Welzijn in verandering Sociaal Jaarverslag 2013
Welzijn Lansingerland april 2014
Inhoudsopgave ...................................................................................................................................................... 1 1. De organisatie ................................................................................................................................................... 3 1.1 Welzijn Lansingerland, volop in verandering ........................................................................................................ 3 1.1.1 Onze missie ..................................................................................................................................................................... 3 1.1.2 Onze visie ........................................................................................................................................................................ 3 1.1.3 Van en voor elkaar ........................................................................................................................................................ 3 1.1.4 Wie zijn wij ...................................................................................................................................................................... 3 1.1.5 Strategische doelstellingen ...................................................................................................................................... 3 1.1.6 Welzijn Lansingerland in 2013 ................................................................................................................................. 4 2. Koerswijziging en ontwikkeling .................................................................................................................... 7 2.1 Nieuw Subsidiebeleid Gemeente Lansingerland ................................................................................................. 7 2.2 Productvernieuwing resulteert in diverse offertes .............................................................................................. 7 2.3 Communicatie ................................................................................................................................................................... 8 3. Resultaten 2013............................................................................................................................................... 10 3.1 Ondersteuning en begeleiding en advies ........................................................................................................... 10 3.1.1.De Kanteling ................................................................................................................................................................ 10 3.1.2 Ouderenadvies, Cliëntbegeleiding...................................................................................................................... 10 3.1.3 Mantelzorg Ondersteuning ................................................................................................................................... 10 3.1.4 Ondersteunende Vrijwilligersdiensten .............................................................................................................. 11 3.2 Activiteiten en Dagbesteding .................................................................................................................................. 13 3.3 Bewegen voor senioren .............................................................................................................................................. 14 3.4 Dagbesteding ................................................................................................................................................................. 15 3.5 Vrijwilligers ondersteuning ....................................................................................................................................... 16 3.5.1. Vrijwilligers Informatie Punt ................................................................................................................................. 16 3.5.2 Hulp in je buurt .......................................................................................................................................................... 17 Bijlage 1: Prestatiecijfers ......................................................................................................................................................... 18 Prestatiecijfers Ouderenadvies en Cliëntbegeleiding 2013 ....................................................................................... 20 Prestatiecijfers Steunpunt Mantelzorg 2013 ................................................................................................................... 21 Prestatiecijfers Activiteiten en Dagbesteding 2013 ...................................................................................................... 22 Prestatiegegevens Vrijwilligersdiensten 2013 ................................................................................................................ 25 Prestatiegegevens Vrijwilligers Informatiepunt 2013 .................................................................................................. 26 Bijlage 2 Producten 2014......................................................................................................................................................... 27
3
Sociaal jaarverslag 2013
Welzijn in verandering
4
VOORWOORD Welzijn in verandering staat voor Welzijn Lansingerland dat volop en continu in beweging is. Beweging betekent verandering. Verandering staat voor het vertrekken van waar we waren, op weg naar iets nieuws. De gemeente maakt keuzes waar geld voor beschikbaar is. Als Welzijn Lansingerland willen we meer zijn en doen, maar soms ook iets niet meer zijn en doen. Dat betekent ook voor ons keuzes maken. Dat betekent ook wel eens een afscheid van iets of iemand en dat is zwaar. Maar voor een deur die dichtgaat, gaat er een andere weer open, ook al gaat dat niet altijd van zelf. We kunnen niet altijd beïnvloeden wat er gebeurt, maar wel hoe we er mee omgaan. In 2013 nam de wereld afscheid van Nelson Mandela. Veel van zijn levenslessen worden als vanzelf door betrokkenen binnen Welzijn Lansingerland toegepast.
“Als je iets goed ziet, geef dan een compliment. Als je iets ziet wat fout is, bied dan je hulp aan.” Dit zie je terug in onze vrijwilligers, die leven vanuit de gedachte dat je op ieder moment iets voor een ander kunt betekenen. Het gaat erover hoe je met kleine dingen van onschatbare waarde voor je medemens kunt zijn, gewoon door een helpende hand te bieden. Ieder op zijn eigen manier, veel of weinig en o zo nodig en gewenst in deze samenleving waar we elkaar steeds meer nodig hebben.
“Een goed hoofd en een goed hart zijn altijd een formidabele combinatie.” Onze professionals weten waar ze het over hebben. Hun kennis en kunde is op orde, wordt goed onderhouden maar zou van weinig waarde zijn als ze hun werk niet vanuit hun hart doen. Met de bereidheid om hun werkwijze telkens weer onder de loep te nemen vanwege veranderde regelgeving, met openheid voor nieuwe inzichten, met de bereidheid tot samenwerking met nieuwe partners blijven onze professionals onze cliënten ter zijde staan.
“Een staat moet niet worden beoordeeld naar de wijze waarop de meest aanzienlijke burgers er worden behandeld, maar de minst aanzienlijke.” De gemeente Lansingerland maakte noodgedwongen keuzes over waar nog wel geld en geen geld meer voor is. De gemeente wil er vooral zijn voor degenen die haar hulp het hardste nodig heeft. En daar maken ze zich hard voor. Gelukkig maar. Maar helaas betekent het ook dat er simpelweg geen subsidiegeld meer om zo maar leuke dingen te doen en alles te blijven doen wat we graag zouden willen aanbieden.
“Vrij zijn betekent niet alleen dat men bevrijd is van zijn ketenen, maar dat men kan leven op een wijze die de levens van anderen respecteert en verrijkt.” Welzijn Lansingerland wil een rol van betekenis vervullen voor onze medemensen die het nodig hebben in Lansingerland. Door uit te gaan van wie we willen zijn, zijn we telkens opnieuw in staat om flexibel en creatief te blijven doen wat we graag willen doen en betekenen voor elkaar. Dat is ons in 2013 gelukt en ook in 2014 maken wij ons daar weer hard voor. Dat kunnen wij dankzij onze professionals, onze talrijke vrijwilligers en vooral dankzij onze bezoekers en cliënten die Welzijn Lansingerland bestaansrecht geven. Namens het bestuur van Welzijn Lansingerland Ingrid de Groen, Voorzitter
5
Sociaal jaarverslag 2013
1. DE ORGANISATIE 1.1 Welzijn Lansingerland, volop in verandering Terwijl op landelijk niveau de voorbereiding van de nieuwe Wet Maatschappelijke Ondersteuning in volle gang is en er vanuit de AWBZ vele taken overkomen naar de gemeenten, bereidde in 2013 de gemeente Lansingerland ook nieuw subsidiebeleid voor. Deze aangekondigde wijzigingen in het subsidiebeleid voor 2014-2018 van de gemeente Lansingerland hebben de directe aanleiding gevormd om de, in het strategisch beleidsplan van Welzijn Lansingerland, uitgezette koers te versnellen en verscherpen. Belangrijkste overweging daartoe was dat in de nieuwe systematiek de subsidiering onder druk kwam te staan van een deel van de activiteiten van het huidige Sociaal Cultureel Werk, met name activiteiten voor meer zelfredzame burgers. Welzijn Lansingerland reageerde hierop vanuit het eigen perspectief, vanuit vakinhoudelijke kennis, kunde en ervaring binnen Lansingerland. In het voorjaar van 2013 zijn wij concreet begonnen met anticiperen op de ontwikkelingen die zich aandienden, toen er nog ruimte was voor eigen keuzes en prioriteiten. Rekening houdend met wat de gemeente Lansingerland wenst en als subsidiabel betitelt, keek Welzijn Lansingerland vooral ook naar wat nuttig, nodig en zinvol is om als organisatie te blijven aanbieden. Vanuit deze gedachte is er in 2013 hard gewerkt aan een verscherping van de koers die Welzijn Lansingerland voor de toekomst heeft uitgestippeld, die onder andere is vastgelegd in een missie, visie en strategische doelstellingen die hieronder volgen.
1.1.1 Onze missie Welzijn Lansingerland bevordert participatie van mensen in de samenleving, met speciale aandacht voor kwetsbare mensen en ruimte en betrokkenheid van de meer zelfredzamen. Welzijn Lansingerland fungeert als schakel tussen mens en samenleving, voor wie dat nodig heeft, op een manier die bij hem/haar past.
1.1.2 Onze visie In de samenleving is er een groeiende behoefte aan participatie, ontmoeting en zorg voor elkaar. Mensen willen hun leven graag zelf vormgeven, vanuit hun eigen achtergrond en overtuigingen. In Lansingerland heeft iedereen het recht op de mogelijkheid om op de eigen manier mee te kunnen doen. Welzijn Lansingerland draagt actief bij om deze mogelijkheden te vergroten en gaat daarbij uit van de eigen kracht, wensen en mogelijkheden van mensen.
1.1.3 Van en voor elkaar Welzijn Lansingerland richt zich primair op senioren, mantelzorgers, vrijwilligers, mensen met een functiebeperking, mensen met dementie en mensen in een sociaal isolement. Welzijn Lansingerland informeert, adviseert en creëert ontmoetingsmogelijkheden en ondersteunt waar nodig is. Naast de professionals zijn vrijwilligers onmisbaar in het werk van Welzijn Lansingerland. Participatie komt immers maximaal tot uiting wanneer actieve en zelfredzame inwoners zich inzetten voor de minder zelfredzamen. Zo geven vrijwilligers, professionals en cliënten samen dagelijks invulling aan een actieve betrokken samenleving.
1.1.4 Wie zijn wij Welzijn Lansingerland is een relatief kleine en flexibele organisatie. Zij speelt snel in op wensen en behoeften van cliënten en op de ontwikkelingen in de samenleving. Door de lokale inbedding signaleert Welzijn Lansingerland vroeg de nieuwe vragen en ontwikkelingen en realiseert zij gelijktijdig creatieve oplossingen. Voor Welzijn Lansingerland is het van belang dat de inspiratie en ambitie door de hele organisatie wordt ervaren. Flexibel, ter zake kundig en breed inzetbaar personeel en betrokken gemotiveerde vrijwilligers zijn daar een belangrijk middel toe. Welzijn Lansingerland biedt professionals en vrijwilligers de ruimte om met grote zelfstandigheid taken uit te voeren. Welzijn Lansingerland is een transparante organisatie waarbinnen professionals en vrijwilligers vakkundig werken en helpen.
1.1.5 Strategische doelstellingen Welzijn Lansingerland wil de komende jaren van betekenis blijven voor Lansingerland. Dit vereist een aanpak die zowel de sterke kanten van de organisatie overeind houdt, als de kwetsbaarheid ervan vermindert. Om dit de komende beleidsperiode te bereiken
3
Sociaal jaarverslag 2013
heeft Welzijn Lansingerland drie strategische doelstellingen:
• Samenwerking Bij het aangaan van strategische allianties wordt kennis en expertise gebundeld tot efficiencyvoordelen. Welzijn Lansingerland zoekt nadrukkelijk samenwerking met regionale zorg- en welzijnsorganisaties. Vanzelfsprekend dient de samenwerking bij te dragen aan de visie en missie van Welzijn Lansingerland.
• Verbreding van het aanbod Aanbieden van nieuwe diensten aan bestaande doelgroepen en het bedienen van nieuwe doelgroepen houdt Welzijn Lansingerland sterk. Welzijn Lansingerland ontwikkelt actief nieuwe mogelijkheden en vertaalt deze naar aanbod van diensten
• Ondernemen De huidige financieringsstructuur is kwetsbaar. Welzijn Lansingerland gaat inzetten op het organiseren van diversiteit in financieringsbronnen om de continuïteit van dienstverlening te waarborgen.
1.1.6 De organisatie in 2013 Welzijn Lansingerland is een relatief kleine organisatie die sterk lokaal is ingebed. Een organisatie waarbij bijna 400 vrijwilligers zich, samen met professionals, betrokken voelen bij de ondersteuning van mensen die zichzelf (tijdelijk) niet, of minder goed, kunnen redden. Onze vrijwilligers en professionals maken zelf deel uit van het lokale sociale netwerk, zij zijn vaak zelf inwoners van Lansingerland. Dat maakt het inspelen op signalen uit de buurt, het schakelen tussen vrijwillige en professionele inzet, makkelijk en vloeiend. Welzijn Lansingerland is blij met haar kundige en gemotiveerde professionals.Zij hebben oog voor hun directe omgeving en signaleren daarnaast, al in een vroeg stadium, veel maatschappelijke ontwikkelingen. Daarnaast spelen zij in op de veranderende vraag vanuit de omgeving en zetten zij zich daarbij in voor de nodige veranderingsprocessen. Welzijn Lansingerland heeft een goede relatie met subsidiënten en kan bouwen op een stevig netwerk van organisaties uit zorg en welzijn die bereid zijn tot samenwerking.
Werkvormen Welzijn Lansingerland heeft in 2013 verschillende werkvormen.
Ouderenadvies en Clientbegeleiding
Sociaal Cultureel Werk
Informatie en advies: spreekuur in 3 kernen
Bewegingsactiviteiten 15 groepen in 3 kernen
Cliëntbegeleiding intensief
Educatieve activiteiten,
Kortdurende begeleiding en advies
Ontmoetingsactiviteiten 15 groepen in 3 kernen Culturele activiteiten in 3 kernen
Deelname in Midoffice WMO loket Deelname casusbespreking WMO loket
Laagdrempelige activiteiten voor kwetsbare ouderen in 3 kernen
Deelname Keten dementie
Vrijwilligers projecten: Zomeracademie, Triatlon en Cultuurbus
Outreachend werken
Lansingerland Actiefpas
Welzijn in verandering
4
Steunpunt Mantelzorg
Praktische Diensten
Individuele ondersteuning Themabijeenkomsten Mantelzorgsalon 10x Alzheimercafé 10 x Vrijwillige thuiszorg Vrijwillige palliatieve zorg Deelname in Midoffice WMO loket Deelname casusbespreking WMO loket Netwerk activiteiten, (keten)samenwerking
Formulierenbrigade 55+, spreekuren in 3 kernen
Dagbesteding
Vrijwilligerswerk ondersteuning
Betrokkenheid en Verbinding – Dagbesteding kwetsbare senioren Bleiswijk
Vrijwilligers Informatie Punt (VIP)
Formulierenbrigade 55- en cursussen belastingformulieren Invullen Boodschappendienst Klussendienst Telefooncirkel, rollatorservice e.d.
Vrijwilligers Vacaturebank Samenwerking / gedeeld personeel met De Tuinen Project De Koepel- Dagbesteding voor kwetsbare senioren in Berkel en Rodenrijs
5
Informatie en advies voor vrijwilligersorganisaties Stimuleren vrijwillige inzet, promotie
Sociaal jaarverslag 2013
Personele bezetting Op 31 december 2013 bestond het team van professionals uit de volgende functies:
In totaal zijn er 11 betaalde krachten die in 2013 gemiddeld samen 7 fte vervulden, waarvan 1 fte ten behoeve van Laurens De Tuinen op basis van een gedeelde kostenregeling. In 2013 was ook de Kwartiermaker Berkel en Rodenrijs actief, hij werkte als ZZPer op basis van een resultaatovereenkomst en was niet in loondienst bij de organisatie.
Functie
Aantal medewerkers
Fte (1 fte = 36 uur per week)
Ouderenadvies en Cliëntbegeleiding
3
1,6 waarvan 1 fte Cliëntbegeleiding
Mantelzorg
1
0,5
Sociaal Cultureel Werk
2
1,6 waarvan 0,25 t.b.v. De Tuinen
Activiteitenbegeleiding
1
1 waarvan 0,75 fte t.b.v. De Tuinen
Vrijwilligers Informatie Punt
1
0,67
Gastvrouw De Leeuwerik
1
0,33
Administratieve ondersteuning
1
0,44
Directie
1
0,89 waarvan 0,11 tijdelijk in 2013
Welzijn in verandering
6
2. KOERSWIJZIGING EN ONTWIKKELING 2.1 Nieuw Subsidiebeleid Gemeente Lansingerland In 2013 bepaalde de gemeente Lansingerland nieuw subsidiebeleid voor ‘Maatschappelijke ontwikkeling’, het beleidsterrein waar de activiteiten van Welzijn Lansingerland onder vallen. Het gemeentelijk beleid gaat, bij de inzet van dit beleid, uit van een samenleving die als volgt is verdeeld:
• 80% van de inwoners van Lansingerland kan zichzelf goed redden
• Ongeveer 15% heeft ondersteuning nodig om mee te kunnen blijven doen in de samenleving.
• Voor ongeveer 5% van de bevolking is veel zorg en steun nodig
Voor de grootste groep, die van 80% van de mensen die geen steun nodig heeft, wil de gemeente alleen met kleine bijdragen helpen om te zorgen dat er een sterke samenleving is waarbij de mensen kunnen blijven meedoen en bij elkaar betrokken blijven. Daarnaast wil de gemeente helpen te zorgen dat mensen gezond blijven en niet ongezond leven. Het budget voor deze beleidsdoelen is beperkt, de gemeente gaat uit van het zelf organiserend vermogen van zelfredzame burgers. De gemeente gaat ervan uit dat 15% van de inwoners ondersteuning nodig heeft om mee te kunnen blijven doen. Hoe het komt dat meedoen zonder hulp niet (helemaal) lukt, maakt voor het beleid niet uit. Dat kan zijn omdat iemand ouder wordt of een lichamelijke beperking heeft of sociale of psychische problemen, etc. Met wat ondersteuning zouden deze mensen in staat moeten zijn zichzelf verder te redden. De gemeente ziet het liefst dat deze steun komt van familie, buurtbewoners, vrienden en kennissen of van vrijwilligers. Pas als het daarmee echt niet meer lukt, is er professionele ondersteuning. Als laatste is er een kleine groep inwoners van Lansingerland, de gemeente schat dat op ongeveer 5% van de hele bevolking, die veel ondersteuning nodig heeft. Het gaat hier om mensen met een ernstige beperking, ziekte of bijvoorbeeld psychiatrische aandoening. De zorg voor hen is duur en ook daar heeft de gemeente geld voor gereserveerd. Vaak is de zorg nodig om erger en/ of overlast voor anderen te voorkomen. Veel van het werk dat Welzijn Lansingerland doet is voor de 15% mensen die wat ondersteuning nodig hebben. Het Ouderenadvies bijvoorbeeld en het werk van het Steunpunt Mantelzorg. Maar ook alle ondersteuning die de vrijwilligers van de Formulierenbrigade, Klussendienst, Vrijwillige Thuiszorg, Boodschappendienst en Vrijwillige Palliatieve Zorg bieden. Een deel van de activiteiten die worden georganiseerd in De Smitshoek en De Leeuwerik richten zich ook op deze groep mensen die wat steun kunnen gebruiken. Andere activiteiten zijn er vooral met het doel elkaar te ontmoeten, sociaal met elkaar om te gaan en de samenhang tussen mensen in Lansingerland te verbeteren. Een klein deel van de activiteiten is er vooral om samen leuke dingen te kunnen doen en trekken vooral een groep ouderen, die alles nog zelf kan regelen, aan. Deze doelgroep is echter ook een potentieel aan nieuwe vrijwilligers en helpende handen rond de meer kwetsbare bezoekers. De boodschap van de gemeente Lansingerland is echter duidelijk. Er is geen subsidiegeld meer om leuke dingen te doen, dat moet iedereen zelf betalen in deze tijden van bezuiniging en crisis. Dat betekent niet dat Welzijn Lansingerland deze zelfredzame groep niet meer wil bedienen, dat betekent wel dat dit met andere middelen zal moeten gebeuren dan met gemeentelijke subsidie.
2.2 Productvernieuwing resulteert in diverse offertes Na de eerste verkennende gesprekken met de gemeente Lansingerland over het nieuwe subsidiebeleid is er met een afvaardiging van het bestuur gesproken over de mogelijke consequenties en de juiste strategie. Daarbij werd nogmaals onderstreept dat Welzijn Lansingerland graag zelf de koers wil bepalen en niet af wil wachten tot financiële krapte tot keuzes noopt. Ook werd duidelijk dat de veranderde subsidiesystematiek ook als kans gezien werd om intern meer drastische veranderingen te kunnen inzetten nu er niet alleen nut, maar ook concrete noodzaak toe is. Dit biedt ruimte om opnieuw te bezien of wat we doen nog past bij wie we willen zijn. In april 2013 werd een brainstormsessie georganiseerd met een select maar gemêleerd gezelschap van beroepskrachten,
7
Sociaal jaarverslag 2013
vrijwilligers en externen. De uitkomsten van de sessie zijn gebruikt als basis voor de koers voor met name het Sociaal Cultureel Werk voor 2014 en de jaren erna. Belangrijkste vertrekpunten van de nieuwe koers zijn dat Welzijn Lansingerland niet minder activiteiten wil gaan aanbieden en naast kwetsbare burgers ondersteunen, ook de meer zelfredzame burgers (senioren) blijvend wil betrekken. Deze koers leidt tot 3 pijlers in de praktische uitwerkingen van de ombuiging van het sociaal cultureel werk:
• Ombuiging van een deel van het activiteitenaanbod naar een andere financiering (zonder subsidie)
• Reductie van de kosten, waarbij speciale aandacht uitgaat naar de huurlasten
• Stijging van de inkomsten, met name op activiteiten voor de meer zelfredzamen
Op basis van deze drie pijlers en de contouren van het subsidiebeleid is in het team van professionals verder gedacht over de mogelijke concrete uitwerking. Dit resulteerde eind juni 2013 in een offerte aan de gemeente Lansingerland voor 28 verschillende producten, waarvoor een integrale kostprijs per product werd berekend, conform de subsidievoorwaarden. Van deze 28 offertes waren er 17 voor reeds bestaande diensten en 11 voor nieuwe producten1. Vele van deze diensten voeren we uit in samenwerking met andere organisaties, zoals Middin, Laurens, Vierstroom, sportverenigingen, Eerste lijns-gezondheidszorg, Alzheimer Nederland, GGZ, etc. Eind 2013 bleek de gemeente de volgende nieuwe producten in te willen kopen:
• Mantelzorgcompliment
• Ontzorgmiddag
• Was en strijkservice samen met Middin
• Verbeteren Social Return in zorg en welzijn
• Fitgroepen voor mensen met overgewicht
• Sportsimulering voor senioren i.s.m. sportverenigingen
• Begeleiding zorgmijders in netwerk Sluitende Aanpak
Ook aangeboden waren de producten ‘Lansingerland Singer (een project waarbij ouderen popmuziek zingen met jongeren), het project‘Na school naar Oma’waarbij kinderen in de leeftijd van 8-12 na school activiteiten doen met senioren. Deze producten werden door de gemeente niet ingekocht. Daarnaast werd er gekort op subsidie voor beweegactiviteiten en ontmoetingsactiviteiten voor senioren. De subsidie voor Hulpinjebuurt.nl (een nieuw online matchingssysteem voor hulpvragers en -aanbieders) is voorlopig niet gehonoreerd tot nadere samenwerking met andere gelieerde systemen is gerealiseerd. De gehele ombuiging van het dienstenaanbod en aanpassing aan de nieuwe subsidiesystematiek met de daarbij behorende integrale kostprijs berekening per product is een intensieve exercitie geweest, die veel heeft gevraagd van de organisatie. Omdat er gekozen is voor een insteek vanuit kracht en expertise en er meer kansen werden gezien dan bedreigingen is de uitkomst van dit proces er één die breed wordt gedragen. Welzijn Lansingerland is een sterke en flexibele organisatie die snel kan inspelen op verandering, ook als deze van grote omvang is. De versnelde koerswijziging die in 2013 is ingezet heeft ons sterker gemaakt en klaar gestoomd voor de toekomst.
2.3 Communicatie De snelheid en de intensiteit waarmee Welzijn Lansingerland invulling gaf aan de veranderingen in het gemeentelijk beleid noopten tot zeer zorgvuldige communicatie. De communicatieplannen zijn vooraf vastgelegd in een communicatieplan De belangrijkste doelgroepen voor deze specifieke communicatie zijn:
1. Vaste bezoekers en deelnemers aan activiteiten
2. Vrijwilligers en docenten
3. De professionals
1
Zie bijlage 1: producten 2014
Welzijn in verandering
8
De communicatie strategie is erop gericht de doelgroepen mee te nemen in de positieve insteek die Welzijn Lansingerland hanteert: wij zien kansen voor nieuwe activiteiten en behoud van bestaande activiteiten met andere financiering. Samen gaan we ervoor zorgen dat we kunnen blijven bestaan en zinvolle dingen doen voor de inwoners van Lansingerland, senioren en mantelzorgers in het bijzonder. De centrale boodschap in de communicatie was de volgende: “Tijden veranderen. Welzijn Lansingerland gaat veranderen. Geld om leuke dingen te doen komt niet meer uit subsidies, ook niet als u 65+ bent. Toch willen we actief blijven en activiteiten blijven aanbieden. Dat kan ook, maar niet op dezelfde manier als nu. Leuke dingen doen, zal meer gaan kosten. Om nog beter de maatschappelijke doelen te dienen met de gesubsidieerde activiteiten zullen we ook andere doelgroepen en meer kwetsbare mensen binnen moeten halen. Deze koerswijziging vraagt inzet, flexibiliteit en creativiteit van ons allemaal.” Het communicatieplan werd uitgevoerd in de volgende acties:
• Informatie aan vrijwilligers en docenten werd binnen bestaande overlegstructuren gegeven
• Er waren twee informatiebijeenkomsten voor bezoekers en deelnemers in oktober 2013, één in De Leeuwerik en één in De Smitshoek
• Via de Nieuwsbrief werd vanaf mei informatie gegeven
• In november volgde een extra nieuwsbrief volledig geweid aan de veranderingen en de gevolgen daarvan in onze
• Alle nieuwsbrieven, inclusief de extra nieuwsbrief werden op de website geplaatst en verspreid in het netwerk
• De Koerswijziging was in 2013 vast agendapunt in team overleggen (met professionals)
• Een vast agendapunt tijdens vergaderingen van diverse vrijwilligersgroepen waaronder de Teams welzijn
doelgroepen
Stakeholders, zoals samenwerkingspartners werden in bestaande overlegvormen, zoals het Lansingerlandse Samenwerkingsoverleg voor Senioren (SOvS), geïnformeerd. Het jaarlijkse grote Welzijnsontbijt werd daarnaast benut om een grote doelgroep van samenwerkingspartners te informeren en te betrekken bij de ontwikkelingen. Het ontbijt trok ruim 90 bezoekers die tijdens een centrale presentatie werden geïnformeerd over de activiteiten van en ontwikkelingen binnen Welzijn Lansingerland, die vervolgens in groepen dieper inzoomden op 2 van de 3 sub thema’s: motiveren van vrijwilligers, mantelzorgondersteuning en dagbestedings-mogelijkheden binnen welzijn. Zowel de lokale krant als de lokale TV zender besteedde uitgebreid aandacht aan het ontbijt.
9
Sociaal jaarverslag 2013
3. RESULTATEN 2013 3.1 Ondersteuning en begeleiding en advies Welzijn Lansingerland biedt begeleiding, ondersteuning en advies voor senioren, mantelzorgers en andere kwetsbare burgers. We doen dit op twee niveaus:
• Informatie en advies wordt gegeven door Ouderenadviseurs aan senioren zowel individueel als collectief tijdens informatiebijeenkomsten. De coördinator van het steunpunt Mantelzorg geeft informatie, advies en biedt deskundigheidsbevordering aan mantelzorgers. Veelal collectief in groepsbijeenkomsten, maar ook bijvoorbeeld middels nieuwsbrieven en op individueel niveau.
• De Cliëntbegeleiders bieden ondersteuning en begeleiding aan zowel senioren als mantelzorgers. Zij werken systeemgericht, dat wil zeggen dat er aandacht is voor de zorgvrager, diens familie / mantelzorgers, zijn netwerk en de relaties daartussen. Deze hulpverlener werkt integraal en is breed georiënteerd, zowel in kennis als in kunde en weet specifieke kennis en/of inzet van andere disciplines waar nodig aan te boren.
3.1.1.De Kanteling De gemeentelijke Wmo-partners MEE (ondersteuning van gehandicapten), Kwadraad (Algemeen Maatschappelijk Werk) en Welzijn Lansingerland werken sinds eind 2012 aan het invoeren en nader vormgeven van het landelijke project De Kanteling. Doel van de gezamenlijke implementatie van De Kanteling is:
• Alle inwoners hebben onder gelijke voorwaarden toegang tot maatschappelijke ondersteuning
• Uitgangspunt voor de toegang tot ondersteuning is de verantwoordelijkheids-ladder
• Door het proces zo efficiënt mogelijk in te richten blijven zo veel mogelijk middelen voor ondersteuning van inwoners beschikbaar
In januari 2013 startte de pilot met de nieuwe werkwijze, die met name bestaat uit afspraken over de wijze waarop hulpvragen worden uitgevraagd en het standaardiseren van het beschrijven van de oplossingsrichtingen in een uniform opgesteld arrangement. In projectgroepen werd de werkwijze verder uitgewerkt en aangescherpt en in multidisciplinaire casuïstiekbesprekingen werd gewerkt aan uniformiteit en eenduidigheid van de werkwijze van professionals in de verschillende organisaties. In 2013 zijn bij Welzijn Lansingerland veel kantelingsgesprekken, ook wel keukentafel gesprekken genoemd, gevoerd. Op basis hiervan stelden de Ouderenadviseurs 46 arrangementen op. Een groot deel van deze ‘arrangementen’ vormde de basis voor een aanvraag voor een individuele voorziening en soms voor collectieve voorzieningen als dagbesteding binnen de locaties van Welzijn Lansingerland. De vraag naar individuele voorzieningen blijft betrekkelijk veel voorkomen omdat de doelgroep senioren fysiek achteruit gaat en algemene voorzieningen dan vaak niet passend en adequaat zijn. Het netwerk van de hulpvrager wordt wel meer betrokken bij en actiever ingezet voor de zorg voor de hulpvrager. De Ouderenadviseurs ervaren dat de afstemming met de WMO-consulenten is verbeterd door de werkwijze in De Kanteling. Aanvragen worden sneller afgehandeld, het arrangement is duidelijk en met de juiste kennis van mogelijkheden en onmogelijkheden van een aanvraag opgesteld. Dit levert als voordeel dat de hulpvrager adequater en sneller wordt geholpen.
3.1.2 Ouderenadvies, Cliëntbegeleiding Ouderenadviseurs en Cliëntbegeleiders zagen opnieuw het aantal hulpvragen toenemen. Ook dit jaar was er een duidelijke stijging in het aantal complexe vragen. Om dit inzichtelijker te kunnen maken en beter aan te sluiten bij de subsidieregels van de gemeente in 2014 werd er op een andere manier geregistreerd. Vanaf mei 2013 wordt niet langer de mate van urgentie van een cliënt geregistreerd, maar de mate waarin acties op een hulpvraag urgent zijn. Hierdoor komt er een duidelijker onderscheid in
Welzijn in verandering
10
de mate waarin een hulpvraag opgebouwd is uit meer en minder urgente acties, die in tijd en per onderwerp kunnen wisselen in prioriteit. Ouderenadviseurs werden geschoold in het werken met de Zelfredzaamheidsmatrix (ZRM). Deze matrix is een meetinstrument voor de mate van zelfredzaamheid van een cliënt. In 2013 werden pilots gedaan met het scoren van de matrix en het registreren van de resultaten. In 2014 zal deze meeting vast onderdeel worden van de hulpvraagregistratie. Deskundigheidsvordering In 2013 volgden Ouderenadviseur en Cliëntbegeleiders weer diverse cursussen en andere vormen van deskundigheidsbevordering. Uitgebreid werd ingezoomd op het systeemgericht werken met een 3-daagse cursus familiegesprekken. Familiegesprekken zullen steeds meer gaan voor komen, omdat mensen langer thuis blijven wonen en het netwerk steeds intensiever betrokken wordt bij de zorg. Ook was er aandacht voor scholing rond psychiatrische ziektebeelden (2 dagdelen) en het werken met de ZRMatrix.
Outreachend werken
Outreachend werken kreeg dit jaar opnieuw vorm met een RodeLoper dag rond het buurtschap de Rotte met een bijeenkomst in Het Schooltje. Met Burendag trokken Ouderenadviseur en vrijwilligers de wijk in om senioren te vragen wat zij aan praktische hulp konden gebruiken en dit ook voor hen in te zetten. Een hele leuke actie die weer tot veel nieuwe ontmoetingen en uiteindelijke hulpvragen heeft geleid. Tijdens Burendag in september trokken Ouderenadviseur, stagiairs en vrijwilligers in Bleiswijk langs de senioren woningen om te vragen of zij hen met praktische steun (een klusje bijvoorbeeld) van dienst konden zijn. Dit leverde 10 aanvragen op voor de verschillende ondersteunende vrijwilligersdiensten.
Dementie Keten Lansingerland
In de Keten Dementie Lansingerland leverden Ouderenadviseur en Cliëntbegeleiders een zeer constructieve bijdrage aan de organisatie van de campagne ‘Vroegsignalering’. Bijzonder was ook de start van een intensievere samenwerking met Casemanagers Dementie. Bij een vermoeden van dementie zonder diagnose gaan Casemanager en Clientbegeleider samen op huisbezoek om direct met inbreng van de kennis van de Casemanager een gedegen plan van aanpak te kunnen maken. Wanneer er een stabiele redelijke situatie is tussen zorg-, mantelzorger en patiënt, blijft de begeleiding door de Clientbegeleider gedaan worden als generalist. Expertise van de Casemanager Dementie wordt opnieuw ingeroepen wanneer de situatie achteruit gaat of om andere reden extra specialistische kennis nodig is, of wanneer de indicatie voor AWBZ begeleiding wordt afgegeven.
3.1.3 Mantelzorg Ondersteuning In de ondersteuning van mantelzorgers is er veel ingezet op het bereiken van nieuwe mantelzorgers in 2013. Dit resulteerde in 91 nieuwe aanmeldingen. Daarbij ging extra aandacht uit naar mantelzorgers in de leeftijd 35-55 jaar. Dit naar aanleiding van de beleidsnotitie van de gemeente ‘plan van aanpak vrijwilligers en mantelzorgers 2014-2018. Belangrijke conclusie hieruit was dat:
“Op dit moment richt het Steunpunt Mantelzorg zich in de praktijk vooral op ouderen. De mantelzorgondersteuning van het Steunpunt Mantelzorg dient verbreed te worden naar een meer diverse groep van mantelzorgers en met aandacht voor mantelzorgondersteuning aan uiteenlopende zorgvragers. Dat betekent ook iets voor de signaleringsfunctie van partijen die in Lansingerland actief zijn en die in aanraking kunnen komen met mantelzorgers. Er zal dan ook gericht gekeken moeten worden naar vindplaatsen voor deze nieuwe doelgroepen.” Veel aandacht werd besteed aan collectieve informatievoorziening in de vorm van cursussen, workshops en bijeenkomsten. De cursussen en workshops werden voor het eerst georganiseerd in Bibliotheek Oostland (op verschillende locaties in de verschillende kernen). Hiervoor is gekozen om een breder publiek aan te spreken met de bijeenkomsten. De setting binnen de ontmoetingscentra De Smitshoek en De Leeuwerik wordt vaak geassocieerd met ouderen, de bibliotheek is een meer neutrale ruimte die laagdrempelig is voor alle leeftijdsgroepen. Het verplaatsen van bijeenkomsten naar de bibliotheek en de samenwerking met Bibliotheek Oostland die de bijeenkomsten ook in al haar communicatie heeft aangekondigd aan hun leden, is een van de maatregelen geweest om te zorgen dat er meer mantelzorgers beneden de 65 jaar in beeld kwamen. Thematiek was
11
Sociaal jaarverslag 2013
breder dan voorgaande jaren, ook dit met het doel een breder publiek aan te spreken. Workshops in de bibliotheken gingen over: ‘Het ombuigen van emoties, Mindfullness, Tijd voor jezelf’ en er was een speciaal concert ‘Musica Inauta’ waarbij mantelzorgers speciaal waren genodigd en aansluitend na konden praten. Ook werd de meerdaagse praktische cursus “ziekenverzorging thuis’ weer aangeboden. Dit jaar werd 591 maal op deze collectieve wijze informatie en advies gegeven aan mantelzorgers met de groepsbijeenkomsten. Samenwerking De samenwerking met verschillende organisaties is geïntensiveerd om de toeleiding van nieuwe mantelzorgers vanuit deze organisaties te verbeteren. Dit gebeurde bijvoorbeeld met de Casemanagers Dementie en met de GGZ-consulenten. Zij verwijzen actiever de mantelzorgers door naar het Steunpunt en/of doen namens cliënten aanvragen voor respijtzorg (voor mantelzorgers van chronisch zieken of voor palliatieve patiënten) bij het Steunpunt Mantelzorg. Met MEE (een organisatie voor advisering, ondersteuning en begeleiding van mensen met een handicap) is een praktische werkafspraak tot stand gekomen waarbij consulenten van MEE bij een intake het meegekomen familielid altijd attenderen op het Steunpunt Mantelzorg.
Dag van de Mantelzorg
De Dag van de Mantelzorg werd in samenwerking georganiseerd met Laurens. Er waren op de dag zelf meerdere activiteiten op meerdere locaties. Daarnaast werd de Mantelzorgplant aangeboden, een initiatief van de landelijke mantelzorgvereniging Mezzo die de aankoop van de plant en de uitreiking lokaal goed te organiseren maakte. De plant werd uitgereikt aan 100 mantelzorgers en dit leidde ook weer tot nieuwe aanmeldingen.
CSI
In 2013 werd ook een start gemaakt met het gebruiken van de CSI. CSI staat voor Caregiver Strain Index, een vragenlijst waarmee overbelasting door mantelzorg gemeten kan worden. Het instrument is ontwikkeld in de Verenigde Staten van Amerika in 1983 door B. Robinson. De Caregiver Strain Index is één van de meest gebruikte (internationale) meetinstrumenten om belasting door mantelzorg te meten en inmiddels ook vertaald in het Nederlands. Het zijn dertien vragen die met ja of nee kunnen worden beantwoord. Er is een afkappunt, dat wil zeggen een score van zeven of hoger betekent overbelasting. Voordeel van dit instrument is dat het invullen nog geen vijf minuten kost. De CSI biedt veel voordelen omdat het snel en makkelijk af te nemen is, ook door andere professionals die te maken hebben met mantelzorgers en het een duidelijk beeld geeft van overbelaste mantelzorgers waardoor zij sneller herkend worden en kunnen worden geholpen. Vanaf 2014 worden scores op de CSI standaard geregistreerd.
3.1.4 Ondersteunende Vrijwilligersdiensten Bij Welzijn Lansingerland is een groot aantal vrijwilligers actief. Zij bieden onder andere praktische ondersteuning bij kwetsbare burgers. De praktische diensten bestaan uit:
• een boodschappendienst
• een klussendienst
• een formulierenbrigade
• een telefooncirkel
Het aantal geleverde diensten in 2013 (bijna 1600) bleef stabiel ten opzichte van het aantal diensten in 2012. Vaker dan voorgaande jaren werden diensten gevraagd voor of door mensen met psychiatrische problematiek. In slechts een klein aantal gevallen konden deze ook daadwerkelijk door een vrijwilliger geleverd worden. In de meeste gevallen was het niet haalbaar om een vrijwilliger in te zetten wegens gedrags- of communicatieve problemen van de vrager. Een passend alternatief, om de cliënt toch te kunnen helpen, was vaak niet voor handen.
Welzijn in verandering
12
3.2 Activiteiten en Dagbesteding 3.2.1.Lansingerland Actiefpas Op de allerlaatste Koninginnedag, 30 april 2013 reikte burgemeester Ewald van Vliet officieel de allereerste Lansingerland Actiefpas uit. De Lansingerland Actiefpas is een pas waarmee senioren in Lansingerland met korting of zelfs gratis mee kunnen doen aan activiteiten. Senioren kunnen de pas kopen bij Welzijn Lansingerland voor €29,95. De pas is een jaar lang geldig van 1-juli tot en met 30 juni van het volgende kalenderjaar. Pashouders zijn niet alleen welkom bij verschillende activiteiten van Welzijn Lansingerland, maar ook bij activiteiten van andere bedrijven en verengingen, soms speciaal voor pashouders georganiseerd. Daarnaast krijgen pashouders een consumptiekaart van Welzijn Lansingerland, krijgen zij maandelijks een leuke aanbieding voor de activiteit van de maand en jaarlijks een pashoudersdag. De Lansingerland Actiefpas is een nieuwe manier voor senioren om toch betrokken en actief te blijven. In hun eigen gemeente, met elkaar, op momenten die hen uitkomen en plaatsen die hen aanspreken. Midden in het leven en toch ook tijdig in beeld wanneer het allemaal wat minder gaat. Zonder subsidiegeld, maar met de inzet van organisaties en bedrijven die het belangrijk vinden dat iedereen mee kan doen in Lansingerland. Het aanbieden van de pas is een succes te noemen in het eerste pasjaar. We hebben 250 pashouders kunnen verwelkomen en met name de Zomeracademie, Triatlon en computercursussen vonden gretig aftrek met paskorting. We verwelkomden ook onze eerste bedrijfssponsor, 3Bdiner, die op twee locaties een fantastisch kerstdiner mogelijk maakte waaraan 120 senioren deelnamen.
3.2.2 Kwartiermaker Berkel en Rodenrijs In Berkel en Rodenrijs beschikt Welzijn Lansingerland niet over een eigen ontmoetingsruimte voor senioren. Hierdoor is het samenbrengen van deelnemers, hulpvragers en organisaties minder makkelijk en vanzelfsprekend dan in de andere woonkernen. Berkel en Rodenrijs is de grootste woonkern, met de meeste senioren, de meest uitgestrekte dorpskern en met het meest versnipperde activiteitenaanbod. Welzijn Lansingerland nam daarom het initiatief om het project ‘Kwartiermaker’ te starten ter bevordering van de samenwerking tussen organisaties die activiteiten aanbieden. Hoofddoel van het project is om een samenhangend activiteitenpakket, een netwerk dat de sociale cohesie rond senioren bevordert, te genereren.
Subdoelen
• In beeld brengen bestaande activiteitenaanbod voor senioren en kwetsbare burgers.
• Onderzoeken van de toegang voor verschillende doelgroepen naar het bestaande aanbod.
• In kaart brengen knelpunten bij organiserende partijen en aandragen oplossingsrichtingen.
• Signaleren van hiaten in het aanbod en benutten van samenwerkingsmogelijkheden om het ontbrekende aanbod te realiseren.
• Organisaties ondersteunen in het adequater signaleren van ondersteuningsvragen bij senioren binnen hun gelederen.
In 2013 werd het vooronderzoek naar wensen en behoeften van verenigingen afgerond. Vanaf april 2013 werd een nieuwe Kwartiermaker aangesteld om praktische uitwerking te geven aan de bevindingen uit het vooronderzoek. Met deze opdracht ging de Kwartiermaker (opnieuw een ZZP-er en dus niet in loondienst bij Welzijn Lansingerland) aan de slag. Gesprekken met de clubs, verenigingen en instellingen volgden en netwerkbijeenkomsten werden georganiseerd. Met elkaar werd besloten om voor het inzichtelijk maken van de activiteiten gebruik te gaan maken van de Evenementenkalender Oostland. Op www.evenementenkalenderoostland.nl kan iedere club, vereniging en instantie haar vaste activiteiten en evenementen invullen en kunnen de burgers een activiteit zoeken. Mensen die geen computer hebben kunnen terecht in De Koepel. Daar is op maandag, woensdag en vrijdag iemand aanwezig om hen hierbij te helpen. Met het netwerk van clubs, verenigingen en instellingen is afgesproken om elkaar minimaal 2x per jaar te blijven ontmoeten. Om actuele trends en ontwikkelingen te volgen en om het aanbod op elkaar af te stemmen. Het inzichtelijk maken van de locaties bleek lastiger dan gedacht. Hiervoor is op dit moment nog geen concrete oplossing voor
13
Sociaal jaarverslag 2013
handen. Het inzichtelijk maken van de locaties gaat voorlopig via het bovengenoemde netwerk. Welzijn Lansingerland blijft zich inspannen om de inzichtelijkheid te verbeteren. 2
3.3 Bewegen voor senioren Veel aandacht was er in 2013 voor bewegen voor senioren. Daaraan werd op 3 manieren extra aandacht besteedt, dit buiten de reguliere beweeggroepen die Welzijn Lansingerland biedt, in het structurele aanbod en de jaarlijkse recreatieve triatlon voor senioren. In 2013 kwamen daar het GALM-project, Fithockey en de Buiten Beweegdag bij om senioren nog meer en nog breder te stimuleren fysiek actief te blijven.
GALM
Eind 2012 verzocht de gemeente aan Welzijn Lansingerland om te ondersteunen bij het GALM-traject, dat werd uitgevoerd door Sportservice Zuid-Holland. Het GALM project is een bewegingsstimuleringsproject senioren van 55-65 jaar, die niet of onvoldoende sportief actief zijn, in hun eigen buurt of wijk sportief actief te maken en te houden. Senioren werden door de gemeente benaderd om mee te doen aan een fittest. Degenen die naar aanleiding van deze fittest het advies kregen meer te gaan bewegen werden uitgenodigd voor een speciaal beweegprogramma van 15 lessen. In totaal kwamen zo’n 450 ouderen naar de fittesten, van hen deden er 115 uiteindelijk mee aan de speciale beweegactiviteiten. Na afloop van deze serie beweeglessen werden deelnemers geïnformeerd over het reguliere beweegaanbod in Lansingerland voor senioren en werden uitgenodigd voor de Buiten Beweegdag. Uiteindelijk zijn 3 groepen (2 in Berkel en Rodenrijs en 1 in Bleiswijk) doorgegaan met de lessen, die in eigen beheer door de docente werden georganiseerd. Andere deelnemers sloten aan bij bestaande activiteiten, ongeveer 55 stopten met de beweegactiviteiten gedurende of direct na het Galmproject.
Fithockey
Welzijn Lansingerland startte het project Fithockey in 2012 in samenwerking met Hockey Vereniging Bleiswijk (HVB). Fithockey is een aangepaste beweegvariant voor senioren geënt op hockey. Om Fithockey in Bleiswijk op te zetten kreeg HVB subsidie uit het sportsimuleringstraject van NOC-NSF in samenwerking met ZonMW. De eerste poging een team of trainingsgroep te formeren strandde eind 2012 vanwege aanhoudend slecht weer. Er werden vervolgens verschillende acties ondernomen om Fithockey op de kaart te krijgen: met aandacht in de media, folders, acties met de Lansingerland Actiefpas en demonstraties tijdens de jaarlijkse Triatlon en de hieronder beschreven Buiten Beweegdag. Desondanks is het niet gelukt voldoende senioren te interesseren in Fithockey. In december 2013 is het project in nauw overleg met de subsidienten stopgezet. De samenwerking met HVB is constructief en blijvend en een positieve uitkomst van het project. De samenwerking is later met de Buiten Beweegdag verder uitgebreid naar andere lokale sportverenigingen.
Buiten Beweegdag
Op 27 maart 2013 organiseerde Welzijn Lansingerland de eerste Buiten Beweegdag in samenwerking met Hockey Vereniging Bleiswijk, Lawn Tennis Club Bleiswijk, Atletiek en Wandel Verenging De Kieviten en Jeu de Boules Club Bleiswijk. Doel van de dag was om nog meer senioren te stimuleren om meer te gaan bewegen. Bewegen is gezond en belangrijk om fit te blijven. Door de kennismaking met de verschillende sportverenigingen en clubs wil Welzijn Lansingerland laten zien welke leuke en gezellige mogelijkheden er zijn voor senioren om buiten te sporten met leeftijdsgenoten. Alle deelnemers aan de beweeggroepen van het GALM-project werden nog eens uitgenodigd om met deze sporten kennis te maken. De dag behelsde een workshop Fithockey bij Hockey Verenging Bleiswijk, waarna er werd gewandeld onder leiding van ervaren trainers van AWV De Kieviten. Het middagprogramma, na een gezonde lunch, bestond uit een tennisclinic door de Oldtimers van LTV-Bleiswijk en er werd jeu-de-boules gespeeld bij Jeu de Boules Club Bleiswijk, die direct naast de tennisvereniging is gehuisvest. De Buiten Beweeg Dag werd afgesloten met een borrel en een kleine attentie voor de deelnemers.
2
De dag zal volgend jaar in een wat bredere opzet worden herhaald.
Het volledige rapport van de Kwartiermaker en het vooronderzoek zijn op te vragen door een mail te sturen naar
[email protected] .
Welzijn in verandering
14
3.4 Dagbesteding Welzijn Lansingerland biedt in samenwerking met Laurens en Middin een aantal vormen van begeleiding bij activiteiten of dagbesteding voor kwetsbare senioren. Daarbij wordt altijd uit gegaan van maatwerk en keuzemogelijkheden voor de deelnemers. Er zijn geen dagbestedingsgroepen, maar er worden individuele dagprogramma’s gemaakt, waarbij mensen zoveel mogelijk mee doen met reguliere activiteiten. Keuzes worden daarbij niet gemaakt op basis van beperkingen, maar op basis van interesses en mogelijkheden van de deelnemers. Wij bieden ondersteuning, maar alleen dat wat nodig is en er wordt zoveel mogelijk door vrijwilligers gedaan. We bieden mensen op die manier de kans om actief te blijven, anderen te ontmoeten (ook mensen van andere leeftijden, groepen en lagen), een netwerk op te bouwen of te onderhouden, zoveel mogelijk zelf te doen en anderen helpen waar mogelijk. Er zijn 3 verschillende vormen van dagbesteding:
Betrokkenheid en Verbinding
Bij Betrokkenheid en Verbinding worden kwetsbare ouderen niet opgevangen in een speciale groep of aparte activiteit, maar doen zij mee in het bestaande activiteitenaanbod, met andere, ook meer zelfredzame ouderen. Daarbij krijgen zij, waar nodig, begeleiding en ondersteuning van vrijwilligers, die op hun beurt weer worden ondersteund door een activiteitenbegeleider, een professional. Waar nodig is levert het verplegende en verzorgend personeel Laurens De Tuinen lichte zorg. In 2013 deden 29 mensen mee aan Betrokkenheid en Verbinding. Gedurende het jaar deden gemiddeld steeds 24 deelnemers mee aan het project. Hun bezoeken varieerden van een dagdeel tot 3 dagen in de week. Totaal leverde Welzijn Lansingerland 6046 uur begeleide dagbesteding binnen Betrokkenheid en Verbinding. Opvallend is, in 2013, de toename van deelnemers met dementie. Zij wisten vaker de weg te vinden naar de dagbestedingsactiviteiten en blijven tot een vrij ver gevorderd stadium van de ziekte meedoen.
De Koepel
De Koepel, een klein bijgebouw van verzorgingshuis Laurens Hergerborch opende in april 2013 de deuren voor senioren die elkaar willen ontmoeten. In samenwerking met Middin werd de bar bemand door cliënten van Middin met een verstandelijke beperking. Sinds de start is de Koepel drie dagen per week geopend van 10.00 uur tot 16.00 uur op maandag, woensdag en vrijdag. Op de maandagochtend, net na het weekend, evenals op de vrijdagmiddag komen mensen met complexere vragen. De maandag en de vrijdag lopen goed. De woensdag is minder druk bezocht vooral in de ochtend, dit heeft mogelijk te maken met de weekmarkt in Berkel en Rodenrijs, die ook een groot publiek trekt. De meeste bezoeken worden tot nu toe door zestig regelmatig terugkerende personen gebracht. Van de vragen die gesteld worden betreffen de meeste dagbesteding vragen, andere hulpvragen die worden gesteld worden zo goed mogelijk warm overgedragen aan collega organisaties. In 2013 werd verder gewerkt aan het bieden van ambulante dagbestedingsmogelijkheden in samenwerking met verenigingen en organisaties uit Berkel en Rodenrijs. De concrete uitvoering hiervan vindt plaats in 2014.
Dagbesteding Middin Het Forum
Tijdens het Grote Welzijnsontbijt 2012 werden de eerste contacten gelegd die leidden tot een concrete samenwerking tussen Welzijn Lansingerland en gehandicapten-zorgorganisatie Middin. Middin heeft in Lansingerland twee dagbestedingslocaties – het Forum en Poortwerk, beiden in Berkel en Rodenrijs. In navolging van Betrokkenheid en Verbinding zag Welzijn Lansingerland ook kansen om voor de doelgroep mensen die Middin in Het Forum bedient (mensen met een verstandelijke beperking) een activiteitenaanbod te doen in De Leeuwerik. Ook hier zijn we weer uitgegaan van zoveel mogelijk maatwerk, waarbij per persoon een passend programma wordt gemaakt en zoveel mogelijk geïntegreerd wordt bij bestaande activiteiten De interactie met andere doelgroepen wordt bewust wordt opgezocht. In november 2013 werd gestart met een pilot waarbij een klein deel van de cliënten van Het Forum 3 maal per week de dag ging doorbrengen in De Leeuwerik. Begin 2014 wordt deze pilot verder uitgebreid met meer cliënten en uiteindelijk naar vijf dagen in de week. In juni 2014 zal de huidige dagbestedingslocatie het Forum van Middin in Berkel en Rodenrijs sluiten en zal het aanbod van dagbesteding volledig geïntegreerd worden in De Leeuwerik.
15
Sociaal jaarverslag 2013
3.5 Vrijwilligers ondersteuning 3.5.1. Vrijwilligers Informatie Punt3 In mei 2012 werd aan Welzijn Lansingerland de opdracht gegund voor het opzetten van ‘een coördinatie- en informatiepunt vrijwilligers’ door gemeente Lansingerland. Hiervoor zette Welzijn Lansingerland het Vrijwilligers Informatie Punt, kortweg VIP op. Het VIP Lansingerland ondersteunt het vrijwilligerswerk in de breedste zin, waarbij ruimte wordt gegeven aan een scala van aandachtsgebieden zoals sport, onderwijs, cultuur, vrije tijd, ontmoeting, praktische hulp en informele zorg. Dit doet het VIP Lansingerland door:
• Advies en ondersteuning en faciliteren van werving en bemiddeling.
• Het beschikbaar stellen van informatie over vrijwilligerswerk en –beleid voor vrijwilligers en organisaties.
• Promoten van vrijwilligerswerk.
• Het werven van vrijwilligers en aanboren van nieuwe doelgroepen
• Versterken van vrijwilligersorganisaties en het inventariseren van en vertalen van hun behoeften naar de juiste ondersteuning
• Verankering van het VIP in de lokale netwerken in Lansingerland.
Promotie en verankering hebben in 2013 centraal gestaan. Hiervoor is o.a. een promotie- en verankeringsplan 2013 gemaakt. De belangrijkste doelstellingen waren met namen om zichtbaarder te worden, meer naamsbekendheid te krijgen en natuurlijk meer vrijwilligers aan te trekken.
Naamsbekendheid vergroten
Gekozen is voor profilering op een tweetal markten/braderieën. Ook bij de avond voor nieuwe inwoners en de nieuwjaarsreceptie van de gemeente Lansingerland was het VIP aanwezig. Op Koninginnedag is een flitsactie uitgevoerd, duizend fietsen werden voorzien van een zadelhoesje met het logo van het VIP. Via RTV is aandacht geweest voor het VIP, tijdens NLdoet, een live interview en er heeft een item gelopen over vrijwilligerswerk. Ook in de Heraut en andere media is meermaals aandacht geweest voor het VIP. In totaal hebben 84 mensen zich aangemeld als potentieel vrijwilliger, er werd 105 maal bemiddeld naar een vacature en er kwamen 57 matches tot stand via de vacature bank. Spreekuren De spreekuren zijn wisselend bezocht. In de eerste helft van 2013 gemiddeld door 2-3 mensen per keer. In de loop van 2013 is een dalende trend te zien. Er ontstaat een divers beeld van de doelgroep potentieel vrijwilligers: mensen die zelfstandig de weg vinden in de vacaturebank en mensen die graag hulp willen bij het vinden van vacatures. Deze laatste groep komt naar het spreekuur of maakt vaak nog liever een persoonlijke afspraak met de coördinator. In 2014 zal op basis van deze ervaringen een meer efficiënte en bij de vraag passende werkwijze geïmplementeerd worden.
Deskundigheidsbevordering organisaties
Het VIP heeft zich ingezet voor het ondersteunen van vrijwilligersorganisaties die kampen met een tekort en/of snel verloop in het vrijwilligersbestand. Hiervoor werd de cursus Vinden en Binden gegeven in juli 2013. In september volgden 2 workshops over het gebruik van social media en een workshop over fondsenwerving. In samenwerking met sportverenigingen en de gemeente is een themabijeenkomst over sportiviteit en respect gehouden.
3
Over het VIP is een apart verslag verschenen met een meer uitgebreide verantwoording over de activiteiten in 2013.
Welzijn in verandering
16
3.5.2 Hulp in je buurt In samenwerking met 3 regionale welzijnsorganisaties is een nieuwe digitale matchingssite ontwikkeld en gelanceerd. Mensen kunnen zonder tussenkomst van organisaties hulp bieden en hulp vragen in hun directe omgeving. Op deze wijze willen we mensen stimuleren zich in te zetten voor een ander, actief te worden in de buurt en speelde Welzijn Lansingerland in op de wens van de gemeente die werd beschreven in de notitie “Plan van aanpak Vrijwilligers en Mantelzorgers 2014-2018 om de informele zorg te versterken. De lancering in september 2013 vond tegelijkertijd in Lansingerland, Pijnacker-Nootdorp en Westland plaats en werd via een Skype verbinding simultaan door de wethouders uit de verschillende gemeentes in gebruik genomen. In buurten doen mensen wat voor elkaar, omdat het even nodig is, je iemand kan helpen of bijvoorbeeld gewoon omdat iemand gezelschap nodig heeft. Van die kleine dingen die in de buurt zo gewoon zijn. Op Hulpinjebuurt.nl kan digitaal vraag en aanbod aan elkaar gekoppeld worden, een marktplaats voor onderlinge hulp voor elkaar. Op deze site wordt gewerkt met een profiel, zowel van de hulpvrager als de aanbieder. Dit wordt door de bezoeker van deze site zelf gemaakt. De hulpvrager stelt de vraag, de aanbieder geeft aan welke hulp geboden kan worden. Er worden maar geringe gegevens openbaar gezet, de meeste gegevens zijn alleen door de beheerder van de site te zien. Op deze manier is de veiligheid goed gewaarborgd, want de gegevens van de vrager en aanbieder zijn bij de websitebeheerder bekend. De eerste resultaten zullen in 2014 bekend worden.
17
Sociaal jaarverslag 2013
BIJLAGE 1: PRESTATIECIJFERS OUDERENADVIES EN CLIËNTBEGELEIDING 2013
Ouderenadvies 2013
Gestart
79
Gestopt
40
Doorlopend
359
Totaal
478
Hulpvragen per domein
Geslacht
Man
31%
Vrouw
63%
aantal
%*
Administratie
26
6%
Daginvulling
5
1%
Huishouden
10
2%
Inkomsten en uitgaven
54
13%
Sociale contacten
11
3%
Vervoer en mobiliteit
78
19%
Vrije tijdsbesteding
74
18%
Wonen en leefomgeving
51
12%
Zorg
89
21%
Zorg voor een ander
18
4%
416
100%
Totaal
* Vanwege een nieuwe registratiesystematiek die is geënt op de Arrangementen en Zelfredzaamheidsmatrix zijn de hulpvragen in 2013 pas vanaf eind mei in deze nieuwe categorieën per domein geregistreerd. Vergelijking met voorgaande jaren is daardoor niet mogelijk
Welzijn in verandering
18
Herkomst cliënten per woonkern
2013 %
Bergschenhoek
29%
Bleiswijk
40%
Berkel en Rodenrijs
30%
Totaal
100%
Contactsoorten
aantal 2013
uren 2013
Spreekuurcontact
307
117
Huisbezoek
787
648
Telefonisch consult
696
188
Cliënt gerelateerd werk
834
270
Registratie (schatting)
150
Totaal
2624
Code
Aantal Acties
Acuut
A
Intensief
1373
2013 uren
Gem leeftijd
263
121
80
B
1109
554
75
Zelf signalerend
C
541
244
78
Eenmalig
D
149
49
77
562
255
77
2624
1223
78
Actiesoort naar urgentie
Nog niet geregistreerd Totaal
19
Sociaal jaarverslag 2013
PRESTATIECIJFERS STEUNPUNT MANTELZORG 2013
Mantelzorgers in begeleiding
2013
Nieuw ingeschreven
91
Afgesloten
28
Doorlopend (heel jaar)
365
Totaal
484
Herkomst cliënten per woonkern in %
2013
Bergschenhoek
32%
Bleiswijk
22%
Berkel en Rodenrijs
38%
Overig
8%
Totaal
100%
Hulpvragen
2013
Emotionele steun
17%
Info advies deskundigheid
35%
Intake
14%
Praktische hulp
10%
Respijtzorg
5%
Andere ondersteuning
19%
Totaal
100%
Welzijn in verandering
20
Deelnemers per activiteit
2013
Themabijeenkomsten en cursussen*
72
High Tea-informatiemarkt
48
Dag vd Mantelzorg verwendag
23
Plant uitgereikt dag v/d mantelzorg 100 Mantelzorgsalon (6x)
48
Alzheimercafé
10x 30
Totaal
Respijtzorg
591
vw's 2013
uren 2013
aantal maal 2013
Vrijwillige Thuishulp
13
3489
1180
Vrijwillige Terminale Zorg
7
380
105
Totaal
20
3869
1285
Cursussen en bijeenkomsten: “Tijd voor jezelf”, “Ziekenverzorging thuis”, “Concert voor mantelzorgers”, “Mindfullness” en “Emoties ombuigen”.
21
Sociaal jaarverslag 2013
PRESTATIECIJFERS ACTIVITEITEN EN DAGBESTEDING 2013 Activiteit
Bleiswijk
Frequentie
6 8 22 8 15 15 65 12 10
Wekelijks Wekelijks 2 x per jaar Wekelijks 1 x per jaar 3x per week 6 x per jaar Wekelijks Wekelijks Maandelijks
Bleiswijk
Frequentie
Kunstgeschiedenis
25
2 x per jaar
Computercursus
125
18 cursussen
Computer inloopmiddag
10
1x per 2 weken;
Creatief Kaarten maken Crea Club Schildercursus Schilderclub Aquarel Breigroepen Bloemschikken Zangkoor Klei- en boetseerclub Ruilbeurs
Activiteit
Bergschenhoek
Berkel en Rodenrijs
25 30 28 20 15
Bergschenhoek
Berkel en Rodenrijs
Educatief
Zomeracademie
205
6 dagen per jaar
Engels
15
2 x per jaar
Frans
15
1 x per jaar
Kookcursus
11
4 x per jaar
Leeskring
15
1x per 6 weken
Welzijn in verandering
22
Activiteit
Bergschenhoek
Berkel en Rodenrijs
Bleiswijk
Frequentie
Bewegen Fietsen
22
20
wekelijks in zomer
Koersbal
28
20
Wekelijks
Kegelen
16
Wekelijks
Tai Chi Tao
55
Wekelijks
Country Line Dance
20
Wekelijks
Gym groepen
62
65
40
Wekelijks
Internationaal dans
18
18
16
Wekelijks
6
Wekelijks in zomer
Scootmobielclub Triathlon
85
Jaarlijks
Stijldansen
20
2 x per jaar
Zumba
25
3 x per jaar
Yoga
Activiteit
10
25
Bergschenhoek
Berkel en Rodenrijs
Wekelijks
Bleiswijk
Frequentie
Spel Lesbiljart
6
6
wekelijks
Wedstrijdbiljart
30
75
Wekelijks
Bridgelessen
36
Bridgemiddag
40
60
Wekelijks
Bridgeavond
80
80
Wekelijks
Klaverjassen
60
76
Wekelijks
Spelletjesmiddagen
30
30
Wekelijks
Bingo
50
80
Maandelijks
Bleiswijk
Frequentie
Filmmiddagen
25
10x per jaar
Stijldansavonden
35
4x per jaar
Activiteit
Bergschenhoek
Wekelijks
Berkel en Rodenrijs
Cultureel
Culturele avonden
75
Cultuurbus uitstapjes Cultuurbus theater
23
2 x per jaar 30
6 x per jaar 30
6 x per jaar
Sociaal jaarverslag 2013
Activiteit
Bergschenhoek
Berkel en Rodenrijs
Bleiswijk
Frequentie
45
Dagelijks
Ontmoeting Open inloop
30
Ontmoetingsmiddag B'hoek
40
1 x per maand
Ontmoetingsmiddag Berkel Inloop Biljart
25
Wekelijks
15
Alleengaanden Club
20
Dagelijks
40
om de week
Kleding verkoop
80
100
3x per jaar
TAP Modeschoenen
20
30
3 x per jaar
Bleiswijk
Frequentie
Activiteit
Bergschenhoek
Berkel en Rodenrijs
Evenementen NL Doet
15
75
1 x per jaar
Burendag
50
100
1 x per jaar
Markt
250
2 x per jaar
Wervelende Woensdagen
50
2 x per maand
Carnaval
100
1 x per jaar
50
1 x per jaar
Kerstviering
50
Betrokkenheid en Verbinding
Dagbesteding Bleiswijk
Aantal deelnemers formeel aangemeld Niet formeel aangemeld Begeleide dagbesteding Begeleide dagbesteding niet formeel aangemeld Totaal
29 5 Uren 6046 2000 8046
Welzijn in verandering
Aantal maal 1512 500 2012
24
PRESTATIEGEGEVENS VRIJWILLIGERSDIENSTEN 2013 Praktische ondersteuning
Klussendienst Boodschappendienst Telefooncirkel Formulierenbrigade spreekuren huisbezoek Totaal
25
2013 Gebruikers
43 11 64 18 136
Aantal diensten 201 1303
64 18 1586
Sociaal jaarverslag 2013
PRESTATIEGEGEVENS VRIJWILLIGERS INFORMATIEPUNT 2013 Bemiddelingen en matches vacaturebank
Aantal bemiddelingen 1e helft 2013: 59 Aantal bemiddelingen 2e helft 2013: 46 Totaal: 105 Aantal matches 1e helft 2013:
33
Aantal matches 2e helft 2013:
22
Totaal: 57 Aantal inschrijvingen vrijwilligers
84
Aantal organisaties in de database
94
Aantal organisaties uit de database die in de VIP Vacaturebank een vacature hebben geplaatst
43
Aantal vacatures in de VIP Vacaturebank
113
Aantal verzonden nieuwsbrieven
1x september 1x oktober 1x november 1x december Totaal: 4
Aantal abonnees nieuwsbrief VIP
150
Aantal volgers op Twitter
314
Aantal verstuurde tweets
780
Aantal berichten geplaatst op Facebook
24
Gemiddeld bereik Facebook
60
Aantal marktkramen ter beschikking gesteld aan vrijwilligersorganisaties.
28 kramen
Aantal cursussen en workshops voor vrijwilligersorganisaties.
Het VIP heeft zich ingezet voor het vinden en binden van vrijwilligers door een serie trainingen in juli. In september volgden workshops social media en fondsenwerving. In samenwerking met sportverenigingen en de gemeente is een themabijeenkomst over sportiviteit en respect gehouden. Vanwege het grote succes van de trainingen social media zijn deze nogmaals aangeboden op 25 november en 2 december 2013. Totaal 6 trainingen – 76 deelnemers
Welzijn in verandering
26
BIJLAGE 2 PRODUCTEN 2014
Producten 2014 1
Versterken cohesie en zelfredzaamheid
Computervaardigheden, social media ism Seniorweb
Activiteiten gericht op versterken zelfredzaamheid en eigen kracht
Vergroten mogelijkheden social return in zorg en welzijn
Ontmoeting & verbinding: activiteiten en workshops in sociale setting
Lansingerland Actiefpas
Vrijwilligers InformatiePunt
2
Preventie
Sportstimulering 55+ en minder validen ism sportverenigingen
Bewegingsactiviteiten voor senioren
Bevorderen gezonde leefstijl, focus risicogroepen
Activiteiten: versterken betrokkenheid en netwerkvorming rond kwetsbaren
3a Ondersteuning Mantelzorg en informele zorg
Steunpunt Mantelzorg
Mantelzorgcompliment gemeente Lansingerland
Vrijwillige thuiszorg en palliatieve zorg: respijtzorg
3b Ondersteunende vrijwilligersdiensten
Formulierenbrigade voor minima, spreekuren en cursussen
Praktische diensten: Boodschappendienst, klussendienst en telcirkel
Opstart Was en strijk service ism Middin
Subtotaal
3c Ondersteuning en begeleiding kwetsbare senioren en overbelaste mantelzorgers
Begeleide Dagbesteding Betrokkenheid en Verbinding ism Laurens
Ondersteuning in Dagbesteding De Koepel en Kwartiermaker
Ontzorgmiddag mantelzorgers, vrijwilligersen Rode Loperproject
Breed aanbod activiteiten specifiek voor kwetsbare groepen is m Laurens
Cliëntbegeleiding intensief, kortdurende begeleiding en advies en begeleiding mantelzorgers
4
Ondersteuning Zorgmijders en outreachend werken
Outreachend werken, zorgmijders en sluitende aanpak
27
Sociaal jaarverslag 2013