21/03/2014
Wennen in kinderopvang
Wennen - WAT Kind, ouder en begeleider(s) leren elkaar kennen voordat het kind alleen en voor een lange periode in de opvang blijft. De start van de opvang wordt geleidelijk opgebouwd.
1
21/03/2014
Wennen - WAAROM • Belang voor kind • Belang voor ouder • Belang voor onthaalouder
Belang voor kind
2
21/03/2014
Belang voor kind • • • • •
Wennen tegen stress Wennen tegen angst Wennen voor welbevinden Wennen voor veilige hechting Wennen ter preventie van wiegendood
Belang voor kind Wennen tegen stress
3
21/03/2014
Wennen tegen stress Esther Albers onderzocht bij 64 baby’s (3 tot 9 mnd) in 38 kinderdagverblijven de relatie tussen; - De kwaliteit van de geboden zorg thuis - De kwaliteit van de geboden zorg opvang - Het temperament van de baby’s - Mate van stress (cortisol hormoon)
Wennen tegen stress Ongeacht de kwaliteit van de zorg & het temperament van het kind, hebben kinderen in de opvang stress • Evenveel stress ondanks goede zorg kinderopvang • Bij goede zorg thuis, meer stress ‘s ochtends, maar gemiddeld minder stress over hele dag
Voor baby’s rond 3 maand is vooral de eerste maand bijzonder stresserend
4
21/03/2014
Wennen tegen stress Wat leren we hieruit? Goede zorg van kinderopvang geen invloed op mate van stress Geen duidelijke negatieve signalen sluit stress niet uit Onthaalmoment, afscheid van de ouder grote impact op kind Ouders cruciale rol bij verlagen stress kind
Wennen tegen stress Kinderopvang is vaak de eerste stap buiten de familiale / gekende context. Kinderopvang kent heel wat vreemde prikkels wat een andere zintuiglijke waarneming geeft; • • • • •
Horen (andere kinderen, meer lawaai, hartslag,…) Ruiken (thuisgeur, geur van voeding, parfum,…) Zien (andere omgeving, zoeken naar herkenning,…) Voelen (manier van troosten, vastnemen,…) Smaken (voeding)
5
21/03/2014
Wennen tegen stress Kinderen nog volop in verstandelijke ontwikkeling Verwerking van deze prikkels vergt heel wat energie Afhankelijk van temperament; • Mate van sensitiviteit • Mate van flexibiliteit
Wennen tegen stress Wat leren we hieruit? Kind beleeft overgang bijzonder intens, vergt veel energie om dit te verwerken Aandacht voor alle zintuiglijke ervaringen Kinderen geleidelijk aan vertrouwd maken aan nieuwe prikkels Ouder en onthaalouder maken de brug tussen vertrouwd en nieuw
6
21/03/2014
Belang voor kind Wennen tegen angst
Wennen tegen angst Angsten bij jonge kinderen • Objectpermanentie / scheidingsangst • Angst voor vreemden • Angst door een ingrijpende gebeurtenis
7
21/03/2014
Wennen tegen angst Wat leren we hieruit? Ouder heeft cruciale rol om kind over angsten heen te helpen Stap naar kinderopvang niet laten samenvallen met andere ingrijpende gebeurtenissen (vb; stoppen borstvoeding, verhuis, terug gaan werken,…)
Belang voor kind Wennen voor welbevinden
8
21/03/2014
Wennen voor welbevinden Positief zelfbeeld; Je krijgt een beeld van jezelf door reacties uit je sociale omgeving. Sensitief responsieve begeleidersstijl bevordert de ontwikkeling van een positief zelfbeeld Ouders als experten van hun kind • Herkenning van signalen + betekenis • Gewoontes opgebouwd + effect
Wennen voor welbevinden De groepen waartoe je behoort weerspiegeld in kinderopvang Ik ben OK + ‘mijn’ groepen zijn OK Reflectie in handelingen (gewoontes) Reflectie in beelden (foto’s, boeken), voeding (menu, organisatie eetmoment), taal (plaats voor thuistaal),…
9
21/03/2014
Wennen voor welbevinden Kinderen moeten zich psychisch veilig voelen / op hun gemak voelen; Sensitief responsieve begeleidersstijl / geborgenheid Structureren / voorspelbaarheid / rituelen / gewoontes Link hechting
Wennen voor welbevinden Sensitief Responsieve Begeleidersstijl Ouder als expert inzake volgen & interpreteren van de signalen van zijn/haar kind Ouder heeft bepaalde gewoontes, bepaalde reacties op signalen van kind Aan de hand van wenprocedure slaan opvoeders de brug, in plaats van het kind
10
21/03/2014
Wennen voor welbevinden Welke structuren, rituelen, gewoontes hebben ouders opgebouwd? Belang kennis ervan Is overname mogelijk / al dan niet aangepast Is er een gezamenlijke actie noodzakelijk Is er geen toenadering mogelijk
Belang voor kind Wennen voor veilige hechting
11
21/03/2014
Wennen voor veilige hechting Een kind is bij de geboorte ‘hulpeloos’ en is ‘geprogrammeerd’ om zorg te verkrijgen door te huilen of nabijheid van vaste verzorgers te zoeken. Indien een kind deze zorgen ontzegd worden, dan spreken we van ‘aangeleerde hulpeloosheid’
Wennen voor veilige hechting Wat leren we hieruit? Ondersteunen van band tussen ouder en kind • Ouder plek geven in opvang
Zelf investeren in veilige hechting • Veiligheid & geborgenheid bieden • Ingaan op signalen van kinderen • Positieve opvoedingsstijl
12
21/03/2014
Belang voor kind Wennen ter preventie van wiegendood
Wennen ter preventie van wiegedood Wiegedood is een plotse dood tijdens de slaap waarvoor geen medische aanleiding lijkt te zijn. • 104 sterftes in 1994. • Sinds de richtlijnen rond veilig slapen, 18 sterftes in 2008. • Een kwart van die gevallen doet zich voor terwijl het kind in de opvang verblijft (4à5 per jaar) • Één derde van deze sterftes in kinderopvang komen voor tijdens de eerste opvangdagen. De helft daarvan op de eerste dag. • Een plotse verandering kan het slaappatroon beïnvloeden wat de kans op wiegedood verhoogt.
13
21/03/2014
Wennen ter preventie van wiegendood Preventiemaatregelen van K&G; Wennen • Kort voor de start / Na lange afwezigheid • Verlaagt stress • Geleidelijke verandering
Extra toezicht • In de woonkamer / leefgroep • Normaal dat zeer jonge kinderen geregeld wakker worden overdag
Belang voor kind • • • • •
Wennen tegen stress Wennen tegen angst Wennen voor welbevinden Wennen voor veilige hechting Wennen ter preventie van wiegendood
14
21/03/2014
Wennen - WANNEER • Kort voor de eigenlijke start van de opvang (maximaal 1à2 weken voor de opvang start) • Na een lange afwezigheid van het kind (aangepast aan duur afwezigheid en leeftijd / draagkracht kind)
Wennen - HOE • Wennen als onderdeel van de onthaalprocedure & kennismaking • Heeft (dienst)verantwoordelijke al dan niet een wenprocedure uitgeschreven? • Zijn er aanpassingen mogelijk in functie van de noden van het gezin? (vb; specifieke zorgbehoefte, crisisopvang)
15
21/03/2014
Wennen - HOE Voorbeeld - Wenmoment 1; kort – ouder - Wenmoment 2; langer – kind samen met ouder - Wenmoment 3; kort – kind even alleen & afscheid nemen - Wenmoment 4; langer – kind alleen & eten en slapen in de opvang
Kort – ouder Wengesprek • Open, luisterende houding • Praatpapier; gewoontes / rituelen / dagritme • Check verwachtingen van ouder van jou • Benoem ‘knopen’ • Geef informatie
16
21/03/2014
Langer – kind samen met ouder • • • •
Rustig moment Ouder doet alle handelingen met eigen kind Begeleider behoudt gewoontes, observeert Onmiddellijk communiceren, afstemmen
Kort – kind even alleen & afscheid • Ouder blijft even in de opvang en draagt het kind bewust over aan de begeleider zodat de ouder ‘toestemming’ geeft aan het kind om de begeleider te vertrouwen • Ouder neemt duidelijk & kort afscheid • Ouder verlaat voor korte tijd (half uurtje of vol uurtje) de opvang • Dit moment valt buiten de eet- of slaapmomenten van het kind
17
21/03/2014
Langer – kind alleen & eten/slapen • • • •
Ouder verblijft kort in de opvang Ouder neemt bewust afscheid Kind blijft een half dagje in de opvang Kind slaapt en/of eet de eerste keer in de opvang
Belang voor ouders
18
21/03/2014
Belang voor ouders • Wennen voor welbevinden • Wennen voor betrokkenheid
Belang voor ouders Wennen voor welbevinden
19
21/03/2014
Wennen voor welbevinden • Kinderopvang als eerste stap buiten de familiale / gekende context • Kinderopvang mogelijks als ‘noodzakelijk kwaad’ / mogelijks geen gewenste keuze • Kinderopvang als ‘verdachte’ context (media) Stress bij de ouder die sowieso ook negatieve effecten heeft op het kind
Wennen voor welbevinden Wennen verhoogt het welbevinden van ouders; Erkenning van hun plaats als eerste opvoeder Erkenning van hun kennis en expertise inzake hun kind Wetenschap dat jij rekening houdt met hun wensen en gewoontes Vertrouwen dat jij niets te verbergen hebt Het welbevinden van de ouder straalt hoe dan ook af op dat van het kind.
20
21/03/2014
Belang voor ouders Wennen voor betrokkenheid
Wennen voor betrokkenheid • Ouder heeft vaak geen concreet idee hoe kinderopvang werkt • Ouder is niet altijd even betrokken op het kinderopvanggebeuren • Ouders houden niet altijd rekening met de intensiteit van de job, de specifieke eigenschappen van groepsopvang Dit leidt vaak tot ongenoegen en ergernis Dit terwijl ouders eerste opvoedingspartners zijn
21
21/03/2014
Wennen voor betrokkenheid Wennen verhoogt de betrokkenheid van ouders; Wennen geeft ouder duidelijke positie; wij staan naast elkaar bij de opvoeding van zijn/haar kind. Tijdens het wennen krijgt ouder beeld van ‘dag in de opvang’ wat meer erkenning oplevert voor de specifieke context en het werk van de onthaalouder.
Belang voor onthaalouder
22
21/03/2014
Belang voor de onthaalouder • Wennen voor pedagogische kwaliteit • Wennen voor efficiëntie
Belang voor de onthaalouder Wennen voor pedagogische kwaliteit
23
21/03/2014
Wennen voor pedagogische kwaliteit • Wennen vergroot kennis inzake opvoedingsgewoontes en aanpak van het kind • Diverse opvoedingsgewoontes en aanpak worden onmiddellijk zichtbaar & bespreekbaar • Betrokkenheid van ouders maakt ‘samen opvoeden’ makkelijker
Belang voor de onthaalouder Wennen voor efficiëntie
24
21/03/2014
Wennen voor efficiëntie Een ouder die toont hoe hij/zij met het kind omgaat; • Beeld zegt meer dan 1000 woorden, • Beeld overstijgt taal, • Onbewuste overtuigingen worden blootgelegd en bespreekbaar gemaakt. Bespaart heel wat tijd en energie
Wennen voor onthaalouder Wat leren we hieruit? Wennen maakt dat ouders ons beter begrijpen / erkennen, wat voldoening geeft & de communicatie vergemakkelijkt Wennen maakt dat we het kind sneller en beter leren kennen waardoor de druk op onszelf en de groep tot een minimum wordt herleid & onze pedagogische kwaliteit stijgt Wennen bespaart ons tijd en energie
25
21/03/2014
Ondersteunende acties • • • •
IK-boekje Familiemuur / familiemap Eigen knuffel, tutje Herkenningspunten van thuis; geur, muziek, eten, speelgoedje, …
Aandachtspunten • Verzekering • Inschrijving & facturatie • Afspraken met ouders en onthaalouders
26
21/03/2014
Tips voor dienstverantwoordelijke • Ontwikkel een wenbeleid / wennota die je opneemt in je huishoudelijk reglement • Bespreek wenprocedure en facturatie vooraf met ouders • Duid ouders op meerwaarde van wennen, ook bij tweede kind • Duidt ouders op inzet van onthaalouders bij wennen, respect voor privé van onthaalouder • Duidt ouders op belang observatie • Zorg voor flexibiliteit in wenprocedure • Bereikbaarheid ouders tijdens wenmoment
Bij deze een warme oproep Wennen in ieders belang
27
