LINKIT
1 of 7
Big Data
Knowledge Base
Werken onder (IT) architectuur; bittere noodzaak en geen modegril. LINKIT
BUILDING IT TOGETHER
Introductie Werken onder architectuur blijkt voor veel mensen een vaag en relatief onbekend begrip, hoewel iedereen er wel ooit over heeft gehoord. Bij veel bedrijven waar je op de IT afdeling loopt hoor je “Wellicht moeten we maar
Auteur Daan de Groof Organisatie LINKIT Datum 08-01-2016
eens gaan werken onder architectuur”. Wat wordt daar nou eigenlijk mee bedoeld en wat heeft het voor nut? Of is het een modegril die ook wel weer over waait. Is het eigenlijk wel een technisch verhaal of juist helemaal niet? Het lijkt me relevant om dit onderwerp eens vanuit verschillende perspectieven te belichten zodat iedereen zich een mening kan vormen over het belang van werken onder architectuur en de toegevoegde waarde ervan. Ik ben van mening dat organisaties veel profijt kunnen behalen als zij werken onder architectuur. In een tijd waarin ontwikkelingen en trends, zeker binnen
Inhoud
het IT domein, elkaar razendsnel opvolgen is zogenaamde “time to market”,
- Introductie
herbruikbaarheid, schaalbaarheid en flexibiliteit van de IT infrastructuur van
- De symptomen - De oplossing - Bezint eer ge begint - De valkuilen
doorslaggevend belang bij duurzaam succes van organisaties. In mijn optiek hebben organisaties die geen heldere visie hebben op hun IT architectuur en bijvoorbeeld nog nooit hebben gehoord van een zogenaamde Service Oriented Architecture (SOA) of SGA (Service Gerichte Architectuur, de
- Conclusie
Nederlandse vertaling van SOA) grote moeite hun IT diensten aan te passen
- Bronnen
aan snel veranderende marktomstandigheden. IT positioneert zich al lang niet meer als een kosten center of service center van een organisatie maar steeds meer als een enabler van de business die nieuwe bedrijfsstrategieën mogelijk maakt. Wanneer je op deze manier naar de IT afdeling kijkt, zul je zien dat business en IT elkaar enorm kunnen versterken en gezamenlijk tot grootse dingen in staat zijn. Je zou kunnen zeggen dat werken onder architectuur leidt tot business-IT alignment.
LINKIT
2 of 7
Big Data
Knowledge Base
De symptomen In algemene zin is gebrek aan inzicht, samenhang, beheersbaarheid en overzicht van het IT landschap vaak een signaal dat een organisatie niet onder architectuur werkt. Overschrijding van tijd- en geldbudgetten bij projecten, wildgroei in toegepaste methoden technieken en tools, gebrek aan aansluiting op de business en onverwachte impact door onbekende afhankelijkheden tussen architectuur componenten zijn vaak specifieke signalen. Door de jaren heen is het IT landschap van veel organisaties door een veelheid aan applicaties, beheeroplossingen, proceswijzigingen etc. uitgegroeid tot een chaos. Controle op en beheersbaarheid van het IT landschap is haast onbegonnen werk, zeker met budgetten voor beheer die jaar op jaar geknepen worden. De noodzaak om hierin verandering te brengen wordt dus vaak door organisaties aan den lijve ondervonden.
De oplossing Werken onder architectuur! Zijn daarmee alle problemen onmiddellijk opgelost en is de invoering ervan makkelijk? Zeker niet, maar het is een belangrijke eerste stap om overzicht te creëren en het IT landschap beheersbaar en controleerbaar te houden en een blik op de toekomst te richten. Architectuur is bovenal een managementinstrument om de professionalisering van organisaties te ondersteunen en de samenhang van o.a. proces architectuur, business architectuur, applicatie architectuur en technische architectuur op elkaar af te stemmen. Architectuur biedt kaders en houvast voor iedereen binnen de organisatie, maar ook daarbuiten. Denk hierbij aan ketenpartners en strategische partners binnen een branche die dankzij architectuurstandaarden bijvoorbeeld gegevens makkelijk kunnen uitwisselen en systemen aan elkaar kunnen koppelen. Intern komt initieel vaak de meeste weerstand vanuit ontwikkelaars en beheerders die jarenlang gewend zijn geweest zelf keuzes te maken. Deze groep gebruikt van nature graag hun favoriete tools, programma’s en oplossingen maar moeten zich realiseren dat ze onderdeel zijn van een groter geheel waarbij de beste oplossing voor hen niet altijd de beste oplossing is voor de organisatie.
LINKIT
3 of 7
Big Data
Knowledge Base
Bezint eer ge begint Een huis ga je toch ook niet bouwen zonder ontwerp en fundering? Wanneer je iets gaat ontwikkelen, bouwen maar ook beheren is het veel gemakkelijker als de basis, principes en standaarden bekend zijn en ook nageleefd worden. Binnen IT is dit niet anders. Werken onder architectuur is geen doel op zich maar helpt organisaties om grip te krijgen op de informatievoorziening en de algemene bedrijfsvoering. De bedrijfsdoelen en strategie zijn altijd leidend voor de architectuur en vormen t.a.t. het uitgangspunt. De IT architectuur dient daarbij ondersteunend te zijn bij het realiseren van de strategie. Uit diverse onderzoeken, maar nog belangrijker dan dat, uit de praktijk blijkt dat werken onder architectuur veel waarde kan toevoegen voor organisaties en bovendien kosten kan besparen. In het algemeen kun je stellen dat organisatie die werken onder architectuur beter presteren dan organisaties die dat niet doen. Dit is echter niet altijd het geval. Draagvlak binnen de organisatie, leiderschap, visie en een gedeeld gevoel van urgentie blijken belangrijke succesfactoren. Architectuur klinkt voor veel mensen heel ingewikkeld en technisch, maar hoeft dat in de praktijk helemaal niet te zijn. In dit opiniestuk heb ik eerder een aantal signalen benoemd die duiden op de behoefte om te werken onder architectuur. Vanzelfsprekend kan een heldere visie op architectuur de negatieve signalen ondermijnen. In de praktijk blijkt dat bij bedrijven die werken onder architectuur de informatievoorziening en de dienstverlening efficiënter en effectiever verloopt en er duidelijke sturing is aan de hand van de uitgestippelde strategie. Aanpassingen in bedrijfsprocessen, informatievoorziening en de technische infrastructuur die vereist zijn door interne of externe ontwikkelingen worden in samenhang doorgevoerd en er is sprake van zogenaamde business IT alignment. Kortom, organisatie die werken onder architectuur presteren beter dan organisaties die niet werken onder architectuur. In de literatuur kom je verschillende definities en vormen van architectuur tegen. Zonder te verdedigen dat dit de “enige” waarheid is, denk ik dat onderstaande indeling vaak in de praktijk is te herkennen.
LINKIT
Big Data
4 of 7
Knowledge Base
Enterprise Architectuur
Solution Architectuur
Domein Architectuur
Applicatie Architectuur
Infra Architectuur
Hoe het ook zij, architectuur bestaat uit verschillende componenten die in de keten afhankelijk van elkaar zijn. Elke nieuwe technologie die daar dan bijkomt veroorzaakt de nodige ketenproblemen. Denk bijvoorbeeld aan niet weg te denken ontwikkelingen als cloud en mobile. Wanneer je clouddiensten of andere “services” wilt integreren in de bestaande omgeving heb je overzicht en inzicht in de samenhang en afhankelijkheden nodig. Architectuur biedt hiervoor de benodigde kaders en richtlijnen ter bevordering van transparantie en bestuurbaarheid. Werken onder architectuur heeft dus een grote impact op de bedrijfsprocessen, op de organisatie en op het IT landschap. Om architectuur in te bedden in de organisatie moet er dus aandacht besteed worden aan de processen en de benoeming van de juiste rollen verantwoordelijkheden en overlegstructuren.
De valkuilen De voordelen van werken onder architectuur zijn haast te mooi om waar te zijn. Wie wil nou geen beheersbaar en transparant architectuurlandschap dat volledig in lijn is met de strategie van de organisatie en waar het geheel der componenten transparant en bestuurbaar is. De weg naar werken onder architectuur gaat echter niet alleen over rozen en de weg is niet van vandaag op morgen aangelegd. Het adopteren van een passende architectuurstandaard (bijv Nora of Gemma) en het promoveren van de meest ervaren IT’er naar architect is niet voldoende.
LINKIT
5 of 7
Big Data
Knowledge Base
Het vergt de nodige investeringen in tijd, geld en toewijding vanuit de hele organisatie. Het werken onder architectuur kan een ingrijpende transformatie zijn binnen een organisatie die goed begeleid dient te worden. Sommige stakeholders (bijvoorbeeld beheerders en ontwikkelaars) zullen in beginsel wellicht een negatieve houding aannemen t.a.v. de verandering omdat werken onder architectuur door hen gezien wordt als een inperking van hun vrijheid. Het is een feit dat architectuur kaders biedt bij het bedenken en realiseren van (IT) oplossingen en het belang voor de organisatie daarbij voorop wordt gesteld en niet het belang van het individu of het project. Deze “beperking” is niet altijd leuk maar heeft op de lange termijn alleen maar positieve effecten. Denk hierbij bijvoorbeeld aan snellere besluitvorming, een consistente infrastructuur en een grotere flexibiliteit en herbruikbaarheid van componenten. De richting en concrete invulling van architectuur veranderd ook met de tijd. Lange tijd werd architectuur bepaald door client/server computing maar door de komst van o.a. clouddiensten en trends als SaaS, PaaS en IaaS wordt het principe van een service gerichte architectuur, waar op zichzelf staande applicatie/services onderling samenwerkingen via een digitale servicebus (bijv. Biztalk of Tibco) al breed toepast in de markt. In de praktijk hoor je vaak dat organisatie te druk zijn (vaak reactief) om werken onder architectuur goed op de kaart te zetten en dat ondersteuning en draagvlak ontbreekt. En zijn diverse bedrijven die gespecialiseerd zijn bij het opzetten en implementeren van werken onder architectuur. Een bedrijf als LinkiT bijvoorbeeld heeft veel (praktische) ervaring met het invoeren van werken onder architectuur bij diverse grote en minder grote organisatie in verschillende branches waardoor zij in staat zijn om de juiste expertise en mensen in te zetten om het traject succesvol te doorlopen en tevens te borgen in de organisatie. Vaak wordt hierbij als leidraad een bepaalde architectuurstandaard geadopteerd met bijbehorende architectuurproducten zoals bijv high level design, low level design, project inittiatie document en doelarchitectuur. Wanneer je je verdiept binnen het brede vakgebied IT Architectuur zul je al snel ondervinden dat er een enorme hoeveelheid en diversiteit aan standaarden, frameworks en modellen beschikbaar zijn. Welke standaard het beste is hang helemaal af van de situatie en de branche. Zo zijn er bijvoorbeeld standaarden specifiek voor toepassing binnen de overheid zoals Nora en Gemma. Persoonlijk ben ik groot voorstander van het TOGAF framework. De kracht van TOGAF is dat het een open standaard framework,
LINKIT
6 of 7
Big Data
Knowledge Base
breed toegepast wordt in de markt en bovendien leverancier- tool- en technologie onafhankelijk. Het is een zeer geschikt framework met bewezen succes dat uitstekend toepasbaar is in combinatie met een Service Oriented Architecture. Er zijn daarnaast prachtige systemen te verkrijgen die ondersteuning bieden aan werken onder architectuur. In dergelijke systemen kun je doorgaans alle architectuuraspecten van je organisatie beschrijven, vastleggen en volgen. Denk hierbij aan processen, medewerkers, middelen en IT infrastructuur. Alle informatie is eenduidig, centraal en uniform. Kortom: de basis voor beheersbaarheid.
Conclusie Werken onder architectuur kent vele vormen en gradaties. Waar het om gaat is dat er een duidelijke structuur is en veranderingen in een organisatie en in het IT landschap worden begeleidt vanuit een centraal gecoördineerd punt. Het is een feit dat veel organisaties door vele technische, organisatorische en applicatieve veranderingen veel baat hebben bij werken onder architectuur. Herken je de symptonen die in dit stuk geschetst worden? Dan is het zeker raadzaam om de invoering van werken onder architectuur te overwegen. Elke gewenste verandering start met een analyse van de huidige situatie (IST) en van de gewenste situatie (SOLL) om vervolgens een transitieplan vorm te geven die begeleid en aangestuurd wordt door de conventies van de architectuur. Mijn visie over hoe een organisatie het beste kan starten met werken onder architectuur en welke standaard in welk geval het best passend is, is wellicht een interessant onderwerp voor een volgend stuk.
LINKIT
Big Data
7 of 7
Knowledge Base
Bronnen 1. Zarvić, N., & Wieringa, R.J. (2006). An Integrated Enterprise Architecture Framework for Business-IT Alignment. In: Proceedings of the CAISE*06 Workshop on Business/IT Alignment and Interoperability (BUSITAL 2006), 5-9 Jun 2006, Luxembourg. 8. CEUR Workshop Proceedings 237. CEUR. ISSN 16130073 2. Närman, P., Schönherr, M., Johnson, P., Ekstedt, M., & Chenine, M. (2008). Using Enterprise Architecture Models for System Quality Analysis. Enterprise Distibuted Object Computing Conference. 12th International IEEE, 14-23. 3. Babar, M. A. (2013, September). Perspectives and reflections on cloud computing and internet technologies from NordiCloud 2012. In Proceedings of the Second Nordic Symposium on Cloud Computing & Internet Technologies (pp. 72-79). ACM.
LINKIT
BUILDING IT TOGETHER
© Copyright LINKIT 2016 LINKIT Group Produced in the Netherlands January 2016 Other product and service names might be trademarks of LINKIT or other companies. This document is current as of the initial date of publication and may be changed by LINKIT at any time.
