Werkconferentie Doorbraakproject en het PO: ‘Beter en slimmer leren met ICT’ Bijeenkomst voor aanbieders en leveranciers van leermiddelen 16 juni 2015 Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
Programma 16 juni 2015
Onderwerp
13.00 - 13.15
Spreker
Ontvangst met koffie, thee, versnapering
13.15 - 13.45
Welkom + inleidende woorden voor de bijeenkomst: - Onderwijs en ICT - Toelichting aanpak PO-Raad
13.45 - 14.00
po breedtestrategie
14.00 - 14.15 14.15 - 14.45 14.50 - 15.20 15.25 - 15.55 16.00 - 16.15
16.15 - 17.00
Simone Walvisch Vice-voorzitter PO-Raad
Mirjam Brand Projectleider PO-breedte Erwin Bomas po versnellingsvragen Projectleider PO-versnellingsvragen 1e ronde parallelsessies versnellingsvragen 2e ronde parallelsessies versnellingsvragen 3e ronde parallelsessies versnellingsvragen Nathalie Bremer Projectleider Onderwijsinnovatie en ICT PO-Raad
Plenaire afsluiting
Borrel Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
2
Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
3
Opening (1/3) Op 16 juni 2015 organiseerde het Doorbraakproject Onderwijs en ICT een werkconferentie voor aanbieders en leveranciers van leermiddelen, gericht op het po. Natasja Langerak, de programmamanager van het Doorbraakproject, trapt de middag af door iedereen welkom te heten. Daarna geeft ze het woord aan Simone Walvisch, vice-voorzitter van de PO-Raad. Simone Walvisch vertelt over de programmalijn School en specifiek over het po. Ze geeft aan dat de PO-Raad ICT als middel ziet en niet als doel, het gaat om hoe kinderen beter kunnen leren. De PO-Raad heeft als doel om het maximale uit het kind te halen, daarvoor kan ICT worden gebruikt. De aanpak van de PO-Raad en Kennisnet is gericht op alle schoolbesturen omdat bijna alle schoolbesturen en scholen werk willen maken van onderwijs en ICT. Binnen deze breedteaanpak pakken wij ook versnellingsvragen van voorlopers op met doel de sector als geheel in een hogere versnelling te krijgen. Simone vertelt dat het goed is dat vanmiddag vele aanbieders en leveranciers aanwezig zijn. Zij hebben immers een belangrijke rol in het ontwikkelen van leermaterialen en moeten kunnen inspelen op de vraag.
Simone Walvisch, vice-voorzitter PO-Raad
Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
4
Opening (2/3)
Mirjam Brand, projectleider PO-breedtestrategie
Vervolgens vertelt Mirjam Brand, projectleider PO-breedte, over de breedtestrategie van het po. De breedtestrategie is gebaseerd op de vragen uit het bestuurlijke PO-veld en heeft als doel de massa van de besturen een stap verder te helpen bij de verantwoorde inzet van ict in het onderwijs. Dit is vastgelegd in het bestuursakkoord waarin beschreven staat dat alle besturen in 2015 een investerings- en implementatieplan moeten hebben. Binnen de breedtestrategie worden bestuurlijke vragen ondersteund door middel van de ondersteuningsaanpak die uit verschillende onderdelen bestaat, zoals de virtuele kritische vriend, helpdesk+, masterclasses, webinars en bijeenkomsten in de regio. Ook wordt de keuzehulp ingericht. Hierover gaat een van de parallelsessies.
Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
5
Opening (3/3) De derde spreker Erwin Bomas, projectleider POversnellingsvragen, spreekt over de zogenaamde versnellingsvragen van het po. Versnellingsvragen zijn vragen die diverse schoolbesturen gemeen hebben en die belemmeren dat de sector op grote schaal ICT inzet voor het geven van onderwijs. In de eerste fase worden de vragen van scholen gebundeld en helder geformuleerd. De meeste vragen zitten nu nog in deze fase. Daarna vindt de fase van marktconsultatie plaats. Dit is het moment dat aanbieders kunnen aanhaken. Na de plenaire opening gaan de deelnemers in groepen uiteen voor drie discussierondes. Tijdens deze rondes gaan de procesbegeleiders in gesprek met de aanbieders en leveranciers over de versnellingsvragen en verkennen ze hoe marktpartijen aan deze vragen kunnen bijdragen.
Erwin Bomas, projectleider PO-versnellingsvragen
Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
6
Overzicht parallelsessies 1. Centraal dashboard voor leraren
5. Breedtestrategie: de Keuzehulp
2. Leerlingvolgsysteem voor het Speciaal Onderwijs
6. Tweede selectie versnellingsvragen
3. Digitaal portfolio
7. Inzicht in waar de leerling staat in het curriculum
4. Kerndoeldekkende gepersonaliseerde kernmethode
Per sessie worden de belangrijkste bevindingen weergegeven. Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
7
Sessie 1: Centraal dashboard voor leraren Door: David Berg
Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
Belangrijkste bevindingen Vragen • Verschillende normeringen. Hoe vertaal je resultaten uit een bepaald leerdoel naar iets wat vergelijkbaar is? Hoe definieer je wat iemand moet kunnen? Discussie gaat over schalen versus gehaald/niet gehaald. • Belangrijke vraag is: wat is nuttige informatie voor leerkrachten. Naam van Cor de Beurs wordt genoemd als belangrijke referentie. Hoe vertaal je het gebruik van gepersonaliseerde apps naar informatie voor de leerkracht. • Hoe fijnmazig is het nodig dat we de referentieniveau's willen hebben?
Tips • Ga bij de business sprints ook uit van welke huidige indicatoren/informatie je nu op acteert. • Maak onderscheid tussen Back-office, mid-office, front-office. • Beeld dat wordt geschetst: als leerkracht heb je behoefte aan een brede ladder (kernmethode; 'breed' impliceert al een zekere vorm van variatie binnen die kernmethode) geënt op de kerndoelen SLO/Referentieniveaus. • Minimale voorwaarde voor de leerkracht: data uit verschillende applicaties moet ook echt beschikbaar zijn. • Aandachtspunt voor lerarenopleidingen: docenten moeten in de taal van curriculum leren praten én leerinterventies modelleren op basis van dat curriculumbewustzijn.
Opmerkingen • Big data belofte is heel aantrekkelijk voor aanbieders: biedt nieuwe business modellen. Het bewustzijn over de gevoeligheid hiervan (privacy, hoe ver kan je gaan) is duidelijk aanwezig. • Toegevoegde waarde van de uitgever/content-leverancier zit 'm niet in de waarde van de dataverzameling, maar in de kwaliteit van de content, leerlijn, etc. De nadruk op ‘eigen leerlijnen’ en ‘arrangeren’ valt bij uitgeverijen niet altijd even goed. Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
9
Sessie 2: Leerlingvolgsysteem voor het Speciaal Onderwijs Door: Sandra ter Horst
Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
Samenwerken aan een LVS voor het (V)SO De Onderwijsspecialisten, BOOR, Heliomare, De Kleine Prins, Aloysiusstichting, Hub Noord-Brabant i.s.m LECSO Sandra ter Horst (procesbegeleider)
Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
Aanleiding • • • •
Lastig opererende markt voor het (V)SO Behoefte aan samenwerking Elkaar versterken in vraagarticulatie Pragmatische insteek, aansluiten bij wat er al is gedefinieerd, er is urgentie.
Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
12
Aanpak • • • • • •
Stuurgroep Analyse van verschillende PvE’s Eerste opzet gezamenlijk PvE Inhoudelijke sessie PvE op hoofdlijnen Martconsultatie Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
13
Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
14
Gemeenschappelijke processen
Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
15
PvE als basis voor marktconsultatie
https://www.lecso.nl/read/lvs?sublist=13824&submenu=13824
Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
16
Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
17
Kern van de verdiepingsfase • Meer inzicht in de ontwikkelagenda – vanuit de geformuleerde visie – Strategische samenwerking – Inhoudelijk: wat is echt anders in (V)SO
• Focus op stabiel basis LVS met daarbovenop mogelijkheden tot uitbreidingen vanuit die visie. Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
18
Gemeenschappelijke visie LEREN
METEN
Vastleggen ontwikkeling in profiel
Leren Uitvoering onderwijs
Observeren en toetsen
Operationele planning
Plannen (voor groep / leerling)
Plannen
Bepalen leerreis komende periode
STUREN
Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
19
Elektronische leeromgeving en Digitaal leermateriaal
Leren
Vastleggen ontwikkeling in profiel
Planningssysteem
Leerlingvolgsysteem
Plannen
Bepalen leerreis komende periode
Leerlingadminstratie systeem
Managementrapportagesysteem Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
Digitale leer- en werkomgeving presenteert functionaliteit aan gebruikers als een geïntegreerd geheel
Leerling
Leerkracht
Begeleider
Ouder
Zorgverlener
Leer- en werkomgeving
SO Basispakket Brede verzameling Basisfunctionaliteit Stabiel over langere periode
VSO
LVS
Aanvullende functionaliteit voor bijv. toetsing, planning of adaptief leermateriaal Meer vluchtige verzameling
LAS “built 2 last”
“designed 2 change” Gegevensuitwisseling Als het nodig is kunnen gegevens tussen pakketten worden uitgewisseld Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
Aanpak 1 juli
1 juni
1 mei
Verbreding in de sector
Keuze gesprekspartners Verdieping samenwerking
Gezamenlijke visie
Briefing leveranciers
Gezamenlijk visie en wijze van samenwerken
Resultaten verdieping
Eind rapportage
Verdieping inhoud
Gezamenlijke casuïstiek
Rapportage
Resultaten verdieping
Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
22
Vervolg • Afronding verdiepende fase: medio juli. – Bevindingen strategie samenwerking in sector en met leveranciers – Bevindingen verdieping op inhoud: • Use-cases • Schermvoorbeelden • Verdieping PvE
• Daarna keuze hoe en welke vraag aan markt Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
23
Belangrijkste bevindingen Vragen • Waar ligt de scope? Gaat het om LAS en LVS of alleen LVS?
Tips • Leg relatie met versnellingsvraag portfolio (De Wittering), vanuit perspectief van ‘persoonlijke leerlingvolgsystemen’ . • Er is een onderzoek van het SLO naar LVS in (V)SO. • Houd inspiratiesessies met de markt als PvE verder klaar is. • Leer van ervaringen in zorg .
Opmerkingen • De vraag wordt als een versnellingsvraag herkend. • Er is waardering voor het initiatief van de besturen. • Toepassing van open standaarden essentieel in data-uitwisseling. • Herkenning voor feit dat veel systemen nog geen echte focus op de individuele leerling hebben. • Goed om te kijken naar overeenkomsten met regulier onderwijs, ook relevant in kader van passend onderwijs. • Verzoek tot delen van presentaties.
Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
24
Sessie 3: Digitaal portfolio Door: Erwin Bomas
Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
Digitaal portfolio Ingediend door Wittering.nl, ondersteund door SKOFV
Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
Versnellingsvraag Hoe kun je met een digitaal portfolio het leerproces en de ontwikkeling van de leerling volgen en de administratieve druk bij leerkrachten verlichten?
Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
27
Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
28
Vraag Wittering.nl Hoe kun je door invoering en gebruik van een eportfolio als leerling-volg-jezelf-systeem de administratieve registratiedruk van leerkrachten verminderen, waardoor zij zich meer kunnen richten op het ondersteunen en volgen van de brede ontwikkeling en de leerprocessen van individuele leerlingen passend bij een eigentijds en vernieuwend onderwijsconcept. Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
29
Vernieuwend onderwijsconcept • Leren op eigen tempo – 3 units: unit 1 (4-6 jaar), unit 2 (6-9 jaar) en unit 3 (9-12 jaar). – Max. 100 leerlingen per unit. Begeleid door regisseur, een mentor en drie begeleiders
• Leren op verschillende manieren • Opvoeden gezamenlijke verantwoordelijkheid ouder en school Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
30
Kernconcepten • science (energie, groei en leven, materie, tijd en ruimte, kracht en golven) • humanics (macht en regels, binding, evenwicht en kringloop) • getalbegrip en communicatie (meer dan taal en rekenen. Toegepast, zoals met berekenen van lego mindstorms aantal omwentelingen wiel etc.) Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
31
Motivatie directeur Het curriculum van Wittering.nl en haar volgscholen is gebaseerd op kernconcepten dat specifieke eisen stelt aan het Leerlingvolgsysteem. Naast leeropbrengsten is het belangrijk om juist de leerprocessen van kinderen goed in beeld te brengen, waardoor de leerkrachten door middel van feedback, feed up en feed forward de kinderen in deze leerprocessen beter kunnen begeleiden en monitoren en waardoor de kinderen als regisseur van hun eigen ontwikkeling beter kunnen worden gevolgd en ondersteund. ICT kan hen helpen om deze processen beter zichtbaar en inzichtelijk te maken. Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
32
Vraag SKO Flevoland Hoe kunnen wij een gepersonaliseerd leerlingenportaal met digitaal portfolio ontsluiten binnen ons portaal in Office 365 waarin, leerkracht, intern begeleider, leerling en ouders optimaal kunnen samenwerken om zo aan te sluiten bij de onderwijsbehoeften van het kind? Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
33
Belangrijkste bevindingen Vragen • Er zit spanning tussen het werken met groepen en bijhouden van groepsresultaten en individuele resultaten. Hoe weet je of als kinderen in een project leren individueel ook hetzelfde niveau en inzicht bereikt is? • Goed om de vraag te focussen op een van de deelaspecten. Gaat het om de tijdsduur van leerkrachten? Gaat het om de communicatie verbeteren met ouders? Realtime uploaden en verzamelen kan iedereen, gaat het om het koppelen aan leerdoelen en leerlijnen?
Tips • Pas op dat je niet met een instrument alle doelen wil dekken. Een portfolio is primair een verzameling van deliverables en geen meetinstrument.
Opmerkingen • Er zijn nog niet veel scholen die met portfolio werken, maar leveranciers zien dit wel als een interessante vraag en richting.
Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
34
Sessie 4: Kerndoeldekkende gepersonaliseerde kernmethode Door: Margreet Vermeer
Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
Context versnellingsvraag Versnellingsvraag: Het ontwikkelen van een kerndoel dekkend gepersonaliseerde kernmethode voor Taal en Rekenen voor groep 1 t/m 8 met een koppeling naar concrete materialen. Deze versnellingsvraag komt voort uit 8 PO scholen van 2 schoolbesturen. Deze scholen hebben al ruime ervaring met het werken met digitaal lesmateriaal. Drie scholen die participeren aan de versnellingsvraag zijn O4NT scholen. Dat zijn scholen die volgens een didactisch pedagogisch concept kinderen wil stimuleren en motiveren verantwoordelijkheid te krijgen over het eigen leren met behulp van een iPad. Drie scholen die participeren zijn Montessori scholen en de twee andere scholen die zijn nog beginnend in het werken met digitaal lesmateriaal. De gemeenschappelijke visie op onderwijs hebben de scholen met elkaar geformuleerd. Deze versnellingsvraag is nog niet gehonoreerd door de jury. De vraag is (op dit moment) nog onvoldoende scherp en het zijn twee vragen in één vraag. Daarnaast heeft het ook te maken met de grootte van de groep scholen die de aanvraag hebben ingediend. Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
36
Belangrijkste bevindingen Vragen • Is het niet een organisatie vraagstuk? Is het niet een gebrek aan professionalisering van de leerkrachten dat zij het lastig vinden het concrete materiaal op een juiste manier in te zetten? • Waar willen de leerkrachten in de methode op flexibiliseren? Is dat voldoende duidelijk? • De leerkrachten zien onvoldoende terug in de methode toetsen hoe de leerling leert. Wanneer en hoe geeft een leerling antwoord op de vraag? Help het om te monitoren zodat de leerkracht extra informatie krijgt over hoe de leerling leert? Gaat de leerling heel impulsief door de toets heen, leest het de vragen wel goed, is de leerling te snel etc..
Tips • De scholen hebben het over gepersonaliseerde kernmethode, maar is het niet beter om te spreken over een kernprogramma? De methode biedt al een basis (dat zou je kunnen zien als de kernmethode) en dat is niet nieuw. Wel is het interessant als je uitgaat van een kernprogramma dat een leerling zelf doorloopt. Bij een kernprogramma spreek je over het hele onderwijsproces, wat (basismethode) en hoe (feedback) leert de leerling. • De scholen willen een kernmethode op taal en rekenen, met een koppeling naar concrete materialen. Is het niet beter om het idee van een kernmethode te laten vallen? Wellicht is het verstandig om te kijken op welke onderdelen het concrete materiaal kan aanvullen of vervangen op de methode. Breng dat in kaart en maak dat voor de leerkrachten inzichtelijk.
Opmerkingen • Evident dat het lastig is een versnellingsvraag te formuleren die betrekking heeft op 8 scholen. • Het is heel nuttig om vraag af te pellen en te komen tot een vraag die goed te beproeven is op een van deze 8 scholen. Het onderdeel waarin gevraagd wordt naar een logische koppeling naar concrete materialen is direct heel herkenbaar voor vele scholen. Ook is het heel herkenbaar dat scholen denken in de oplossing van de kernmethode, maar deze oplossing is te eng geformuleerd. Scholen hebben het eigenlijk over het hele onderwijsproces. Dat betekent dat het kunnen zien (en monitoren) hoe de leerling leert een heel belangrijk onderdeel is van de oplossing, die de scholen voor ogen hebben. Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
37
Sessie 5: Breedtestrategie: de keuzehulp Door: Mirjam Brand
Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
Belangrijkste bevindingen (1/2) Breedtestrategie: de Keuzehulp Het doel van de breedtestrategie is om de massa besturen een stap verder te brengen met de verantwoorde inzet van ICT. Hierbij wordt aangesloten bij de situatie, veranderkracht en processen binnen het bestuur. De diversiteit in uitgangssituaties en doelen van besturen, maakt dat de ondersteuningsaanpak divers is. Een van de onderdelen van de ondersteuningsaanpak is de keuzehulp. De keuzehulp is • Concreet • Uitgewerkt • Compleet • Betrouwbaar • Onafhankelijk • Gericht op besturen (eenpitters –grote besturen) De Keuzehulp faciliteert het maken van de juiste keuzes door besturen door middel van: • Een goed overzicht van het aanbod • Onafhankelijke vergelijkingsinformatie • Inzicht in de voor de keus van belang zijnde aspecten De keuzehulp is een van de onderdelen van de online zelfhulp die beschikbaar komt via de website: www.PORaad.nl/beterenslimmerlerenmetict Vervolgactie: Omdat de discussie net goed op gang kwam en nog niet afgerond was, is afgesproken om een moment te organiseren waarop de verschillende ideeën over het aanhaken bij de keuzehulp verder kunnen worden uitgewisseld. Zodra hier meer over bekend is, zal dit worden gedeeld. Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
39
Belangrijkste bevindingen (2/2) ‘Vier in Balans monitor’ Vanuit de leveranciers werd aangegeven dat vanuit de vier in balans methodiek een ‘ Koninklijke weg’ kan worden geformuleerd die zij graag hanteren. Hierbij wordt er vanuit de visie naar infra, devices en professionalisering gekeken. Vanuit de breedtestrategie wordt aangegeven dat in de praktijk is gebleken dat deze weg niet de enige weg is. Omdat de breedtestrategie wil aansluiten bij de situatie en diversiteit van besturen is er voor gekozen om ook besturen die vanuit een andere invalshoek naar (een van de) vier in balans (onderdelen) kijken, te ondersteunen. De keuzehulp biedt hiermee een oplossing voor een bestaand probleem. Binnen de ondersteuningsaanpak zal nadrukkelijk worden aangeven wat een mogelijke vervolgstap is en waar deze stap staat in het totale (vier in balans) proces. De mogelijkheden zijn waardevrij en de keuze is altijd aan de besturen.
Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
40
Sessie 6: Tweede selectie versnellingsvragen Door: Erwin Bomas
Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
Vraag Stichting OPONOA, FIER, OOADA • Hoe kunnen we een leerlijn programmeren implementeren in het basisonderwijs? Welke vaardigheden moeten we de kinderen aanreiken en op welke manier(en) kunnen we dat bewerkstelligen? En hoe krijgen we schoolteams hierin mee?
Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
42
Uit motivaties • Veel initiatieven, maar geen doorlopende leerlijn, geen didactische handvatten en geen zicht op leeropbrengsten • De leerlijn die in het Engelse curriculum is embedded kan een voorbeeld zijn voor onze scholen. Wij hebben behoefte aan een leidraad voor leerling en leerkracht Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
43
Vraag Fluvius, De Basis, Delta • Hoe kunnen we schoolleiders equiperen om, vanuit kennis over de huidige en benodigde competenties van leerkrachten, beleid te maken en te komen tot een effectief professionaliseringsplan waarbij teamleren een belangrijke rol speelt?
Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
44
Uit motivaties • Vertaling nulmeting ICT competenties naar schoolplan • ICT competenties en urgentiebesef directeuren • upgraden van kennis, vaardigheden en attitude op het gebied van inzet van ICT op teamniveau Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
45
Vraag Stichting Klasse • Hoe kunnen we met de learning analytics vanuit dashboards, zoals dat van Snappet, in combinatie met andere gegevens uit bijvoorbeeld ParnasSys, de IB- ers en de leerkrachten beter faciliteren om tot de juiste interventies in het leerproces te komen, zodat de leerwinst kan worden vergroot? I Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
46
Uit motivaties • IBers en leerkrachten beter faciliteren om tot de juiste interventies in het leerproces te komen • expertise op het gebied van learning analytics bundelen en om zetten naar praktische hulpmiddelen voor IBers en leerkrachten • Welke informatie kun je uit de data halen? Hoe kun je hier op een goede manier naar kijken? Zijn er tools die het makkelijk maken om deze gegevens te analyseren? Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
47
Belangrijkste bevindingen Vraag over: Leerlijn programmeren • Is er verbinding met SLO? (Antwoord: ja, is opgepakt) • Waar kun je al verbinding maken met bestaande leerdoelen? • Kijk ook naar instructionisme vs. constructionisme (Papert), de laatste past misschien meer als visie bij leren programmeren. • Als het gaat om hoe krijg je schoolteams mee, kijk ook naar project Digivaardig, digiveilig van ECP. • Graag bundelen van initiatieven, zoals Codepact. Niet weer allemaal initiatieven naast elkaar.
Vraag over: schoolleiders equiperen • Kijk ook naar aanpak stichting Leerkracht.
Vraag over: learning analytics • Er is een veronderstelling dat de kennis al in de verzamelde data zit. De vraag is echter eerst aan onderwijs/ leerkrachten: wat wil je weten? • Waar zit de leerwinst in? • Uit onderzoek: gebruikers/leerkrachten met een beta affiniteit houden van dashboards, alphamensen gebruiken het amper, het zegt hen niet veel. • Dit is nog echt nieuw terrein: we weten domweg veel nog niet!
Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
48
Sessie 7: Inzicht in waar de leerling staat in het curriculum Door: Manon Haartsen
Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
Versnellingsvraag Rijdende School Van inzicht naar individuele leerlijnen
Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
Wat gaan we doen? • Introductie Rijdende School • Introductie versnellingsvraag • Ruimte voor input en vragen
Om te beginnen: wie ben ik?
Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
51
De vraag Hoe krijg je goed inzicht waar een leerling staat in het curriculum, op basis van de methode die gebruikt wordt op school (ongeacht welke methode dit is, maar startend bij taal en rekenen), en bepaal je vervolgens de individuele leerlijn? Ingediend door Stichting Rijdende School en Stichting Optimus en ondersteund door Bestuur Leerplein 055, Stichting OOG, Samenwerkingsstichting Kans&Kleur, RKBS De Ark, Brede school De zevensprong, Stichting Consent, SKOVV
Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
52
De Rijdende School • • • • • • • • • • •
Leerlingen krijgen in de wintermaanden les op een reguliere school (120 scholen) Op de winterscholen wordt van verschillende methodes gebruikt gemaakt Indien nodig ondersteunt de Rijdende School de winterscholen In de zomermaanden zitten de leerlingen op de Rijdende School In één groep zitten leerlingen van alle niveaus ( jaargroepen) Leerlingen werken op hun eigen niveau en (deels) met de methode die ze meekrijgen van hun winterschool Ook worden regelmatig groepslessen gegeven. Aan de zaakvakken; aardrijkskunde, geschiedenis en biologie, wordt in niveaugroepen gewerkt. Er zijn 14 schoolwagens, 3 minischolen en 3 lesbussen van waaruit leerlingen les krijgen Daarnaast krijgt een deel van de leerlingen les via afstandsonderwijs (school@home) 30 leerkrachten, team van 42 mensen Ongeveer 350 leerlingen in totaal Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
53
Ambitie De SRS ( Stichting Rijdende School) vraagt ondersteuning bij het mogelijk maken van individuele leerlijnen. We willen graag goed in zicht krijgen waar de leerling staat in het curriculum, op basis van de methode die gebruikt wordt op school (ongeacht welke methode dit is), zodat goed de vervolgstappen kunnen worden bepaald voor het leren. Dit maakt het voor de Rijdende School mogelijk om leerlingen van verschillende scholen te begeleiden in hun leerlijn, wanneer zij in het seizoen onderweg zijn en niet op hun eigen school aanwezig zijn. Hiervoor nodig zijn in ieder geval: • gemetadateerde reken- en taalmethodes, die gebruikt worden binnen het PO, • een (openbaar) platform om het bereiken van leerdoelen door de leerlingen te kunnen volgen, • curriculair bewustzijn bij de docenten, uiteindelijk bij alle scholen waarvan leerlingen zijn aangesloten bij de Rijdende School (120 scholen). Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
54
Gemetadateerde leermethodes • Methodes gebruikt door de winterscholen: –
–
–
–
Rekenen: • Wereld in getallen (versie 2001-2009, uitgeverij Malmberg) • Pluspunt (versie 2000-2009, uitgeverij Malmberg) • Alles telt (versie 2001-2009, Uitgeverij ThiemeMeulenhof) • Rekenrijk (versie 2009, uitgeverij Noordhoff) Taal: • Taal Actief (versie 2003 en 2009, uitgeverij Malmberg) • Taal in Beeld (versie 1 - 2, uitgeverij Zwijsen) • Taal op maat (versie 1 - 2, uitgeverij Noordhoff) • Taaljournaal (versie 2, uitgeverij Malmberg) Aanvankelijk lezen: • Veilig Leren Lezen (2e maanversie – Kimversie, uitgeverij Zwijssen) • Lijn 3 (1e versie, Uitgeverij Malmberg) Kleuters: • Leerlijn Dick Memelink • Leerlijn Kijk Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
55
Gemetadateerde leermethodes • Gemetadateerd met: – de kernprogramma’s van SLO; – de microdoelen die geformuleerd zijn door Hera (rekenen) en Expertisecentrum Nederlands (taal) in opdracht van Kennisnet; – beoordelingscriteria voor leerkracht, – leerniveau, Deels herbruikbaar uit – studielast, Proeftuin Linked Data Rekenen PO – de verplichte en aanbevolen velden uit NL-LOM.
• Rol UWLR nader te bepalen Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
56
Platform leerlijnen • Inventariseren functionele behoeften • Bekijken welke bestaande systemen aansluiten • Keuze voor bouw of doorontwikkeling • Realisatie
Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
57
Platform leerlijnen • Publiek beschikbaar…? – Metadata van methodes – Leerlijnen – Methodiek plotten van leerlingen
Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
58
Curriculair bewustzijn • Dat de leerkrachten los van methode over onderwijs kunnen denken, • Kennis hebben van de kernprogramma’s en de microdoelen, • Kennis hebben van leerlijnen, • En deze kennis in de praktijk kunnen brengen. Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
59
Ondersteuning vanuit DBP • Procesondersteuning – Vraagarticulatie – Projectleiding – Functionele uitwerking • Expertise – Metadata – Professionalisering team • Contacten met leveranciers • Verbredingnaar de sector Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
60
Vragen? Opmerkingen? Hulp?
Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
61
Belangrijkste bevindingen Tips • Betrokkenheid van de winterscholen bij het komen tot een antwoord werd door veel leveranciers genoemd als manier om nog meer versnelling/verbetering te bewerkstelligen. • Naast de inhoudelijke uitwerking van methodes, kan ook een meer op voortgang (toetsresultaten) gerichte benadering nuttig perspectief bieden.
Conclusies • De versnellingsvraag van de Rijdende School kan rekenen op veel enthousiasme onder leveranciers. Het is een casus waarvan veel te leren valt. • Leveranciers waren te spreken over de uitwerking van de vraag in 3 lijnen: inhoudelijke uitwerking van methodes met metadata, platform voor ondersteuning leerkracht en professionalisering o.g.v. curriculumbewustzijn. • Uitkomsten van de versnellingsvraag zijn zinnig als het gaat om regie door de leerkracht, overdracht van leerlingen aan collega’s (bijvoorbeeld in geval van parttimers), volgen van de leerling, flexibilisering van onderwijs o.a. in het kader van krimp. • Leveranciers die zich richten op leermiddelen zijn zeer bereid tot meedenken. De uitgevers die reeds medewerking hebben toegezegd, hebben hierover ook toelichting gegeven. • Meerdere leveranciers die zich richten op platforms hebben aangeboden dat hun product wellicht tegemoet kan komen aan de functionele wensen en eisen voor het gewenste platform. Nadere bespreking van de vraag bij de Rijdende School moet hier meer helderheid in geven; daarna zijn gesprekken met deze leveranciers zinvol als marktinventarisatie.
Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
62
Afsluiting Na de discussierondes komen de deelnemers bijeen voor de plenaire afsluiting. Nathalie Bremer, projectleider Onderwijsinnovatie en ICT PO-Raad, bedankt iedereen voor hun aanwezigheid en input. Ze vraagt wat de deelnemers vonden van de middag. De aanwezigen geven aan dat ze het goed vonden dat het contact weer is gelegd en dat het vooral een vervolg moet krijgen: ‘het is goed om zo’n middag bij elkaar te zitten, dat vraagt naar meer!’ En meer komt er: houd de website www.doorbraakonderwijsenict.nl in de gaten voor meer informatie over o.a. de Onderwijsdagen in november.
Nathalie Bremer, Projectleider Onderwijsinnovatie en ICT PO-Raad
Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
63
Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken.
64