mee nu! Relatiemagazine MEE Veluwe
1/2010
Wennen aan de ZZP’s in gehandicaptenzorg Directeur Ben Hammer van MEE Veluwe bezocht regiomanager Hetty Verhulst van ‘s Heeren Loo in Apeldoorn om te praten over de Zorgzwaartepakketten. Hoe gaan zorgaanbieders ermee om en wat betekenen de ZZP’s in de praktijk voor patiënten?
‘s Heeren Loo is een zorgcentrum voor mensen met een verstandelijke beperking. Het biedt ondersteuning aan huis, verschillende woonvormen, werk- en scholingsmogelijkheden en dagbesteding. ‘s Heeren Loo werkt al jaren aan de voorbereiding op de ZZP’s en heeft de zaken prima voor elkaar. Aan de Regenboogbrink in Apeldoorn is dan ook geen spoor te vinden van de onrust die de ZZP’s onder sommige zorgaanbieders lijkt te veroorzaken.
Vraaggestuurd
MEE op de Veluwe
Het Zorgzwaartepakket is een relatief nieuw verschijnsel. Een ZZP wordt gebruikt om langdurige zorg met verblijf in een AWBZ-instelling precies te omschrijven. De invoering hangt samen met de veranderingen die de overheid wil bereiken in de financiering van langdurige zorg.
vervolg op binnenpagina >>
van de
redactie Wonen en samenleven In deze MEE NU! staat het thema ‘Wonen’ centraal, het levensgebied dat door MEE Wonen & Samenleven genoemd wordt. De meeste mensen willen het liefst zo zelfstandig mogelijk wonen en meedoen in de samenleving. Dat geldt uiteraard ook voor iemand met een beperking. Met de juiste ondersteuning kan dat vaak heel goed. Wonen kan op veel verschillende manieren: thuis met hulp of eventuele aanpassingen, begeleid zelfstandig of in een huis waar 24 uur per dag zorg aanwezig is. MEE Veluwe probeert mensen met een beperking te helpen bij het vinden van een woonvorm die aansluit bij hun mogelijkheden en wensen, om zo hun kwaliteit van leven te verbeteren. Het interview met een van onze consulenten Wonen & Samenleven, Talitha de Winter, geeft u inzicht in hoe MEE Veluwe hierbij te werk gaat.
Niet elk mens is gelijk. Niet elke beperking is gelijk. Niet alle ondersteuning bij wonen is daarmee gelijk. Gelukkig is de introductie van de Zorgzwaartepakketten (ZZP) een goede stap geweest om deze verschillen inzichtelijk te maken. De koppeling van de Zorgzwaartepakketten aan een bekostigingssystematiek is logisch, maar in de praktijk leidt dit regelmatig tot nieuwe belemmeringen. Het interview met regiomanager Hetty Verhulst van ‘s Heeren Loo in Apeldoorn in deze MEE NU! is hiervan een duidelijk voorbeeld. Het is voor MEE en zorgaanbieders een uitdaging de komende jaren om het systeem van ZZP’s te laten slagen. Alleen dan blijven we de kwaliteit leven van mensen met een beperking bevorderen.
Wij wensen u veel leesplezier en een fijne zomer toe! De redactie
Inhoud n n n n n
Wennen aan de ZZP’s in gehandicaptenzorg Van de redactie Nieuws, Signalen & Trends Het gezicht van MEE • Talitha de Winter En nu de cliënt
Wonen
nieuws MEE: iedere geïnvesteerde euro levert vier euro op De houdbaarheid van de AWBZ staat onder druk en de aanspraken worden teruggedrongen. Ook op andere domeinen, zoals onderwijs en arbeid, worden bezuinigingen voorgesteld. MEE wil mensen met een beperking en hun sociaal netwerk zo toerusten dat zij met zo min mogelijk ondersteuning zo zelfstandig mogelijk kunnen meedoen. Hierdoor neemt hun kwaliteit van leven toe en worden onnodige maatschappelijke kosten voorkomen. De kosten van de cliëntondersteuning wegen namelijk niet op tegen de kosten die gemaakt moeten worden als mensen met een beperking niet mee kunnen doen. De eerste indicaties uit de maatschappelijke Business Case (mBC) die MEE ontwikkelt samen met externe deskundigen laten zien dat iedere geïnvesteerde euro in de cliëntondersteuning van MEE gemiddeld vier keer zoveel opbrengsten genereert.
MEE Signaal Leren en Werken Mensen met een beperking willen net als iedereen een goede opleiding volgen en daarna een leuke baan vinden. Zij willen hun talenten ontwikkelen. Dat geeft zelfvertrouwen, draagt bij aan hun onafhankelijkheid en bevordert de kwaliteit van hun leven. Vrijwel dagelijks ondervinden zij, maar ook hun ouders, partners of anderen in hun omgeving, hierbij belemmeringen. Het nieuwe MEE Signaal Leren en werken gaat in op deze belemmeringen en biedt aanknopingspunten ter verbetering.
>> vervolg van voorpagina
‘Zorgzwaartebekostiging’ past in de omslag van aanbodgerichte naar vraaggestuurde zorg. Voorheen was het aantal beschikbare bedden de grondslag voor de bekostiging: de aanbieder ontving jaarlijks een zak geld op basis van de capaciteit. Nu wordt de exacte zorgvraag van de individuele patiënt vertaald in een ZZP. Dat is tenminste de bedoeling, maar de praktijk blijkt soms weerbarstig.
Maatwerk Bij MEE Veluwe komen regelmatig signalen binnen die erop wijzen dat sommige aanbieders nerveus worden van de veranderingen. Ook de manier van afrekenen is dit jaar namelijk gewijzigd. In plaats van een royaal voorschot is er nu betaling achteraf, op basis van declaraties per patiënt. Financiering op maat voor zorg klinkt wel goed, maar brengt ook de nodige onzekerheid voor aanbieders met zich mee. Wat te doen als er een gat in de begroting dreigt? Zou dit de verklaring kunnen zijn voor het verschijnsel dat sommige aanbieders om een ‘zwaardere’ ZZP vragen dan de cliënt door het CIZ geïndiceerd krijgt? Als mensen zouden worden geweigerd zonder een – stigmatiserende - zwaardere indicatie, dan schieten we met zijn allen belangrijke doelen als transparantie, keuzevrijheid en de kostenbesparingen volledig voorbij.
Onder druk “Op deze manier wordt het systeem, dat bedoeld is als vereenvoudiging, juist niet beter inzichtelijk”, stelt Ben Hammer dan ook. “Je kunt spreken van kinderziektes en bijverschijnselen of, zoals de vorige staatssecretaris, zelfs helemaal ontkennen dat er een probleem is. Maar als de link tussen indicatie en financiering zoekraakt, schiet daar uiteindelijk niemand iets mee op. Wij zouden graag een helder beeld schetsen van wat hier nu eigenlijk speelt, want veel cliënten hebben het gevoel dat er druk op ze wordt uitgeoefend. Aanbieders willen bijvoorbeeld dat alleen van hen diensten worden afgenomen.”
Blij met ZZP’s Bij ‘s Heeren Loo mag de omslag als voltooid worden beschouwd, zowel beleidsmatig als mentaal. In eigen beheer ontwikkelde software rekent exact uit of de klantvraag ook echt kan worden betaald. In een fraaie brochure staat de vondst: ‘De klant is koning én minister van
financiën’. Hij of zij kan immers met een eigen budget gaan shoppen. Je kunt het verzakelijking van de zorg noemen, of een grote stap vooruit in klantgerichte zorg. Hoe dan ook, Hetty Verhulst kan zich goed voorstellen dat er aanbieders zijn die donkere wolken zien aankomen. “Maar er is ook veel dat wel goed gaat. Wij zijn bijvoorbeeld blij met de ZZP’s, want het oude systeem bood in feite een vaste bedprijs, of het nu ging om een patiënt met complexe gedragsproblemen of niet. Wij bieden veel zorg aan cliënten met complexe vragen, tot en met ZZP 7, en dat leidt nu tot een behoorlijke procentuele stijging van het budget. Maar er zijn ook aanbieders, vaak semi-murale instellingen, die de andere kant opgaan. Bij hen nemen de inkomsten af omdat ze veel minder complexe problematiek hebben, meestal ZZP 1 of 2. Daardoor neemt de druk op de budgetten toe.”
Vreemde effecten Zolang het stelsel in deze overgangsfase zit en veel patiënten nog geen ZZP hebben, of niet de juiste indicatie, zijn er ook aanbieders die meer geld krijgen dan ze nodig hebben, zegt Ben Hammer. “Dat geld wordt vervolgens opgepot met de gedachte dat dit niet lang meer kan duren. En er zijn nog meer vreemde effecten. In heel Nederland is er een beweging richting kleinschaligheid, want dat is beter voor de patiënt. Bij lage indicaties komt dat in de verdrukking, want het is nu eenmaal gemakkelijker om voorzieningen collectief te organiseren. Met andere woorden: hoe groter de groep, hoe beter het uitkan. Kun je dan nog wel zeggen dat de ZZP’s in de praktijk tot maatwerk leiden?”
Zoektocht Hetty Verhulst: “Wij proberen dat zeker wel te bereiken, maar je moet niet vergeten dat we uit een lange traditie van collectiviteit komen. Het idee is nu dat iedere patiënt precies de aandacht en zorg krijgt die hij of zij nodig heeft. Niet meer en ook niet minder. Dat past goed in ons streven naar inclusie en zelfredzaamheid. De ZZP’s faciliteren die individuele zorg. Ze beschrijven precies hoe veel te verwachten valt, en dat dwingt ons weer om nauwkeurig te kijken wat precies nodig is. Het uitgangspunt is dat het geld de klant volgt, en we willen in al onze vormen van dienstverlening dichtbij de klant blijven. Kwaliteit van leven staat voorop. In een ideale situatie komt de regie helemaal in handen van de klant, maar het blijft voor alle partijen voorlopig een zoektocht.”
het gezicht van MEE Talitha de Winter:
“Je kunt echt iets betekenen voor anderen” Talitha de Winter, 29 jaar, is sinds april 2009 in dienst bij MEE Veluwe. Gestart als algemeen consulent, maar nu werkzaam als consulent Wonen & Samenleving. Wat is die opdracht eigenlijk?
Waaruit bestaat het werk van een consulent Wonen & Samenleven? Vaak ben ik met de cliënt en veelal zijn of haar ouders op zoek naar een passende manier van wonen. Vooral jonge mensen die voor het eerst op zichzelf willen gaan wonen, weten nog niet precies wat ze willen en wat ze wel en niet zelfstandig kunnen. Ouders hebben hen tot dan toe begeleid en ze hebben vaak nog weinig ervaring opgedaan met schoonmaken, koken en geldzaken. Het is leuk om dan samen te kijken wat de wensen zijn, en wat wel en niet binnen de mogelijkheden past. Alle aspecten van wonen worden dan bekeken; hoe ga je om met geld, kun je zelfstandig het huishouden doen, je administratie bijhouden, kun je voor jezelf zorgen. Als dit helder is vraag ik samen met de client een indicatie aan en leg ik contacten met passende zorginstellingen, zodat daar een intakegesprek kan plaatsvinden.
Maar jullie helpen toch ook mensen die al een woonvorm gevonden hebben? Ja, bijvoorbeeld mensen die al een bepaalde manier van zorg ontvangen, maar behoefte hebben aan begeleiding op het gebied van financiën, het aanschrijven van fondsen om een hulpmiddel aan te kunnen schaffen, het krijgen en vinden van een dagbesteding. De vragen zijn erg divers, waardoor ik mij constant moet verdiepen in bepaalde materie. Onlangs had ik bijvoorbeeld een jongen waarvan zijn moeder was overleden. Om hem te kunnen helpen, heb ik mij moeten verdiepen in erfrecht en dergelijke. Dit maakt het werk zeer afwisselend en leerzaam.
In 2010 willen we mensen ook individuele kortdurende begeleiding gaan geven op het gebied van financiën, met als doel mensen hierin zelfstandiger te maken. Ook geven we trainingen op dit gebied in groepsverband, zoals de training Op jezelf wonen of Omgaan met geld. Vorig jaar heb ik de training Weerbaarheid gegeven wat ook erg leuk is om te doen.
En wat houdt het aspect Samenleven in? Hieronder verstaan we zaken als participeren in de maatschappij, het opbouwen van een sociaal netwerk om bijvoorbeeld vereenzaming te voorkomen. Het vinden van een passende vakantie invulling, zoals een zomerweek voor jongeren met een beperking. Onlangs kreeg ik de vraag van een jonge vader met MS die graag met zijn gezin op vakantie wilde. Deze vragen hebben veel raakvlakken met de levensgebieden Vrienden & Relaties en Vrije tijd & Sport, waar we ook voor ideeën kunnen aankloppen. Verder zijn we bezig met het implementeren van de methodiek Personal Future Planning. Met deze methodiek breng je iemands toekomstwensen in kaart, waarna je een plan kunt opstellen. Daarbij gaat het om het maken van eigen keuzes, participatie in de samenleving, eigen ontwikkelingen, en het opbouwen en onderhouden van een eigen sociaal netwerk.
Wat vind je leuk aan je functie? Ik vind vooral het contact met de cliënten en organisaties waar je mee te maken hebt leuk. Je kunt echt iets betekenen voor mensen, die er anders niet zelf uit zouden komen.
nieuws Op weg met de Wmo In het in maart verschenen evaluatierapport ‘Op weg met de Wmo’ van het SCP worden verschillende aanbevelingen gedaan om de uitvoering van de Wmo te verbeteren. Met name op het gebied van de Wmo-adviesraden is voor veel gemeenten nog een grote slag te slaan. Ouderen en mensen met een lichamelijke beperking worden goed vertegenwoordigd. Dit in tegenstelling tot de mensen met een (lichte) verstandelijke beperking of een chronische psychische aandoening. Ook aan de participatie van mensen met een verstandelijke beperking zal meer aandacht besteed moeten worden. MEE Veluwe gaat de komende maanden met alle gemeenten in gesprek om te komen tot meerjarige samenwerkingsafspraken. De aanbevelingen uit het rapport leveren een goede bijdrage aan deze gesprekken.
Cliëntenparticipatie GGZ op de Noordwest Veluwe Voor veel gemeenten en belangenbehartigers is het bereiken en in contact komen met mensen met psychische problemen een probleem. Hierdoor is het afstemming van lokaal beleid op de wensen en behoeften van deze doelgroep lastig. MEE Veluwe gaat in opdracht van de regio Noordwest Veluwe een vervolg geven op het programma Lokale Versterking GGz.
en nu de cliënt... “Ik heb MEE nodig om zaken te regelen” Cliëntenmiddag MEE Veluwe
In 2004 is Steef ontslagen bij zijn werk als brandwacht bij Defensie. Hij was tijdens het klussen in een roestige spijker gaan staan en kreeg als gevolg hiervan dystrofie. Door zijn dystrofie ondervindt Steef beperkingen bij het lopen en bewegen. Steef heeft toen aangeklopt bij MEE Veluwe. Achter de schermen “Van MEE krijg ik veel informatie en advies. Het is heel erg prettig wanneer er iemand achter de schermen meekijkt, iemand die op de hoogte is van alle ontwikkelingen en mee kan denken met de problemen waar ik tegen aan loop. Bij MEE vind ik deze ondersteuning. De consulent helpt mij ook bij het opstellen van brieven wanneer mij dat zelf
niet lukt. En ze heeft voor mij een vrijwilliger geregeld die mij komt helpen bij mijn thuisadministratie”, aldus Steef.
Gevecht Margreet Bosch, consulent MEE Veluwe vertelt: “Bij Steef lijkt het op meerdere vlakken telkens mis te lopen. Regelzaken rondom zijn uitkering, voorzieningen die afgewezen worden, post die niet aankomt en andere vervelende dingen. Hij moet boksen tegen de bureaucratie, en dat is echt een heel gevecht. MEE ondersteunt hem daarbij. Soms denk ik, veel gekker zal het niet worden, maar dan toch blijken er weer dingen mis te kunnen gaan. Bij Steef zijn erg veel hulpverleners betrokken. Op een gegeven moment hebben we de taken tussen de hulp verleners verdeeld. Zo behoudt Steef ook het overzicht en lopen er geen dingen door elkaar.”
Colofon MEE NU! is het relatiemagazine van MEE Veluwe. Verschijning 3x per jaar Oplage 1.000 exemplaren Redactie Ben Hammer, Joanneke van den Heuvel, Jan Peter Stolte
E-mail
[email protected] Fotografie Guido Bogert Vormgeving Vormvisie BNO Apeldoorn Druk Drukkerij Twello
MEE nodig Steef: “Ik heb het gevoel dat er in Nederland een ontmoedigings beleid is om zelf je zaken te regelen. Ik heb hier MEE voor nodig, want ik merk dat wanneer mensen van MEE bellen, ze er makkelijker doorheen komen dan wanneer ik zelf bel.” Margreet: “Dit merken wij inderdaad ook. Het heeft natuurlijk ook te maken met het feit dat een buitenstaander de problemen los van emoties kan zien en deze zakelijk kan benaderen. ’t Is fijn dat wij dan toch de dingen uiteindelijk voor elkaar krijgen, waar cliënten zelf veel meer moeite mee hebben om ze te regelen.”
Overname van de artikelen alleen in overleg met de redactie. MEE Veluwe is er voor mensen met een beperking, chronische ziekte en hun omgeving. MEE Veluwe geeft informatie, advies en ondersteuning. MEE Veluwe is laagdrempelig, onafhankelijk en betrouwbaar.
Op zaterdag 25 september zal MEE Veluwe voor haar cliënten een cliëntenmiddag organiseren. MEE Veluwe is een cliëntgerichte organisatie en vindt het daarom belangrijk rekening te houden met de huidige en toekomstige behoeften en verwachtingen van haar cliënten. Daarom worden voortdurend gegevens verzameld over het oordeel van de cliënten. Tweejaarlijks houden alle MEE organisaties een benchmark Cliënttevredenheidsmeting. MEE Veluwe geeft daarnaast een schriftelijke enquête mee aan cliënten na het beantwoorden van hun hulpvraag. Dit levert al veel informatie op. Toch heeft MEE Veluwe nog behoefte aan verdieping. De Cliëntenmiddag zal voor deze verdieping gaan zorgen. In de vorm van diverse workshops kunnen cliënten laten zien wat ze werkelijk belangrijk vinden en nodig hebben om zo optimaal mogelijk te kunnen meedoen in de samenleving.
Centraal kantoor Postbus 394 7300 AJ Apeldoorn Kanaal Noord 350 7323 AM Apeldoorn E
[email protected] I www.meeveluwe.nl
m
trends & signalen Zorg aan licht verstandelijke gehandicapten (Jeugd LVG) Kinderen en jongeren met een lichte verstandelijke handicap doen een toenemend beroep op de ondersteuning van verslavingszorg, GGZ en MEE. De problemen van deze doelgroep zijn dan vaak al geëscaleerd en daarnaast is er sprake van zorgmijdend gedrag. Grote problemen kunnen voorkomen worden door vroegtijdig en vanuit het gemeentelijke welzijnswerk preventieve ondersteuning te bieden aan deze doelgroep en actieve afstemming te realiseren met geïndiceerde Jeugdzorg.
Bekostiging zorgzwaartepakketten (ZZP) niet toereikend Veel zorgaanbieders worden met de komst van de zorg zwaartebekostiging (ZZP) systematiek geconfronteerd met niet altijd toereikende zorgfinanciering. De maatregelen die zij treffen om de bedrijfsvoering gezond te houden, zijn niet altijd in het belang van de cliënt. Cliënten wordt geadviseerd een zwaarder zorgpakket aan te vragen of krijgen minder zorg geleverd.
Dreiging vereenzaming door Pakketmaatregel AWBZ Mensen met lichte beperkingen verliezen hun indicatie voor dagbesteding als gevolg van de AWBZ-pakketmaatregelen. Deze groep heeft doorgaans moeite om contacten te leggen en een eigen netwerk op te bouwen en te onderhouden. Door het verliezen van hun dagbesteding en daarmee hun sociale contacten, bestaat het gevaar dat een groot deel van hen vereenzaamt.
