31-10-13
Werken aan de WEconomy Benelux Conferentie 21 oktober 2013 - Apeldoorn Prof. Dr. Jan Jonker Hoogleraar Duurzaam Ondernemen Nijmegen School of Management Radboud University Nijmegen
Welkom bij een samenleving in transitie
Politiek
Maatschappij
Overheden bezuinigen op de economie van het verleden. Wie investeert in een economie van de toekomst?
Zo dachten we dat het zat …
1
31-10-13
… maar dit is de ‘crises’ werkelijkheid .
[1] Veiligheid [2] Vertrouwen [3] Grondstoffen [4] Geld [5] Governance
[6] Ecologie [7] Demografie ... en ?
Welkom in de “Risico Maatschappij”.…
Tegelijkertijd en ondertussen ...
Welkom bij de ‘Circulaire’ Economie
2
31-10-13
Welkom in een ‘energieke’ samenleving • • • • • • •
Dichtbij Betrokken Met elkaar Met ‘winst’ Zorg-oplossend Aan de knoppen Verschil makend
De stad, de burger faciliteren ... maar niet vrijblijvend
Sociale, ecologische en economische duurzaamheid … doet ertoe …
1987
3
31-10-13
Beeld van een ‘Nieuwe’ Wij-Economie
Zelfproductie Economie
Circulaire Economie
Samen werkingseconomie
Bio-based Economie
jan jonker
[r ed a c t ie]
Werken aan de
Economie van delen
We
conomy
Functionele Economie
Duurzaamheid
coöperatief
organiseren
Stromingen Nieuwe Economie Materiele economie Circulaire economie
Funtionele economie
Bio-based economie
Stromingen Nieuwe Economie Economie van zelf-organisatie
Zelf-productie economie
Samenwerkings economie
Deel economie
4
31-10-13
WEconomy is ... samen waarde creëren die van waarde is Strategie keuzes
Weconomy verbindend ondernemen
Business Modellen
Wat (is) (bepaalt) de waarde van waarden? Wij?
Economiseren van ‘stille’ waarden
Maar wel realistisch blijven: Duurzaam Organiseren is een ‘wicked’ vraagstuk
Copyright Robert E. Horn, 2007
5
31-10-13
BBO Model is aan revisie toe
Burgers
Bedrijven
Overheid
Instrumentatie: MKBA? Een Maatschappelijke Kosten-Batenanalyse (MKBA) geeft het rendement van een investering voor de gehele maatschappij weer. De kracht van de MKBA is het inzichtelijk maken van alle voor- en nadelen van een investering. Alle effecten die onze welvaart en ons welzijn beïnvloeden worden daarin meegenomen. De MKBA is verankerd in de economische theorie over welvaart. Bron: www.kenniscentrum-mkba.nl
Instrumentatie: TEEB? The Economics of Ecosystems and Biodiversity (TEEB) is a global initiative focused on drawing attention to the economic benefits of biodiversity including the growing cost of biodiversity loss and ecosystem degradation. TEEB presents an approach that can help decision-makers recognize, demonstrate and capture the values of ecosystem services & biodiversity. Source: www.teebweb.org
6
31-10-13
Centrale opgave van DO: organiseren van (gedeelde) (nieuwe?) (andere?) (collectieve) waarde creatie
Copyright Keith Haring
Trend: Collectief Zelf-organiseren VISIE - DOEL Kernwaarden
KUNNEN
VOORWAARDEN
Netwerk & competenties
Instituties & waarden
De Transformatie Trias
Organiseren
Technologie
Transformeren
7
31-10-13
Nieuwe Business Modellen Niet alles van waarde is weerloos
Jan Jonker (eds.) Working Paper Nijmegen School of Management Radboud Universiteit Nijmegen – Holland I.s.m. Glenn Bijvoets, Patrick Blijleven, Maja Dumortier, Dioni Franken, Lotte Hanssen, Jara van Helvoort, Martrude Janssen, Sjoerd Janssen, Rik Niesink, Marijke Vos en Tim van Vugt.
2e Onderzoek NSM-RU (2012)
Samen waarde creëren 1. Waarden & Visie waar staan we voor
4. Coöperatief organiseren
2. Strategische keuze: wat wel wat niet
Waarde creatie
3. Mensen netwerk met competenties
Rapport ‘Nieuwe Business Modellen, Jonker et. al. (2012)
De zeven kenmerken van NBM’s Cooperatief samenwerken Meervoudige waarde creatie als beginsel
Nieuwe geldvormen
Toegang ipv bezit
Gedeelde waarde creatie
Een economie van benutten
Lange termijn betrokkenheid
Achtergrond info over `NBM’s: http://www.p-plus.nl/nieuws/Nieuwe-business-modellen
8
31-10-13
Thuis afgehaald 18 maanden oud, ong. 40.000 NLdeelnemers, acht buitenlandse vestigingen Shareyourmeal.net (USA) Shareyourmeal.co.uk (Engeland) Teildeinessen.at (Oostenrijk) Teildeinessen.de (Duitsland) Thuisafgehaald.be (Vlaams Belgie) Platduchef.be (Frans Belgie) Platduchef.fr (Frankrijk) Cucinaecondividi.it (Italie) www.thuisafgehaald.nl
Mensen samen“afval’ verkopen
http://www.desah.nl/
Vegetarische slager
9
31-10-13
Benzine-vrije auto?
Lease a jeans
Wonen in Bedzed (UK)
Beddington Zero Energy Development: 24A Sandmartin Way, Wallington, Surrey SM6 7DF, United Kingdom; http:// www.oneplanetcommunities.org/communities/bedzed/
10
31-10-13
Regio aanpak: Project Zero (DK)
ProjectZero, Alsion 2, 6400 Sønderborg, Denmark, em:
[email protected], http://www.projectzero.dk & http://uk.brightgreenbusiness.com
KERN Organiseren van waardevolle transacties … vraagt om nieuwe business modellen.
Bouwstenen voor een Nieuw Business Model
Principes van Waardecreatie Ontwerp structuur
Waarde propositie
Community structuur
Mutual Benefits Approach (MBA) kosten – waarde(n)-creatie analyse
11
31-10-13
Winddelen
Winddelen
Van NIMBY naar OIIOI
Time-sharing nieuwe stijl
http://www.croqqer.com
12
31-10-13
Transactie-waarden van mono-waarde naar hybride
Afval
Geld
Goedere n
Kennis
Tijd
Mobiliteit
Zorg
Geld voor gevorderden
Competent voor de toekomst? Beroepen voor vandaag of morgen ² Chief Sustainability Officer (CSO) ² Stadslandbouw Manager ² Water Onderhandelaar ² Woonwijk Energie Beheerder ² Recycling Compliance Assistent
Her-over-denken-en-vormgeven van samenwerkingsconcepten
Ondernemen wordt meer bijdragen aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken
13
31-10-13
Transitie aan de horizon
VISIE lange termijn
TECHNOLOGIE
BURGERS en BEDRIJVEN
Transitie bouwstenen Sociaal contract
Instituties
Processen Condities
Collaboratief organiseren
Gedeelde waarden
Bij wijze van conclusie De overall economische uitdaging is om naar een circulaire (groene) economie toe te werken. Een eerste aanzet in die richting is te zien! De overall sociale uitdaging is om het sociale contract en de daarop gebaseerde instituties te herzien. Ondanks veelbelovende ‘speldenprikken’ is daar nog een uitdagende weg af te leggen. Maar deze twee ontwikkelingen samen leggen de basis voor de ….
WEconomy
14
31-10-13
Doe-democratie? Participatie-maatschappij?
9 juli 2013
We leven in een tussentijd: bewegen van een verzorgingsstaat naar een participatiemaatschappij. We moeten tegelijkertijd afbouwen en opbouwen. Dat leidt tot veranderingen, transformaties en transities. Werken aan nieuwe vormen van ‘wij’, van ‘samen’, kunnen bijdragen aan het ontwikkelingen van een maatschappij van morgen
De ‘kunst’ van veranderen Werken aan lang-termijn uitdagingen met korte-termijn oplossingen ...
Niet terug in de tijd, maar op weg naar een WEconomie.
Publicaties en Activiteiten ‘Nieuwe Business Modellen’
Nieuwe Business Modellen Niet alles van waarde is weerloos
Jan Jonker (eds.) Working Paper Nijmegen School of Management Radboud Universiteit Nijmegen – Holland I.s.m. Glenn Bijvoets, Patrick Blijleven, Maja Dumortier, Dioni Franken, Lotte Hanssen, Jara van Helvoort, Martrude Janssen, Sjoerd Janssen, Rik Niesink, Marijke Vos en Tim van Vugt.
Nieuwsbrief: www.nieuwebusinessmodellen.info
15
31-10-13
WE zullen doorgaan!
Contact Prof. Dr. Jan Jonker Professor ‘Corporate Responsibility’, Director RESORG PhD Program and Research fellow. Nijmegen School of Management, Radboud University Nijmegen, PO BOX 9108, 6500 HK Nijmegen, The Netherlands (em)
[email protected] (or)
[email protected] LinkedIn: see public profile Websites: www.nieuwebusinessmodellen.info (Dutch)
16
