Wennen in kinderopvang

Wennen in kinderopvang

Wennen - WAT Kind, ouder en onthaalouder leren elkaar kennen voordat het kind alleen en voor een lange periode bij de onthaalouder blijft. De start van de opvang wordt geleidelijk opgebouwd.

Wennen - WAAROM • Belang voor kind • Belang voor ouder • Belang voor onthaalouder

Belang voor kind

Belang voor kind • • • • •

Wennen tegen stress Wennen tegen angst Wennen voor welbevinden Wennen voor veilige hechting Wennen ter preventie van wiegendood

Belang voor kind Wennen tegen stress

Wennen tegen stress Esther Albers onderzocht bij 64 baby’s (3 tot 9 mnd) in 38 kinderdagverblijven de relatie tussen; - De kwaliteit van de geboden zorg thuis - De kwaliteit van de geboden zorg opvang - Het temperament van de baby’s - Mate van stress (cortisol hormoon)

Wennen tegen stress Ongeacht de kwaliteit van de zorg & het temperament van het kind, hebben kinderen in de opvang stress • Evenveel stress ondanks goede zorg kinderopvang • Bij goede zorg thuis, meer stress ‘s ochtends, maar gemiddeld minder stress over hele dag

Voor baby’s rond 3 maand is vooral de eerste maand bijzonder stresserend

Wennen tegen stress Wat leren we hieruit? Goede zorg van kinderopvang geen invloed op mate van stress Geen duidelijke negatieve signalen sluit stress niet uit Onthaalmoment, afscheid van de ouder grote impact op kind Ouders cruciale rol bij verlagen stress kind

Wennen tegen stress Kinderopvang is vaak de eerste stap buiten de familiale / gekende context. Kinderopvang kent heel wat vreemde prikkels wat een andere zintuiglijke waarneming geeft; • • • • •

Horen (andere kinderen, meer lawaai, hartslag,…) Ruiken (thuisgeur, geur van voeding, parfum,…) Zien (andere omgeving, zoeken naar herkenning,…) Voelen (manier van troosten, vastnemen,…) Smaken (voeding)

Wennen tegen stress Kinderen nog volop in verstandelijke ontwikkeling Verwerking van deze prikkels vergt heel wat energie Afhankelijk van temperament; • Mate van sensitiviteit • Mate van flexibiliteit

Wennen tegen stress Wat leren we hieruit? Kind beleeft overgang bijzonder intens, vergt veel energie om dit te verwerken Aandacht voor alle zintuiglijke ervaringen Kinderen geleidelijk aan vertrouwd maken aan nieuwe prikkels Ouder en onthaalouder maken de brug tussen vertrouwd en nieuw

Belang voor kind Wennen tegen angst

Wennen tegen angst Angsten bij jonge kinderen • Objectpermanentie / scheidingsangst • Angst voor vreemden • Angst door een ingrijpende gebeurtenis

Wennen tegen angst Objectpermanentie Tussen 6 en 12 maand ontwikkelt een baby het vermogen om een beeld in zijn geheugen vast te houden zonder het te zien Daarvoor denkt een baby dat je echt weg bent, als hij je niet meer kan zien Eens een baby objectpermanentie heeft, dan kan het heel bewust de ouders missen

Wennen tegen angst Scheidingsangst Samenhang met objectpermanentie Rond 6 à 8 maanden gaat een kind angstig reageren als het de ouder ziet weggaan. Mate van angst varieert van kind tot kind Gewenningsperiode bij vaag bekende personen duurt langer Deze fase kan duren tot circa 3jaar

Wennen tegen angst Angst voor vreemden Samenhang met scheidingsangst Rond 6à8 maanden maakt kind onderscheid tussen vreemden en vertrouwde mensen Angstige reactie op vreemden, intensiteit afhankelijk van temperament kind Ouders als spil om kinderen hierover te helpen.

Wennen tegen angst Angst door een ingrijpende gebeurtenis Een plotselinge verandering van omgeving kan een kind heel angstig maken Vaak zien ze zichzelf als oorzaak van die gebeurtenis

Wennen tegen angst Wat leren we hieruit? Ouder heeft cruciale rol om kind over angsten heen te helpen Stap naar kinderopvang niet laten samenvallen met andere ingrijpende gebeurtenissen (vb; stoppen borstvoeding, verhuis, terug gaan werken,…)

Belang voor kind Wennen voor welbevinden

Wennen voor welbevinden Kinderen zijn volop in sociaal emotionele ontwikkeling Ik ben OK  ontwikkeling van een positief zelfbeeld De groepen waartoe ik behoor zijn OK

Wennen voor welbevinden Je krijgt een beeld van jezelf door reacties uit je sociale omgeving. Sensitief responsieve begeleidersstijl bevordert de ontwikkeling van een positief zelfbeeld Ouders als experten van hun kind • Herkenning van signalen + betekenis • Gewoontes opgebouwd + effect

Wennen voor welbevinden De groepen waartoe je behoort weerspiegeld in kinderopvang Ik ben OK + ‘mijn’ groepen zijn OK Reflectie in handelingen (gewoontes) Reflectie in beelden (foto’s, boeken), voeding (menu, organisatie eetmoment), taal (plaats voor thuistaal),…

Wennen voor welbevinden Kinderen moeten zich psychisch veilig voelen / op hun gemak voelen; Sensitief responsieve begeleidersstijl / geborgenheid Structureren / voorspelbaarheid / rituelen / gewoontes Link hechting

Wennen voor welbevinden Sensitief responsieve begeleidersstijl

Wennen voor welbevinden Sensitief Responsieve Begeleidersstijl Ouder als expert inzake volgen & interpreteren van de signalen van zijn/haar kind Ouder heeft bepaalde gewoontes, bepaalde reacties op signalen van kind Aan de hand van wenprocedure slaan opvoeders de brug, in plaats van het kind

Wennen voor welbevinden Welke structuren, rituelen, gewoontes hebben ouders opgebouwd? Belang kennis ervan Is overname mogelijk / al dan niet aangepast Is er een gezamenlijke actie noodzakelijk Is er geen toenadering mogelijk

Belang voor kind Wennen voor veilige hechting

Wennen voor veilige hechting Een kind is bij de geboorte ‘hulpeloos’ en is ‘geprogrammeerd’ om zorg te verkrijgen door te huilen of nabijheid van vaste verzorgers te zoeken. Indien een kind deze zorgen ontzegd worden, dan spreken we van ‘aangeleerde hulpeloosheid’

Wennen voor veilige hechting Hechting is de duurzame affectieve relatie tussen een kind en één of meerdere opvoeders. Een duurzame en intense beschikbaarheid, ondersteund door een sensitief responsieve relatie met ten minste één primaire verzorger is fundamenteel voor een veilige hechting. Kinderen kunnen zich aan meerdere opvoeders hechten

Wennen voor een veilige hechting Veilig gehechte kinderen ontwikkelen makkelijker een positief zelfbeeld Veilig gehechte kinderen kunnen makkelijker sociale relatie aan Veilig gehechte kinderen zoeken bij stress de nabijheid van personen waaraan zij gehecht zijn Veilig gehechte kinderen voelen zich zelfzeker genoeg om de omringende wereld te verkennen

Wennen voor veilige hechting Fasen in hechting 0-6mnd; Vanaf 6 weken reactie en herkenning van de ouder 6-12mnd; baby richt zich op de ouder, éénkennigheid, scheidingsangst, angst bij vreemden, verbondenheid ontstaat 12mnd-3j; veelvuldige contacten tussen kind en ouder geeft basis vertrouwen, geborgenheid, psychische veiligheid

Wennen voor veilige hechting Onveilig gehechte kinderen klampen zich vast aan hun ouders of ze gedragen zich onverschillig en zelfstandig ongeacht of de situatie stressvol is of niet. Onveilig gehechte kinderen; • Hebben vaker leer- of relatieproblemen • Zijn lastig aanspreekbaar • Ontwikkelen een laag gevoel voor eigenwaarde

Wennen voor veilige hechting Wat leren we hieruit? Ondersteunen van band tussen ouder en kind • Ouder plek geven in opvang

 Zelf investeren in veilige hechting • Veiligheid & geborgenheid bieden • Ingaan op signalen van kinderen • Positieve opvoedingsstijl

Belang voor kind Wennen ter preventie van wiegendood

Wennen ter preventie van wiegedood Wiegedood is een plotse dood tijdens de slaap waarvoor geen medische aanleiding lijkt te zijn. • 104 sterftes in 1994. • Sinds de richtlijnen rond veilig slapen, 18 sterftes in 2008. • Een kwart van die gevallen doet zich voor terwijl het kind in de opvang verblijft (4à5 per jaar) • Één derde van deze sterftes in kinderopvang komen voor tijdens de eerste opvangdagen. De helft daarvan op de eerste dag. • Een plotse verandering kan het slaappatroon beïnvloeden wat de kans op wiegedood verhoogt.

Wennen ter preventie van wiegendood Preventiemaatregelen van K&G; Wennen • Kort voor de start / Na lange afwezigheid • Verlaagt stress • Geleidelijke verandering

Extra toezicht • In de woonkamer / leefgroep • Normaal dat zeer jonge kinderen geregeld wakker worden overdag

Belang voor kind • • • • •

Wennen tegen stress Wennen tegen angst Wennen voor welbevinden Wennen voor veilige hechting Wennen ter preventie van wiegendood

Belang voor ouders

Belang voor ouders • Wennen voor welbevinden • Wennen voor betrokkenheid

Belang voor ouders Wennen voor welbevinden

Wennen voor welbevinden • Kinderopvang als eerste stap buiten de familiale / gekende context • Kinderopvang mogelijks als ‘noodzakelijk kwaad’ / mogelijks geen gewenste keuze • Kinderopvang als ‘verdachte’ context (media)

Stress bij de ouder die sowieso ook negatieve effecten heeft op het kind

Wennen voor welbevinden Wennen verhoogt het welbevinden van ouders; Erkenning van hun plaats als eerste opvoeder Erkenning van hun kennis en expertise inzake hun kind Wetenschap dat jij rekening houdt met hun wensen en gewoontes Vertrouwen dat jij niets te verbergen hebt

Het welbevinden van de ouder straalt hoe dan ook af op dat van het kind.

Belang voor ouders Wennen voor betrokkenheid

Wennen voor betrokkenheid • Ouder heeft vaak geen concreet idee hoe kinderopvang werkt • Ouder is niet altijd even betrokken op het kinderopvanggebeuren • Ouders houden niet altijd rekening met de intensiteit van de job, de specifieke eigenschappen van groepsopvang

Dit leidt vaak tot ongenoegen en ergernis Dit terwijl ouders eerste opvoedingspartners zijn

Wennen voor betrokkenheid Wennen verhoogt de betrokkenheid van ouders; Wennen geeft ouder duidelijke positie; wij staan naast elkaar bij de opvoeding van zijn/haar kind. Tijdens het wennen krijgt ouder beeld van ‘dag in de opvang’ wat meer erkenning oplevert voor de specifieke context en het werk van de onthaalouder.

Belang voor onthaalouder

Belang voor de onthaalouder • Wennen voor pedagogische kwaliteit • Wennen voor efficiëntie

Belang voor de onthaalouder Wennen voor pedagogische kwaliteit

Wennen voor pedagogische kwaliteit • Wennen vergroot kennis inzake opvoedingsgewoontes en aanpak van het kind • Diverse opvoedingsgewoontes en aanpak worden onmiddellijk zichtbaar & bespreekbaar • Betrokkenheid van ouders maakt ‘samen opvoeden’ makkelijker

Belang voor de onthaalouder Wennen voor efficiëntie

Wennen voor efficiëntie Een ouder die toont hoe hij/zij met het kind omgaat; • Beeld zegt meer dan 1000 woorden, • Beeld overstijgt taal, • Onbewuste overtuigingen worden blootgelegd en bespreekbaar gemaakt.  Bespaart heel wat tijd en energie

Wennen voor onthaalouder Wat leren we hieruit? Wennen maakt dat ouders ons beter begrijpen / erkennen, wat voldoening geeft & de communicatie vergemakkelijkt  Wennen maakt dat we het kind sneller en beter leren kennen waardoor de druk op onszelf en de groep tot een minimum wordt herleid & onze pedagogische kwaliteit stijgt Wennen bespaart ons tijd en energie

Wennen - WANNEER • Kort voor de eigenlijke start van de opvang (maximaal 1à2 weken voor de opvang start) • Na een lange afwezigheid van het kind (aangepast aan duur afwezigheid en leeftijd / draagkracht kind)

Wennen - HOE • Wennen als onderdeel van de onthaalprocedure & kennismaking • Heeft (dienst)verantwoordelijke al dan niet een wenprocedure uitgeschreven? • Zijn er aanpassingen mogelijk in functie van de noden van het gezin? (vb; specifieke zorgbehoefte, crisisopvang)

Wennen - HOE Voorbeeld - Wenmoment 1; kort – kind samen met ouder - Wenmoment 2; langer – kind samen met ouder - Wenmoment 3; kort – kind even alleen & afscheid nemen - Wenmoment 4; langer – kind alleen & eten en slapen in de opvang

Kort – kind samen met ouder Eerst contact; • Open, luisterende houding • Check verwachtingen van ouder • Check eerste opvattingen over opvoeding • Check communicatiestijl ouder • Aandacht alle betrokken familieleden • Geef informatie, rondleiding, praatpapier

Kort – kind samen met ouder Tips; • ‘Kindvrij’ moment • Beide ouders • Stel open vragen naar motivatie / verwachtingen • Geef jouw belangrijkste verwachtingen mee • Check of verschillen overbrugbaar zijn.

Langer – kind samen met ouder • Kind verblijft samen met de ouder een dagdeel in de opvang, tijdens de uren op een rustig moment • Onthaalouder doet gewoon zijn/haar werk en volgt het gewone dagschema • Onthaalouder en ouder gaan niet hele tijd babbelen. De focus ligt op handelingen met het kind.

Langer – kind samen met ouder • Ouder zorgt voor het eigen kind; voeding, verzorging, te slapen leggen,… • Onthaalouder observeert handelingen van ouder • Ouder beleeft hoe het gaat in de opvang • Ouder en onthaalouder wisselen onmiddellijk info uit op basis van wat ze bij elkaar observeren. Op deze manier kunnen diverse opvoedingsgewoonten besproken worden. • Wederzijdse verwachtingen kunnen bijgesteld worden

Langer – kind samen met ouder • Kind heeft de ouder bij zich die zorgt voor basis veiligheid. Enkel de context veranderd voor een korte periode. • Kind maakt kennis met de onthaalouder. • Ouder vormt de brug tussen het kind en de onthaalouder.

Kort – kind even alleen & afscheid • Kind en ouder komen naar de opvang • Ouder blijft even in de opvang en draagt het kind bewust over aan de onthaalouder zodat de ouder ‘toestemming’ geeft aan het kind om de begeleider te vertrouwen • Ouder neemt duidelijk & kort afscheid • Ouder verlaat voor korte tijd (half uurtje of vol uurtje) de opvang • Dit moment valt buiten de eet- of slaapmomenten van het kind

Langer – kind alleen & eten/slapen • • • •

Ouder verblijft kort in de opvang Ouder neemt bewust afscheid Kind blijft een half dagje in de opvang Kind slaapt de eerste keer in de opvang

Ondersteunende acties • • • •

IK-boekje Familiemuur / familiemap Eigen knuffel, tutje Herkenningspunten van thuis; geur, muziek, eten, speelgoedje, …

Aandachtspunten • Verzekering • Inschrijving & facturatie • Afspraken met ouders en onthaalouders

Verzekering • Op moment dat ouder aanwezig is, is deze verantwoordelijk voor het eigen kind. Verzekering van de dienst komt hier nooit in tussen • Wanneer het kind alleen blijft in de opvang, moet in het ingeschreven zijn & aangeduid worden als ‘aanwezig’. Ook al gaat het om een half uurtje.

Inschrijving & facturatie • Het kind is bij voorkeur ingeschreven en aangeduid op de aanwezigheidslijst van zodra het alleen is bij de onthaalouder • Er kan een vergoeding gevraagd worden voor de wenmomenten waarbij het kind alleen is bij de onthaalouder • De ouderbijdrage wordt berekend op het inkomen op moment van de eigenlijke start van de opvang. Wendagen worden immers niet als start gezien van de opvang.

Tips voor dienstverantwoordelijke • Ontwikkel een wenbeleid / wennota die je opneemt in je huishoudelijk reglement • Bespreek wenprocedure en facturatie vooraf met ouders • Duid ouders op meerwaarde van wennen, ook bij tweede kind • Duidt ouders op inzet van onthaalouders bij wennen, respect voor privé van onthaalouder • Duidt ouders op belang observatie • Zorg voor flexibiliteit in wenprocedure • Bereikbaarheid ouders tijdens wenmoment

Bij deze een warme oproep Wennen in ieders belang