Werkboek 4
Werkboek 4: De onderhoudstaken van een procesoperator
Operator B (niveau 3) Operator C (niveau 4)
1
8-9-2014
Werkboek 4
Inhoud 0. De onderhoudstaken van een procesoperator. 0.1 Wat ga je met dit werkboek leren? 0.2 Hoe bereik je de nodige competenties? 0.2.1 Vakkennis en vakvaardigheden vaktechniek 0.2.2 Vakkennis en vakvaardigheden mechatronica 0.2.3 Vakkennis organisatieleer 0.2.4 Vakkennis en vakvaardigheden exacte vorming 1. Deelopdracht 1: 2. Deelopdracht 2: 3. Deelopdracht 3:
2
3 3 5 6 8 9 10 12 13 14
8-9-2014
Werkboek 4
0. De onderhoudstaken van een procesoperator. Voor je ligt het vierde werkboek van jouw opleiding tot procesoperator. In dit werkboek leer je de taken van een operator uit te voeren die betrekking hebben op het onderhoud wat je als operator zult gaan uitvoeren in je latere vakgebied.
0.1 Wat ga je met dit werkboek leren? Dit werkboek richt zich op drie belangrijke werkprocessen, die je als operator moet uitvoeren. Deze werkprocessen zijn: 1. voorbereiden productieproces; 2. onderhouden apparatuur; 3. uitvoeren onderzoekswerkzaamheden. (niveau 4) Wil je deze werkprocessen goed kunnen uitvoeren dan moet je beschikken over meerdere competenties. Deze competenties kunnen je docenten meten aan de hand van de zogenaamde prestatie-indicatoren. Voor dit onderwerp wordt op een 9-tal competenties dieper ingegaan. De bijbehorende prestatieindicatoren van deze 9-tal competenties zijn jullie leerdoelen en na dit werkboek kun je deze competenties zichtbaar maken.
3
8-9-2014
Werkboek 4
1
Competentie
Prestatie-indicatoren (leerdoelen)
Vakdeskundigheid toepassen
Je kan relevante informatie opzoeken, gebruiken en beoordelen in de werksituatie. Je kan signaleren of voorraden aangevuld moeten worden. Je plant en regelt je eigen activiteiten. Je kan een onderhoudsmonteur assisteren
Je kan op basis van je kennis en je inzicht rekening houden met de verschillende factoren die invloed hebben op je onderzoekswerkzaamheden 2 Instructies en procedures opvolgen
3 Formuleren en rapporteren
4 Materialen en middelen inzetten
5 Plannen en organiseren 6 Samenwerken en overleggen
7 Kwaliteit leveren
8 Analyseren
9 Onderzoeken
Je werkt altijd volgens procedures en volgens voorschriften op het gebied van milieu, ARBO en veiligheid, zodat je jouw werkzaamheden optimaal en veilig uitvoert. Je registreert en rapporteert gegevens in de daarvoor van toepassing zijnde systemen
Je registreert en rapporteert je onderzoeksgegevens nauwkeurig zodat belanghebbenden op de hoogte zijn van de vorderingen en resultaten van je onderzoek
Je kan de juiste materialen, gereedschappen en apparatuur klaarzetten voor gebruik. Je gebruikt de apparatuur, materialen en middelen efficiënt en effectief. Je plant je eigen werkzaamheden, zodat de aanwezige mensen en middelen efficiënt worden ingezet. Je overlegt actief over de werkzaamheden en roept tijdig hulp in van collega’s en leidinggevende (docent) bij problemen Je informeert proactief belanghebbenden Je bent kritisch op je eigen werkuitvoering. Je produceert volgens de kwaliteitsnorm. Je bedient de apparatuur zodanig dat je voldoet aan de productiviteitsnorm
Je controleert en beoordeelt meetgegevens en legt verbanden hier tussen. Je trekt uit deze verbanden de juiste conclusies Je verzamelt relevante informatie, zodat het onderzoek adequaat uitgevoerd wordt
4
8-9-2014
Werkboek 4
0.2 Hoe bereik je de nodige competenties? Om de bovenstaande competenties toe te kunnen passen in de drie werkprocessen heb je kennis en vaardigheden nodig. Deze kennis en vaardigheden verdelen we in: vakkennis, procestechniek, procesbeheersing, veiligheid taalkennis, Nederlands en Engels en Leren, Loopbaan en Burgerschap vakvaardigheden, practica procestechniek, procesbeheersing en onderhoud taalvaardigheden, taaltaken exacte vorming, wiskunde, natuurkunde, scheikunde en practica natuur- en scheikunde (leerlijn exact) projectopdrachten
5
8-9-2014
Werkboek 4
0.2.1 Vakkennis en vakvaardigheden vaktechniek Vaktechniek omvat de onderdelen procestechniek en procesbeheersing. Bij beide vakken is theoretische kennis nodig, maar vooral de verwerking naar praktijksituaties is erg belangrijk. Procestechniek In onderstaande tabel lees je welk lesmateriaal je voor welke toets moet bestuderen.
lesboek Onderwerp
toets
niveau
Pt-3-16 Pt-3-17 Pt-3-23 PT3H5 PT3H6 PT3H7 PT3H8
PT4.1 PT4.1 PT4.1 PT4.2 PT4.2 PT4.2 PT4.3
¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ 4
Warmtewisselen Warmtewisselaars Verdampen en condenseren Warmte overdracht door straling Warmte overdracht door geleiding Warmte overdracht door stroming Warmtewisselaars
Procesbeheersing Bij batchprocessen zie je besturingen die vaak gekoppeld zijn aan PLC’s. Ook zie je vaak eenvoudige regelingen bij batchprocessen. Tijdens het vak procesbeheersing leer je de basis van regeltechniek en besturingstechniek. In onderstaande tabel lees je welk lesmateriaal je voor welke toets moet bestuderen.
lesboek Onderwerp
toets
niveau
Pb-3-17 Pb-3-18 Pb-3-19 Pb-3-20 Pb-3-21 Pb-3-22 Pb-3-23 Pb-3-24 Pb-3-25 Pb-3-26
PB4.1 PB4.1 PB4.1 PB4.1 PB4.1 PB4.2 PB4.2 PB4.2 PB4.2 PB4.2
3 3 3 3 3 3 3 3 3 3
Inleiding besturingen Uitvoerorgaan Signaalgevers Besturingen Schakelen in besturingen Volgorde processen Industriële robots Veiligheid in procesbesturingen Onderhoud en storingen Onderhoudssystemen
6
8-9-2014
Werkboek 4
Praktijk vaktechniek In de praktijk worden de volgende onderwerpen uitgevoerd: -
Diverse opdrachten voor het bouwen van schakelingen pneumatisch, hydraulisch en PLC. Diverse opdrachten voor storing zoeken in pneumatische, hydraulische of PLC schakelingen
7
8-9-2014
Werkboek 4
0.2.2 Vakkennis en vakvaardigheden mechatronica
lesboek
Onderwerp
toets
niveau
Wtb-23-03 Wtb-23-04 Wtb-23-05 Wtb-23-06 Wtb-23-07 Wtb-23-08 Wtb-23-09 Wtb-3-31
Aanzichten Soorten lijnen Doorsneden Scheefhoekige projectie Tekeningen herkennen Pijptekeningen Maattoleranties en passingen Tekening lezen
Project
3 3 3 3 3 3 3 3
lesboek
Onderwerp
toets
niveau
Wtb-3-18 Wtb-3-19
Materiaalbeproevingen Ferrometalen en nonferrometalen Niet metalen Kunststoffen Afdichtingen Isolatiematerialen Inleiding hydrauliek en pneumatiek Pneumatiek Hydrauliek Corrosiebestrijding Veiligheidssystemen in installaties Onderhoud en reparaties Smering en smeermiddelen
WT4.1 WT4.1
3 3
WT4.1 WT4.1 WT4.1 WT4.1 WT4.1
3 3 3 3 3
WT4.2 WT4.2 WT4.2 WT4.2
3 3 3 3
WT4.2 WT4.2
3 3
Wtb-3-20 Wtb-3-21 Wtb-3-22 Wtb-3-23 Wtb-3-26 Wtb-3-27 Wtb-3-28 Wtb-3-29 Wtb-3-30 Wtb-3-100 Wtb-3-31
Praktijk mechatronica In de praktijk worden de volgende onderwerpen uitgevoerd: -
Werktuigkundig tekenen Omgaan met gereedschappen Flensmonteur Stellen en Uitlijnen
8
8-9-2014
Werkboek 4
0.2.3 Vakkennis organisatieleer Logistiek
lesboek
Onderwerp
toets
niveau
Log-23-01 Log-23-02 Log-23-03 Log-23-04
Inleiding logistiek Besturingen binnen de logistiek Productplanning en voorraad Opslag en beheer binnen de logistiek Productiviteit verbeteren Ombouwen en omstellen Planning en beheersing Planning bewaken = efficiënt werken
LS4.1 LS4.1 LS4.1 LS4.1
3 3 3 3
LS4.2 LS4.2 LS4.2 LS4.2
3 3 3 3
Log-3-05 Log-3-06 WLP B WLP B
9
8-9-2014
Werkboek 4
0.2.4 Vakkennis en vakvaardigheden exacte vorming Wiskunde In dit werkboek is voor wiskunde de volgende lesstof opgenomen:
lesboek
Onderwerp
toets
niveau
WisFunctN4
Functies en grafieken Twee vergelijkingen met twee onbekenden
WI4.1 WI4.1
3/4 3/4
Modulus
WI4.1 WI4.2 WI4.2 WI4.2
3/4 3/4 3/4 3/4
WI4.2 WI4.2
3/4 3/4
WisFunctN4
Kwadratische functies Kwadratische vergelijkingen Snijpunten kwadratische/lineaire functies Wortelfuncties Modulusfuncties
Natuurkunde Gedurende dit werkboek leer je de volgende lesstof voor natuurkunde
lesboek
Onderwerp
toets
niveau
Na-3-18
Warmteconstante
Na 3-21
Vormen van Warmteoverdracht
Na 3-22
Warmteoverdracht berekenen
Na 3-31
Thermische energie en enthalpie
Na-3-23
Bewegingen
Na-3-30
Energie en omzetting
NA4.1 NA4.1 NA4.1 NA4.1 NA4.2 NA4.2
3/4 3/4 3/4 3/4 3/4 3/4
10
8-9-2014
Werkboek 4
Scheikunde Tijdens de scheikunde wordt in deze periode de volgende lesstof behandeld:
lesboek Sch-3-15
Onderwerp
toets
niveau
Oxiden
SK4.1 SK4.1 SK4.1 SK4.1 SK4.2 SK4.2 SK4.2 SK4.2 SK4.2 SK4.2
3/4 3/4 3/4 3/4 3/4 3/4 3/4 3/4 3/4 3/4
Zuren en basen Zure en basische oplossingen pH
Sch-3-08
Inleiding organische chemie Organische chemie
Sch-3-09
Alkanen
Sch-3-11
Alkenen en alkynen
Sch-3-20
Aromaten
Sch-3-08
Reacties van koolwaterstoffen
Praktijk Exacte Vorming ?
11
8-9-2014
Werkboek 4
1. Deelopdracht 1: Het biodiesel project bestaat uit een 3-tal deelopdrachten: Deelopdracht 1 dient in 6 weken te worden afgerond. Praktijkdocent zal alleen de opdrachten afteken dat ze op tijd zijn ingeleverd. De afronding van deelopdracht 1 is door middel van een presentatie (mogelijk gecombineerd met Nederlands). Er wordt wel een verslag gemaakt wat deel uitmaakt van het totale verslag van deelopdracht 1 t/m 3. Vragen en opdrachten: 1) Beschrijf het productieproces van diesel? (hoe productie, uit welke grondstoffen komt het, waar geproduceerd, wat is nod waar 2) Beschrijf het productieproces van biodiesel? 3) Wat is het verschil tussen diesel en plantaardige diesel? 4) Wat versta je in eigen woorden onder het begrip biodiesel? 5) Welke toepassingen zijn er voor biodiesel wereldwijd? 6) Geef minimaal een 9-tal grondstoffen (inclusief korte beschrijving) voor de bereiding van biodiesel 7) De keuze van grondstof voor biodiesel is nogal continent afhankelijk:, Geef aan welke grondstof wordt gebruikt en beschrijf waarom deze keuze en welk alternatief er zou zijn in de volgende gebieden: a) Amerika & Canada b) Midden & Zuid Amerika c) Verre oosten d) Europa 8) Welke milieuvoordelen zijn er bij productie en gebruik biodiesel? 9) Beredeneer of de productie en gebruik van biodiesel duurzaam is? 10) Motiveer of productie/ gebruik van biodiesel maatschappelijk verantwoord is? Eindproduct: 1) presentatie van de vragen (max. 10 minuten). 2) Verslag als onderdeel van het eindverslag projec biodiesel.
12
8-9-2014
Werkboek 4
2. Deelopdracht 2: Vervolg biodiesel project: Deelopdracht 2 dient in 6 weken te worden afgerond. Praktijkdocent zal alleen de opdrachten afteken dat ze op tijd zijn ingeleverd. De afronding van deelopdracht 2 is door middel van een presentatie (mogelijk gecombineerd met Nederlands). Er wordt wel een verslag gemaakt wat deel uitmaakt van het totale verslag van deelopdracht 1 t/m 3.
1. Mag Plantaardig geproduceerde diesel direct worden toegepast in verbrandingsmotoren van bijvoorbeeld auto’s? 2. Beschrijf het verbrandingsproces van een 4-takt dieselmotor. 3. Wat zijn de specificaties van diesel en biodiesel. 4. Noem minimaal 8 voordelen van biodiesel en wat zijn de nadelen van biodiesel? 5. Om plantaardige diesel te produceren zijn een 5-tal productie processen bruikbaar welke zijn dat? 6. Schrijf de chemische omzetting van gekozen proces tot biodiesel?
13
8-9-2014
Werkboek 4
3. Deelopdracht 3: Vervolg biodiesel project: Deelopdracht 3 dient in 8 weken te worden afgerond. Praktijkdocent zal alleen de opdrachten aftekenen dat ze op tijd zijn ingeleverd. De afronding van deelopdracht 3 is door middel van een eindverslag, van de opdracht ontwerptekening van de biodiesel productie-unit en Opstart procedure.
1. Ontwerp een plant (beschrijving + tekening) van aanvoer grondstof tot eindproduct biodiesel? 2. Beschrijf de opstart voorwaarde van deze plant? 3. Na productie van diesel krijgen we te maken met de volgende aspecten 4. Opslag, welke tanks zijn geschikt, welke niet geef toelichting 5. Hoe lang kan biodiesel worden opgeslagen 6. Is biodiesel kwaliteitsgevoelig? 7. Bij biodiesel is het cetaan-getal belangrijk, wat is dit voor getal wat geeft het aan? 8. Andere belangrijke bepalingen bij biodiesel zijn het z.g: a. Cloud point, b. Cold Filter Plugging point, c. Pour point 9. Bij vorming van Biodiesel wordt gesproken over 1e en 2e generatie processen. Leg uit wat het is en geef schematisch aan wat er gebeurd
14
8-9-2014
