Debat CO2 opslag
meer duidelijkheid
De drie noordelijke Statenfracties van GroenLinks organiseerden op 15 mei 2009 een conferentie over de veiligheid van de opslag van CO 2 in gasvelden in Groningen, Drenthe en Friesland. Het was een interessante middag waarin onder leiding van hoogleraar milieukunde Henk Moll aan de ongeveer 60 aanwezigen veel duidelijk werd. Ronduit verrassend was de mededeling van Rien Harber van de NAM dat de opslag van CO 2 in gasvelden in het noorden eigenlijk geen reële mogelijkheid is.Daarover hieronder meer. Bas Eickhout (inmiddels lid van het Europees parlement voor GroenLinks) schetste in een inleiding de situatie waarin de opslag van CO2 als een serieuze mogelijkheid voor de aanpak van het broeikaseffect moet worden begrepen. In het algemeen wordt CO2-opslag gezien als een tussenoplossing tot het moment dat we een veel duurzamere vorm van energieproductie hebben. De grote vraag wat betreft CO2-opslag is wie de niet geringe kosten daarvan moet gaan betalen. De opslag Ton Wildenborg van TNO gaf in zijn inleiding aan dat de risico’s van de opslag van CO2 volkomen acceptabel zijn. Er is veel kennis over het gedrag van gassen in onder-
grondse ruimten en er is eigenlijk geen verschil tussen het aardgas dat miljoenen jaren veilig in de grond zat en de CO2 die men nu op dezelfde plaats wil opslaan. Hij wees er wel op dat lang niet alle gasvelden geschikt zijn om CO2 in op te slaan. Op Europees niveau zijn inmiddels stringente voorwaarden opgesteld voor het verlenen van een vergunning voor CO2-opslag. Die voorwaarden moet elk land in zijn wetgeving opnemen. Een stap terug Hans Altevogt van Greenpeace wees erop dat de mogelijkheid van het opslaan van CO2 het gebruik van kolen voor de productie van elektriciteit weer lange tijd aanvaardbaar zal maken. Hij was dan ook van mening dat je helemaal geen
Ook tijdens de pauze in het Atrium werd stevig gediscussieerd
foto © alice henkel
GROENLINKS Ledenblad Provincie Groningen juni 2009
WENAKKER
JUNI 2009 vervuilende kolencentrales meer moet bouwen. Hij noemde CO 2-opslag een oplossing uit de vorige eeuw. Hans Altevogt zette ook vraagtekens bij de veiligheid van de CO2 opslag op de lange termijn. Het gas moet namelijk vele eeuwen onder de grond zitten en het is dan onduidelijk wie daar al die tijd toezicht op gaat houden. Mocht er gas ontsnappen dan heb je een probleem met de volksgezondheid (hoge concentraties CO2 zijn dodelijk) en met het milieu. Het ontsnapte CO2 draagt dan immers opnieuw bij aan het broeikaseffect.
adressen
[email protected] www.groenlinksgroningen.nl Statenleden • Wiebe van der Ploeg J. Israëlsstraat 37, 9718 GC Groningen tel. 050-318 37 27
[email protected] • Janine Siersema Nachtegaalhof 2, 9502 VZ Stadskanaal 06-46 226 398
[email protected] • Fennie Stavast Peizerweg 51 A, 9726 JD Groningen tel. 050-312 50 09
[email protected] Burgerleden • Harrie Miedema Vinkenstraat 44, 9713 TJ Groningen tel. 050-314 18 44
[email protected] • Erik de Graaf Katershorn 13, 9989 EW Warffum tel. 0595-422 24
[email protected] Provinciaal Bestuur • Pieter van Niekerken (voorzitter) Marwixkade 85, 9726 AV Groningen tel. 050-577 28 78 • Claude Ravisé (secretaris) 2e Willemstraat 7, 9725 JE Groningen tel. 050-525 62 22
[email protected] • David van der Kellen Duinweg 3, 9479 TM Noordlaren 050-406 1994 • Appie Kootstra Azaleastraat 97, 9675 GD Winschoten 0597-413 749 • Roelfien Nieborg Borgerweg 38, 9563 TJ Ter Apelkanaal tel. 0599-324 514 GroenLinks Pand Coehoornsingel 87, 9711 BR Groningen tel. 050-318 95 50 DWARS
[email protected]
2
foto © alice henkel
GroenLinks Statenfractie Turfsingel 83 9712 KL Groningen tel/fax 050-313 73 08
Bas Eickhout bij het debat
Weinig geschikte locaties Rien Herber van de NAM wees erop dat het alleen maar zin heeft CO2 te willen opslaan als het in de buurt van opslaglocaties wordt geproduceerd. Anders zijn de transportkosten veel te hoog. In Nederland raken tot 2050 vijftig gasvelden leeg. Slechts één daarvan (het Annerveensche veld) is groot genoeg om interessant te zijn voor CO2-opslag. Twee wat kleinere zouden samen ook nog geschikt zijn. De overige op de kortere termijn beschikbare velden zijn te klein of te ver weg van de plaatsen waar CO2 wordt geproduceerd. Het risico dat gas ontsnapt uit de gasvelden is in Noord-Nederland heel klein omdat er boven die velden een grote zoutlaag ligt die niet alleen goed afsluit, maar die zich ook aanpast aan bewegingen in de ondergrond. Durven experimenteren Siegbert van der Velde van de Milieufederatie Groningen hield een warm pleidooi voor experimenten met de opslag van CO2. Naar zijn mening kunnen we ons niet veroorloven één van de mogelijkheden om het broeikaseffect te bestrijden te laten liggen: in 2030 moeten de klimaatdoelstellingen gehaald worden. Voorwaarde voor experimenten is wel dat deze gepaard gaan met goede monitoring en afspraken om te stoppen als er problemen zijn. Die controle zou in handen moeten komen van een onafhankelijke instantie en onder controle moeten staan van maatschappelijke groeperingen. De Milieufederatie is bereid daarbij verantwoordelijkheid te nemen. Discussie In de discussie met de zaal kwamen vooral de zekerheid en betrouwbaarheid van de kennis die men nu heeft over CO2 opslag en –transport heeft aan de orde. Absolute zekerheid dat er niets kan gebeuren bestaat nooit, maar de risico’s zijn zo laag dat ze acceptabel zijn, antwoordde Ton Wildenborg op vragen op dit punt. Rien Herber van de NAM werd er aan herinnerd dat zijn organisatie in de beginjaren van de gaswinning langdurig vol hield dat bodemdaling niet het gevolg kon zijn van het winnen van gas. Later moest de NAM zijn ongelijk toegeven. Daaruit volgde bijna automatisch de vraag hoe betrouwbaar kennis over de ondergrond eigenlijk is. Toen wist men ook zeker dat er geen problemen zouden ontstaan, net als nu. Deze vraag werd op twee manieren beantwoord.
WENAKKER
Conclusie Voorzitter Henk Moll van de RUG gaf als eindconclusie aan de zaal mee dat de problemen van het broeikaseffect groter zijn dan die van het transport en de opslag van CO2. Bas Eickhout kreeg het laatste woord en pleitte ervoor snel te beginnen met pilots om zo de kennis te krijgen die nodig is om CO2 veilig langdurig op te kunnen slaan. Henk de Weerd
uit de staten
Grunniger toal in pervinsiepolitiek De Groninger taal staat weer op de agenda van de Staten. Officieel heet het: “Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen voor de aanvraag erkenning Nedersaksisch onder deel III van het Europees Handvest voor regionale talen of talen van minderheden.” Het Gronings maakt deel uit van het Neder-saksisch en in Nederland wordt dit gesproken in Groningen, Drenthe, Overijssel, delen van van Gelderland en in de gemeenten Oost- en West-Stellingwerf. Streektalen zijn voor veel mensen een vanzelfsprekendheid, zijn onderdeel van ons cultureel erfgoed. Vaak zijn ze op onderdelen rijker dan het Nederlands. Zo ken ik in het Drents heel veel mooie uitdrukkingen voor verschillende manieren waarop mensen kunnen huilen. Tegelijk staan streektalen onder druk, er zijn minder jonge mensen die het spreken. Nog steeds wordt deze taal soms als minderwaardig gezien. Het is dus zaak goed na te denken over beleidsmogelijkheden. Europa heeft een stevig beleid voor het instandhouden van streektalen en minderheidstalen. De universiteit heeft op verzoek van de overheden uit bovengenoemde gebieden een onderzoek gedaan naar mogelijkheden voor Europese erkenning, zonder dat er te veel van boven af wordt opgelegd en er voorbij wordt gegaan aan de behoeften van mensen. Dit heeft opgeleverd dat de gezamenlijke “Nedersaksische overheden” (in Nederland) de Nederlandse regering willen vragen een ‘light-versie’ na te streven. Veel stimuleringsbeleid, op scholen, in de media, in cultuur. Veel recht op het gebruik van de eigens streektaal. En geen verplichte opname in het basisonderwijs.
foto © alice henkel
Technisch gesproken is de zoutlaag boven de gasvelden voldoende waarborg voor de veiligheid ervan. Maatschappelijk ligt het complexer. Zonder de integriteit van de onderzoekers of de bedrijven te willen aantasten viel het volgens een aantal vragenstellers niet uit te sluiten dat hun kennis onvoldoende is. Wat gebeurt er als er toch een lek ontstaat? Door de hoge druk zou, aldus Ton Wildenborg, er een straalstroom ontstaan waar bij het gas flink de hoogte inspuit en daar verdampt. Gevaar zou er alleen zijn in een straal van 400 meter rond het lek. De vraag wie de kosten van de CO2-opslag gaat betalen was eigenlijk alleen wat betreft het eindpunt duidelijk: het is de burger, hetzij als consument van stroom, hetzij als belastingbetaler. De vraag wie verantwoordelijk is voor de controle op de zeer lange termijn werd eigenlijk door geen van de sprekers beantwoord.
Fennie Stavast
In de Statencomissie hebben wij van GroenLinks ons enthousiasme uitgesproken. Er is naar onze mening een goeie mix gevonden: geen vrijblijvendheid en geen dwang. Anders dan in Drenthe waren er geen Statenleden die het voorstel te vergaand vinden wat betreft het stimuleren. De Partij voor het Noorden was de enige partij die het voorstel niet ver genoeg vindt gaan en de streektaal als verplicht vak in het basisonderwijs wil invoeren. Dus gaan we het er in de Staten nog eens over hebben. Fennie Stavast
3
JUNI 2009
Korte Berichten Biorix/Rixona Bij de aardappelpoederfabriek bij Den Andel komt, als het aan de provincie ligt, geen biomassavergistingsinstallatie. Rixona wilde de installatie plaatsen naast de huidige fabriek. Het idee was dat vijftig procent van de energie die het bedrijf gebruikt zelf opgewekt zou kunnen worden. De provincie vindt dat de voorgestelde installatie zo groot is dat hij op een industrieterrein thuis hoort. De actiegroep Biorix is blij dat het plan niet door gaat omdat er per jaar zo’n 10.000 vrachtwagens met afval naar het terrein zouden moeten rijden om voldoende aanvoer van afvalstoffen te hebben. Die zouden door Den Andel of Warffum moeten rijden. Dat zou een grote belasting zijn voor de dorpen en ook voor verkeersonveilig situaties kunnen zorgen.
Afscheid Calon en Bleker Toch nog tamelijk onverwacht zijn de ongekroonde koningen van de provincie Groningen afgetreden. Eerst liet Henk Bleker (CDA) weten de provinciale politiek te zullen verlaten en enkele weken later vertrok Marc Calon (PvdA). Nadat al eerder Hans Alders (PvdA) het veld ruimde, is het driemanschap dat op basis van kracht onze provincie bestuurde vertrokken. Merkwaardig genoeg hebben ze alledrie de politiek vaarwel gezegd en redelijk betaalde baantjes in de luwte gezocht. Mark Jager heeft intussen Henk Bleker opgevolgd en William Moorlag gaat proberen in de voetstappen van Marc Callon te stappen.
Welke toekomst wil jij? Wil je echt invloed uitoefenen op wat er in jouw omgeving gebeurt? Wordt jouw stem nauwelijks gehoord? Maak je je zorgen over onze toekomst? Meld je aan als kandidaat raadslid bij GroenLinks. In veel steden en dorpen in het noorden zijn wij nog op zoek naar geschikte kandidaten voor de gemeenteraadsverkiezingen van 3 maart 2010. Meld je aan of vraag meer informatie
[email protected] 050 – 313 18 10
4
WENAKKER
Vreemdelingen in de gevangenis (slot)
foto © alice henkel
In de Wenakker van januari 2009 vroegen we aandacht voor het rapport van Amnesty International ‘The Netherlands: The detention of irregular migrants and asylum seekers’, dat in juni 2008 verscheen. Dit rapport gaat over de opsluiting van niet-criminele asielzoekers. Amnesty constateert dat de vreemdelingenbewaring in Nederland op gespannen voet staat met internationale normen. Ook de Raad voor de strafrecht toepassing en Jeugdbescherming (RSJ) kwam omstreeks die tijd met een kritisch rapport.
Staatssecretaris Albayrak heeft op 25 september 2008 per brief op beide rapporten gereageerd. Amnesty vond de reactie van Albayrak weliswaar positief maar noemde de aangekondigde maatregelen onvoldoende. De Tweede Kamer Op 18 februari 2009 hield de vaste Kamercommissie van Justitie een Rondetafeloverleg over vreemdelingendetentie. Verschillende organisaties die met vreemdelingen zonder verblijfsdocumenten te maken hebben, konden hun zegje doen. Daaronder Vluchtelingenwerk Nederland, Amnesty, het Landelijk Steunpunt voor Ongedocumenteerden en Defence for Children. Uit de Tweede Kamer waren aanwezig de Justitiewoordvoerders van CDA, VVD, PvdA, CU, GL en SP. De Kamerleden waren onder de indruk, ook de woordvoerders van de regeringsfracties. Of dat tot maatregelen zal leiden moeten we nog afwachten.
Schiphol Het Amnesty rapport is gebaseerd op gegevens die verkregen zijn in verschillende detentiecentra. Daaronder niet het grenshospitium Schiphol waar de omstandigheden nog slechter zijn dan in andere detentiecentra. Op Schiphol worden asielzoekers opgevangen die in geen enkel opzicht lijken te voldoen aan de criteria voor een kansrijk asielverzoek. Op 18 februari zijn in het grenshospitium Schiphol tenminste 6 asielzoekers in hongerstaking gegaan uit protest tegen de opsluiting en de duur daarvan, de behandeling, de onzekerheid etc. Tegen de hongerstakers werd geweld gebruikt. Op 25 maart was in elk geval één van hen er slecht aan toe. Kort geding Opmerkelijk is ook het kort geding, dat De Vereniging van Asieladvocaten en –Juristen Nederland (VAJN) tegen de Staat heeft aangespannen. De VAJN eiste onder meer dat niet criminele vreemdelingen, als ze al
opgesloten zouden worden, een soepeler behandeling zouden krijgen dan “gewone” gevangenen. Daarnaast werd geklaagd over leemtes in de opleiding van het bewakingspersoneel. De VAJN herinnert daarbij aan de aanbeveling van staatssecretaris Cohen in 2001 om aparte regels te ontwikkelen voor de detentie van niet criminele vreemdelingen. Mevrouw Kalsbeek had daarmee een begin gemaakt in 2007, maar dat is na haar vertrek nooit afgemaakt. Ook verwijst de VAJN naar de kritiek vanuit Europa (Het rapport van het Europese Comité tegen marteling en inhumane behandeling, 2008.) Het Kort Geding diende op 6 maart 2009 voor de rechtbank in Haarlem. De uitspraak was op 20 maart. De rechter was van oordeel, dat het gevangenisregiem voor niet criminele vreemdelingen niet in strijd is met internationale verdragen. De eis werd afgewezen. Wel vond de rechter, dat het vasthouden in een politiecel niet langer dan 5 dagen mag duren. Conclusie Nederland sluit niet criminele vreemdelingen veel te vaak en te lang op, zonder dat daardoor uitzetting naar het land van herkomst of naar een ander land gemakkelijker wordt of wordt bespoedigd. De behandeling in de gevangenissen en het gehanteerde regime voldoen niet aan internationale normen. In de Kamer is daar oog voor. Daar staat tegenover, dat de Nederlandse rechter daar anders over denkt. Ook de Staatssecretaris lijkt geen prioriteit te geven aan ingrijpen. Dat betekent, dat onze Kamerfractie aandacht moet blijven vragen voor deze misstanden. Tsjalling Buwalda
5
JUNI 2009
Europese verkiezingen GroenLinks heeft het zeker niet slecht gedaan bij de Europese verkiezingen, we hebben drie zetels gekregen, één meer dan in de voorgaande periode, en dit ondanks het feit dat Nederland twee zetels minder te verdelen heeft, omdat het aantal Nederlandse zetels van 27 terug is gebracht naar 25 zetels. Onze vertegenwoordigers zijn Judith Sargentini, Bas Eickhout en Marije Cornelissen. Maar niet alleen in Nederland hebben de Europese Groenen gewonnen, maar ook in België, Frankrijk, Groot-Brittannië en Griekenland. Kort voor de verkiezingen van 4 juni werd er op maandag 1 juni nog campagne gevierd met een Picknick in het Park in het Noorderplantsoen in Groningen. Het was een bijzonder zomerse Tweede Pinksterdag in het Noorderplantsoen, met veel vooral jongere mensen die van de zon en het buiten zijn genoten. GroenLinks had een standje met fruitcocktails en biologische muffins, die veel aftrek vonden. Voor de kinderen was er een springkussen en de mogelijkheid een eigen vlag te beschilderen. En op het podium kwamen onze drie sterke vrouwen, Judith Sargentini, Femke Halsema en onze eigen Groningse Ineke van Gent, om te vertellen hoe belangrijk Europa is en waarom men nu juist voor de Europese Groenen moest stemmen. Er was een aardige opkomst, sommigen die al wisten dat dit zou gaan gebeuren, maar ook veel voorbijgangers wilden wel weten wat GroenLinks te vertellen had. Een prettige middag in het park, ons eigen Noorderplantsoen.
Judith Sargentini, Ineke van Gent en Femke Halsema samen met Duitse vrienden van het Samenwerkingsverband van GroenLinks met de Grünen
Achter de bar met de fruitcocktails en muffins werd men bediend door Jorien en Claude
foto’s © alice henkel
Alice Henkel
Picknick in het Park, maar dan wel Groen in het Noorderplantsoen
6
WENAKKER
Op de boerderij Op de boerderij van Johannes van der Veen in Niebert vind je niet alleen koeien en maïs, maar ook een vergistinginstallatie waar voor 1000 huishoudens stroom wordt geproduceerd. De Statenfractie heeft een werkbezoek gebracht aan deze boerderij, waarbij en passant ook nog met vertegenwoordigers van NLTO werd gediscussieerd. In de vergistinginstallatie komt niet alleen mest, maar ook gras (uit de Ecologische Hoofdstructuur), maïs, afgekeurde bloembollen en levensmiddelen waarmee wat aan hand is van ons aller AH. In totaal gaat er per jaar 12.000 ton aan organisch materiaal in. Geen dierlijke resten, dat is voorbehouden aan industriële vergisters. De stoffen die in de installatie mogen, staan op een lijst en boeren die zich daar niet aan houden worden getroffen door een zware sanctie: het stilleggen van de elektriciteitsproductie.
Grond Johannes van der Veen heeft de boerderij die hij van zijn ouders overgenomen heeft flink uitgebreid: meer grond en meer koeien. Helaas ligt een groot deel van zijn land aan de andere kant van de snelweg. Daarom kan hij zijn dieren niet buiten laten lopen, maar houdt ze het hele jaar in de stal. Hij brengt het gras naar de koeien in plaats van andersom. Zou hij zijn land meer bij elkaar hebben aan zijn kant van de weg, dan waren er meer mogelijkheden om de dieren naar buiten te laten. Boer Van der Veen, en de twee vertegenwoordigers van NLTO, hadden veel kritiek op de Dienst Landelijk Gebied, die naar hun gevoel veel te weinig doet om de ruilverkaveling mogelijk te maken. Ook de realisering van de EHS heeft daar volgens hen onder te leiden. Lichtoverlast Steeds meer boeren die de koeien altijd op stal hebben gaan over op avondverlichting van de stallen. Het argument
daarvoor is dat de moderne koe er op is gefokt om veel melk te geven. Daarvoor is 16 uur licht per dag nodig. Als het in de stal schemerig wordt, wordt de productie van de melk verstoord, waardoor de koe zich onaangenaam gaat voelen. Daarom moeten de stallen tot 11:00 uur ’s avonds worden verlicht. Door gebruik te maken van speciale lampen gaat de melkproductie nog voorspoediger. Een moderne koe wordt drie keer per dag gemolken; dat levert 5 tot 6 % meer melk op dan twee keer melken. In het nieuwe provinciaal omgevingsplan wil de provincie vastleggen dat het van 8 uur ’s avonds tot 6 uur ’s morgen donker moet zijn in de stallen. Dit in verband met lichtoverlast in het landschap. NLTO vindt dit onredelijk omdat het de bedrijfsvoering verstoord en omdat andere bedrijven (industrieterreinen, de NAM) hun installaties wel de hele nacht mogen verlichten. Afschermen van de ramen in de stal is geen oplossing omdat er dan niet voldoende frisse lucht naar binnen kan. Er moet dus gezocht worden naar een compromis tussen licht en lucht. Of toch maar koeien die wat minder melk geven? Henk de Weerd
foto © henk de weerd
Geld Het produceren van stroom op een boerderij is voor een deel een kwestie van techniek, maar voor een groter deel een kwestie van boekhouden en handel. Zo kreeg men vroeger niet alleen de afgekeurde levensmiddelen van AH, maar er werd handje-contantje ook 15 tot 20 euro per ton bijgedaan. Nu moet er voor betaald worden. Aan de andere kant kan de boer de stof die overblijft na de vergisting, het zogenaamde distillaat, weer verkopen als substraat voor de verbouw van bijvoorbeeld bloembollen. De variabele stroom-
prijs maakt het ook nodig om de boeken goed in de gaten te houden.
7
JUNI 2009
Bestuur Provinciale afdeling
Gemeenteraadsverkiezingen 2010 Het bestuur heeft onlangs een inventarisatie gemaakt van de aktiviteiten in de afdelingen die betrekking hebben op de voorbereiding op de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2010. Daaruit is gebleken dat op veel plaatsen men al druk bezig is met kandidatenwerving en verkiezingsprogramma, maar ook is gebleken dat deze inspanningen niet altijd het gewenste resultaat opleveren. Vooral als het gaat om het vullen van de kandidatenlijsten blijken steeds meer afdelingen grote moeite te hebben om deze te vullen. Soms zijn er wel mensen die op de lijst willen maar niet als lijsttrekker en soms is de nood nog groter omdat er op dit moment nog helemaal niemand zich
verkiesbaar heeft gesteld terwijl de zittende raadsleden niet nog een periode willen. Alle leden van de afdeling zijn dan inmiddels wel gepolst voor een plaats op de lijst en als dat niets oplevert moet je buiten de kring van de eigen leden gaan zoeken. Dat kun je op kleine schaal doen door in je eigen netwerk te zoeken maar dat is veel werk en levert vaak ook niet veel op. Aangezien dit probleem in veel afdelingen speelt en de tijd nu begint te dringen (de kandidaten moeten eind september definitief aangeven of ze kandidaat willen zijn) heeft het bestuur besloten te onderzoeken of een advertentie haalbaar was. Een advertentie is niet goedkoop maar je bereik is wel heel groot. De conclusie was dat het
kon op voorwaarde dat naast Groningen ook Drenthe en Friesland mee zouden doen. Met ruim 40 afdelingen in de drie noordelijke provincies zijn de kosten wel op te brengen. Binnenkort wordt de advertentie geplaatst in de weekbladen die horen bij het NDC concern. Daarnaast komt de oproep ook in enkele bladen zoals Rover en de Universiteitskrant. En nu maar hopen dat dit de nodige respons oplevert vooral in de afdelingen waar de nood het hoogst is. Pieter van Niekerken Voorzitter van het Provinciaal Bestuur
Met vrijwilligers aan de slag Veel organisaties in Nederland hebben er last van: genoeg leden, maar te weinig mensen die taken op zich willen nemen. Besturen zijn minimaal bezet, klussen blijven liggen. Het zal GroenLinks bestuurders bekend voorkomen. De Milieufederatie Groningen heeft vorig jaar speciaal voor groene organisaties een leerzame cursus ‘Werven en binden’ georganiseerd. Een paar handige tips vindt u terug in dit artikel. Centrale gedachte van de cursus: het gaat er niet om wat de organisatie van de leden verwacht en verlangd, maar om wat zij de leden kan aanbieden. Een mooi voorbeeld van dat laatste is de aanpak van het Groninger Landschap. Die biedt haar vrijwillige landschapsbeheerders werkkleding, begeleiding en cursussen om kennis op te doen in ruil voor het werk dat ze verrichten. Eigenlijk een soort verkapte betaling, maar het geeft wel de richting aan. Ruilrelatie Uitgangspunt van de cursus was dat je het beste resultaat zult boeken als je uitgaat van een ruilrelatie. De meeste mensen doen geen klussen omdat ze zich moreel verplicht voelen, maar omdat er iets tegenover staat. Wat je dus moet benadrukken in je pogingen om mensen te werven voor taken en klussen zijn die beloningen. Die hoeven niet materieel te zijn: het kan evengoed gaan om het gevoel iets te doen voor een
8
goed doel, waardering, de mogelijkheid resultaten te boeken, persoonlijke ontwikkeling of gezelligheid. Kleine materiële beloningen kunnen echter ook zeer inspirerend zijn. Een kop koffie mét een koekje doet wonderen voor de sfeer tijdens een vergadering. Koffie krijgt men overal, maar het koekje maakt de aanwezigen duidelijk dat hun aanwezigheid wordt gewaardeerd. Wat willen de leden Om te kunnen inschatten wat je leden als beloning voor hun activiteit zien, moet je weten wat hen bezighoudt. Wat zijn hun behoeften? Je kunt dat ontdekken door de leden te vragen. Wat vinden zij belangrijk? Daarbij mag je niet uitsluiten dat er binnen groepen van je ledenbestand verschillen in behoefte bestaat: jongeren willen andere dingen dan ouderen. Leden activeren Er zijn een aantal voorwaarden waaraan
moet worden voldaan om de leden tot activiteit te verleiden. In de eerste plaats moeten ze weten wat er aan activiteiten is. Daarna moeten ze het belang van die activiteiten inzien. In de derde plaats moet hen duidelijk zijn dat zonder hun inzet de problemen niet opgelost zullen worden. Tenslotte moeten de activiteiten daadwerkelijk georganiseerd worden. De eerste drie horen bij elkaar in een oproep in een krantje, een folder, een persbericht of op een website. Laat de mensen weten wat er gebeurt, waarom dat van belang is en waarom juist hun inzet noodzakelijk is. Benadruk de beloningen en vraag om eigen inbreng. Laat hen als het even kan deelnemen aan de organisatie. Dat maakt het een stuk concreter. Overige tips Leg mensen niet vast op langdurige verbintenissen, maar kom met kortlopende projecten. Dat geldt uiteraard niet voor bestuursposities. Accepteer fouten, maar probeer ze ook te voorkomen, door mensen geen klussen te laten doen die zij hoogstwaarschijnlijk niet aankunnen. Henk de Weerd
WENAKKER
Herindelingsverkiezingen in Scheemda, Winschoten en Reiderland Vanuit de drie GroenLinks afdelingen Scheemda, Reiderland en Winschoten wordt al geruime tijd op intensieve wijze de samenwerking met elkaar gezocht. De laatste anderhalf jaar heeft dat geresulteerd in een gezamenlijke maandelijkse bestuurvergadering waarbij ook de leden van de beide fracties aanwezig zijn. Deze vergadering wordt wisselend in Scheemda of Winschoten gehouden, al is dit geen wet van Meden en Perzen. Deze vroegtijdige samenwerking heeft er in geresulteerd dat we elkaar inmiddels redelijk tot goed hebben leren kennen waardoor er nu ook gericht kan worden gewerkt aan de voorbereidingen voor de gemeenteraadsverkiezingen, die hier in verband met de gemeentelijke herindeling al op 18 november zullen worden gehouden. Kandidatencommissie Al in een vroegtijdig stadium (laatste kwartaal 2008) kon er een gezamenlijke kandidatencommissie worden gevormd die de selectie van de op de lijst geplaatste kandidaten ter hand kon nemen. Een Algemene Ledenvergadering die medio februari is gehouden heeft uiteindelijk de definitieve volgorde op de verkiezingslijst vastgesteld, waardoor GroenLinks de eerste partij in het Oldambt kon zijn die met haar kandidaten naar buiten kon treden. Ook hebben we transparant gehandeld door er geen twijfels over te laten bestaan wie wij als eventuele wethouder naar voren wensen te schuiven indien we in de gelegenheid worden gesteld om in het nieuwe college te mogen toetreden. Hiervoor hebben we Bard Boon, als onze man met ervaring reeds in stelling gebracht. Kandidatenlijst De kandidatenlijst bestaat uit totaal 18 verkozen personen waarbij op de lijstduwerplaats, op eigen verzoek, Appie Kootstra is geplaatst. Appie Kootstra heeft door zijn lange ervaring in de Winschoter gemeentepolitiek als wethouder en raadslid een eigen kiezerspubliek aan zich weten te binden. De eerste zeven kandidaten zijn allen verkiesbaar en vormen dan ook de stoottroepen van de afdeling Oldambt in oprichting. Als lijsttrekker fungeert Karel Kötz, gevolgd door Detty Hofstee, respectievelijk de huidige fractievoorzitters van
GroenLinks in Winschoten en Scheemda. Op nummer 3 is Grietje Musch terecht gekomen. Grietje is op dit moment raadslid in Winschoten. Onder Grietje staat Ronald Matthijssen, die als commissielid in Scheemda al enige ervaring heeft weten op te bouwen. Dan vervolgens de schrijver van dit artikeltje (Herman Folkerts) op nummer 5, direct gevolgd door Bard Boon en last but not least Geert Jager, die GroenLinks in het Reiderland een gezicht heeft gegeven. We denken met deze kandidaten een goede bijdrage te kunnen leveren aan de gemeenteraad van de nieuwe gemeente Oldambt.
geïnventariseerd tijdens een intensieve maar zeer waardevolle kernousel (dorpenronde), waarbij we ons oor te luisteren hebben gelegd bij de vertegenwoordigers van de dorpen. Al met al richten we ons met zijn allen op een succesvolle verkiezingsuitslag in november aanstaande. Herman Folkerts
Vier zetels We achten het heel goed mogelijk om de nieuwe raad straks met vier zetels te kunnen betreden, al is uiteraard de kiesdeler behoorlijk hoger komen te liggen en wordt de concurrentie beduidend groter doordat er meer partijen mee zullen gaan doen aan de verkiezingen. In zowel Scheemda als Winschoten hebben we het in de afgelopen periode niet slecht gedaan in de gemeenteraad en hebben we ons echt kunnen onderscheiden door op te komen voor alles wat kwetsbaar is. Campagne Een goede campagne, waarvan de voorbereidingen al in volle gang zijn, moet ons sterk gaan profileren als de progressief groen partij die het verschil kan maken. Om onze politieke boodschap te verspreiden is er een kort en helder programma opgesteld dat bestaat uit ruim 10 speerpunten, die uitdragen waar wij voor staan. Elk speerpunt vertalen we vervolgens naar concrete actiepunten, die toegespitst zijn op de lokale situaties in onze stadswijken, dorpen en kernen. Die actiepunten hebben we niet zelf bedacht maar hebben we
9
JUNI 2009
Geluk Vorig jaar verscheen van Femke Halsema: ‘Geluk. Voorbij hyperconsumptie, haast en hufterigheid.’ De kern van het boek is een analyse van de politieke en bestuurlijke praktijken die er voor zorgen dat mensen te weinig tijd hebben voor de dingen die echt belangrijk zijn. Femke beschrijft in haar boek de toestand waarin Nederland zich bevindt na een jarenlang proces waarin Europa overging van het Rijnlandse model naar het Angelsaksische model. Het eerste, typisch Europese model is gericht op overleg met nadruk op solidariteit en rechtvaardigheid. Het tweede model geeft vorm aan de Amerikaanse maatschappij, met de nadruk op de vrije markt en economische groei. In Nederland leidde de ontwikkeling naar een Amerikaans model tot bezuinigingen in de publieke sfeer, een kleinere overheid en lagere belastingen. Om dezelfde taken te kunnen blijven vervullen moest de bedrijfsvoering bij de overheid efficiënter worden. Dat ging ten koste van de kwaliteit. Meetbaarheid In het streven zowel als de kwaliteit als de kosten onder controle te houden greep de overheid naar het oude middel van de meetbaarheid. Daarmee beoordeelt men echter niet de kwaliteit, maar grootheden die er zijdelings mee te maken hebben: het aantal klanten dat op een dag wordt bediend, financiële resultaten en dergelijke. In de zorg bijvoorbeeld legt men precies vast hoeveel tijd mensen aan hun taken mogen besteden. Kwaliteit heeft daar niets mee te maken. Door werk uit te besteden op basis van deze voorgeschreven tijdsbesteding kan de overheid de kosten in de hand houden. Het bedrijf dat de zorg levert wordt financieel immers gedwongen zich aan de maatstaven te houden. Zo niet, dan draait het met verlies. De professionals Er werken ongeveer een miljoen mensen (‘professionals’) in de publieke sector. Zij worden van bovenaf opgezadeld met steeds meer verantwoordelijkheid, maar krijgen nauwelijks de kans het beleid van onderaf te beïnvloeden. Daardoor gaat de
10
relatie tussen beleid en praktijk nogal eens verloren. Het streven naar meetbare resultaten kan er toe leiden dat op papier de zaken goed geregeld zijn, terwijl het in de praktijk een puinhoop is. Femke geeft het voorbeeld van een school waar Turkse en Marokkaanse moeders les kregen in de Nederlandse taal en cultuur. De inburgeringswet en de manier waarop de gemeente Amsterdam daarmee omging, maakte een einde aan deze goed functionerende voorziening. De taallessen moesten worden gegeven door zelfstandige uitvoerders. De school mocht zichzelf zo noemen als ze een aanbestedingsprocedure zou doorlopen. Dat gebeurde, en toen bleek dat de gemeente zelf wilde regelen op welke opleiding de moeders terecht zouden komen. Dat betekende dat de moeders mogelijk op andere plaatsen buiten de wijk les zouden krijgen en de school onbekende cursisten mocht verwelkomen. Na maanden touwtrekken werden de cursussen hervat, zonder een enkele wijziging in het aanbod en het cursistenbestand. Tijd- en energieverspilling door een overheid die alles in handen wil houden. De nieuwe bureaucratie Het probleem is dat er tussen politici (bestuurders en volksvertegenwoordigers) en uitvoerders (professionals) een duur netwerk van overheid en markt, ambtenaren en deskundigen, rekenmeesters en onderzoekers, communicatiedeskundigen en toezichthouders, (externe) adviseurs en managers is ontstaan die aan niemand verantwoording aflegt, zeer invloedrijk is en opereert vanuit een eigen logica. Deze mensen hebben veel macht kunnen verwerven omdat er in de politiek voor gekozen is de publieke dienstverlening van de overheid als een bedrijf aan te sturen. Een kostbare vergissing, omdat er in dertig jaar geen financieel voordeel uit voortgevloeid is, terwijl de kwaliteit achteruit is gegaan.
De oplossing Femke zoekt de oplossing van de problemen in de ‘erkenning dat in de publieke sector diensten worden aangeboden die de markt niet levert, noch kan leveren, om de simpele reden dat er geen financiële winsten worden behaald. In de publieke sector wordt materiële en immateriële bijstand verleend aan mensen die het nodig hebben.’ Politici moeten niet alleen duidelijk vaststellen welke taken de overheid heeft, maar ook de financiën daarvoor beschikbaar stellen. Tegelijkertijd moeten zij aanvaarden dat niet alles centraal geregeld kan worden. Een deel van de verantwoordelijkheden en bevoegdheden moeten laag in de organisaties worden gelegd. Daar weet men namelijk wat er werkelijk speelt. Henk de Weerd Femke Halsema Geluk! Voorbij hyperconsumptie, haast en hufterigheid (Bert Bakker, 2008)
WENAKKER
Column Verstand
OPROEP Als gevolg van het vertrek van Claude Ravisé uit het provinciaal bestuur van GroenLinks is het bestuur per direct op zoek naar een Secretaris (M/V)
• • • •
Taken notuleren van bestuursvergaderingen en eventueel PLV meedenken en beslissen over bestuurlijke kwesties participeren in regio overleg beheer inkomende post Inlichtingen via: Pieter van Niekerken (voorzitter) Tel 050 – 577 28 78
Mijnheer Jansen is een oude hippie. Hij kent al het oude werk van Bob Dylan bijna uit zijn hoofd, met een zekere voorkeur voor de vrolijke nummers. In die nummers neemt Dylan het leven niet zo serieus en dat is iets waar mijnheer Jansen af en toe behoefte aan heeft, serieuze man als hij is. Mijnheer Jansen probeert alles te begrijpen en denkt dat andere mensen dat ook doen. Dat ze nadenken voor dat ze iets doen. Een denkfout van de eerste orde. Sommige mensen gaan alleen voor het effect, het gevoel, de kick. Daar zit ook de grote kloof tussen de traditionele politici en mensen van het type Fortuyn – Wilders. Die laatsten vinden het heerlijk om die intellectuelen bot te behandelen en genieten van de hulpeloosheid van hun tegenstanders. Dylans Ballad of a thin man gaat daarover. Maar Dylan staat aan de kant van Fortuyn. De jeugd in de jaren zestig was ook in opstand tegen het verstand. Tegen de redelijkheid die alles goed kon praten. Tegen politici die serieus nadachten over het plan van aanpak voor de tijd nadat de bom gevallen was. Gevoel,intuïtie, fantasie en magie, dat waren voor de jongeren van die tijd sleutelbegrippen. Mijnheer Jansen is te jong om het zich te herinneren, maar het gedachtengoed heeft hem altijd aangetrokken. Het verstand alleen is te dor en droog om het leven aantrekkelijk te maken. In Ballad of a thin man wordt mister Jones, de man die alles probeert te begrijpen, belachelijk gemaakt. Zoals Pim Fortuyn Ad Melkert belachelijk maakte. Mijnheer Jones komt een kamer binnen waar een feestje wordt gevierd, maar hij begrijpt niet wat er gebeurt. Met woordspelletjes brengen de feestvierders hem steeds verder in verwarring. Hij neemt wat zij zeggen serieus, maar zij gebruiken de woorden helemaal niet zoals andere mensen ze gebruiken. Zij spelen een spel met hem, maar hij kent de regels niet. Hij blijft proberen te begrijpen wat er gebeurt, terwijl zij express onbegrijpelijk verdrag vertonen. Dat is wat ook Geert Wilders doet: hij is een politicus met onbegrijpelijk gedrag. Een politicus hoort op basis van argumenten standpunten in te nemen en open te staan voor kritiek. Dat doet hij niet. Hij speelt het spel van de politiek volgens andere regels dan de gebruikelijke. Hij schept verwarring door gebruik te maken van de regels van de straat, van het café, van de markt. Het gaat er niet om wie gelijk heeft, het gaat erom wie gelijk krijgt. Dat hij met zijn opvattingen geen enkel maatschappelijk probleem oplost zal hem worst wezen. Het laatste woord hebben, nooit met je mond vol tanden staan. Dat zijn de regels die hij hanteert. Hij voert oorlog, terwijl de overige politici doen alsof er een wapenstilstand is. Hun verstand zou hen inmiddels duidelijk moeten hebben gemaakt dat een andere strategie nodig is. De straatvechters in de voorste linie. Mijnheer Jansens alternatieve tip: biedt hem een goede baan aan! Henk de Weerd
11
wenakker
TNT Post Port betaald
Onthulling Op maandag 15 juni werd bij Garnwerd het eerste toeristische gebiedsbord in onze provincie feestelijk onthuld door Wiebe van der Ploeg en de gedeputeerde Hans Gerritsen. Ook de gedeputeerde Douwe Hollinga was aanwezig in zijn rol als voorzitter van de gebiedscommissie Middag-Humaterland. De provincie Groningen wil bij acht landschappen ( Westerkwartier, Reitdiepdal, Middag-Humsterland, Hoogeland, Oldambt, Veenkoloniën, Westerwolde en Duurswold) gebiedsborden plaatsen. De Statenfractie van GroenLinks had twee jaar geleden tijdens de Algemene Beschouwingen een motie ingediend met het verzoek om dergelijke borden te ontwikkelen en te plaatsen bij de bijzondere landschappen in onze provincie naar het voorbeeld van de borden die men in Duitsland en Frankrijk kan vinden. Het is de bedoeling dat bezoekers van buiten de provincie zo kunnen zien dat zij bij een bijzonder landschap aankomen en misschien kan men de bezoeker zo ook verleiden om hier te recreëren.
Jaargang 18, nummer4
Secretariaat Provinciaal Bestuur: 2e Willemstraat 7 9725 JE Groningen
[email protected] verschijnt 4 keer per jaar
Alice Henkel
Agenda •
woensdag 24 juni – 9.30 uur Statenvergadering (Voorjaarsnota en Algemene Beschouwingen), Provinciehuis, Martinikerkhof 12, Groningen
•
woensdag 1 juli - 9.30 uur Statenvergadering Provinciehuis, Martinikerkhof 12, Groningen
•
van maandag 6 juli t/m zondag 23 augustus is zomerrecces
zie verder de aankondigingen op: www.groenlinksgroningen.nl
colofon Bijdragen: Tsjalling Buwalda, Herman Folkerts & Fennie Stavast Redactie: Drewes de Haan, Pieter van Niekerken, Alice Henkel en Henk de Weerd Ontwerp en lay-out: Alice Henkel Druk: De Marge Redactieadres: Turfsingel 83 9712 KL Groningen, 050-313 73 08
[email protected] Afdelingen, raadsfracties en leden die een bijdrage willen leveren aan de “Wenakker” kunnen hun kopij opsturen naar het bovenstaande redactieadres. Kopijsluiting woensdag 9 september 2009
