WELSUN: VOORDOEN, SAMENDOEN, ZELFDOEN"

WELSUN: “VOORDOEN, SAMENDOEN, ZELFDOEN" ofwel

“EIGEN KRACHT"

Landgraaf, april 2015 drs. A.E.W. van Someren directeur-bestuurder Stichting Welsun Landgraaf

! 1

Jaarverslag 2014 Welsun - Maatschappelijke Onderneming voor Welzijnswerk- Jaarverslag 2014 Welsun

Inhoudsopgave 1

Inleiding

4

2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6

Welsun de organisatie Visie en missie Organisatiestructuur Vrijwilligers en het profiel van Welsun Kwaliteitszorg Ziekteverzuimpercentage Financieel overzicht

6 6 6 7 9 9 10

3 3.1 3.2 3.2.1 3.2.2 3.2.3 3.2.4 3.2.5 3.2.6 3.2.7

Kerntaken Welsun in relatie tot de Wmo en de transities Pilot Integrale Toegang Ubach over Worms - Wijkteam Dienstverlening Maatschappelijk Werk Algemeen Maatschappelijk Werk Schoolmaatschappelijk Werk Centra voor Jeugd en Gezin Pilot Eigen Kracht door Gezinscoaches Schuldhulpverlening Pilot duo-intake KBL-Welsun en pilot advocatuur Maatschappelijke begeleiding asielgerechtigden en taalcoaches

11 15 16 16 17 17 17 19 22 26

4 4.1 4.2 4.2.1 4.2.2 4.2.2.1 4.2.2.2 4.2.2.3 4.2.3 4.2.4 4.2.5 4.2.6 4.2.7 4.2.8 4.3

Dienstverlening Ouderenwerk Ouderenadvisering Huiskamerprojecten Project Gezamenlijk Eten Werkgroepen Werkgroep Voorjaarsconcert Werkgroep Zomerfeest Werkgroep Seniorencarnaval Samenwerking met Mondriaan en Radar Wijkpunt Heereveld Pc-project ‘De Landgraafse huiskamerprojecten gaan digitaal’ Activiteitenbemiddeling Administratieve Ondersteuning Ontmoetingsgroep voor nabestaanden Kengetallen Ouderenwerk

28 28 29 30 30 30 31 31 31 31 31 32 32 32 33

5 5.1 5.1.1 5.2 5.2.1 5.2.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.6.1 5.6.2 5.7 5.8 5.9 5.10 5.11 5.12

Dienstverlening Buurt-opbouw–jongerenwerk Ambulant jongerenwerk Ambulante activiteiten Accommodatiegebonden jongerenwerk Leren beheren jongerenaccommodaties Accommodatiegebonden activiteiten Jongeren Op Straat (JOS) Aanpak (criminele) jongerengroep in Landgraaf Project Social media Sociaal-culturele activiteiten voor kinderen en tieners Kinder/tienerclubs Kindervakantiewerk Buitenspeeldag Buurthuis De Molt Netwerken en relatiebeheer Opbouwwerk en wijkbeheer Kleinschalige wijkactiviteiten Project Preventie en Vroegsignalering

34 36 37 38 38 41 42 43 43 44 44 45 45 46 46 47 48 50

! 2


5.13 5.13.1 5.13.2 5.13.3 5.13.3.1 5.13.3.2 5.13.3.3 5.13.3.4 5.13.4 5.13.5 5.13.6 5.14 5.15 5.15.1 5.15.2

! 3

Project Samen Voor Elkaar in de buurt Samen Voor Elkaar in de buurt Oud Nieuwenhagen Samen Voor Elkaar in de buurt het Eikske Samen Voor Elkaar in de buurt Waubach Eenmalige activiteiten Kookactiviteiten wijkpunt Heereveld Themabijeenkomsten in het kader van langer zelfstandig thuis wonen Themabijeenkomsten Mondriaan en Welsun Buurthulp Telefooncirkel Gezamenlijke activiteiten in samenwerking met Mondriaan en Radar Nationale actiedagen Buurtbemiddeling Buurtbemiddeling voor heel Landgraaf Buurtbemiddeling voor Kerkrade  


51 53 54 54 55 55 55 56 56 56 57 57 57 57 59

1

Inleiding

Evenals voorgaande jaren ligt voor u het jaarverslag van Welsun. Het jaar 2014 was voor Welsun een bewogen en uitdagend jaar. Het afgelopen jaar stond niet alleen in het teken van continuering, stabiliteit en innovatie, maar ook van nieuwe uitdagingen, onder meer de transities. Uitdagingen die vooral bepaald worden door de kanteling van verzorgingsstaat naar participatie-samenleving. Het begrip ‘welzijn’ heeft een belangrijke plaats in de samenleving gekregen. Met welzijn worden maatschappelijke problemen en vraagstukken opgelost die de gemeenschap veel geld kosten. Welzijn draagt bij aan de beheersing van collectieve uitgaven van bijvoorbeeld ouderenzorg, jeugdzorg, bijstand of justitie. Maar ook gaat het om het oplossen en voorkomen van problemen, zoals eenzaamheidsbestrijding, huiselijk geweld, schoolverzuim, hangjongeren of verloedering van buurten en wijken. De professionals en vrijwilligers van Welsun staan dicht bij de mensen en zijn een begrip in buurten en wijken. Ze functioneren als schakel tussen burgers onderling of tussen hen en instanties, organisaties en overheden. Het Welzijn Nieuwe Stijl, zoals het momenteel in den lande gepromoot wordt, wordt sinds jaar en dag door Welsun in de praktijk uitgevoerd. Het voordoen, samendoen en zelfdoen zijn in het Landgraafse inmiddels erkende begrippen geworden. Begrippen gebaseerd op zelfredzaamheid en participatie, welke naast bescherming, zorg voor elkaar en sociale samenhang de doelen vormen van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Deze begrippen en doelen zijn de kerncompetenties van welzijn en vervullen de schakel die nodig is om de transities (participatie, jeugd en functiebegeleiding van AWBZ naar Wmo) vorm te geven. Welsun doet dit door het signaleren, benoemen en oplossen van probleemvraagstukken van burgers en samenleving, om te voorkomen dat problemen verergeren, waardoor zwaardere hulp of zorg in het latere proces moet worden ingezet. De aanpak en het beleid van Welsun richten zich op resultaatverantwoording, ambitie, uitdagingen en nieuwe ideeën. Dit heeft ook zijn positieve uitwerking gekregen op de buitenwacht: de burger van Landgraaf, onze klanten en ketenpartners. Zij hebben de afgelopen jaren de werkwijze van Welsun aan den lijve ondervonden. Welzijnsdiensten zijn op een andere manier en wijze vormgegeven. De welzijnsdiensten zijn niet verloren gegaan, maar in samenspraak met de gemeente efficiënter en effectiever opgepakt, al dan niet met ondersteuning van Welsun. Met name de gedragsverandering, gebaseerd op de Welsun-aanpak ‘voordoen, samendoen, zelfdoen’ heeft geleid tot een mentaliteitsverandering bij de burger. Daarnaast heeft het beleid van Welsun geleid tot een aanpak waarbij vrijwilligers een belangrijke rol in het productieproces van de instelling hebben gekregen. Belangrijke veranderingen die momenteel kenmerkend zijn voor het Welzijn Nieuwe Stijl. Het Welzijn Nieuwe Stijl dringt de vanzelfsprekendheid terug om voor elk individueel probleem een individuele oplossing te zoeken en/of voor elke oplossing naar de overheid te kijken. De verzorgingsstaat zoals we die jarenlang gekend hebben, is financieel onhoudbaar geworden. Dit komt onder meer door de vergrijzing. De economische crisis heeft de noodzaak om nieuwe oplossingen te zoeken urgenter gemaakt. Een bezuinigende hervorming van de verzorgingsstaat is een van de oplossingen. Daarnaast is het landelijk beleid inzake de definitie van “echt hulp nodig hebben” smaller gemaakt, onder meer door de inkrimping van de AWBZ. In Welzijn Nieuwe Stijl staan collectieve arrangementen, vroegtijdig en preventief ingrijpen en de eigen kracht van burgers en gemeenschappen voorop. Daarmee ontstaan kostenbesparingen. De visie van het Welzijn Nieuwe Stijl bestaat uit de volgende acht bakens: 1. Gericht op de vraag achter de vraag. 2. Gebaseerd op de eigen kracht van de burger. 3. Direct erop af. 4. Formeel en informeel in optimale verhouding. 5. Doordachte balans van collectief en individueel. 6. Integraal werken.

! 4


7. 8.

Niet vrijblijvend, maar resultaat gericht. Gebaseerd op ruimte voor de professional.

Vanuit het uitgangspunt “voordoen, samendoen en zelfdoen” met als doel de zelfredzaamheid en zelfzorgvermogen van burgers te vergroten, is het afgelopen jaar het uitvoerend personeel van Welsun gestart met een training Sociale Netwerk Strategieën (SoNeStra). Dit om in het kader van de transities binnen het sociale domein vanaf 2015 de samenwerking zowel met ketenpartners als vrijwilligers en de zelfstandigheid van cliënten en klantgroepen te verstevigen en de eigen kracht te stimuleren. Conform de beleidslijn van Welsun heeft in samenspraak met Stichting KPL en de gemeente Landgraaf de ontvlechting van de Oefenbunker plaatsgevonden. Welsun zal voor de jaren 2014-2016 de Oefenbunker een waarderingssubsidie van € 20.000 per jaar verstrekken. Op financieel gebied valt op te merken dat de instelling voor het 11e jaar op rij een gezonde exploitatie heeft behaald, wat in deze tijd als uitzonderlijk mag worden beschouwd. In een tijd dat bezuinigen eerder regel dan uitzondering is, is het geruststellend dat Welsun een gezonde financiële huishouding weet te exploiteren. Dit heeft ook een keerzijde. Enerzijds heeft Welsun te maken met geen indexverhoging op de reguliere subsidie. Anderzijds is de formatie van de instelling beperkt. Het bedrijfsvoeringmodel van Welsun kent in de praktijk 2 leidinggevenden (directeurbestuurder, die in de dagelijkse praktijk op inhoudelijk vlak wordt ondersteund door een leidinggevende). Dit gegeven maakt de organisatie - met de wetenschap dat de instelling zich mede door de komende transities (Jeugdzorg, Participatiewet en de overgang van de AWBZ-functiebegeleiding naar Wmo) in een groeimarkt bevindt - kwetsbaar. Om deze kwetsbaarheid te ondervangen is analoog aan de ambtelijke samenwerking/ fusie tussen de gemeenten Brunssum en Landgraaf medio 2014 navolging gegeven aan de samenwerking tussen de gemeentelijke welzijnsinstellingen Brunssum (CMWW) en Landgraaf (Welsun). Deze samenwerking is formeel bekrachtigd middels een convenant. Het CMWW en Welsun zijn gelijkwaardige instellingen maar niet gelijksoortig. Uit zowel een inhoudelijk (haalbaarheids)onderzoek (2012) en een financiële scan (2014) blijkt dat beide organisaties elkaar kunnen versterken als het gaat om de maatschappelijke meerwaarde, de strategische meerwaarde en de personele (agogische) meerwaarde. Beide organisaties lijken op elkaar, maar zijn ook verschillend (kerntaken) van aard. Een intensivering van de samenwerking tussen CMWW en Welsun vanaf 2015 zal een antwoord moeten geven op de vraag: “ of de aankomende ontwikkelingen en bijbehorende verantwoordelijkheden binnen het sociale domein door samenwerking beantwoord kan worden”. De komende jaren zullen een grote uitdaging voor Welsun worden. De gemeente heeft te maken met bezuinigingstaakstellingen en transities in de jeugdhulpverlening, de overgang van de AWBZ-functiebegeleiding naar de Wmo en de Participatiewet. Dit vergt evenals voorgaande jaren inzet en bevlogenheid van een ieder, zowel vrijwilligers als beroepskrachten. Samen met de gemeente Landgraaf - zowel bestuurlijk als ambtelijk – zal Welsun de uitdagingen van de decentralisaties en transities de komende jaren oppakken. Met dit jaarverslag wil de instelling een helder beeld geven van de activiteiten, doelen en resultaten over het afgelopen jaar en het bestaat uit twee delen. Een organisatiedeel en een inhoudelijk deel. In het eerste deel worden de missie en structuur beschreven. In het tweede, inhoudelijke deel, worden de uitvoerende werkzaamheden van Welsun geschetst. Dit jaarverslag bevat, behoudens de kengetallen 2014, een repetitie van - en vergelijking met - een gemiddelde van de voorgaande drie jaren. 2

Welsun de organisatie

2.1

Visie en missie

! 5


In de beleidsvisie van Welsun dienen de kerntaken en additionele taken te passen in de missie van Welsun, namelijk: Welsun is er voor alle burgers van Landgraaf, speciaal zij die zich in een achterstandspositie bevinden; - Welsun maakt gebruik van verschillen tussen mensen, zowel in de organisatie als bij haar klanten, vanuit de overtuiging dat diversiteit kwaliteit toevoegt; - Welsun biedt hulp, faciliteert, stimuleert, activeert en ondersteunt door middel van basisvoorzieningen, specifieke projecten en vernieuwende initiatieven; - Welsun daagt uit tot samenwerking om zodoende de invloed van burgers daadwerkelijk invulling te geven en tot een goede afstemming te komen met andere instellingen; - Welsun ziet haar medewerkers en vrijwilligers als meest belangrijke kapitaal voor de uitvoering. Kortom: Welsun draagt bij aan de sociale redzaamheid van mensen. Het biedt professionele hulp en ondersteuning aan mensen in hun directe leef- en woonomgeving en heeft een visie en missie. Deze visie en missie wil de instelling realiseren door de kerntaken gedegen uit te voeren middels een efficiënte en effectieve dienstverlening. De realiteit zal daarbij niet uit het oog worden verloren. Het uitgangspunt daarbij is: “voordoen, samendoen, zelfdoen.“ 2.2

Organisatiestructuur

Het uitvoerende werk is onderverdeeld in twee disciplines. De samenstelling van deze disciplines is gemaakt op basis van product-markt-combinaties waarbij uitgegaan wordt van de volgende uitgangspunten: -

de organisatiestructuur ondersteunt en versterkt de strategische doelstellingen van de instelling; de structuur legt de taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden op het juiste niveau van de taakuitoefening; de structuur zorgt ervoor dat het zelfsturende vermogen van disciplines zo groot mogelijk is; de organisatiestructuur wordt zo plat mogelijk gehouden; de disciplines Maatschappelijk Werk, Schuldhulpverlening en Ouderenwerk en Vrijwilligerswerk zijn geïntegreerd evenals de disciplines Opbouwwerk/ buurtbeheer en het Jongerenwerk; inhoudelijke aansturing van de disciplines geschiedt door 1 leidinggevende en staat onder leiding van de directeur-bestuurder, die de dagelijkse leiding heeft over de gehele bedrijfsvoering.

 

! 6


Organogram en personeelsformatie

Raad van Toezicht

│ │ Directeur- bestuurder (1 fte)

Directiesecretaris (1 fte) Financiële administratie/systeembeheer (1fte) Receptie (1.5 fte) Beheerder (1 fte)

│ │ Aansturing door mentor (1 fte)

│ │ |¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯| Maatschappelijk Werk / Schuldhulpverlening (7.2 fte) Ouderenwerk (2.05 fte)

Buurt-Opbouw-Jongerenwerk (4.75 fte)

Totaal aantal fte: 20.5 (25 medewerkers) 2.3

Vrijwilligers en het profiel van Welsun

Het werken met vrijwilligers is een identiteitsbepalend element. Het behoort tot het profiel van Welsun. Zonder vrijwilligers kan Welsun niet meer als Welsun herkend worden, wat niet impliceert, dat in elke activiteit vrijwilligers een rol vervullen. Ook is er een onderscheid te maken tussen de vrijwilligers die bijdragen aan de productie van Welsun en andere vrijwilligers die werken voor bijvoorbeeld belangengroepen en verenigingen. Voor Welsun is het werken met vrijwilligers geen keuze, niet uit nood geboren, maar een fundamentele reden van bestaan. De vrijwilligers die een bijdrage hebben geleverd aan het productieproces van Welsun, ouderenadviseurs, buurtbemiddelaars, buddy’s schuldhulpverlening en vrijwilligers WI en taalcoaches omvatten circa 50 personen. Het aantal vrijwilligers dat werkt voor onder andere belangengroepen zoals huiskamerprojecten en buurtverenigingen ten behoeve van activiteiten omvat een veelvoud daarvan. Door de komende transitie-operaties die op de gemeente Landgraaf afkomen, zal Welsun mensen nog meer met elkaar gaan verbinden en de rol van de vrijwilliger zal steeds groter en noodzakelijker worden. Burgerkracht, mentoren, coaches en overige ervaringsdeskundigen zullen belangrijke begrippen worden in de samenleving. Naast de reguliere werkwijze zal er ook een methode ontstaan waar minder vanzelfsprekend individuele hulpverlening met een professional aan de orde zal zijn, maar waar collectieve voorzieningen ingericht worden met inzet van burgerkracht en vrijwilligers, al dan niet onder regie van een professional en waarbij ingezet wordt op ‘eigen kracht’ en vrijwillige ondersteuning uit de (eigen) netwerken. Dit vraagt om visie en doorontwikkeling bij het inzetten van deze vrijwilligers. Daarnaast is het van belang dat de huidige vrijwilligers, die zich vooral inzetten in het maatschappelijk middenveld en verenigingsleven, zich verbonden blijven voelen met de doelgroepen en de activiteiten die ze begeleiden. Het enerzijds ‘knopen en verbinden’ van nieuwe vrijwilligers en ! 7


anderzijds het werven van de ‘nieuwe vrijwilliger’ blijft een uitdaging voor de komende jaren.

! 8


Organisaties zijn op zoek naar nieuwe manieren om vrijwilligers te werven en te binden omdat de jarenlange verbondenheid aan een organisatie niet meer vanzelfsprekend is. Maatschappelijk middenveld, sociale cohesie en leefbaarheid zijn begrippen die actueel en belangrijk zijn bij het ‘knopen en verbinden’ naar samenwerkingsverbanden, waarbij vrijwilligers een belangrijke rol spelen. In het toekomstig vrijwilligerswerkbeleid in Landgraaf gaat het vooral om de bewustwording dat burgers meer eigen verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid krijgen. De Welsun-aanpak van het ‘voordoen, samendoen, zelfdoen’ draagt hieraan bij en heeft de attitude van burgers in alle leeftijdscategorieën in zekere mate in positieve zin veranderd. Niet ieder probleem wordt opgelost, maar men leert problemen met anderen op te lossen. Burgers dienen geleerd te krijgen dat instanties als gemeente of Welsun niet de verantwoordelijkheid van hen gaan overnemen, maar hen in staat stellen (meer) verantwoordelijkheid te dragen en voor zichzelf te zorgen. Dit geldt te meer nu er door de veranderingen binnen het sociale domein en de transities meer, maar ook complexere vraagstukken op ons afkomen. Professionals kunnen deze vragen niet (meer) alleen oppakken, maar hebben daarbij burgerkracht en vrijwilligers nodig. Van belang is om een ‘vangnet’ van vrijwilligers c.q. maatschappelijk middenveld te creëren, die toegerust zijn om de maatschappelijke vraagstukken en uitdagingen die op ons afkomen op te pakken. De Vrijwilligerscentrale en Welsun dienen gezamenlijk een andere kijk op vraag en aanbod te ontwikkelen: meer vanuit het klantperspectief (= vraaggericht) zaken benaderen, dan aanbodgericht. Dit vergt een andere aanpak van vraagstukken, namelijk de samenleving opzoeken in plaats van deze naar je toe laten komen. Dus een proactieve houding en attitude aannemen waarin je middenin de samenleving staat en niet aan de zijlijn toekijkt. Welsun heeft de nodige ervaring met het ‘knopen en verbinden’ van vrijwilligers in de keten en netwerken. De op handen zijnde veranderingen binnen het sociale domein, de transities en de toenemende vraag naar vrijwilligers nodigen uit tot het organiseren van groepsbijeenkomsten, waarin zowel vrijwilligers als professionals thematische onderwerpen aan bod laten komen. Ingezet dient te worden op een meer vraaggerichte werkwijze, gericht op vragen, wensen en behoeften van vrijwilligersorganisaties c.q. burgers/klantgroepen. Niet door een afwachtende houding aan te nemen, maar door ‘outreachend’ te werken, dat wil zeggen door hantering van een werkmethode waarbij actief ingezet wordt op het leggen van contact met de doelgroep, het onderzoeken van de vragen en het motiveren, stimuleren en begeleiden van de doelgroep. Hiervoor zijn contacten in de keten noodzakelijk, maar ook een attitude en beroepshouding om deze zelf te bezoeken. Dit betekent ook dat men de keten goed moet kennen: wie doet wat en wie zijn de sleutelfiguren? Welsun heeft ook op dit terrein reeds de nodige kennis, expertise, ervaring en contacten opgebouwd. Sinds de kantelingsoperatie in 2004/2005 heeft Welsun een belangrijke sleutelpositie gekregen in het ‘knopen en verbinden’ tussen maatschappelijk middenveld en de burgers/vrijwilligers en ketenpartners. Zo heeft Welsun onder andere een sleutelpositie in: Netwerkbijeenkomsten Armoede Netwerkbijeenkomsten Participatie Innovatieplatform Wmo Denktank Maatschappelijke Ontwikkeling Stuurgroep Jeugd, Gezin en Onderwijs Schoolmaatschappelijk werk Veiligheidshuis Jongeren op straat Gezondheidscentrum Schaesberg Samenwerkingsverband Wonen, Welzijn, Zorg Werkgroep integrale toegang Werkgroep informele zorg Werkgroep slimme arrangementen

! 9


2.4

Werkgroep opdrachtgeverschap Cliëntenplatform Centra Jeugd en Gezin Schuldhulpverlening Ouderenadvisering Buurtoverleg gremia Wijkteams en wijkpunten Buurtbemiddeling Huiskamerprojecten Harteklop Samen Voor Elkaar Consuminderhuis Parkstad. Kwaliteitszorg

Kwaliteitsbeleid is een integraal en cyclisch proces van de Welsun-organisatie als geheel (zowel primaire als secundaire processen). Welsun definieert kwaliteitsbeleid in termen van: wat zijn de verwachtingen en behoeften van de doelgroep? welke producten en diensten leveren wij aan onze doelgroep? hoe pakken wij dit aan? welke eisen stelt dat aan de organisatie? hoe verhouden verwachtingen en behoeften van klantgroepen zich met maatschappelijke ontwikkelingen/eisen? hoe houden we onszelf scherp en zorgen we ervoor dat onze diensten aansluiten op de wensen van de doelgroep? Het kwaliteitsbeleid van Welsun waarborgt hiermee dat de prestaties en producten voldoen aan de (kwaliteits)eisen, wensen en verwachtingen van cliënten en opdrachtgevers. Het kwaliteitsmanagementsysteem van Welsun is een hulpmiddel voor het management om de werkprocessen te beheersen en de kwaliteit van de organisatie op een systematische en gestructureerde wijze (bij) te sturen. In het kwaliteitsmanagementsysteem worden alle processen en activiteiten van de organisatie beschreven en met elkaar in verband gebracht rondom de door Deming ontworpen ‘plan-, do-, check- en act’-cirkel. Om de effectiviteit van het kwaliteitssysteem en de overeenstemming met de gespecificeerde eisen (onder andere procedures, werkinstructies, etc.) vast te stellen, wordt het kwaliteitssysteem van Welsun periodiek onderworpen aan een beoordeling door de directie (de directiebeoordeling) en een check van de interne organisatie (de interne audit). Afhankelijk van de ontwikkelingen en de prioriteitstelling zal Welsun in 2015/2016 op zoek gaan naar een certificeringsbureau om de gehele organisatie door te lichten met het oog op hercertificering van alle werksoorten. Tot deze ontwikkelingen behoort: - de samenwerking met het CMWW, analoog aan de ambtelijke samenwerking tussen de gemeenten Landgraaf en Brunssum; - het voornemen (december 2014) van de gemeente Landgraaf om de Vrijwilligerscentrale Landgraaf in 2015 anders te organiseren en eventueel in 2015 bij Welsun onder te brengen, afhankelijk van het advies van zowel de Ondernemingsraad van de gemeente Landgraaf als het Vrijwilligersplatform. 2.5

Ziekteverzuimpercentage

In 2014 bedroeg het aantal medewerkers 25 met een ziekteverzuimpercentage van 2,2% De ziekteverzuimpercentages van de voorgaande 5 jaren waren: 2008 (3,26 %), 2009 (5.98 %), 2010 (2,17 %), 2011 (1,08 %), 2012 (2,10 %) en 2013 (1,8 %).

! 10


2.6

Financieel overzicht

Exploitatierekening van Welsun

2014 €

Baten Reguliere gemeentelijke subsidie Additionele gemeentelijke subsidie Rente Overige opbrengsten

1.568.438 112.139 1.931 41.139 ________ 1.723.647

Lasten Salarissen en sociale lasten Afschrijvingen Huisvestingskosten Activiteitenkosten Organisatiekosten Projectkosten Overige kosten

Exploitatie – resultaat

1.235.124 21.582 67.982 63.625 93.723 195.591 37.212 ________ 1.714.439 8.808

Toelichting Evenals voorgaande jaren heeft Welsun over 2014 een goedgekeurde registercontroleverklaring verkregen. Het boekjaar 2014 is afgesloten met een positief resultaat van € 8.808,-

! 11


3

Kerntaken Welsun in relatie tot de Wmo en de transities

De kwaliteit van het leven van de burgers van Landgraaf staat in het Wmo-beleidskader van de gemeente centraal. Het gaat dan onder andere over inspanningen die gericht zijn op het behouden en versterken van de leefbaarheid van wijken en buurten die bijdragen aan deze kwaliteit. Daarbij is de samenleving in beginsel zelfredzaam en fungeert de gemeente als vangnet of faciliteert daartoe. Tot deze samenleving behoren niet alleen burgers, maar ook professionele organisaties en belangen- en vrijwilligersorganisaties die actief zijn op het terrein van maatschappelijke ondersteuning. Maatschappelijke participatie, cliëntparticipatie maar ook burgerparticipatie. Wanneer het gaat over maatschappelijke participatie, dan krijgen professionals te maken met het werven of het kader vormen van vrijwilligers voor mensen met beperkingen (fysiek, psychisch, sociaal). Wanneer het gaat over cliëntparticipatie dan betreft het de invloed die professionals kunnen uitoefenen. Dat gaat verder dan vraaggerichtheid. Het gaat over cliënttevredenheid en inspraak. Wanneer het gaat over burgerparticipatie dan betreft het onder andere de deelname van kwetsbare mensen aan het besluitvormingsproces. Als professional kun je daar een rol in spelen. De Wmo-verantwoordelijkheden van de gemeente zijn te onderscheiden in negen zogenoemde prestatievelden: 1. Sociale samenhang en leefbaarheid in dorpen, wijken en buurten 2. Preventief ondersteunen van opvoedingsproblemen 3. Informatie, advies en cliëntondersteuning 4. Mantelzorg en vrijwilligerswerk 5. Bevorderen maatschappelijke participatie en zelfstandig functioneren met een chronische beperking of psychosociale problemen 6. Verlenen van voorzieningen aan mensen met beperkingen, chronische psychische problemen of psychosociale problemen 7. Maatschappelijke opvang, vrouwenopvang, beleid ter bestrijding van geweld in de privé-sfeer 8. Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ) 9. Ambulante verslavingszorg De prestatievelden 1 tot en met 5 hebben betrekking op algemene voorzieningen, die onder de Welzijnswet vallen. Prestatieveld 6 betreft voorzieningen voor maatschappelijke ondersteuning van specifieke kwetsbare groepen, zoals gehandicapten, ouderen en chronische psychische patiënten. Dit is de Wet Voorziening Gehandicapten en de Huishoudelijke Verzorging uit de AWBZ. Prestatieveld 7 en 9 bestaan uit voorzieningen voor maatschappelijke opvang, vrouwenopvang en huiselijk geweld en worden bekostigd uit doeluitkeringen Welzijnswet voor centrumgemeenten. Prestatieveld 8 betreft de openbare geestelijke gezondheidszorg. Vanaf 2015 hevelt de rijksoverheid de jeugdzorg, de participatiewet en de functiebegeleiding van AWBZ naar Wmo (decentralisaties) over naar de gemeentelijke overheid. Het uitgangspunt in Landgraaf is “1 gezin, 1 plan, 1 regisseur” bij de decentralisaties in het sociale domein. Daarmee krijgt de gemeente een grote verantwoordelijkheid en zeggenschap in het sociale domein. De decentralisaties zijn gebaseerd op: de gemeente is de overheidslaag die het dichtst bij de burger staat en de zaken ook kort bij de burger kan organiseren; door de verantwoordelijkheid voor het gehele sociale domein in één hand te houden, ontstaan er synergievoordelen waardoor een inverdieneffect ontstaat en een bezuiniging gerealiseerd kan worden. Deze ontwikkelingen dwingen zowel de gemeente Landgraaf als Welsun als onderdeel van de samenleving om scherp te blijven opereren en continu oog te hebben voor de gevolgen van deze veranderingen voor de lokale samenleving. Dit maakt dat het werk

! 12


van zowel gemeente als Welsun in het kader van de komende transities nooit af is en een continu verander- c.q. ontwikkelingsproces zal zijn. Niet alleen de gemeente en haar ketenpartners maken een verandering door, ook bij burgers die hulp of zorg nodig hebben (en bij hun directe omgeving) dient de attitude te veranderen. De eigen kracht van de burger is het uitgangspunt bij zowel preventie van problemen als het vroegtijdig signaleren. In plaats van een directe aanvraag in te dienen voor een (dure) individuele voorziening dient eerst gekeken te worden naar (goedkopere) alternatieven in het eigen sociaal netwerk (familie, buurt en wijk). Jarenlang zijn de individuele voorzieningen een gemeengoed geweest wat de gemeenschap geld gekost heeft. Gezien de financiële middelen die de lokale overheid ter beschikking heeft, en de toenemende vergrijzing in Landgraaf, is een andere manier van denken en doen noodzaak en wenselijk. Gedragsverandering, waar gemeente en ketenpartners gezamenlijk de schouders onder gezet hebben. Afgelopen jaar is onder regie van de gemeente (afdeling Maatschappelijke Ontwikkeling) informatie ingewonnen bij een groot aantal ketenpartners in zowel de eerste als tweede lijn voor het formuleren van uitgangspunten voor een integrale toegang voor het sociaal domein. Vervolgens is aan deze externe partners gevraagd om mee te werken aan de ontwikkeling van mogelijke modellen/scenario’s in werkgroepen om de komende transities/decentralisaties het hoofd te kunnen bieden. Uitgangspunten zijn: eigen verantwoordelijkheid, participatie en vangnet waarbij de financiële middelen zo efficiënt mogelijk dienen te worden ingezet (middels ontschotting, ontzorging, samenwerking, ontdubbeling en visie: 1 gezin, 1 plan). Middels voornoemde werkgroepen wordt het proces van de integrale toegang verder vorm gegeven, het opdrachtgeverschap uitgewerkt, de informele zorg zo optimaal mogelijk ingericht en worden slimme arrangementen georganiseerd ter voorkoming van de inzet van dure individuele voorzieningen en dubbelingen in de zorg. Werkgroepen -

Werkgroep Werkgroep Werkgroep Werkgroep

integrale toegang; informele zorg; slimme arrangementen; opdrachtgeverschap.

Taakstelling Werkgroep integrale toegang: samenstelling Integraal ToegangsTeam (ITT); wanneer worden specialisten betrokken en welke specialismen zijn nodig? functioneren wijkteam als onderdeel van integraal toegangsteam; competentieprofielen medewerkers ITT; werkinstructies/verordening/nadere regels; huisvesting ITT/uitwijkfunctie wijkteamleden in de wijk; implementeren 1 gezin, 1 plan en de benodigde registratiesystemen (inclusief verwijsindex) voor uitwisseling gegevens. Werkgroep informele zorg: meest optimale organisatie van de voor Landgraaf aanwezige informele zorg; professionele helpdesk/adviesfunctie voor vrijwilligers (met medewerking van wijkteams); scholing vrijwilligers, gericht op de nieuwe taken; -

screening gericht op wie geschikt zijn of geschikt te maken voor bepaalde vrijwilligersfuncties.

Werkgroep slimme arrangementen:

! 13


-

-

arrangementen die leiden tot verbeteringen en/of kostenbesparingen in de zorg. Dit kan bestaan uit ontdubbeling van dienstverleners, bundeling of slimme spreiding van voorzieningen voor dagbesteding, een wijkbelbus, bredere inzet van in netwerk aanwezige professionals (bijvoorbeeld leerkrachten krijgen taak in opvang/begeleiding). De wijkgerichte benadering is hierbij essentieel; het inzetten van de loonwaarde van iedere burger; inrichten van wijksteunpunten/ontmoetingspunten; optimaal benutten bestaande infrastructuur.

Werkgroep opdrachtgeverschap: beheersbaarheid; keuze inkoopmodel; inverdieneffecten. Toelichting werkgroepen: De regie bij het ITT ligt bij de gemeente. De intake van het ITT (vraaggericht, eigen kracht) en het toepassen van slimme arrangementen en informele zorg zijn maatgevend voor de kanteling. Voor de uitvoering van de regie is de keuze voor de arbeidsverhouding van belang. De gemeente kan ervoor kiezen de medewerkers van het ITT zelf in dienst te nemen. Daarmee is de aansturing van het werk geregeld en extern opdrachtgeverschap niet van toepassing. De gemeente kan eveneens ervoor kiezen medewerkers van maatschappelijke partners op detacheringsbasis - naast gemeentelijke medewerkers - te plaatsen in een toegangsteam. Voor het opdrachtgeverschap van het ITT is het relevant dat enerzijds de aansturing inzake de kwaliteit en werkwijze van medewerkers geschiedt op basis van competentiebeschrijvingen en aansturing van het team. Anderzijds dienen er naar de organisaties afspraken gemaakt te worden over inzet (aantal uren en vervanging). Zowel het idee van één hulp- en zorgintermediair als het vroeg-signaleren en oppakken van problemen maakt het ITT van groot belang bij het kunnen bieden van hulp en zorg op maat. Bij de samenstelling van het ITT is gekeken naar een gemeenschappelijke factor die alle deelnemende partijen bindt, namelijk het vroegtijdig interveniëren waardoor dure middelen later niet nodig zijn en er dus sprake is van preventie. Daarnaast heeft iedereen er belang bij dat de burger zo lang mogelijk op een goede wijze kan blijven wonen in zijn of haar (eigen) leefomgeving. De regie voor de uitvoering van de arrangementen ligt bij de gemeente. Als voorzieningen toegekend zijn, zijn de besparingsmogelijkheden kleiner. De grootste “winst” in de uitvoering van arrangementen ligt enerzijds in de constructieve samenwerking tussen de maatschappelijke partners en het voorkomen van dubbel aanbod. Anderzijds is er winst te boeken in de juiste indicatiestelling zodat burgers gebruik maken van voorliggende (goedkopere) voorzieningen. De regie van de gemeente richt zich op: bepalen van kwaliteit van de uitvoerende organisatie (gecertificeerde organisaties) bepalen van resultaten en de werkwijze van de uitvoeringsorganisaties; bepalen van resultaten voor klantgroepen; bepalen dat behoefte klanten periodiek herijkt wordt; bepalen dat klanttevredenheidsonderzoeken worden uitgevoerd; het verplichten tot samenwerken en voorkomen van dubbelingen. -

! 14


Bij de werkwijze gaat het om het toepassen van vraaggerichtheid, integrale werkwijze, zorgcoördinatie, inzetten van de eigen kracht, inzetten van professionals samen met vrijwilligers en/of mantelzorgers. De gemeente monitort op deze aspecten. Samen met de maatschappelijke partners zal een eventuele geschikte systematiek voor Monitoring ontwikkeld moeten worden. De regie voor de uitvoering van de arrangementen ligt bij de uitvoeringsorganisaties als het gaat om de zorgcoördinatie (toepassen 1 gezin 1 plan) waarbij er ruimte moet zijn voor innovatie. Bij het opdrachtgeverschap is beheersbaarheid (aantal contractpartners, contractvormen en budgetten) een belangrijk item. De eerste stap is het in beeld brengen van de huidige aanbieders. Vanuit dat inzicht kan bepaald worden in welke aandachtsgebieden een beheersbaarheidsknelpunt zit als het gaat om het aantal aanbieders en doelgroepen en vervolgens op welke wijze de situatie beheersbaar gemaakt kan worden. De voor- en nadelen van de verschillende bestaande inkoopmodellen zijn in de werkgroep onder de loep genomen. De basisvraag onder een inkoopmodel is de sturingsrol (regie) die een gemeente wenst te nemen. In de gemeente Landgraaf is dat de rol “ik neem de verantwoordelijkheid”. In deze rol is de gemeente bepalend en organiseert zij de toeleiding en contracteert zij de aanbieders voor de uitvoering. Op het moment dat voorzieningen nodig zijn, is substitutie een essentieel aspect. Substitutie: tussen financiers: AWBZ, ZVW en Wmo; binnen de gemeente: Wmo, bijstand, onderwijs, welzijn; tussen aanbieders bij multiproblematiek. Het model dat past bij de Landgraafse situatie is het regisseursmodel. Kenmerken van dit model zijn: 1 plan, maar ook 1 regisseur per cliënt/gezin voorkomt langs elkaar heen werken bij multiproblematiek; integraal benaderen van sociaal domein, dit vereist één stelsel; ondersteuningsplan is centraal in beheersing kosten: o via inhoud o via opgenomen interventies keuzevrijheid cliënt. Opgemerkt wordt dat uniformiteit van werkwijze bij de toegang essentieel is. Aandachtspunten regisseursmodel: Wie levert de regisseurs? Het betreft hier het ITT met deelnemers vanuit de gemeente en aanbieders. Het ITT bestaat uit een kernteam waar specialistische kennis aan toegevoegd kan worden. Aandachtspunt: nagaan of alle noodzakelijke kennis aanwezig is in het ITT; Synergie op wijkniveau organiseren. Uitgangspunt is het bieden van adequate ondersteuning op wijkniveau. Dit aansluitend bij de mogelijkheden in een wijk voor wat betreft voorzieningen (bijvoorbeeld wijksteunpunten) en inzet van vrijwilligers. Voor wat betreft synergie valt winst te halen op het gebied van vervoer, dagbesteding en individuele begeleiding. Bij de inschatting van de hulpbehoefte zal vooral gekeken moeten worden of mensen in staat zijn gebruik te maken van collectieve (voorzienings-) ondersteuning.

! 15


3.1

Pilot Integrale Toegang Ubach over Worms – Wijkteam

Ter voorbereiding op deze veranderingen is de gemeente gestart met de pilot Integrale Toegang Ubach over Worms van 1 april tot en met 31 december 2014. Welsun heeft geparticipeerd in de pilot Integrale Toegang Ubach over Worms middels het inzetten van een medewerker maatschappelijk werk voor 18 uur per week in het wijkteam, gesitueerd in het wijkpunt Heereveld. Andere betrokken organisaties bij de start van de pilot waren de gemeente zelf (medewerkers Wmo), Meander, Radar, Levanto en MEE. De pilot Integrale Toegang Ubach over Worms richtte zich op alle inwoners van de wijk Ubach over Worms, met een (hulp)vraag op het terrein van het sociale domein, voor zover vermoedelijk sprake zal zijn van een ondersteuningsaanbod dat onder andere bestaat uit zorg/ondersteuning waarvoor een indicatie nodig is. In de werkwijze van het wijkteam speelt het keukentafelgesprek een belangrijke rol. De medewerkers gaan dan ook zoveel als mogelijk op huisbezoek bij de cliënt om zo een breed beeld van de situatie te krijgen. Middels dit keukentafelgesprek maakt de medewerker wijkteam een voorlopig ondersteunings-arrangement. Mogelijke instrumenten hierbij zijn; de zelfredzaamheidsmonitor en 1 gezin, 1 plan. Het ondersteunings-arrangement is echt van de inwoner/het gezin. Hij/zij bepaalt, samen met het sociaal netwerk en de medewerker wijkteam wat de doelen en resultaten zijn. Onderdeel van het ondersteuningsarrangement kan zijn dat gebruik wordt gemaakt van sociale netwerkstrategie. Dat betekent dat met alle mensen (de inwoner/het huishouden, eigen netwerk, vrijwilligers en/of professionals) die een rol kunnen spelen of al spelen bij de ondersteuningsvraag van de hulpvrager, onderzocht wordt wie welke bijdrage kan leveren. De maatschappelijk werker heeft vanuit zijn expertise als hulpverlener in de 0de en 1ste lijn een belangrijke bijdrage geleverd in het vorm geven van de werkwijze van het wijkteam. Een extra meerwaarde van de maatschappelijk werker van Welsun is dat hij reeds werkzaam is volgens het Welsun principe voordoen - samendoen - zelfdoen, en daarnaast geschoold is in de SoNeStra - Sociale Netwerk Strategie -methodiek die aansluit bij het transformatieproces. Het werken vanuit SoNeStra is een werkwijze waardoor volwassenen, kinderen en cliënten samen met voor hen belangrijke mensen uit de familie en het sociale netwerk besluiten nemen over kwesties, een plan voor de toekomst maken en de voortgang van het plan volgen. Sociale Netwerk Strategieën richten zich op het benutten en activeren van de eigen kracht en het revitaliseren of het opbouwen van een sociaal netwerk. De professional sluit aan bij het sociale kapitaal van de cliënt en faciliteert dat de cliënt samen met familie en sociaal netwerk zelf besluiten neemt, plannen maakt en de voortgang van de uitvoering daarvan bewaakt. Het werken vanuit SoNeStra schenkt aandacht aan de veiligheid, de kansen tot ontwikkeling, de continuïteit en verbondenheid in het leven van de cliënt. In 2013 is Welsun in afstemming met de gemeente gestart met het scholen van de agogische werkers in de SoNeStra-manier van werken vanuit de pilot Gezinscoach. De positieve bevindingen uit deze pilot hebben tot het besluit geleid om in 2014 alle medewerkers in deze manier van werken te scholen en de werkwijze in te bedden in de Welsun-organisatie. De SoNeStra-manier van werken past goed bij de kanteling die Welsun reeds eerder heeft gemaakt met het principe van voordoen, samendoen, zelfdoen. De disciplines in het kernteam noemt men de eerste schil. Andere organisaties als bijvoorbeeld een woningvereniging of wijkagent zitten in de tweede schil. Het opbouwwerk van Welsun heeft in die tweede schil een belangrijke rol gespeeld ten aanzien van het wijkteam en het wijkpunt Heereveld vanuit hun kennis van en contacten in de wijk. Juist vanuit hun contacten en rol kan de opbouwwerker als geen ander verbinden in de 0de en 1ste lijn en tussen ketenpartners.

! 16


De positieve ervaringen van de pilot Integrale Toegang hebben ertoe geleid dat de gemeente op de ingeslagen weg verder is gegaan middels het inrichten van 3 wijkteams. Welsun participeert middels een detacheringsovereenkomst in alle 3 de wijkteams middels een maatschappelijk werker in de wijkteams Ubach over Worms, respectievelijk Nieuwenhagen (16 uur per week) en een ouderenwerker (18 uur per week) in het wijkteam Schaesberg. 3.2

Dienstverlening Maatschappelijk Werk

Dit verslagjaar was de inzet van het Maatschappelijk Werk in overeenstemming met de landelijke norm (1 fte per 6000 inwoners). Het afgelopen jaar zijn 12 medewerkers werkzaam geweest in het maatschappelijk werk (7,2 fte, inclusief schuldhulpverlening en maatschappelijke begeleiding asielgerechtigden). Het Maatschappelijk Werk is een laagdrempelige basisvoorziening voor hulpverlening. Een frontoffice waar mensen met diverse problemen terechtkunnen. Wanneer iemand kampt met een bepaald probleem, neemt betrokkene contact op met het Maatschappelijk Werk. Dat kan door te bellen, een brief te schrijven of een spreekuur te bezoeken. Het merendeel van de klanten neemt zelf het initiatief. Daarnaast wordt een aantal doorverwezen via andere instellingen, waarvan huisartsen een groot deel doorverwijzen. Ook neemt het Maatschappelijk Werk zelf het initiatief om een klant te benaderen. Dit gebeurt middels de methodiek Outreachende Hulpverlening. In tegenstelling tot de reguliere werkwijze van Maatschappelijk Werk, gaat het bij Outreachende hulpverlening om cliënten die niet uit zichzelf met hun problemen naar de instelling komen, maar op aangeven van derden (ketenbenadering). Naast de methodiek Outreachende hulpverlening beschikken de maatschappelijk werkers over een breed scala aan andere methodieken. De praktijk leert dat elke situatie een specifieke aanpak vergt en bij deze aanpak op maat wordt daar waar nodig samenwerking en samenhang gezocht in de keten van wonen, zorg, welzijn, financiën, veiligheid en onderwijs. Hulpverlening kan gericht zijn op het individu, het gezin, de sociale omgeving of een combinatie van deze. 3.2.1

Algemeen Maatschappelijk Werk

Het Algemeen Maatschappelijk Werk (AMW) heeft tot taak het bieden van psychosociale hulpverlening in de eerste lijn. Deze hulpverlening is beschikbaar voor alle bevolkingsgroepen en gemakkelijk en rechtstreeks toegankelijk voor de klant. Het AMW is gericht op het versterken van het probleemoplossende vermogen van de cliënt en aldus op het bereiken van individuele en sociale redzaamheid. Ook houdt het zich bezig met het geven van langdurige ondersteunende hulp aan cliënten die bij voortduring meer en minder ernstige problemen ondervinden in de wisselwerking met hun sociale omgeving. De voorziening omvat: procesmatige hulpverlening bij psychosociale problemen; crisisinterventie; informatie en advies; bemiddeling en pleitbezorging; verwijzing en consultatie; concrete dienstverlening; stimuleren, inschakelen en begeleiden van informele zorg rond cliënten. Het AMW wordt veelal uitgevoerd in nauwe samenwerking met in ieder geval de overige disciplines in de sector Wonen, Zorg en Welzijn, te weten de huisartsen, thuiszorg, ISD-BOL, woningcorporaties en politie. Het AMW besteedt veel aandacht aan preventie. In nauw overleg met de partners in het veld wordt getracht te voorkomen dat de problemen van de cliënt verergeren en deze verder afglijdt. De situatie van de cliënt wordt zo gestabiliseerd, om van daaruit te werken aan een verbetertraject.

3.2.2

! 17

Schoolmaatschappelijk Werk


Het schoolmaatschappelijk werk (SMW) houdt zich bezig met hulpverlening aan het schoolgaande kind, maar ook aan de ouders. Dit gebeurt zowel direct - in een situatie waar hulp aan het kind zelf wordt verleend - als indirect, in welk geval ouders en leerkrachten daadwerkelijk betrokken worden bij de hulpverlening. Het SMW is gericht op het oplossen van problemen tussen ouders en kinderen en ze om te leren gaan - en aan te leren - om hun problemen op te lossen. Het belangrijkste kenmerk van deze vorm van maatschappelijk werk is de intensieve samenwerking met de school. In dit verslagjaar is het SMW verleend aan het Charlemagne-College, locaties: Eijkhagenlaan en Brandenberg. Het SMW is goed ingebed binnen de diverse scholen. Het SMW wordt positief geëvalueerd en is momenteel niet meer weg te denken. Dreigende schoolverlaters worden mede door de goede samenwerking en met hulp op maat binnen de school gehouden. Daarnaast levert SMW een bijdrage aan een veiligere situatie en minder pesterijen. 3.2.3

Centra voor Jeugd en Gezin

In 2011 is het samenwerkingsverband Centra voor Jeugd en Gezin (CJG) waarin de volgende partijen participeren: Meander Jeugd Gezondheidszorg, GGD Zuid-Limburg, Bureau Jeugdzorg, Stichting Peuterwerk Landgraaf, Charlemagne-College, Movare, Samenwerkingsverband “weer samen naar school”, gemeente Landgraaf en Welsun voortgezet. Het CJG stelt zich ten doel een herkenbaar, laagdrempelig en toegankelijk fysiek inlooppunt te zijn waar (aanstaande) ouders, kinderen, jongeren en professionals terecht kunnen met vraagstukken op het gebied van opgroeien en opvoeden. Daarnaast is het bestaansrecht van het CJG gelegen in het vroegtijdig signaleren, analyseren en volgen van risico’s op het gebied van opvoeden en opgroeien. Het CJG stelt zich tot doel om krachten van bestaande partijen op het gebied van jeugd en gezin te bundelen en te versterken, zodat daadwerkelijk sprake wordt van 1 kind, 1 gezin, 1 plan. Het CJG brengt samenhang in het (bestaande) aanbod; dankzij heldere werkafspraken gaan partijen in CJG-verband nog effectiever hulp bieden, zorg afstemmen en zorgcoördinatie uitvoeren. Het kind en het gezin staan daarbij steeds centraal en hulp wordt zo spoedig mogelijk, dichtbij huis en zo kortdurend mogelijk, geboden. 3.2.4

Pilot Eigen Kracht door Gezinscoaches

Dit project dient gezien te worden tegen de achtergrond van de decentralisatie van alle jeugdtaken naar de gemeenten. Dit betekent niet alleen een overheveling van taken van de verschillende bestuurslagen (provincie, zorgverzekeraars en zorgkantoren), maar ook een vernieuwing van het gehele jeugdstelsel. Het zwaartepunt van de jeugdzorg zal op lokaal niveau komen te liggen. Belangrijkste speerpunten voor de komende periode zullen zijn: - het terugdringen van het beroep op zwaardere vormen van jeugdzorg en - investeren in de preventie 0e- en 1e-lijnszorg en het versterken van de pedagogische omgeving. Van 1 oktober 2013 tot en met 30 september 2014 heeft Welsun, samen met de gemeenten Brunssum en Landgraaf, het Centrum voor Maatschappelijk Werk en Welzijnswerk (CMWW) uit Brunssum en Bureau Jeugdzorg de pilot Gezinscoach uitgevoerd. De vraagstelling van de pilot was: draagt het werken met gezinscoaches bij aan de versterking eigen kracht, het versterken van het pedagogische netwerk en de beoogde getransformeerde zorgstructuur? In het werken vanuit pilot is de keuze gemaakt om te werken vanuit de Sociale Netwerk Strategie - SoNeStra. Sociale Netwerk Strategieën richten zich op het benutten en

! 18


activeren van de eigen kracht en het revitaliseren of het opbouwen van een sociaal netwerk. De medewerkers in de pilot zijn in de startfase van de pilot geschoold in deze manier van werken en hiermee in de pilot aan de slag gegaan. In de pilot zijn 35 casussen met ondersteuningsvragen inzake opvoeding in Landgraaf opgepakt. Zowel voor de werker als voor de cliënt was deze aanpak nieuw en was bewustwording en mentaliteitsverandering voor zowel burger als werker een belangrijk onderdeel in het proces van transformatie van zorg en hulpverlening. De indruk van de gezinscoaches inzake de beleving van de cliënt(en) en zijn/hun sociaal netwerk om een eigen plan te gaan maken, om eigen besluiten te nemen, wordt als volgt omschreven: prettig, leerzaam, stijgende eigenwaarde, respect voor elkaar, vernieuwend, uitdagend, meer bewustzijn, betere communicatie en meer begrip voor ieders situatie. De cliënt en het netwerk hebben een actieve houding. Ze zijn erg betrokken op elkaar. Ze nemen de verantwoordelijkheid om na te denken over de zaken waarvoor een plan moet gaan komen. Het is voor hen een uitdaging om elkaar aan te spreken en elkaar verantwoordelijk te maken voor een (gedeeltelijke) aanpak. Ook termen als confronterend, onverwacht en onwennig worden genoemd. Doordat de gezinscoaches hun ervaringen vooral positief labelen groeit hun motivatie om cliënten op deze manier te blijven benaderen steeds meer. De gezinscoaches zijn SoNeStra als tweede natuur gaan ontwikkelen. Het verbreden van perspectieven in een vroeg stadium van de cliëntcontacten en het gebruik van de instrumenten zoals genogram en ecogram zijn hier voorbeelden van: dit wordt in bijna alle casuïstiek (binnen en buiten de pilot doelgroep) gedaan. Daarnaast zoeken de gezinscoaches met gezinnen, maar ook zelf binnen hun eigen instelling naar een goede balans in het beantwoorden van een gestelde hulpvraag en het aanbieden van een duurzaam oplossingsmodel. Met name bij gezinnen die zich melden in verband met acute financiële problematiek (huisuitzetting, afsluiting gas, water en licht) wordt dit als lastig ervaren. Het lijkt dan sneller te werken om de geijkte paden te bewandelen om de acute nood voor gezinnen weg te nemen, waarbij professionals veelal de taken uitvoeren. Eerst wordt dan voor een “snelle” oplossing gekozen, bijvoorbeeld het regelen van een dak boven het hoofd, vervolgens wordt met de gezinnen een proces op gang gebracht om het bewustzijn te ontwikkelen dat er mogelijk andere, betere en duurzame oplossingen zijn en wordt het SoNeStra-proces ingezet om de situatie te bestendigen en te verduurzamen. Een noodoplossing kan echter ook tot stand komen via het werken met SoNeStra door het maken van een plan voor de korte termijn met een kleine club mensen om daarna een plan voor de toekomst te maken. Concluderend kan gesteld worden dat het werken vanuit de Sociale Netwerk Strategie bij zowel werker als hulpvrager heeft geleid tot een veranderde kijk op hulpverlening. Het faciliteren en ondersteunen van de cliënt om vanuit zijn eigen kracht in samenspraak met zijn sociale omgeving tot een plan van aanpak te komen leidt tot duurzame oplossingen en verhoogt de eigenwaarde en zelfwerkzaamheid van cliënt en zijn sociale omgeving. SoNeStra geeft hierbij concrete handvatten om met de hulpvragers aan de slag te gaan en wordt door cliënten als een prettige manier van werken ervaren, die uitnodigt om regie te nemen over eigen leven. Uiteindelijk zijn in de 35 casussen actieplannen ontstaan vanuit de cliënt in samenspraak met zijn sociale omgeving. Enkele reacties van cliënten. • Voel me meer gesterkt. •

Mijn gezin is er beter op geworden, we praten meer en beter met elkaar.

•

Er is meer bewustzijn gekomen in hoe wij als gezin functioneren.

•

Meer vertrouwen in eigen oplossingsmogelijkheden.

Maar ook: • Aarzeling om mensen in vertrouwen te nemen. •

! 19

Verwachting dat hulpverlener in actie komt en iets regelt.


•

Moet het toch zelf doen, ben zelf verantwoordelijk voor mijn probleem en niet mijn sociaal netwerk.

Uit evaluatie is gebleken dat de doelstelling: versterking eigen kracht, het versterken van het pedagogische netwerk en de beoogde getransformeerde zorgstructuur gerealiseerd is. Aandachtspunt blijft dat het een proces is dat de komende jaren gecontinueerd moet blijven. 3.2.5

Schuldhulpverlening

De schuldenproblematiek in Nederland is groot en neemt nog steeds toe. Schulden gaan vaak vergezeld van andere sociale problemen. Er is dan ook op meerdere beleidsterreinen grote maatschappelijke winst te behalen bij een heldere, structurele en integrale aanpak van schulden. 'Integrale schuldhulpverlening', mede ontwikkeld door het Overleg Integrale Schuldhulpverlening (OIS), is een goed middel om, met name binnen een ketenbenadering, schulden aan te pakken in samenhang met de onderliggende problemen. De uitvoering van wetgeving op het gebied van armoedebestrijding geven structurele en incidentele mogelijkheden om Integrale schuldhulpverlening in te zetten om het gehele proces van uitvoering van de schuldhulpverlening te stroomlijnen en de maatschappelijke doelstellingen van de armoedewetgeving te realiseren. Een probleem bij een optimale uitvoering van de schuldhulpverlening is echter dat er veel uitvoerenden op meerdere schaalniveaus bij betrokken zijn en deze niet altijd optimaal geïnformeerd zijn en te weinig communiceren en samenwerken. Dit heeft een aantal belangrijke gevolgen: •

•

•

mensen met financiële problemen worden te laat en niet optimaal geholpen. Dit levert extra financiële en maatschappelijke problemen op, maar ook extra druk op de overheid; omdat de samenwerking tussen de betrokken partijen veel beter kan, is het voor alle partijen moeilijker de eigen doelstelling te halen. Ook dit heeft de nodige financiële en maatschappelijke consequenties; een goede ketenbenadering is moeilijk vorm te geven wanneer de rollen die partijen daarin (kunnen) hebben niet duidelijk zijn.

In het kader van de schuldhulpverlening heeft de gemeente Landgraaf ervoor gekozen de regiefunctie op uitvoeringsniveau toe te kennen aan Welsun. Tegelijkertijd is in het gemeentelijk beleid geopteerd voor een zogenaamde brede opvatting van schuldhulpverlening, dat wil zeggen een geïntegreerde aanpak van financiële, agogische en preventieve hulpverlening. Door de regie in de schuldhulpverlening op uitvoeringsniveau (cliëntniveau) bij het AMW te leggen, wordt een belangrijke stap op weg naar integrale hulpverlening gezet. Uit deze visie op hulpverlening en de rollen en taken die in de gemeentelijke beleidsvisie aan betrokken ketenpartners wordt toegekend vloeien op hoofdlijnen de volgende taken van partijen voort: De gemeente Landgraaf is verantwoordelijk op het gebied van regie, beleid en politieke keuzes, de portefeuillehouder legt hierover frequent verantwoording af aan de Raad. De beleidsmedewerker is gedelegeerd actief in de uitvoering van bovengenoemde. De beleidsmedewerker initieert de overlegmomenten, stelt beleid op dat wordt voorgelegd aan het College en is eerste aanspreekpunt voor vragen van de sleutelspelers. ISD-BOL is verantwoordelijk voor de uitvoer van het gestelde beleid, is tevens verantwoordelijk voor de procesgang en bewaakt de toepasbaarheid van beleidsvoornemens. ISD-BOL is tevens verantwoordelijk voor de uitvoer van het klantencontact met betrekking tot de Wet Werk en Bijstand, inclusief terugvordering en verhaal en het verlenen van voorschotten. ISD-BOL verwijst cliënten voor schuldhulpverleningstrajecten door naar Welsun.

! 20


KredietBank Limburg (KBL) verzorgt voor de gemeente in het kader van schuldhulpverlening en op basis van facturering en afspraken in de Gemeenschappelijke regeling, trajecten. Hiertoe werkt KBL, in het kader van diagnosticeren, nauw samen met Welsun en ISD-BOL. Woningcorporaties en energieleveranciers werken zo nodig en waar mogelijk mee om vroegtijdig te signaleren en om betalingsachterstanden te voorkomen. Welsun is door de gemeente Landgraaf aangewezen als regisseur in de uitvoering (loket) voor de schuldhulpverlening. Welsun coördineert het uitvoeringsoverleg met de cliëntmanagers van ISD-BOL, KBL en maatschappelijk werkers en budgetconsulenten waarbij afstemming en begeleiding op maat van casussen vastgesteld wordt. Stroomschema

! 21


"

! 22


De aanmelding (globaal) schuldhulpverlening verloopt als volgt: Cliënten komen voor de eerste intake bij Welsun, deze inventariseert in het kort de problematiek, waarbij nader kan worden ingegaan op motivatie en sociaal-emotionele of psychologische vraagstukken of psychische problematiek. Vervolgens wordt er in geval van psychologische vraagstukken en/of psychische problematiek een huisarts/GGZinstelling geconsulteerd, indien noodzakelijk. Samen met de cliënt wordt aan de hand van een - door Welsun en KBL- opgestelde checklist gekeken of alle documenten aanwezig zijn voor de intake en wat globaal de ernst is van de financiële problematiek. Op het moment dat er sprake is van problematische schuld waarbij de situatie stabiel is en de schulden saneerbaar zijn, wordt de cliënt doorgeleid naar KBL voor een schuldsaneringstraject. Op grond van de bevindingen in de beginfase wordt door het Maatschappelijk Werk voor elke cliënt maatwerk, dat wil zeggen een individueel hulpverleningsaanbod op maat, aangeboden, zowel op financieel-technisch als psycho-sociaal gebied. Preventie vormt nadrukkelijk een onderdeel van dit traject, zowel in de zin van het voorkomen van een verder afglijden van de cliënt, als in termen van het aanleren van vaardigheden, zoals budgetteren, maar ook communicatieve vaardigheden. Hierdoor is de cliënt in de toekomst beter toegerust om deze problematiek het hoofd te bieden en zich als een sociaal redzame burger in de civil society te handhaven. Voor cliënten die het zonder extra ondersteuning en begeleiding niet zullen redden voorziet de hulpverlening in een buddyproject, waarbij vrijwilligers hierin voorzien en zo voorkomen dat de cliënt (voortijdig) afhaakt of vervalt in oude patronen. Deze ondersteuning en begeleiding wordt zowel geboden waar het de financiële problematiek van de cliënt betreft, als de psycho-sociale. Voor het welslagen van de doorverwijzing van de cliënt naar KBL zal het buddyproject actief participeren in de begeleiding van de cliënt naar KBL. 3.2.6

Pilot duo-intake KBL-Welsun en pilot advocatuur

Medio 2013 heeft de gemeente Landgraaf de nota Koersbepaling armoedebeleid en schuldhulpverlening vastgesteld. De aanleiding van deze nota was de raadsvergadering van 20 december 2012 waarin de gemeenteraad een voorstel in het kader van de armoedebestrijding inzake de verdeling van extra rijksmiddelen voor armoede heeft behandeld. Het voorstel is door de gemeenteraad geamendeerd en het college van B&W is opgedragen in samenwerking met KBL, ISD-BOL, Welsun en diverse vrijwilligersorganisaties een beleidsvoorstel te ontwikkelen ten aanzien van een integrale aanpak van armoedebeleid en schuldhulpverlening. In de nota wordt onder andere gesteld dat een gezamenlijke, integrale intake door Welsun en KBL een oplossing is/kan zijn voor de lange termijn van het minnelijk traject schuldhulpverlening. Tevens wordt in dit onderdeel gesteld dat op voorhand wordt bezien of een minnelijk traject kans van slagen heeft en dat voor een aantal cliënten daardoor sneller een aanvraag voor het wettelijk WSNP-traject kan worden ingediend. Een optie is om het minnelijk traject te verkorten en het traject via de advocatuur te laten verlopen. Tevens staat in dit onderdeel dat de verwachting is dat de kosten van de advocatuur lager zullen zijn dan de huidige kosten. Gesteld wordt dat de pilotperiode wordt gebruikt om werkwijze en effecten, evenals de mogelijke kostenbesparing, te toetsen. Van 1 september 2013 tot en met 31 december 2013 is de pilot advocatuur vanuit Welsun uitgevoerd. De evaluatie van deze pilot heeft in 2014 plaatsgevonden, vandaar de vermelding in het jaarverslag over 2014. Inzake de pilot advocatuur is te melden dat in genoemde periode 15 dossiers zijn doorgeleid met als doel om te monitoren of de advocatuur in staat is dossiers schuldhulpverlening die aan de criteria voldoen om doorgeleid te worden voor een traject schuldbemiddeling versneld in de WSNP te krijgen.

! 23


De vraagstelling was tweeledig: 1. krijgt de advocatuur dossiers schuldhulpverlening doorgeleid naar de WSNP? 2. en zo ja, gaat dit dan in een korter tijdsbestek dan bij de KBL? Inzake beide vragen is een eenduidig positief resultaat geboekt. Van de 15 doorgeleide trajecten in het kader van de pilot zijn 9 dossiers toegelaten tot de WSNP waarbij de gemiddelde doorlooptijd tot en met de WSNP-uitspraak 7 tot 8 maanden betreft. Van de overige 6 dossiers zijn 2 dossiers geparkeerd, een dossier in afwachting van aan te leveren stukken door de bewindvoerder en het andere in afwachting van het verstrijken van termijnen. De overige 4 dossiers zijn niet doorgeleid naar een WSNP-zitting door externe omstandigheden zoals een verhuizing, een echtscheiding, het niet aanleveren van stukken door betrokken cliënt en de laatste door onjuiste informatieverstrekking door cliënt. Daarnaast begeleidt de advocatuur de cliënt naar de WSNP-zitting en bij eventuele beroepszaken, beschikt de advocatuur over specifieke juridische kennis inzake schuldhulpverlening, is de attitude gericht op een 100%-slagingsscore en zijn de kosten voor de gemeenschap lager. Inzake de pilot duo-intake valt op te merken dat deze pilot in 2014 heeft plaatsgevonden, vandaar eveneens de vermelding in het jaarverslag over dat jaar. Doel van de pilot was om te monitoren of door een gezamenlijke intake van de medewerkers KBL en Welsun de doorlooptijden bij de KBL korter zouden worden en of sneller op voorhand was te bezien of een minnelijk traject een kans van slagen heeft. Gelet op de korte duur van de pilot zijn conclusies met enig voorbehoud te geven. Zowel uitvoerders als management concluderen dat de duo-intake geen meerwaarde heeft in het verkorten van het traject. De duo-intake heeft zeker een meerwaarde richting eenduidigheid en een eventuele snellere doorgeleiding naar het juiste loket, maar het is de vraag of de meerwaarde hiervan opweegt tegen de extra inspanning en kosten. Op de vraag of een duo-intake meer informatie geeft over het slagen van een minnelijk traject is het eenduidige antwoord neen. De toegevoegde waarde (korte lijnen) in de samenwerking en afstemming tussen KBL en Welsun heeft met name vorm gekregen in de aanwezigheid van een medewerker KBL op locatie van Welsun en het inrichten van een consultatiespreekuur tussen medewerker KBL en medewerkers en buddy’s schuldhulpverlening (vrijwilligers) Welsun. Kengetallen In het verslagjaar 2014 heeft het Maatschappelijk Werk in totaal 1211 cliënten begeleid. Dit geeft het volgende beeld: Korte contacten

285

gemiddelde 2012-2014:

232

Een kort contact is een eenmalig contact, van maximaal een uur. De cliënt wordt middels informatie en advies en/of concrete dienstverlening of bemiddeling naar derden weer op weg geholpen. De duur van de hulpverlening is maximaal 1 uur. Uitgebreid kort contact

104


134

Een uitgebreid kort contact is een praktische hulp/dienstverlening, het duurt langer dan een uur of bevat meerdere contacten. Hieronder valt vaker bemiddeling naar of met andere organisaties. Veelal betreft het 2 à 3 contacten. De duur van de hulpverlening is gemiddeld 3 uur.

! 24


Steun- en leuncontact

46


57

Een steunen leuncontact is een gestructureerde afspraak met een interval van 4 tot 8 weken, gericht op “klankborden” en niet op “veranderen”. Hierdoor kan de klant op een normaal maatschappelijk niveau blijven functioneren en behoudt betrokkene de regie over eigen leven. De hulpverlening is gericht op stabilisatie van de huidige situatie van de klant. Jaarlijks wordt bepaald of het traject eventueel verlengd wordt. De klanten zijn te typeren als klanten van “het stille leed” (gezondheid, psychisch, verwerking). Een bijzondere groep vormt de allochtonen uit het WIN-traject, nadat ze het inburgeringstraject afgerond hebben. De hulpverlening is bij deze doelgroep gericht op het vergroten van de zelfredzaamheid en zelfwerkzaamheid. De duur van de hulpverlening is gemiddeld 10 uur per cliënt. Vangnetfunctie

55


61

Een vangnetfunctie is een structureel vangnet voor klanten die niet of in beperkte mate sociaal redzaam zijn en niet of nauwelijks te begeleiden zijn naar enige mate van zelfredzaamheid. Kenmerkend is het crisiskarakter van de interventies. Hiermee wordt voorkomen dat betrokkene buiten de maatschappelijke kaders geraakt en/of vervalt tot een zwervend of uitzichtloos bestaan. Kenmerkend is de combinatie van problematiek, met name op het gebied van financiën, huisvesting, verslaving, werkloosheid en in de relationele sfeer. De hulpverlening is vaak gericht op het voorkomen van uithuiszetting of afsluiting nutsvoorziening en het beperken van agressie. Belangrijk bij de vangnetfunctie van het Maatschappelijk Werk is met name de bemiddeling naar en samenwerking met andere organisaties. Bijvoorbeeld verslavingszorg, Sociale Zaken en woningcorporaties. De duur van de hulpverlening per cliënt is gemiddeld 25 uur per jaar. De vangnetfunctie van het Maatschappelijk Werk wordt sterk geconfronteerd met de gevolgen van landelijke bezuinigingen. Merkbaar is dat andere, 2e lijns-hulporganisaties, inmiddels vaker verwijzen naar het Maatschappelijk Werk dat daardoor als laatste opvangmogelijkheid gaat fungeren. Psychosociale begeleiding

721


718

Psychosociale begeleiding is procesmatige hulpverlening, gericht op het anders omgaan met de ervaren psychosociale problematiek. De duur van de hulpverlening is gemiddeld 10 gesprekken per cliënt per jaar. Totale instroom:

1211


1202

De instroom in 2014 bedroeg 1211 casussen. Deze casussen betreffen “eigen” cliënten van het Maatschappelijk Werk. Daarnaast zijn door de toename van de integrale aanpak en ketensamenwerking tussen instellingen, diverse casussen door het Maatschappelijk Werk opgepakt. Binnen het Maatschappelijk Werk ziet men nagenoeg eenzelfde beeld als voorgaande jaren. Als richtlijn geldt dat 1 fte gemiddeld 100 zaken per jaar behandelt (70 begeleidingszaken/30 korte contacten) met een te verwachten instroom van 1000-1100 klanten/zaken. Nog steeds blijkt dat een toenemende complexiteit, bureaucratie en verharding in de samenleving het voor een steeds grotere groep moeilijk maakt om zich zelfstandig te handhaven. Opmerkelijk is dat het steeds meer gaat om “gewone” mensen, die in een uitzichtloze spiraal terechtkomen. Het voorkomen van maatschappelijke teloorgang van het individu, en het vermijden van oplopende kosten voor de samenleving vormen het uitgangspunt voor de inzet van het Maatschappelijk Werk. Samenwerking met andere actoren in het veld, zoals afdeling Sociale Zaken van de gemeente, politie en

! 25


woningcorporaties is een voorwaarde om tot (nog) betere resultaten te kunnen komen. In deze al goed lopende samenwerking zal Welsun ook het komende jaar blijven investeren. Opvallend is dat de klant vaker zelf het initiatief neemt om zich aan te melden voor hulpverlening. Dit is verklaarbaar. Door de bekendheid en (betere) samenwerking tussen ketenpartners in de hulpverlening blijkt dat de toename van met name deze doelgroep sneller de weg naar het “loket” weet te vinden. Ook de huisarts is evenals voorgaande jaren de grootste verwijzer. De periode tussen de aanmelding en start hulpverleningstraject met de hulpverlener, de intake, is de zogenoemde wachttijd. Tijdens de intakeperiode brengen hulpverlener en cliënt de problematiek in kaart. Diverse (tweedelijns)organisaties doen een steeds groter beroep op het Algemeen Maatschappelijk Werk als voorliggende eerstelijnsvoorziening. Er is sprake van een toenemende complexiteit, ketensamenwerking en een grotere vraag naar specifieke kennis en competenties voor uitvoerenden en managementinformatie en -rapportage. Als gevolg van deze ontwikkelingen zijn binnen de hulp- en dienstverlening van het Algemeen Maatschappelijk Werk de zogenaamde kernteams ingevoerd, te weten: Schuldhulpverlening; Huiselijk Geweld; Opvoedproblematiek; Basisaanbod. Organisatorisch heeft dit ertoe geleid dat de aanmeldingen in 2014 als volgt zijn opgepakt: - een wekelijks inloopspreekuur Opvoedproblematiek; - zeswekelijkse inloopspreekuren Schuldhulpverlening; - driewekelijkse inloopspreekuren Basisaanbod; - tweewekelijks formulieren-spreekuur; - Huiselijk Geweldzaken (crisis of regulier) gaan rechtstreeks naar de betrokken werkers; - spreekuur op (basis)school en deelname Zorg- Advies Team-overleg. Een aanmelding in het basisaanbod duurt nu zo kort als mogelijk - en zo lang als nodig om voldoende informatie te hebben over problematiek, hulpvraag en cliënt. Periodiek wordt beoordeeld en geëvalueerd of het doel van de aanpassing van de werkprocessen via kernteams nog wordt gerealiseerd, te weten om als opdrachtnemer helder en transparant te zijn naar de opdrachtgever (de gemeente), te borgen dat Welsun haar onafhankelijke positie behoudt in het werkveld en te voorkomen dat het Algemeen Maatschappelijk Werk als 1e-lijnsvoorziening door andere organisaties gebruikt wordt als voorliggende voorziening. Kengetallen Cijfers AMW

2012

2013

2014

Schuldhulpverlening Huiselijk Geweld Opvoedproblematiek Basisaanbod Korte contacten

425 33 159 327 283

592 29 123 324 260

582 (216 nieuw en 366 uit 2013) 33 (17 nieuw en 16 uit 2013) 66 (44 nieuw en 22 uit 2013) 245 (163 nieuw en 82 uit 2013) 285 (nieuw)

Totaal:

1211 (725 nieuw en 486 uit 2013). Inkomens- en bestedingsproblemen vormen in 2014 evenals voorgaande jaren een grote groep cliënten. De doorstroom van cliënten uit het voorgaande jaar wordt mede bepaald door monitoring van cliënten gedurende hun saneringstraject. Ook in 2015 streeft Welsun ernaar om met de ketenpartners nog beter in te kunnen spelen op preventie en het voorkomen van het ontstaan van (hoge) schulden.

! 26

1227

1328


In 2014 is samen met Bureau Jeugdzorg en GGD Zuid-Limburg verder vorm gegeven aan de Zorg- en Advies Teams op de 13 basisscholen. Door de consultatiefunctie aan de ketenpartners in onderwijs en zorg worden opvoedvraagstukken in de 0e-lijn opgepakt, in overleg met het maatschappelijk werk, zodat deze zaken geregistreerd worden bij de betreffende instelling. Dit verklaart de terugloop van opvoedprobleemvraagstukken in de 1e-lijn. Door de vroegtijdige signalering en interventies op school is het effect van de hulpverlening hoog gebleken en naar tevredenheid van de school plaatsgevonden. De maatschappelijke problematiek van huiselijk geweld blijft evenals voorgaande jaren een aandachtspunt. In 2014 was het Maatschappelijk Werk bij 33 casussen betrokken. In het kader van het Veiligheidshuis vindt twee-wekelijks uitvoeringsoverleg plaats tussen professionals van onder andere gemeente, politie, Mondriaan, Bureau Jeugdzorg, Reclassering, Slachtofferhulp en Welsun. Ten opzichte van voorgaande jaren constateert Welsun wederom dat de tijdsinvestering per casus in grote mate is toegenomen. Dit komt onder andere door enerzijds het integraal oppakken van casussen met ketenpartners. Anderzijds is de problematiek van een casus complexer geworden. Oorzaak hiervan is de vervaging van normen en waarden in de maatschappij en de nog steeds voortdurende gevolgen van de economische recessie, wat bijdraagt aan toename van bijvoorbeeld schulden en relatieproblemen. Indien deze trend zich blijft voortzetten dan is het onontkoombaar dat er wachttijden en wachtlijsten ontstaan. Daarbij bemerkt Welsun als 1e-lijns-voorziening dat 2e-lijnsinstellingen het Algemeen Maatschappelijk Werk als een voorliggende voorziening beschouwen en dat besluiten c.q. beslissingsbevoegdheden - in tegenstelling tot voorgaande jaren - daar ook neergelegd worden. Bijvoorbeeld is dit sterk aan de orde bij cliënten van een 2e-lijns-instelling (met name de Jeugdhulpverlening en Psychiatrie). Herkomst cliënten

2014

Gemiddelde voorgaande 3 jaren (2011-2013)

Nieuwenhagen

367

30%

335

30%

Schaesberg

471

39%

453

40%

Ubach over Worms

373

31%

340

30%

3.2.7

Maatschappelijke begeleiding asielgerechtigden en taalcoaches

De werkbelasting voor de hulpverleners en vrijwilligers is bij deze doelgroep hoger c.q. zwaarder dan bij andere doelgroepen door met name de verschillen en problemen in taal, cultuur en opvatting over de hulpverlening. De doelgroep bestaat uit personen die vanuit een asielzoekerscentra naar aanleiding van de (landelijke) taakstelling in Landgraaf zijn komen wonen. Daarnaast bestaat de doelgroep uit enerzijds personen die naar Nederland zijn gekomen in het kader van gezinshereniging en gezinsvorming. Anderzijds bestaat de doelgroep uit pardongerechtigden. De doelgroep krijgt in het kader van de maatschappelijke begeleiding: opvang en intake, woningbemiddeling, bemiddeling uitkering en trajectbegeleiding inzake integratie en reintegratie scholing en arbeid. Na het begeleidingstraject is de doelgroep aangewezen op de reguliere hulpverlening. Omdat in deze groep vaak sprake is van complexe problematiek, doen zij regelmatig beroep op het Maatschappelijk Werk (zie eveneens steunen leuncontact Maatschappelijk Werk).

! 27


Asielzoekers die het recht hebben gekregen om - in elk geval voor de duur van vijf jaar in Nederland te wonen, krijgen ondersteuning om hun weg te vinden in de samenleving. De maatschappelijke begeleiding begint al in de voorfase van de verhuizing naar Landgraaf. Asielzoekers, de Nederlandse taal niet machtig, hebben hulp nodig bij vrijwel alle praktische zaken die op hen afkomen: bij het tekenen van hun huurcontract, inschrijven bij de gemeente en bij UWV, het huis moet worden ingericht, inkomen moet worden geregeld, kinderen moeten naar school, ouders naar de inburgering, kinderen naar de opvang, verzekeringen worden afgesloten, met andere woorden zij moeten zoals iedere Nederlander worden voorzien van hun basisstructuur inzake wonen, financiën, scholing en dagritme. De agogische kracht van Welsun werkt hierin intensief samen met een vrijwilligersgroep, bestaande uit zowel allochtone als autochtone Nederlanders. Goede begeleiding zorgt ervoor dat mensen later meer kans hebben niet in de financiële problemen te komen en later niet nóg meer druk op de sociale voorzieningen hoeven te leggen. Door de grote stroom vluchtelingen uit Syrië is in 2014 de instroom van asielgerechtigden ongeveer verdubbeld. Ook voor 2015 is de verwachting inmiddels naar boven bijgesteld. De mensen komen vanuit een asielzoekerscentrum (AZC). Daarnaast betreft het vaak nareizende gezinsleden die in een later stadium alsnog met hun gezin worden herenigd. Het betreft veelal een complexe problematiek. Als hulpverlener wordt hier veel van je gevraagd. Behalve een gebrek aan taalkennis en een sociaal netwerk, spelen voor veel vluchtelingen andere complicerende factoren een rol. Zo hebben veel vluchtelingen last van stress of psychische problemen door wat ze hebben meegemaakt. Ook spelen cultuurverschillen en wantrouwen tegenover overheidsbeambten vaak een rol vanuit de ervaringen uit het land van herkomst. De taalbarrière, cultuurverschil en het hebben van een andere opvatting over hulpverlening maken het werk erg intensief maar daarnaast ook boeiend. Zo moeten er, in samenspraak en samenwerking, oplossingen worden gerealiseerd. Vindingrijk en daadkrachtig. De complexe problematiek in combinatie met de weten regelgeving inzake inkomsten en toeslagen leidt bij veel asielgerechtigden tot financiële noden. Hierdoor is men gedurende langere perioden van enkele maanden tot vaak langer dan een jaar aangewezen op ondersteuning van het Consuminderhuis Parkstad en de voedselbank. Het uiteindelijke doel is dat gedurende het begeleidingstraject en in de volgende reguliere hulpverleningsfase de nieuwkomer zover is geïntegreerd dat hij of zij voldoende zelfredzaam zal zijn om zelf de juiste weg te vinden in onze maatschappij. Maatschappelijke begeleiding is er altijd op gericht mensen zo snel mogelijk zelfstandig en onafhankelijk te maken. Hoe snel dat gaat, verschilt per persoon. De een leert de Nederlandse taal bijvoorbeeld sneller dan de ander, of maakt gemakkelijker vrienden. De lengte van de begeleidingsperiode is dan ook erg afhankelijk van de persoon in kwestie en de situatie waarin hij of zij zich bevindt. Het aantal vrijwilligers betreft momenteel 11 personen. Hiervan zijn 7 personen actief betrokken bij de begeleiding en beschikt Welsun over de hulp van 4 taalcoaches. Kengetallen In de maatschappelijke begeleiding asielgerechtigden zaten 46 personen (21 nieuwe trajecten). Een traject kan uit meerdere personen bestaan.

4

Dienstverlening Ouderenwerk

Deze verslagperiode zijn 2 medewerkers (2,05 fte) in de uitvoering werkzaam geweest.

! 28


Veel ouderen willen zo lang mogelijk zelfstandig in hun vertrouwde omgeving blijven wonen. Welzijn en welzijnsvoorzieningen zullen dan ook in de toekomst voor ouderen steeds belangrijker worden. Om dat zelfstandig wonen mogelijk te maken hebben ze vaak hulp nodig bij onder andere het zoeken naar de juiste voorzieningen op het gebied van wonen, welzijn en zorg. De professionals in de keten wonen, welzijn en zorg, de ouderenadviseurs in het bijzonder, helpen hen gericht met het beantwoorden van vragen en het vinden en verwijzen naar de juiste voorziening. Dit gebeurt al dan niet in samenwerking met vrijwilligers(organisaties). Zij hebben veel te maken met ouderen die vereenzamen en een beperkt sociaal netwerk hebben en moeilijk aansluiting bij anderen vinden. Sommige ouderen hebben een duidelijk andere wens dan familie of hulpverleners, kiezen voor een bepaalde levenswijze of weigeren hulp. Veel ouderen hebben te maken met problemen op meer domeinen: naast materiële problemen, ook problemen op het gebied van lichaam en geest en sociale netwerken. 4.1

Ouderenadvisering

Bij de kerntaak ouderenadvisering ligt de nadruk op het werven, trainen, faciliteren en coachen van vrijwilligers, die ingezet worden in het project Ouderenadvisering. Momenteel zijn 22 vrijwilligers actief in het project Ouderenadvisering waarvan 5 als ondersteuner (thuis)administratie, 9 als ondersteuner voor hulp bij het invullen van belastingformulieren en 8 als ouderenadviseur. Alle vrijwilligers behoren tot de doelgroep 55+. Sinds 2004 geeft Welsun in Landgraaf in opdracht van de gemeente en op verzoek van de Seniorenraad uitvoering aan het project Ouderenadvisering, waarvan de kerntaken als volgt gedefinieerd kunnen worden: het preventief bezoeken van 75-jarigen in de gemeente Landgraaf met als doel ouderen zo lang mogelijk zelfstandig te laten wonen met een optimaal gebruik van de voorzieningen op het gebied van wonen, welzijn, zorg en financiën; het signaleren van vragen en problemen bij deze groep en, daar waar nodig, het inschakelen van hulp- en dienstverlening; het in beeld brengen van de woon- en leefsituatie van de ouderen, om zodoende lokaal ouderenbeleid mede vorm te kunnen geven. Bij de realisering van de kerntaak ouderenadvisering is bewust gekozen voor een duale inzet van vrijwillige ouderenadviseurs, in combinatie met een professionele ouderenadviseur, op basis van gelijkwaardigheid tussen beroepskracht en vrijwilliger. Motieven voor de inschakeling van vrijwillige ouderenadviseurs zijn dat hierdoor kennis en kwaliteiten, verworven door werk en levenservaring, behouden blijven voor de samenleving en de jonge oudere maatschappelijk actief en betrokken blijft op de samenleving. De rol van de professionele ouderenwerker van Welsun verschuift in het project deels van uitvoerder naar coach van de vrijwilligers, waarin het werven, trainen, begeleiden, faciliteren en ondersteunen van de vrijwilligers belangrijke taken zijn, evenals de bewaking van de voortgang en kwaliteit van de te leveren dienst. Dit vergt ook een andere wijze van denken van de beroepskracht en stelt hogere eisen aan zijn beroepsvaardigheden. Bij de taakverdeling tussen beroepskracht en vrijwilligers in het project worden de uitgangspunten gehanteerd, zoals geformuleerd in het landelijke stimuleringsprogramma Vrijwilligers in Ouderenadvisering, onderschreven door de VNG, MO-groep en CSO. Kort gezegd wordt hierbij de visie aangehangen van de complementariteit van vrijwilligers en beroepskrachten in ouderenadvisering: ouderen ervaren de hulp van de vrijwilliger als een laagdrempelige voorziening en vrijwilligers weten vaak goed wat er speelt onder ouderen in de buurt/wijk waar ze wonen. Vrijwilligers behandelen over het algemeen de enkelvoudige vragen via informatie en advies;

! 29


-

4.2

de beroepskracht behandelt de meervoudige, complexe vragen. Beroepskrachten beschikken immers over professionele kennis over ouderen, voorzieningen en methodieken van ouderenadvisering en hebben professionele netwerken. Huiskamerprojecten

Betreffende de kerntaak ondersteuning van sociaal-culturele activiteiten ligt de nadruk van het Ouderenwerk bij de ondersteuning en begeleiding van 17 huiskamerprojecten (1221 leden en 80.897 gebruikers per jaar). Huiskamerprojecten hebben tot doel om de maatschappelijke participatie en sociale ontmoeting van ouderen in hun eigen woon- en leefomgeving te bevorderen, door bijvoorbeeld deel te nemen aan door henzelf georganiseerde activiteiten. In totaal zijn 213 vrijwilligers actief als bestuurslid, ondersteuning in het beheer en/of het organiseren van activiteiten. Circa 80 van de 213 vrijwilligers hebben intensief contact met medewerkers van Welsun inzake informatie, advies en ondersteuning bij hun activiteiten en diverse projecten, zoals het ‘PC-project De Landgraafse huiskamerprojecten gaan digitaal’ en het ‘Open Tafel Project’. Een huiskamerproject is een buurtgerichte ontmoetings- en activiteitenruimte in principe voor alle leeftijdscategorieën, maar vanuit oorsprong in het bijzonder voor ouderen. Het is een goed bereikbare voorziening dichtbij huis in de eigen vertrouwde omgeving. Twaalf van de 17 huiskamerprojecten beschikken over een eigen ontmoetingsruimte, meestal gelegen binnen een seniorencomplex. De anderen maken gebruik van een ruimte van een verenigingsgebouw, wijkcentrum of kerkzaaltje. De huiskamerprojecten kennen allen een verenigingsvorm met een eigen bestuur en vrijwilligersgroepen. Bij het runnen van hun eigen accommodatie en organisatie kan een beroep worden gedaan op de hulp, ondersteuning en advies van het Ouderenwerk van Welsun. De agogische begeleiding bestaat uit coördinatie en ondersteuning en deskundigheidsbevordering van de besturen en vrijwilligers. De (senioren)complexen zijn door de woningcorporaties gerealiseerd op basis van de criteria ‘kleiner wonen’, ‘sociaal veilig’ en ‘dichtbij voorzieningen’. De ontmoetingsruimtes worden door ouderen-vrijwilligers, verenigd in een bestuur of werkgroep, zelfstandig gerund op het vlak van beheer en exploitatie, gebruik van de ruimte, financiën en verzekeringen. De agogische begeleiding door Welsun bestaat met name uit de coördinatie en ondersteuning van de besturen en vrijwilligers. Dit sluit aan op de visie en missie van Welsun, evenals het motto ‘voordoen, samendoen, zelfdoen’: in een inkrimpende verzorgingsstaat dient een groter beroep te worden gedaan op het eigen initiatief van mensen. Daarnaast is sprake van vergrijzing en een stijgende levensverwachting, waardoor de zorgen welzijnsvraag toeneemt in kwaliteit en complexiteit. Met de toename van de zorgkosten leveren de huiskamerprojecten een belangrijke bijdrage in het terugdringen van deze kosten. Immers: ‘een ons welzijn, scheelt een kilo zorg’! Ouderen voelen zich met deze welzijnsvoorziening daadwerkelijk beter, ook lichamelijk. Bovendien spelen de huiskamerprojecten, in de toekomst, een nog grotere rol van betekenis als een voorliggende voorziening. De huidige, doch ook toekomstige huiskamerprojecten, dienen gebaseerd te blijven op het principe van de zelfwerkzaamheid, zelforganisatie en eigen verantwoordelijkheid van ouderen-vrijwilligers, waarbij de burger vanaf circa 50 jaar vroegtijdig betrokken dient te worden bij zijn eigen sociale context en de instandhouding en verbetering van zijn eigen woon- en leefomgeving. De leeftijd en het vermogen van ouderen om zelfstandig activiteiten te organiseren bepaalt in hoge mate het functioneren van de huiskamerprojecten. Met name de categorie tussen 55 en 75 jaar is actief; daarboven neemt de mogelijkheid en bereidheid om activiteiten te organiseren of daarin te participeren af. Ook het voldoen aan externe regelgeving vormt voor veel huiskamerprojecten een obstakel, zowel organisatorisch als

! 30


financieel. Te denken valt aan de aanvraag van een gebruikers- of horecavergunning en het voorzien in bedrijfshulpverlening. Naast de hieraan verbonden kosten zijn ouderen naarmate ze ouder worden minder bereid de daarvoor noodzakelijke diploma’s te behalen. 4.2.1

Project Gezamenlijk Eten

Parkstad kent een sterke vergrijzing. Veel ouderen zijn alleenstaand. Op het gebied van gezond eten betekent dit: alleen boodschappen doen, alleen koken en alleen eten. Dit is niet gezellig. Vaak hoor je ouderen zeggen dat het “in je eentje niet zo lekker smaakt”. Velen besteden daarom niet veel zorg aan warm, gezond en voldoende eten. Dit is één van de redenen waarom met het Open Tafel Project werd gestart. A. Open Tafel Project: Veel ouderen hebben om diverse redenen niet meer de mogelijkheid buitenshuis te eten. Daarom bootst Welsun in het huiskamerproject in de Kerkstraat te Waubach de sfeer van een restaurant na. Vrijwilligers uit het eigen seniorencomplex zorgen voor de gezellige inrichting en bediening. Gezamenlijk eten is namelijk een sociaal feestelijk gebeuren, waarvoor men ruimschoots de tijd neemt. Bewoners worden op deze manier actief bij de organisatie betrokken. De maaltijden werden in het verleden geleverd door de afdeling Food & Catering van de Meander Zorggroep. Na een reorganisatie verloopt de levering nu door ‘Keuken Limburg’. Vijf vrijwilligers zorgden ervoor dat binnen dit project 960 maaltijden werden verstrekt. Het is de bedoeling om het Open Tafel Project in meerdere huiskamers vorm te geven. In 2015 start dan ook in huiskamerproject Onger Os in seniorencomplex A gen Maar een dergelijk, wekelijks project. B. Bestaande eetprojecten: Een aantal huiskamerprojecten kent binnen hun activiteitenaanbod reeds het gezamenlijk eten. Eén keer per maand of kwartaal wordt “haantjes eten”, chinezen, barbecuen of brunchen georganiseerd. Het eten wordt door particuliere bedrijven verzorgd. Huiskamerprojecten die deze activiteit op hun programma hebben staan zijn Tichelpoelen I en II, Oase, Salesianenhof, Moltweg, A gen Bruk, Lichtenberg, en Abdissenbosch. Dit jaar namen in totaal 2183 mensen aan deze activiteit deel. In totaal 31 vrijwilligers zorgden voor de organisatie en het goede verloop van deze activiteit. 4.2.2

Werkgroepen

Vereenzaming komt veel voor bij senioren, zowel sociale als emotionele. Daarnaast zijn veel ouderen vanwege lichamelijke of financiële beperkingen niet meer in staat om aan reguliere activiteiten deel te nemen. Daarom kent Landgraaf verschillende werkgroepen. In wisselende samenstelling werken vrijwilligers vanuit de Landgraafse huiskamerprojecten binnen deze werkgroepen samen met vrijwilligers vanuit de KBO, LASO, Rode Kruis en andere verenigingen. 4.2.2.1

Werkgroep Voorjaarsconcert

Het verzoek om te komen tot oprichting van de werkgroep Voorjaarsconcert kwam 14 jaar geleden vanuit de Seniorenraad. Sindsdien organiseren 9 vrijwilligers het jaarlijks Voorjaarsconcert voor ouderen. Het concert is bestemd voor ouderen die, om wat voor reden dan ook, niet meer in de gelegenheid zijn om een theater of schouwburg te bezoeken. Maximaal 220 ouderen kunnen tegen een betaalbare prijs genieten van licht klassieke en populaire muziek. In het kader van de Europese uitwisseling bezoekt ook elk jaar een grote groep ouderen uit buurgemeente Ubach Palenberg deze culturele activiteit. 4.2.2.2

! 31

Werkgroep Zomerfeest


De eerder genoemde sociale en emotionele eenzaamheid onder ouderen is een groot probleem. Vooral midden in de zomervakantie van de scholen wordt dit gevoel nog sterker ervaren, daar veel kinderen, kleinkinderen, buren en kennissen dan veelal met vakantie zijn. Daarom organiseert de werkgroep Zomerfeest vooral in deze ‘eenzame’ periode een gezellige activiteit. Het gehele feest staat in het teken van sport en beweging, gezamenlijk eten en culturele activiteiten. Zo’n 12 vrijwilligers vanuit de huiskamerprojecten en KBO werken een heel jaar toe naar dit jaarlijks terugkerend, kostendekkend evenement, waaraan maximaal 175 ouderen kunnen deelnemen. 4.2.2.3

Werkgroep Seniorencarnaval

Veel ouderen kunnen niet meer lang staan en door deze of andere beperkingen vaak geen carnavalsoptocht of -bal meer bezoeken. Een speciale werkgroep, bestaande uit de huiskamerprojecten en een carnavalsvereniging, organiseert een daverende carnavalsavond, met topartiesten uit binnen- en buitenland. Veel ouderen kijken ieder jaar uit naar deze avond, voor velen de enige carnavalsactiviteit waaraan zij kunnen deelnemen en zo dus ook aan dit stukje ‘Limburgse cultuur’. Er rijden zelfs speciale bussen door Landgraaf om de ouderen dichtbij huis te kunnen ophalen en weer veilig naar huis te kunnen brengen. 4.2.3

Samenwerking met Mondriaan en Radar

In het kader van de veranderingen in de zorg worden activiteiten georganiseerd om bewoners van de woonvormen van Mondriaan en Radar als ‘voorliggende voorziening’ deel te laten nemen aan activiteiten van de Landgraafse huiskamerprojecten. Voorzieningen dichtbij huis en vaak in de eigen buurt. Zo vonden dit jaar activiteiten plaats in huiskamerproject Lichtenberg, nabij woonvorm Heiveld van Mondriaan, nam een groep van Radar deel aan het seniorencarnaval en werkten cliënten van deze laatste instelling mee aan de organisatie van tal van activiteiten binnen wijkpunt Heereveld. 4.2.4

Wijkpunt Heereveld

Binnen wijkpunt Heereveld werkt het Ouderenwerk samen met het Opbouwwerk, de medewerkers van Meander Zorggroep en Radar, vrijwilligers van de huiskamerprojecten Oase en Terwaerderveldje, de vrijwilligers van Samen Voor Elkaar in de buurt en cliënten van Radar. Doel van het pilotproject Heereveld is het omvormen van verzorgingstehuis Heereveld tot een wijkpunt. Een buurtvoorziening voor diverse gebruikers- en leeftijdsgroepen uit Ubach over Worms. Zowel overdag als ’s avonds vinden diverse activiteiten plaats waaraan men kan deelnemen. Naast de vernieuwde brasserie vinden de activiteiten plaats binnen diverse locaties van het zorgcentrum en de beide naastgelegen huiskamerprojecten. Behalve vaste wekelijkse activiteiten vond dit jaar een open dag plaats en werden activiteiten georganiseerd in het kader van de landelijke dag van zorg en welzijn, NL.Doet, Burendag etc. 4.2.5

PC-project ‘De Landgraafse huiskamerprojecten gaan digitaal’

Dit computerproject stelt ouderen direct of indirect in de gelegenheid om kennis te maken met de moderne media, zoals Internet als informatiebron. Hiermee worden ouderen gestimuleerd tot een grotere sociale zelfredzaamheid, onder het motto ‘voordoen, samendoen, zelfdoen’. Het tweede doel van dit project is het tegengaan van vereenzaming. Alleen of samen met andere ouderen in een huiskamerproject leren chatten levert mensen de nodige sociale contacten op. De computers vormen daarmee een laagdrempelige voorziening dichtbij de eigen (senioren)woning in de directe woonomgeving. Er zijn 14 vrijwilligers actief betrokken bij dit project. Zij geven les aan 49 vaste leden. In 2014 maakten ouderen 1982 keer gebruik van het pc-project. 4.2.6

! 32

Activiteitenbemiddeling


De activiteitenbemiddeling brengt mensen die gezelligheid zoeken en samen van activiteiten willen genieten met elkaar in contact. Daarbij kan gedacht worden aan samen koffie drinken, een middagje winkelen of samen een hobby uitoefenen. De grootte van de groepen verschilt van twee personen tot meerdere, afhankelijk van de wens van de ouderen. Voor deelname kunnen belangstellenden telefonisch contact opnemen en aangeven wat hij/zij graag samen met één of meerdere personen zou willen doen. Indien iemand met dezelfde interesse zich heeft gemeld, worden de desbetreffende telefoonnummers doorgegeven. 4.2.7

Administratieve ondersteuning

Thuisadministratie In de ingewikkelde samenleving hebben steeds meer zelfstandig wonende ouderen problemen met het voeren van hun administratie en het bijhouden van hun post. Een deel van deze mensen kan hiervoor een beroep doen op kinderen, vrienden en kennissen. Er zijn echter ook veel ouderen die niemand hebben waarop zij een beroep kunnen doen als het (even) niet meer lukt. In die situatie kan er een beroep gedaan worden op administratieve ondersteuning. De administratieve ondersteuners brengen dan in één of meerdere bezoeken de papieren weer op orde. Zij kunnen aansluitend helpen het overzicht te behouden door éénmaal per 2 of 3 weken samen met de klant de papieren te bekijken. Zij helpen bij wat wel en niet weg kan en bij het ordenen van wat bewaard kan worden. Hulp bij het invullen van formulieren Wekelijks zijn er administratieve ondersteuners op kantoor die behulpzaam zijn bij het invullen van papieren of aanvragen van voorzieningen. De administratieve ondersteuner bekijkt met de klant de papieren en vult deze samen met betrokkene in. Belastingservice De belastingservice is bedoeld voor mensen die zelf niet in staat zijn de aangifte te doen en die gezien hun inkomen dit niet bij een professioneel bureau kunnen laten invullen. Er wordt een kleine kostenvergoeding van € 5 gevraagd voor telefoon en kopieën/prints. Samen met de klant worden de belastingpapieren ingevuld en opgestuurd naar de belastingsdienst. 4.2.8

Ontmoetingsgroep voor nabestaanden

Korte tijd na het overlijden van de partner is er voldoende aandacht van familie, vrienden en kennissen. Na verloop van tijd echter kan deze aandacht verminderen. Het Ouderenwerk en Maatschappelijk Werk begeleiden betrokkenen via een ontmoetingsgroep. Het verdriet en pijn is voor iedereen herkenbaar. Men kan er met elkaar over praten. Samen wordt gezocht naar mogelijkheden om het verdriet een plaats te geven. In 2014 is één ontmoetingsgroep gestart waaraan 7 personen deelgenomen hebben. 4.3 Kengetallen Ouderenwerk De instroom van ouderen over het jaar 2014 geeft nagenoeg eenzelfde beeld als 2013, te weten: Vrijwillige ouderenadviseurs: - aantal personen één of meerdere keren bezocht: 75-jarigen: 163 personen 85-jarigen: 75 personen - 8 vrijwillige ouderenadviseurs, éénmaal per maand vergadering.

! 33


De vrijwilligers worden indien er vragen en problemen zijn individueel ondersteund. - 6 themabijeenkomsten: Belastingaangifte 2013, Dementie, Altijd Weekend, Palliatieve zorg, Behoud kwaliteit van leven voor ouderen en Osteopathie. - Door gemeente georganiseerde netwerkbijeenkomst over Eenzaamheid. Administratieve ondersteuning: Thuisadministratie: - 72 personen worden maandelijks of tweemaandelijks door 5 vrijwilligers bezocht. - Invullen van formulieren: Ongeveer 160 ouderen hebben gebruik gemaakt van deze voorziening. - Belastingservice: 9 vrijwillige belastingadviseurs hebben 450 belastingaangiftes 2013 ingevuld. Samenwerkingsprojecten: Altijd Weekend: - In 2014 is er een themadag georganiseerd door de gemeente, KBO, GGD en het Ouderenwerk van Welsun over gezond ouder worden onder de titel Altijd Weekend. - Er zijn diverse voorbereidingsbijeenkomsten in 2014 geweest. Harteklop: - Diverse overleggen met de drie wijkpunten, open eettafels, project Samen koken, Samen eten, Kerst- en Paashuiskamer, Denktank; - Multi-disciplinair overleg huisarts Boode: 6 maal per jaar overleg met huisarts, praktijkondersteuner, zichtbare schakels, zorgconsulente, fysiotherapeut en het Ouderenwerk van Welsun. Netwerk vrijwilligers: 2 maal per jaar overleg met Ruggesteun, KBO, Zonnebloem, de diaconie van diverse parochies en het Ouderenwerk van Welsun over de huisbezoeken, waarbij meerdere instanties betrokken zijn of personen zijn doorverwezen. Contacten: KBO, Harteklop, beroepskracht en vrijwilliger Ouderenwerk organiseren 2 maal per jaar een bijeenkomst voor personen die een maatje zoeken. Het afgelopen jaar hebben 40 personen deze bijeenkomst bezocht en 20 personen een afspraken gemaakt om nader kennis te maken met elkaar. Ouderenmishandeling: 2 maal per jaar wordt er door de GGD een netwerkbijeenkomst Ouderenmishandeling georganiseerd. Deze bijeenkomsten worden door een beroepskracht van het Maatschappelijk Werk en Ouderenwerk bezocht. 5

Dienstverlening Buurt-opbouw-jongerenwerk

In 2014 heeft het Buurt-opbouw-jongerenwerk 5 medewerkers (4,75 fte per 31 december) ter beschikking gehad. Sinds 2011 is bij het Buurt-opbouw-jongerenwerk van Welsun een bedrijfsvoeringmodel ingevoerd, gebaseerd op het principe dat elke kern/wijk een Buurt-opbouw-jongerenwerk-functionaris kent. Na 2011 hebben zich veel veranderingen in het sociaal domein voorgedaan, die ertoe nopen tot een herbezinning op het bedrijfsvoeringmodel en een herijking van taken en verantwoordelijkheden van deze functionele kerndiscipline over te gaan. Najaar 2014 is Welsun gestart met het afstemmen van het Buurt-opbouw-jongerenwerk op deze wijzigingen, die in 2015 hun beslag krijgen.

! 34


Per 1 januari 2015 is de kanteling Wmo en de transities naar de gemeenten (functiebegeleiding van AWBZ naar Wmo, Participatiewet en jeugdzorg) een feit. Deze ontwikkelingen betekenen dat meer wordt ingezet op de participatiesamenleving, burgerkracht en eigen initiatief. Doordat het rijk gemeenten meer taken en verantwoordelijkheden geeft op de terreinen jeugdzorg, werk, participatie, inkomen en persoonlijke begeleiding en verzorging, heeft de gemeente gekozen voor een samenhangende aanpak voor het hele sociale domein, waarbij de professionele zorg, ondersteuning en dienstverlening dichtbij de burgers wordt georganiseerd. De gemeente kiest er onder andere voor om middels wijkteams hieraan invulling te geven. Welsun is hierbij betrokken via een drietal medewerkers die in het wijkteam zitting hebben, te weten één Ouderenwerker en twee Maatschappelijk Werkers. Ook heeft de gemeente Welsun per brief d.d. 16 december 2014 aangekondigd de Vrijwilligerscentrale Landgraaf te ontmantelen per 31 december 2014 en heeft zij Welsun verzocht een voorstel uit te brengen voor oprichting en inrichting van een Vrijwilligerscentrale-nieuwe-stijl. De oude Vrijwilligerscentrale is te kwetsbaar om in de huidige vorm op de vele ontwikkelingen in het sociale (informele) domein te anticiperen. Daarbij komt dat de gemeente besloten heeft het vrijwilligersbeleid op een andere wijze vorm te geven. In het toekomstig vrijwilligerswerkbeleid gaat het vooral om de bewustwording dat burgers meer eigen verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid krijgen. Dit past geheel bij de eerder geschetste ontwikkelingen. De Welsun-aanpak van het ‘voordoen, samendoen, zelfdoen’ draagt hieraan bij en heeft de attitude van burgers in alle leeftijdscategorieën in zekere mate in positieve zin veranderd. Naast de Vrijwilligerscentrale Landgraaf is Welsun ervaringsdeskundige als het gaat om het werven, begeleiden, coachen en faciliteren van vrijwilligers. Welsun onderkent het belang van haar vrijwilligers en ziet ze als een identiteitsbepalende factor. De afgelopen 10 jaar heeft Welsun als organisatie de nodige expertise op het terrein van het vrijwilligerswerk opgebouwd. Tegen de achtergrond van deze ontwikkelingen en het feit dat Welsun nu reeds wenst te anticiperen op het feit dat één agogisch medewerker van het Buurt-opbouwjongerenwerk op 13 juni 2016 met pensioen gaat, heeft Welsun besloten het bestaande bedrijfsvoeringmodel te wijzigen en over te gaan tot een andere invulling van de taken en verantwoordelijkheden van deze functionele kerndiscipline. Uitgangspunt van het model is dat elke kern zijn eigen Buurt-opbouw-jongerenwerker als aandachtsfunctionaris heeft: - één medewerker wordt Buurt-opbouw-jongerenwerker met als aandachtgebied de wijk Nieuwenhagen en samen met een collega aandachtsfunctionaris Schaesberg; - één medewerker blijft Buurt-opbouw-jongerenwerker met als aandachtgebied de wijk Ubach over Worms. Naast het Buurt-opbouw-jongerenwerk zal betrokkene ook schaduwtaken van een Ouderenwerker verrichten op het terrein van de Landgraafse huiskamerprojecten; - de huidige medewerker blijft zijn reguliere werkzaamheden in Buurthuis De Molt verrichten en tevens het Kindervakantiewerk, Kinderwerk, Kakert en de Buitenspeeldag Landgraaf-breed. Verder zal hij taken oppakken in het kader van de integratie van asielgerechtigden in de samenleving. Ook zal hij taken vervullen op het gebied van het vrijwilligerswerk in relatie tot de Vrijwilligerscentrale-nieuwe-stijl; - per 1 september 2014 heeft Welsun een nieuwe medewerkster aangetrokken voor 20 uur per week die belast is het (ambulant) Jongerenwerk. Daarnaast is zij samen met een collega contactfunctionaris voor Schaesberg in het Buurt- en opbouwwerk. Per 1 februari 2015 heeft zij de beschikking over een dienstverband van 28 uur per week (20 plus 8), vooralsnog voor de periode van een jaar; - de medewerker die per 13 juni 2016 met pensioen gaat verricht per 1 februari 2015 geen taken meer in het Buurt-opbouwwerk in Schaesberg. Per die datum is betrokkene algemeen projectmedewerker. Zijn aandachtsgebieden zijn onder andere het project Buurtbemiddeling, Samen Voor Elkaar Landgraaf-breed (Schaesberg, Ubach over

! 35


Worms en Nieuwenhagen), Buurthulp, Telefooncirkel, Vrijwilligerscentrale-nieuwe-stijl en integratie van asielgerechtigden in de samenleving. Een en ander heeft tot doel om tot een betere coördinatie en afstemming van beleid te komen, zowel intern (leidinggevende-beroepskrachten c.q. schaduwhouders) alsook in de contacten met de gemeente en doelgroepen. Dit mede omdat de beperkte middelen (menskracht; geld) een nog efficiëntere en effectievere inzet van personeel noodzakelijk maken, met kortere en snellere communicatielijnen. Hierbij dient Welsun als organisatie meer dan ooit keuzes te maken en prioriteiten te stellen. Daarnaast is het wenselijk om het Buurt-opbouw-jongerenwerk te laten aansluiten op het gemeentelijk beleid: iedere wijk kent een integraal toegangsteam (wijkteam) waar de burger terechtkan voor vraagstukken inzake zorg en welzijn. De ervaring leert dat in bepaalde situaties het veel effectiever is als burgers elkaar ondersteunen dan dat professionals dit doen. Uiteraard heeft men wel iemand nodig om die burgers bij elkaar te brengen. Daar is een Buurtopbouw-werker voor nodig, die geen specialist is maar een generalist. Voordeel van deze visie is dat het mensen minder afhankelijk maakt en het bespaart geld. Ook na de herijking van de formatie c.q. taken en verantwoordelijkheden bij het Buurtopbouw-jongerenwerk blijft deze functionele kerndiscipline uitvoering geven aan het welzijnswerk-nieuwe-stijl, waarmee Welsun na de reorganisatie van 2004 is begonnen. In dat verband is indertijd bepaald om terug te gaan naar de kern van het Buurt-opbouwjongerenwerk: zorgen dat mensen elkaar ondersteunen, gebruikmaken van netwerken en zelf problemen oplossen. Hierbij is een bewuste keuze gemaakt voor een meer efficiënte en flexibele inzet van personeel in het kader van employability. De functie van Buurtopbouw-werker en die van Jongerenwerker zijn gecombineerd. Inhoudelijk betekent dit dat de beroepskracht zich meer en meer richt op de kerntaken en dat naast dit eigenlijke, agogische werk een accentverschuiving zal optreden in de richting van het (meer) werven, begeleiden en ondersteunen van een vrijwilligerskader en het leren organiseren en faciliteren van doelgroepen. Als gevolg hiervan zal de Jongerenwerker zich vooral richten op de agogische taken die basaal overeenkomen met die van de Buurt-opbouw-werker, die vanuit zijn professie meerdere doelgroepen kent, waaronder die van jongeren. Deze agogische taken zijn: - het tot stand brengen en onderhouden van sociale verbindingen; - het ontwikkelen van een eigen identiteit; - het bevorderen en stimuleren van samenwerking en samenhang tussen de diverse doelgroepen. Met deze visie sluit Welsun enerzijds aan op de noodzaak om als gevolg van de bezuinigingen van de afgelopen jaren meer in te zetten op het zelflerend vermogen en de eigen verantwoordelijkheid van burgers. Anderzijds anticipeert Welsun hiermee op de interactieve beleidsvorming die de gemeente nastreeft en waarbij burgers en instellingen actief betrokken worden bij het beleid via overleg aan de hand van onderscheiden thema’s. De voorbeeldfunctie van een vrijwilliger aangestuurd door een beroepskracht dient daarbij als kweekvijver voor toekomstig kader van vrijwilligers voor bijvoorbeeld doelgroepen en verenigingen. In het nieuwe bedrijfsvoeringmodel wordt de verantwoordelijkheid gelegd bij de agoog c.q. uitvoeringsfunctionaris: elke wijk- c.q. contactfunctionaris is verantwoordelijk voor wat er binnen zijn wijk gebeurt en dient hiervoor verantwoording af te leggen aan de directeur-bestuurder. Indien betrokkene verhinderd is, is zijn of haar schaduw verantwoordelijk. In het bedrijfsvoeringmodel is de betrokken wijk- c.q. contactfunctionaris ook verantwoordelijk voor de accommodatie die binnen zijn of haar wijk ligt, te weten Buurthuis De Molt en de jongerenhomes Heigank, Basement en De Molt. Belangrijk om op te merken is dat de kaders en spelregels van het Jongerenwerk door Welsun - c.q. de jongerenwerkers - zelf worden aangegeven en dus niet door de jongeren in kwestie. Jongeren kunnen slechts in de jongerenhomes terecht onder de condities die Welsun stelt. De agogische krachten bepalen naar eigen inzicht of jongeren in voorkomende gevallen de toegang tot het jongerenhome ontzegd dient te worden. De

! 36


facilitering die het Jongerenwerk jongeren biedt (agogisch; ruimtelijk; programmatisch) dient daarmee door de jongeren verdiend te worden en is geen vanzelfsprekendheid. Wel zal Welsun gemaakte keuzes, vooraf, dienen te (kunnen) analyseren en beargumenteren richting directeur-bestuurder en de gemeente. Bijkomend voordeel van het bedrijfsvoeringmodel is dat de wijkcoördinatoren van de gemeente per wijk ook een ‘counterpart’ hebben die zij kunnen aanspreken. Het model biedt een oplossing voor de kwetsbaarheid van het Buurt-opbouw-jongerenwerk en de onduidelijkheid in taken en uitvoering. Bovendien past het model beter bij de rol van Welsun als adviseur in plaats van belangenbehartiger. De implicaties van het model voor de taakverschuivingen of werkdruk zullen in de praktijk naar verwachting beperkt blijven, aangezien niet alle buurtverenigingen even actief zijn en daarmee niet evenveel ondersteuning of begeleiding van Welsun vergen. Daarnaast dienen beroepskrachten klantgroepen ook los te laten, dit in het kader van de instellingsdoelstelling ‘voordoen, samendoen, zelfdoen’ en meer taken te delegeren aan vrijwilligers. Het model benadrukt een nog flexibelere inzet van personeel, waarbij beroepskrachten elkaar dienen te ondersteunen (schaduw) en waar nodig bij te staan. Er dient voorkomen te worden dat individuele beroepskrachten overbelast raken. Dit vloeit voort uit de kracht van de Buurt-opbouw-jongerenwerker nieuwe stijl: hij/zij is een generalist, die met alle doelgroepen overweg moet kunnen (van jong tot oud) en dus ook multi-inzetbaar is. 5.1

Ambulant Jongerenwerk

Jongerenwerk is een vrijblijvende vorm van begeleide vrijetijdsbesteding voor (groepen) jongeren, uitgevoerd door agogische beroepskrachten en met een pedagogische doelstelling: het begeleiden van jongeren op weg naar zelfstandigheid en volwassenheid door te werken aan een positieve gedragsbeïnvloeding. Bij het ambulant Jongerenwerk gaat het erom jongeren op hun eigen ontmoetingsplekken op te zoeken en ze vervolgens individueel of in groepsverband ondersteuning in combinatie met activiteiten te bieden. Deze vorm van Jongerenwerk bevindt zich op het snijvlak van vrijetijdsbesteding en dienstverlening. De doelgroep bestaat voornamelijk uit jongeren vanaf de leeftijdscategorie 14 tot 23 jaar. Het ambulant Jongerenwerk speelt zich voornamelijk op straat af of op die plekken waar jongeren te vinden zijn (diverse hangplekken, jongerenhomes etc.). De rol van het Jongerenwerk is die van intermediair tussen de leefwereld van jongeren en de bredere sociale context (leefomgeving; instellingen, regelgeving). Door contactlegging met de jongere en het leggen van een vertrouwensrelatie probeert de agoog het gedrag van de jongeren te beïnvloeden. Het Jongerenwerk is echter niet alleen belangenbehartiger van jongeren, maar heeft ook een bemiddelende rol naar anderen, zoals buurtbewoners, onder andere in conflictsituaties. Het ambulant Jongerenwerk vindt plaats in twee fases, namelijk monitoring en contactlegging. Tijdens de ambulante ronde worden ontmoetingsplekken van groepen jeugd bezocht door de Jongerenwerkers. De route wordt bepaald aan de hand van meldingen jeugdoverlast, tips van partners (politie, gemeente en HEEMwonen) en bij Welsun reeds bekende locaties waar jeugd verblijft. In de eerste fase ‘monitoring’ worden de locaties op verschillende dagen en tijdstippen bezocht. Er wordt dan onder andere bekeken of er een groep wordt aangetroffen, uit hoeveel personen deze groep bestaat, hoe laat deze groep is aangetroffen en wat hun gedragingen zijn. Als een groep vaker dan één keer aangetroffen wordt en er dus gesproken kan worden over een vaste groep, treedt de volgende fase in werking. In de fase contactlegging stapt de Jongerenwerker op de groep af om daarmee in gesprek te komen. Er wordt kort uitgelegd wat het Jongerenwerk inhoudt en wat zij voor de groepen kunnen betekenen. Van hieruit wordt een vertrouwensband opgebouwd tussen de Jongerenwerker en de groep. Deze vertrouwensband is nodig voor een positieve gedragsbeïnvloeding. 

! 37


In 2014 heeft het ambulant Jongerenwerk 55 verschillende locaties in Landgraaf gemonitord en contact gehad met 17 verschillende vaste jeugdgroepen op straat. Zodra er gedurende een langere periode tijdens de monitoring geen groepen worden aangetroffen op een locatie, wordt dit teruggekoppeld in het JOS-overleg. Zodra de partners hetzelfde ervaren, zal de locatie van de route worden verwijderd of slechts incidenteel worden bezocht. Indien er een melding is binnengekomen van deze locatie, zal de beslissing ook kenbaar gemaakt worden aan de melder. In de praktijk is gebleken dat het opbouwen van een relatie met jongeren een complex proces is dat door incidenten aan verandering onderhevig is. Verandering van samenstelling van groep en groepsgrootte enerzijds en anderzijds het feit dat het opbouwen van een relatie met een groep complex is door tijdgebrek (prioriteiten moeten stellen) als gevolg van de dubbelfunctie. Daarnaast blijkt er een discrepantie te bestaan tussen belangen (behartigen) van buurtbewoners, groepen en jongerengroepen. 5.1.1

Ambulante activiteiten

De activiteiten zijn gericht op het bevorderen van volwaardige participatie van jongeren in de samenleving en op individuele zelfredzaamheid bij deelname aan het maatschappelijk leven. Door de vertrouwensrelatie van de Jongerenwerker met de jongeren kan een brug geslagen worden tussen behoeften van jongeren en de eisen die in de samenleving worden gesteld. Een belangrijk neveneffect is veelal dat jongeren die actief bezig zijn of waarmee een vertrouwensrelatie is ontstaan minder overlast veroorzaken, waardoor het veiligheidsgevoel in de buurt of wijk verbetert. Jaaroverzicht activiteiten ambulant Jongerenwerk 2014 Nr .

Activiteit

Groep

Aantal deeln.

Periode

1 Indoor Soccer

Hoefveld

14

April

2 Indoor Soccer

Beatrixstraat

10

April

3 Indoor Soccer

Galerij

20

Mei

4 Indoor Soccer

Akkerwinde

10

Mei

5 Indoor Soccer

Galerij

15

Juni

6 Indoor Soccer

Galerij

10

Juli

7 Poolen

Op de Kamp

6

Juli

8 Buurtbarbecue

Akkerwinde en Ter Waerden

70

Oktober

9 Indoor Soccer

Oude Markt

8

December

Galerij

7

December

10 Indoor Soccer

Bij ambulant werk worden de activiteiten ook ingezet om een beter contact te krijgen met nieuwe groepen jongeren en te bezien hoe de groepsdynamica in elkaar zit. Hierdoor ziet de Jongerenwerker sneller bij wie ze moeten zijn om afspraken te maken (leiders), waardoor (nog) beter resultaat geboekt kan worden. Dit jaar is deze aanpak gebruikt bij de nieuwe groepen Galerij en Oude Markt. Dit preventief contact heeft ertoe geleid dat met beide nieuwe groepen sneller, soepeler en beter contact is gerealiseerd. Doordat de groepen op een sportieve manier bezig zijn geweest, is het gedrag van de groepen beter inzichtelijk geworden om zo eventuele overlast te voorkomen. De Galerij-groep heeft aangegeven interesse te hebben om te sporten op maandelijkse basis.  Een ander voorbeeld van hoe een activiteit een positieve invloed kan hebben op de sociale cohesie in een wijk is de buurtbarbecue. De jongeren die voorheen voor overlast

! 38


zorgden hebben buurtbewoners uitgenodigd voor een barbecue in de wijk om de dialoog aan te gaan. Hier is positief op gereageerd en met ruim 70 deelnemers kan de formule een succes genoemd worden. Bewoners en jongeren kwamen onder het genot van een hamburger met elkaar in gesprek, hetgeen tot aanzienlijk meer onderling begrip heeft geleid. Sinds de activiteit heeft Welsun geen meldingen van deze locatie meer ontvangen. Jongeren geven aan dat als er nu iets in de wijk speelt, de bewoners zelf rechtstreeks contact zoeken met de jeugd. Ambulante Jongerenwerkers hebben daarnaast nog verschillende organisaties, bewoners en jongeren/kinderen ondersteund tijdens de diverse nationale actiedagen, zoals bijvoorbeeld: NL.Doet, Burendag, Buitenspeeldag en Kindervakantiewerk. Dit heeft ertoe geleid dat de Jongerenwerkers nog meer bekendheid hebben gekregen in de wijken en ook kennis hebben gemaakt met buurtbewoners (potentiële melders of ouders van jongeren) en jongere jeugd (toekomstige jongeren op straat). 5.2

Accommodatiegebonden Jongerenwerk

De jeugdaccommodaties brengen een diversiteit van jongeren bij elkaar (arm en rijk, jong en oud, autochtoon en allochtoon). Het stelt hen in staat elkaar te ontmoeten en deel te nemen aan een breed spectrum van activiteiten binnen de faciliteit. Met het voorzieningenaanbod van jongerenhomes wordt tevens tegemoetgekomen aan behoeften die bestaan bij de jongeren (samen tijd met elkaar doorbrengen, activiteiten organiseren, etc.). 5.2.1

Leren beheren jongerenaccommodaties

Jongeren kunnen elkaar in een ongedwongen sfeer ontmoeten, contacten leggen, hun sociale vaardigheden ontwikkelen en deelnemen aan activiteiten die hen aanspreken. Onder het motto ‘voordoen, samendoen, zelfdoen’ stelt Welsun zich ten doel jongeren te leren zelfstandig een accommodatie (jongerenhome) te beheren en te onderhouden, waar zij kunnen deelnemen aan inloop- en ontmoetingsactiviteiten van sociaal-culturele en -recreatieve aard. Het accent ligt hierbij op zelfwerkzaamheid, vrijwilligerswerk en zelfbestuur van jongeren. Door het ‘leren beheren’ wordt het eigen initiatief, de zelfstandigheid, de zelfredzaamheid en het probleem-oplossend vermogen van jongeren vergroot. De activiteiten in de jongerenhomes zijn gericht op het bevorderen van volwaardige participatie van jongeren in de samenleving en op individuele zelfredzaamheid bij deelname aan het maatschappelijk leven. Samenwerking, coördinatie en afstemming van beleid vindt plaats met ouders, verenigingsleven, gemeente, onderwijs, politie, buurtorganisaties, jeugdhulpverlening en interne disciplines van Welsun (onder andere Maatschappelijk Werk). Het betreft de eerder genoemde accommodaties: jongerenhome Basement (Abdissenbosch), Heigank (Nieuwenhagen) en De Molt (Kakert). “Leren beheren” is een continu proces, waarvan elke fase zijn eigen inhoud kent: in een voorfase ziet de agoog van Welsun erop toe dat aan een aantal randvoorwaarden voor jongerenhomes wordt voldaan (opstellen huisregels, inschatten vaardigheden/niveau van de groep, veiligheidsgaranties, etc.); “voordoen”: de agoog is in de beginfase van de activiteit fysiek frequent aanwezig en begeleidt de jongeren intensief. Centraal staan contactlegging met de doelgroep, het opbouwen van een vertrouwensrelatie en procesbegeleiding (praten, uitleggen, corrigeren); “samendoen”: de agoog is in deze laatste fase periodiek aanwezig, komt zo nu en dan langs, is mobiel bereikbaar, houdt de jongeren in de gaten, controleert en corrigeert waar nodig; “zelfdoen”: de jongeren zijn in staat het home zelfstandig te runnen, waardoor de inzet van de agoog beperkt kan blijven tot ondersteuning op afroep en interventies waar nodig.

! 39


Resultaat In de praktijk is gebleken dat het leren beheren een tijdrovend en kwetsbaar proces is. Door regelmatige wisselingen van jongeren binnen de groepen moet het proces vaak opnieuw worden opgestart of bijgesteld. Ook moet er voor nieuwe groepen extra tijd worden vrijgemaakt. De aanwezigheid en inzet van de Jongerenwerker is sterk afhankelijk van de fase waar de groepen zich in bevinden. Ook het aantal avonden en het aantal groepen die gebruik kunnen maken van de ruimte is afhankelijk van de fase waarin de groep zich bevindt. In dit verband is in 2014 verder voortgebouwd met de ‘pilot’ sociaal beheerders voor de jongerenruimtes. Dit zijn gekwalificeerde vrijwilligers die de activiteiten met jeugd ondersteunen onder verantwoordelijkheid en regie van de beroepskracht van het Buurt-opbouw-jongerenwerk. Jongerenhome Basement is het afgelopen jaar volop in gebruik genomen en inmiddels volledig geaccepteerd door de buurt (Abdissenbosch). Er hebben in 2014 twee groepen (Akkerwinde en Ter Waerden) gebruikgemaakt van de faciliteit, variërend in de leeftijd van 14 tot 24 jaar. De ruimte is twee avonden in de week bezet en het aantal jongeren bedraagt circa 35. Eind 2014 is een nieuwe groep toegeleid naar Basement. De groep bevindt zich momenteel in de fase ‘voordoen’. De tweede groep (Akkerwinde) zit momenteel in de fase van ‘samendoen’. De maandaggroep (20 personen, 16 tot 20 jaar) bevindt zich sinds oktober 2014 in jongerenhome Basement. De avonden worden druk bezocht. De jongeren bevinden zich in de fase ‘voordoen’, aangezien ze nog veel sturing nodig hebben. De groep jongeren staat doordeweeks, maar ook in de weekenden, op het terrein van sportpark Ter Waerden. Zij hebben aangegeven veel behoefte te hebben aan een overdekte ruimte waar zij samen kunnen komen. Jongerenwerkers hebben vervolgens eind 2014 alle belanghebbende partijen bij elkaar gebracht (jongeren, gemeente, bestuur Ter Waerden). Inmiddels zijn alle partijen (met ondersteuning van Welsun) met elkaar in gesprek om een Buurt-Ontmoetings-Plek te realiseren op het terrein van Ter Waerden. De woensdaggroep (15 personen, 20 tot 24 jaar, sinds 2010) bevindt zich momenteel in de fase ‘samendoen’. Zij hebben meegewerkt met het organiseren van de buurtbarbecue Akkerwinde. Sindsdien zijn er geen overlastmeldingen over deze groep meer binnengekomen. In 2014 heeft Basement voor meerdere doelen gefungeerd en niet alleen voor de recreatie van de jongeren. Welsun heeft de ruimte gebruikt voor verschillende bijeenkomsten tussen de jongeren, de gemeente en buurtbewoners van Ubach over Worms. Het doel van deze bijeenkomsten was om de verschillende partijen bij elkaar te brengen, gezamenlijk naar oplossingen te zoeken in diverse conflicten en het ontwikkelen van een Buurt-Ontmoetings-Plek. Tevens heeft Basement in 2014 meegedaan aan NL.Doet en hebben de vaste bezoekers van Basement samen met de Jongerenwerkers van de gelegenheid gebruikgemaakt om de ruimte op te knappen. Hierdoor hebben de jongeren meer verantwoordelijkheden genomen om de ruimte op orde te houden.  Jongerenhome Heigank leent zich voor gebruik door meerdere groepen. Er is wel sprake van verloop onder de groepen, deze wisselen nogal eens van samenstelling en dit betekent dat afspraken inzake beheer en gebruik (“leren beheren”) van de ruimte aan verandering onderhevig zijn. De maandaggroep (20 personen, 18 tot 21 jaar) zit sinds 2012 in het jongerenhome. De groep bevindt zich op dit moment in de eerste fase van ‘zelfdoen’. Ze hebben nog geen sleutel, maar verder wordt verwacht dat de groep het overgrote deel zelf kan regelen. Gezien de veranderingen binnen de groep en het wegvallen van een aantal sleutelfiguren heeft de Jongerenwerker er nog geen vertrouwen in om de sleutel aan de groep te overhandigen. Sinds begin 2014 is de groep kleiner geworden (verbroken relaties en te druk met werk/opleiding). Inmiddels is het aantal bezoekers van 30 naar gemiddeld 15 per avond gegaan.

! 40


De dinsdaggroep (20 personen, 15 tot en met 17 jaar) bevindt zich sinds april 2014 in het jongerenhome. De groep is naar aanleiding van de integrale aanpak Op de Kamp doorverwezen naar het jongerenhome. De groep zit nog in de fase ‘voordoen’. De Jongerenwerkers gebruiken op dit moment alle activiteiten binnen de jongerenruimte om de jongeren te binden aan de ruimte en de groep beter te leren kennen. Door het nieuwe NIX<18-beleid, waar begin dit jaar nog veel onduidelijkheid over was, waren de regels binnen het jongerenhome volgens de groep ‘te streng’. Hierdoor is een deel weggebleven. De groep die overbleef heeft later dit jaar ruzie gekregen. Sindsdien is de groep noch in het jongerenhome, noch op straat aangetroffen. De woensdaggroep (12 personen, 14 tot 18 jaar) bevindt zich sinds 2009 in het jongerenhome. Door een meer activiteitgericht aanbod te creëren voor de groep en deze hierin te laten participeren, is de fase van ‘samendoen’ bereikt. Gezien hun jonge leeftijd zijn de criteria aangepast en is het niet mogelijk om de groep alleen te laten in het gebouw. Door het nieuwe NIX<18-beleid is een groot deel van de groep vertrokken. Hierdoor staat dit gedeelte van de groep weer op straat (Op de Kamp). Gelukkig heeft Welsun door de goede contacten met de groep afspraken kunnen maken over hun gedrag op straat. De jongeren die nu nog in het jongerenhome verblijven is door Welsun verzocht om de groep, indien mogelijk, uit te breiden. Door hun goede gedrag en het bereiken van de volgende fase, mochten zij vanaf het tweede kwartaal een half uur langer in het jongerenhome verblijven. Tevens heeft jongerenhome Heigank een samenwerking met Radar. Onder begeleiding kunnen zij met hun cliënten gebruik maken van de ruimte en de materialen. Dit doen zij in de weekenden wanneer het Jongerenwerk geen gebruik maakt van de ruimte. Ook is er het afgelopen jaar een afspraak gemaakt met Omroep Landgraaf over incidenteel gebruik van de ruimte in verband met een jongerenprogramma. Echter heeft Welsun tot op heden nog niets vernomen van de programmamakers.  

Cycling Events heeft in 2014 fitnessapparatuur gesponsord, waardoor Heigank nu de beschikking heeft over een kleine fitnessruimte. De jongeren krijgen hierdoor de kans om kosteloos te sporten en bewegen tijdens hun verblijf in het jongerenhome.  

In verband met een brand en waterschade is het jongerenhome gedurende de maanden augustus en september gesloten geweest. Op dit moment zijn er geen groepen die gebruik maken van jongerenhome De Molt. Dit heeft met de ligging te maken. Groepen uit het Eikske geven wel aan behoefte te hebben aan een jongerenhome, maar willen hier niet voor naar de Kakert gaan. Wel wordt de ruimte gebruikt om vanuit het ambulant jongerenwerk een activiteit aan te bieden (film, spelletjes, darten, etc.) aan de jeugd uit Schaesberg. Het Jongerenwerk hoopt op deze manier de jongeren aan de ruimte te binden en ze hier in de toekomst een plek te kunnen bieden. Eind 2014 heeft een groep uit de Kakert aangegeven interesse te hebben in een avond in de jongerenruimte. In 2015 wordt deze vraag opgepakt. In april 2014 is een samenwerking met het Brandenberg-college gestart. De collega van de Brandenberg had een ruimte ter beschikking, waar het jongerenwerk na schooltijd een inloop voor jongeren kon creëren. De proefperiode heeft plaatsgevonden tussen april en juli. Uit de evaluatie van deze periode bleek dat het animo met name vanuit de onderbouw kwam. In november is er een tweede overleg geweest om van start te gaan in het nieuwe schooljaar. Het Jongerenwerk heeft aangegeven dat zij door taakverschuivingen binnen het team Buurt-opbouw-jongerenwerk de vrijwilligers van de ‘chill-ruimte’ enkel kunnen ondersteunen en sturen, maar zij geen tijd hebben om de middagen zelf te draaien. Er wordt nu door de school gezocht naar voldoende vrijwilligers. 5.2.2

Accommodatiegebonden activiteiten 

Jaaroverzicht activiteiten accommodatiegebonden jongerenwerk 2014

! 41


Jongerenhome Basement Nr.

Activiteit

Groep

Aantl.d.n .

Periode

1 Filmavond

Woensdag

12

Januari

2 Darttoernooi

Woensdag

10

Januari

3 Voetbalwedstrijd kijken

Woensdag

11

Februari


Woensdag

12

Februari

5 Filmavond

Woensdag

10

Februari

6 Biljarten

Woensdag

8

Februari


Woensdag

8

Maart

8 Poolen

Woensdag

9

Maart

9 COD-toernooi

Woensdag

4

Maart


Woensdag

6

April

11 Bowlen

Woensdag

12

November

12 Karten

Maandag

12

November

Aantl.d.n .

Periode

Jongerenhome Heigank Nr.

! 42

Activiteit

Groep

1 Bordspellen

Woensdag

8

Januari

2 Blowkwartet (Mondriaan)

Woensdag

8

Februari

3 Pooltoernooi

Woensdag

6

Februari

4 Schilderen

Woensdag

4

Februari

5 Filmavond

Woensdag

5

Maart

6 Kaarten

Woensdag

5

Maart

7 Voetballen

Woensdag

6

Maart

8 Kickertoernooi

Dinsdag

12

Maart

9 Tafeltennistoernooi

Dinsdag

8

Maart

10 Barbecue

Woensdag

9

April

11 Dobbelen

Woensdag

9

April

12 Pooltoernooi

Dinsdag

8

April

13 FIFA-toernooi

Dinsdag

8

April

14 Barbecue

Maandag

16

April

15 Zaalvoetbal

Maandag

13

April

16 WK-voetbal kijken

Woensdag

9

Juni

17 Karten

Woensdag

8

Juni


18 Fitness

Maandag

6

Juni

19 Fitness

Woensdag

6

Juli

20 Zaalvoetbal

Maandag

16

September

21 Zaalvoetbal

Maandag

13

September

22 Poolen

Woensdag

8

September

23 Bowlen

Woensdag

7

September

24 Zaalvoetbal

Maandag

11

Oktober

25 Darttoernooi

Woensdag

7

Oktober

26 Quiz

Maandag

9

Oktober

27 Zaalvoetbal

Maandag

16

November

28 Quiz

Maandag

7

November

29 Pooltoernooi

Maandag

8

November

30 Lasergamen

Maandag

10

December

Aantl.d.n .

Periode

Jongerenhome De Molt Nr.

Activiteit

Groep

1 Filmavond

Lijsterbes

5

Maart

2 FIFA-toernooi

Galerij

6

April

3 Kicker/darttoernooi

Kakert

8

November

Groep

Aantl.d.n .

Periode

1 Dobbelen

Bovenbouw

12

April

2 Dobbelen

Onderbouw

10

April

3 Kickertoernooi

Bovenbouw

8

Mei

4 Pokertoernooi

Onderbouw

6

Mei

5 Pokertoernooi

Bovenbouw

4

Juni

6 Darttoernooi

Onderbouw

6

Juni

7 FIFA-toernooi

Onderbouw

4

Juni

Jongerenruimte Brandenberg Nr.

Activiteit

Resultaat Door middel van deze activiteiten zorgen de Jongerenwerkers ervoor dat de jeugd die niet aangesloten is bij een sportclub, hetgeen veel voorkomt bij de doelgroep, toch regelmatig aan beweging toekomt. Door een gevarieerd aanbod en te werken vanuit de vraag van de jeugd zelf, komt men in aanraking met (nieuwe) sporten waarvan ze vooraf geen weet hadden. Op deze manier kunnen de jongeren er zelf achter komen waar hun interesses en kwaliteiten liggen. Dit heeft ertoe geleid dat meerdere personen zich hebben aangemeld bij een vereniging (airsoft/voetbal) en dat jongeren naast het aanbod van het jongerenwerk nu zelf ook regelmatig zelfstandig gaan sporten (zaalvoetbal, poolen). Zij hebben door dit aanbod vanuit het Jongerenwerk een zinvolle vrijetijdsbesteding ontwikkeld die hun dagelijkse ritme op een positieve manier

! 43


doorbreekt. Voor het Jongerenwerk zijn activiteiten een middel, de groepsdynamica kan beter in kaart worden gebracht. Zo leert men onder andere hoe men een fase van een activiteit kan organiseren en plannen, of in teamverband kan werken. Daarnaast is het een middel om contact te leggen met nieuwe groepen. Doordat Welsun de jongeren iets kan bieden, worden hun interesses voor het Jongerenwerk gewekt. Welsun hanteert het ‘voor wat, hoort wat’-principe. Als jongeren gebruik willen maken van een activiteit moeten zij zich wel goed gedragen in het jongerenhome of op de locatie waar zij zich bevinden. 5.3

Jongeren Op Straat (JOS)

Bij het JOS-project is gekozen voor een integrale benadering van de overlastproblematiek die wordt veroorzaakt door jongeren. Samenwerking, coördinatie en afstemming van beleid vindt plaats met politie, gemeente, Veiligheidshuis, Bureau Jeugdzorg en interne disciplines van Welsun. Vanuit deze kernpartners wordt bekeken welke andere instanties eventueel betrokken kunnen worden, bijvoorbeeld onderwijsinstanties, ouders, het verenigingsleven, buurtverenigingen, jongeren, bewoners, etc.

Resultaat

meldingen 260

Zoals in de grafiek te zien is, zijn de meldingen van jeugdoverlast in 2014 drastisch verminderd 195 ten opzichte van voorgaande jaren. Het gaat in 2014 om 101 meldingen. De directe en integrale 130 aanpak van JOS heeft effect gehad. 65 Doordat er tijdens de bijeenkomsten meteen 0 actie wordt uitgezet en voor alle partners 2010 2011 2012 2013 2014 duidelijk is wat de afspraken zijn, is het probleem in veel gevallen snel opgelost. De Jongerenwerkers nemen indien gewenst met de melders contact op (afgelopen jaar 66 keer). Op deze manier worden de melders meteen op de hoogte gebracht van de JOS-aanpak en kunnen zij met vragen terecht bij de Jongerenwerkers. Bij ‘hotspots’ (vaste locaties waar jeugd staat) kan het zijn dat de aanpak pas over een langere termijn werkt. ‘Hotspots’ worden benoemd door de JOSpartners, nadat een hoog aantal meldingen is binnengekomen of preventief vanuit de rondes die politie en Jongerenwerk maken. Voor de volledige gegevens van JOS wordt verwezen naar het jaaroverzicht JOS 2014. 5.4

Aanpak (criminele) jongerengroep in Landgraaf

Begin 2012 is de samenwerkingsdriehoek gemeente, politie en justitie gestart met de integrale aanpak van de problematiek van een groep jongeren, van wie een deel crimineel gedrag vertoont. Deze gezamenlijke aanpak was gelet op de problematiek noodzakelijk. In dat verband heeft het Jongerenwerk zich vooral beziggehouden met het uitvoeren van diverse activiteiten met het doel: het contact in stand houden, de nieuwe formatie van de groepen in kaart brengen en de overlast beperken. De integrale aanpak heeft ertoe geleid dat deze jeugdgroep in 2014 in omvang sterk is afgenomen. Sinds 2014 bestaat de (criminele) jongerengroep Waubach in zijn oude vorm niet meer. Toch woont een aantal ex-leden van de groep nog altijd in Ubach over Worms/Landgraaf. Hun contacten met de huidige groepen op straat worden gemonitord en besproken in het JOS-overleg en JPP. Deze individuen zijn bekend bij Welsun en haar partners. 5.5

Project Social media

 

De ‘social media’ spelen een steeds grotere rol in het leven. Denk aan Twitter, Hyves, Facebook, MSN, YouTube, WhatsApp, Tinder, enzovoorts. Het is inmiddels uitgegroeid tot

! 44


een onmisbaar communicatiemiddel, juist óók voor jongeren. Uit onderzoek blijkt dat het gebruik van social media onder jongeren alleen maar toeneemt. Jonge internetters maken steeds vaker gebruik van sociale netwerken om informatie uit te wisselen. Volgens STADEadvies besteden 13-16-jarigen ruim 1 uur per dag aan onder andere MSN en Hyves en is 90% van de jongeren tussen 17 en 25 jaar actief op sociale netwerken als Facebook en Twitter. Hiermee lopen Nederlandse jongeren voorop in Europa. De social media worden steeds waardevollere tools in het Jongerenwerk. Als Jongerenwerker blijft men namelijk snel en gemakkelijk op de hoogte van waar jongeren mee bezig zijn. Daarnaast bieden social media een extra kanaal om met jongeren in contact te komen en te blijven. Sinds de opstart, medio 2008 met MSN-messenger, hebben zich vervolgens ruim 450 jongeren aangemeld en hebben diverse jongeren (groepen) contact gezocht om hulp te vragen. De vragen gaan over persoonlijke problemen zoals conflicten met politie en buurtbewoners, opzetten van activiteiten en doorstroom naar jongerenhomes. Door de jongeren op deze manier te ‘horen’ ontstaat vaak een ander en beter inzicht dan Welsun bij dezelfde jongeren op straat heeft. Het project heeft het contact met de jongeren nog verder verbeterd en ertoe geleid dat jongeren gemakkelijker individueel kunnen worden aangesproken. Het project wordt echter ook gebruikt om jongeren van activiteiten te laten weten via de digitale snelweg, met kans op een hogere opkomst bij een activiteit.    

Sinds het najaar van 2013 zijn de social media Hyves en MSN verdwenen en zijn al de contacten voornamelijk via Facebook gegaan. Inmiddels heeft het Jongerenwerk Facebook 453 ‘vrienden’. Facebook wordt tot op heden voornamelijk gebruikt door een oudere doelgroep (16+), terwijl Hyves vooral gebruikt wordt door de 12- tot 16-jarigen. 5.6

Sociaal-culturele activiteiten voor kinderen en tieners

5.6.1

Kinder/tienerclubs

Via een divers aanbod van sociaal-culturele en -educatieve activiteiten stelt Welsun zich ten doel om de individuele ontwikkeling en maatschappelijke ontplooiing van kinderen en tieners te bevorderen op het gebied van hun creativiteit, spel, sociale vaardigheden en normen en waarden. Kern van het aanbod vormen activiteiten op het gebied van ontmoeting, recreatie en educatie, in het bijzonder kinderwerk en tienerdisco. Welsun zorgt zo nodig voor: ruimtelijke facilitering; het werven, begeleiden en ondersteunen van vrijwilligers; organisatorische en inhoudelijke ondersteuning; het signaleren van eventuele individuele of maatschappelijke problematiek bij de doelgroep. Ook bij de ondersteuning van activiteiten van de doelgroep kinderen/tieners/jeugd ligt de nadruk op zelfredzaamheid, eigen kracht en actief burgerschap. Door de (jarenlange) ervaring met de methodiek van voordoen, samendoen en zelfdoen, (mede)organiseren de Buurt-opbouw-jongerenwerkers activiteiten met het doel om buurtbewoners zelfstandig te laten worden en op eigen kracht en in nauwe samenwerking met hun omgeving een deel van hun problemen op te lossen. De activiteiten bieden tevens op een betaalbare manier een alternatief voor kinderen die vaak financieel niet in staat zijn om van de duurdere activiteiten gebruik te maken. De meeste vrijwilligers zijn buurtbewoners die zich inzetten om op die manier voor de eigen buurt iets te kunnen betekenen. De ouders en verzorgers van kinderen helpen actief mee met het organiseren van activiteiten en waar nodig zorgen ze zelf voor het vervoer. Deze activiteiten vinden in het oude gebouw van de basisschool Bei de Ling en het buurthuis De Molt plaats, waar de bewoners een grote bijdrage leveren aan het opknappen en onderhouden van deze gebouwen. Dat maakt deze activiteiten laagdrempelig, toegankelijk voor iedereen en duurzaam. Resultaat

! 45


Kinderen en tieners nemen deel aan sociaal-culturele en -educatieve activiteiten, leggen contacten met elkaar, leren hun inventiviteit en creativiteit te gebruiken, verbeteren hun sociale vaardigheden, spelen samen en leren hun concentratie te verbeteren. Tevens wordt maatschappelijk isolement voorkomen. Kinderclub/kinderwerk Lauradorp (Funny’s): gemiddeld 25 kinderen per week, 12 vrijwilligers. Kinderwerk Kakert: gemiddeld 40 kinderen en 18 tieners per week, gemiddeld 10-15 vrijwilligers. Binnen het wekelijkse aanbod kan Welsun inmiddels een aantal jaren gebruik maken van een extra subsidie vanuit de gemeente, bedoeld om sport en bewegen bij kinderen en jongeren te stimuleren. Door deze subsidie is Welsun in staat een aantal sportieve activiteiten te organiseren die zonder deze subsidie niet zouden plaatsvinden, te weten: schaatsen, bowlen, klimmen, rodelen, gebruik sporthal, zwemmen e.d.

5.6.2

Kindervakantiewerk

Ieder jaar organiseert Welsun in samenwerking met diverse belangenverenigingen en vrijwilligers het Kindervakantiewerk. De regie, coördinatie, programmering en begeleiding ligt in handen van Welsun. Het Kindervakantiewerk wordt in drie wijken gedurende twee weken georganiseerd: de eerste week in Ubach over Worms (Lauradorp en Abdissenbosch) en de tweede in Schaesberg en Nieuwenhagen. De gehele activiteit wordt door meer dan 20 vrijwilligers ondersteund. De meeste activiteiten worden binnen de gemeente Landgraaf georganiseerd, in samenwerking met diverse plaatselijke organisaties zoals het IVN. Sinds 2009 is Welsun bezig geweest met de realisatie van een deelproject binnen het Kindervakantiewerk Landgraaf. Welsun biedt sinds 2009 ruimte voor jonge vrijwilligers die deelnemen aan de activiteiten als aspirant-vrijwilligers. Het achterliggende idee van het project is om tieners te introduceren bij het vrijwilligerswerk, met het doel om zich in te zetten voor de medemens. Enerzijds hebben ze zo een gezonde en leerzame dagbesteding en anderzijds kunnen ze hiermee leren om anderen te helpen en het idee van vrijwilligerswerk te stimuleren. Vanaf 2009 heeft Welsun in totaal 9 vrijwilligers kunnen werven voor deze functie. Resultaat In totaal nemen circa 150 kinderen in de leeftijd van 7 tot 13 jaar deel aan het Kindervakantiewerk en 20 vrijwilligers. Deze activiteit heeft niet alleen een recreatief karakter, maar ook wordt veel aandacht besteed aan educatie, kunst en cultuur. Het Kindervakantiewerk is niet alleen een leuke activiteit tijdens de zomervakantie, maar ook een leerzame, waarmee de kinderen leren met elkaar om te gaan, samen te spelen, bewegen, sporten en kennismaken met de natuur en de gemeente waar ze in wonen. Daarnaast is het Kindervakantiewerk een goede en zinvolle activiteit voor veel kinderen die om verschillende redenen niet in staat zijn om op vakantie te gaan of tijdens de zomervakantie een andere, zinvolle dagbesteding hebben. Tegenwoordig leven kinderen vaak niet gezond, ze zitten grotendeels van de tijd achter de computer of televisie en de meeste contacten vinden via de sociale media plaats. Tijdens het Kindervakantiewerk kunnen ze meer in beweging komen, meer met elkaar spelen en elkaar (beter) leren kennen. De afgelopen tijd wordt meer aandacht besteed aan gezond eten en gezond leven. 5.7

Buitenspeeldag

Met dit project geeft Welsun een lokale invulling aan de Buitenspeeldag (voorheen straatspeeldag) die mede door Veilig Verkeer Nederland wordt georganiseerd, met als doel om aandacht te vragen voor het veilig spelen van kinderen op straat en verkeersonveilige situaties in buurten en wijken, via het organiseren van ludieke activiteiten voor kinderen in een straat die voor alle verkeer wordt afgezet. Het

! 46


werkgebied en doelgroepen betreffen diverse buurten wijkbewoners, met name kinderen en hun ouders. Het aanbod wordt gevormd door spelactiviteiten op het terrein van ontmoeting, recreatie en educatie, in het bijzonder gerelateerd aan verkeers(on)veiligheid. Welsun zorgt voor: - het werven, begeleiden en ondersteunen van vrijwilligers; - organisatorische en inhoudelijke ondersteuning; - algehele coördinatie. Resultaat Kinderen worden erop attent gemaakt om veiliger met speelsituaties op straat om te gaan en nemen deel aan sociaal-culturele en -recreatieve activiteiten. Samenwerking, coördinatie en afstemming van beleid vindt plaats met ouders, basisscholen, Veilig Verkeer Nederland, politie, gemeente (Openbare Werken), bewonersorganisaties en interne disciplines van Welsun (Buurtbeheer en Opbouwwerk). Dit jaar werden op 9 verschillende locaties activiteiten op straat georganiseerd. 15 organisaties (scholen en buurtorganisaties) hebben met circa 200 vrijwilligers voor circa 2000 kinderen en circa 750 ouders een veilige speeldag op straat mogelijk gemaakt. 5.8

Buurthuis De Molt

Buurthuis De Molt is een ruimtelijke voorziening in de buurt de Kakert, waarin een veelheid aan sociaal-culturele activiteiten en maatschappelijke voorzieningen bijeen is gebracht. Als zodanig vervult De Molt de rol van multifunctionele voorziening ten behoeve van de hele buurt de Kakert, die traditioneel als achterstandsbuurt geldt. Welsun stelt ruimtelijke faciliteiten ter beschikking en zorgt voor agogische ondersteuning. De agoog werft, begeleidt en ondersteunt vrijwilligers en samen zorgt men voor planning, voorbereiding en uitvoering van een veelheid aan activiteiten. Het aanbod bestaat onder meer uit: - kinderwerk; - tienerwerk; - jongerenwerk, - binnenhuissporten; - educatieve activiteiten. Daarnaast kunnen buurtbewoners in De Molt terecht voor informatie en advies(avonden) en hebben diverse groepen hun thuisbasis in het buurthuis gevonden. Resultaat Het buurthuis brengt een veelheid aan klanten en doelgroepen (arm en rijk, jong en oud, autochtoon en allochtoon) bij elkaar, stelt hen in staat elkaar te ontmoeten en deel te nemen aan een breed spectrum van activiteiten. Met het voorzieningenaanbod van De Molt wordt tevens tegemoetgekomen aan behoeften die bestaan in de buurt. Hierdoor wordt bijgedragen aan zelfstandigheid en zelfredzaamheid van de buurt en ontstaan contacten tussen de diverse bevolkingsgroepen in de Kakert. Door het multifunctioneel karakter van het buurthuis kunnen buurtbewoners zich zowel individueel als maatschappelijk optimaal ontplooien en gebruikmaken van voorzieningen die er voor hen in onze maatschappij zijn. Daarmee wordt de sociale infrastructuur van de Kakert verbeterd en de sociale cohesie bevorderd. Samenwerking, coördinatie en afstemming van beleid vindt plaats met de wijkagent, HEEMwonen, buurtverenigingen, basisscholen, gemeente, en interne disciplines van Welsun (onder andere Maatschappelijk Werk). Kengetallen - kindervakantiewerk: inmiddels onderdeel van het Kindervakantiewerk Landgraaf-breed (Schaesberg); - kinderwerk: gemiddeld 45-50 kinderen per week, 8 vrijwilligers;

! 47


-

tienerwerk: 18 kinderen, 3 vrijwilligers; binnenhuissporten: gemiddeld 100 deelnemers per week; buurtoverleg/inloop: gemiddeld 20 deelnemers per week; gebruikersgroepen (13): gemiddeld 120 deelnemers per week.

5.9

Netwerken en relatiebeheer

Onder de naam Netwerken en relatiebeheer initieert en participeert Welsun in multidisciplinaire samenwerkingsverbanden rondom de doelgroep jeugdigen en jongeren, met als doel het bespreken van individuele casussen, het signaleren van ontwikkelingen in buurten en wijken waar het jeugdigen betreft en het bevorderen van integrale samenwerking tussen betrokken actoren. De doelgroep bestaat voornamelijk uit jongeren van circa 12-23 jaar, met name zij in meervoudige achterstandssituaties. Het werkgebied omvat de gemeente Landgraaf. De afgelopen periode heeft Welsun deelgenomen aan diverse netwerken, zoals het Jeugdbeleid, het Wijkbeheer en Breedtesport. Daarnaast wordt deelgenomen aan het project Veiligheidshuis. Hierin wordt specifiek aandacht besteed aan (opvoedings) problematiek van jeugdigen uit Landgraaf. Het ambulant werk levert hiervoor gegevens aan en participeert waar mogelijk in de aanpak. Resultaat Een beter inzicht in de leef- en denkwereld van jongeren; een afgestemde aanpak van jeugd- en jongerenbeleid en probleemsituaties waarin jongeren verkeren; gemeenschappelijke bestrijding van overlast door jongeren. Ook participeert Welsun in het gemeentelijk interventieteam, gerelateerd aan de nota Integrale veiligheid. Het team wil beleidsadviezen geven op thema’s als overlast, jeugdcriminaliteit en veilige leefomgeving. De afgelopen periode is het interventieteam 6 maal bij elkaar geweest. Diverse malen heeft Welsun deelgenomen aan workshops rond wijkgericht werken. Welsun heeft haar ondersteuning toegezegd om het wijkgericht werken in Landgraaf te ontwikkelen. Zij wil bewonersgroepen op dit onderdeel extra ondersteunen door middel van deskundigheidsbevordering. Welsun gaat deelnemen aan de wijkplatforms en blijft op uitvoerend niveau actief in de reguliere buurtoverleggen. Samenwerking, coördinatie en afstemming van beleid vindt plaats tussen de interne disciplines van Welsun, scholen, politie, gemeente en jeugdzorginstellingen. 5.10

Opbouwwerk en wijkbeheer

Opbouwwerk-wijkbeheer is een buurtgerichte werkmethodiek waarbij het gaat om de instandhouding en het vergroten van de leefbaarheid van de buurt, gebaseerd op zelfwerkzaamheid en eigen verantwoordelijkheid van buurtbewoners en instellingen. Dit willen de beroepskrachten van Welsun bereiken door burgers en instellingen te leren (weer) invloed uit te oefenen op de buurt en knelpunten hierin en hen te leren (weer) inspraak te krijgen op het beleid en de uitvoering daarvan. Dit vergt een andere inzet van werkers: geen vanzelfsprekende en alle buurten en wijken omvattende ondersteuning meer, maar meer beantwoordend aan de vraag van de burger en gericht op zelfwerkzaamheid en zelfverantwoordelijkheid. Doelgroepen worden gestimuleerd zelf buurten wijkgerichte initiatieven te ontwikkelen, de ondersteuning van de agoog is meer op afstand en op afroep en gericht op het ontwikkelen en in stand houden van overleg en samenwerking tussen betrokken actoren. Het is van belang zicht te krijgen op hoe het wijkgericht werken-proces in elkaar zit. Vanuit het motto ‘samen aan de slag met uw vragen en wensen’ bestaat het wijkgericht werken-proces op hoofdlijnen uit vijf grote stappen of fasen. De rol en participatie van de inwoners verschilt per fase. Iedere fase mondt uit in een product: 1. het analyseren: inwoners en professionals bekijken samen hoe het ervoor staat in de wijk op het gebied van de leefbaarheid, dat wil zeggen de stand van zaken en ontwikkelingen in de wijk. De participatie van inwoners heeft in deze fase vooral de vorm van consultatie of meer nog samenspraak. Deze fase mondt uit in een wijkanalyse;

! 48


2.

3.

4.

5.

het agenderen en prioriteren: inwoners en professionals bepalen samen welke zaken aangepakt moeten worden om de leefbaarheid te verhogen en de prioriteit daarvan. Ook nu neemt de participatie van de inwoners vooral de vorm aan van consultatie of meer nog samenspraak. Deze fase mondt uit in twee producten: de wijkagenda en aandachtspunten voor aanpassing van en/of nadere uitwerking van beleid van de wijkbewoners, gemeente en partners; het uitwerken van initiatieven: inwoners en professionals bepalen samen de acties die ondernomen moeten worden om aan zaken op de wijkagenda een vervolg te geven en bekijken wie bereid is mee te werken aan het oppakken van die initiatieven. De participatie van inwoners in dit wijkprogramma neemt nu meerdere vormen aan: consultatie, samenspraak, meedoen en meebeslissen; het uitvoeren: inwoners en professionals realiseren gezamenlijk initiatieven zoals opgenomen in het wijkprogramma. Participatie neemt in deze fase de vorm aan van co-produceren en mede-uitvoeren. Deze fase dient uit te monden in tastbare en voelbare resultaten op bepaalde aspecten van de leefbaarheid in de wijk, vooral op de thema’s die op de wijkagenda zijn gezet; het verantwoorden: inwoners en professionals bepalen gezamenlijk de resultaten die zijn behaald met het realiseren van de initiatieven uit het wijkprogramma. Deze worden beschreven in het wijkverslag. Participatie van inwoners neemt hierbij vooral de vorm aan van consultatie.

Resultaat Instellingen en bewoners werken integraal samen aan de instandhouding en/of verbetering van de woon- en leefomgeving en de aanpak van knelpunten. Er is een grotere participatie van bewoners en instellingen ontstaan, gezamenlijk leert men invloed uit te oefenen op de woon- en leefomgeving via het opzetten en uitvoeren van kleinschalige projecten en een buurtgerichte werkwijze. Dit heeft bijgedragen aan een verbeterde sociale samenhang en leefbaarheid van de wijk en buurt. Daarbij leren buurtbewoners en andere samenwerkingspartners in de wijk verantwoordelijkheid te dragen voor de aanpak van problemen, ze nemen deel aan buurten wijkgerichte activiteiten en participeren in overleg. Vanuit het team Opbouwwerk/Jongerenwerk is deelgenomen aan de buurt-overlegvergaderingen. Het werkgebied en doelgroepen zijn met name de bewoners en instellingen uit de buurten Heiveld, Achter de Haesen, ’t Eikske, Abdissenbosch, Kakert, Lauradorp, Rimburg, Achter den Winkel, Lichtenberg, Achter het Klooster, Groenstraat, Namiddagsche Driessen, Waubach en Leenhof. 5.11

Kleinschalige wijkactiviteiten

Naar aanleiding van verzoeken van bewonersgroepen om activiteiten in de wijken te blijven stimuleren (BOS), heeft de gemeente in de nota Jeugdbeleid een bedrag gereserveerd voor kleinschalige wijkactiviteiten. Het Buurt-opbouw-jongerenwerk van Welsun coördineert dit project. Het doel van de kleinschalige wijkactiviteiten is activering van burgers tot het organiseren van kleinschalige wijkactiviteiten om verbindingen tussen de diverse wijkbewoners van verschillende leeftijdscategorieën te leggen en te bevorderen. Resultaat - voorkoming en bestrijding van maatschappelijk isolement; - vorming en versteviging van sociale verbanden; - doorbreking van de anonimiteit in buurten en wijken; - bevordering van (volks)gezondheid; - respectvol omgaan van buurt en jeugd op straat. In het kader van de kleinschalige wijkactiviteiten zijn er afspraken gemaakt met de combinatiefunctionarissen van Sport & Leisure Park (SLP) om dit project gezamenlijk op te pakken. Een deel van deze activiteiten is in directe samenwerking met de

! 49


combinatiefunctionarissen van SLP, de Buurt-opbouw-jongerenwerkers van Welsun en buurtorganisaties tot stand gekomen. Deze samenwerking heeft geleid tot ontwikkeling van betere communicatienetwerken, zowel bij professionele partners als bij de verschillende bewonersverenigingen.

Output 2014 aantal uitgevoerde activiteiten: 30 aantal deelnemers per leeftijdscategorie:

7-19 jaar:

1250

20-39 jaar:

1063

40-59 jaar:

1638

60 jaar en ouder:

1299

Totaal:

5250

Aantal deelnemers per wijk in het kader van voordoen/samendoen/zelfdoen:

2039

40-5 9

60oude r

Totaal aantal deelnemer s per wijk:

SCHAESBERG

448 277

326

169

1220

UBACH OVER WORMS

334 520 1064

1010

2928

NIEUWENHAGEN

468 266

120

1102

wijken/leeftijdscategorie!

0-1 9

248

Activiteit in geheel Landgraaf: Seniorenmiddag & jongeren. Activiteiten per wijk: Nieuwenhagen: Buurtbrunches, Sinterklaas in de buurt, Burendag Oud Nieuwenhagen, BuurtKerstontmoeting, Buurt-ontmoetingsmiddagen, Door de buurt, Voor de buurt, gezamenlijke activiteiten Radar en Mondriaan, buurtontmoetingsdagen. Ubach over Worms: Zomerfestival Lauradorp, Fietstocht (Lauradorp), GPS-tocht Ubach over Worms, Kerstactiviteit Rimburg, Fietstocht, Sinterklaas Lauradorp, kookgroep, Burendag, buurt-

! 50


Barbecue, Halloweentochten, project Schoon, Heel en veilig, Wandeling 70-jarige Bevrijding, open dag wijkpunt Heereveld. Schaesberg: Buurtbrunches, Sinterklaas in de buurt, Buurtdag Lichtenberg, Kerstmarkten, waaronder die van ‘t Eikske, Kerstbezoek ouderen, Kerst-in, Halloween, project Schoon, Heel en Veilig, buurtfeesten en Kleur je buurt met bloembollen.

5.12

Project Preventie en Vroegsignalering

Het project Preventie en Vroegsignalering is eind 2014 opgeheven c.q. overgeheveld naar de wijkteams (zie project Samen Voor Elkaar in de buurt). De gemeente Landgraaf, Meander Zorggroep, HEEMwonen en Welsun hebben het initiatief genomen tot dit project dat het uitgangspunt hanteert dat iedere burger moet kunnen meedoen in de samenleving. Dat is het uitgangspunt van de Wmo én van het project. De basisgedachte is dat het merendeel van de mensen ook zelf kan deelnemen aan de samenleving en zelf hulp zoekt als dit niet lukt. Er zijn echter ook mensen die dit niet op eigen kracht kunnen en daarbij hulp nodig hebben. Normaal gesproken komen zij dan uit bij één van de hulpverlenende instanties. Deze kunnen hulp en zorg bieden vanuit hun eigen vakgebied. Vaak is het nodig om meerdere instanties te benaderen. Zo kan bijvoorbeeld een aanpassing in de woning nodig zijn én is er thuiszorg nodig via één van de zorgverleners, maar is er ook sprake van vereenzaming. Het is niet altijd even duidelijk hoe alles dan geregeld moet worden. Hiervoor zijn binnen het project Preventie en Vroegsignalering in Landgraaf 3 sociale wijkteams in het leven geroepen waarin medewerkers van de samenwerkingspartners participeren. De sociale wijkteams zijn als het ware de intermediairs van de hulp of zorg die de burger nodig heeft. Zij helpen om goed in beeld te brengen waar de burger hulp kan gebruiken. Ze bekijken ook met de burger de verschillende mogelijkheden om die hulp te kunnen organiseren. Waar nodig legt het sociaal wijkteam contact met instanties of de personen die ondersteunend kunnen zijn in het oplossen van de hulpvraag. Daar waar mogelijk en zeker bij complexere problematiek heeft de burger uiteindelijk één contactpersoon. Welsun weet vanuit de praktijk dat hier ook behoefte aan is, niet alles zelf moeten regelen met verschillende instanties maar één contactpersoon die hulp en zorg op maat regelt. Het sociaal wijkteam is er ook in gespecialiseerd om de vraag naar hulp en zorg vroeg te kunnen herkennen. De leden van het team kijken daarbij verder dan tot nu toe gebruikelijk is. Een signaal voor hulp bij bijvoorbeeld de huisarts, de woonconsulent of binnen een huiskamerproject kan aanleiding zijn om een gesprek aan te gaan. Zowel het idee van één hulp- en zorgintermediair als het vroegsignaleren en oppakken van problemen maakt het sociaal wijkteam van groot belang bij het kunnen bieden van hulp en zorg op maat.

! 51


Proces

! Binnen het project Preventie en Vroegsignalering is gezocht naar een gemeenschappelijke factor die alle deelnemende partijen bindt, namelijk het vroegtijdig interveniëren waardoor dure middelen later of niet nodig zijn en er dus sprake is van preventie. Daarnaast heeft iedereen er belang bij dat de burger zo lang mogelijk op een goede wijze kan blijven wonen in zijn of haar (eigen) leefomgeving. Dit willen de ketenpartners bereiken door te stimuleren dat burgers (meer) voor elkaar zorgen, elkaar helpen en bijstaan en leren de problemen in buurten en wijken grotendeels zelf op te lossen (‘voor en met elkaar’), zodat men de zorg en hulp die eerder nog door de professionele organisatie werd verleend, niet langer nodig heeft. 5.13

Project Samen Voor Elkaar in de buurt

Per 1 januari 2015 is de gemeente Landgraaf verantwoordelijk voor de uitvoering en financiering van bijna alle vormen van maatschappelijke ondersteuning van haar inwoners. Het rijk draagt een groot gedeelte van zijn taak op het gebied van werk, langdurige zorg en jeugd over aan de gemeenten, maar stelt daarvoor minder geld beschikbaar. Er zal daarom méér gedaan moeten worden met minder geld. Maar de overdracht van taken biedt ook kansen. Voor het eerst krijgt de gemeente zeggenschap over praktisch het hele sociaal-maatschappelijke terrein. Het wordt daarom mogelijk om dwarsverbanden te leggen tussen Wmo en AWBZ, de jeugdzorg en het terrein van werk

! 52


en inkomen. Door ze te bundelen kunnen verschillende vormen van ondersteuning efficiënter worden aangeboden. Door bij de uitvoering van verschillende regelingen intensiever samen te werken voor cliënten met een meervoudige problematiek, kunnen professionals winst boeken. Niet alleen in financieel opzicht, maar ook in prestaties, kwaliteit van leven en menselijk geluk. Voorwaarde daarbij is dat gewerkt wordt volgens het principe: 1 gezin, 1 plan, 1 regisseur! Actieve samenleving In Landgraaf wordt werk gemaakt van een samenleving waarin iedereen actief deelneemt naar eigen mogelijkheden. Burgers zijn zelfredzaam. Wie dit (even) niet is, krijgt een steuntje in de rug. In eerste instantie vanuit de mensen in de directe omgeving, maar als dat niet kan, dan zorgt de gemeente voor een goed vangnet. Zorgzame samenleving De samenleving die de gemeente Landgraaf voor ogen heeft is een zorgzame. Zorg is niet alleen een verantwoordelijkheid van de overheid, maar een gemeenschappelijke taak van een ieder. Iets voor elkaar willen betekenen en elkaar helpen als het nodig is: Samen Voor Elkaar! Hulp en ondersteuning moeten gegarandeerd zijn voor de mensen die dat hard nodig hebben; ondanks de bezuinigingen en ondanks het toenemend aantal mensen met een ondersteuningsvraag als gevolg van de vergrijzing. Ondersteuning dichtbij De gemeente krijgt de kans om de zorg voor kwetsbare inwoners te versterken, minder ingewikkeld te maken en wijkgericht en dichtbij mensen te organiseren. Zij volgt de landelijke ontwikkelingen op de voet en gaat door met de voorbereidingen op de taken die op de samenleving afkomen. Het gaat over kwetsbare groepen mensen. Zij hebben er recht op dat de gemeente haar zaken goed geregeld heeft: en daar wordt voor gezorgd! Proeftuinen De gemeente Landgraaf heeft 2014 gebruikt om in de twee proeftuinen ‘Gezinscoach’ en ‘Bureau Jeugdzorg’ - samen met maatschappelijke instellingen - te onderzoeken wat wel en niet werkt. Voor wat betreft de proeftuin Gezinscoach wordt verwezen naar 3.2.4. Bureau Jeugdzorg beoordeelt de toegang tot de jeugdzorg. In het kader van de proeftuin Bureau Jeugdzorg is die taak verplaatst naar de gemeente om te kunnen beoordelen of dit bijdraagt aan een snellere en efficiëntere hulpverlening aan kinderen en gezinnen. Als de hulpvraag complex is of als er meerdere hulpverleners bij een gezin betrokken zijn, wordt een zorgoverleg georganiseerd. In dat overleg wordt afgesproken wie de zorgcoördinator is. Zorg en hulp worden zo dicht mogelijk bij het gezin georganiseerd. Dat betekent dat kinderen en gezinnen niet worden overgedragen aan specialisten, maar dat de specialisten erbij worden gehaald. Eén toegang voor alle ondersteuningsvragen Daarnaast werkt de gemeente Landgraaf samen met de Landgraafse organisaties op het gebied van welzijn en zorg aan één integrale toegang voor alle ondersteuningsvragen op het gebied van jeugd, Wmo en participatie. In 2014 is gestart met een proeftuin integraal toegangsteam Ubach over Worms (zie 3.1). Wijkpunt Heereveld Het wijkteam is gekoppeld aan een wijkpunt. Hiertoe is Heereveld in 2014 verbouwd om als laagdrempelig wijkpunt voor de wijk Ubach over Worms te kunnen dienen. Het is de bedoeling om ook wijkteams voor Nieuwenhagen en Schaesberg in te richten die op hun beurt eveneens gekoppeld zullen worden aan een wijkpunt. De wijkpunten zijn niet alleen een fysieke voorziening, maar ook het organisatorisch geheel van voorzieningen in de wijk, waar mensen gebruik van maken en activiteiten uitvoeren, elkaar ontmoeten en terecht kunnen voor informatie. Een goede onderlinge afstemming is daarbij erg belangrijk. Zo vindt er overleg plaats tussen het wijkpunt Heereveld en Park ter Waerden over mogelijke sporten zorgarrangementen. Ook wordt

! 53


onderzocht of aan het wijkpunt een wijkbelbus gekoppeld kan worden om de vervoersmogelijkheden in de wijk te vergroten. Aandacht voor vrijwilligers en mantelzorgers Van alle zorg die wordt verleend wordt ongeveer 80% gedaan door mantelzorgers. Ze doen hun werk met liefde. Maar niet zelden is dit werk ook zeer zwaar. Nog meer belasting kan leiden tot twee patiënten bij de huisarts: de zieke en zijn verzorger. Dat moet voorkomen worden. De gemeente Landgraaf bekijkt, samen met een aantal maatschappelijke organisaties op het gebied van de informele zorg, hoe vrijwilligers en mantelzorgers zo goed mogelijk kunnen worden ingezet om kwetsbare burgers in de wijk te ondersteunen. Wat zijn daarbij de (nieuwe) taken en hoe kunnen die het beste worden georganiseerd? Hoe kunnen de vrijwilligers en mantelzorgers het beste worden begeleid en opgeleid om de gevraagde ondersteuning zo goed mogelijk te kunnen leveren? Hoe kunnen vrijwilligers en mantelzorgers, elk met hun eigen talenten, zo goed en snel mogelijk worden ingezet als daarom gevraagd wordt? Hoe kunnen zij zo goed mogelijk worden ondersteund? Ondersteuning dient anders Er ontstaat een nieuwe realiteit. En dat maakt het noodzakelijk dat de ondersteuning van kwetsbare inwoners anders wordt aangepakt. In de praktijk blijkt dat het ondersteuningsaanbod niet altijd aansluit bij de werkelijke vraag en behoefte van de inwoners. Er wordt gewerkt met ingewikkelde regels. Professionals zijn ook bezig met administratie en het afleggen van verantwoording. Inwoners krijgen daardoor soms niet in die mate de zorg of ondersteuning waar ze om vragen. Ook komt het te vaak voor dat er meerdere hulpverleners naast elkaar in een gezin actief zijn. Krachten worden niet gebundeld. Daarnaast weet iedereen dat de kosten in de zorg blijven stijgen en de beschikbare budgetten slinken. Gemeenten krijgen er vanuit het rijk extra taken bij die ze met minder geld moeten uitvoeren. Iedereen beseft dat er bespaard moet worden op de kosten. En dat kan door de ondersteuning een stuk (kosten)efficiënter te maken: het roer moet om! Tegen deze achtergrond is in Landgraaf het project Samen Voor Elkaar in de buurt van start gegaan, te weten in de buurten: Oud Nieuwenhagen, het Eikske en Waubach. 5.13.1

Samen Voor Elkaar in de buurt Oud Nieuwenhagen

Doelstelling Beeldverandering: * Structureel en eenduidig de boodschap uitzenden dat een beroep op de overheid wat betreft Wonen, Zorg en Welzijn voorafgegaan moet worden door een onderzoek om deze vragen eerst op een andere manier op te lossen (inzet eigen kracht of buurthulp). Zelfredzaamheid en eigen kracht: * Mensen die een beroep doen op Wonen, Zorg en Welzijn bevragen op talenten die zij kunnen inzetten in de naaste omgeving en in de buurt. Dus naast de (zorg) VRAAG ook een (eigen) AANBOD aan de orde stellen. Stimuleren burgerparticipatie: * Structureel en eenduidig de boodschap uitzenden dat elke burger verantwoordelijkheid draagt voor het welslagen van de samenleving. Bewoners gevoelig maken om in de naaste buurt open te staan voor ‘hulpvragen’ van buurtgenoten en hen te ondersteunen om de ‘hulpvraag’ op te pakken met een aanbod. * Structureel en eenduidig de boodschap uitdragen dat hulp verlenen aan elkaar bijdraagt aan sfeer en leefbaarheid in buurten. * Talentenbank opzetten en vraag en aanbod ‘matchen’.

! 54


Proces In Nieuwenhagen bestaat de kleine werkgroep uit bewoners. Zij zijn zeer enthousiast en behulpzaam. De buurtbewoners zijn middels een zestal flyers op de hoogte gehouden van de activiteiten. De werkgroep is vrij constant. Welsun heeft deelgenomen aan de landelijke activiteiten zoals NL.Doet, de Burendag en een lokale rommelmarkt. Projectpartners in het project Samen Voor Elkaar in Oud Nieuwenhagen zijn de gemeente Landgraaf, HEEMwonen, Meander Zorggroep, Vrijwilligerscentrale, Seniorenraad, Lokaal Platform Vrijwilligerswerk Landgraaf, bewoners en Welsun. In 2014 heeft de werkgroep 14 ontmoetingsactiviteiten voor de buurtbewoners georganiseerd op het complex van SVN. Gemiddeld namen hier 10 bewoners aan deel. Daarnaast heeft de groep deelgenomen aan de Burendag, die door 90 bewoners werd bezocht en gewaardeerd. 5.13.2

Samen Voor Elkaar in de buurt het Eikske

Doelstelling Zie bij Oud Nieuwenhagen. Proces In het Eikske is Samen Voor Elkaar vooral gestart met het betrekken van de verenigingen uit de wijk. De verenigingen die meedoen hebben nadrukkelijk de wens uitgesproken voor de wijk actief te willen zijn. Projectpartners in het project Samen Voor Elkaar in het Eikske zijn de gemeente Landgraaf, HEEMwonen, Meander Zorggroep, Radar, Vrijwilligerscentrale, Seniorenraad, Lokaal Platform Vrijwilligerswerk Landgraaf, bewoners en Welsun. Verder waren er vertegenwoordigers van de volgende verenigingen: Speeltuin Eikhoorntje; Stichting Sporthal Strijthagen; Wijkbelangenvereniging Eikske; Huiskamerproject; Scouting Amicus; Harmonie St. Michael; Zangkoor New Sound. De werkgroep is actief geweest in het organiseren van: NL.Doet- beweeg- en doe-activiteit voor de buurt, met 120 deelnemers; de Burendag 2014, met 240 deelnemers; Project Kleur je buurt, waarin alle aangesloten verenigingen en de basisschool een gedeelte van de openbare ruimte hebben beplant met bloembollen. In 2015 organiseert Welsun een lentefeest als de wijk mooi ‘gekleurd’ is/wordt door de uitgekomen bloemen. 5.13.3

Samen Voor Elkaar in de buurt Waubach

Doelstelling Zie bij Oud Nieuwenhagen.

Proces

! 55


Begin 2014 is de werkgroep Samen Voor Elkaar in Waubach van start gegaan onder de vlag van de buurtbelangenvereniging. Hierbij stonden centraal: het onder de aandacht brengen van nieuwe ontwikkelingen c.q. veranderingen bij de burgers; het bewust maken van inwoners van Waubach van eigen kracht en zelfredzaamheid; mensen dichter bij elkaar brengen. De slogan luidt: jong en oud samen. In dat kader heeft de werkgroep van Samen Voor Elkaar, die op dit moment bestaat uit de buurtbelangenvereniging Waubach, Huiskamerprojecten en vrijwilligers van de activiteiten in wijkpunt Heereveld, een aantal activiteiten georganiseerd en zelf deel genomen aan diverse bijeenkomsten en promotiedagen. 5.13.3.1

Eenmalige activiteiten

In het kader van Samen Voor Elkaar in de buurt Waubach zijn de volgende eenmalige activiteiten georganiseerd: Open dag van wijkpunt Heereveld; Waubachs dorpsfeest, waarbij zijn uitgevoerd: • enquêteren van bewoners over leefbaarheid en veiligheid; • benaderen van buurtbewoners voor het leveren van een actieve bijdrage aan hun buurt (vrijwilligerswerk); • promoten van het project Samen Voor Elkaar en de buurtvereniging; Nationale Burendag met als thema ‘jong en oud samen’; Buurtbarbecue met het doel jongeren en (overige) buurtbewoners dichter bij elkaar te brengen; GPS-tocht in samenwerking met een aantal andere actieve buurtbelangenverenigingen, te weten die van Lauradorp, Rimburg en d’r Bösch (Abdissenbosch en Parkheide). 5.13.3.2

Kookactiviteit wijkpunt Heereveld

Wekelijks organiseren de vrijwilligers van wijkpunt Heereveld een kookactiviteit voor jonge moeders. Ze leren de moeders om in korte tijd en met een beperkt budget een goedkope en gezonde maaltijd te bereiden voor zichzelf en hun gezin. Daarnaast komen deze moeders, die allen cliënt van Levanto zijn, naar de kookactiviteit om contacten te leggen met de buurt en de buurtbewoners. Zodoende kunnen ze gemakkelijker integreren in de maatschappij. De kookactiviteit werd in de maanden april tot en met december 2014 georganiseerd, met uitzondering van de maand augustus (zomervakantie). 5.13.3.3

Themabijeenkomsten in het kader van langer zelfstandig thuis wonen

Welsun heeft in samenwerking met de Meander Zorggroep een zestal themabijeenkomsten georganiseerd die vooral bestemd waren voor senioren, met het doel om hen beter te informeren hoe ze (langer) zelfstandig thuis kunnen wonen. De bijeenkomsten werden als zeer positief gewaardeerd door de deelnemers. De bijeenkomsten hadden de volgende thema’s:

! 56


-

langer zelfstandig wonen; ergonomie en Wmo; valpreventie; veiligheid in en om huis; nieuwe media; mantelzorg en dementie.

5.13.3.4

Themabijeenkomsten Mondriaan en Welsun

Najaar 2014 heeft Welsun in samenwerking met Mondriaan een tweetal voorlichtingsbijeenkomsten georganiseerd om de veranderingen binnen de geestelijke gezondheidszorg toe te lichten. De bijeenkomsten waren bestemd voor twee doelgroepen, namelijk de professionals die in de wijk actief zijn en de buurtbewoners. Via de bijeenkomsten werd niet alleen uitgebreid toegelicht wat de veranderingen voor professionals, cliënten en buurtbewoners betekenen en welke dilemma’s deze met zich meebrengen, ook werden ideeën uitgewisseld over mogelijke samenwerking. 5.13.4

Buurthulp

Doelstelling Buurthulp stelt zich ten doel te bereiken dat buurtbewoners zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen in een prettige buurt. Dat is mogelijk als men elkaar kent, ontmoet en helpt. Daarom wil buurthulp stimuleren dat buurtbewoners met elkaar in contact worden gebracht, om te zien wat men voor elkaar kan betekenen. Proces Inmiddels is er een groep van circa 30 ‘buurthulpers’ gevormd, die anderen ondersteunen bij zaken als het doen van boodschappen, kleine klusjes in huis en tuin verrichten, maar ook een kopje koffie bij elkaar komen drinken. In het afgelopen jaar zijn er 150 klussen geregistreerd, maar in de praktijk blijkt dat waar mensen met elkaar ‘gematcht’ zijn voor een bepaalde klus, er vaak ook andere klussen worden verricht. Het totaal aantal verrichte klussen ligt daarom aanzienlijk hoger. 5.13.5

Telefooncirkel

Doelstelling ‘Elke dag een belletje dat is vertrouwd en veilig’... De telefooncirkel is er voor mensen die aan huis gebonden zijn door ziekte of ouderdom en het prettig vinden om te weten als het wordt opgemerkt wanneer men zich niet goed voelt. Proces In 2014 is de eerste telefooncirkel gestart met 8 deelnemers, die elkaar dagelijks bellen in de ochtenduren, met als doel het voorkomen van vereenzaming en het bevorderen van onderling contact. Het project wordt ondersteund door Meander Zorggroep en wijkpunt Heereveld. Op eigen initiatief ontmoeten de mensen elkaar éénmaal per maand bij een deelnemer thuis en belt men elkaar vaker op.

! 57


5.13.6

Gezamenlijke activiteiten in samenwerking met Mondriaan en Radar

Doelstelling Doelstelling van dit project is het organiseren van activiteiten van sociaal-recreatieve aard om de diverse deelnemers c.q. doelgroepen met elkaar in contact te brengen, onjuiste beelden van elkaar weg te nemen en de onderlinge contacten te verbeteren. Dit door samenwerking van Mondriaan, Radar en Welsun. Proces In 2014 zijn er 7 activiteiten georganiseerd, met een deelname van maximaal 30 personen uit de diverse doelgroepen. Het ging hierbij om kienen, bewegen op muziek, kerstboom op doek schilderen en het maken van bloemstukken, herfst- en kerststukjes en pompoensoep. 5.14

Nationale actiedagen

Welsun heeft verschillende organisaties geholpen en gesteund tijdens de diverse nationale actiedagen, zoals NL.Doet en de Burendag. Welsun is niet alleen actief geweest tijdens de activiteit, maar biedt ook ieder jaar de mogelijkheid om de organisaties te steunen met de aanvraag en de voorbereidingsfase. Natuurlijk wordt ook hier de methodiek van het ‘voordoen, samendoen, zelfdoen’ toegepast, zoals bij meerdere activiteiten die Welsun samen met lokale initiatieven organiseert. NL.Doet: Projectpartners: bewonersorganisaties, verenigingen uit de wijk en Welsun. Resultaat: - opknappen jongerenhome Heigank; - opknappen buurthuis De Molt. Burendag: Projectpartners: bewonersorganisaties, verenigingen uit de wijk en Welsun. Resultaat en kengetallen: - 2 activiteiten in Nieuwenhagen; - 2 in Schaesberg; - 2 in Ubach over Worms. 5.15

Buurtbemiddeling

5.15.1

Buurtbemiddeling voor heel Landgraaf

Doelstelling Met het project Buurtbemiddeling stelt Welsun zich ten doel: het bemiddelen in conflicten tussen huurders en hen helpen zoeken naar oplossingen, zodat conflicten worden beslecht en zich in de toekomst niet meer voordoen; het begeleiden van vrijwilligers/bemiddelaars; het coördineren van het project, onder andere het leiden van de werkgroepen en intervisies en de registratie van casussen. De organisatie en coördinatie van Buurtbemiddeling

! 58


Buurtbemiddeling Landgraaf wordt geregisseerd door de Stuurgroep Buurtbemiddeling die eenmaal per jaar in vergadering bijeenkomt en waaraan de volgende organisaties deelnemen: - gemeente: Beleidsmedewerker Afdeling Openbare Orde en Veiligheid; Portefeuillehouder Buurtbeheer/Wijkgericht werken; - politie: Chef basiseenheid Landgraaf; - HEEMwonen: Teamleider Wijken; - Welsun: directeur-bestuurder en coördinator Buurtbemiddeling. De coördinatie van het project Buurtbemiddeling ligt sinds 2006 in handen van Welsun, afdeling Buurt-opbouw-jongerenwerk. Op het adres van Welsun komen de meldingen binnen en deze worden door de coördinator gescreend en doorgeleid naar de uitvoerende buurtbemiddelaars. De terugkoppeling naar de instanties/persoon die gemeld heeft wordt eveneens verzorgd door de coördinator. Proces: het team Buurtbemiddeling Landgraaf In 2014 is het team gestart met 17 vrijwilligers. In de loop van het jaar hebben 3 personen zich als bemiddelaar afgemeld, 5 bemiddelaars hebben de opleiding Mediation gevolgd en staan geregistreerd bij het NMI (Nederlands Mediation Instituut). Werkgroep De werkgroep Buurtbemiddelaars is 8 maal voor overleg bij elkaar geweest. Elk overleg bestond uit 2 onderdelen. In het voorgedeelte werden ervaringen rondom de bemiddelingsgesprekken uitgewisseld en werd kennis genomen van artikelen inzake buurtbemiddeling. In het laatste gedeelte vond er intensieve intervisie plaats en werd feedback gegeven over de wijze van werken van de bemiddelaars. In 2014 is gezocht naar een vorm van intervisie die de buurtbemiddelaars aanspreekt. Hieruit is de 7stappen-methode ontwikkeld. In het gedeelte van de werkgroepbijeenkomsten dat gebruikt werd voor intervisie werden de ervaringen van bemiddelaars en de werkwijze in de casus met elkaar besproken en kreeg men feedback op het handelen. In een aantal gevallen hebben mediators de intervisie en een vervolgbijeenkomst geleid, waardoor zij in aanmerking komen voor PE-punten. Dit is van belang voor de registratie in het NMIbestand. Deskundigheidsbevordering In 2014 hebben de buurtbemiddelaars een extra training gevolgd in het coachen binnen buurtbemiddeling. Het coachen is erop gericht één van de partijen inzicht te geven in de oorzaak van bepaald gedrag van de buren en hiermee te leren omgaan, met het doel de irritaties te laten verminderen. Privacywetgeving In 2014 is in verband met privacywetgeving de registratie vereenvoudigd en aangepast. Welsun heeft de bemiddelingswerkzaamheden geregistreerd via het beveiligde, landelijk registratiesysteem van CCV. Elke buurtbemiddelaar ontving een eigen inlogcode en wachtwoord en hield een registratie bij van uitgevoerde bemiddelingen. Het is nu mogelijk om meer gegevens te verzamelen. In het kader van privacywetgeving en regelgeving rondom registreren van persoonsgegevens bezint Welsun zich op welke gegevens nodig zijn voor de verantwoording van de werkzaamheden en het bepalen van toekomstig beleid. Kengetallen

! 59


Het aantal aanmeldingen bedroeg in 2014: 62. Herkomst De herkomst van de aanmeldingen was: - 12 aanmeldingen waren afkomstig van de politie; - 25 aanmeldingen waren afkomstig van HEEMwonen; - 24 aanmeldingen waren afkomstig van particulieren; - 1 aanmelding was afkomstig van de gemeente Landgraaf. Aard van de klacht -

Geluid, muziek Geluid, volwassene/kind; overlast Geluid dieren Verstoorde relatie Roddelen Pesten/lastig vallen Tuin/grondverschil Kinderen (geen geluid) Bedreiging Stankoverlast Parkeerproblemen Vernielingen Anders, nl.: beledigingen, schelden, verbaal geweld

17 maal 22 maal 13 maal 12 maal 1 maal 6 maal 4 maal 7 maal 7 maal 3 maal 6 maal 1 maal 6 maal.

Tijdsbesteding (bemiddelingsgesprek) Gemiddeld 4 uur per casus. Eindresultaat bemiddelingsproces (N.B. In verband met een aantal nog lopende cases hebben de cijfers betrekking op in totaal 45 casussen) -

Opgelost na intake gesprekken Opgelost na bemiddeling Terugverwezen Geen oplossing door weigeren medewerking Doorverwezen Vragen om advies en overige Tijdelijk opgelost

2 casussen 15 casussen 2 casussen 5 casussen 8 casussen* 11 casussen 2 casussen

* In deze gevallen was er sprake van ernstige psychische problemen als gevolg van middelengebruik of was individuele hulpverlening noodzakelijk. Het betrof hier situaties die om een langdurige begeleiding van hulpverleners vroegen en zijn doorgeleid. 5.15.2

Buurtbemiddeling voor Kerkrade

Op verzoek van HEEMwonen heeft Buurtbemiddeling Landgraaf van 1 mei tot 1 augustus 2014 in 11 huurdersconflicten in de gemeente Kerkrade bemiddeld.

! 60


Tot slot: Het gaat tenslotte vooral om het motiveren en stimuleren van mensen. Maar het blijft uiteindelijk aankomen op de vele vrijwilligers en beroepskrachten die het in de praktijk brengen en uitdragen in hun dagelijkse werk. Die verdienen alle steun en respect!

! 61


WELSUN: VOORDOEN, SAMENDOEN, ZELFDOEN"

Recommend Documents