wereld waternet jaar verslag 2012

wereld waternet jaar verslag 2012

Een overzicht van onze projecten in 2012.

voorwoord Het vijfde bestaansjaar van Wereld Waternet stond in het teken van meer transparantie. Met name op gebied van communicatie en ver antwoording heeft Wereld Waternet zich verder ontwikkeld. U bent van harte uitgenodigd om kennis te nemen van deze ontwikkelingen.

WWn in 2012

In dit jaarverslag leggen we uit we in 2012 hebben gedaan en welke resultaten geboekt zijn.

Organisatie

Samenstelling van het bestuur en Raad van Advies.

Strategie voor Afrika Voor de ontwikkeling van de Afrika strategie heeft Wereld Waternet zich in 2012 sterk geconcentreerd op de samenwerking met partners in Zuidelijk Afrika.

01 voorwoord Wereld Waternet brengt de kennis van het watercyclus bedrijf Waternet over aan publieke waterorganisaties in de wereld. Dit doet zij in langdurige samenwerkings verbanden, die gebaseerd zijn op gelijkwaardigheid en solidariteit. Het werk van Wereld Waternet en de manier waarop lijkt na vijf jaar steeds meer aan te slaan en heeft in 2012 zelfs geleid tot vermeerdering van het aantal partner schappen. Met de publicatie van het jaarverslag 2011 heeft Wereld Waternet de eerste stappen gezet om transparanter te zijn. Met het jaarverslag 2012 zet Wereld Waternet deze weg voort. In 2012 werd Wereld Waternet voor het eerst geconfron teerd met de gevolgen van de politieke situatie in de landen waar Wereld Waternet werkt. De Arabische Lente in Egypte en de politieke ontwikkelingen in Suriname zorgden voor stagnaties in onze projecten. Hierdoor

ebben we veel projecten moeten opschorten of h beëindigen. Onze reactie op deze ontwikkeling was in eerste instantie afwachtend. We hebben uiteindelijk besloten om onze aandacht te verleggen naar partner ships waar we op dat moment wel een bijdrage konden leveren. Tenslotte is het ons doel om water te brengen in gebieden waar water geen vanzelfsprekendheid is. In 2012 begon Wereld Waternet met de uitrol van de Afrika-strategie die in 2011 was ontwikkeld. Omdat het programma in Egypte stagneerde hebben we onze focus verlegd naar Zuid-Afrika. We hebben een curriculum ontwikkeld voor het Centre of Expertise samen met Nederlandse partners, onder andere Stichting Water Opleidingen. Daarnaast hebben we identificatiemissies uitgevoerd in Mozambique en Mauritanië. Dit deden we in samenwerking met Nederlandse en Europese partijen, zoals Vitens Evides International, SNV, SWDE (Wallonië), Eau de Paris etc.

04 capaciteit en partnerships 01 voorwoord 02 Wereld Waternet in 2012 05 strategie voor Afrika 03 de watercyclus 06 regierol Wereld Waternet

07 economische ontwikkeling 08 programma’s en projecten 09 financieel resultaat

jaarverslag 2012

Wereld Waternet heeft voor alle Water Operators’ Partnerships meerjarenplannen opgesteld. Hierbij is de totale watercyclus situatie in een regio geanalyseerd en de positie van de partnerorganisatie binnen de regio op watergebied. Ook is de hele institutionele, geografische en demografische context in beeld gebracht. Naar aan leiding van dit inzicht hebben we in overleg met de part ners meerjarige actieplannen samengesteld. De plannen vormen de basis voor de samenwerking (MOU’s) met de partners de komende jaren. Vanuit het buitenland kwam er steeds meer interesse voor de integrale benadering van waterproblemen. De Gemeente Amsterdam zette Wereld Waternet vaker in bij het aangaan van economische relaties van Amster dam met andere steden in meer ontwikkelde landen. In dit kader hebben wij bijgedragen aan handelsmissies naar o.a. China, Japan en India. Verder zijn er ook delegaties ontvangen uit o.a. Japan, Turkije, Zuid-Afrika,

China, Vietnam, Ecuador en Singapore. Wereld Waternet bestaat niet zonder de inzet en betrok kenheid van de medewerkers van Waternet. De enthou siaste schare Wereld Waternetters binnen Waternet wordt steeds groter. Dit jaar zijn 54 medewerkers van Waternet uitgezonden. Het thema voor 2012 was ‘Zicht op Water’. Hiermee wil den wij duidelijker laten zien wat we doen, waarom we het doen en wat het kost. We hopen dat u na het lezen van dit jaarverslag overtuigd raakt dat we op de goede weg zijn. We zien uw reactie graag tegemoet!


Johan de Bondt Dijkgraaf waterschap Amstel, Gooi en Vecht Voorzitter bestuur Wereld Waternet


jaarverslag 2012

“Waternet neemt haar maatschappelijke verant woordelijk ondernemerschap serieus. We versterken andere waterorganisaties door onze kennis te delen. De integrale benadering van de waterproblematiek vindt steeds meer gehoor.” Roelof Kruize directeur Waternet



jaarverslag 2012

02 Wereld Waternet in 2012 In dit jaarverslag leggen we uit wat we in 2012 hebben gedaan en welke resultaten hiermee zijn geboekt. Als Wereld Waternet (WWn) hebben we grote ambities. We willen die verwezenlijken door concrete en kleine stappen voorwaarts te zetten. In dit jaar verslag nemen we u mee op deze reis. Leeswijzer Dit jaarverslag is ingedeeld op basis van thema’s. Wat hebben we gedaan en bereikt in 2012 op het gebied van de watercyclus? En wat op het gebied van capaciteitsverster king van onze partners? Wat is de meer waarde van onze focus op Afrika? En hoe nemen we onze regierol? In Hoofdstuk 7 zullen we ingaan op onze bijdrage aan de

economische ontwikkeling van de regio Amsterdam. En hoofdstuk 8 bevat de ver antwoording van de kern van ons werk: de activiteiten en resultaten van de program ma’s. Het laatste hoofdstuk geeft een over zicht van de financiële resultaten in 2012. Wereld Waternet wil bijdragen aan een duur zame integrale oplossing van waterproblemen in de wereld. Wij zetten daarbij de kennis in van Waternet op het gebied van de water cyclus. Maar we kijken ook verder dan water naar aanverwante problemen, zoals afval en (op termijn) voedselvoorziening in energie. We helpen daarbij partners in achterstands regio’s in hun ontwikkeling. Door onze lang

01 voorwoord 04 capaciteit en partnerships 02 Wereld Waternet in 2012 05 strategie voor Afrika 03 de watercyclus 06 regierol Wereld Waternet

durige ondersteuning moeten zij uiteindelijk in staat zijn op eigen kracht goede water prestaties te leveren: schoon drinkwater en goede sanitatie tegen een kostendekkend tarief. Wereld Waternet wil zich vooral richten op de ontwikkeling van Afrika, omdat hier de water problemen het grootst zijn. We werken daar bij samen met partners in verder ontwikkelde kernlanden in Afrika om de waterproblemen in minder ontwikkelde landen in hun regio aan te pakken. Wereld Waternet zet in haar programma’s experts in op watergebied. Deze experts werken veelal bij Waternet, maar ook experts


jaarverslag 2012

van andere organisaties worden ingezet. Daardoor zijn we flexibeler en kunnen we gezamenlijk meer bereiken. Rol van Wereld Waternet is het onderhouden van de bestuurlijke relaties, het aansturen van het programma en het borgen van de continuï teit en legitimiteit van de organisatie. 2012 in een notendop! Wat Wereld Waternet in 2012 vooral kenmerkt is de verdere focus op transparantie en regie. Zo hebben we meerjarenplannen en moni toring- en verantwoordings- instrumenten ontwikkeld. En hebben we een nieuwe huis stijl en website die meer openheid uitstraalt.

Het jaar 2012 stond ook in het teken van de stilstand. In Suriname en Egypte werden de programma’s gestopt of opgeschort van wege de politieke ontwikkelingen. Wereld Waternet heeft toen haar focus verlegd naar andere gebieden, onder andere Zuid-Afrika. We zijn begonnen met de uitvoering van twee EU projecten in Suriname. In Indonesië komt het sanitatieprogramma van de grond in de provincie Banten. En voor het ZuidAfrikaanse Centre of Expertise hebben we een training opgezet voor afvalwater behandeling, samen met de Stichting Water Opleidingen(SWO).


Wateruitdagingen zijn niet alleen beperkt tot de ‘low income’ landen. Verzoeken om het leveren van onze expertise van de ’middle en high income’ landen wijzen we niet per definitie af. Op aanvraag van de Gemeente Amsterdam hebben we bijgedragen aan handelsmissies naar o.a. China, Japan en India. En we hebben tegelijkertijd een groot aantal delegaties uit die landen ontvangen. De unieke, integrale benadering van de watercyclus van Waternet blijkt belangrijke openingen te bieden voor de Amsterdamse gemeente voor gesprekken en relaties met deze landen. Onze kernactiviteit blijft echter wel de uitvoering van onze ideële programma’s.


jaarverslag 2012

“Ten eerste wil ik mijn waardering uit spreken voor de succesvolle bijdrage van Wereld Waternet aan een aantal projecten in Egypte. Onze waardevolle samenwerking begon in 1991 bij de Alexandra Water Utilities. En in de loop der tijd breidde deze zich uit tot andere projecten. We willen deze succesvolle samenwerking met uw organisatie graag voortzetten. Ik hoop dat Wereld Waternet haar werkzaam heden in Egypte snel weer zal kunnen oppakken en dat we samen de uit komsten ervan zullen zien.” Prof. Dr. Khalifa Minister van Water en Afvalwater bedrijven, Egypte



jaarverslag 2012

03 de watercyclus De Watercyclus Wereld Waternet richt zich in al haar pro gramma’s op het verbeteren van de gehele of integrale watercyclus. Problemen in bijvoorbeeld de drinkwatervoorziening kun nen namelijk veroorzaakt worden door gebrekkig afvalwaterbeheer, omgang met oppervlaktewater of het onttrekken van grondwater. Door deze integrale benadering krijgen onze partners meer inzicht in de samenhang tussen oppervlaktewater, grond water en afvalwaterbeheer. In principe vindt lozing van afvalwater pas plaats nadat deze gezuiverd is. In veel landen waar we actief zijn, is echter sprake van open afvoerkanalen van afvalwater en ongezuiverde lozingen door de industrie. Daarnaast is nog vaak

sprake van open defecatie waarbij ontlasting direct in het oppervlaktewater terecht komt. Sanitatie is daar dringend nodig. Door de integrale benadering krijgen partners ook meer inzicht in de noodzaak voor bestuurlijke en operationele samenwerking tussen de verantwoordelijke waterorganisaties. Samenwerking en de rol van onze partners Onze partners zijn meestal verantwoordelijk voor de voorziening van drinkwater. Er moet genoeg zijn en het moet drinkbaar, dus schoon zijn. Onder andere om ziektes te voorkomen. In onze partnerlanden is dat meestal niet het geval. De oorzaken liggen niet alleen bij de drinkwatervoorziening, maar ook bij de drink waterbron, vaak vervuild door landbouw,


industrie of de natuur. Om de water problemen aan te pakken zijn vaak meerdere partijen verantwoordelijk en niet alleen onze partner. In onze projecten werken we samen met partners die op bestuurlijk en operationeel niveau opereren. Ook proberen we meerdere partijen uit de lokale watercyclus bij het project te betrekken. Door trainingen en workshops maken we deze partners bewust van de watercyclus en hun rol daarin. Zo ver groten we het draagvlak om gezamenlijk op te trekken. En zijn partners beter in staat om daar in te grijpen waar dit de meeste impact heeft. Deze aanpak om alle verantwoordelijke partijen om tafel te krijgen kost meer tijd, maar levert uiteindelijk wel meer op.


jaarverslag 2012

Activiteiten en resultaten in 2012 Onze actieve ondersteuning is in 2012 vooral gericht op de taakgebieden van onze part ners: drinkwater, afvalwater en in toenemende mate ook sanitatie. Dit overzicht geeft aan op welke gebieden we kennis delen in de verschillende landen.

we met ondersteuning van het drinkwater bedrijf Perpamsi Banten een goede basis gelegd voor het ontwikkelen van sanitatie. Met zes burgermeesters zijn gesprekken gevoerd en drie ervan hebben Wereld Waternet uitgenodigd om sanitatie mee te ontwikkelen.

Integraal waterbeheer is in een aantal van de partnerlanden een structureel onderdeel van het programma. Dit betekent dat we met onze operationele partners gesprekken voeren over een integrale aanpak, maar vooral ook met het bevoegd gezag. Dit bewustwordings proces werpt langzaam haar vruchten af.

In de Surinaamse district Nickerie is in 2012 het EU-project “Sustainable & Integrated Water resources management” gestart. Hiermee is een eerste stap gezet voor inte graal waterbeheer. Behalve het Overliggend Waterschap OWMCP zijn SWM en de districtscommissaris betrokken bij het pro gramma. En ook de departementen van Landbouw, Veeteelt en Visserij en van

In de provincie Banten in Indonesië hebben


Openbare Werken. We hebben een goede start gemaakt om gezamenlijk de problemen rondom water te bespreken en te komen tot een breed gedragen watervisie die de belangen van alle partijen (ook natuurbeheer, visserij, de private sector, etc.) behartigt. In Egypte is integraal waterbeheer eigenlijk vanzelfsprekend, aangezien onze partners op allerlei manieren worden geconfronteerd met de vervuiling in de Nijl. In ons werk in Egypte komt duidelijk naar voren hoe complex het integrale waterbeheer is. Bij de Nijl bijvoor beeld moeten organisaties samenwerken die verschillende belangen hebben en die soms ook nog gevestigd zijn in andere landen.


jaarverslag 2012

“Samenwerken betekent dat ik een bredere kijk krijg op de waterproblemen in Suriname. Omdat ik meer inzicht heb kan ik mijn werk beter doen. Door de samenwerking met ervaren Nederlandse watermanagers van Wereld Waternet krijgt OWMCP een bredere kijk op wat integraal water management inhoudt en hoe we dit kunnen toe passen. De samenwerking levert een hele belang rijke bijdrage aan een duurzaam waterbeheer in Nickerie. Als watermanagers kunnen wij nu ons werk beter doen. De samenwerking heeft zich al bewezen de afgelopen jaren. Onze processen zijn beter gestructureerd en we zetten een betere prestatie neer door de samenwerking. Wij begrijpen beter wat de problematiek is van de inliggende water schappen in Nickerie en kunnen beter begeleiden.” Ir. Manodj Hindori voorzitter Overliggend Waterschap MCP, Suriname 01 voorwoord 04 capaciteit en partnerships 02 Wereld Waternet in 2012 05 strategie voor Afrika 03 de watercyclus 06 regierol Wereld Waternet


jaarverslag 2012

04 capaciteit en partnerships Capaciteitsontwikkeling Wereld Waternet wil de watersituatie in meerdere achterstandsregio’s verbeteren. We richten ons hierbij op het verhogen van de kennis en de beheercapaciteit van de – veelal publieke – waterorganisaties ter plaatse: ‘capacity building’ of ‘capacity development’. Zo kunnen zij hun dagelijkse taken beter uitvoeren, meer inzicht krijgen in het totaalplaatje van de watercyclus en daar waar nodig samenwerking zoeken. Capaciteitsversterking is een langdurig proces. Het kost tijd om nieuwe inzichten te krijgen, tegenstrijdige belangen te overwinnen of te voldoen aan de technische voorwaarden om de kennis te kunnen toepassen. Wij gaan dan ook een langdurig commitment aan om onze

partners te ondersteunen in hun ontwikkeling. En onze partner verplicht zich op zijn beurt om mee te werken: door het beschikbaar stellen van personeel, door de steun van bestuur ders en directie, of door financiële allocatie. WOP – Water Operators’ Partnership Voor elke samenwerking sluiten wij een partner schapsovereenkomst, het Memorandum of Understanding (MOU). Hierin leggen wij het meerjarig doel van het partnership vast, geven we in grote lijnen aan wat we doen om deze doelen te bereiken en benoemen we de inbreng van elk van de partners. Deze over eenkomst wordt meestal met meerdere partijen afgesloten en is langdurig en gelijk waardig. Deze manier van samenwerken heet ‘Water Operator’ Partnership’


Activiteiten en resultaten in 2012 In 2012 zijn we actief in 9 landen in totaal 14 WOP’s/programma’s. Deze wereldkaart geeft een geografisch overzicht van de WOP’s en de programma’s weer. Eind 2011 hebben we een WOP ondertekend voor samenwerking met een vijftal operatio nele partners in Zuid-Afrika. In al onze WOP’s werken we actief en in nauwe samenwerking met onze partners aan de verbetering van hun expertise. Niet alleen door middel van training en cursussen, maar vooral door met onze partners samen aan de slag te gaan in concrete projecten en met het aanpakken van specifieke problemen. In 2012 zijn hebben we onze activiteiten uitgebreid naar de regio Oost-Afrika.


jaarverslag 2012

In Mozambique staan we aan de beginfase van het programma waarbij vooral aan dacht is voor het opstellen van het program maplan en de instemming van de lokale autoriteiten. Naast de landen waar we actief zijn vanuit een ideële doelstelling onder steunen we ook waterorganisaties vanuit een niet-ideëel doel in ‘middle income’ of ‘high income’ landen. Turkije is daar een voor beeld van. Meerwaarde voor Waternet De samenwerking levert ons ook iets op. • Projectmedewerkers krijgen de gelegen heid om in een internationale context te werken, met mensen van een andere cultuur en een andere manier van werken. Dit verbreedt de blik.

•H et werken met organisaties in het buiten land maakt ons ook veel bewuster van hoe wij het in Nederland hebben geregeld. En ook hoe dat beter kan. Het maakt ons tot betere professionals. • De werkzaamheden zijn kleinschaliger maar vaak wel veel breder dan de dagelijkse werkzaamheden van onze medewerkers. Daardoor krijgen Waternetters veel meer inzicht in de integrale watercyclus. Ook omdat ze samenwerken met Waternet collega’s die bij een ander onderdeel wer ken binnen de watercyclus van Waternet. • In onze partnerlanden worstelt men met problemen die we hier helemaal niet kennen. Droogte, enorme regenval en sedimentatie als gevolg van erosie. Tropisch gerelateerde uitdagingen en schaalgrootte.


Wij leren dan ook hoe onze partners met dit soort problemen en uitdagingen omgaan. De nieuwe kennis verrijkt ons en maakt ons uiteindelijk tot een betere water organisatie in Nederland. Samengevat profiteren wij er ook zelf van door anderen te helpen. Dit is geen doel op zich maar het is wel van belang en het onderstreept de gelijkwaardigheid van de relatie met onze partners.


jaarverslag 2012

“Het Water Operators’ Partnership met Wereld Waternet is gebaseerd op weder zijds begrip. Het inspireert ons om een betere prestatie neer te zetten. Onze relatie is succesvol omdat het niet alleen onze technische prestatie verbetert maar ook een positief effect heeft op onze motivatie, inspiratie en werkomgeving.” Subekti hoofd Perpamsi Banten, Indonesië



jaarverslag 2012

05 strategie voor Afrika Wereldwijde waterproblemen De waterproblemen in de wereld zijn enorm groot. 780 miljoen mensen hebben geen schoon drinkwater en 2,6 miljard mensen hebben geen fatsoenlijke sanitaire voor zieningen. De toenemende economische ontwikkeling in vrijwel alle regio’s van de wereld legt een steeds grotere druk op de schaarse drinkwaterbronnen. Als relatief kleine organisatie willen we zoveel mogelijk mensen kunnen bereiken bij het verbeteren van hun leefomstandigheden. Daarom maken we onze inzet zo effectief mogelijk. Door onze ervaring te delen met drinkwaterorganisaties uit ontwikkelde landen, zodat zij gemotiveerd worden om organisaties in de relatief minder ontwikkelde

landen te ondersteunen. En met de Afrika strategie willen we ook aan efficiëntie winnen. Focus op Afrika Sinds 2010 richten we ons steeds meer op landen met de grootste achterstand in een focus op Afrika. Met 56 landen en een land oppervlak van 30 miljoen m2 (drie keer Europa) is het onmogelijk om het gehele continent te bereiken als individuele organisatie. Onze Afrika-strategie is erop gericht om de beter ontwikkelde WWn-partners in Afrika te motiveren om Water Operators in andere landen in Afrika te gaan versterken. Deels zien we het ook als een tegenprestatie voor onze vaak jarenlange ondersteuning aan deze partners. Om de Afrika-strategie uit te


kunnen voeren werken we nauw samen met de partners in drie landen in Afrika die al verder zijn en dezelfde ambitie hebben als Wereld Waternet. Deze drie landen – de kernlanden – zijn Marokko, Egypte en ZuidAfrika. In deze landen willen we bijdragen aan de inrichting en versterking van trainingscentra met een internationale uit straling. Vanuit de trainingscentra in de drie kern landen kunnen we waterorganisaties in de omringende landen naar een hoger niveau van waterbeheer brengen. De al aanwezige kennis in de regio wordt zo binnen diezelfde regio ingezet. Wereld Waternet kan vanuit de kernlanden veel meer water organisaties in Afrika versterken. Wereld Waternet streeft


jaarverslag 2012

naar een blijvende rol in deze trainings centra om zodoende voeling te houden met de ontwikkeling in het kernland en de omringende landen. Onze rol in deze samenwerking is vooral coachend en stimulerend. Activiteiten en resultaten in 2012 De ontwikkeling van training centra in het kader van de Afrika-strategie wordt beïnvloed door regionale ontwikkelingen. In Marokko (Rabat) staat een goed trainings centrum. In 2012 is er bij dit centrum een nulmeting gedaan. Hierbij is veel aandacht besteed aan het proces van opzetten van een trainingscentrum. Met onze Marokkaanse partner ONEE hebben we een bezoek

gebracht aan de waterorganisatie SNDE in Mauritanië. Doel: bepalen hoe het trainings centrum in Rabat ingezet kan worden om de waterorganisatie SNDE verder te ont wikkelen. Het Belgische drinkwaterbedrijf SWDE heeft interesse getoond in deze ontwikkeling. In Egypte was er door de interne politieke ontwikkelingen minder aandacht voor de ontwikkeling van een trainingscentrum. In Zuid Afrika vraagt de ontwikkeling van een trainingscentrum meer tijd vanwege mobilisatie van en samenwerking tussen de verschillende partijen in de Kaapregio. Een identificatiemissie kwam met een rapport met conclusies en aanbevelingen over de


behoefte aan opleiding en training. Dit rapport ligt ter beoordeling bij de belang hebbende partijen in Zuid-Afrika. We hebben samen met de Stichting Water Opleidingen een concept curriculum aan geleverd voor twee beroepsopleidingen voor een programma met Nuffic/Niche bij de Tshwame University of Technology (TUT). Binnen een EU-programma zetten we in Oost Afrika een aantal trainingsactiviteiten op die moeten leiden tot verbetering van waterorganisaties in deze regio. De National Water and Sewerage Company uit Uganda wil als ‘excellent performer’ een rol spelen in deze ontwikkeling.


jaarverslag 2012

“Omdat we samenwerken met Wereld Waternet onderzoeken we nu hoe we onze kennis kunnen delen met andere waterorganisaties. Waterneten ONEE collega’s wisselen kennis uit en lossen problemen op binnen de watercyclus bij waterorganisaties in ‘low income’ landen in Afrika. Deze collega’s hebben ver schillende expertises en achtergronden waardoor wij zelf weer meer inzicht krijgen in integraal waterbeheer.” Samir Bensaid Algemeen Directeur IEA, ONEE Marokko



jaarverslag 2012

06 regierol Wereld Waternet Inleiding Wereld Waternet is een regie-organisatie. De medewerkers van Waternet en van onze andere Nederlandse partners voeren tech nisch-inhoudelijke adviestaken uit. Wereld Waternet zorgt voor continuïteit, effectiviteit en legitimiteit van de programma’s. Dit betekent dat wij de projecten coördineren en we voeren activiteiten uit ter ondersteuning van de programma’s en de organisaties. We hebben als regie-organisatie de volgende activiteiten: • programmamanagement & proces verbetering • alliantiemanagement • PR & communicatie • financiering & financiële verantwoording • planning & control. Activiteiten en Resultaten 2012 In 2012 heeft Wereld Waternet zich verder

ontwikkeld en geprofessionaliseerd op het gebied van Alliantiemanagement, Commu nicatie en Financiering & continuïteit. Alliantiemanagement Wereld Waternet heeft voor alle WOP’s meerjarenplannen opgesteld. Deze meer jarenplannen vormen de basis voor de pro gramma’s en de samenwerking (MOU’s) met de partnerorganisaties. Deze plannen kwamen tot stand door een analyse met ons diagnose instrument dat uit twee onderdelen bestaat: 1. diagnose van de externe factoren en de positie van de partnerorganisatie in het krachtenveld van actoren. 2. d iagnose van de beheercapaciteit en organisatie van de waterorganisatie: de interne factoren. Samen met de partnerorganisatie hebben we prioriteiten aangebracht in de daaruit voortvloeiende acties.

01 voorwoord 04 capaciteit en partnerships 02 Wereld Waternet in 2012 05 strategie voor Afrika 06 regierol Wereld Waternet 03 de watercyclus

Het aantal waterorganisaties waar Wereld Waternet mee samenwerkt is toegenomen. We werken samen met Brabant Water in Marokko, met Waterschap AA & Maas in Egypte, met Waterschap Rijn & IJssel in Suriname en met Vitens Evides International in Suriname. En in Zuid-Afrika werken we met het waterbedrijf Groningen, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, de Unie van Waterschappen en met een aantal Waterschappen. Deze organisaties dragen zelf de kosten van de inzet van hun mede werkers in onze programma’s. Hierdoor is Wereld Waternet in staat om meer te bereiken met de middelen die zij beschik baar heeft. Het aantal uitgezonden Waternet mede werkers bedraagt 54. Het zijn niet alleen technische specialisten. Er is steeds meer vraag naar o.a. organisatiedeskundigen, trainers en communicatieadviseurs.


jaarverslag 2012

Wereld waternet heeft een nieuw stage beleid geformuleerd voor studenten van deze instellingen. Jaarlijks worden deze instellingen geïnformeerd over de afstudeeronderwerpen bij Wereld Waternet. Nederlandse studenten worden waar nodig gekoppeld aan studenten uit partnerlanden. In 2012 hebben zeven HBO/WO-studenten uit Nederland en twee studenten uit partnerlanden hun afstudeer opdracht bij Wereld Waternet uitgevoerd. Als uitkomst van uitgeschreven prijzen hebben zes studenten uit partnerlanden korte stages gelopen bij Wereld Waternet. Communicatie In 2012 hebben we de communicatie meer gericht op de professionele, institutionele en beleidsbeïnvloedende doelgroep. Met een strategisch communicatieplan maken we de communicatie transparant en planmatig, ook voor de langere termijn. Naast het eerste interactief jaarverslag, een

nieuwe corporate brochure en een standaard informatiemap, hebben we een nieuwe website. We dragen onze boodschap actief uit bij nationale en internationale evenementen in binnen en buitenland zoals bij het Wereld Waterforum in Marseille, de Afrika Studiedag in Amsterdam of aan ABN-AMRO ‘high potential’ medewerkers. Maar ook vertellen wij over onze activiteiten in handelsmissies naar Vietnam, India, Japan, China etc. In 2012 hielden we zo’n 25 presentaties. Daar naast hebben we bij Waternet negentien, soms meerdaagse, professionele delegaties ontvangen uit onder andere Singapore, Korea, Vietnam, Japan, Ecuador of India. Met Wereld Waterdag hebben we ruim anderhalf miljoen mensen bereikt met een videofilmpje op 350 locaties in de stad. Ook kregen we mediapubliciteit op buitenlandse televisiezenders, onder andere voor de


ondertekening van de EU projecten. En we publiceerden in sector specifieke vakbladen zoals The Dutch Watersector. Tot slot nemen we actief deel in internationale netwerken en zitten in het bestuur van de Global Water Operators’ Partnership Alliance (GWOPA). Om de communicatie-uitingen te standaar diseren ontwikkelden we een huisstijl manual, een webcontent manual, een foto- en filmbeeldbank, een inhoudelijke kennisbank en een schrijfwijzer met tips over het schrijven van blogs en nieuwsartikelen. Financiering & continuïteit In 2012 zijn er acties ondernomen naar de gemeente Amsterdam, de Wereldbank en de African Development Bank om de financiële continuïteit van Wereld Waternet te kunnen waarborgen. De gesprekken met de Wereld bank en de African Development Bank worden in het voorjaar 2013 voortgezet.


jaarverslag 2012

“Door de samenwerking krijgen we meer kennis over hoe we efficiënter kunnen omgaan met water. Nederland deed er duizend jaar over om het huidige niveau van water management te krijgen. Door de samenwerking kunnen we meer efficiënt leren werken zonder het wiel opnieuw uit te hoeven vinden. En we kunnen verbeteringen in water management in versneld tempo invoeren.” Wedprekash Joeloemsingh districtscommissaris Nickerie, Suriname



jaarverslag 2012

07 economische ontwikkeling Inleiding Opdrachtgevers van Waternet vragen Wereld Waternet om een grotere rol te spelen bij de internationale samenwerking met economisch doel. Wereld Waternet kan hiervoor naast de 1% voor de ideële pro gramma’s een 0,5% van de capaciteit van Waternet inzetten voor deze niet-ideële activiteiten. Het bestuur van Amsterdam heeft meerdere relaties met steden in de ontwikkelde en minder ontwikkelde wereld om de economie van Amsterdam te stimule ren. In deze relaties speelt water vaak een rol. Wij hebben ons gecommitteerd om deze relaties mee te versterken. We ontvangen en begeleiden buitenlandse delegaties en participeren in handelsmissies. Ook zijn we

vertegenwoordigd op conferenties om Amsterdam in een positief daglicht te plaat sen op watergebied. En we voeren projecten uit in niet-partnerlanden zoals Turkije. Voor het Nederlands bedrijfsleven staan we staan open voor het Nederlandse bedrijfsleven om hen te introduceren bij deze partners. Activiteiten en Resultaten 2012 Ook in 2012 waren we behoorlijk actief in het versterken van de internationale relaties van Amsterdam. Zo hebben we bijgedragen aan Amsterdamse handelsmissies naar China, Japan, Vietnam en India. Het aantal bezoeken van delegaties uit landen waarin we geen ideële programma’s


uitvoeren, is toegenomen. Deze delegaties kwamen onder andere uit Singapore, Korea, Vietnam, Japan, Ecuador en India. Naast de interesse voor technische vernieuwingen zien we ook meer en meer dat er aandacht is voor de Amsterdamse integrale oplossingen voor waterbeheer en de manier waarop de watertaken georganiseerd zijn. Zo hebben we in Turkije geadviseerd om de verantwoorde lijkheid van de waterzuivering onder te bren gen op een gemeenten-overkoepelend niveau. In Zuid-Afrika is gevraagd of wij een rol kunnen spelen bij de ontwikkeling van de zogeheten Catchment Management Agencies. Dit zijn waterschappen die voor het hele land o ntwikkeld moeten worden.


jaarverslag 2012

“Met de goede hulp van Wereld Waternet en Water bedrijf Groningen waren wij in de gemeente Theewaters kloof in staat om een zin volle handleiding te ontwik kelen en te schrijven voor de Grabouw afvalwater zuivering. We zullen in de toekomst zeker opnieuw een beroep doen op hun samen werking als wij weer een prestatie van wereldformaat willen neerzetten.” Conrad van Heerden directeur Technical Services, gemeente Theewaterskloof



jaarverslag 2012

08 programma’s en projecten Inleiding Wereld Waternet is actief in 9 landen met in totaal 14 programma’s. In Mozambique en Oost-Afrika hebben verkennende missies plaatsgevonden die positief zijn vertaald in voorstellen voor financiering. Er zijn histo rische banden met de ‘herkomstlanden’ Indonesië, de Antillen en Suriname. Sinds enkele jaren zijn we actiever op het Afrikaanse continent. Hier vindt u een overzicht van de programma’s en partners per land. De effecten van de Arabische Lente in het Midden Oosten speelden door in het pro gramma van Egypte. In Suriname heeft de aanname van de amnestiewet geleid tot een gewijzigde Amsterdamse relatie met

Suriname. Dit is van invloed geweest op onze lokale programma’s in Suriname.

schillende factsheets van de programma’s kun je meer hierover lezen.

Het diagnose instrument kwam in 2012 gereed en is toegepast voor de Water Operators’ Partnerships.

Wereld Waternet werkt in Zuid-Afrika samen met vijf waterorganisaties. Op verzoek van het ministerie van Water in Zuid-Afrika heb ben we met een aantal waterschappen en de Unie van Waterschappen een projectvoorstel gedaan om de Catchment Management Agencies te helpen ontwikkelen.

En in 2012 zijn we gestart met de uitrol van de Afrika-strategie. Resultaten in 2012 Binnen de diverse programma’s hebben we een brede scala aan projecten uitgevoerd, variërend van technische assistentie en projectbegeleiding tot informele adviezen over de inrichting van het waterbestel en de financiering van de watersector. In de ver


Met Vitens Evides International, SNV en BOPinc hebben we een voorstel ingediend bij de ambassade om de Mozambikaanse partner AIAS te versterken. En in Oost-Afrika zijn we in 2012 gestart met het uitvoeren van een EU-project.


jaarverslag 2012

In Suriname zijn we in 2012 met twee EUprogramma’s gestart. In de provincie Nickerie zetten we hiermee een eerste stap naar inte graal waterbeheer en naar een breed gedragen watervisie. In de kustvlakte van Suriname werken we onder andere samen met SWM, Vitens Evides International en Stichting Fonds Ontwikkeling Binnenland aan bewust wording bij de bevolking over de water problematiek. In lijn met de Amsterdamse reactie op de politieke ontwikkelingen in Suriname zijn de overige projecten gestaakt. In 2012 is ONEP samengegaan met het nationale elektriciteitsbedrijf en opereert nu onder de naam ONEE, Office National Électricité et d’Eau. Het trainingscentrum van

ONEE speelt een belangrijke rol in onze Afrika-strategie en is het meest ontwikkeld. In het programma van ONEE zijn studenten van onder andere de TU Delft ingezet. De Mauritaanse minister van Water heeft in 2012 een officieel verzoek ingediend bij Wereld Waternet om het waterbedrijf SNDE te ondersteunen in de ontwikkeling van het nieuwe drinkwaterzuiveringsbedrijf van de hoofdstad Nouackchott. In 2012 heeft Wereld Waternet te maken gehad met de politieke- en organisatorische ontwikkelingen rond en na de verkiezingen in Egypte. Hierdoor heeft het programma voor Egypte nagenoeg het gehele jaar stil gestaan.


Samen met het drinkwaterbedrijf Perpamsi Banten is de basis gelegd voor het ontwikkelen van sanitatie. De burger meesters van drie gemeenten in Indonesië hebben ons uitgenodigd om te onder steunen bij de ontwikkeling van sanitatie. Voor Aruba en Bonaire kwamen de lopende activiteiten in 2012 tot een eind. Er liggen op dit moment geen nieuwe verzoeken voor ondersteuning. Turkije is op dit moment het enige project met een ‘economische doelstelling’. Het pro ject heeft een groot deel van het jaar stil gelegen maar is eind 2012 weer opgepakt.


jaarverslag 2012

Turkije

Marokko Bonaire

Aruba

Egypte

Mauri tanië

Suriname

1

ideëel project

2

3

4

5

1

2 Indonesië

ZuidAfrika

niet ideëel project



jaarverslag 2012

factsheet Aruba

land: Caraïbisch Nederland, Aruba regio: Aruba aantal inwoners: 100.000 partner: Dienst Openbare Werken (DOW) WWn actief sinds: 1990

Situatie & Uitdaging Wereld Waternet is sinds 1990 betrokken bij de bouw en beheer van drie rioolwaterzuiveringen op Aruba. Gebeurtenissen in 2012 De ondersteuning van WWn is feitelijk afgerond in 2010. Wel zou WWn op afstand ondersteunen bij operationele vragen over de afvalwaterzuiveringen. Activiteiten en resultaten 2012 Met Dienst Openbare Werken in Aruba is afgesproken dat WWn op afstand zal adviseren over operationele vragen. Dit als een soort helpdesk. In 2012 hebben we geprobeerd om online mee te kijken naar de data van één van de afvalwaterzuiveringen op Aruba. Om technische redenen is de verbinding uiteindelijk niet tot stand gekomen. Een bezoek van de directie van Wereld Waternet aan de Directie van Dienst Openbare werken heeft niet geleid tot nieuwe verzoeken. De activiteiten met Aruba krijgen hierdoor op dit moment geen vervolg.



jaarverslag 2012

factsheet Bonaire

land: Caraïbisch Nederland, Bonaire regio: Bonaire aantal inwoners: 15.000 partner: Water & Energiebedrijf Bonaire (WEB) WWn actief sinds: 2009

Situatie & Uitdaging WWn heeft sinds 2009 een relatie met Bonaire. Sindsdien heeft het eiland de status van Nederlandse gemeente gekregen. Het beheer van de watertaken op Bonaire zal hiermee conform het Nederlandse bestuur lijke systeem worden ingericht. Gebeurtenissen in 2012 Na de wijzingen in de status van Bonaire is het Neder landse ministerie van Infrastructuur & Milieu (I&M) verantwoordelijk. Omdat in 2011 nog niet duidelijk was hoe de bestuurlijke inrichting zou zijn van Bonaire zijn er geen doelstellingen en activiteiten benoemd voor 2012. Eind 2012 is duidelijk geworden dat Vitens Evides International de ondersteuning van het Water & Energiebedrijf Bonaire (WEB) op zich neemt. Activiteiten en resultaten 2012 WWn heeft het proces en de gevolgen door de nieuwe status van Bonaire actief gevolgd. Toen Bonaire onder steuning zocht bij de bouw en oplevering van een nieuwe riolering en afvalwaterzuivering heeft de directie van WWn tijdens een missie op Bonaire aangeboden te wil len en kunnen ondersteunen. Uiteindelijk is gekozen voor ondersteuning door Vitens Evides International.



jaarverslag 2012

factsheet Beheira

land: Egypte regio: provincie Beheira aantal inwoners: 5 miljoen partner: Beheira Water & Drainage Company, BWADC WWn actief sinds: 1992 Situatie & Uitdaging Egypte is een van de kernlanden in het Afrika concept. Het is hierbij de bedoeling om samen met de Egyptische waterorganisatie BWADC als partner andere landen in de regio te versterken op water en sanitatie gebied. BWADC is verantwoordelijk voor de drinkwatervoorziening en de verwerking van afvalwater in de provincie Beheira. De uit daging van BWADC is de grote vervuiling

van de drinkwaterbronnen (de Nijl en de daarmee ver bonden afvalwater- en irrigatiekanalen) als gevolg van industrie, landbouw en ongezuiverd afvalwater. Gebeurtenissen in 2012 In 2012 heeft Wereld Waternet te maken gehad met de politieke- en organisatorische ontwikkelingen rond en na de verkiezingen in Egypte. Hierdoor heeft het programma nagenoeg het gehele jaar stil gestaan. We hebben ons daarom geconcentreerd op Water Operator Partnerships in de andere landen. In Egypte vond nog wel kennis overdracht op afstand plaats via online platvormen en konden we toch advies op maat leveren. Activiteiten en resultaten in 2012 Wereld Waternet is betrokken in drie programma’s in Egypte. • HCWW/MWRI – waterkwaliteit afvalwaterzuivering • BWADC – afvalwater en drinkwater • Trainingscentrum (BWADC)

HCWW/MWRI en BWADC: Door de situatie in Egypte is er één werkbezoek uitgevoerd aan het einde van 2012, naar Fayoum. Tijdens dit werkbezoek is een basis gelegd voor een train the trainer cursus. Collega’s trainen collega’s


van afvalwaterzuiveringen in het toepassen en evalueren van de lokale wettelijke kwaliteitseisen en het beheer volgens de Standard Operations Procedures. Ook is het beheer en onderhoud van de Rioolwaterzuiveringen (RWZI’s) doorgelicht. De voor gestelde verbeteringen zullen leiden tot een sterke toename van de hoeveelheid gezuiverd afvalwater.

BWADC Trainingscentrum: De activiteiten met betrekking tot het trainingscentrum zijn in overleg met BWADC tijdelijk opgeschort. In het kader van de ontwikkeling van de trainingscentra in Egypte en Zuid-Afrika heeft Wereld Waternet ONEE benaderd om samen een conferentie in Nederland te organiseren voor het management van deze trainingscentra.


jaarverslag 2012

factsheet Banten

land: Indonesië regio: provincie Banten (West-Java) aantal inwoners: 10 miljoen partner: PDAM’s Banten verenigd in Perpamsi Banten (PB) WWn actief sinds: 1972 Situatie & Uitdaging Perpamsi Banten is de overkoepelende waterorganisatie in de Provincie Banten. Zes publieke waterbedrijven (PDAM’s) en vijftien private organisaties (de PT’s) zijn hierbij aangesloten. De dekkingsgraad van deze bedrijven is slechts 11% en zowel de hoeveel heid als de kwaliteit van het water zijn onvol doende. Drinkwaterbronnen zijn sterk ver vuild, waardoor kraanwater niet geschikt is

om te drinken. In onze samenwerking willen we de leef omstandigheden van de bevolking duurzaam verbeteren. Daarbij richten we ons vooral op het versterken van de organisaties die verantwoordelijk zijn voor water en op advies hoe de infrastructuur te verbeteren. Gebeurtenissen in 2012 2012 is het eerste jaar van het nieuwe Memorandum of Understanding. Naast de drinkwatervoorziening zal er veel aandacht zijn voor het verbeteren van de sanitatie. 2012 is een jaar van onderzoek en evaluatie. Het verbeteren van de bedrijfsvoering en de organisatie van de watertaken heeft dit jaar prioriteit. Er zijn een groot aantal missies geweest waarin we operationele kennis hebben overgedragen en mensen getraind. Hiernaast is er ook geadviseerd over de organisatie van watertaken in de provincie. Als gevolg hiervan werken de directies van de waterbedrijven geza menlijk aan bedrijfsplannen voor de waterbedrijven. In de provincie Banten in Indonesië hebben we met onder steuning van het drinkwaterbedrijf Perpamsi Banten een goede basis gelegd voor het ontwikkelen van sanitatie. Met zes burgermeesters zijn gesprekken gevoerd. De burger meesters van Pandeglang, Serang, en Kota Serang heb ben Wereld Waternet uitgenodigd om te helpen bij de ontwikkeling van sanitatie. In 2012 is aangevangen met onderzoek naar sanitatie in de gemeente Pandeglang.


Activiteiten en resultaten 2012 In 2012 hebben er 16 missies plaatsgevonden voor water en sanitatie. Op het gebied van lekverliezen zijn de doelen meer dan gehaald. In een deel van Pandeglang zijn de lekverliezen teruggebracht van 32 % naar 18%. In een deel van Lebak zijn in een pilot de lekverliezen terugbracht van 24 % naar 9%. In Cilegon is er een speciaal lekverliezen-team opgericht. Dit team werkt nu in 24-uursdienst om lekverliezen op te sporen en te repareren. Enkele van de belangrijkste resultaten zijn het hergebruik van de Banten database, training van 40 technici in verbeterde pro ductieprocessen, onderzoek van de waterkwaliteit van drie rivieren, onderzoek naar het strategisch beheer van de waterbronnen, en advies over een efficiëntere en procesmatige inrichting van de waterbedrijven.


jaarverslag 2012

factsheet Marokko

land: Marokko regio: gehele land aantal inwoners: 34 miljoen partner: Office National Électricité et d’Eau (ONEE) WWn actief sinds: 2009

Situatie & Uitdaging Marokko wordt beschouwd als een van de kernlanden in de Afrika-strategie van WWn. Omdat het een kernland is zal ONEE een partnerrol vervullen in de Afrika-strategie en andere landen in de regio versterken op water en sanitatie gebied. WWn ondersteunt ONEE bij het technisch verbeteren van de werking van de afvalwater zuivering. Maar ook bij de advisering over voldoende water gedurende het hele jaar. Gebeurtenissen in 2012 In 2012 is ONEP samengegaan met het nationale elektriciteitsbedrijf en opereert nu onder de naam ONEE, Office National Électricité et d’Eau. Dit jaar is onderzocht hoe het trainingscentrum van ONEE kan bijdragen aan de Afrika-strategie van Wereld Waternet. En hoe WWn kan bijdragen aan het trainings centrum. Een eerste stap was om de ervaring van ONEE met haar eigen trainingscentrum te delen met WWnkernpartner BWADC in Egypte. Door de situatie in Egypte heeft dit echter nog niet kunnen plaatsvinden.


Activiteiten en resultaten 2012 Resultaten drinkwater: In 2012 zijn de mogelijkheden voor omgekeerde osmose voor ont zilting van zeewater onderzocht en gerapporteerd. Na een missie naar Amsterdam om meer te leren over het ozon gebruik voor waterzuivering gaat ONEE zowel de geplande mobiele proefinstallatie bouwen als een permanente installatie. De proefinstallatie bij Bouregreg dient wel eerst als model voor de uiteindelijke installatie. De aandacht van ONEE is in 2012 verlegd van GIS naar lek detectie mechanismen, efficiën ter energiebeheer, verkalking van watermeters en verstopping van leidingen. Er zijn verschillende voorbereidende missies geweest die in 2013 tot concrete activi teiten zullen leiden. t


jaarverslag 2012

factsheet Marokko

Resultaten Afvalwater: In 2012 heeft ONEE samen met Wereld Waternet een aanpak opgesteld om de geurproblemen in het rioolstelsel en de waterzuivering aan te pakken. Wereld Waternet zal assisteren bij het opstellen van een programma van eisen voor de aanbesteding.

Ozonkoolfiltratie is een oplossing. Wereld Waternet heeft hierbij geadviseerd.

Resultaten voor Watersystemen: In 2012 is Wereld Waternet samen met ONEE begonnen met het hydrologisch modelleren van het systeem van waterputten, de Ketherras. De putten drogen uit door overmatig gebruik maar er zijn ook andere problemen. Zo heeft het reservoir bij Bouregreg problemen met algen en mangaanverbindingen die vlakbij de zuurstofloze slibbodem ontstaan.

De zes winaars van de Wetskill-wedstrijd – studenten van onder andere de TU Delft en de Hogeschool van Amsterdam – kregen de kans om in de WWn projecten in Marokko te werken. Ze gingen aan de slag met het verbeteren van grondwatersystemen en het vasthouden van regenwater. Samen met het strategisch centrum van Waternet presenteerden zij de resultaten in Rabat, Khemisset en Kenitra.

In 2012 is Wereld Waternet ook begonnen met een studie naar de opvangcapaciteit van het kunstmatig aangelegde infiltratiebassin bij Kenitra. Het onderzoek loopt door tot in 2013

Lees verder op factsheet Kantara Assoule. t



jaarverslag 2012

factsheet Kantara Assoule

land: Marokko regio: Kantara Assoule aantal inwoners: 580 partner: Office National Électricité et d’Eau (ONEE) WWn actief sinds: 2009

Situatie & Uitdaging Marokko wordt beschouwd als een van de kernlanden in de Afrika-strategie van WWn. Omdat het een kernland is zal ONEE een partnerrol vervullen in de Afrika-strategie en andere landen in de regio versterken op water en sanitatie gebied. WWn ondersteunt ONEE bij het tech nisch verbeteren van de werking van de afvalwater zuivering en bij het garanderen van voldoende water gedurende het hele jaar door. Ook ondersteunt WWn bij het ontwikkelen van een integrale aanpak en een strategie voor het verbeteren van de sanitatie in landelijke gebieden in Marokko. Assoule is een pilot project hiervoor. Gebeurtenissen in 2012 In 2012 is onderzocht hoe er in Assoule een betere kwaliteit van het drinkwater en beter sanitatie bereikt kan worden. Hierbij is niet alleen ingezoomd op de tech nische aspecten, maar juist ook op de sociologischantropologische kant. Al lopende het project en de onderzoeken bleek dat er een groot regionaal water distributieproject in Noord Marokko zou komen. Hierdoor zou het mogelijk zijn om Assoule aan te sluiten op het regionale waterdistributienet in plaats van lokaal drink water te winnen.


Activiteiten en resultaten In 2012 is samen met ONEE een onderzoek gedaan naar water en sanitatie in Assoule en is er gerapporteerd over verbeteringen. Naast onderzoek naar de water infrastructuur en sanitatie voorziening is ook sociologisch onderzoek gedaan. Specifiek is ingezoomd op de draagkracht, het draagvlak en de krachten velden in Assoule op het gebied van sanitatie. Een belangrijke uit komst is dat de bevolking bereid is om een inspanning te leveren voor betere sanitatie. Een andere conclusie is dat Assoule het beste aangesloten kan worden op het nieuwe regionale water distributienet dat gepland is voor Noord Marokko. Aan het programma in Assoule zijn drie Marokkaanse en een Nederlandse student verbonden geweest in 2012.


jaarverslag 2012

factsheet Mauritanië

land: Mauritanië regio: m.n. Nouakchott aantal inwoners: 3 miljoen, waarvan ca. 1 miljoen in Nouakchott partner: SNDE (nationale drinkwaterbedrijf) – in samenwerking met ONEE Marokko WWn actief sinds: 2012

Situatie & Uitdaging Met haar Afrika strategie wil WWn de capaciteit ver beteren van waterbedrijven in andere landen in Afrika. Dit doet zij samen met de sterke WOP-partners in Afrika in de WWn-kernlanden Marokko, Zuid-Afrika en Egypte. Mauritanië is een regioland van het kernland Marokko. Er is een duidelijke achterstand ten aanzien van alle aspecten van de watercyclus. Gebeurtenissen in 2012 In het regioland Mauritanië is er een duidelijke interesse van het ministerie van Water om het Nationale Mauri taanse waterbedrijf SNDE te versterken. Uit eerdere verkenningsgesprekken bleek ook dat SDNE positief stond tegenover een samenwerkingsverband om de kennis en beheercapaciteit van het SNDE te versterken. Samen met het Marokkaanse ONEE zijn in 2012 de vervolgbesprekingen ingezet over het concretiseren van de samenwerkingsmogelijkheden.

kader van de Afrika-strategie eruit zou moeten zien. De Mauritaanse minister van Water heeft Wereld Waternet officieel verzocht om het water bedrijf SNDE te ondersteunen in haar ontwikkeling. Op een bijeenkomst in Verviers is over legd over de verdeling van de activiteiten die in Mauritanië moeten plaatsvinden. Dit gebeurde samen met negen Europese partijen, waaronder het Waalse SWDE en ONEE. Tijdens deze bijeenkomst is afgesproken dat het project leiderschap voor de uitvoering van het aktieplan bij ONEE komt te liggen.

Activiteiten en resultaten 2012 In januari 2012 heeft WWn met ONEE zich een beeld gevormd over het functioneren van het nieuwe drink waterzuiveringsbedrijf van de hoofdstad Nouackchott, Aftout. En is bekeken hoe het opleidingstraject in het



jaarverslag 2012

factsheet kustvlakte

land: Suriname regio: kustvlakte aantal inwoners: 500.000 partner: SWM (Surinaamsche Waterleiding Maatschappij) WWn actief sinds: 1996

Situatie & Uitdaging De SWM is verantwoordelijk voor de drinkwater voorziening voor 500.000 inwoners van de kustvlakte, waaronder de hoofdstad Paramaribo. De infrastructuur is voor een deel niet in goede staat en vraagt bijzondere aandacht. Zeker dat deel dat wordt overgenomen van het ministerie van Natuurlijke Hulpbronnen. Het is daarom een uitdaging voor SWM om te zorgen voor afdoende en schoon drinkwater. Gebeurtenissen in 2012 Wereld Waternet versterkt SWM in de organisatie en het beheer van de watertaken en systemen en in de bewustwording bij de bevolking over de water problematiek in Suriname. Dit gebeurt binnen het kader van de EU subsidie ‘Partnerships for Capacity Development’ in de ACP Water & Sanitation Sector. WWn voert dit programma samen met Vitens Evides International (VEI) uit. Overige partijen zijn Stichting Fonds Ontwikkeling Binnenland (SFOB), de Anton de Kom Universiteit en het Bureau voor dienstverlening aan Ngo’s. Halverwege 2012 is het contract getekend met de EU.


Activiteiten en resultaten 2012 In 2012 is een werkplan opgesteld voor de komende jaren en een begin gemaakt met de uitvoering van het programma. In de eerste missies is, in lijn met de richtlijnen van de EU, veel aandacht besteed aan de projectorganisatie en de financieel-administratief kant van het programma. Omdat het uitwerken van het werkplan participatief werd aangepakt, kregen medewerkers en staf van SWM meer inzicht in de specifieke problemen die spelen in het werkgebied van SWM.


jaarverslag 2012

factsheet Nickerie

land: Suriname regio: provincie Nickerie aantal inwoners: 40.000 partner: Overliggend Waterschap Multipurpose Corantijn Project, OWMCP WWn actief sinds: 2010

Situatie & Uitdaging OWMCP is een relatief nieuwe organisatie. OWMCP is verantwoordelijk voor het leveren van voldoende irrigatie water om de voedselproductie veilig te stellen in de regio Nickerie. Daarnaast heeft zij een belangrijke regulerende taak voor het afvoeren van water tijdens het regen seizoen. OWMCP heeft als ambitie om de waterautoriteit in de regio Nickerie te worden. Het is hierbij niet alleen belangrijk om voldoende water te leveren voor de land bouw. De kwaliteit van het irrigatiewater wordt steeds belangrijker. Gebeurtenissen in 2012 In augustus werd het contract tussen de EU en WWn getekend voor het mede door de EU-gefinancierde project: ‘Sustainable & Integrated Water Resources Management in Nickerie, West-Suriname’. De meeste activiteiten in 2012 hielden hiermee verband: van voor bereiding en het formaliseren tot het opstarten van de verschillende projectactiviteiten. De eerste maanden na de ondertekening lag de aandacht vooral bij het inrichten van de financieel-administratieve projectorganisatie van het programma. Ook zijn de werkplannen opgesteld voor de komende jaren.


Activiteiten en resultaten 2012 Voor het EU project zijn vier resultaatgebieden geformuleerd. • Opzetten van een water platform voor integraal water beheer in Nickerie. • Ontwikkelen van de organisatie gericht op een efficiënter water management. Meer specifiek, het ontwikkelen van instrumen ten om beter te sturen op kwaliteits- en kwantiteits verbetering. • Bewustwording van de water problematiek vergroten bij de lokale bevolking. • Expertise vergroten in het beheer van watersystemen. Voor elk resultaatgebied is een werkgroep opgericht waarbij lokale partners en de gemeen schap van Nickerie actief betrok ken zijn. In december 2012 is een officiële aftrapbijeenkomst georganiseerd. t


jaarverslag 2012

factsheet Nickerie

Het verkiezingsreglement voor de water schappen is in 2012 vastgesteld. In 2013 zal deze worden gebruikt bij de verkiezingen.

Er is een introductietraining ontworpen en gegeven aan alle nieuwe bestuursleden van de waterschappen in Nickerie.

In 2012 is de digitale legger gereed gekomen en vastgesteld door het bestuur van OWMCP. Hiermee wordt het mogelijk om de infrastructuur, de afmetingen en het eigendom van de waterwerken digitaal vast te leggen. De legger wordt nu voorgelegd aan de districtscommissaris van Nickerie. Ook is een begin gemaakt met het toe voegen van andere infrastructurele werken, kanalen en dammen die onder het ministerie van Openbare Werken (OW) en van Land bouw, Veeteelt & Visserij (LVV) vallen.

Eind 2011 is de eerste fase van de succesvolle samen werking tussen het OWMCP, Waterschap Rijn en IJssel en Wereld Waternet afgesloten met een essay wedstrijd voor jonge waterprofessionals. De twee winnaars moch ten twee weken stage lopen bij Wereld Waternet en Waterschap Rijn en IJssel. Zij verdiepten zich in water management in Nederland.



jaarverslag 2012

factsheet Turkije

land: Turkije regio: provincie Tokat, gemeente Akarçay aantal inwoners: 800.000 partner: ministerie van Landbouw en van Milieu (nog geen operationele partner) WWn actief sinds: 2009

Situatie & Uitdaging Turkije is geen ‘low income country’, maar op verzoek van de gemeente Amsterdam en Agentschap NL ondersteunen we om economische redenen onze Turkse partners. In voorgaande jaren heeft Wereld Waternet in Turkije advies uitgebracht over de noodzaak van schaal vergroting van de sanitatie en afvalwatervoorziening door een bovengemeentelijke waterorganisatie in te richten. Als gevolg hiervan is ‘het waterschap’ Akarcay voor afval waterverwerking opgericht. Gebeurtenissen in 2012 Vooral in Turkije, maar ook bij Wereld Waternet hebben wisselingen plaatsgevonden van de projectleider en staf. Daarnaast zijn in Turkije de ministeries gereorganiseerd. Voor ‘het waterschap’ Akarçay zijn concrete plannen uitgewerkt. Activiteiten en resultaten 2012 De doelen voor 2012 zijn niet gehaald door de wisse lingen in het project en bij de ministeries. Het programma is hierdoor vrijwel stil komen te liggen. Eind november is tijdens een missie afgesproken om het project in 2013 af te ronden.



jaarverslag 2012

factsheet Westkaap

land: Zuid-Afrika regio: Westelijk Zuid-Afrika (Westkaap) aantal inwoners: 5,3 miljoen partners: gemeenten Kaapstad, Swellendam, Theewaterskloof; Overberg Water; BOCMA en Department of Water Affairs WWn actief sinds: 2012

Situatie & Uitdaging Zuid-Afrika is een van de kernlanden binnen de Afrika-strategie van Wereld Waternet. Samen met Zuid-Afrikaanse partners zullen landen in de regio versterkt worden op water en sanitatie. Tot 2011 hadden we nog geen contacten in Zuid-Afrika. Nu werken we met vijf partijen in de Westkaap. De Westkaap is een gebied waar de meeste regen in drie maanden tijd valt en waar de verdamping groot is. Tekort aan water (drinkwater, irrigatiewater, water voor industrie en natuur) gedurende bepaalde periodes is het probleem hier. En ook de waterkwaliteit is niet gegarandeerd. In de Westkaap zijn een groot aantal verschillende waterorganisaties verantwoordelijk voor het water management in de watercyclus. De organisaties die binnen dit programma samenwerken zijn DWA (Department of Water Affairs, nationaal niveau), de gemeenten Kaapstad, Swellendam en Theewaterskloof, het waterschap BOCMA en het bulkwaterbedrijf Overberg Water. Wereld Waternet werkt samen met het waterbedrijf Groningen in Zuid Afrika. Het is een uitdaging om al deze organisaties zodanig bij het programma te betrekken dat deze zo optimaal mogelijk samenwerken.


Gebeurtenissen in 2012 De regionale vestiging van DWA heeft aangegeven te willen deelnemen aan het programma. De provincie wordt nu ook betrokken bij het programma. Door de samenwerking met het trainingscentrum ‘Centre of Expertise’ hebben we nu ook banden met Rand Water en Durban. Het ministerie voor water in Zuid-Afrika heeft aan de Unie van Waterschappen gevraagd of zij kunnen helpen om nog eens zeven waterschappen (Catchment Management Agency) op te z etten. Activiteiten en resultaten 2012 Met de gemeente Theewaters kloof hebben we het drinkwater proces van een van de water zuiveringsinstallaties geëvalueerd en duurzaam verbeterd en zijn t


jaarverslag 2012

factsheet Westkaap

er richtlijnen opgesteld voor de verantwoor delijke staf van de gemeente Theewaters kloof. Ook zijn we begonnen met een samenwerking met de gemeente Kaapstad om het grondwater te verbeteren. Er zijn workshops georganiseerd voor onder grondse wateropslag, ‘train the trainer’ in Durban en benchmarking. De ZuidAfrikaanse drinkwater benchmark ‘Blue Drop’ is door deze laatste workshop aangepast en verbeterd. Kaapstad heeft gevraagd om de cursus ‘train the trainer’ te herhalen in de Kaapregio. Er is een adviesrapport opgesteld op het gebied van trainingen in de Kaap regio. Voor de trainingen werken we samen met onder andere de Stichting Water Opleidingen. Samen met de Stichting Water

Opleidingen (SWO) hebben we een curriculum opgezet voor een nieuw opleidingspakket over water en sanitatie voor de Tshwane Technische Universiteit.

van Waterschappen een project voorstel gedaan om de Catchment Management Agencies te helpen ontwikkelen.

Met Vitens Evides International (VEI), eThekwini (Durban) en andere partners dienden we bij de ambassade een mede-financieringsvoorstel in voor het Centre of Expertise. Het is de bedoeling om in dit Centre ZuidAfrikaanse innovatieve oplossingen te demonstreren die dan toegepast kunnen worden bij water- en sanitatieprojecten. Met Kaapstad is verder een voorstel ontwikkeld om sanitatie in de ‘informal settlements’ op te zetten waarbij ook aandacht is voor een bedrijfsmatige aanpak. Op verzoek van het ministerie van Water uit Zuid-Afrika hebben we met een aantal waterschappen en de Unie



jaarverslag 2012

“De samenwerking tussen ONEE en Wereld Waternet is heel innovatief en voor ons van groot strategisch belang. Wat de samenwerking karakteriseert is een focus op de lange termijn, met gerichte oplossingen voor cruciale technische pro blemen die wij ondervinden. De bereidwilligheid om alle kennis en ervaring te delen ervaren wij als echte samen werking.” Hanane Benqlilou senior medewerker R&D, ONEE Marokko



jaarverslag 2012

09 financieel resultaat Wereld Waternet had in 2012 een begroting van ongeveer € 2,3 miljoen voor het uitvoeren van al haar activiteiten. Dit bestaat voor € 1,4 miljoen uit het budget van de opdrachtgevers Amsterdam en AGV (€ 1 miljoen van de gemeente Amsterdam en € 0,4 miljoen van het waterschap AGV). Op projectbasis is een bijdrage van € 0,9 miljoen aan subsidies en project bijdragen ingeschat. Ondanks de lagere projectuitgaven in 2012 is het exploitatieresultaat nagenoeg op begrotingsniveau gebleven. De lagere projectuitgaven worden voornamelijk veroor zaakt door vertraging in Egypte, Suriname en Turkije. Dat er minder is uitgegeven had geen effect op het exploitatieresultaat. De projecten worden namelijk voor een belang rijk deel gefinancierd uit subsidiebudgetten.

De totale kosten in 2012 bedragen € 1,6 miljoen. In totaal hebben we voor € 0,2 miljoen aan projectsubsidies en projectopbrengsten afgerekend. De projectresultaten per land zijn als volgt:

Projectuitgaven per land

344 203

19

96

Caraïbisch Nederland

Egypte

192

214

42 84

Indonesië

Marokko

Suriname

Turkije

projectuitgaven


ZuidAfrika

Overig

eenheden x € 1000


jaarverslag 2012

“Samen met Wereld Waternet hebben we een subsidie bij de EU aan gevraagd voor een programma in Suriname. Het werken met collega’s van Wereld Waternet in dit program ma heeft een duidelijke meerwaarde voor mijn eigen werk in Nederland. Hoewel iedereen in het waterbeheer met vergelijkbare vraagstukken bezig is, zijn er ook duidelijk verschillen, zelfs in Nederland. De watersystemen waarmee Wereld Waternet werkt zijn weer anders waardoor we van elkaars oplossingen leren.” Bram Zandstra programma leider Waterschap Rijn en IJssel



jaarverslag 2012

organisatie

colofon

Wereld Waternet is een ideële stichting met een onafhankelijk stichtingsbestuur en een Raad van Advies. De Raad van Advies adviseert het bestuur in het belang van de Stichting Wereld Waternet. Het Stichtingsbestuur is eindverantwoordelijk voor de activiteiten van Wereld Waternet en de verantwoorde besteding van mid delen. Het bestuur van Wereld Waternet is in 2012 vier keer bij elkaar geweest. Het bestuur bestaat statutair uit 5 personen. Samenstelling van het bestuur • de heer Johan de Bondt, voorzitter en lid AB (dijkgraaf Waterschap AGV); • de heer Roelof Kruize, secretaris en lid AB (directeur Waternet en AEB); • de heer Theo Schmitz, lid AB (directeur VEWIN); • de heer Jos Pâques, lid AB (eigenaar en commissaris Pâques BV); • de heer Menno Holterman, lid AB (directeur Nijhuis Water Technology BV).

Dit jaarverslag is een uitgave van Wereld Waternet Amsterdam, juli 2013 Wereld Waternet Korte Ouderkerkerdijk 7 Postbus 94107 1090 GC Amsterdam [email protected] www.wereldwaternet.nl

Samenstelling Raad van Advies • de heer Eberhard van der Laan, voorzitter; • de heer Allerd Stikker; • de heer Steven Schuyt; • de heer professor Jules van Lier.



jaarverslag 2012

hulp bij een interactieve pdf Deze PDF is interactief. Dat betekent dat je er eigenhandig doorheen kan bladeren en opnieuw kan lezen wanneer je wilt. Als je vragen hebt over deze PDF of Wereld Waternet, stuur dan een e-mail naar [email protected]

05 strategie voor Afrika Wereldwijde waterproblemen De waterproblemen in de wereld zijn enorm groot. 780 miljoen mensen hebben geen schoon drinkwater en 2,6 miljard mensen hebben geen fatsoenlijke sanitaire voor zieningen. De toenemende economische ontwikkeling in vrijwel alle regio’s van de wereld legt een steeds grotere druk op de schaarse drinkwaterbronnen. Als relatief kleine organisatie willen we zoveel mogelijk mensen kunnen bereiken bij het verbeteren van hun leefomstandigheden. Daarom maken we onze inzet zo effectief mogelijk. Door onze ervaring te delen met drinkwaterorganisaties uit ontwikkelde landen, zodat zij gemotiveerd worden om organisaties in de relatief minder ontwikkelde

In de lichtblauwe balk staan de verschillende hoofdstukken. Door erop te klikken ga je naar de eerste pagina van dat hoofdstuk

landen te ondersteunen. En met de Afrika strategie willen we ook aan efficiëntie winnen. Focus op Afrika Sinds 2010 richten we ons steeds meer op landen met de grootste achterstand in een focus op Afrika. Met 56 landen en een land oppervlak van 30 miljoen m2 (drie keer Europa) is het onmogelijk om het gehele continent te bereiken als individuele organisatie. Onze Afrika-strategie is erop gericht om de beter ontwikkelde WWnpartners in Afrika te motiveren om Water Operators in andere landen in Afrika te gaan versterken. Deels zien we het ook als een tegenprestatie voor onze vaak jarenlange ondersteuning aan deze partners. Om de Afrikastrategie uit te


kunnen voeren werken we nauw samen met de partners in drie landen in Afrika die al verder zijn en dezelfde ambitie hebben als Wereld Waternet. Deze drie landen – de kernlanden – zijn Marokko, Egypte en Zuid Afrika. In deze landen willen we bijdragen aan de inrichting en versterking van trainingscentra met een internationale uit straling. Vanuit de trainingscentra in de drie kern landen kunnen we waterorganisaties in de omringende landen naar een hoger niveau van waterbeheer brengen. De al aanwezige kennis in de regio wordt zo binnen diezelfde regio ingezet. Wereld Waternet kan vanuit de kernlanden veel meer water organisaties in Afrika versterken. Wereld Waternet streeft



jaarverslag 2012

Lichtblauwe tekst met een lijntje eronder zijn links naar extra informatie Met de knoppen rechts kan je navigeren; naar de volgende of de vorige pagina, met X sluit je de PDF


jaarverslag 2012

wereld waternet jaar verslag 2012

Recommend Documents