelden: tot uiterlijk woensdag 28 augustus bij René Alkema via [email protected], tel 0346-213334 of bij Ron Keet via [email protected], tel. 0346-211381 Info: http://vogelwacht-utrecht.nl Vrijdag 30 augustus Rondleiding Een route langs acht versmolten middeleeuwse panden, de herinrichting van het Stadhuisplein met een verwijzing naar het rijke verleden, de uitnodigende nieuwe gevel en openheid voor het publiek en de rijke vormentaal in detaillering in het interieur en het duurt 1,5 uur. Wanneer: vrijdag 30 augustus om 14.00 tot

en met 15.30 uur Waar: Vanaf de ingang van het stadhuis, Korte Minrebroederstraat 2 Kosten: € 9,50 of € 8,50 (met korting: Upas, CJP, Studenten, 65+ of Vrienden van Aorta) Aanmelden: reserveren is noodzakelijk via [email protected] of 030 232 1686 Bij onvoldoende aanmeldingen gaat de rondleiding niet door Info: www.aorta.nu Zaterdag 31 augustus en zondag 1 september Echt Waar Bazaar Elk eerste weekend van de maand organiseert Stichting In De Ruimte (IDR) een bazaar. Een mix van hergebruik, design, ambacht, eerlijke mode, regionaal eten, duurzaamheid, fairtrade, innovatie en meer. De gezellige bazaar wordt ingericht door de deelnemers zelf en is elke keer anders. Om als ondernemer een keer deel te nemen, mail: [email protected]. Omschrijf uw product of activiteit, dan kijkt de organisatie of dit past binnen de Echt Waar Bazaar. In De Ruimte is gevestigd in een uniek kloostergewelf in het hart van de Utrechtse binnenstad. Een ideale plek voor initiatieven en alternatieven gericht op een duurzame samenleving. Wanneer: zaterdag 31 augustus en zondag 1 september van 12 tot 17 uur Waar: In De Ruimte, ingang Oudegracht 230, extra ingang aan het Abraham Dolehof aan de Lange Nieuwstraat 7, Utrecht Bijzonderheden: neem uw ongewenste cadeaus en miskopen mee en ruil ze voor iets anders Info: www.inderuimte.org Op woensdag, zaterdag en zondag tussen 1 april en 30 september De natuur op Fort Rijnauwen Zie de agenda in juli Wanneer: woensdag om 10.30 uur, zater-

Wanneer: zaterdag 15 juni tot zondag 15 september, de tuinen zijn dagelijks geopend van 10:00 tot 16:30 uur Waar: Botanische Tuinen Utrecht Fort Hoofddijk, Budapestlaan 17, 3584 HD Utrecht. Bereikbaar met stadsvervoer lijn 11 en 12. Kosten: € 6,50 voor volwassenen, € 5,voor 65+ en € 2,- voor houders van een U-pas. Voor kinderen tot en met 12 jaar en houders van een Museumkaart is entree gratis. Informatie: Botanische Tuinen tel. 0302531890 en via twitter (@UUBotu) en facebook (facebook.com/botanischetuinenuu) Info: www.uu.nl/NL/BotanischeTuinen

Simpele manieren om DE WERELD TE VERANDEREN Scheid je afval Ons afval bevat waardevolle grondstoffen voor nieuwe producten. Door hergebruik van afgedankte materialen en producten zijn minder nieuwe grondstoffen en energie nodig. De meeste gemeenten halen het afval al gescheiden op. Toch blijkt dat er in het restafval nog veel te vinden is dat eigenlijk in de glas-, GFT- of papierbak hoort. Wees zorgvuldig en besef dat papier-, glas- en tuinafval straks weer waardevolle producten worden. Als je niet weet in welke bak je wat moet gooien, gebruik dan de afvalscheidingswijzer. Meer informatie op: www.afvalscheidingswijzer.nl



Fairphone; klaar om te bellen en whatsappen met een eerlijke(r) mobiel?

Misschien heeft u er al over gehoord of gelezen: er is een eerlijker smartphone, ofwel de Fairphone. In het Utrechts Milieublad nummer 40 (januari-februari 2011) schreven we al over het idee van de Fairphone. Onlangs is deze telefoon aan de buitenwereld gepresenteerd. Diverse media pakten het nieuws gretig op, zoals EenVandaag, Pauw & Witteman, de Volkskrant, NOS en het AD. Ook enkele buitenlandse media, zoals der Spiegel, BBC World Service en the Guardian, publiceerden over het eerlijke mobieltje. Fairphone is een initiatief van de ondernemer Bas van Abel. Samen met collega’s van multimediacollectief Waag Society en andere organisaties besloot hij zelf een verantwoord geproduceerd mobieltje te gaan maken. ActionAid en Schrijf-Schrijf participeerden ook in het project. Bij de huidige smartphones berokkent de productie vaak schade aan mens en milieu. Denk bijvoorbeeld aan de grondstoffen tin en kobalt die vaak onder belabberde arbeidsomstandigheden worden gewonnen en soms zelfs bijdragen aan gewapende conflicten, zie Congo. Vandaar de term ‘blood mobiles’ (zie ook ‘blood diamonds’). Met de Fairphone willen de initiatiefnemers consumenten een eerlijk(er) alternatief bieden. In een interview met de Volkskrant van 14 mei 2013 vertelt Bas van Abel: “Er is niemand ter wereld die de mobiele telefoon snapt. Niemand die weet waar de onderdelen vandaan komen, wie eraan hebben gewerkt, in welke landen, onder welke omstandigheden. En wat je niet snapt, kun je niet veranderen”. Van Abel besloot dan ook met enkele andere personen om zelf een telefoon te gaan maken. “Eentje waarvan hij de herkomst zou kennen, de productieprocessen en de betrokken bedrijven. Eentje die zo eerlijk mogelijk in elkaar zou worden gezet – zonder het bloed en de tranen waarmee de fabricage van mobiele telefoons nu vaak gepaard gaat”. In de maand mei 2013 is de telefoon in de verkoop gegaan. Er werd een grote marketingactie gestart. Een persbericht werd verspreid en via sociale media als twitter en facebook werden zoveel mogelijk mensen op de hoogte gebracht. Zoals u al hierboven kon lezen kreeg het project eveneens aandacht van de mainstream media. Uit het persbericht: De eerste smartphone van Fairphone bevat duurzaam gewonnen mineralen, tin en coltan uit de Democratische Republiek Congo. De telefoons worden gemaakt in een fabriek waar een speciaal opgericht fonds verzekerd dat de arbeiders een fatsoenlijk loon

Waar: De Moestuin Maarschalkerweerd. Laan van Maarschalkerweerd 2, 3585 LJ Utrecht, telefoon 030 2144 869 Kosten: €18,50 (excl. drankjes tijdens lunch) Opgeven bij De Moestuin via: [email protected] Info: www.moestuinutrecht.nl

ontvangen. Fairphone garandeert optimale transparantie wat betreft materiaalgebruik, kostenstructuur en directe leveranciers. De telefoon zou officieel in productie gaan als er minimaal 5.000 stuks van besteld werden. Binnen de gestelde deadline is dit gelukt; op maandag 10 juni twitterde Fairphone dat er al 7.050 eerlijke mobieltjes waren verkocht. Voor 325 euro per stuk is de Fairphone te koop. Ook grote bedrijven zoals Vodafone, KPN en Sony Ericsson hebben zich aan het project verbonden. Bovendien heeft KPN toegezegd voorlopig 1000 telefoons af te nemen. Met andere telefoniebedrijven zijn nog gesprekken gaande. In eerste instantie worden er 20.000 toestellen geproduceerd. Rond oktober zal de telefoon worden geleverd. Kopen kan vooralsnog alleen via de website www.fairphone.com. De telefoon is niet alleen eerlijker geproduceerd, hij heeft ook een langere levensduur dan de huidige smartphones. Dit is mogelijk doordat alle onderdelen te koop zijn via de website van Fairphone. Handleidingen moeten het mogelijk maken dat gebruikers de onderdelen zelf kunnen vervangen. Op termijn kan er ook hulp van andere gebruikers komen om minder ervaren gebruikers te helpen. Fairphone presenteert zich niet als de eerlijkste telefoon. “Laat de naam je niet misleiden; de Fairphone is geen ‘fair trade’telefoon”, zo geeft initiatiefnemer Van Abel grif toe in diverse interviews. Fairphone heeft als doel de productie van telefoons eerlijker en duurzamer te laten verlopen en de eerste telefoon is een stap in de richting van dat doel. Zo gebruikt Fairphone het metaal tantalium; dit komt uit Congo en het is weliswaar conflictvrij maar niet kinderarbeidvrij. Je zou het metaal uit Australië kunnen importeren, maar Van Abel ziet daarin geen oplossing. Door het afnemen van tantalium in Congo, hoopt Fairphone daar ook te kunnen helpen de arbeidsomstandigheden te verbeteren en kinderarbeid tegen te gaan. Op de website van Fairphone is het hele proces te volgen. Ze proberen zo transparant mogelijk te zijn over hun eigen zoektocht en de keuzes die ze uiteindelijk gemaakt hebben en nog zullen maken. Want ze zijn er nog niet. Er zullen later weer nieuwere, verbeterde versies van de Fairphone worden gemaakt die nog eerlijker zijn. Wilt u voortaan bellen en whatsappen, twitteren en facebooken met een eerlijker mobiel? Surf dan naar de website van Fairphone en bestel er eentje. Tekst: Heleen Hüpscher

making daarna gaat u samen oogsten in de moestuin. Terug in de keuken maakt u de groentes schoon en bereidt u met de andere deelnemers de maaltijd. Tussendoor is er nog een korte pauze en om 18 uur kunt u genieten van het (h)eerlijke eten. Wanneer: 7 augustus vanaf 15.00 uur, ook op 4 september, 9 oktober, 13 november en 4 december Waar: Stoutenburgerlaan 5, 3835 PB Stoutenburg Kosten: € 15,Aanmelden: het liefst per telefoon bij Carolien Looman tel. 033-4945500 dan hoort u meteen of er nog plaats is. Of per e-mail: [email protected]. Per post: Stoutenburgerlaan 5, 3835 PB Stoutenburg. Of per e-mail: [email protected]. Info: www.stoutenburg.nl Donderdag 8 augustus en vrijdag 9 augustus ZOMERVAKANTIE: De héle zomer lang de leukste dingen buiten. De Boswerf organiseert popcorn bakken in tipi. Vanaf 4 jaar. Wanneer: donderdag 8 augustus en vrijdag 9 augustus van 12.30 tot 16.00 uur Waar: Bezoekerscentrum De Boswerf, Prins Bernhardlaan 3, Zeisterbos Kosten: € 2,Leeftijd: 4+ jaar Info: www.boswerf.nl Zaterdag 10 augustus Tomatenproeverij Moestuin Maarschalkerweerd Op zaterdag 10 augustus organiseert Moestuin Maarschalkerweerd een interessante tomatenproeverij. Van de vele duizenden verschillende rassen tomaten die er zijn proberen we elk jaar een paar nieuwe soorten. Er is namelijk een enorme diversiteit aan kleuren, geuren, vormen en smaken. Dit jaar telen we maar liefst 13 verschillende soorten. Ben je benieuwd

hoe deze smaken? Kom dan naar de proeverij! We beginnen de dag om 10 uur met een kopje koffie of thee gevolgd door een rondleiding over de tuin. Hierna zal de tomatenproeverij plaats vinden, waarbij we aan de hand van een scoreformulier de beste tomaat van de moestuin gaan kiezen. We sluiten natuurlijk af met een heerlijke biologische lunch. Van harte welkom! Over De Moestuin Waar de stad in land overgaat aan de zuidoost kant van Utrecht, meandert de Kromme Rijn en vind je De Moestuin Maarschalkerweerd. Dit is niet zomaar een plek waar groenten en fruit worden geteeld, maar dit is een uniek project dat met een tuin, de moestuinwinkel en het lunchcafé voorziet in het bieden van dagbesteding en arbeidsintegratie aan mensen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt. In samenwerking met Abrona worden via leer- en werktrajecten jongeren met een arbeidshandicap mogelijkheden geboden om te reïntegreren in de arbeidsmarkt. In De Moestuin worden bijzondere, oude rassen gekweekt en er wordt een uniek stuk cultuurlandschap in Utrecht-Oost behouden. De Moestuin is een biologische tuin met zorg voor de natuur, maar vooral ook voor mensen. In de moestuinwinkel vind je bijzondere groentesoorten, kruiden en fruit. Het hele jaar zoveel mogelijk vers en direct uit eigen tuin. Daarnaast vind je in de winkel allerlei biologische producten zoals thee, honing, soepen en sap. In het lunchcafé kan je eenvoudig, maar lekker eten voor een vriendelijke prijs. Buiten de openingstijden is het lunchcafe ook geschikt voor het ontvangen van groepen. Daar kan je dan vergaderingen organiseren, je verjaardag vieren of een ander feest geven. Wanneer: zaterdag 10 augustus, aanvang 10 uur

Zaterdag 10 augustus Gezinsactiviteit rondleiding voormalige steenfabriek Bosscherwaarden Aan de hand van een videofilm uit de jaren 80 krijgt u een indruk van het werken op een steenfabriek. Het productieproces van stenenbakken en de werking van een ringoven wordt aan de hand van een schema uitgelegd. We maken een wandeling in en over de oven en langs de tasvelden naar het transsportdijkje. Vanaf dit transsportdijkje ziet u de kleiafgravingen en de kleibult. We vervolgen onze weg naar voormalige fabriekshallen en droogloodsen. In 1½ uur heeft u een indruk gekregen van het proces van kleiafgraving tot het in gebruiken nemen van de bakstenen. Wanneer: zaterdag 10 augustus van 14.00 tot en met 15.30 uur Waar: Steenfabriek Bosscherwaarden, Lekdijk West 28, 3961MC Wijk bij Duurstede Kosten: volwassenen € 4,-; kinderen tot 12 jaar en beschermers € 2,50 Aanmelden: is niet nodig Info: www.utrechtslandschap.nl Zondag 11 augustus Open zondag Bloeyendael Tijdens de open zondag zijn het paviljoen en de heemtuin open. Er worden rondleidingen door het park en de heemtuin gegeven. In park Bloeyendael is meer te zien dan een doorsnee parkbezoeker vermoedt. Tijdens een rondleiding wordt u geïnformeerd over de geschiedenis van het park, over de verschillende landschapsonderdelen en het beheer van het park. Dit dank zij de inzet van een groot aantal vrijwilligers. Maar u krijgt vooral ook informatie over de bijzonder flora en fauna in dit stukje natuur vlakbij de stad. Tijdens de rondleiding kunt u ook de heemtuin bezoeken. De heemtuin bevindt zich op het natte en laaggelegen deel van het park. Door het jarenlange beheer groeien hier bijzondere


De Boswerf organiseert Beautytuin. Workshop dennenzeep maken. Voor kinderen vanaf 7 jaar. Wanneer: dinsdag 6 augustus en woensdag 7 juli van 12.30 tot 16.00 uur Waar: Bezoekerscentrum De Boswerf, Prins Bernhardlaan 3, Zeisterbos Kosten: € 4,50 Leeftijd: 7+ jaar Info: www.boswerf.nl Dinsdag 6 augustus Zomeravond fietstocht Mijdrecht IVN De Ronde Venen en Uithoorn organiseert op deze zomeravond een fietstocht in Mijdrecht. Breng uw eigen fiets mee.

tival. Dit is afhankelijk van het aanbod aan poppen. Verder is in de hal van het kassencomplex een uitgebreide expositie over vlinders te zien en staan er verschillende bakken met daarin (bizarre) rupsen. Tijdens het festival is bijna altijd één van de vrijwilligers aanwezig om uw vragen te beantwoorden en bijzondere dingen te laten zien. Van alle aanwezige vlinders hangen informatiekaartjes in de kas en bezoekers kunnen een kijkje nemen bij de Poppenkast. Hierin hangen de poppen die per post binnen komen. Iedere vlindersoort heeft zijn eigen pop/cocon en sommige zijn mooi metallic goudkleurig of juist saai bruin van kleur, maar bijna altijd hebben ze een bijzondere vorm. Wie geluk heeft ziet een vlinder uit de pop kruipen en daarna zijn vleugels oppompen.

Augustus

Behalve de dagelijkse vlindershow in de vlinderkas, is er ook nog een speciale avondopenstelling en wel op donderdag 15 augustus. Niet alleen is er dan een lezing over vlinders, ook gaan we proberen nachtvlinders te vangen (en daarna weer loslaten) en kunt u zich uit laten fluiten door de pijlgifkikkertjes in de tropische kas.

Op zondag 4 augustus Wandelexcursie Landgoed Beerschoten Utrechts Landschap organiseert een wandeling op Landgoed Beerschoten. Duur van de wandeling is ongeveer 1,5 uur. Landgoed Beerschoten in De Bilt behoort tot de mooiste landgoederen van de Utrechtse Heuvelrug. In het gebied komen reeën, de das, de vos en vele vogels voor zoals de raaf. Tijdens deze wandeling vertelt de gids over de rijke historie van dit landgoed.

Wanneer: zaterdag 15 juni tot zondag 15 september, de tuinen zijn dagelijks geopend van 10:00 tot 16:30 uur Waar: Botanische Tuinen Utrecht Fort Hoofddijk, Budapestlaan 17, 3584 HD Utrecht. Bereikbaar met stadsvervoer lijn 11 en 12. Kosten: € 6,50 voor volwassenen, € 5,voor 65+ en € 2,- voor houders van een U-pas. Voor kinderen tot en met 12 jaar en houders van een Museumkaart is entree gratis. Informatie: Botanische Tuinen tel. 030-253 1890 en via twitter (@UUBotu) en facebook (facebook.com/botanischetuinenuu) Info: www.uu.nl/NL/BotanischeTuinen

Vrijdag 2, 9, 16, 23, 30 augustus Biologische Boerenmarkt, Utrecht Zie voor informatie de agenda van juli. Wanneer: vrijdag 2, 9, 16, 23, 30 augustus van 10.00 tot 18.00 uur Waar: op het Vredenburgplein te Utrecht Info: www.boerenmarktutrecht.nl Zondag 4 augustus De Streekmarkt op de Twijnstraat, Utrecht Zie voor meer info de agenda van juli. Wanneer: zondag 4 augustus van 11.00 tot 18.00 uur Waar: Twijnstraat, Utrecht Info: www.destreekmarkt.nl

Wanneer: zondag 4 augustus van 14.00 tot 15.30 uur Waar: Paviljoen Beerschoten, gelegen aan de Holle Bilt 6 te De Bilt 3732 HM (Holle Bilt is gelegen aan de achterkant van Hotel De Biltsche Hoek.) Kosten: gratis Aanmelden: niet nodig Info: www.utrechtslandschap.nl Dinsdag 6 en woensdag 7 augustus ZOMERVAKANTIE: De héle zomer lang de leukste dingen buiten.

Wanneer: dinsdag 6 augustus van 19.15 uur tot 21.30 uur Waar: vertrekpunt Gemeentehuis Mijdrecht, Raadhuisplein, Mijdrecht Kosten: geen Aanmelden: niet nodig Informatie: Anja de Kruijf tel. 0297-261628 Info: http://ivn.nl/afdeling/de-ronde-venenuithoorn/activiteiten/zomeravond-fietstocht-0 Woensdag 7, 14, 21 en 28 augustus Kindervaart met de Pont Utrechts Landschap organiseert een vaartocht met de pont voor kinderen van 6 t/m 12 jaar. Inclusief waterdiertjes vangen. Begeleiding door volwassene(n) is verplicht. Wanneer: woensdag 7, 14, 21 en 28 augustus van 14 tot 16 uur Waar: vertrek van informatiecentrum De Kromme Rijn op landgoed Niënhof, ingang naast Grotelaan 16, 3981 HC Bunnik. Er is voldoende parkeergelegenheid voor fiets en auto Kosten: volwassenen € 4,- en kinderen t/m 12 jaar € 2,-, maximum aantal kinderen: 15 Aanmelden: via VVV Wijk bij Duurstede tel. 0343 - 57 59 95 Info: www.utrechtslandschap.nl Woensdag 7 augustus Koken met de seizoenen bij Stoutenburg Vegetarisch koken met biologische groenten van het seizoen uit de tuin van Stoutenburg. Samen oogsten, groenten schoonmaken, een maaltijd bereiden en genieten van het (h)eerlijke eten. De workshop begint om 15 uur met ontvangst met koffie en thee en een korte inleiding en kennis-


Universiteit Utrecht wil internationaal verbod op supergif en ging zelf de fout in Begin mei verscheen het bericht dat de Universiteit Utrecht een internationaal verbod wil op supergif. Een nobel streven, omdat nu toch wel algemeen bekend is wat de gevolgen voor o.a. de bij zijn.

Bijna de helft van het Nederlandse oppervlaktewater is giftig voor insecten

Boosdoener is volgens een onderzoek van de Universiteit Utrecht het super insecticide imidacloprid. Wetenschappers luiden de internationale noodklok over het gif: “Met een strengere norm alleen komen we er niet. Dit insecticide is zo schadelijk en blijft zo lang in het milieu dat een internationaal verbod zeker op zijn plaats is”. Insecten zijn een cruciaal onderdeel van het ecosysteem. Een groot deel van de gewassen voor menselijk consumptie is bijvoorbeeld afhankelijk van bestuivende insecten. Eerder besloot Europa al het gebruik van imididacloprid in voor bijen aantrekkelijke gewassen te beperken. Maar het Utrechtse onderzoek lijkt aan te tonen dat het gif nog effectiever bestreden moet worden dan nu al gebeurt.

Internationaal belang

Niet alleen in Nederland staat het gebruik van imidacloprid hoog op de agenda. In de rest van Europa, de VS en Japan wordt nu ingezien dat de negatieve gevolgen van o.a. imidacloprid groot zijn en is er een beleidsdebat gaande over het mogelijk verbieden van neonicotiniode-insecticiden, waar imidacloprid onder valt. Ook loopt op de internationale petitiewebsite Avaaz al geruime tijd de petitie ‘Save the Bees’ met meer dan één miljoen handtekeningen tegen gebruik van de neonicotiniode-insecticiden.

Bijen

Hoewel bijen in het Utrechtse onderzoek niet specifiek onderzocht zijn, is wel duidelijk geworden dat andere bestuivende insecten, waaronder zweefvliegen en libellen, schade berokkend wordt. Sommige metingen gaven aan dat de concentratie imidacloprid in het oppervlaktewater 25.000 keer boven de norm was: “In dat slootwater zat zoveel insecticide dat je het zo zou kunnen gebruiken als luizenverdelgingsmiddel. Een bij of hommel die er van zou drinken zou binnen een dag overlijden.” Jeroen van der Sluijs van het Copernicus Institute of Sustainable Development van de Universiteit Utrecht laat dan ook weten dat het effect op bijen van de watervervuiling in vervolgonderzoek verder zal worden bekeken. “We hopen dat we met ons onderzoek nog duidelijker kunnen maken dat dit veel te breed werkende gif ernstige gevolgen heeft voor de insectenrijkdom van onze planeet. We zetten daarmee nogal wat op het spel voor dat handje vol plaaginsecten waar de landbouw mee worstelt. Daarom zou het op internationaal niveau zo snel mogelijk moeten worden uitgebannen.”

Half mei verscheen het volgende bericht:

Universiteit Utrecht nu zélf onder vuur om gebruik van gif

De Universiteit Utrecht (UU) kan één dezer dagen een telefoontje verwachten van wethouder Mirjam de Rijk vanwege het gebruik van de omstreden onkruidverdelger ‘Roundup’. Het middel is omstreden en wordt medio 2018 ook wettelijk verboden. De zaak kwam aan het rollen door een tweet van milieuadviseur Jaap van Wenum. Van Wenum verwijst daarin naar een interview met hem op op radio 1 waarin hij aangaf dat een medewerker van de universiteit het middel Roundup had gebruikt Dit was aanleiding voor GroenLinks-raadslid Steven de Vries om de verantwoordelijke wethouder van zijn eigen partij op de hoogte te stellen en haar aan te sporen deze zaak aan te kaarten.

Roundup

Eind april werd nog bekend dat de onkruidverdelger de kans op kanker, parkinson en onvruchtbaarheid vergroot. Dit kwam naar voren in een onderzoek van het gerenommeerde Massachusetts Institute of Technology (MIT). Roundup is een onkruidbestrijder die in bijna elk tuinhuisje terug te vinden is. Maar of dat nog lang zo zal zijn, is de vraag. “De negatieve impact van Roundup op het menselijk lichaam manifesteert zich traag door ontstekingen die cellen in het hele lichaam schaden”, stellen de Amerikaanse wetenschappers Stefanie Seneff en Anthony Samsel in het vaktijdschrift Entropy.

Gelukkig kwam de Universiteit Utrecht half juni tot inzicht:

Universiteit Utrecht stopt met gebruik kankerverwekkend ‘RoundUp’

De Universiteit Utrecht is per direct gestopt met het gebruik van onkruidbestrijder ‘Roundup’. Daar waar toegestaan werd het middel Roundup in De Uithof, en op het terrein van het University College Utrecht, spaarzaam en gericht ingezet om onkruid te bestrijden. In mei kwam de Universiteit negatief in het nieuws omdat ze het middel bleken te gebruiken, terwijl wetenschappers eerder nog lieten weten een internationaal verbod te willen op een ander gif. Hierop kwam wethouder Mirjam de Rijk in actie en ging in gesprek met de verantwoordelijke van de Universiteit. Dit blijkt nu zijn vruchten te hebben afgeworpen. De Universiteit zoekt nu naar niet-chemische onkruidbestrijdingstechnieken, zoals heetwatertechniek, branden en/of borstelen. “In de komende periode worden deze alternatieven verder onderzocht en getoetst op haalbaarheid.” Bron: DUIC (De Utrechtse Internet Krant)

Win een tuinvrouw!



maakt? Een betere verstopplek bestaat er niet! Huur de rugzak en ga aan de slag.

Wanneer: dinsdag 30 juli tot en met vrijdag 2 augustus van 12.30 tot 16.00 uur Waar: Bezoekerscentrum De Boswerf, Prins Bernhardlaan 3, Zeisterbos Kosten: € 8,00 Leeftijd: 6+ jaar Info: www.boswerf.nl

Leg uw tuin langs de tuinmeetlat www.milieuvriendelijkste tuin

U kunt tot 1 september nog meedoen met de wedstrijd Milieuvriendelijkste Tuin van Utrecht. Misschien heeft u er nog nooit over nagedacht, maar particuliere tuinen leveren een belangrijke bijdrage aan de natuur in de stad. In tuinen kunnen vogels, vlinders, egels en andere nuttige beestjes een veilig heenkomen vinden, eten en nestelen. Maar omdat steeds meer mensen kiezen voor een grotendeels betegelde tuin, krijgen zij het steeds moeilijker in de stad. Ook al is uw tuin misschien niet heel natuurlijk ingericht, doet u vooral mee met de wedstrijd. Want uit de inzendingen kiest het Milieucentrum ook een tuin die de aanmoedigingsprijs krijgt: een dagdeel hulp en advies van een ecologische tuinvrouw en een beplantingspakket op maat. Om mee te doen gaat u naar de website www.milieuvriendelijkstetuinutrecht.nl. Ga naar de tuinenmeetlat en beantwoord alle vragen. Dit levert een score op die u kunt mailen met een foto van uw tuin. Na 1 september kiest een jury de mooiste en milieuvriendelijkste tuin. Groenwethouder Mirjam de Rijk reikt op 18 september de prijzen uit in de winnende tuin. De winnaar wordt beloond met een weekendje weg met bezoek aan de tuinen van Appeltern. Ook als u een balkon heeft kunt u meedoen en prijzen winnen. Bovendien verloot het Milieucentrum onder de inzendingen een aantal exemplaren van de Vlindergids van Utrecht. Op de wedstrijdwebsite vindt u bovendien allerlei tips en links om uw tuin mooier en natuurvriendelijker te maken. Foto: ©Studio Bladgroen

Vakantie: tijd voor fietsen met app-route Forten Natuurlijk Dichtbij huis en toch onbekend: de verborgen natuur op de Utrechtse forten. Nu te ontdekken met de BeleefRoute fietsroute FortenNatuurlijk! ontwikkeld door MCU. De route is 40 km lang en voert u langs 14 forten rond de stad. Op uw smartphone krijgt u bij ieder fort informatie, filmpjes en geluidsfragmenten van bijzondere diersoorten die op de forten

leven. Op meerdere fortterreinen is een mooie groene wandeling te maken en onderweg vindt u gezellige terrasjes. Goed voor een (betaalbaar) dagje uit in de zomervakantie! Download de route via www.beleefroutes.nl Geen smartphone? Print dan de pdf-versie van FortenNatuurlijk! via www.mcu.nl

Park Bloeyendael, schilderij 50 x 70 cm. acryl op doek, Marike Stokker Zondag 21 en 28 juli workshop buitenschilderen in parken Utrecht Wat is er fijner dan lekker buiten te zijn, de vogels te zien ronddarren, het gras en de bomen te ruiken en tegelijkertijd een schilderij te maken? We beginnen met koffie en koek, zoeken een plekje, maken een schetsje... Na de lunch gaan we dan schilderen met acryl op doek. Het enige wat je nodig hebt zijn stevige, waterdichte schoenen, oude kleren en eventueel een (klein) krukje. Kosten: € 65,- lunch en materialen inbegrepen. Tijd: van 11 tot ongeveer 4 uur Verzamelplaats: Park Voorveldse Polder, Ariënslaan 1, Utrecht Je kunt je opgeven door een mail te sturen: [email protected] of bel: 06 55 82 06 19 Info: http://marikestokker.blogspot.com knopje workshops Dinsdag 23 en vrijdag 26 juli Soep maken in een heksenketel De Boswerf organiseert de hele zomer lang de leukste dingen buiten. Dit maal 2x in juli op dinsdag en vrijdag een middagactiviteit soep maken in een heksenketel. Voor kinderen vanaf 6 jaar. Wanneer: dinsdag 23 en vrijdag 26 juli van 12.30 tot 16.00 uur Waar: Bezoekerscentrum De Boswerf, Prins Bernhardlaan 3, Zeisterbos Kosten: liggen tussen de €1,50 tot €3,50 Leeftijd: vanaf 6 jaar Informatie: De Boswerf tel. 030-6922393 of via email: [email protected] Info: www.boswerf.nl Woensdag 24 juli Zomeractiviteiten bij De Boswerf, Zeist De Boswerf organiseert broodjes bak-

ken en kruidenboter maken voor kinderen vanaf 4 jaar. De héle zomer lang organiseert de Boswerf de leukste dingen buiten. Wanneer: woensdag 24 juli van 12.30 tot 16.00 uur Waar: Bezoekerscentrum De Boswerf, Prins Bernhardlaan 3, Zeisterbos Kosten: gratis Info: www.boswerf.nl Vrijdag 26 juli Nachtvlinderestafette De nachtvlinderestafette gaat weer door het land. Dit is een initiatief van Stichting Natuurkampeerterreinen en de Vlinderstichting en wordt uitgevoerd door Natuurpresentaties als keten van activiteiten langs 34 natuurkampeerterreinen van Wad tot Vaalserberg. Maak kennis met de wondere wereld van onze nachtvlinders. Grauwe motten blijken in werkelijkheid soms vliegende pronkjuwelen. In Nederland leven honderden soorten die pas actief worden als de zon achter de horizon verdwijnt. Natuurkampeerterreinen zijn voor deze dieren vlinderparadijsjes. Wanneer: vrijdag 26 juli van 20.30 uur Waar: natuurkampeerterrein Werk aan de Korte Uitweg, Tull en ‘t Waal Kosten: gratis, maar overnachtingsplaatsen zijn beperkt op deze kleine camping Aanmelden: www.natuurpresentaties.nl/ index.php/nachtvlinderestafette-2013.html Info: www.natuurpresentaties.nl en www.nmu.nl Dinsdag 30 juli tot en met vrijdag 2 augustus Zomeractiviteiten bij De Boswerf De héle zomer lang de leukste dingen buiten. De Boswerf organiseert: Hutten bouwen. Vanaf 6 jaar. Weleens een schuilhut ge-

Op woensdag, zaterdag en zondag tussen 1 april en 30 september De natuur op Fort Rijnauwen Verscholen in het groen ligt het grootste vestingwerk van de Nieuwe Hollandse Waterlinie: het Fort bij Rijnauwen. Door zijn bouwstijl en gaafheid is het fort historisch gezien uniek. Ook als natuurgebied is het van grote waarde. Doordat het jarenlang niet toegankelijk was voor publiek is het een paradijs geworden voor veel (bedreigde) planten en dieren. Kom eens genieten van deze bijzondere combinatie van natuur en historie. Wanneer: woensdag om 10.30 uur, zaterdag om 13.30 uur, zondag om 10.30 en 13.30 uur tussen 1 april en 30 september Waar: vertrek vanaf het hek van Fort bij Rijnauwen, Vossegatsedijk 5, Bunnik Kosten: € 5,Aanmelden: vooraf aanmelden is niet nodig Informatie: boswachter Stefanie Jegerings tel. 035-5416512. Deelname groepen niet mogelijk: groepen kunnen zich apart aanmelden tel. 030-2360020 Info: www.staatsbosbeheer.nl Tot 15 september Tropisch Vlinderfestival, Botanische Tuinen Utrecht Al een aantal jaar wordt één van de kassen in het Kassencomplex van de Botanische Tuinen tijdens de zomer omgetoverd tot een waar paradijs waar het wemelt van de felgekleurde vlinders. Deze schitterend ingerichte kas staat vol met bloemen en u vindt er honderden, zo niet duizenden, kleurrijke vlinders. Behalve de inmiddels ‘gewone’ soorten zoals onder andere de gigantische Atlasvlinder, de helblauwe Morpho’s en de Heliconia’s in vele tinten rood en oranje, wordt er geprobeerd ook dit jaar weer nieuwe, spannende vlinders te introduceren op het vlinderfes-


november en 4 december Waar: Stoutenburgerlaan 5, 3835 PB Stoutenburg Kosten: € 15,Aanmelden: het liefst per telefoon bij Carolien Looman tel. 033-4945500 dan hoort u meteen of er nog plaats is. Of per e-mail: [email protected]. Per post: Stoutenburgerlaan 5, 3835 PB Stoutenburg. Info: www.stoutenburg.nl Zaterdag 13 juli IVN Jeugdgroep gaat naar Speelbos in Houten De Natuurkwartier organiseert een activiteit voor de IVN Jeugdgroep. Het is bijna vakantie en we gaan voor deze laatste keer naar het speelbos in Houten. Daar is van alles te zien: libelles, vlinders en heel soms een ringslang. En... je kunt er heerlijk spelen! Lijkt het je leuk mee te doen? Wanneer: zaterdag 13 juli van 10 tot 12 uur Waar: MEC, Geindoord 9, Natuurkwartier Nieuwegein Kosten: gratis Aanmelden: bij Ben van Straaten tel. 030-6377522 of per e-mail:jeugd-ivn-nieuwegein-ijsselstein@ hotmail.com Info: www.natuurkwartier.nl Zondag 14 juli Workshop eten uit de natuur bij De Boswerf, Zeist De Boswerf organiseert een middagactiviteit voor kinderen vanaf 8 jaar. Ga mee onder leiding van Judith Stoker en leer over eetbare bloempjes & plantjes en hoor hoe je er ook nog iets lekkers van maakt!

eten en drinken? Kapitein Dirk vertelt je ook over de natuur op het Fort. Je bezoekt een aantal echte ondergrondse gangen en ondergaat een Dapperheidstest!

Aanmelden: via de website van Utrechs Landschap of via VVV Wijk bij Duurstede tel. 0343 - 57 59 95 Info: www.utrechtslandschap.nl

Kinderen mogen onder begeleiding van de ouder(s) mee. Een ouder mag maximaal 3 kinderen meenemen. Bij grote drukte kan het aantal ouders dat mee kan beperkt worden. Om er een leuke rondleiding van te maken moeten er minstens 6 kinderen zijn. Als er in totaal 30 deelnemers zijn dan is de groep vol. Deze rondleiding is niet geschikt voor kinderfeestjes.

Dinsdag 16 juli Zomeravond fietstocht Mijdrecht

Wanneer: zondag 14 juli van 13.00 tot 14.30 uur Waar: Fort Rijnauwen, start bij het hek, Vossegatsedijk 3, Bunnik Kosten: volwassenen € 5,-, kinderen € 2,50 Aanmelden: vooraf aanmelden is niet mogelijk Informatie: bij boswachter Stefanie Jegerings tel. 035-5416512 Info: www.staatsbosbeheer.nl Zondag 14 juli Publieksvaart met de Pont Utrechts Landschap organiseert een publieksvaart. De publieksvaart begint in informatiecentrum ‘De Kromme Rijn’ op landgoed Niënhof met een kopje koffie of thee, een dvd-presentatie en een toelichting. U maakt vervolgens een vaartocht van 1,5 uur over de Kromme Rijn. Wanneer: zondag 14 juli van 14.00 tot 15.30 uur Waar: Informatiecentrum De Kromme Rijn op landgoed Niënhof, Grotelaan 16 (naast), 3981 HC Bunnik Kosten: beschermers € 4,-, niet-beschermers € 6,-, jeugd t/m 12 jaar € 3,-, incl. koffie/thee bij start

Wanneer: dinsdag 16 juli van 19.15 uur tot 21.30 uur Waar: vertrekpunt Gemeentehuis Mijdrecht, Raadhuisplein, Mijdrecht Kosten: geen Aanmelden: niet nodig Informatie: Anja de Kruijf tel. 0297 261628 Info: http://ivn.nl/afdeling/de-ronde-venenuithoorn/activiteiten/zomeravond-fietstocht-0 Donderdag 18 juli Speuren naar vleermuizen op Fort Rijnauwen Verscholen in het groen ligt het grootste vestingwerk van de Nieuwe Hollandse Waterlinie: het Fort bij Rijnauwen. Door zijn bouwstijl en gaafheid is het fort historisch gezien uniek. Ook als natuurgebied is het van grote waarde. Doordat het jarenlang niet toegankelijk was voor publiek is het een paradijs geworden voor veel (bedreigde) planten en dieren. De boswachter van Staatsbosbeheer neemt u mee en vertelt u alles over de vleermuizen en andere dieren die op het Fort Rijnauwen leven. Wanneer: donderdag 18 juli van 19.00 tot 21.00 uur Waar: Fort bij Rijnauwen, Vossegatsedijk 5, Bunnik Kosten: € 5,Informatie: boswachter Stefanie Jegerings tel. 035-5416512 Info: www.staatsbosbeheer.nl

Jasmijn van Es, duurzaam ondernemer

In deze rubriek nemen we een kijkje op de favoriete groene plek van diverse Utrechters. We voeren een gesprek over de schoonheid en het beleven van natuur en sluiten af met een fotoportret. In een van de zijstraten van de Kanaalstraat in Lombok bel ik aan bij een studentenhuis. Een huisgenoot doet open. Jasmijn is nog even een boodschap doen. Ik ga zitten aan een tafel omgeven door allemaal verschillende oude stoelen. Een van de muren is beschilderd met een tafereel van een jongen en een meisje die uitkijken over een stad. Achterin de kamer staat een houten rek vol met prille groene plantjes in potjes. De achtertuin is piepklein en ligt ingeklemd tussen bakstenen muren. Toch zijn er groentes geplant en staan er potten met aardbeienplanten. Hier wordt actief gekweekt!

Moes-Verkeer en de Moes-Kiosk

Vorig jaar augustus ben ik afgestudeerd in kunst en economie, gericht op fotografie. Op een gegeven moment had ik zoveel gedaan met musea en fotografie, ik wilde wat anders. Toen zag ik een poster van Take the Lead! waarop stond dat er jonge ondernemers werden gevraagd. Ik meldde me aan voor een weekend met masterclasses over duurzaam ondernemen georganiseerd door de NJR, de koepel van jongerenorganisaties in Nederland. Door dit traject ben ik begonnen met ‘Moes-Verkeer’, daaruit ontstond de ‘Moes-Kiosk’. Mensen kunnen aan mijn kraam de door mij gekweekte plantjes kopen en mogen betalen wat ze willen. De bedoeling is dat mensen ook in hun tuinen een moestuin gaan aanleggen.

Urban farming

Het idee past in de trend van urban farming, stedelijke landbouw. Interessant vind ik de verbinding van de stad, het sociale en landbouw. Niemand denkt erover na, want ons voedsel wordt aangevoerd met vrachtwagens. Ik zou het mooi vinden dat het overloopt naar elkaar toe, dat er over nagedacht wordt. Vooral in Rotterdam is urban farming populair, want Rotterdam is nog stedelijker. Er ontstaat een contrast en daardoor worden mensen meer uitgedaagd om zoiets te doen. De mensen hebben er behoefte aan. Het concept lijkt daar meer nodig. Een soort van tegenbeweging.

Wanneer: zondag 14 juli van 13 tot 16 uur Waar: Bezoekerscentrum De Boswerf, Prins Bernhardlaan 3, Zeisterbos Kosten: kinderen € 5,-, volwassenen € 10,Leeftijd: 8+ jaar Aanmelden: verplicht via De Boswerf tel. 030-6922393 of via email: [email protected] Info: www.boswerf.nl Zondag 14 juli Op pad met Kapitein Dirk Ga mee op pad met Kapitein Dirk. Een leuk uitje voor kinderen van 5 tot en met 9 jaar. Je gaat op verkenning in en rond Fort Rijnauwen en leert van alles over de soldaten die hier vroeger leefden en werkten. Hoe kwamen de soldaten bijvoorbeeld aan

De Favoriete groene plek van...

Erwten groeien erg mooi, ze hebben krullen en van die handjes. Ik heb ook komkommers en courgettes. En aubergines, maar die gaan heel langzaam. De aardbeiplanten heb ik gekocht, omdat het kweken ervan lastig is. De tuin is erg klein, maar er zijn toch mogelijkheden. Je kunt bijvoorbeeld bakken aan de muren hangen. En je ziet dat dingetjes vanzelf beginnen te groeien, bijvoorbeeld zo’n kleine varen op de muur.


Het fascinerende is dat je een ecosysteem krijgt. Ik begon met omspitten in maart, april. Dan kom je een paar wormen tegen. Die laat je zitten. Zodra je er plantjes inzet, komen er slakken op af. Eerst zie je ze niet, maar ineens zitten ze overal. Naaktslakken en huisjesslakken. Vorig jaar hadden we ook rupsen, grote rupsen met haren erop. Gelukkig geen bladluis. Ik merkte ook dat er bijen waren door de bloemen. Het is grappig hoe zich dat ontwikkelt. Nu moet ik een manier vinden hoe ik van die slakken af kom, want ze moeten niet alles gaan opeten. Ik zet potjes bier neer waar ze in verdrinken. Dat is erg dieronvriendelijk. Als je een grote tuin hebt, is het beste om er egels in hebben. Of een kip. Musjes zijn ook goed.

Verwondering

De kast voor de Moes-Kiosk heb ik gebouwd van oude pallets. Ik wil die plantjes aan de man brengen, maar niet gewoon met een marktkraampje. Ze zijn hier in Lombok een moskee aan het bouwen, daar kon ik drie pallets meenemen. Ik heb er lang op gepuzzeld om die drie delen aan elkaar vast te maken. Ze passen nu precies op elkaar en het is erg stevig. Ik vind het een leuke manier van presenteren. De potjes zijn van turf, als je ze in de grond zet, groeien de wortels er gewoon doorheen, én is ecologisch.

Als ik met het groen bezig ben, krijg ik een soort kinderlijk gevoel. Vooral vorig jaar toen ik zag hoe snel het groeide. Deze tuin ziet er klein en grauw uit en er lijkt weinig zon te komen. Toch heb ik vorig jaar een joekel van een courgette gehad. Dat vind ik echt onvoorstelbaar. Maar je hebt er niet altijd grip op. Dat vind ik allemaal leuk om te ontdekken. Het is een kwestie van inschatten plus intuïtie en ook dingen opzoeken in boeken. De stad zou ook mijn favoriete groene plek kunnen zijn. Ik vind het boeiend hoe je een buurt als deze kunt transformeren naar een groene buurt met een veelzijdiger ecosysteem. Dat is echt een uitdaging!

Volop groentes tussen al die stenen

Meer weten?

Pallets en turf

Fort Rijnauwen


In dit achtertuintje groeien nu zelfgekweekte plantjes en dingen van vorig jaar. Ik kweek drie generaties, daar zitten telkens een of twee weken tussen. Ik ben er een maand of misschien langer mee bezig. Ik heb o.a. cherrytomaten, gewone tomaten, bonen, erwten.

www.moesverkeer.wordpress.com www.njr.nl Tekst en foto: Susan van Schijndel



Steeds meer zonnestroom in Utrecht

Zondag 7 juli Wandelexcursie landgoed Houdringe Utrechts Landschap organiseert een wandelexcursie over Landgoed Houdringe. Houdringe bestaat voornamelijk uit bos en open grasland. Er staan dikke eiken en beuken met een doorsnede van meer dan een meter. Deze bomen zijn ruim 225 jaar oud. Huize Houdringe is in 1779 gebouwd. Rondom het huis is de tuin deels in de Engelse landschapstijl en deels in de Franse barokstijl aangelegd.

Bij onderstaande adressen is het Utrechts Milieublad gratis te verkrijgen:

Ook in onze stad en regio groeit het besef, dat we niet meer buiten de schone energiebronnen kunnen blijven. Na een nogal lange koude lente wordt het eindelijk weer wat aangenamer en laat de zon zich vaker zien en kunnen we van haar warmte gebruik maken. Een paar voorbeelden geven dat weer.

Stadskantoor

Het pal naast het Centraal Station in aanbouw zijnde stadskantoor krijgt gevels bestaande uit zonnepanelen. Er komen 770 vierkante meters zonnecellen aan de gevels en op het dak voor de opwekking van elektriciteit. Voor de warmwatervoorziening komen er dertig vierkante meter zonnecollectoren. De eerste vierkante meters zijn al aangebracht. De zonnepanelen zijn niet het enige dat het stadskantoor duurzaam maken: ramen worden niet voorzien van dubbelglas, maar driedubbelglas. Een deel van het dak wordt een mos-sedum dak, kranen en toiletten worden waterbesparend. Zomerwarmte wordt opgeslagen in de bodem om ’s winters te benutten en omgekeerd in de zomer te koelen.

Zonnecentrale in Lombok

Niet alleen het stadskantoor wordt een duurzaam gebouw, ook elders in Utrecht ondernemen mensen actie om de stad groener en duurzamer te maken. Nog even en Lombok voorziet zichzelf van stroom, als eerste wijk van de stad, via 1 grote “zonnecentrale”. Een lokaal energiebedrijf hoopt met dit unieke project een, van de grote energieleveranciers onafhankelijk, Lombok te maken. Zeker vijftig huis-

houdens doen mee. Zo maken al enkele buurtbewoners gebruik van een elektrische auto die gevoed wordt met zonne-energie van panelen op het dak van een der huizen. Doel is verder dat straks tientallen Lombokkers hun verlichting aanzetten en hun andere apparatuur laten draaien op zonnekracht, opgewekt in de eigen wijk. Volgens de initiatiefnemer en oprichter van een particulier energiebedrijf, Robin Berg, gebeurt dit nog nergens in de provincie Utrecht en is het een uniek project.

Moskee

Elders in onze regio zit men ook niet stil: in Zeist bijvoorbeeld zijn inwoners volop in de weer om hun dak van zonnepanelen te voorzien. Aan de Kroostweg heeft de auteur van dit artikel al enkele huizen gezien met zonnepanelen op hun daken. In het in renovatie zijnde winkelcentrum De Clomp in Zeist-West, is onlangs een nieuwe, wat grotere moskee in gebruik genomen en heeft het moskeebestuur gekozen voor zoveel mogelijk zonnepanelen. Zestig panelen zijn in maart en april geplaatst. Het streven is de komende jaren het aantal verder uit te breiden en naar 100 procent te gaan. Volgens de Islam staat de zon in dienst van de mensen.

Atlas

Nog niet zo lang terug is er een website in de lucht die exact aangeeft op welke daken zonnepanelen zinvol en minder of helemaal niet aan te raden zijn. Op www. zonatlas.nl zijn al enkele steden afgebeeld: Arnhem, Groningen, Haarlem en…. Utrecht. De bedoeling is heel Nederland in kaart te brengen. Kijk maar eens gauw hoe interessant die site is.

Bibliotheek De Meern Bibliotheek Kanaleneiland Bibliotheek Lunetten Bibliotheek Oog In Al Bibliotheek Parkwijk Bibliotheek Vleuten Bibliotheek Zuilen Boerderij Hazenveld Bureaubewust Buurtcomite Voordorp Vooruit Buurthuis Nieuwe Jutter Centrale Bibliotheek Utrecht Centrum Sterrenzicht Cumulus Welzijn / Buurtcentrum De Leeuw Cumulus Welzijn / Buurthuis De Bram Cumulus Welzijn / Buurthuis Einstein Cumulus Welzijn / Buurthuis Oudegracht Cumulus Welzijn / Buurthuis Oudwijk Cumulus Welzijn / Buurthuis Sterrenzicht Cumulus Welzijn / Anders actief Cumulus Welzijn / Transit De Groeneweg Slagerij Dienstencentrum Zuilen Het Vorstelijk Complex Dierenbescherming Utrecht, Amersfoort e. o. Informatie Centrum Utrecht (ICU) Portes Buurthuis De Ravelijn Portes Buurthuis De Tol Portes Buurthuis De Uithoek Portes Buurthuis Rosa Portes Buurthuis Zuilen Portes Dienstencentrum De Barkel Portes Dienstencentrum De Plantage Portes Dienstencentrum West Portes Sociaal Cultureel Centrum De Musketon Rio de Bio Stadsboerderij de Eilandsteede Stadsboerderij de Gagelsteede Stadsboerderij de Griftsteede Stadsboerderij de Koppelsteede Uit de Kunst Universiteitsbibliotheek De Uithof Wijkbureau Oost/Noordoost Wijkbureau Overvecht Wijkbureau West Wijkbureau Zuid Wijkbureau Leidsche Rijn Wijkservicecentrum Vleuten-De Meern Wijkwinkel Votulast Winkel van het Utrechts Landschap Zalen- en activiteitencentrum “De Kargadoor”

Bronnen: AD/UN 08-04-2013 en 13-05-2013 De Nieuwsbode 24-04-2013 www.zonatlas.nl/utrecht Tekst: Guus Albrecht

Wanneer: zondag 7 juli om 14 uur Waar: Paviljoen Beerschoten, de Holle Bilt 6, 3732 HM De Bilt Kosten: gratis Aanmelden: vooraf aanmelden is niet nodig Info: www.utrechtslandschap.nl

Er is een ruim aanbod aan koeien-, schapen-, geitenkaas, groenten en fruit, brood en gebak, sappen, mooie warme schapenvachten, vlees en duurzaam gevangen vis. U proeft de aandacht. Uiteraard heeft u de gelegenheid om vragen te stellen, zodat u écht weet wat u eet. Zin in frietjes, komt u dan de biologische patat proeven! Wanneer: vrijdag 5, 12, 19, 26 juli van 10.00 tot 18.00 uur Waar: op het Vredenburgplein te Utrecht Info: www.boerenmarktutrecht.nl Zaterdag 6 juli Niënhof natuurwandeling Deze wandelexcursie met gids over landgoed Niënhof duurt ongeveer anderhalf uur. Het terrein kan soms drassig zijn. De excursie is minder geschikt voor kinderen. Wanneer: zaterdag 6 juli om 9.30 uur Waar: vertrek vanaf landgoed Niënhof, ingang naast Grotelaan 16, Bunnik Kosten: € 2,50 voor Beschermers, € 4,voor niet-Beschermers Aanmelden: online bij Utrechts Landschap of via VVV Wijk bij Duurstede tel. 0343-575995 (ma 13.30 - 17.00 uur en di t/m za 9.30 - 17.00 uur) Info: www.utrechtslandschap.nl Zaterdag 6 juli Roeien op Botshol Abcoude Wanneer: zaterdag 6 juli van 10.00 uur tot 12.30 uur, verzamelen om 9.30 uur Waar: vertrekpunt Kloosterplein in Vinkeveen. Vandaar vervoer per auto naar het startpunt. Het is ook mogelijk om op eigen gelegenheid naar het startpunt te gaan. Startpunt: botenverhuur Boer Verweij om 10.00 uur, Botshol 14, Abcoude Kosten: € 5,-/IVN’ers € 4,Aanmelden: verplicht bij Patrick Heijne tel. 0297-230890 of Marianne van den Bosch tel. 0297-257287

Info: http://ivn.nl/afdeling/de-ronde-venenuithoorn Zondag 7 juli Insecten en bestuiving Woerden De vlinderwerkgroep van het IVN organiseert een natuurwandeling door het Brediuspark. De vlindergroep richt zich in deze wandeling vooral op de insecten die betrokken zijn bij de bestuiving van de bloemen, planten, struiken en bomen. Hierbij kan men denken aan vlinders, solitaire- en honingbijen, wespen en dergelijke. Waarom zijn deze dieren zo belangrijk voor de planten en daarom ook voor de mens? Andere insecten, bijvoorbeeld de libellen, zullen eveneens aan bod komen. Wanneer: zondag 7 juli van 14 tot 16 uur Waar: Brediuspark, startpunt NME centrum INBredius, Kievitstraat 42, Woerden Aanmelden: vóór 4 juli per e-mail bij [email protected] Info: https://sites.google.com/site/ivnwoerdeneo/kalender Zondag 7 juli De Streekmarkt op de Twijnstraat, Utrecht Samen met de Winkeliersvereniging Twijnstraat organiseert De Streekmarkt deze heerlijke koopzondag, met producten uit eigen streek. De Streekmarkt is een ideale manier om meer mensen kennis te laten maken met heerlijk eten uit eigen streek en land. Aangevuld met producten van verder weg. Van gepassioneerde boeren, makers, telers, imkers, bakkers en brouwers. Kom proeven, kom kijken en geniet van al het lekkers wat de markt u te bieden heeft. De Streekmarkt is sfeervol, gezellig en voor het hele gezin. Wanneer: zondag 7 juli van 11 tot 18 uur Waar: Twijnstraat, Utrecht Info: www.destreekmarkt.nl

Woensdag 10, 17 en 24 juli Kindervaart met de Pont Utrechts Landschap organiseert een vaartocht met de pont voor kinderen van 6 t/m 12 jaar. Inclusief waterdiertjes vangen. Begeleiding door volwassene(n) is verplicht. Wanneer: woensdag 10, 17 en 24 juli van 14 uur tot 16 uur Waar: vertrek van informatiecentrum De Kromme Rijn op landgoed Niënhof, ingang naast Grotelaan 16, 3981 HC Bunnik. Er is voldoende parkeergelegenheid voor fiets en auto Kosten: volwassenen € 4 en kinderen t/m 12 jaar € 2, maximum aantal kinderen: 15 Aanmelden: via VVV Wijk bij Duurstede tel. 0343 - 57 59 95 Info: www.utrechtslandschap.nl Woensdag 10 juli Koken met de seizoenen bij Stoutenburg Vegetarisch koken met biologische groenten van het seizoen uit de tuin van Stoutenburg. Samen oogsten, groenten schoonmaken, een maaltijd bereiden en genieten van het (h)eerlijke eten. De workshop begint om 15 uur met ontvangst met koffie en thee en een korte inleiding en kennismaking. Daarna gaat u samen oogsten in de moestuin. Terug in de keuken maakt u de groentes schoon en bereidt u met de andere deelnemers de maaltijd. Tussendoor is er nog een korte pauze en om 18 uur kunt u genieten van het (h)eerlijke eten. Wanneer: 10 juli vanaf 15 uur, ook op 7 augustus, 4 september, 9 oktober, 13


Groene agenda

Milieu Mondiaal

Juni/Juli

Zaterdag 29 juni Open Tuinendag Utrecht Op zaterdag 29 juni a.s. vindt de derde Open Tuinendag Utrecht plaats. Verborgen achter gevels en poorten van de historische binnenstad liggen de Utrechtse stads-en binnentuinen: groene oases van rust en vaak verrassende staaltjes tuinarchitectuur. Tijdens de Open Tuinendag Utrecht worden van 10 - 17 uur zo’n 40 tuinen van particulieren, musea en andere instellingen opengesteld. De Open Tuinendag Utrecht geeft geïnteresseerden een unieke gelegenheid om eenmalig van bijzondere tuinen te genieten die gedurende de rest van het jaar niet toegankelijk zijn. Wanneer: zaterdag 29 juni van 10-17 uur Waar: op diverse plekken in de stad Utrecht Kosten: Een passe-partout kost €12,50 per persoon en is alleen geldig op 29 juni 2013. Passe-partouts zijn vanaf 6 juni verkrijgbaar bij de VVV Utrecht. Om verzekerd te zijn van een passepartout, adviseren wij u om deze vooraf te bestellen via: VVV Utrecht Domplein 9-10, Utrecht T.: 0900 – 128 87 32 (€ 1,30 p.g) Email: [email protected] Info: www.opentuinendagutrecht.nl Zondag 30 juni workshop buitenschilderen in parken Utrecht Wat is er fijner dan lekker buiten te zijn, de vogels te zien ronddarren, het gras en de bomen te ruiken en tegelijkertijd een schilderij te maken? We beginnen met koffie en koek, zoeken een plekje, maken een schetsje... Na de lunch gaan we dan schilderen met acryl op doek.

Rijken eten bossen die ze willen redden zelf op

Rijke landen financieren programma’s voor de bescherming van het Braziliaanse Amazonewoud, maar ontkrachten die vorm van ontwikkelingshulp door de toenemende import van soja en rundvlees. Volgens onderzoekers van het Center for International Climate and Environmental Research (CICERO) in Noorwegen, is een steeds groter deel van de ontbossing in Brazilië het gevolg van handel in soja en rundvlees. Ontbossing is verantwoordelijk voor bijna een vijfde van de wereldwijde toename van broeikasgassen die leiden tot opwarming van de aarde.

Houtkap in Brazilië

Het enige wat je nodig hebt zijn stevige, waterdichte schoenen, oude kleren en eventueel een (klein) krukje.

pernel, moerasspirea en de rietorchis. Vanwege de kwetsbaarheid is de heemtuin alleen toegankelijk op open dagen.

Kosten: € 65,- lunch en materialen inbegrepen. Tijd: van 11 tot ongeveer 4 uur Verzameladres: Park Voorveldse Polder, Ariënslaan 1, Utrecht Je kunt je opgeven door een mail te sturen: [email protected] of bel: 06 55 82 06 19 Info: http://marikestokker.blogspot.com knopje workshops

Wanneer: dinsdag 2 juli van 12 tot 14 uur Waar: het paviljoen Bloeyendael Binnen ligt ter hoogte van de bocht in de Archimedeslaan, bij de fietsenrekken Info: www.bloeyendael.nl

Maandag 1 tot en met vrijdag 5 juli Tuinweken bij Landgoed Stoutenburg De moestuin van Stoutenburg voorziet de bewoners, hun gasten en de bezoekers van het conferentiecentrum het hele jaar van heerlijke, biologische groenten en kruiden. Daarnaast is de tuin een belangrijke plaats van verbinding tussen mens en natuur. In een tuinweek kunt u die verbinding zélf ervaren en meewerken in de tuin. Maak kennis met deze manier van leven en leef mee met het dagritme van de communiteit, waarbij zij dagelijks zo’n 6 uur in de moestuin werken. ’s Ochtends doen zij dat zoveel mogelijk in stilte. Wanneer: maandag 1 juli tot en met 5 juli van 11 tot 14 uur Waar: Stoutenburgerlaan 5, 3835 PB Stoutenburg Kosten: € 95,- en donateurs € 85,Aanmelden: Bij Cocky van Leeuwen/ Marco Ganzeman via tel. 033-4945500 of per e-mail: [email protected] Info: www.stoutenburg.nl Dinsdag 2 juli Open huis en heemtuin Bloeyendael U kunt mee met een rondleiding door de heemtuin. Door het jarenlange beheer groeien op dit natte en laaggelegen deel van het park bijzondere planten, zoals de dotterbloem, sleutelbloem, gele lis, zomerklokje, grote ratelaar, grote pim-

Woensdag 3, 10, 17, 24 en zaterdag 6, 13, 20 en 27 juli Varen door Botshol Ga mee met een vaartocht van 2 uur door het verlaten veengebied Botshol. Dit gebied omvat één van de Vechtplassen. De excursie is voor volwassenen en kinderen. We varen door smalle slootjes en over weidse plassen. Een gids vertelt over de geschiedenis van het gebied. In de veenweiden en rietlanden bloeien de meest prachtige orchideeën. Het gebied staat ook bekend om de vele bijzondere plantenen vogelsoorten. We varen in een open boot. Het is verstandig uzelf na een bezoek in de natuur op teken te controleren. Wanneer: woensdag 3, 10, 17, 24 en zaterdag 6, 13, 20 en 27 juli van 10.00 uur tot 12.00 uur Waar: werkschuur Botshol, Botsholsedijk tussen nr. 30 en 32, Waverveen Kosten: leden €8,-, niet-leden €12,-, kinderen tot 12 jaar €4,-. Graag met gepast geld betalen. Pinnen is niet mogelijk. Aanmelden: van tevoren aanmelden via www.natuurmonumenten.nl in verband met de groepsgrootte Bijzonderheden: denkt u aan warme en/ of regen kleding en vergeet uw verrekijker niet. Honden mogen niet mee. Info: www.natuurmonumenten.nl Vrijdag 5, 12, 19, 26 juli Biologische Boerenmarkt, Utrecht Elke vrijdag brengen de biologische boeren hun verse producten naar hartje Utrecht. Het zijn kwaliteitsproducten, de lekkerste, de mooiste, vers van de boerderij.

Houtkap in Brazilië is niet langer alleen een Braziliaanse verantwoordelijkheid, meent onderzoeker Jonas Karstensen. Volgens het onderzoek, gepubliceerd in Environmental Research Letters, exporteert Brazilië jaarlijks zo’n 2,7 miljard ton kooldioxide. Het grootste deel daarvan (ruim 70 procent) is het gevolg van de rundvleesexport. Al de nodige jaren ging het grootste deel van de Braziliaanse landbouwproducten naar Europa, maar volgens de klimaatonderzoekers zijn Rusland (vlees) en China (soja) in de voorbije jaren Europa gepasseerd. De onderzoekers verwachten dat de handhaving van de Braziliaanse boswet, die illegale houtkap moet voorkomen, moeilijker wordt. Terwijl in de afgelopen decennia de strijd tegen ontbossing juist vruchten begon af te werpen. Bron: NRC 05-04-2013

Scholen in VS spreken voorzichtig over klimaatverandering

Amerikaanse leerlingen krijgen meer onderwijs in klimaatverandering. Dat blijkt uit een nieuwe richtlijn voor het wetenschapsonderwijs aan middelbare scholen. Maar de leraren zullen het amper hebben over de invloed van de mens op de opwarming van de aarde. Dit is de uitkomst van een maandenlang debat in de USA over het gevoelige thema klimaatverandering. Conservatieve lobbygroepen ontkennen dat de mens door het gebruik van fossiele brandstoffen als olie en steenkool invloed heeft op de aardopwarming, ook al trekken de meeste klimaatwetenschappers dat allang niet meer in twijfel. Als compromis is besloten het onderwerp op basisscholen zoveel mogelijk te vermijden en op middelbare scholen niet expliciet uit te wijden over de oorzaken van klimaatverandering. Voorstanders van klimaatonderwijs zijn niet ontevreden en spreken van een “overwinning” voor de pleitbezorgers van klimaatonderwijs, die de benadering van de “ontkenners zal verpulveren”. Tegenstanders vinden juist dat deze “overwinning van de liberalen” heeft geleid tot een “politiek correct document van elitaire wetenschappers”. Het Heartland Institute, een neoconservatieve denktank, probeert staten over te halen het voorstel in klimaatonderwijs af te wijzen. Het instituut stelt Alabama en Louisiana als voorbeeld: daar wordt klimaatverandering in het onderwijs behandeld als “controversiële theorie”. Bron: NRC 12-04-2013


Wolven op eiland in de VS sterven bijna uit

De wolvenpopulatie op het Amerikaanse Isle Royale, een eiland in Lake Superior, staat op het punt van uitsterven. Door jarenlange inteelt vertonen de dieren toenemende gezondheidsproblemen, waaronder vervormingen van de ruggengraat en slechtziendheid (Science, 24 mei). In 1949 vestigde zich het eerste wolvenpaar op het 544 vierkante kilometer grote eiland, in navolging van de elanden, die er sinds 1900 zijn. De eland is een prooidier voor de wolf. In 1980 leefden er 50 wolven, verdeeld over vier roedels. Het werd de best bestudeerde wolvenpopulatie. Nu zijn er nog twee roedels die samen slechts acht wolven tellen. Natuurorganisaties discussiëren of ze nieuwe wolven introduceren op het eiland. Bron: NRC 24-05-2013

Spoorwegongeval goederentrein met giftige stoffen

In de nacht van 3 op 4 mei is bij het stadje Wetteren, plusminus tien kilometer ten oosten van Gent in Vlaanderen, een goederentrein met giftige stoffen ontspoord met alle fatale gevolgen van dien. De Nederlandse machinist van de trein met chemicaliën reed vermoedelijk te hard en miste een sein. Door de ontsporing raakte een aantal ketelwagens uit de rails, werden beschadigd en vlogen in brand. De ravage was enorm.

De stoffen die vrij kwamen bij de treinramp staan als uiterst gevaarlijk te boek. Zo kwam er vooral acrylonytril vrij. Dat is een bouwstof voor legoblokjes, motorhelmen en isolatiemateriaal. De stof is kankerverwekkend en extreem brandbaar en vluchtig. Benzine, blauwzuurgas en gifgassen worden vaak over het spoor getransporteerd. Bij de desastreuse treinramp waren een dode en 49 gewonden te betreuren. De slachtoffers vielen door de giftige en levensgevaarlijke dampen die zich in de omgeving verspreidden. De paniek die de meterslange vuurzee op het spoor veroorzaakte, sloeg over naar Nederland. De chemicaliëntrein was luttele uren voor de catastrofe vertrokken van het rangeerstation Kijfhoek, tussen Barendrecht en Zwijndrecht, in de nabijheid van de Rotterdamse havens. Vervolgens reed de trein door de dichtbebouwde kernen van Dordrecht, Roosendaal en Antwerpen. Wethouders en burgemeesters zien hun angst bevestigd, dat een dergelijke megabrand ook in hun stad kan plaatsvinden en pleiten voor aparte goederenspoorlijnen om de steden heen. Dat vreet ruimte in toch al kleine en dichtbevolkte landen. Zou de ramp zich in Utrecht CS voltrokken en een ontploffing van de ketelwagens tot gevolg hebben, dan was het, allerergste, menselijk leed niet te overzien geweest zijn. Een vreselijk inferno met mogelijk instortende gebouwen leidde dan tot een gigacatastrofe. Desondanks is de (goederen) trein nog altijd een der veiligste transportmiddelen. Bronnen: NOS-Journaal 20.00 uur op 4 mei 2013 AD 6, 7 en 8 mei 2013 Guus Albrecht 16-05-2013 Samenstelling en tekstbewerking: Guus Albrecht

Colofon

Het Utrechts Milieublad is een onafhankelijke uitgave van het Milieucentrum Utrecht waarin milieu-activiteiten en praktische informatie is gebundeld. De uitgave verschijnt eens per twee maanden met een oplage van 650 ex. Abonnementen Een abonnement op het Milieublad is kosteloos. Wel worden de portokosten in rekening gebracht. Aanmelding op het redactieadres. Het Milieublad is ook gratis af te halen.

Utrechts Milieublad No 49

Redactie Heleen Hüpscher, Nathalie van Doesburg, Susan van Schijndel, Inge Dekker, Guus Albrecht, Erna de Hollander, Monique Claringbould, Marike Stokker (eindredactie).

juli/augustus 2013

Win een tuinvrouw!

Vormgeving Marike Stokker Foto’s Susan van Schijndel, Inge Dekker (omslagfoto), Heleen Hüpscher. Enkele foto’s uit Flickr en Wikipedia. Foto’s afkomstig van de sites www.flickr. com en www.wikipedia.org vallen onder de Creative Commons licentie. Zie hiervoor: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0

Onkruidbestrijding UU

Productie en distributie Milieucentrum Utrecht Oudegracht 60 3511 AS Utrecht telefoon: 030 236 72 40 e-mail: [email protected] Het Utrechts Milieublad is gemaakt op 100% kringlooppapier. Artikelen uit het Milieublad mogen overgenomen worden, mits ze zijn voorzien van bronvermelding.


Deadline aanleveren kopij en agendapunten no. 50 september/oktober 2013: 16 augustus.

Zonnestroom in Utrecht

Uitgave van het Milieucentrum Utrecht

augustus 2013

Recommend Documents