Werken met een chronische ziekte: het kan!

Verantwoordelijke uitgever: Marc de Greef, Kolonel Begaultlaan 1A/51, 3012 Leuven - Verschijnt niet in juli en augustus - p808039

Afgiftekantoor Leuven Mail Maandelijkse uitgave www.prevent.be

504

Werken op hoogte: een ongeval is genadeloos Werken met een chronische ziekte: het kan!

September

ov

operatie veiligheid

September 2013

Burn-out: niet enkel een ziekte voor managers

INHOUD Arbeidsveiligheid 04 Werken op hoogte: een ongeval is genadeloos

06 Leren uit ongevallen Ploegbaas overlijdt door vallend betonblok 07 De risico's van het vak Theatertechnicus: handige harry die een droomwereld creëert Thema van de maand : Handgereedschap: gebruiken waarvoor het gemaakt ist

08

Zoek de fout Werken langs de openbare weg?

10

Fit&gezond Wonen nabij een windmolen: wat zijn de gevaren voor de gezondheid?

11

Gezondheid op het werk Werken met een chronische ziekte: het kan!

12

Terug naar school 14 School: welke gevaren bedreigen je kinderen?

Laagopgeleide jongeren kampen almaar vaker met een burn-out. Een jongere op zes zou slachtoffer zijn. De belangrijkste oorzaken zouden de hoge werkdruk zijn en hun negatieve zelfbeeld. Dat blijkt uit een recente studie. Het idee dat burn-out een ziekte zou zijn voor managers, is dus fout: “Hoe hoger men zich in de hiërarchie bevindt, hoe meer controle men heeft over zijn werk en hoe autonomer men kan werken. Laagopgeleide werknemers hebben vaak een uitvoerende functie, zonder de mogelijkheid hun eigen uurschema te regelen”, zegt een arbeidspsycholoog. De Morgen

15 Vrije tijd Opgelet met wandelingen in het jachtseizoen Gezondheid op het werk 16 Test je kennis over musculoskeletale aandoeningen

Operatie Veiligheid is een uitgave van Prevent en verschijnt 10 maal per jaar. Er bestaat ook een Franstalige uitgave, "Objectif Prévention" Redactie Prevent: Marie-Noëlle Rasson, Sylvie Winnen, Ellie Maerevoet, Bram Schittecatte

tel.: +32 2 643 44 44, [email protected] De redactie streeft naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie, waarvoor ze echter niet aansprakelijk kan worden gesteld

Abonnementen tel.: +32 16 26 95 54 fax: +32 16 26 95 96 [email protected]

© Copyright, alle rechten voorbehouden, Prevent. Niets uit deze uitgave mag gepubliceerd of gekopieerd worden zonder uitdrukkelijke toestemming van Prevent.

2 Operatie Veiligheid N504

Fietsers: draag je helm! Volgens een internationale studie zouden er door het dragen van een fietshelm 431 zwaargewonden per jaar minder zijn in België. De studie toont aan dat bijna de helft van de zwaargewonde fietsers, kwetsuren hebben aan het hoofd en/of hersensletsels. Bij jonge kinderen tussen 0 en 5 jaar zijn hoofdblessures en hersensletsels vaak het gevolg van een val. Het is dan ook erg aan te raden om een helm te dragen, vooral voor kinderen. Touring heeft daarnaast ook de kwaliteit van de fietshelmen voor kinderen getest. “De resultaten zijn erg bemoedigend: alle helmen krijgen een goede score”, zegt de mobiliteitsorganisatie. La Libre

iNapo: Napo vanaf nu ook te bekijken op smartphone en tablet De animatiefilms van Napo voor de promotie van veiligheid en gezondheid op het werk zijn nu ook beschikbaar voor de tablet. De gebruikers van iOs en Android kunnen de avonturen van Napo gratis bekijken via een app die werd ontwikkeld door de Italiaanse Workers Compensation Authority. De app bestaat in het Italiaans, Engels, Duits, Frans en Spaans. Napo is een reeks animatiefilms over personages die op het werk geconfronteerd worden met veiligheidsproblemen. Napo is de held van de reeks. Hij is sympathiek maar achteloos en symboliseert een werknemer in de industrie of eender welke sector.

September 2013

Website van de maand

Fotowedstrijd: stuur ons jouw foto’s Kom je net terug uit vakantie en heb je originele, gevaarlijke of net voorbeeldige werksituaties gefotografeerd? Het is nog niet te laat om je foto’s dan op te sturen voor onze fotowedstrijd! Dit kan nog tot 15 september. Onze jury van experten zal nadien drie winnaars aanduiden. De prijzen zijn een cadeaubox à la carte van 100 en 35 euro voor de eerste en tweede prijs en een Fnac cadeaucheque van 15 euro voor de derde laureaat. Alle info vind je op onze website www.prevent.be.

Cijfer

30%

Dat is het aandeel verkeersongevallen dat zou te wijten zijn aan vermoeidheid. Sofico en het Waalse gewest hebben een nieuwe campagne gelanceerd over verkeersveiligheid met als thema de gevaren van vermoeidheid achter het stuur.

Thema van de maand

Je kan de app downloaden via onderstaande links: https://itunes.apple.com/us/app/ inapo/id627443560?mt=8

© Prevent / ill. Essentia design

https://play.google.com/store/ apps/details?id=it.inail.napo&hl=nl

Wees voorzichtig bij het hanteren van handgereedschap.

Operatie Veiligheid N504

3

Werken op hoogte: een ongeval is genadeloos

© foto: Bidgee

September 2013

Veiligheid op het werk

Vallen vanop hoogte zijn vaak de zwaarste arbeidsongevallen. 15% van de dodelijke arbeidsongevallen in 2011 was te wijten aan het vallen vanop hoogte. Of je werkt met een ladder, hoogwerker of steiger, voorzichtigheid is altijd geboden. Leer de regels voor goed gebruik en pas ze altijd toe. Ze kunnen je leven redden.

Voor je begint te werken: analyseer de risico’s Ga eerst na of je het werken op hoogte kunt vermijden. Voor sommige karweien kun je bijvoorbeeld een verlengstuk gebruiken. Moet je toch op hoogte werken, neem dan de tijd om na te gaan wat de risico’s zijn, zelfs als de hoogte beperkt is. Dit noemt men een risicoanalyse: alle situaties en taken overlopen die je moet uitvoeren en de risico’s ervan afwegen. Bij werken op hoogte moet je o.a. denken aan: • vallende voorwerpen als je boven een doorgang werkt; • vloeropeningen, gaten en putten als je moet werken op een dak of op een


bouwwerf; • elektrische leidingen als je op een dak moet werken of vlakbij een weg; • of de persoonlijke of collectieve beschermingsmiddelen in orde zijn; •…

Opgelet met ladders Als je vaak een ladder moet gebruiken, privé of professioneel, dan is dit niet zonder gevaar. Ladders kunnen gemakkelijk wegschuiven en je meesleuren in hun val. Dit is de basisregel: een ladder is een toegangsmiddel dat je gebruikt om naar een hoger gelegen vlak te gaan. Op een ladder werken doe je alleen voor een taak van korte duur met een

laag risico én als er geen andere manier van werken is. Een paar tips: • Neem de tijd om je ladder correct op te stellen; • Gebruik de 1 op 4-regel: de afstand tot de muur moet een kwart bedragen van het hoogteverschil dat je met de ladder wil overbruggen. Voor een gebouw van vier meter hoog, plaats je de ladder dus op één meter van de muur; • Zorg ervoor dat de basis van de ladder niet kan wegglijden, gebruik hulpmiddelen of vraag een collega om de ladder stevig vast te houden; • Nog een regeltje: zorg er voor dat je altijd 3 contactpunten hebt op de ladder, dus 2 handen en 1 voet of 1 hand en 2 voeten ;

Gebruik een hoogwerker Om op hoogte te werken maak je het best gebruik van mobiele werkplatformen. Er bestaan verschillende soorten mobiele werkplatformen: hoogwerkers, schaarliften, telescoophoogwerkers en verreikers. Deze toestellen mogen enkel bestuurd worden door personen die hiervoor bevoegd zijn. Aandachtspunten voor mobiele werkplatformen: • Zorg dat de hoogwerker steeds op een stevige, effen ondergrond staat. Gebruik de stabilisatoren en de stempels zodat de hoogwerker stevig opgesteld staat en niet kan kantelen. Voorzie, indien nodig, houten of metalen hulpstukken om de basis te verstevigen; • Blokkeer de wielen van mobiele werkplatformen, zodat ze niet kunnen wegrollen;

• Gebruik altijd een valharnas en maak het vast aan een veilig verankeringspunt; • Verdeel het gewicht in de werkbak gelijkmatig en zorg dat je nooit het maximaal toegelaten gewicht overschrijdt; • Blijf altijd in contact met het team.

Basisregels voor steigers • Enkel personen die een speciale opleiding gevolgd hebben, mogen steigers monteren, demonteren of ombouwen. • Elke steiger moet uitgerust zijn met leuningen en plinten en moet veilig toegankelijk zijn via trappen en ladders. • Steigers die je mag betreden herken je aan de groene steigerkaart waarop alle relevante veiligheidsinformatie staat. Er bestaan zes klassen steigers, hoe hoger het cijfer, hoe meer gewicht de steiger kan dragen. Elke steiger heeft echter een maximaal toelaatbare belasting. Deze staat vermeld op de

Prevent reikt maandelijks informatie en hulpmiddelen aan rond een specifiek thema: artikels, de praktische steekkaart PreventMemo, een leidraad voor een korte infosessie en een bijhorende videocursus (safety-tv). Neem een kijkje op www.prevent.be voor verdere informatie.

September 2013

• Als je toch moet werken op de ladder, klim dan nooit hoger dan de derde hoogste sport.

steigerkaart. Zorg ervoor dat die nooit overschreden wordt.

I n s t r u c t i e f i c h e

Je hebt vaste steigers, hangsteigers en rolsteigers. Werken met rolsteigers brengt specifieke risico’s met zich mee. Hiernaast vind je wat je wel en niet moet doen bij dit type arbeidsmiddel.

Wat je moet doen • Controleer vooraf elke rolsteiger - staat hij stabiel? - zijn de remmen geblokkeerd? - zijn er geen zichtbare beschadigingen? - is de nodige afscherming aanwezig (plinten, leuningen, tussenleuning,...)? • De steiger moet zo hoog reiken als nodig voor de werkzaamheden. • Draag je gereedschap in een speciale gordel. • Sluit de toegangsopening als je op de werkvloer bent. Wat je nooit mag doen • De steiger verplaatsen wanneer er iemand op staat of wanneer er materialen/gereedschap op de stelling liggen. • Iets te veranderen aan de steigeropbouw als je hiertoe niet bevoegd bent (bv. onderdelen van de steiger weghalen omdat ze in de weg zitten). • Langs de steigerelementen naar boven klimmen. Gebruik de ladder; • Hulpsteigers of andere hulpmiddelen (bv. trapjes) op de werkvloer te plaatsen om de steiger hoger te maken. • De steiger overbelasten. Hou rekening met de maximaal toegelaten belasting. • de rolsteiger vlakbij elektrische bedrading en kabels te zetten. Belangrijke tip: Enkel vakmensen mogen steigers opbouwen en verbouwen

Operatie Veiligheid oktober 2013 www.prevent.be/p/fiches

Veilig werken met een rolsteiger

Ploegbaas overlijdt door vallend betonblok

Wat gebeurde er? Op de dag van het ongeval bevond de ploegbaas zich op een bouwplaats voor de heropbouw van een keermuur (bedoeld om de rivier Matane in haar bedding te houden bij overstromingen in het voorjaar). Een arbeider was een betonblok aan het transporteren met behulp van een ketting die was vastgemaakt aan de kaken van een trilblok gemonteerd op een graafmachine, toen een schakel van de ketting brak. Het betonblok kwam los en raakte het hoofd van de ploegbaas. Hij overleed ter plaatse.

Welke lessen trekken we uit dit ongeval? De werknemer nam risico’s door het betonblok op te hijsen zonder eerst gecontroleerd te hebben of de hijsapparatuur wel in goede staat was en het gewicht van de last kon dragen.

Hijsmiddelen en veiligheid Hijsmiddelen kunnen een risico vormen voor de gebruikers. Wanneer ze niet voldoen, versleten en/of verroest zijn of niet geschikt voor het gewicht van de last, kan het hijsmiddel breken, waardoor de last kan vallen. Deze arbeidsmiddelen moeten dus regelmatig door een externe dienst voor worden gecontroleerd. Let bij het gebruik van hijsmiddelen op de volgende punten: - Nooit onder een last doorlopen - Controleer of ze geschikt zijn voor de


beoogde taak, of er geen sporen van slijtage zijn en of ze voldoende sterk en stabiel zijn. - Controleer de maximale belasting en zorg ervoor dat de last niet zwaarder is. - Zorg ervoor dat je de vereiste opleiding hebt gekregen voor een veilig gebruik van dit soort middelen. - Waarschuw de werknemers in de omgeving, zodat ze de nodige veiligheidsmaatregelen kunnen nemen. - Draag je persoonlijke beschermingsmiddelen en herinner zo nodig je collega’s eraan ze te dragen. Source: CSST

© CSST

Op 7 mei werd een ploegbaas van het Canadese bedrijf Construction Polaris dodelijk geraakt door een vallend betonblok. Hoe had men dit ongeval kunnen voorkomen ?

© CSST

September 2013

Leren uit ongevallen

September 2013

De risico's van het vak

Theatertechnicus: handige harry die een droomwereld creëert Drie kloppen weerklinken, het gordijn gaat open en… het spektakel begint! Welkom in de Koninklijke Muntschouwburg. Terwijl de acteurs hun ding doen, zorgen de technici ervoor dat alles vlot verloopt. Julie Gessemeter en Roger Challenor zijn twee van deze theatertechnici. In de ban van het podium Julie Gessemeter kwam terecht in de wereld van de podiumkunsten tijdens een baantje als werkstudent. Ze trad in 2002 toe tot de nachtploeg van de Munt, werd theatertechnicus en is nu verantwoordelijk voor het voorraadbeheer. Roger Challenor draait al lang mee in de Munt: hij begon er meer dan 20 jaar geleden, leerde alles al doende en is nu belast met de productie van de machinerie.

Een manusje-van-alles zonder hoogtevrees Een theatertechicus of toneelmeester maakt vooral decors en zorgt voor de wisseling van de decors tussen twee

scènes. Hij of zij moet eerst en vooral een handige harry zijn: “Je kunt een theatertechnicus beschouwen als een manusje-van-alles, maar we hebben meestal wel elk onze specialiteit,” zegt Julie Gessemeter. Een belangrijke eigenschap is ook dat je geen hoogtevrees mag hebben. Een theatertechnicus werkt immers ofwel op het podium, ofwel in de toneeltoren, die zich enkele meters boven de grond bevindt. Zo’n vijftien jaar geleden werd de veiligheid van het werk op hoogte in de Munt onder de loep genomen. “Vroeger waren wij echte ‘cowboys’, we klommen zonder enige beveiliging naar boven! In 1996, na het nodige overleg, werden er veiligheidsharnassen en levenslijnen besteld. Toen moesten we onze gewoonten wel veranderen en de werknemers ervan overtuigen die middelen ook te gebruiken. Dat was een lang proces, maar vandaag is veiligheid een reflex,” zegt preventieadviseur Christian Van Haute.

Met gevaar voor de rug Een theatertechnicus moet voortdurend lasten dragen. “In het begin forceert iedereen zijn rug. Dat is een harde les. Nochtans zijn er hulpmiddelen die ik kan gebruiken zoals rolwagentjes. En nu gebruik ik deze dan ook zoveel mogelijk. Ik doe ook steeds opwarmingsoefeningen vooraleer aan het werk te beginnen» zegt Julie Gessemeter. Roger Challenor heeft al twee hernia’s opgelopen waardoor hij

telkens verscheidene weken thuis heeft gezeten. Hij wijst op het bijkomende probleem voor de theatertechnicus, namelijk het afhellende podium, met een niveauverschil van maar liefst 4%. “Het lichaam raakt voortdurend uit zijn evenwicht bij elke verplaatsing, en bij manuele handelingen wordt de ene kant van het lichaam altijd zwaarder belast dan de andere kant.”

Een kunstenaarsritme Wie in de toneelwereld werkt, moet bereid zijn zich aan te passen aan onregelmatige werktijden: ‘s avonds, ’s nachts en in de weekends. “Toen ik begon, was ik 24. Mijn enthousiasme was groot en ik had geen moeite met mijn werkrooster. Maar dat veranderde toen ik merkte dat het gezinsleven eronder kan lijden. Nu werk ik vooral overdag. Aan het weekendwerk kan ik niet ontsnappen, maar ik probeer mijn leven zo goed mogelijk te organiseren. Daar staat tegenover dat je in de toneelwereld een interessant sociaal leven kunt opbouwen. “We vormen één grote familie. Soms reizen we als een team, dat zijn mooie herinneringen. En we hebben ook contact met medewerkers van andere theaters,” zegt Roger Challenor. Wil jij graag eens praten over de leuke aspecten en risico’s van je job? Contacteer ons via mail ([email protected])


7

Handgereedschap: gebruiken waarvoor het gemaakt is Eenvoudig handgereedschap wordt alleen door menselijke kracht ‘aangedreven’. Deze arbeidsmiddelen zijn niet helemaal ongevaarlijk. Gereedschap in slechte staat, foutief gebruik of gebruik zonder de nodige bescherming kan de oorzaak van een ongeval zijn.

Verschillende types handgereedschap Er bestaan verschillende types handgereedschap. Volgende gereedschappen noemt men eenvoudig handgereedschap (niet-elektrisch of pneumatisch): - slaginstrumenten en instrumenten om te kloppen (hamers, houwelen, bijlen…);

Affiche 2013/09

- instrumenten om te snijden (scharen, zagen,…); - instrumenten om aan te spannen

(schroevendraaier, sleutel,…); - instrumenten voor fabricage (vijlen, grove vijlen,…)

Niet ongevaarlijk

Hoe kwetsuren vermijden bij gebruik handgereedschap? 1. Kies het juiste gereedschap 2. Controleer de goede

staat van het gereedschap 3. Draag de nodige

persoonlijke beschermingsmiddelen


© Prevent / ill. Essentia design

September 2013

Thema van de maand: oktober 2013

De meest voorkomende oorzaken van ongevallen zijn verkeerd gebruik en slechte onderhoud. Om te kloppen gebruik je een hamer en niet de kop van een beitel. Oud, slecht en beschadigd gereedschap kunnen onder meer snijwonden, schaafwonden, kneuzingen en ontwrichting van hand en pols tot gevolg hebben. Controleer daarom, voor je begint te werken, volgende elementen: - Het gereedschap moet geschikt zijn voor de taak. Let ook op de afmetingen

Slaginstrumenten en instrumenten om te kloppen Loskomen of breken van de steel

- Controleer of de handgreep goed past en of de vezels van de houten steel parallel zijn met de as van het instrument.

Blessures aan je handen

- Gebruik een instrument met gladde steel.

Houding

- Mik goed en kijk achter je vooraleer je slaat. - Kijk goed naar het scherpe gedeelte van de beitel, niet naar het andere uiteinde van het werktuig. Neem een hoek van 60 tot 80° in acht en hou de beitel stevig vast.

Wegvliegende deeltjes

- Draag veiligheidsbril.

Instrumenten om te snijden Blessures aan je handen

- Slijp het instrument om de slagkracht te verminderen. - Gebruik handschoenen als je snijdende werktuigen van de ene plaats naar een andere moet brengen. - Hou je steeds uit de buurt van de snijlijn. - Draag een snijbestendige handschoen aan je vrije hand. - Trek steeds aan het mes, nooit het mes duwen.

Instrumenten om aan te spannen Elektrocutie

- Gebruik een geïsoleerde steel.

Vallende en glijdende voorwerpen

- Plaats het werktuig op een stevige ondersteuning. - Zet kleine onderdelen vast met een bankschroef. - Draag geen instrumenten in je zakken.

CAMPAGNEPAKKET De middenpagina's van Operatie Veiligheid gaan over het Thema van de maand. Dit jaar behandelt het campagnepakket de thema's brandpreventie en -bestrijding, snijwonden en handgereedschap en participatie en verantwoordelijkheid. Naast affiches zijn er ook nog een praktisch dossier, een folder, cartoons, een cd-rom,... die je helpen een campagne te organiseren in jouw bedrijf. Meer weten? Je kan het campagnepakket bestellen via www.prevent.be, 02 643 44 44 of [email protected]

Instrumenten voor het verspanen Hout versplintert bij de klap

- De steel moet voorzien zijn van een metalen ring of een metalen stuk binnenin dat is aangebracht aan het einde van de schroefdraad.

Test jezelf: vervolledig de voorzorgsmaatregelen 1. Als je moet werken aan een elektrische installatie

a. als hefboom of als beitel.

2. Na elk gebruik

b. met een hamer.

3. Gebruik nooit een schroevendraaier

c. probeer het dan niet op te vangen.

4. Sla nooit op een schroevendraaier

d. moet de steel geïsoleerd zijn.

5. Als de kop van een slagwerktuig (beitel, hamer) verpletterd wordt in de vorm van een paddenstoel

e. bewaar het dan in een schede of een steun gedragen op de rechter- of linkerheup, gericht naar je rug.

6. Wanneer je een voorwerp met een lemmet gebruikt (mes, bijl, wig)

f. trek dan naar beneden of in de tegengestelde richting, maar niet naar je toe.

7. Wanneer je je mes niet gebruikt

g. maak je de omringende ruimte vrij zodat je voldoende plaats hebt.

8. Wanneer je mes tijdens de werken valt

h. hou je handen en je lichaam dan weg van het lemmet.

9. Vóór het gebruik van een gereedschap met een lemmet zoals een bijl

i. moet je het werktuig herstellen of vervangen.

10. Wanneer je een tang gebruikt

j. maak je het gereedschap grondig schoon.

en het gewicht; - Je mag geen extreme inspanningen moeten leveren om het gereedschap te gebruiken. Is dat wel het geval, dan opteer je beter voor een elektrisch aangedreven alternatief; - Het gereedschap is van goede kwaliteit; - Bij gebruik mogen er geen vonken vrijkomen, vooral niet bij gebruik in een gebied met explosieven, ontbrandbare materialen of vluchtige vloeistoffen.

Hamers Koudbeitels

Schroevendraaiers en sleutels

Tangen en cutter

Bronnen: Prevent, VCA


9

September 2013

Wat zijn de risico’s en hoe ze te voorkomen?

Oplossingen: 1. d, 2. j, 3. a, 4. b, 5. i, 6. h, 7. e, 8. c, 9. g, 10. f

September 2013

Zoek de fout

Werken langs de openbare weg?

WorkSafe Magazine is een Canadees magazine over gezondheid en veiligheid op het werk. Het magazine publiceert regelmatig foto’s van gevaarlijke werksituaties en vraagt de lezers om de risico’s op te sporen en te becommentariëren. In het septembernummer komt een werksituatie langs de openbare weg aan bod. De werknemers lopen verschillende risico’s. Als je nog andere risico’s opmerkt, mag je ze mailen naar [email protected].

Deze werknemer draagt geen gepaste persoonlijke beschermingsmiddelen: veiligheidsschoenen, veiligheidshelm, signalisatiekledij.

De vrachtwagen staat onder een elektriciteitsleiding: bij het kiepen van de laadbak, bestaat het risico dat er contact gemaakt wordt met de elektriciteitsleiding.

Eén van de werknemers is druk in de weer met zijn telefoon. Hij heeft geen oog voor wat er rondom hem gebeurt.

De werknemer bevindt zich ook achter zijn voertuig en daardoor is hij niet zichtbaar voor aankomend verkeer.

De werkzone is niet goed afgebakend: er staan te weinig kegels en diegene die er staan, zijn niet goed geplaatst.

Er is geen wegsignalisatie geplaatst die het verkeer waarschuwt voor de werkzone. Zowel de werknemers als de weggebruikers lopen daardoor grote risico’s.

De werkzone mag niet toegankelijk zijn voor onbevoegden: de wandelaar en haar hond horen dus niet thuis in de werkzone.

De twee werknemers achter de vrachtwagen zijn druk aan het praten en hebben weinig aandacht voor de risico’s: als de bestelwagen naar voren rijdt, kunnen ze verpletterd raken. Als de vrachtwagen de lading kiept, kunnen ze gekwetst raken door de laadklep.

Gepubliceerd met de toestemming van WorkSafe Magazine, WorkSafeBC (www.worksafemagazine.com)


Wonen nabij een windmolen: wat zijn de gevaren voor de gezondheid? Windmolens of windturbines helpen om de opwarming van de aarde tegen te gaan. Er verschijnen er dan ook steeds meer in ons landschap. Ze zijn goed voor het milieu, maar ze kunnen ook hinder en ongevallen veroorzaken, vooral bij mensen die vlakbij wonen. Overlast De Hoge Gezondheidsraad heeft een advies uitgegebracht waarin staat dat windmolens nadelig kunnen zijn voor het welzijn en de gezondheid van de omwonenden. Door de overlast die ze veroorzaken, kunnen ze leiden tot “overmatige stress”. Het gaat hier vooral om: - Geluidshinder: windmolens produceren een continu achtergrondgeluid dat vooral ’s nachts hinderlijk is. Dit geluid kan de slaap verstoren en zo tot slapeloosheid, slaperigheid, stress en zelfs depressies leiden. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) bepaalde de conforme geluidsniveaus als volgt: 45 dB overdag en 40 dB ‘s nachts. - Visuele hinder: windmolens veroorzaken stroboscopische schaduweffecten. Deze stroboscopische effecten kunnen leiden tot misselijkheid, hoofdpijn en zelfs epileptische aanvallen. Ongevallen De Hoge Gezondheidsraad adviseert de veiligheidsproblemen in verband met windmolens ernstig te nemen. Bij de geregistreerde ongevallen zijn onder meer een afgebroken propellerblad (blad weggeslingerd, meest courante ongeval), losgekomen ijsblokken bij vriesweer, melding van een brand in de top van de mast (brandende brokstukken die ver worden weggeslingerd). Daarbij komen nog de ongevallen tijdens de constructie en het onderhoud, naast het risico op verstoring van het luchtverkeer. Preventieadviezen Woon je in de buurt van een windmolen, dan neem je best enkele preventieve maatregelen: - Laat het geluidsniveau in je woning opmeten door een specialist. - Isoleer je huis zo goed mogelijk tegen lawaai (dubbele beglazing, akoestisch isolerende raamkozijnen ...). - Gebruik ’s nachts oordopjes als het geluid hinderlijk blijft. - Wen er aan dat deze windmolens een onderdeel zijn van het landschap en leer ze te appreciëren want ze hebben een positief effect op het milieu. - Passeer je regelmatig langs een windmolenpark, wees dan extra voorzichtig bij vorst en storm. - Blijf bij vriesweer meer dan 300 meter uit de buurt van windmolenparken. - Kom bij stormweer nooit in de buurt van windmolens.

September 2013

Fit&gezond Belgen vaker blootgesteld aan bisfenol A en kwik Voor een onderzoek werd in 17 Europese landen de blootstelling aan vijf vervuilende producten, aanwezig in het milieu gemeten: kwik, cadmium, cotinine, ftalaten en bisfenol A. In België werden haar- en urinestalen van 120 kinderen tussen 6 en 11 jaar en hun moeders geanalyseerd. De resultaten tonen aan dat Belgen 43% meer blootgesteld worden aan bisfenol A dan gemiddeld in de andere landen. Ook de blootstelling aan kwik is hoger dan gemiddeld. Maar de blootstellingsdrempels zijn wel lager dan de aanbevolen grenswaarden voor de volksgezondheid. L’Avenir

Belgen nemen te veel aspirine De Belgen nemen te veel aspirine. In vier jaar tijd is het gebruik van aspirine met 25% gestegen. Dagelijks gebruiken meer dan een miljoen Belgen aspirine. Dokters schrijven het middel preventief vaak voor, onder andere tegen hartinfarcten. Nochtans blijkt uit studies dat het regelmatig innemen van lichte doses meer risico’s inhoudt dan voordelen voor patiënten zonder hartziektes. Zo kan door het dagelijks gebruik van aspirine het risico op inwendige bloedingen toenemen. Het Laatste Nieuws

Meer artikels over gezondheid op www.move-europe.be


11

September 2013

Gezondheid op het werk

Werken met een chronische ziekte: het kan! Ongeveer een op vier personen in de Europese Unie zegt een chronische ziekte te hebben. Deze ziekte treft ook veel werknemers. Werken met een chronische ziekte lijkt een onmogelijke opdracht te zijn. Nochtans is het, mits de nodige aanpassingen, mogelijk om professioneel actief te zijn.

Work.

Adapted for all. Move Europe.

Wat is een chronische ziekte? Chronische ziekten zijn ‘alle ziekten die gezondheidsproblemen inhouden waarbij een opvolging en behandeling over meerdere jaren of decennia mogelijk is’. Het gaat meestal om niet-overdraagbare ziekten met een lange duur en een trage voortgang die een impact hebben op de kwaliteit van het dagelijkse leven en op de gezondheid. Er kunnen verschillende factoren een rol spelen bij het ontstaan van chronische ziekten, zoals onder andere roken, ongezonde voeding, alcohol en het gebrek aan fysieke activiteiten (zie tabel).


Blijven werken of stoppen? Wanneer men de diagnose krijgt dat men aan een chronische ziekte lijdt, komt dit vaak hard aan. Er is tijd nodig om de ziekte te aanvaarden. De vraag of je moet stoppen of kan doorgaan met werken, volgt echter al heel snel op de diagnose. Je moet met je behandelende arts de situatie evalueren. Je kan bijvoorbeeld tijdelijk stoppen met werken en nadien deeltijds of voltijds terugkeren, afhankelijk van je gezondheidstoestand en van de behandeling die je moet volgen. Het behoud van werk of de terugkeer naar werk kan wonderen doen voor de geestelijke gezondheid van chronisch zieke werknemers. Zo toont men dat hun bijdrage wordt gewaardeerd. Terugkeren naar het werk kan zelfs de genezing bevorderen. Werknemers hebben baat bij het ontvangen van een volledig loon, aangezien het kan leiden tot een betere levenskwaliteit.

Praten of zwijgen? Veel werknemers kiezen ervoor om hun ziekte te verzwijgen omdat ze bang zijn gestigmatiseerd te worden. Je bent niet verplicht je ziekte te melden aan je werkgever of collega’s. Toch is het aan te raden erover te praten met de ar-

beidsgeneesheer. Hij is gebonden aan het beroepsgeheim (maar ook dit is niet verplicht). In het dagelijkse leven is het niet altijd gemakkelijk je ziekte te verbergen. Het komt je gemoedsrust ten goede erover te praten met mensen die je vertrouwt: een collega, je leidinggevende, de preventieadviseur,… Het beste is dat je leidinggevende op de hoogte is, zodat de werkorganisatie kan worden aangepast.

Terugkeer naar het werk: een moeilijke stap Terugkeren naar het werk na een lange afwezigheid is vaak een moeilijke stap: je moet vragen van collega’s beantwoorden, opnieuw wennen aan het werkritme, in sommige gevallen je aanpassen aan nieuwe taken,… Probeer je zo goed mogelijk op je terugkeer voor te bereiden door contact op te nemen met je werkgever en door er op toe te zien dat er aanpassingen gebeuren: het nieuwe werkritme bepalen, de mogelijkheid om aan telewerk te doen, het takenpaket bepalen, eventuele aanpassingen van de werkpost,… Als de terugkeer goed verloopt in het begin, mag je je niet laten ontmoedigen als het nadien wat moeilijker gaat. Het terugkeerproces is nooit volledig af en moet regelmatig opnieuw geëvalueerd en aangepast worden.

- Praat met je arts over een beter werkritme in functie van je ziekte en je behandeling: voltijds werken, 4/5de, halftijds. - Organiseer je medische afspraken goed en neem verlof zodat je werk er niet onder lijdt. - Indien je regelmatig een toeval krijgt, informeer dan een collega over de eerste hulp die moet toegediend worden. - Zorg dat je altijd je medicijnen bij de hand hebt. - Vraag hulp in het huishouden om je werk fysiek aan te kunnen.

Campagne De Europese campagne ‘Gezondheidsbevordering op het werk voor werknemers met een chronische ziekte’ is een initiatief van het Europees Netwerk voor Gezondheidspromotie op het Werk (ENWHP) en wordt gecoördineerd door Prevent. Prevent organiseerde op 25 februari 2013 een studienamiddag waarbij aandacht besteed werd aan het jobbehoud en de werkhervatting van chronisch zieke werknemers in België. Er kwamen enkele ervaringsdeskundigen aan het woord en de praktische gids ‘Gezondheidsbevordering op het werk voor werknemers met een chronische ziekte’ werd voorgesteld. Voor de Belgische campagne “Gezond werk voor iedereen. Move Europe” werd ook een website ontwikkeld. Je vindt er alles over op www.workadaptedforall.eu. Op 22-23 oktober 2013 vindt de slotconferentie plaats in Brussel.

Tabel: Enkele courante chronische ziekten in de EU, economische kosten en de risicofactoren.

September 2013

Bijkomende tips

Sterfte- en ziektecijfers in de EU-landen

Gerelateerde risicofactoren

Kanker bv. colorectale, borst-, prostaat-, long- en maagkanker

1,7 miljoen doden

Tabak Alcohol

Cardiovasculaire ziekten (CVZ) bv. hartziekten, beroerte, hypertensie

2 miljoen doden

Roken Ongezonde voeding Fysieke inactiviteit Alcoholmisbruik

Chronische nierziekte (CNZ)

10% van de bevolking is aangetast, minstens 40 miljoen mensen in de EU zijn aangetast

Hypertensie Diabetes Obesitas Roken

Leverziekten bv. hepatitis B, C, D, E en niet-virale vormen (alcoholische en autoimmune hepatitis), cirrose, leververvetting, leverkanker, genetische aandoeningen (haemochromatosis, ziekte van Wilson, syndroom van Gilbert)

70.000 sterfgevallen per jaar door chronische leverziekten

Alcoholgebruik Obesitas Consumptie van verzadigde vetten

Geestelijke gezondheid

Een Europeaan op vier zal tijdens zijn leven een mentale aandoening hebben

Obesitas en overgewicht bv. hypertensie, hyperlipidemie, cardiovasculaire ziekten en type 2-diabetes

In de 19 lidstaten waarvoor er data beschikbaar zijn, varieerde het aandeel van de personen met overgewicht en obesitas in 2008-2009 tussen 36,9% en 56,7% bij vrouwen, tussen 51% en 69,3% bij mannen.

Ongezonde voedingsgewoonten Sedentaire levensstijl

Ademhalingsziekten bv. chronisch obstructieve longziekte (COPD), astma, longkanker, pneumonie en tuberculose

Gemiddeld 43,6 sterfgevallen per 100.000 inwoners. Ademhalingsziekten zijn leeftijdgebonden, d.w.z. dat de grote meerderheid van de sterfgevallen door deze ziekten geregistreerd wordt bij personen vanaf 65 jaar.

(Passief) roken Diverse vormen van luchtverontreiniging

Type 2-diabetes Microvasculaire ziekten leiden tot een verslechtering van het zicht, blindheid en nierfalen. Bovendien bevordert type 2-diabetes cardiovasculaire ziekten en beroertes.

31 miljoen gevallen (bijna 10% van de totale Europese bevolking)

Ongezonde voedingsgewoonten Sedentaire levensstijl


13

School: welke gevaren bedreigen je kinderen? De vakantie is voorbij! Dat betekent dat je, zoals elk jaar, met een klein hartje je bengels weer naar school brengt. En dan hoop je maar dat ze zich daar veilig voelen. Maar waarom zou je je kinderen niet voorbereiden op de gevaren waarmee ze te maken kunnen krijgen? Ongevallen op school De meeste verwondingen bij kinderen zijn te wijten aan ongevallen thuis, meteen gevolgd door ongevallen op school. Volgens een onderzoek van de Universiteit Gent wordt 1 op de 12 leerlingen het slachtoffer van een ongeval op school waarvoor de tussenkomst van een arts of verpleegkundige nodig is. In de lagere school lopen ze vooral kwetsuren op tijdens de speeltijd. Op de middelbare school is dit vooral tijdens het turnen of het sporten. In de meeste gevallen gaat het om breuken, kwetsuren aan de tanden, verstuikingen en spierblessures. Wij geven je enkele tips om te voorkomen dat je kind valt of zich verwondt. - Zorg voor goede schoenen met antislipzolen. - Leer kinderen dat losse veters onmiddellijk vastgeknoopt moeten worden. - Zorg voor comfortabele, goed passende kleren om struikelpartijen te vermijden. - Leer kinderen dat ze hun spieren moeten opwarmen en rekoefeningen moeten doen voor ze beginnen sporten. - Leg uit wat ze moeten doen bij een ongeval, bv. ijs aanbrengen, ontsmettingsmiddel gebruiken, de leraar roepen,…


Infectieziekten Veel kinderen lopen op school een infectieziekte op. De meest voorkomende bronnen van besmetting zijn deurklinken, toiletten, eettafels, kranen, waterfonteintjes, maar ook bureautafels, toetsenborden en muizen. Voor een goede schoolhygiëne is het essentieel dat iedereen regelmatig en grondig de handen wast. Toch is er in veel scholen geen zeep en niets om de handen te drogen. Dit kun je doen om ervoor te zorgen dat je kinderen zichzelf beschermen tegen ziektekiemen: - Toon hoe ze hun handen grondig moeten wassen (zie kadertekst). - Herinner hen eraan dat ze hun handen meerdere keren per dag moeten wassen, in ieder geval na elk gebruik van het toilet en altijd vóór en na de lunch.

Hoe was je je handen op een doeltreffende manier? Je moet eerst je handen afspoelen en vervolgens inzepen, zo mogelijk met vloeibare zeep, gedurende ten minste 20 seconden. Om ervoor te zorgen dat kinderen lang genoeg hun handen wassen, kun je hen bijvoorbeeld een liedje leren, dat ze dan in zichzelf zingen. Nadat de handen gewassen zijn, moeten ze worden afgespoeld en afgedroogd met een schone handdoek. Gemeenschappelijke handdoeken bevatten veel bacteriën en zijn dus af te raden. Zijn er geen handdoeken voor eenmalig gebruik, dan gebruik je beter toiletpapier.

© photo: Kristin Olsen

September 2013

Terug naar school

- Geef hun zo nodig een reinigende gel die spoelen overbodig maakt. - Geef een waterfles mee zodat ze niet van de kraan in de toiletten moeten drinken.

Pesten op school In België zijn ongeveer 100.000 kinderen per jaar het slachtoffer van pesten op school. Pesten kan worden gedefinieerd als herhaald geweld van verbale, fysieke of psychologische aard onder de vorm van slagen, afpersing, roddels, beledigingen, cyberpesten... Pesten kan leiden tot voortijdig afhaken op school, stofwisselingsstoornissen, depressies, gewelddadig gedrag, tot en met zelfmoord. Om te voorkomen dat je kind gepest wordt: - Luister altijd naar je kind. - Wees alert voor de eerste tekens van pesten: minder zin om naar school te gaan, sporen van agressie, plotse afzondering… - Stuit je op sporen van pestgedrag, neem dan onmiddellijk contact op met de schooldirectie om een oplossing te vinden. - Is er na enige tijd geen verandering merkbaar, overweeg dan je kind van school te laten veranderen. - Merk je dat je kind voorbij pestgedrag niet verwerkt heeft, stel dan voor om eventueel een therapie te volgen.

Bron: Onderzoeken CI Assurances et Ethias, The HeatlhySchools project

September 2013

Vrije tijd

Opgelet met wandelingen in het jachtseizoen Elk jaar gebeuren er jachtongevallen in onze bossen. Jagers en wandelaars zijn de belangrijkste slachtoffers. We geven een kort overzicht van enkele jachtongevallen, aangevuld met enkele veiligheidstips voor de wandelaars. Wanneer wordt er gejaagd? Het jachtseizoen omvat meerdere periodes waarin wordt gejaagd, afhankelijk van het type wild. Toch kan worden gesteld dat de grote jachtpartijen en drijfjachten plaatsvinden van 1 oktober tot het einde van het jaar. In sommige streken echter kan de jacht al beginnen op 15 september.

Blijf waakzaam Wanneer je besluit om te gaan wandelen: - Leg je route van tevoren vast en neem contact op met de toeristische dienst of de gemeente. Zij zullen je vertellen

Enkele recente ongevallen Dat jagen niet ongevaarlijk is, bewijzen onderstaande voorbeelden. In vele gevallen is de jager zelf het slachtoffer maar soms ook geraken nietsvermoedende wandelaars of anderen betrokken. - Een schietklare jager haalt per ongeluk de trekker over en verwondt zijn hand. - Bij het overhalen van de trekker ontploft een patroon in de loop van het geweer van de eigenaar. - Een jager die deelneemt aan een drijfjacht wordt gewond aan zijn knie door de kogel van een andere jager. - Een geweer gaat per vergissing af wanneer een jager wordt verrast door de sprong van een everzwijn dat hij dood waande. - Een drijver wordt aangevallen door een everzwijn. - Een jager glijdt uit en zijn geweer gaat daarbij af in de richting van zijn onderbuik. - Een automobilist wordt geraakt door een verdwaalde kogel. - Twee plukkers worden gewond door de kogels van een jager.

of er in dat gebied wordt gejaagd, en ze kunnen je eventueel een andere route adviseren. - Lees altijd aandachtig de verschillende informatieborden. - Draag goed zichtbare, felgekleurde kleren. - Blijf op de wandelpaden.

Kruis je een drijfjacht? - Neem contact op met de eerste jager die je ziet, en informeer naar de omvang van het gebied en de situatie op dat moment. - Ben je in groep, blijf dan samen en steek samen het gebied over, zonder drukte of lawaai te maken. - Eet geen snacks te midden van de drijfjacht. - Maak een onderscheid tussen een jachtsituatie en een reële jachtactie,

bv. wanneer de honden blaffen. In dat geval blijf je beter stilstaan, en wacht je tot de actie zich van je verwijderd heeft.

Vast te midden van een jachtactie? - Maak je aanwezigheid kenbaar door te schreeuwen of te roepen dat men moet stoppen met schieten. - Blijf goed uitkijken en probeer de jagers te zien voordat ze jou zien (er is altijd een risico dat ze direct schieten wanneer ze beweging zien). - In het uiterste geval ga je op de grond liggen, waarbij je roept en wacht op het einde van de jacht, herkenbaar aan drie korte stoten van een jachthoorn. Bron: www.chasse-ardennes.be


15

Test je kennis over musculoskeletale aandoeningen Musculoskeletale aandoeningen (MSA) horen tot de meest voorkomende beroepsziekten in de Europese Unie. Ze treffen werknemers in alle sectoren en zijn de oorzaak van heel wat werkonderbrekingen. Wat weet jij over MSA?

Juist

Fout

1) Er bestaat Belgische wetgeving over manuele hanteren van lasten gebaseerd op een Europese Richtlijn

R

R

2) MSA is een verzamelnaam voor aandoeningen aan de musculoskeletale structuren van ons lichaam

R

R

3) MSA treffen alleen de spieren

R

R

4) Koude en vocht vormen een risicofactor voor MSA

R

R

5) Blootstellingen aan trillingen op het werk kan het risico voor MSA vergroten

R

R

6) Stress heeft geen invloed op het ontstaan van rugklachten

R

R

7) Je kan een MSA krijgen door niet te bewegen

R

R

8) Het gebruik van computermuizen kan geen MSA veroorzaken

R

R

9) Je moet om de twee uur je werk aan de computer even onderbreken

R

R

10) Zwangere vrouwen mogen lasten tillen zolang zij hiervan geen schade ondervinden

R

R

11) Tendinitis, het carpale tunnelsyndroom en tenniselleboog zijn drie voorbeelden van MSA

R

R

12) Als je chronisch pijn hebt of pijnscheuten krijgt van repetitief werk of van het tillen van lasten, vormen pijnstillers de beste oplossing

R

R

Bron: EU-OSHA

Oplossingen: 1: Juist; 2: Juist; 3: Fout; 4: Juist; 5: Juist; 6: Fout; 7: Juist; 8: Fout; 9: Juist; 10: Fout; 11: Juist; 12: Fout

September M a i 2 02013 13

Gezondheid op het werk


Werken met een chronische ziekte: het kan!

Recommend Documents