Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen

3-4-2014

Werkgeheugen in de praktĳk: Ontwikkeling en stoornissen

Drs. Berrie Gerrits

11congressen.nl

Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen

“Ik ga op reis en ik neem mee…”

Centraal executieve systeem

Fonologische lus

Episodische buffer

VisueelRuimtelijk kladblok

Model van Baddeley 11congressen.nl


1

3-4-2014

Werkgeheugen en ontwikkeling In den beginne:

11congressen.nl


Werkgeheugen en ontwikkeling Vroege ontwikkeling:  Activeren  Afstemmen  Afremmen

 “Incorperatie opvoeder-kind dyade in brein”

11congressen.nl


2

3-4-2014

Werkgeheugen en ontwikkeling

11congressen.nl


Werkgeheugen en ontwikkeling

´…door aandriften en passie overmand….’ 11congressen.nl


3

3-4-2014

Werkgeheugen en ontwikkeling Orbital frontal cortex-

online 10-12 maanden:

Regelen van:  Impulsinhibitie  Emotieregulatie Onstaan van:  Objectpermanentie  Eerste stapjes richting werkgeheugen

11congressen.nl


Werkgeheugen in ontwikkeling


Fonologische lus

Episodische buffer

Visueel-Ruimtelijk kladblok

0-2 jaar 11congressen.nl


4

3-4-2014

Kenmerken vroege ontwikkeling Meten van Werkgeheugen bij heel jonge kinderen: 

http://www.aboutkidshealth.ca 10 versus 12 maanden 11congressen.nl


Kenmerken vroege ontwikkeling Meten van Werkgeheugen bij heel jonge kinderen:  Possible & Impossible Events  speelgoed onder verkeerde kleed  reactie van het kind bekijken  Delayed Response taken (variant A-not-B)  Verbergen speeltje  Kind afleiden  Kind laten kiezen 11congressen.nl


5

3-4-2014

Kenmerken vroege ontwikkeling Ontwikkeling van Delayed Response

11congressen.nl




Fonologische lus

Episodische buffer




6

3-4-2014

Kenmerken vroege ontwikkeling Correlatie WM prestatie 11 mnd- 5 jaar

11congressen.nl


Kenmerken vroege ontwikkeling Correlatie WM prestatie 11 mnd- 5 jaar (n=100)

.

Y-as: score 5 jaar

T1: 10 -11 maanden: de A-not B taak. T2: 5-6 jaar: Corsi-plaatjes, Digit Recall, Word Order

X-as: score 11 maanden 11congressen.nl


7

3-4-2014

Kenmerken vroege ontwikkeling Correlatie WM prestatie 11 mnd- 5 jaar (n=100) T1: 10 -11 maanden: de A-not B taak. T2: 5-6 jaar: Corsi-plaatjes, Digit Recall, Word Order Y-as: score 5 jaar

.



Kenmerken vroege ontwikkeling Correlatie WM prestatie 11 mnd- 5 jaar (n=100)

.

Y-as: score 5 jaar

T1: 10 -11 maanden: de A-not B taak. T2: 5-6 jaar: Corsi-plaatjes, Digit Recall, Word Order



8

3-4-2014

Kenmerken vroege ontwikkeling Correlatie WM en Lezen .

11congressen.nl


Kenmerken vroege ontwikkeling Correlatie WM en Leren .

The findings indicate that children’s working memory skills at 5 years of age were the best predictor of literacy and numeracy 6 years later. 11congressen.nl


9

3-4-2014



Episodische buffer Fonologische lus




Kenmerken vroege ontwikkeling Ontwikkeling Jonge kinderen (onder de 7 jaar)

11congressen.nl

Oudere kinderen (vanaf 7-8 jaar)


10

3-4-2014

Kenmerken vroege ontwikkeling Ontwikkeling werkgeheugen: 7-15 jaar Tot 7/8 jaar: Verbaal KTG nog weinig spontane herhaling: alleen opslag. Vanaf 7/8 gebruiken kk. verbaal geheugen om visueel-ruimtelijke informatie te onthouden. Gathercole, e.a., 2008, Deficits in verbal long-term memory and learning in children with poor phonological short-term memory skills

11congressen.nl




Fonologische Episodische buffer lus

11congressen.nl


7- 16 jaar en verder..


11

3-4-2014

Kenmerken vroege ontwikkeling Samenvatting ontwikkeling: 5-15 jaar Visueel-ruimtelijk ontwikkelt zich aanvankelijk sneller Verbaal sluit vanaf 4 de daarbij aan Vanaf 7/8 gebruiken kk. verbaal geheugen om visueel-ruimtelijke informatie te onthouden. Rol centraal executief systeem steeds belangrijker, evenals gebruik van strategieën.

Grootste veranderingen tussen 7-12 jaar: verdubbeling van de capaciteit 11congressen.nl


Kenmerken vroege ontwikkeling

11congressen.nl


12

3-4-2014

Het werkgeheugen verstoord

Rol van de Verwerkingssnelheid

11congressen.nl



• Vroegkinderlijke verstoring in emotie regulatie, inhibitie • Problemen in de auditieve verwerking • Problemen in de prikkelverwerking algemeen • Externaliserende problematiek

11congressen.nl


13

3-4-2014

Het werkgeheugen verstoord Invloed van gaming, internet & social media

11congressen.nl



11congressen.nl


14

3-4-2014


Marijuana gebruikers lieten cognitieve achteruitgang zien in: Verbaal geheugen Visueel ruimtelijk werkgeheugen Ruimtelijke planning Onderbouwde besluitvorming

11congressen.nl



Echter… Gelijktijdig gebruik van alcohol liet juist een verbetering op een aantal taken zien!!!!

11congressen.nl


15

3-4-2014

Het werkgeheugen verstoord Invloed van slaap

11congressen.nl


Geen verstoringen door: Sociale afkomst:

Geen verschil

Opleidingsniveau moeder:

Geen verschil

Voorschoolse ervaringen:

Geen verschil

Bron: Let wel:

11congressen.nl

Alloway & Alloway (eds.) (2013) Betreffen kleine onderzoeksgroepen


16

3-4-2014

Stoornissen: Werkgeheugenproblemen kunnen voorkomen in het kader van een stoornis (ADHD, DCD).

Andersom geldt niet altijd: “Jantje heeft ADHD, dus heeft Jantje een werkgeheugenprobleem” 11congressen.nl


Stoornissen:


Fonologische lus

11congressen.nl

Episodische buffer



17

3-4-2014

Stoornissen: ADHD-gecombineerd*,*** Asperger **, Autisme *

*Pennington & Ozonoff, 1996 (review); Adams & Snowling, 2001; Ruckridge & Tannock, 2002; Shue & Douglas, 1992; Sonuga-Barke, Dalen, Daley, & Remington, 2002, Alloway, 2009. ** Alloway, 2009 *** Alloway, 2011

11congressen.nl


Stoornissen: ADHD-gecombineerd*

* Kofler, M.J. e.a. (2010), Alderson, R.M., e.a. (2010), Rapport, M.D. e.a. (2009), (2008).

11congressen.nl


18

3-4-2014

Stoornissen: ADHD (onoplettenheid) 1,2 DCD 1,2,3 Aanvankelijk Rekenen 4 Taalontwikkeling Stoornissen 5 Schrijven 6 High functioning Autism 7 Laag IQ 8

1 Alloway, 2011 2 Alloway, 2009 3 Alloway, 2007 4 Bachot, Gevers, & Fias, 2005; Herrera, Macizo, & Semenza, 2008, Friso-van den Bos, 2013, van der Ven, 2013, Kroesbergen, 2014 5 Vugs, 2013 6 Olive, 2004 7 Williams, 2005 8 Alloway, 2010

11congressen.nl


Stoornissen: Complexere Rekentaken 1 Taalontwikkelingstoornissen 2,4 Schrijven/Stellen 6 Technisch lezen 3 Begrijpend Lezen 7 Laag IQ (NB. mn. VKT) 5 1 van der Ven, 2012; Kroesbergen, 2014 2 Gathercole, Alloway, Willis, & Adams, 2006; Seigneuric, Ehrlich, Oakhill, & Yuill, 2000; Alloway, 2013; Archibald, L. M. D., & Gathercole, S. E., 2006;Montgomery, 2002 3 Sela I, Izzetoglu M, Izzetoglu K, Onaral B, 2012; Montgomery, 2000, 4 Vugs, 2013 5 van der Molen, 2013 6 Olive, 2003 7 Ehrlich, 1993; Unsworth, 2013

11congressen.nl


19

3-4-2014

En nu naar de praktijk

Wat te doen?

11congressen.nl

Inleiding Cognitieve Trainingen

11congressen.nl

20

3-4-2014


Conclusie van Susan Gathercole: “Tenslotte……, het wordt tijd dat we accepteren dat beperkte ‘quick-fix’ interventies die als stand-alone behandeling slechts voor een korte duur worden aangeboden, wel eens onvoldoende zouden kunnen zijn om een langdurig effect op het gedrag en het leren te bewerkstelligen. ….

11congressen.nl


…..Cognitive training methoden hebben een grotere waarde als zij worden ingebed in een breder plan van aanpak horend bij een langerdurende traject gedurende de schooljaren ……

11congressen.nl

21

Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen

Recommend Documents