Werkmaat Beter Worden Gezonde tips voor als je niet goed in je vel zit
Plezier in uitvoering
Als je werk beter kan, zeg & doe het dan
Ziek, bn (-er, -st) lichamelijk ongesteld, zich bevindende in de toestand dat de levensprocessen niet regelmatig en ongestoord verlopen, dat niet alle organen goed werken.
Beterwijzer Hoe ga je weer fluiten? Hoe blijf ik gezond? 1. Een goede start: test jezelf 2. Gezond op het werk? 3. Teamoverleg over gezondheid 4. Houding, beweging en gezond werken… 5. Psychische klachten 6. Zwanger…en dan…?
6 9 11 14 17 21
Hoe word ik beter? 7. Rechten en plichten bij verzuim 8. De ziekmelding 9. De eerste zes weken 10. Langdurig ziek 11. Onenigheid of onduidelijkheid?
22 25 26 29 31
Meer weten of hulp nodig?
32
Hoe ga je weer fluiten? Dit boekje is bedoeld voor iedereen die in de Kinderopvang werkt. Of eigenlijk, juist even niet aan het werk is. Het helpt je namelijk op weg als je gezondheidsklachten hebt. Het geeft antwoorden en tips bij een aantal belangrijke vragen: > Hoe hou ik mezelf gezond? > Hoe kom ik weer in balans als het mis dreigt te gaan met mijn gezondheid? > Wat kan ik doen om weer aan de slag te komen als ik ziek ben? Het wijst zich vanzelf In het eerste deel (‘Hoe blijf ik gezond?’) lees je hoe je gezond kunt blijven en hoe je problemen in je werk kunt oplossen. Het tweede deel (‘Hoe word ik beter?’) geeft adviezen voor als je door ziekte niet kunt werken en weer wilt herstellen. Wat kan ik zelf doen? De rode draad is telkens: zit niet bij de pakken neer maar probeer zoveel mogelijk er zelf wat aan te doen. Van harte beterschap!
Lees ook de Werkmaat Beter Werken Uiteraard ben je het liefst gezond en plezierig aan het werk. Gaat het om problemen in het werk of in het team? Hoe krijg je dan verbeteringen voor elkaar? Dat lees je in de ‘Werkmaat Beter Werken’. Heb je die niet? Dan kun je ‘m gratis bestellen (zie het colofon). Dit boekje, de ‘Werkmaat Beter Worden’, gaat over gezond blijven of het weer worden.
Tips & Trucs Help elkaar Door ook je collega’s af en toe met oplossingen te helpen, kun je ook meer van hen verwachten als dat nodig is.
w e r k m a a t
b e t e r
w o r d e n
1.
Een goede start: test jezelf
Iedereen krijgt wel eens met tegenslag te maken. En iedereen heeft of krijgt wel eens klachten. Soms kan je daar niets aan doen. Maar soms ook wel. Maar wat dan? Bedrijfsartsen vertellen vaak dat medewerkers die zich ziek melden sowieso over een matige conditie beschikken. Naarmate je zelf gezonder bent en beter in je vel zit, kun je problemen beter de baas. Vraag je eens het volgende af: > Hoe is dat bij jou? > Wat kan je doen om te zorgen dat je gezond blijft? > En wat kan je doen als het toch eens anders is?
w e r k m a a t
b e t e r
w o r d e n
Test
Hoe ga je om met je gezondheid?
Kruis eens aan of je wel of niet tevreden bent over de onderstaande onderwerpen: Een gezond bestaan Tevreden Kan beter
Moet beter
Ik slaap voldoende en neem rust als dat nodig is. Ik eet gezond en op tijd. Ik doe voldoende aan sport (minstens 3 x een half uur per week). Ik ben tevreden over mijn lichamelijke conditie. Ik doe voldoende leuke dingen. Ik heb voldoende plezier in mijn dagelijks leven. Ik kan zorgen over mijn werk voldoende van me af zetten. Ik kan zorgen over mijn privé-leven voldoende van me af zetten. Ik doe voldoende om gezond te blijven.
Opdracht
Zo word ik tevreden
Ben je niet zo tevreden? Schrijf dan hieronder je plannen om daar wat aan te doen. Wees daarin heel concreet, want goede voornemens, ach je weet hoe dat gaat…. Wat ik ga doen om de komende drie maanden tevreden te worden Op welke datum voer ik en weer fluitend door het leven te gaan: mijn plannen uit?
G e z o n d e
t i p s
v o o r
a l s
j e
n i e t
g o e d
i n
j e
v e l
zi t
"Liefde: een hele nacht wakker blijven met een ziek kind - of met een gezonde volwassene.” [David Frost]
2.
Gezond op het werk?
Ook op je werk kun je wel eens minder goed in je vel zitten. Soms overkomt het je gewoon. En soms gaat het om zaken die je met de leidinggevende of met het team moet bespreken. Maar je kunt zelf ook veel doen. Bij de kinderen op de groep zie je een constante afwisseling van emoties, zoals blijdschap, verdriet of boosheid. Daar doe je wat mee. Dat is gewoon je werk. Maak op dezelfde manier ook eens werk van jezelf als dat nodig is. Het kost veel onnodige energie als problemen blijven bestaan. Doe de test eens op de volgende bladzijde. Kies eerst problemen die je zelf kunt verminderen of oplossen. Durf ook advies te vragen als je dat nodig hebt. Als je voor jezelf opkomt, wordt er meer rekening met je gehouden.
Tips & Trucs Kom op voor jezelf Als er iets is, zeg het dan! En als je zelf iets doen kan, doe het dan.
G e z o n d e
t i p s
Tips & Trucs effectief omgaan met problemen Ook als de oplossingen meer van anderen moeten komen, speel je zelf nog een belangrijke rol. Dan heb je een speciale tactiek nodig. Niemand voelt zich aangetrokken tot problemen. En jijzelf wil niet bekend staan als klaagster. Gelukkig worden veel mensen wel aangetrokken door successen en oplossingen. Een belangrijk advies is daarom: stel niet de problemen maar de mogelijke oplossingen aan de orde. Dan krijg je meer gedaan. Kijk maar naar onderstaande voorbeelden. Beide zijn waar. Maar met de tweede uitspraak heb je meer kans dat er echt wat gebeurt. > Omdat er onvoldoende vervanging is bij de ziekte van Jantien loopt de planning in de war. > Als we in het eerstvolgend het teamoverleg de opvangmogelijkheden bij ziekte bespreken kunnen we planningsproblemen voortaan ver minderen.
v o o r
a l s
j e
n i e t
g o e d
i n
j e
v e l
zi t
Test
Verbetermogelijkheden op je werk
Om gezond te blijven in je werk zou je eigenlijk alle onderstaande vragen met ‘Ja’ moeten beantwoorden. Kruis bij de onderstaande vragen je antwoorden aan. En bedenk wat je zelf kunt oplossen en waar je anderen voor nodig hebt. Gezond werken Ja
Moet beter
Als er wat is op mijn werk dan zorg ik zelf voor een oplossing of ik bespreek het. Ik loop niet te ‘binnenvetten’ of ‘gram’ op te sparen. Ik weet voldoende over tillen, reiken, bukken en houding en ik ga daar bewust mee om. Ik kan voldoende korte rust- of herstelmomenten tijdens mijn werk organiseren. Ik draag bij aan de goede sfeer. Ik maak van elke dag iets leuks. Ik weet wat ik aan kan en ik ken mijn grenzen. Ik slaag er vaak genoeg in om die grenzen niet te overschrijden. De werkverhoudingen en de sociale steun op het werk zijn goed. De problemen op het werk zijn over het algemeen bespreekbaar. Ik neem de problemen van het werk niet mee naar huis.
tips & trucs maak het concreet Vind je dat er onderwerpen zijn waarop het beter kan? Bedenk wat je kunt doen en vertaal ze dan hieronder naar concrete activiteiten. Alles hoeft overigens niet in één keer. Kies waar je mee wilt beginnen. En probeer een concrete planning te maken. Wat ik ga doen om de komende drie maanden Op welke datum voer ik gezonder te werken: mijn plannen uit?
w e r k m a a t
b e t e r
w o r d e n
10
3.
Teamoverleg over gezondheid
Hieronder zie je verschillende onderwerpen. Laat ieder voor zichzelf eerst elk onderwerp met een cijfer beoordelen. Een 10 is uitmuntend, 6 is matig voldoende en 1 is erg onvoldoende. Laat iemand het gemiddelde berekenen. En kies samen, per bijeenkomst, twee onderwerpen uit om verbeteracties te bedenken. Schrijf die op een flip-over. En probeer die acties meteen om te zetten in goede afspraken.
G e z o n d e
t i p s
v o o r
a l s
j e
n i e t
g o e d
i n
j e
v e l
zi t
11
Opdracht
Een plan voor beter werk
Heb je ideeën over wat je zelf kunt verbeteren? En wat kunnen we samen doen? Wat levert dat op? Kun je een paar concrete plannetjes opschrijven? Ik kan zelf: Op welke datum voer ik mijn plannen uit?
We kunnen samen:
Hoe gaan we dat concreet doen?
w e r k m a a t
b e t e r
w o r d e n
12
"Geluk is een goede gezondheid en een slecht geheugen." [Ingrid Bergman]
4.
Houding, beweging en gezond werken…
Tips & Trucs Gezond werken bereik je zo Een goed lijf houden? Gebruik dan je hoofd! Denk eens na hoe je werk beter kan. De beloning is groot. Niet alleen minder pijn, maar ook minder vermoeid naar huis. En je zal merken dat je werk leuker wordt en beter gaat. Doe de zelftest op de volgende pagina en gebruik de verbetertips. Veel leidsters hebben wel eens last van pijn in hun nek, schouder, pols of rug. Soms is het een tintelend gevoel of een zeurderige pijn. Als je niet oplet, wordt het erger en dan kom je er niet makkelijk meer vanaf.
1. Help elkaar! Gezond werken begint met kijken. Kijken naar hoe je zelf werkt. Hoe je zit, tilt of bukt. Op je werk is dat moeilijk omdat er weinig spiegels zijn. Het is trouwens ook leuker en beter als je het met z’n tweeën doet. Maak een afspraak met een collega om eens per week even naar elkaar te kijken en elkaar te helpen. Als je voelt dat het beter gaat, blijf dan zo werken. De eerste tijd zul je overigens nog wel merken dat je af en toe terugvalt in oude gewoonten. 2. Doe in elk geval niets te lang achter elkaar Werk nooit te lang in dezelfde houding achter elkaar. Wissel elk uur tenminste gedurende vijf minuten van houding en taken. Probeer elk uur een mini-pauze van vijf minuten te nemen. Gelukkig kun je zelf ook afwisseling plannen of in het teamoverleg aan de orde stellen. 3. Oefen je rug De beste ontspanning voor je rug kun je doen bij het opstaan. Ga op de buik liggen, zet je handen naast je schouders, druk je schouders op en zak zo ver mogelijk door met je buik. Twee keer tien seconden is genoeg.
w e r k m a a t
b e t e r
w o r d e n
14
Test
Hoe is het met je houding, beweging en gezond werken?
Kijk eerst naar de taken die worden genoemd. Beoordeel dan of je risico loopt. Doe je het goed? Zet dan een ‘G’ in de middelste kolom. Loop je risico? Kijk dan naar de verbetertips. En probeer het anders te doen. Is het gelukt, dan zet je weer een G. Als alle vakjes G(oed) zijn, werk je gezond! Taak
Je loopt extra risico als….
In orde? Zo is het beter…
Aan een tafel > ..de hoogte niet goed is werken > ..je niet met gebogen polsen werkt Tillen
> hoogte instellen of bijstellen > met je ellebogen naar beneden werken > met je polsen recht vooruit werken
> ..je tilt met je rug > ..je te veel afstand houdt
> tijdig doorzakken en het gewicht, peuter of speelgoedkist) dicht bij je lijf houden en met je benen tillen
Zitten
> ..je gebogen zit > ..je op het randje van je stoel zit > ..je op de grond zit
> probeer af en toe te zitten met een holle rug > hou je billen tegen de leuning als je zit
Bukken
> ..je je benen gestrekt houdt
> zak door je knieën of ga zitten: afwisselen dus!
Tijd
> ..je te lang in dezelfde houding werkt
> afwisselen en nooit langer dan 50 minuten dezelfde taak doen
Tip De ergocoach helpt! Tips & Trucs afwisseling werkt
Op www.fcbwjk.nl (zie ‘fysieke belasting’) vind je veel praktische informatie, tips en trucs over licht en verstandig werken. Je kunt je ook laten adviseren door een ergocoach. Meer weten: www.fcbwjk.nl/ergocoach. Of neem contact op met FCB:
[email protected] / 030 298 53 50.
Een goede eigen richtlijn: wissel je werk elk uur tenminste vijf minuten af met kleine andere taken en met een andere houding. Wissel lichamelijk zwaar en licht werk met elkaar af. Vraag ook naar de ideeën van je collega’s. Zoek zo nodig samen een oplossing.
G e z o n d e
t i p s
v o o r
a l s
j e
n i e t
g o e d
i n
j e
v e l
zi t
15
5.
Psychische klachten Tips & Trucs hoe kom je uit de put?
Bij psychische klachten moet je het net anders doen dan bij fysieke klachten. In beide gevallen moet je voor jezelf op komen. Maar bij psychische klachten moet je eerst even een stapje terug doen.
Heb je psychische klachten, maar denk je nog wel grip op je problemen te hebben? Dan kun je het stappenplan op de volgende pagina volgen. Is het ernstiger dan is het onverstandig het in je eentje te doen. Vraag raad bij een vertrouwde collega, je leidinggevende of de bedrijfsarts. Weet je dat elke bedrijfsarts een ‘Werkwijzer psychische klachten’ heeft?
Psychische klachten heb je in soorten en maten. Doe de stresstest uit de ‘Werkmaat Beter Werken’ (pagina 23) en je weet waar je aan toe bent. Met het STOPLICHT-model (pagina 30) kun je een heel eind komen. Zijn de klachten ernstiger? Volg dan het schema op de volgende pagina. En vooral: vraag er hulp bij, want in je eentje kan het veel te lang gaan duren.
Tips & Trucs wat te doen bij privé-problemen?
De vragen die je jezelf moet stellen: > Heb ik naar mijn idee nog grip op de problemen? Zie ik nog een uitweg? > Bepaalt het piekeren over de problemen een groot deel van mijn dag (en nacht)? > Heb ik nog energie om aan de problemen te werken? > Hou ik mezelf thuis nog redelijk overeind?
Ook thuis of in je kennissenkring kan het soms behoorlijk misgaan. Soms maar voor even. Maar soms kan het lang duren. Weglopen voor problemen of ze laten bestaan, is nooit een goede keuze. Stel liever drie vragen aan jezelf: > Kan ik er zelf wat aan doen? > Heb ik zicht op de duur van het probleem? > Zorg ik voldoende voor mezelf?
Privé-problemen Ook thuis of in je kennissenkring kan het soms behoorlijk misgaan. Soms maar voor even. Maar soms kan het lang duren. Weglopen voor problemen of ze laten bestaan, is nooit een goede keuze. Stel liever drie vragen aan jezelf: > Kan ik er zelf wat aan doen? > Heb ik zicht op de duur van het probleem? > Zorg ik voldoende voor mezelf?
G e z o n d e
t i p s
v o o r
Gebruik bij privé-problemen de eerste doe-lijst op de volgende pagina. En doe nog eens de test op pagina 7 van deze Werkmaat (‘Test: Hoe ga je om met je gezondheid?’).
a l s
j e
n i e t
g o e d
i n
j e
v e l
zi t
17
Zelfhulp bij psychische klachten Als je psychische klachten hebt, maar nog wel grip op de problemen hebt, kun je het volgende stappenplan volgen om je beter te voelen.
Stap 1
Krik eerst je belastbaarheid op
De eerste stap is een stap terug. Als de problemen jou de baas zijn moet je niet proberen oplossingen te vinden. Dat zal je namelijk niet lukken. Het eerste en belangrijkste advies is: probeer twee weken lang niet aan je problemen te denken en werk eerst aan jezelf. Zo doe je dat > Beperk het piekeren zo mogelijk tot een vastgesteld uurtje per dag. > Bedenk dingen die je energie geven en plan per dag telkens een of meer van die dingen te doen. Wát maakt niet uit. Het gaat erom dat je weer kracht opdoet. > Hou je normale dagritme (slapen, eten, jezelf verzorgen) vast. > Hou een dagboekje bij en schrijf daarin welke activi teiten je welke nieuwe energie hebben gegeven.
Stap 2 Ontdek het licht aan het eind van de tunnel Probeer vanaf het eind van de tweede week ook aan oplossingen op het werk te denken. Maar dan niet zoals het vroeger was (waardoor je in de problemen kwam) maar op een andere manier. Zo doe je dat > Blijf de dingen doen die je weer nieuwe energie geven. > Bedenk nu ook de sterke kanten van jezelf en schrijf die op (met voorbeelden). > Schrijf op wat GEEN problemen geeft in je werk. > Schrijf op wat je ENERGIE geeft op je werk. > Heb je dat rond dan kun je beginnen met het analyseren van de meevallers en tegenvallers in je werk.
w e r k m a a t
b e t e r
w o r d e n
18
Stap 3 Weer goed aan de slag Maak een goed plan. Zo doe je dat > Probeer oplossingen te vinden voor de tegenvallers en wissel in elk geval energie-gevende en energie vretende activiteiten voldoende af. Bespreek dat met de betrokken collega’s en je leidinggevende. > Was er sprake van verzuim raadpleeg dan je bedrijfs arts. Maak met advies van de bedrijfsarts een hervattingsplan. Laat de bedrijfsarts ook contact opnemen met het werk. Als de verhoudingen goed zijn, is een driegesprek tussen jou, je leiding gevende en de arts een goed idee. > Begin met minder uren, de makkelijkste taken of de taken die je energie geven. > Breid dat volgens plan uit.
G e z o n d e
t i p s
v o o r
a l s
j e
n i e t
g o e d
i n
j e
v e l
zi t
19
"Gezondheid is datgene wat je het gevoel geeft dat het nu de mooiste tijd van het jaar is." [Franklin Pierce Adams]
6.
Zwanger…en dan…?
Elke leidster beleeft haar zwangerschap en bevalling anders. Aanpassen van het werk is soms noodzakelijk. En het is ook vaak mogelijk. Want gelukkig biedt de kinderopvang een wisselend aanbod aan werkzaamheden. Lang staan wordt moeilijker. Bukken en knielen geven toenemende problemen. Door je zwangerschap ben je soms extra moe. In de loop van de tijd rijzen vragen over het werk. Welke aanpassingen in het werk zijn wenselijk?
Praat erover > Overleg met je leidinggevende over mogelijkheden van aangepast werk, aangepaste taken en aangepaste werktijden. > Overleg eventueel met de bedrijfsarts, die heeft ervaring met vragen over werk en zwangerschap. Wanneer je klachten krijgt, ga dan zeker naar de bedrijfsarts.
Punten voor het teamoverleg Omdat zwangerschap veel voorkomt en veel leidsters er vragen over hebben, is het nuttig om overleg en voorlichting te organiseren over: > informatie over het recht op extra rusttijden; > informatie over het recht op borstvoeding/kolven onder werktijd en voorbeelden van de realisatie van een rust- en kolfruimte; > voorbeelden van mogelijke taak- en werktijdenaanpassingen in grote en in kleine organisaties; > een voorbeeldprotocol, waarin de zaken op een rij staan die met zwangere medewerkers besproken dienen te worden dan wel geregeld moeten worden; > melding bij UWV en (dus) loondoorbetaling tijdens ziekte door zwangerschap.
Tips & trucs Afraders
Brochure over zwangerschap
Vrouwen die zwanger zijn hebben de neiging de rug hol te trekken door het toenemende gewicht aan de voorkant. Dat geeft spanning op schouders en armen. Door oefeningen te doen met het kantelen van het bekken trek je de rug recht en sta je meer ontspannen.
Weet je dat voor de kinderopvang een brochure over zwangerschap en werk bestaat? Kijk op internet: www.fcbwjk.nl.
G e z o n d e
t i p s
v o o r
a l s
j e
n i e t
g o e d
i n
j e
v e l
zi t
21
7.
Rechten en plichten bij verzuim
Bij verzuim krijg je te maken met de verplichtingen uit de Wet verbetering Poortwachter. Vooral bij langdurig verzuim is het belangrijk dat je goed op de hoogte bent van de wettelijke regels. Wanneer ben je te ziek om te kunnen werken? Niet alle gezondheidsklachten zijn reden tot verzuim. Wat kun je niet en wat kan nog wel? Van iedere zieke wordt tegenwoordig (volgens de wet) geëist dat je meedenkt over je inzetbaarheid bij ziekte. Als je ziek bent, moet ook je leidinggevende proberen passend werk aan te bieden dat overeenkomt met je inzetbaarheid. Denk daarbij aan minder uren werk of aangepaste taken. Heeft je leidinggevende passend werk dan kan je dat niet weigeren.
Tips & trucs info over de wet Goede brochures vind je op de website van het UWV (www.uwv.nl). Die brochures kun je ook krijgen bij de arbodienst.
Jij en je leidinggevende zijn zelf verantwoordelijk Jij en je werkgever zijn beiden verplicht aantoonbaar bij te dragen aan je herstel en je reïntegratie. Dat begint met bereikbaar zijn en goed overleg. Doe geen dingen die je herstel kunnen belemmeren. Je bent ook verplicht (redelijke) instructies van je leidinggevende op te volgen. Probeer afspraken te maken over gedeeltelijke werkhervatting. Je leidinggevende mag eisen dat jij je inzet en jij mag eisen dat ze je helpt. Help elkaar.
Wat is ‘redelijk’ en wat is ‘onredelijk’ en hoe gaan jullie daarmee om? De wet zegt dat een werkgever eisen kan stellen als hij werk aanbiedt dat “passend is met de krachten en bekwaamheden van de werknemer”. Het is niet altijd makkelijk om te bepalen wat dat inhoudt. Jij en je leidinggevende zijn daarvoor soms niet deskundig genoeg. Ga dan eerst naar de bedrijfsarts voor advies. Zijn jullie het niet eens met elkaar (of met de bedrijfsarts!)? Of komen jullie er niet uit? Dan heeft het UWV daar een speciale en goedkope snelle procedure voor (de second-opinion-aanvraag). Leidsters (en ook leidinggevenden) kunnen advies vragen aan het UWV.
w e r k m a a t
b e t e r
w o r d e n
22
Advies van de bedrijfsarts Meestal kun je het zelf wel af met je leidinggevende. Maar soms heb je de bedrijfsarts nodig. Hoe ga je om met de bedrijfsarts? Wat moet, wat is handig en wat niet? > Is verzuim onvermijdelijk ga dan naar je huisarts voor gezondheidsadvies en naar de bedrijfsarts als je advies over werkhervatting nodig hebt. Ga ook naar de bedrijfsarts als je door de arbodienst wordt opgeroepen.
> De bedrijfsarts heeft de rol van onafhankelijk adviseur van zowel jou als je leidinggevende. De taak van de bedrijfsarts is het beoordelen van de beperkingen en mogelijkheden die je nog hebt. Hij adviseert - zowel aan jou als aan de werkgever – over wat je nog wel voor werk kan doen (advies over inzetbaarheid) en hoe je je inzetbaarheid weer kan vergroten (advies over herstel). > Hervat het werk als het weer kan en wacht niet tot een oproep van de arbodienst.
Tips & Trucs effectief omgaan met problemen Ook als je (nog) niet ziek bent heb je recht op advies van de bedrijfsarts In de wet is geregeld dat je als werknemer ook naar de bedrijfsarts mag gaan als je nog niet ziek bent. Maak je je zorgen of heb je al klachten: maak een afspraak. Je hebt daarvoor geen toestemming van je werkgever nodig. Je gesprek met de bedrijfsarts is vertrouwelijk. Alleen met jouw toestemming mag de arts zaken met je werkgever bespreken. Privacy en medische gegevens Je hoeft geen privé-gegevens en medische gegevens aan je leidinggevende of werkgever te verstrekken. Als die naar je ziekte vraagt en je wilt dat niet vertellen, hoeft dat dus niet. Uiteraard moet je leidinggevende wel vertellen wat volgens jou je beperkingen zijn. Soms is dat moeilijk. Dan is goed en fair overleg ook niet mogelijk. Vandaar dat dan de bedrijfsarts of een verzuimconsulent wordt ingeschakeld. Deze mogen – zonder jouw schriftelijke toestemming - geen privé- en medische gegevens doorgeven. Privé-problemen en conflicten Soms kan de spanning of de druk je te veel worden. Ga dan naar de bedrijfsarts en vraag advies. Thuiszitten lost niets op. Over privé-problemen en conflicten zijn de Poortwachter-regels heel duidelijk: beide zijn geen reden voor verzuim. Uiteraard zijn het wel redenen voor overleg met je leidinggevende of met een vertrouwenspersoon, bijvoorbeeld van de arbodienst. Bij conflicten is de bedrijfsarts verplicht een advies te geven om het conflict aan te pakken. Loondoorbetaling Bij ziekte is de werkgever in ieder geval verplicht om 70% van het loon te betalen tenzij sprake is van opzet of bewuste roekeloosheid. De rechter heeft inmiddels bepaald dat van opzet of roekeloosheid pas sprake is als de werkgever (niet zomaar een leidinggevende) je al eerder en herhaaldelijk daarop heeft aangesproken. In de CAO Kinderopvang en CAO BKN staan afspraken over loonbetaling. Kijk daar eens naar.
G e z o n d e
t i p s
v o o r
a l s
j e
n i e t
g o e d
i n
j e
v e l
zi t
23
8.
De ziekmelding
Ziekte kan iedereen overkomen. Hoe jij en je leidinggevende er mee omgaan is een ander verhaal.
Tips & Trucs goed overleggen
> Ga niet in discussie met je leidinggevende over of je nu wel of niet echt ziek bent. En hoe ziek. En hoe erg het allemaal wel niet is. > In plaats daarvan moeten jullie met elkaar praten en….. • afspraken maken over wat je beperkingen zijn en wat je nog wel kunt, • wat de wederzijdse inzet kan zijn voor een voorspoedig herstel, • zorgen voor goed en regelmatig contact, positieve aandacht en motivatie. > Maak als het kan een afspraak over je terugkeer datum. Of maak anders een afspraak over wekelijks contact. Geef het adres en het telefoonnummer van je verblijfplaats. > Maak bij onenigheid een afspraak over advies van de bedrijfsarts. Een oproep van de bedrijfsarts kun je niet weigeren. > Je leidinggevende heeft ook belang bij de gevolgen van ziekte voor het werk. Ze zal daarom terecht vragen naar mogelijke problemen of afspraken waar ze wat mee moet.
Wat moet je doen bij verzuim dat waarschijnlijk maar kort zal duren? > Meld je zo snel mogelijk ziek bij je leidinggevende. > Probeer – als dat mogelijk is – afspraken te maken over de datum van terugkeer of over de datum van het volgende contact met je leidinggevende. > Zorg dat je bereikbaar bent tijdens je ziekte.
Waarover overleg je met je leidinggevende? Een goed gesprek wordt gevoerd op basis van vertrouwen en respect. Daarnaast staan er twee belangen op het spel: die van jou en die van het werk. Jij en je leidinggevende hebben recht op een actieve inzet van elkaar.
Een terugkeergesprek als je al vaker ziek bent geweest Het is heel normaal dat je even contact hebt met je leidinggevende als je weer terug komt. Misschien kun je nog niet alles. Misschien is er intussen wat gebeurd. Ben je al vaker met hetzelfde probleem uitgevallen dan is een gesprek met je leidinggevende een heel goed idee. Preventie werkt beter dan passief afwachten.
G e z o n d e
t i p s
over ziekte doe je zo
Tips & Trucs goede voorbereiding Bereid een terugkeergesprek wel goed voor. Deze Werkmaat doorlezen helpt je daar al bij.
v o o r
a l s
j e
n i e t
g o e d
i n
j e
v e l
zi t
25
9.
De eerste zes weken
Meestal ben je binnen een week weer beter. Als het langer duurt wordt er veel van je verwacht. En krijg je ook nieuwe verantwoordelijkheden. Herstellen van gezondheidsklachten gaat helaas nooit van de ene dag op de andere. Het kan dagen of weken duren, maar langzamerhand word je weer beter. Dat geeft nieuwe verantwoordelijkheden:
1. Hou de moed er in! Pijn, ongemak, vermoeidheid: als je ziek bent, loop je kans dat de problemen groter lijken dan je aankan. Laat mij maar even met rust…. De Wet Poortwachter eist dat je je aantoonbaar inzet voor herstel van je gezondheid en voor terugkeer naar je werk. Dat is moeilijk. Begrijpelijk. Het wordt makkelijker als je na een week verzuim samen met je leidinggevende een overzicht maakt van je perspectieven. Probeer, eventueel met advies van je arts, een hersteltermijn af te spreken. En bespreek wat je kunt doen aan je klachten. Je hebt er belang bij te weten wat je vooruitzichten zijn.
2. Denk aan passend werk en maak een plan Op je werk willen ze je graag terug. Verzuim kost geld. Hulpkrachten doen het niet zo goed als jij. Je wordt gemist. Je leidinggevende is verplicht met jou te bespreken wat je beperkingen en mogelijkheden zijn. Kijk vooral naar lichtere taken of aangepaste werktijden. Ook ander werk dan gebruikelijk komt in aanmerking. Als het maar past bij wat je al weer kan en je herstel niet in de weg staat. Maak in overleg een stappenplan. Uiteraard is het van belang dat je daarbij zelf een actieve rol speelt.
3. Hou de contacten goed Je loopt kans dat het contact met je werk en je collega’s verwatert als je langer weg bent. Dat maakt terugkeer er niet makkelijker op. Maak goede contactafspraken met je leidinggevende en zo mogelijk ook met je collega’s. Hoor je te weinig van ze neem dan zelf het initiatief.
4. De bedrijfsarts Op een gegeven moment zul je worden opgeroepen door de bedrijfsarts. Je bent verplicht hem of haar goede informatie te geven. Zonder die informatie kan de arts je minder goed adviseren. Kom wel voor jezelf op. Je bent zelf verantwoordelijk. Niet alleen voor terugkeer naar je werk maar ook voor goede adviezen over je herstel.
w e r k m a a t
b e t e r
w o r d e n
26
Tips & Trucs
Bespreekpunten in verzuimgesprek
Stel in overleg met je leidinggevende doelen en leg afspraken vast. Onderwerp
Werken aan energie > Wat kun je zelf doen om uit de put te komen? En wat kan de organisatie doen? > Wat of welke activiteiten geven zelfvertrouwen?
Afspraak Onderwerp
Werken aan communicatie en betrokkenheid > Wekelijks contact? > Eens in de veertien dagen langs komen tijdens een pauze en op een teamoverleg? > Collega’s erbij betrekken en sociaal contact stimuleren? > Contact na het bezoek aan de arbodienst? > Anders, nl………………..
Afspraak Onderwerp
Mogelijkheden en acties, eventueel met professionele hulp > Is er volgens jou hulp nodig en wie zorgt daar dan voor? Jij? Je leidinggevende? > Wat zien de huisarts, bedrijfsarts of andere deskundigen aan mogelijkheden? > Geven de deskundigen advies over acties, stappenplannen en termijnen?
Afspraak Onderwerp
Een stappenplan voor werkhervatting, eventueel via aangepast werk. > Overleg welke taken tijdelijk geschikt zijn of worden. Misschien kan het werk op onderdelen worden aangepast. > Betrek de collega’s en hun werk erbij. Zo krijg je meer mogelijkheden. > Kijk of ander gereedschap of hulpmiddelen wenselijk zijn. > Kijk of aangepaste werktijden mogelijk zijn.
Afspraak
G e z o n d e
t i p s
v o o r
a l s
j e
n i e t
g o e d
i n
j e
v e l
zi t
27
Stappenplan werkhervatting Schema in: dagen/weken (aanstrepen wat je kiest) 1. Bepaal je mogelijkheden Activiteit en tijdsduur Omschrijving > Algemene beperkingen > Bijzonderheden over mogelijkheden > Mogelijke aanpassingen in het werk > Aantal uren inzetbaar per dag 2. Op weg naar werkhervatting (in je oude werkzaamheden) Periode 1
van
tot
> Mogelijkheden eigen werk > Aanpassingen/afwisseling > Mogelijkheden ander werk > Aantal uren per dag Periode 2
van
tot
> Mogelijkheden eigen werk > Aanpassingen/afwisseling > Aantal uren per dag Periode 3
van
tot
> Mogelijkheden eigen werk > Aanpassingen/afwisseling > Aantal uren per dag
w e r k m a a t
b e t e r
w o r d e n
28
10.
Langdurig ziek
Bij ernstige en langdurige ziekte krijg je met veel verplichtingen en deskundigen te maken. Na zes weken zal de bedrijfsarts met jou een Probleem-analyse maken. Na 8 weken zul je samen met je leidinggevende een Plan van Aanpak moeten maken. Onderdeel van dat plan is dat iemand, meestal je leidinggevende, maar soms iemand anders uit je organisatie en soms iemand van de arbodienst, toezicht houdt op de uitvoering van het plan. En helpt als dat nodig is. Dat heet een casemanager. Jij en je leiding-
Doe het samen Samen werken aan herstel is het beste, De Wet Poortwachter eist dat jij en je leidinggevende minimaal eens per zes weken de voortgang van je herstel bespreken en zo nodig nieuwe plannen maken. Denk je dat je binnen enkele maanden weer kunt beginnen? Dan is het beter die termijn in te korten tot eenmaal in de veertien dagen of drie weken. Een goed wederzijds contact is vaak nodig om de vaart en de betrokkenheid er in te houden.
gevende moeten het eens zijn over wie dat doet.
Hou een logboek bij! Je rechten en plichten > Jij en je leidinggevende moeten het eens zijn over het Plan van Aanpak. Dat moet redelijk zijn en het moet goed aanlsuiten op de Probleem-analyse van de bedrijfsarts. > Je hebt de plicht goede informatie te geven aan je bedrijfsarts. > Als je werkgever redelijke eisen stelt, ben je verplicht daaraan te voldoen. G e z o n d e
t i p s
De Wet Poortwachter eist dat de werknemer bijhoudt wat zijzelf en de anderen doen aan herstel en reïntegratie. Dat doe je het best door een logboekje bij te houden. Een dergelijk logboekje is ook heel geschikt om allerlei voornemens en goede ideeën om te zetten in concrete plannen en activiteiten.
v o o r
a l s
j e
n i e t
g o e d
i n
j e
v e l
zi t
29
Tips & Trucs
Onderwerpen voor het logboek
In een logboekje (gewoon een agenda is al goed) kun je per dag iets opschrijven over hoe je aan je gezondheid werkt. Checklist Kijk of de onderstaande vier onderwerpen voldoende aan bod komen: > Wat heb ik gedaan voor herstel van mijn gezondheid? > Wat zou ik op het werk misschien al weer kunnen doen? > Hoe heb ik mezelf gemotiveerd gehouden en energie gegeven? > Hoe onderhoud ik het contact en de aandacht van de leiding en de collega’s (en wat hebben zij gedaan)?
Tips & Trucs
Vier punten om op te letten bij overleg met je leidinggevende Welke acties zijn afgesproken
Wie
Wanneer
Doel?
Gedaan?
1. Werken aan herstel 2. Werken aan reïntegratie 3. Werken aan goed wederzijds contact 4. Werken aan je eigen rust en energie
w e r k m a a t
b e t e r
w o r d e n
30
11.
Onenigheid of onduidelijkheid?
De bedrijfarts is verplicht bij de beoordeling van je beperkingen en mogelijkheden de criteria van het UWV te gebruiken. Hij vergelijkt je beperkingen met de eisen die jouw werk stelt. De criteria van het UWV zijn nogal streng en dat kan tegenvallen. Maar ze zijn wel logisch.
Rechten en mogelijkheden bij onenigheid > Ben je het niet eens met de Probleem-analyse, het Plan van Aanpak of de eisen die je werkgever of leidinggevende stelt? Zorg dan voor duidelijke argumenten en probeer het in overleg op te lossen. > Blijf je het niet eens? Dan kun je in beroep gaan door een second-opinion aan te vragen bij het UWV. De arbodienst heeft daar de formulieren voor en is verplicht je te helpen. Je kunt ook eerst bezwaar inbrengen bij de arbodienst. Die heeft een klachtenregeling. Je kunt ook rechtstreeks een second-opinion aanvragen bij het UWV. Kijk daarvoor op www.uwv.nl. > Onenigheid is trouwens helemaal niet nodig voor een second-opinion. Als jij en je leidinggevenden er niet uitkomen, kun je het ook gewoon samen aanvragen. Als advies. Het UWV moet binnen korte tijd antwoord kunnen geven op twee vragen: 1. Zijn je beperkingen en mogelijkheden goed ingeschat? 2. Zijn jij en of je werkgever voldoende actief en redelijk bezig?
G e z o n d e
t i p s
v o o r
a l s
j e
n i e t
g o e d
i n
j e
v e l
zi t
31
Meer weten of hulp nodig?
Colofon
Op www.plezierinuitvoering.nl vind je meer
Januari 2007
tips, trucs en achtergrondinformatie. Ook tref je er nieuws over de campagne en digitale versies
‘Werkmaat Beter Worden’ is een uitgave van FCB Dienstverlenen in
van alle hulpmiddelen.
Arbeidsmarktvraagstukken in opdracht van ABVAKABO FNV, CNV Publieke Zaak, MOgroep en ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
Kom je er niet uit of wil je persoonlijke of teambegeleiding? Neem dan contact op met een
Realisatie Arboriginals
Coach Plezier in uitvoering.
Concept, ontwikkeling, tekst: Vincent Vrooland, Jos Bus
T 030 298 53 50
Vormgeving, art direction, fotografie: Ermin de Koning, Nicolette Dikkema
E
[email protected] Druk: Hollandia Volharding
Oplage: 40.000
Publicatienummer: 2006.0165 Deze uitgave kun je bestellen via www.plezierinuitvoering.nl Deze uitgave is ook als PDF te downloaden vanaf www.plezierinuitvoering.nl Voor meer informatie: FCB Dienstverlenen in Arbeidsmarktvraagstuk-ken Koningin Wilhelminalaan 3 3527 LA Utrecht T 030 298 53 50
E
[email protected]
F 030 298 53 33
I www.fcbwjk.nl
w e r k m a a t
b e t e r
w o r d e n
32
