Werkgroep Fysieke Stad - 1. Stad in ontwikkeling

Werkgroep Fysieke Stad - 1. Stad in ontwikkeling De stad is nooit af (gebouwd), maar is altijd in ontwikkeling. Historische kwaliteiten worden verweven met moderne architectuur. Daarbij spelen altijd fundamentele vraagstukken en dilemma’s over de balans tussen oud en nieuw. Erfgoed is per definitie gedateerd, maar vaak wel levensvatbaar. Het kan een wezenlijke bijdrage leveren aan de kwaliteit van leven in het nu, omdat erfgoed bijdraagt aan diversiteit; het voegt iets toe dat niet maakbaar is. Maar vernieuwing is ook van belang. Het blijft dus zoeken naar een gezonde balans tussen oud en nieuw. Hoe kunnen we het historisch karakter van Leiden benutten om de stad sterker te maken?

Oud en nieuw

Water en groen

Wat is een gezonde balans tussen het behoud van de materiële overblijfselen van toen en onze wensen en eisen in het nu? Waar ligt die balans? Hoe kunnen we creatief omgaan met de schijnbare tegenstelling tussen oud en nieuw? Waar liggen de grenzen bij vernieuwing? Wanneer is de cultuurhistorie leidend?

Hoe benutten we (het gebruik van) de historische structuren van water, groen, openbare ruimte? Hoe zorgen we dat historisch Leiden ook op en vanaf het water optimaal te beleven is?

Niet te spreken over ‘balans’, maar de waarden is leidend.

een m e g l oa z t e i N er d e I . n lle e t s e t l is a v e g et e r c n o c rk . e w t a ma

Gebouw ook geb is vooral werp. S ruiksvoorbl i n d o t aa r j e n i e t p cultuur gebouw als d bijbeho rager. En op r tische ende estheervarin g.

Er i s g e e n g tegenstellin tu ss e n w. u e i N n e d u O is e i r o t s i Cultuurh nd, e k a b e g n i e t af he t n i k o o wordt en d e l r e v e re c e n t . gevormd

Cultuurh istorie i s a l t ij d le iden d .

ef t Cultuurhistorie ho , niet leidend te zijn m aa r k an oo k t e r inspiratie dienen. Voor tbouwen op it, bestaande kwalite niet alles op slot.

Niet oud en nieuw, maar past iets nieuws in de parel van een stad. Ambachtelijkheid en kwaliteit telt.

t. s i m d i Bele nd e k s i m s i r e t Wa . t n e m ele

Investe g e re s e r e r h e t bedrag veerde Singelp voor belevingark in de vanaf e Leiden n water. met

Wate r in de sta d, au t o e ru i t!

van e t m i u r e r a De openb e r! Leiden = wat n, e n i e l p n e e g We hebben orm n e n j i z n e o r water + g en l l u v r e v n e k j belangri a ls e i t c n u f e t e e n g ro e r a b n e p o e v a l t e r n at i e r u i m t e.

Historisch karakter als ontwikkelkracht:

Wat kunnen we doen?

Hoe kunnen we het historische karakter van Leiden benutten voor de ontwikkeling en economische groei van de stad? Wat is daarvoor nodig? Zijn we innovatief genoeg? Wie is verantwoordelijk voor wat?

Welke meerwaarde is er op het gebied van Stad in Ontwikkeling te behalen: door samenwerking, marketing, talentontwikkeling? Wie moet wat in gang zetten?

Verkeerde vraagstelling.

ven e l s f j i n Bedr e g n e r b e t n e sa m n e t a l k e n oo e d n i n re e t s e v in d. a t s s g n i g i t s ve

r Co n s u m i n d e

en?

Am bi ti e hebben om kwal i t e i t t oe te voege n.

Uitlokk en i n i t i at i even d oor op enbaar forum.

Werkgroep Fysieke Stad - 2. Herbestemming Gebouwen met een herbestemming spelen door hun unieke, eigen identiteit een belangrijke rol in het genereren van ideeën door de creatieve sector en/of in het opstuwen van een wijk. Toch is herbestemming vaak afhankelijk van toeval en de inspanningen van een individu. Hoe krijgen we in Leiden structureel meer aandacht voor herbestemming? Hoe kunnen we het historisch karakter van Leiden benutten om de stad sterker te maken?

Meer aandacht voor herbestemming

Welke vraagstukken?

Hoe kunnen we de meerwaarde die herbestemming heeft beter en vaker benutten? Wat is daarvoor in Leiden nodig? Ideeën om structurele aandacht voor herbestemming te bevorderen:

Welke vraagstukken van herbestemming komen de komende jaren op ons af? Waar moeten we zeker rekening mee houden?

Inventariseer behoefte m2 & beschikbaarheid.

n e p o l s e Dur f t

!

sBestemming sen . s a p n a a n a l p

Goed o pdrach tgevers ch ap stimul e re n e n f ac i l i t e re on der s n me t te vorm a uning: l l i anti e s.

Leegstand kantoren!

H oe v i n d je de e i n d g e br uiker?

Verandering van functies.

, n e r e Inform en. r e t i l i f ac

we u e i n k n Bede n. e l l e d o m verdien

. Nieuwe invullingen Is er programma en welk?

Herbest emming tot won e n : h oe o m g aa n me t pa r k e r e n ?

De unieke kracht historische locatie/gebouw

Wat kunnen we doen?

Kan deze kracht worden gebruikt als katalysator van nieuwe ontwikkelingen? Zo ja, hoe? Welke plek in Leiden komt daarvoor als eerste in aanmerking?

Welke meerwaarde is er op het gebied van Herbestemming te behalen: door samenwerking, marketing, talentontwikkeling? Wie moet wat in gang zetten?

t g n e r B ! t A b s o l u u l i t e i t. a w k e w u e i n in t s a v e d Leg waar eld. e b n e t s k te ar a w n a a f Gee or ruimte vo g is. lin ontwikke

an v d o b A an le e i t n e po t ge a l a t e n in e d n a p . z e tt e n

Functies die nog niet in de binnenstad zijn, door middel van herbestemming in binnenstad krijgen. B.v. zorg.

Wervende voorbeelden d o o r g e m e e n t e.

n e g a r v s j i Pr n. e v j i r h c s uit

B r e d e r p a kk e n d a n de stad alleen. s A n d e re g e m e e n t e betrekken (omringende).

Herbestemmingsteam van de Rijksdienst? Me e l f ab

riek . Breng vraag en aanbod bij elkaar

Werkgroep Algemeen - 3. SWOT Op basis van de inbreng van de stad bij de Startbijeenkomst, heeft het projectteam een voorlopige SWOT (sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen) gemaakt. Wij zijn benieuwd naar uw reactie op deze SWOT: wat mist u, heeft u aanvullingen, wilt u iets wijzigen? Daarnaast horen we graag aan welke punten met prioriteit aandacht besteed moet worden (welke sterkte uitbouwen, welke kans grijpen, welk zwak punt verbeteren, voor welke bedreiging actie ondernemen).

Sterktes, Zwaktes, Kansen en Bedreigingen Wat mist u? Of wilt u iets wijzigen, aanvullen?

Niet be kend va n 1e loke t voor aa n pa k r e s taurat ie in L e iden .

M od e g r i l l e n l ij k r a a v e g n e n kun z ij n .

Vormgeven aan gebiedsgerichte monumentenzorg.

Naast ‘onderwijsstad’ ook ‘er fgoedstad’.

Leegstand winkels en aanpassing winkelpuien voor woongebruik?

Wonen boven winkels.

Het niet verwijderen van de Singeldam is bedreiging.

ien u p l e k n i W en. g n e r b g t e ru i t! u r e f o t kunsts

Het niet uitvoeren van deskundig waardestellend onderzoek vóór het begin van een restauratie geeft grote risico’s van verlies erfgoed.

Waar kan Leiden het meest mee winnen?


Welke zwakte moet met prioriteit verbeterd worden? Welke sterkte moeten we als eerste verder uitbouwen?

Aan welke bedreiging moeten we als eerste aandacht besteden? Aan welke kans?

L ake nhal t o t lk a V e D n e l o M g r o o ts c h a l i g a a n p a kk e n .

Pieterswijk autovrij, zie: Chinatown Den Haag, Delft, Tilburg.

ij S t ar t b ch s i r o t s i c u ltu u rh ek . o z r e d n o

Uitven ten wa t er is: Monu m e nt e n , M z e e, u n iversit usea, e i t, Schiph ol . Centra a l b ij: • Gr o e ne Har t • Ams terdam • R o tt erdam • Ope n baar ve rvoer

n Opleiding va ambacht. Samenhang en aanpak.

Wede rop b o uw er fgo ed inven t ar is e re n en wa arde re n e e v t. b n es ch erme n.

Internet maakt voorzienbaar dat de vraag naar winkelruimte zal dalen: bereikbaarheid en het sturen van de gelegenheid tot vestiging is dus zéér van belang. Ber e i kb aa rh St a eid? d au t ov r Ont i slu i ti n g j. sta d.

Werkgroep Fysieke Stad - 4. Vakmanschap Het ambachtelijk vakmanschap verdwijnt langzamerhand uit Nederland; dus ook uit Leiden. Met onze ruim 2800 monumenten is dat een probleem. Hoe zorgen we voor onze historisch stad? Wie weet er over twintig jaar hoe een historisch gebouw met zijn eigen specifieke bouwwijze technisch aangepakt moet worden? Het onderwijs in de (restauratie)ambachten is voor een erfgoedstad als Leiden van belang. Wat kunnen we voor elkaar betekenen?

Wederzijds

Onderwijs naar Leiden

Wat kan de stad Leiden betekenen voor het ambachtelijk onderwijs en wat kan het ambachtelijk onderwijs betekenen voor de (erfgoed)stad Leiden?

Hoe kun je als stad het onderwijs in de restauratieambachten meer binnen halen en verder uitbreiden? Zijn er goede voorbeelden van andere opleidingen?

Clusteren (instrumentenmakersopleiding)

mer s e n n a a r o o v Werk e stimuleer t d op le id i n g .

Veel oefenma t e r i aa l aanwezi g. e d / n e e n n va e g i u t p O 4 o v i n g n i le id p o r e d a al k a i r e t a enm f e o g e o (gen de ) n e t n e um div. mon r o o d n e l vul n a a m o l ko 4. o v i n > ivo 3 n m o o r st

Aandacht en zichtbaarheid

Wat kunnen we doen?

Hoe bevorderen wij de liefde voor het restauratieambacht onder jonge mensen? Hoe maken we de restauratieambachten en de -technieken in de stad meer zichtbaar en beleefbaar?

Welke meerwaarde is er op het gebied van Vakmanschap te behalen: door samenwerking, marketing, talentontwikkeling? Wie moet wat in gang zetten?

Jo b - h o u s e (initiatief t) n a b a r B e i c p rov i n r i e. t s u d n i d e o g er f

Ambacht Weer in de stad.

Trots.

Mark e ti n g s oc i a l me dia.

Ketens aanbieden opleiding -> baan.

ark p s t h c a Am b ple in .

Wagenm ake r s muse u m ope nhou den .

/

Werkgroep Algemeen - 5. Samenhang en kennis delen 1. Samenhang We zijn met de nieuwe Erfgoednota op zoek naar de samenhang en de verbinding tussen al het erfgoed en alle erfgoedpartners. We hebben gezocht naar een verbindend begrip, dat de samenhang benadrukt. Eerder hadden we ‘Leiden, dé Erfgoedstad’, ‘Leiden, Erfgoedhoofdstad’ of zelfs ‘Leiden Erfgoedweb’. Nu spreken we van ‘Erfgoedcampus’, omdat de stad eigenlijk één grote erfgoedcampus is met veel kennis, onderwijs, onderzoek, bedrijvigheid, ontmoeting, samenwerking.

Wat vindt u van de term Erfgoedcampus? Heeft u een andere suggestie?

Campus is als begrip beperkend. Te veel nadruk op ruimtelijke/fysieke kant. Suggereert een begrensd gebied. Dit terwijl erfgoed meer verspreid door stad is.

Er f-goed!

Term campus werkt beperkend. Leiden is ook meer dan erfgoed.

Term St ad van O n t d e kk ingen han d hav en.

’ s u p m a ‘C en. p p a r h c s

2. Kennis delen Leiden is een stad waarin al vele erfgoedprofessionals werkzaam zijn, die samen enorm veel kennis in huis hebben. De potentie is groot. Er zijn suggesties gedaan tijdens de Startbijeenkomst om een kennisplatform op te richten of regelmatig een Erfgoedcafé te houden.

Hoe verbinden wij nog beter de kennis die bij de vele Leidse erfgoedprofessionals aanwezig is? Hoe kunnen we nog meer van elkaars expertise gebruik maken? En wat levert dat op?

Gelegen he i ds sa m e nw e r ki n g e n v ia mark tplaats.

Fysieke verzamelplek van ambachten.

Openbaar forum voor overleg over inrichting -> RAP

Platform.

Netwerken.

Digitaal platform m e t ru i m te voor vragen.

n e v e i r b s N i e uw al . a t i g i d forum

RAP + Stadslab + TACOR. Openbaar.

fé a c d e o g Er f . m r o f t a l p

Werkgroep Fysieke Stad - 6. Lelijk is geen argument In de discussie over wat behouden blijft van de historische bebouwing en wat wel gesloopt zou mogen worden, wordt vaak het argument gebruikt: ‘Dat is toch niet mooi?’. Ook bij discussies over de aanwijzing van nieuwe monumenten speelt dat een rol.

Stelling: Lelijk is geen argument. Argumenten voor

Argumenten tegen

De histo rie en e m o ti e a cht e r de gebou wen zijn ook waa rdevol.

Niks.

Misschien is het over 150 jaar wel mooi?

In de pra ktijk is ‘e m o ti e’ en ‘smaa k ’ nie t t e vermijde n (missc hien zelfs we l le iding g evend) i n he t cr eëren va n draagvla k en waa rdering voor mo nu me nt e n!

e Zou com p le t e n is d e i h c s e g w u bo en t a l n e n n u k m oe t e n ad . zien in de st en g a l d j i t e r e d Me e r l at e n z i e n . . e d n u k n O

i/ o o m l e e Oord ie t l e l ij k i s n f en e i t c e j b o st a a l p n t ij d - e n. e d n o b e g

Benoeming/voordragen monumenten door mon.cie: - uniciteit - gelaagdheid - stedebouw - .. - .. - puntentelling = objectief.

Lelijk is altijd een argument.

Werkgroep Stad van (internationale) kennis en collecties - 1. Rijkdom collecties Leiden is een echte universiteitsstad én de derde museumstad van het land. Een stad met een brede keten van kennis en collecties. Dit heeft aantrekkingskracht voor verschillende groepen, zoals voor bedrijven, bezoekers, overige kennisorganisaties etc. De aanwezigheid van een dergelijke keten van kennis en collecties maakt de stad sterker.

De rijkdom zichtbaar

De collectie Leiden

Is het voor het publiek voldoende zichtbaar in de stad dat Leiden zo veel collecties ‘in huis heeft’? Hoe kunnen we dat nog verbeteren?

Hoe kan de onderlinge samenhang tussen alle in Leiden aanwezige collecties worden vergroot? Zodat alle delen samen een onlosmakelijk geheel vormen van de Collectie Leiden (= alles wat tot de Leidse geschiedenis behoort)?

rik ’ t s ‘ s l a L e iden n: e t t u n t i meer u n Stad va n e g n i k k e Ont d r. e g a r d e g oe d

Maak Leiden zichtbaar in allerlei facetten (menukaart) -> veel redenen om te komen.

der n o n e l a h r e H zelfde strik n -> we moete ar t oc h e e n s n a ?) o g o l ( n e d i e L

Citymar k e lti n g g oe d e r o l l at e n vervullen , belang in d iv idue el muse u m overstij gen.

Ni

‘Alle i n c o l l e L e i d e n aa c ti es ’ is ni nwezige h e tz et elfde als ‘a wat t lles o t de g esc h i e d e L e i ds e n is b ehoo r t’.

a! i d e m e e uw

Haak collecties aan op de activiteiten. Midden-Oosten.

Kies; je kunt niet alles doen, neem b.v. een thema dat rode draad door meerdere collecties vormt.

Studenten ‘gebruiken’.

LED-scr eens: n at i o n aa l + op Schipho l + in de stad.

ie d s e t u o L oop r n. e d l e e b r dat ve

Digitaal verbinde n -> same nhan g t onen .

Tijdelijke leegstaande panden gebruiken?

De collecties en kennisontwikkeling

Wat kunnen we doen?

Welke meerwaarde heeft verdere verbinding tussen de universitaire opleidingen en de Leidse musea. Hoe kunnen we de ‘unieke Leidse combinatie’ meer benutten?

Welke meerwaarde is er op het gebied van rijkdom collecties te behalen: door samenwerking, marketing, talentontwikkeling? Wie moet wat in gang zetten?

Samenwerking in stages/ opleidingen nog steeds belangstelling voor (er lag een convenant), erfgoed trainee-ship, bedrijven betrekken.

On der zo e k: nieuwe in g an g e n me t elk a ar z oe k e n .

n op e s s u c o F , + 5 5 p e d oe l g r o e e. m r a a d begin

‘De strik’ = loopafstand/ gezellig.

Expats betrekken.

n, e l l e t r e V , n e d n i b r ve n. ver tone

Zou ROCL e iden he t platform kunnen zi jn waar we a a n d acht bewaren voor ‘oud e’, t ech n is c he vaardi ghe de n , no o d z a k e l ij k b ij o n d e r h oud?

d Zie voorbeel Delf t met Vermeer.

O n m og e l ij k o m t e c o n c u r re re n m e t ‘Rijks’.

NS-arrangementen.

Werkgroep Stad van (internationale) kennis en collecties - 2. Verbinden van kennis en collecties In Leiden zijn heel veel kennis- en erfgoedinstellingen met een (inter)nationaal karakter. De universiteit, musea, kennisinstituten, bedrijven. Sommigen spreken van een erfgoedcluster (fysiek of virtueel), die je zou kunnen versterken door b.v. onderling nog meer samen te werken, je samen te presenteren, je op één plek te vestigen etc. Anderen hebben het over een kennisketen: kennisontwikkeling - innovaties - toepassing - bedrijven - onderwijs - borgen - collecties - beleven; hier zit de versterking in het verbinden van schakels.

Keten

Clustering

Hoe zorgen we dat de aanwezigheid van een keten van kennis en collecties de stad sterker maakt, een aantrekkingskracht vormt, een vestigingskracht is? Tussen welke schakels is de meeste winst te behalen volgens u?

Zou Leiden sterker worden door een fysieke of virtuele clustering van de erfgoedpartners in de stad? Zo ja, hoe zou dat volgens u het beste vorm kunnen krijgen?

o’s T ij d e l ij k e e x p n. e g n i l l e t s n i me t ’. s r e v o s s o r ‘C Lukt nu nog . onvoldoende

Social media. Voorbee ld Aborigin a ls m e t h u n ki j k o p de kos m os , i.c.m. S t e r re w a c h t.

Wisselwerking wetenschappelijke kennis met tentoonstellingsmogelijkheden.

e t i s b e w één : l e e u t r Vi n’ e k k u t s op t ‘ e l l a t me n. e g n i k k e e n ont d éé l v l é é h t e is r e v . B . N s u l p k r e w co nti n u e nt m t i m m o 200% c s. r e n t r a alle p

Fysiek z ou prach ti g z ij n , m a a r is g e e n geld, dus zou a l t ij d e e n d room b lijven, b.v. MAS Antwerp en.

Leiden.nu gebruiken.

Kunst, kennis, wetenschap

Wat kunnen we doen?

Leiden is sterk in kunst, kennis en wetenschap. Hoe benutten we dat beter, zodat de stad er sterker van wordt?

Welke meerwaarde is er op het gebied van verbinden van kennis en collecties te behalen: door samenwerking, marketing, talentontwikkeling? Wie moet wat in gang zetten?

Op peil houden collectie -> internationale samenwerking -> beter verkopen.

K op pe le n in ac ti v i t e i t en en com mu n i c a t i e.

Co l l e c t i e p. e o r m o d Werel

S t e r re w acht l i g t naast de Hor tus. Benut d at!

n! e r e t t i w T r e Me

Meer samenwerking. Min der t i e, n a g o r r a meer . g n i k r e w sa m e n

Werkgroep Stad van (internationale) kennis en collecties - 3. SWOT Op basis van de inbreng van de stad bij de Startbijeenkomst, heeft het projectteam een voorlopige SWOT (sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen) gemaakt. Wij zijn benieuwd naar uw reactie op deze SWOT: wat mist u, heeft u aanvullingen, wilt u iets wijzigen? Daarnaast horen we graag aan welke punten met prioriteit aandacht besteed moet worden (welke sterkte uitbouwen, welke kans grijpen,


de a n t : a a w t o > n ie ur t u a t l n i u Coörd oorbeeld C r t als e (v e ? g a n t u ti e f c no s a d e n r o g f n r i u r u e l u m Cult r o f ). in r r o e t k c k se r t re u u t ul ’, c r t o i t u c n t? va se h e c i d ‘ z er v t is a o t W -> em e n / t ee f h e i w





K ans e n: jen L e i d s e pa r t i me r o n e n e b b e h cht’. a r k s e r g n o ‘c

: S t e rk t e is n n e k e i n at i b m o C > che s i r o t s i en h d om k j i r / r u u cu lt ng verbindi

Zwakte : p r ior i t e it: same nwerkin a n d e re g s e c t o re n om -> zake l ij k p e r s p ec ti e f verster te ken -> publi c i t e i ts s lag t e make n -> verbr eding d raagvla k.

Wat is er gebeurd met ambitie Pieterskerkkwartier congres-’centrum’? Raamsteeg ‘congrescentrum’? -> Garenmarkt-parking Mogelijkheden Bio Science Park Cultuurkwartier? -> Lammermarkt-parking

Kans: Aanbod ‘medium ’ cong re ss e n (500 pl enair, 5 x 100 br e a k o u t) -> histo r is che c u ltu u r a decor (a ls a n t r e kk e l ij k p l e k -> mediu ) m c a pa c it eit

Werkgroep Stad van (internationale) kennis en collecties - 4. Open data Leiden / partners beschikken over een grote hoeveelheid data op het gebied van erfgoed. Als we met elkaar kennis willen delen en faciliteren, dan is de beschikbaarheid en bruikbaarheid van data van belang. Daarbij spelen diverse discussies rond open data. Hoe open en toegankelijk is de informatie? Wie kan en mag hiervan gebruik maken? Wie is verantwoordelijk voor de investering in de toegankelijkheid van data? Is dat de eigenaar / beheerder van de data of ook andere partijen? Stellen private partijen ook hun data beschikbaar?

Open en toegankelijk

Uitruilen

Hoe open en toegankelijk zou kennis en informatie moeten zijn? Voor iedereen beschikbaar zijn? Kosteloos?

Hoe kun je wederzijds uitruilen? Kennis / budget / capaciteit uitwisselen? Tussen overheden, of overheid en bedrijven?

l ij k e d e r / d e o g l Is a op orde.

Wordt “v rien d van Leid en”.

Gratis heeft als nadeel dat het “geen waarde” heeft.

de n a a t s e Er z i j n b en g n i k r e p be t. h c e r s m e ig en do

Breed beschikbaar

Wat kunnen we doen?

Welke kennis of collecties in Leiden moeten (nog breder) beschikbaar gemaakt worden?

Welke meerwaarde is er op het gebied van open data te behalen: door samenwerking, marketing, talentontwikkeling? Wie moet wat in gang zetten?

Aanbod is overweldigend, vraagzijde is slecht ontwikkeld, focus = marketing.

p o n e d i e L Er fgoed . d e k aa r t



Er fgoed is “hot”? “Canon” etc.” Monu me nten”, p osi ti e v e re c o n notatie?

“Erfgoed” suggereert stilstand?

Campus is goed. Universiteit is onderscheidend.

” te s u p m a “C . h c s i m e ac a d

ij b f j i l b , Ont de k an v d a t S L e iden , en. g n i k k e Ont d

Lab, te “ ki n d e r l ij k ” ?

Leiden Discovery Factory. (ook mooie link universiteit en Bio Science Park)

“Cultuur” is net te breed en sluit kennis uit.

Er fgoed ab L ” d u o “ -> ” -> “nieuw L e iden

re l d e w e d k e d t On in L e iden .

Er fgoed k ame r (als de p lek waar h e t g r oe i t, bl oe i t en bespr ok e n k an worden) . L e id en E xp erie s i n e k k n c e. e Ont d leuk .

ef t e h ” e g a “ Heri t l? e o v e g r e p osi ti e v

Erfgoed Experience.



. Podium 071 Thema ‘h istorische ste den’.

Ook buiten ‘cultuur erfgoed’ opereren.

LIGA

Werkgroep Stad van (internationale) kennis en collecties - 6. Internationale positionering Op vele gebieden, in het web van wetenschap en collecties, behoort Leiden tot de internationale top. ‘Leiden is allang een merk met Oxfordreputatie’, aldus een van de deelnemers aan de Startbijeenkomst. Toch kan het altijd nog beter.

De kennissector

Internationaal

Wat kan/moet er in Leiden gebeuren om kennisinstituten en kennisbedrijven (in de erfgoedsector) optimaal te kunnen laten floreren? Wie moet wat in gang zetten?

Is Leiden inderdaad al een merk met Oxfordreputatie? Hoe kunnen we ons als internationale kennisstad nog meer onderscheiden op het gebied van erfgoed?

n aa r r e e m g n e r B bu i t e n : eit t i s r e v i n u e Oudst Boerhaave Einstein Enz.

Adverteren.

‘ In L e ide n ont de k je de we reld’.

Collectie kan internationale trekker zijn, wel goed presenteren.

it u n a v ’ t i ‘Toolk 1 7 0 e i m econo ze e d r o o v ook sector.

Asian studies en andere sterke punten universiteit -> zichtbaar maken.

Herkenbaar: historische binnenstad, bij kust, compact, veilig.

Het is al een merk, je hoeft niet naar Oxfordbekendheid te streven.

n K e n n is e at a m i l k s g vestigin n. e d n i b r e v

je r e e t n e s e r P a ls re g i o l, a a n o i t a n r e i nt b.v. Leiden+.

L e iden a ls universi teitssta d = i nt e rn at i o n aa l bekend, n u t d at u i t.

‘Quality of life’, inhoudelijke verbinding cultuur bedrijven Bio Science, enz.

Aantrekkingskracht

Wat kunnen we doen?

Hoe kunnen we de aantrekkingskracht van deze internationale kennis en collecties voor Leiden beter benutten?

Welke meerwaarde is er op het gebied van internationale positionering te behalen: door samenwerking, marketing, talentontwikkeling? Wie moet wat in gang zetten?

Congressen TV-serie ‘Flikken Leiden’.

Al u m n i len . e k a h c s in

TV-serie ‘Oud Gel d’.

Facebook-groep ‘Ik heb in Leiden gestudeerd’.

Werkgroep Stad als beleving - 1. Verhalen van Leiden voor bezoekers Leiden heeft een rijke geschiedenis uit allerlei tijden. Leiden is daarom een stad vol met verhalen, een stad vol van ontdekkingen. Een Romeins verleden, een Hollandse stad, een waterstad, een textielstad, een stad van de pilgrimfathers, een universiteitsstad, een stad van beleg en ontzet en ga zo maar door. Er is zo veel, dat we door de bomen wellicht het bos niet meer zien. Meermalen horen we dat Leiden zich meer moet focussen op één overkoepelend verhaal. Of op een top-3 van belangrijkste verhalen die we willen vertellen. Vooral voor onze bezoekers. Voor de bewoners ligt dit anders. Voor hen is de veelheid aan verhalen interessant. Deze verhalen verbinden de Leidenaren met elkaar en met de plek waar ze leven (zie voor bewoners Flap 2).

Focus of niet?

Toegankelijk en zichtbaar

Is het voor het trekken van bezoekers nodig dat we in Leiden een keuze maken tussen focus op of een veelheid aan historische verhalen? Of is er al overkoepelend historisch verhaal voor bezoekers? Of is dat Leiden, Stad van Ontdekkingen?

Veel cultuurhistorische verhalen zijn nog niet toegankelijk en zichtbaar in Leiden. Voor welk verhaal (dat nu nog niet te zien/ te beleven is) zou u als bezoeker naar Leiden komen?

jk , i l e g o m n e p Zo o o re n v e t n a v t e i n al focussen.

n Stad va n. e g n i k k e Ont d

Focus onder éé n paraplu: verleden, hede n en toekomst.

T h e m at i s ch werken k an t oc h o o k ?

Contra

Max. 11 verhalen kiezen.

dictio?

Fijnschil d

Textiel.

ers.

Focus op ouder (50+): • Cultureel • Hoog opgeleid

Verleden: grootheden (namedropping) ‘Boerhaave’. Heden: wat leeft nu (?) talentontdekking ‘Naturalis’ Toekomst: bioscience (cabaret)

n Stad va n. e g n i k k e Ont d S i c!

Industriestad (het begon met Leiden…)

sg n i g i d e d r e V werken.

rk e w s u l p Water n). (schepe

LIMES (niet voldoende). K a n aa l Corbulo.

jve L e i ds e s ch r i

Japanners voo r Siebold

rs.

‘Verpretten’

Wat kunnen we doen?

Erfgoed is een verleden dat bezocht kan worden, b.v. via routings en verbeelding. Zou Leiden zich, met name om bezoekers te trekken, bij die verbeelding veel meer moeten richten op wat sommigen ‘verpretting’ noemen (of juist niet)? B.v. het geboortehuis van Rembrandt opnieuw bouwen?

Welke meerwaarde is er op het gebied van Verhalen van Leiden voor bezoekers te behalen: door samenwerking, marketing, talentontwikkeling? Wie moet wat in gang zetten?

Voor het bi n n e n h a l e n van nieuwe . n e p e o r g l e o d

Tegen = onderschatting bezoeker.

L e iden s tad van ontp lo f f ingen.

Voor bepaalde doelgroepen wel smeuïger.

ng i t t e r p r Ve en -> ervar en. g i u t n i z ->

Verpretting mits passend bij doelgroep.

‘Signatures’ is Engels en zegt niets!

Beelden van de oude situatie t er plekke (b.v. ple mpen van de Mar e).

j Uitleg bi m a a n t a stra . d . e s e j d bo

Leidenaren als gids/ begeleiders/gastvrouw/heer inzetten (meer dan nu). Musea moeten opener zijn, meer naar buiten gericht; meer contact (etalages etc.). Collectie in de stad brengen.

Werkgroep Stad als beleving - 2. Verhalen van Leiden voor bewoners Voor onze inwoners is de veelheid aan verhalen interessant. Die verhalen scheppen een band: met elkaar en met de plek waar we wonen. Het zorgt ervoor dat we ons thuis voelen. We delen een gezamenlijke geschiedenis op historische grond, in een historische stad. Voor de (kennisintensieve) bedrijven levert dit de juiste vestigers op in de stad. Bewoners die de stad niet graag meer verlaten, omdat ze er met veel plezier wonen, werken en recreëren. Ook tijdens de Startbijeenkomst benadrukte Cor Smit dat erfgoed primair betekenis heeft voor de bewoners van de stad. Alles begint met interesse en sociale betrokkenheid, en daaruit ontstaat kennis, bewustzijn en trots.

Toegankelijk en zichtbaar

Kennis van bewoners benutten

Zijn de verhalen voor de bewoners van Leiden zichtbaar en toegankelijk? Zouden we dit moeten verbeteren? Zo ja, wie moet dan wat doen? Welk verhaal (dat nu nauwelijks bekend is in de stad) zou ontsloten, toegankelijk en zichtbaar gemaakt moeten worden voor alle inwoners van Leiden?

Hoe kunnen we de kennis benutten die de bewoners hebben van de geschiedenis van hun leefomgeving?

Zichtbaar/ toegankelijk: nee -> verbeteren -> kies voor een top drie! Voorstel: 1. Lakenstad; 2. Beleg en ontzet; 3. Stad van Ontdekkingen.

o i t a t s p Mus e a o g. i z e w n a a

e s d u o G ) (Vgl. ie d s e j t s ka lf e z s r e n bewo n. e t h c i r n kunnen i

e d n a v s i n e d e Geschi ing. d u o h s i u h r e wat ie t a t n ë i r o k j i W hiec s e g e i t a r Imm ig t aa n s e b r e “ ( s i n de n”). e r a n e d i e L n g ee

LIMES. S tadsver de d ig in g swerken . Verhalen l e tt e r l i j k naar bov e n hale n .

Joods Weeshuis en Jodenvervolging in het algemeen.

n

M e e r pa r t i c i pa t ie com mu n ity.

Buurtherinneringen optekenen door middel van interviews + publiceren.

Comumnity art projecten.

Oral hist

ory.

. k a b n e l a Verh i e. t a t n ë i r Wijko te r a a n r e Door vragen.

Graag archeologische collectie als onderdeel van De Lakenhal! Zichtbaar.

de n a v l a a h r e v He t n. e t i u l s t n o s bewoner

ia Doorgeven v i e. t a c u d e d e o er fg

Immaterieel Erfgoed*)

Wat kunnen we doen?

Drie Oktober is het bekendste immateriële erfgoed van Leiden. Wat hebben we nog meer aan immaterieel erfgoed, waar we aandacht aan moeten besteden?

Welke meerwaarde is er op het gebied van Verhalen van Leiden voor bewoners te behalen: door samenwerking, marketing, talentontwikkeling? Wie moet wat in gang zetten?

On

. g n i n e o r tg

Ora

n a v s i n e d Geschie n. e k a l t e h Siebold/band met Japan. Woonhuis Siebold.

l Hi

sto r

Sociale geschiedenis thematische rondleiding.

Gra

ed a c A g n Ope n i ar. a j h c s i m

Studentenstad. Studenten/ Universiteitstradities.

y.

rs. e d l e v n e L ak De regio s veel meer aa L e i dse k n. p rom o t e

tr i e s u d n i e f is ch

.

Soldaat van Oranje.

He t L e id s Vol hu is ks a ls i n stel ling.

He t ‘ L e i ds e ‘ (de ta al!.

. g n i l e k k i Ontw ij k . r > m r rijk -> a Oude-liedjes (muziek). Industriest ad L e iden .

t k n i l e g n Verhale n. e w u o b e aa n g

*) Onder immaterieel cultureel erfgoed verstaan we de tradities en rituelen waarmee mensen zich in het dagelijks leven identificeren en die we zo belangrijk vinden dat we ze niet verloren willen laten gaan.

Ga stv r ij h t on e id en.

den e l k n a a St ad en). k a m r e i (moo

Eigen bevolking ambassadeurs van de stad (trots)

id e h g r o h Saam

.

Beknopt boekje (highlights) -> corporate identity.

Me e r info r m at voor iez ieni ng (b bewe e t er g w ij z e ering d oor – oo men k sen )

Mus e a pa r t i c i p e re n

e ls k n i w / a c H o re n. e r e p i c i pa r t

Virtuele Erfgoedstad.

Toerist informatie!

.

Werkgroep Stad als beleving - 3. SWOT Op basis van de inbreng van de stad bij de Startbijeenkomst, heeft het projectteam een voorlopige SWOT (sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen) gemaakt. Wij zijn benieuwd naar uw reactie op deze SWOT: wat mist u, heeft u aanvullingen, wilt u iets wijzigen? Daarnaast horen we graag aan welke punten met prioriteit aandacht besteed moet worden (welke sterkte uitbouwen, welke kans grijpen, welk zwak punt verbeteren, voor welke bedreiging actie ondernemen).


Wie doet wat? Who is who?

c at i e u d e d e o g f r E als kans.

Grote namen als boegbeeld.

Bekende L e i d e n aa rs g e br u i k e n.

ng i t e k r a L e iden M n. e m e n e i re g

Bi o s c i e n ce/ wetensc hap -> ontwikk eling en u i tv i n d i n g e n . L aa t zien wat er is.

de e j d n i v H oe e relevant ie? t a m r o f in

Drie logische routes/ thematrips.





t h c a d n a a r e N og m e voor t aa l i p a k d e o g f r e in de g. n i l e k k i w t n o stads ls a l a h n e L ak n dt a r b m e R c e. n e i r e p x E

Varend er fgoe d (incl. scheepsw er

k r a p e c n Bi o s c i e t ad s e d r a na hale n!

Samenw e r ki n g tu ss e n d e er fg oe d s e c t or e n a n d e re s e c t o re n .

Duurza a

f ).

mhe id .

Goede parkeergelegenheden (eind van de Breestraat) (Leiden Noord). ing k r e w n e Sam ea s u m , t i te universi . e t n e e m en ge

Immaterieel erfgoed meer in het centrum van de aandacht.

Meer doen met de Leidse iconen (niet alleen Rembrandt maar ook andere Leidse fijnschilders als Jan Steen).

Infopunten doo r hele stad (wie/wat/waar ).

n a v d n a t s g e Le historische gebouwen.

Leiden en omgeving kans: stad, winkelen, strand, water, musea, groen, etc.

n e s n e m t a d Zorgen l e o v e g d e o g me t an . n aa r hu is g a

Korte-termijn denken.

Leiden doe je niet in 1 dag -> zorg dat mensen > 1 dag blijven.

cht a d n a a r Me e de o g f r e voor , s ’ B & B , l og i e s , s l e t o h mooie ’s. B & B e n klei S t e rke s ame nwerking met Del f t, eerste d ag Delf t , tweede dag L e id en standaa rd!

aa l h r e v n e ig e t e H van de stad ver tellen! e stad van Holland • 2 rie. • Maakindust teit li a w k n a v d a t • S w • Gouden Eeu • Enz.

Leiden ligt centraal (= kans)

Werkgroep Stad als beleving - 4. Stad als podium

De historische omgeving in met name de binnenstad kan zorgen voor een prachtig podium. Voor voorstellingen, concerten, evenementen, congressen, wandelingen en rondvaarten, etc.

Stad als podium, decor, omgeving

Kansen voor toerisme/recreatie

Hoe kunnen we de historische stad beter benutten als podium of entourage voor cultuur, evenementen en congressen? Wat is daarvoor nodig? Wie moet wat in gang zetten?

Welke nieuwe relaties zouden we nog tussen de historische stad en de toeristisch recreatieve sector kunnen leggen? Hoe kunnen beide elkaar versterken?

ie f t a i t i n i n e e Als e r en d e i b m u i d o is, p . g a r d e b k j i l e voor red

R ape n b

Gemeen t e s oe p e ler zijn wat betref t vergunn ing.

. n e l e p s g ur

Dagrec r

e a t i e.

Stel eisen aan evenementen die de stad als decor gebruiken.

Geld!

en r p r e e M ng. i t e k r a m

Evenementennota verruimen.

jf Beter verbli &B, B : n e r e l u m i st s, er fgoedlogie ) s e r g n o c ( , s l ho t e

ot t d i e h d i Bere t i e. a p i c i t r pa

e i t a m r Info ia v g n i k k e verstr n. e l a n a k i al l e rl e

Inventiviteit, origineel zijn.

Per thema (b.v . wandeling).

Me e r . d i e h j i r gastv op e i g e r r e Me van t i e t i l a kw ng. i t e k r a citym

I.h.a. buitenevenementen.

. t a a m p o E xc u r s i e

e h c s i t a T he m ng. i d i e l d n ro

“ Vriende n op de fiets” (n etwerk v an logies/B &B’s)

Rondva ar t g aat n og n i e t he le ma al ro n d .

Informatiepunt op station.

g n i n e i rz o o v r e Parke agweg. Ha s l a o z

Haagweg-Expr e ss van Naturalis > ce ntru m .

De wijken zijn losse eenheden. Je hebt dagen nodig om alles te zien. Zoek samenhang.

R out es n e t i u h c s t re k . n e l e k k i ontw

Marketing via musea, hotels Zoals: Keukenh of, theaters.

e t f e o h e er p N aa r b > n se d i g s d (sta len e k n i w : the m a etc.)

Locaties

Wat kunnen we doen?

Welke locaties in de stad benutten we nog te weinig? Of kunnen we in de toekomst gaan benutten?

Welke meerwaarde is er op het gebied van de Stad als podium te behalen: door samenwerking, marketing, talentontwikkeling? Wie moet wat in gang zetten?

Beesten m

Stationsplein. Binnenstad . Oost-Noord Haven. Zijlpoor t. . M e e l f a br i e k

a r k t.

ng Verbindi t/ k r a m n e Beest rk t a m r e m L am ) e e l l a t r (soo

Investeer in de entree van de stad van station CS tot Blauwpoortbrug (is al wat beter).

Eveneme nt e n op d e Bu r c h t.

& g a l s e i r e l ij k e d

k a z d o o n ct e j o r p r e P n: a v g n i k r e t; c a t n o sa m e nw c / et k o l ( e t n e d, l e e g m ; e s G e i . 1 sid b u s n e d r voorwaa ) g n i m m e / t n s ë e i o c t n , a s n l (fi n re g e e r e i l u c r ti a p / n e v j i 2. Bedr ) g n i k r e w , s e me de i t a s i g an r o n e ng i k g k i o n r e t r e e s/V 3. B é t i m o c is). t r n u n u e k b / s l w ho z oa w o n k ( . etc n e d i e L Ou d

M at r i x b ord voor cult u re l e ac ti v i t e it en.

Samenwerking! Stoppen met Breestraat als winkelstraat.

r o o v t k r a m n Gare aangepaste n. evenemente

Leiden Marketing. Haven.

Loketfunctie verbeteren; informatiekanaal zichtbaarheid Visitor’s Centre verbeteren.



Te veel . ac a d e m is ch

ip, r g e b g n Te e . h c s i m e t e ac a d

Prima! Richt je op een relatief hoogopgeleid publiek. Dus een beetje elitair kan best.

Stad va n O n t d e kk ingen (centraa l) <-> Wat is d e d oe l g r oe p

Alsjeblieft niet de term: “campus”!

de n a v f a t g n a H d oe l g r oe p !

Interactie.

@L e iden

Levend verleden.

Stads van Ontdekkingen was prima (nieuwsgierige stad = universiteit,

Science = nieuwsgierig).

Heritage. Leiden: “weefsel van oud en nieuw”.

n

er fgoed

Naturalis, Volkenkunde,

L e i d e n: an g l n e w u e “al e ”. d j i t e d j bi

éé r e d n o Nie t noemer.

Er fgoed 071 is g oe d .

en e “ : n e d i Le d n e r e t t i s ch . ” l e s f e e w

ls Is er fgoed a ip r g e b r e n i a t con wel zo goed?

071 is zeer goed.



Who is who?

Delen professionele creatie.

sg n i k a m K e n n is in n e t i e t i v ac ti fé. a c d e o g he t e r f

L e id

. ) a r o f ( 0 e n 2.

Benoemen Leidse Erfgoedmakelaar en portal (digitaal).

Samenw e r ki n g s p rojecten (3/jaar) Er fgoed café: Projecte nbank Deze bije enkomst is al s u p e r! T he ma Gr o e p s s e ss i e Borrel.

Verhalenbank (met bronvermelding).

071 Forum.

K op pe l i n g databases.

Li n k e d I n

aa r l e k a m d Er fgoe n benoeme nt’. u p l e e d r ‘ve

g r oe p

Café is een goed idee!

Erfgoedmarkt (= moment waarop je ideeën kunt uitwisselen).

sS ti m u l e r i n g r regeling voo er fgoedprojecten.

Werkgroep Stad als beleving - 6. Erfgoededucatie Erfgoededucatie is belangrijk voor alle inwoners van Leiden. Weten op wat voor plek je leeft, wat er gebeurd is in de straten waar je loopt, wie er gewoond heeft in jouw huis.

Stelling 1: Zonder erfgoededucatie voor kinderen op de Leidse scholen ontstaat er geen draagvlak voor erfgoed in de toekomst Argumenten voor Aanbod voor (gro ot) ou de r s e n ki n d e r en.

z ie t e e w t e i n e Wat j ken je r e h n e t e i n je n i e t. nd u e t s r e d M oe t o n d a t s e d oor d n e d r o w van s t a a l p a ls v i n d . er fgoed

Kinderen zelf onderzoek late n d oe n ! ur t o e p s s d a B.v. st

Draagv lak voo r t oe ko m st.

Denk aan klanten van de toekomst!? directe je n a v it u a G lturele u c : g in v e g m o wijk in l o o h c s n a v k aa r t er en d r e v r a ja lk e -> verdiepen.

c h t.

en g i e e j n Ke . s i n e d e i g es ch

Argumenten tegen

Ontwikkeling burgerschap/ g e m ee nsch aps zin e.d.

Via basisonderwijs valt veel te bereiken.

l van o r e d t e e g r Ve t! e i n s r e d u o de

je n j i z n e r Kin de rs. u e d a s s amba

Meer oral hist or y ouderen -> jon g e re n . Zonder kennis kun je zelfs in Leiden overal ‘blind’ langslopen -> ontsluiting is essentieel.

Dichtbij beginn e

Als ze ‘zo maar’ naar een museum worden gesleept -> averechts.

Wel goed d oe n , an de r s s ch r i k t het af.

n.

Stelling 2: Erfgoededucatie moet zich steeds vernieuwen, alleen dan is het relevant voor de jonge generatie. Argumenten voor

Argumenten tegen

Vernieuwen via visualisatie.

ia Nieuwe med n. meer invoere

Toegankelijkheid is belangrijker dan vernieuwen.

M i ts in d r e e r g g e ï nt e . a m m a r l e s p r og

van e t s o k Ten n. e k k a v e an de r

Zoek “m atch”: wat spre ek t de j o n g e re n aa n .

gs n i v e l e b Bi j en t i u l s n a wereld a t e h t m o k (anders ). n i e t aa n

Evident.

Als het verhaal goed wordt verteld (behoeft het géén vernieuwing).

Werkgroep Fysieke Stad - 1. Stad in ontwikkeling

Recommend Documents