APS H OTS • SNAPSHOTS • SNAPSHOTS • S N A P
Welkom in 2004
B
eursjaar 2009 leek verdacht veel op 2003. Net als toen bereikte het sentiment in maart een absoluut dieptepunt en werd door de beurzen een bodem gevormd, met een scherp herstel dat maandenlang door scepsis werd begeleid. Net als toen waren het ook nu de aandelen die tijdens de crisis het hardst gedaald waren, die nu het sterkst opveerden. En precies als in 2003 kreeg de rally het etiket ‘craprally’ opgeplakt. Natuurlijk zijn de oorzaken van de crisis van 2007-2009 onvergelijkbaar met die van 200-2003, maar dat neemt niet weg dat 2009 op veel punten terecht vergeleken wordt met 2003.
Herhalen De vraag is dan ook of 2010 een herhaling wordt van 2004. Dat was een jaar met uiteindelijk een bescheiden winst voor aandelenmarkten. Amerikaanse aandelen stegen per saldo een procentje, terwijl de Eurostoxx50 45% bijschreef. Opvallend was dat de BEL20 zich met +30% aan het New Normal (bedankt, Bill Gross) van destijds onttrok. Onze AEX stijgt van 338 naar 348. De dure olie en de al even dure euro vorm-
den een rem op de beurzen, die overigens na maanden van droogte wel weer nieuwkomers verwelkomde. Google bijvoorbeeld. Oliebedrijven en financials waren de grote winnaars van het Jaar na de Rally.
Exitstrategie Met een beetje geluk eindigt de AEX ook dit jaar op 338. Dan weet u genoeg. Dat wordt zwabberen tussen de 364 (hoogtepunt februari 2004) en 310 (dieptepunt augustus 2004). Grappig genoeg past ook dat naadloos in het beeld dat de beursexperts nu schetsen. Het eerste halfjaar zal nog behoorlijk goed zijn, maar als de zorgen over een exitstrategie door centrale banken de kop opsteken in het tweede halfjaar ebt het optimisme weg. Het lijkt erop dat veel analisten de frappante gelijkenis tussen 2003 en 2009 ook niet ontgaan is en dat zij daarom de grafiek van 2004 als routekaart voor 2010 hanteren.
Verloren jaar Het jaar 2010 kunnen we alvast afvinken als een verloren beursjaar, want voor 10 punten komen we ons bed niet meer
Zijwaarts Mars! De AEX-index in 2003-2004 en 2009 400 350 300 250 AEX 2003-2004 AEX 2009
200 150
4
IEX MAGAZINE
uit. En een heel jaar aanmodderen tussen de bodem op 310 en de top op 364 vraagt nog steeds om een hele hoge hefboom om er nog iets van te maken. Goud dan? Dat deed ook al bijna niks in 2004, een procentje of vier erbij in dollars. De olieprijs dan? De gemiddelde olieprijs lag in 2004 op 41,49 dollar voor de West Texas Intermediate tegen 31,07 in 2003 en steeg
dus eenderde in waarde. Geen wonder dat beleggers nu weer het meeste van olie verwachten van 2010 (zie Stemlokaal). Ze kennen hun klassiekers. Als beleggers 2004 ook al als routekaart voor 2010 gaan gebruiken, wordt het een self-fulfilling prophecy van de buitencategorie. Kunnen we in januari alvast met window dressing beginnen.
Column Lijntrekkers
I
k ben geen fan van december. De dagen zijn te kort, de files te lang en tot overmaat van ramp beheers ik de edele kunst van het schaatsen niet. Bovendien heb ik weinig op met het sentimentele terugblikken op hoogte- en dieptepunten van die andere elf maanden. En ik heb een nog grotere afkeer aan het vooruitblikken. Toch ontkom je er niet aan. Iedereen komt met lijstjes en topjes CFD’s en voorspellingen. zijn geen kinderspeelgoed Voorspellen is in 90% van de gevallen niet veel meer dan het doortrekken van de lijnen van vorig jaar. Dat is het makkelijkst, het veiligst en – zolang er geen zwarte zwanen oversteken – het meest voor de hand liggend. Alles gaat zoals het gaat, totdat het niet zo niet langer meer gaat. We extrapoleren wat af in december. Maar zeg nou zelf, behalve de mens trekt niets of niemand zich iets aan van het laatste kalenderblad. In de natuur is het laatste blaadje al veel eerder gesneuveld – ik bedoel maar. Voorspellers voorspellen, voorspel ik u, voor komend jaar een goed jaar voor grondstoffen, goud, opkomende markten. Waarom? Een kwestie van extrapoleren. En juist omdat we extrapoleren tot in het oneindige, schrikken we ons het apenzuur van een zwarte zwaan en zwaaien we meteen met een witte vlag. Het is een gevaarlijk spelletje, dat extrapoleren. Goudbugs, dollarbashers en grondstofspeculanten. Sinds DSB weten we dat zij die dollartekens in hun ogen hebben in 2010 zomaar over hun eigen onbeduidende ghostbuster kunnen struikelen. Peter van Kleef, redacteur iex
APS H OTS • SNAPSHOTS • SNAPSHOTS • S N A P Verlanglijstjes
Speculantenvoer
Schieten met hagel, altijd prijs
E
n natuurlijk zijn daar de tips en toppertjes in allerlei specifieke nichemarkten, waar zotten en complotten het al gauw voor het zeggen hebben. Niches van grote koersuitslagen en dunne volumes en van hoge winsten en dichtklappende muizenvallen. We noemen, bijvoorbeeld, de top-5 van Canadese oliebedrijven volgens MoneyEnergy. Goed, dit zijn grote bedrijven, maar wel in de categorie one trick pony. •Suncor (SU) •Encana (ECA) •Imperial Oil (IMO) •Talisman Energy (TLM) •Crescent Point Energy (CPG)
aan dit gezelschapsspel meedoet, stelt zo’n lijstje vanuit zijn eigen invalshoek samen. Dat is precies wat het aardig maakt die lijstjes op te zoeken en naast elkaar te leggen. Verder is het een beetje een loterij zonder nieten. Wie goed zit, kan daar nog jaren mee roemen op zijn CV, en wie fout zit kan zich altijd achter een reeks onvoorziene omstandigheden verschuilen, of zijn huid redden met de dooddoener dat voorspellen gewoon schier onmogelijk is, zeker als het om de toekomst gaat.
D
e verlanglijstjes voor Sinterklaas zijn nog maar net afgewerkt, of de nieuwe lijstjes worden alweer opgesteld in alle hoeken van de wereld. Lijstjes met toppicks voor 2010 worden over beleggers uitgestort en elke analist, fondshuis, bank of broker die
Hoewel bij veel partijen nog de laatste hand gelegd wordt aan de lijstjes, is er toch al een aardig scala van verlanglijstjes te vinden in de schoenen voor de kachel en open haard. En nu maar afwachten of Mr Market zich hierdoor laat beïnvloeden. Contraire lijstjes, fundamentele lijstjes, veilige haven-lijstjes, speculantenlijstjes, kortom voor elk wat wils.
Of wat dacht u van goudexploratiebedrijven in Alaska. Die aandeeltjes zijn net zo heet als dat het daar koud kan zijn. Weblog Istockanalyst komt met een lijstje: • NovaGold Resources (NG) • Northern Dynasty Minerals (NAK) • International Tower Hill Mines (ITH) • Kiska Metals (KSK)
Wat zegt u? “Adding more to U.S. debt to combat the economic crisis is like telling Tiger Woods the solution to his problems is getting another girlfriend.” Jim rogers
Stemlokaal 11%
IEDEREEN IN DE OLIE 12% WAT STIJGT IN 2010 HET HARDST? (208 stemmen) Koper (14%) (29 stemmen)
Zilver (13%) (27 stemmen)
Goud (16%) (33 stemmen)
6
IEX MAGAZINE
Stijgers, ook bij dalingen
N Olie (57%) (119 stemmen)
ee, de markten zullen in 2010 vast niet over de hele linie stijgen, zoals we dat het afgelopen jaar zagen. En dus wordt stockpicking the name of the game. CNN Money ging op zoek naar tien aandelen die ook volgend jaar omhoog kunnen als de markten aarzelen of zelfs met een weigering te kampen hebben:
• Mastercard (MA) • Amedisys (AMED) • Qualcomm (QCOM) • Petrohawk Energy (HK) • Baxter International (BAX) • Quanta (PWR) • Salesforce.com (CRM) • American Tower (AMT) • Renhe (HK:1387) • Vornado (VNR)
SH OTS • SNAPSHOTS • SNAPSHOTS • S N A PS H
Contrair loont
H
et principe van de contraire portefeuille die broker Citi aan het einde van elk jaar samenstelt is niet echt revolutionair en al helemaal niet gecompliceerd. Maar als belegger moet je wel durven. Citi maakt een toptien van meest koopwaardige aandelen op basis van koersverliezen in het achterliggende jaar. Hoe harder een aandeel gedaald, hoe koopwaardiger
het is. Die berekening heeft een hoog bierviltjesgehalte, maar leverde over het afgelopen jaar wel 170% rendement op. Benieuwd of dit lijstje afgefakkelde aandelen dat in 2010 ook haalt. De tips van Citi, waar alleen grote namen voor in aanmerking komen: Royal Bank of Scotland, Nokia, Vivendi, GdF Suez, United Utilities, Opap, Drax Group, Lonza, Banco de Valencia, Volkswagen
Weer 10% extra?
B
ij private bank Theodoor Gilissen nemen ze zichzelf zeer serieus en doen ze nog gewoon aan fundamentele analyse. De top tien van vorig jaar kwam tot eind november tot een rendement van 35,5%, tegen 25% voor de AEX. Niet slecht dus. Het doorwor-
stelen van dikke pakken papier, jaarverslagen en balansen levert dus toch een outperformance op. Voor dit jaar komt Theodoor Gilissen met deze kooptips: Aegon, Ahold, ASML, Fugro, Galapagos, Imtech, Nutreco, Philips, Shell, Vastned Retail
Dertien uit veertien
D
e analisten van Raymond James slagen er al sinds 1996 in met hun decemberlijstje de S&P ver achter zich te laten. Van die veertien jaar werd de index dertien keer verslagen, soms met een bijna ongeloofwaardig groot verschil. Natuurlijk komt aan elke winning streak op een dag een einde, maar beleggers doen er toch goed aan deze toppers voor 2010 in de gaten te houden. • Aflac (AFL) • Alpha Natural Resources (ANR) • Altera (ALTR) • Bank of America (BAC) • Best Buy (BBY) • Chevron (CVX) • Concho Resources (CXO) • CVS (CVS) • Flir Systems (FLIR) • National Oillwell Varco (NOV) • Nuance Communications (NUAN) • Sybace (SY) • TD Ameritrade (AMTD)
10 jaar
Wat zegt u? “Gold gets dug out of the
ground in Africa or some place. Then we melt it down, dig another hole, transport it halfway round the world, then bury it again and pay people to stand around guarding it. It has no utility. ” Warren Buffett
Schieten met hagel
S
NS Securities lukte het niet alle kansen voor met name de eerste helft van 2010 in en top-10 te proppen en dus komen de analisten van de bank met de zachte tongval met 15 keiharde tips. Die verdelen ze over vijf categorieën, defensief (1-3), groei tegen redelijke prijs – GARP (4-6), her-
structureringen (7-9), trends (10-12) en underperformers (13-15). Slimme jongens daar, die schieten gewoon met hagel. Altijd prijs. KPN, Unilever, Vopak, Ahold, Beter Bed, SBM Offshore, ASMI, Draka, TMG Arcadis, Binck Bank, Unit 4 Agresso, Boskalis, Exact, Fugro.
18%, meneertje
B
ij Rabo Securities waren ze er vroeg bij. In oktober werd al een vette worst voorgehouden van 18% rendement op aandelen in 2010. En daarvoor is helemaal geen V-vormig erstel nodig. Welnee, het is gewoon zaak aandelen te selecteren die structurele kostenreducties van rond de 25% hebben doorgevoerd. Bij een voorzichtig aantrekkende
economie is dat voldoende om een hefboomeffect te realiseren waarmee de winsten weer op oude niveaus komen. Voor 2010: • Ahold • BAM • Binck Bank • OmegaPharma • Reed Elsevier • Ten Cate • TNT • Unit 4 Agresso IEX MAGAZINE
7
APS H OTS • SNAPSHOTS • SNAPSHOTS • S N A P
[email protected]
Onbedoelde effecten ER ZITTEN ONBEDOELDE EFFECTEN AAN DE WABEKENORM EN OPTIMISTISCHE SPECULANTEN HEBBEN LAST VAN GEHEUGENVERLIES.
D
e Wabeke-norm. U weet wel die kostennorm die door verzekeraars bij beleggingsproducten gebruikt wordt. Raar is dat binnen deze norm bij de TER-berekening (de kostenratio) van de totale portefeuille bij beleggingsfondsen er wordt gekeken naar de kosten van vorig jaar. Er zijn fondsen die lage kosten rekenen, maar bij goed presteren
werken met een performance fee. Dus in een goed jaar worden er meer kosten gerekend dan in een slecht jaar. Aangezien verzekeraars niet boven de 2,5% inclusief alle kosten willen uitkomen, worden dus alle goed presterende fondsen door de hoge kosten uit de portefeuille verwijderd. Het onbedoelde resultaat hiervan is dat succes niet beloond wordt maar juist gestraft. De slecht presterende fondsen die geen performance fees kunnen rekenen worden wel opgenomen. Maar een fonds dat het jaar-opjaar goed doet helaas niet.
Opportunisme Dan nog even dit. Veel optimistische speculanten hebben geheugenproblemen als het op markten aankomt. Het hoort waarschijnlijk bij de evolutie want anders zouden ze nooit meer terugkeren naar de markt. Zo was ik laatst bij een speculant op bezoek die vorig jaar terwijl de beurs hard omlaag ging juist heel positief was. Hij had puts verkocht (ongedekt geschreven) op de AEX en met deze haussepositie speculeerde hij op hogere koersen. Achteraf had hij gelijk, maar helaas werd hij door een marginverplichting op 230
uit de AEX gepest en toen de index zelfs onder de 200 stond, was hij blij dat hij zijn verlies genomen had. Nu de AEX weer rond de 300 bivakkeert, had hij achteraf toch liever willen blijven zitten. Hij vergat dat hij door zijn positie niet eens de keuze had… maar achteraf had hij het wel geweten. Een gevalletje verkeerde strategie bij een mogelijk goede visie.
ADVERTORIAL – deze tekst valt buiten de verant woordelijkheid van de redac tie
ING Sprinters
Een goed jaar voor de Sprinter De Sprinter wordt pas één jaar verhandeld op de beurs, maar is bijzonder populair bij particuliere beleggers. Zo populair dat de Sprinter is verkozen tot beste gestructureerd product van 2009. Aan het woord is Arjen de Blécourt, Hoofd ING Sprinter Desk. Even opfrissencursus: hoe werkt een Sprinter? ‘Met een Sprinter kun je versneld profiteren van zowel koersstijgingen als –dalingen van financiële markten, zoals indices, aandelen, grondstoffen, obligaties of valuta. Sprinters zijn eenvoudig te verhandelen op de beurs en hebben een krappe bied/laat-spread, oftewel het verschil tussen de aan- en verkoopkoers. Belangrijk is verder dat de Sprinter een zeer transparant product is; je kunt heel eenvoudig de waarde ervan bepalen.
opzetten van Sprinters en opties, bijvoorbeeld door opties te schrijven en zich in te dekken door middel van Sprinters. Hiermee kan de premie van de optie als winst worden behaald. Beleggers in obligaties kunnen Sprinters bijvoorbeeld inzetten als een soort vangnet. Met een Sprinter op de euro/dollar kan wisselkoersrisico worden afgedekt en door de aanschaf van een AEX Sprinter kan zelfs een hele portefeuille worden verzekerd tegen koersdalingen.’
gemaakt van de laatste technologieën. Daarom zijn ze zeer betrouwbaar en houden ze ook in zeer volatiele markten stand. Een ander punt waarin we ons onderscheiden is de service. Klanten kunnen bijvoorbeeld een gratis nummer bellen waarmee zij direct in contact komen met één van onze experts.’
Hoe ziet de toekomst van de Sprinter eruit? ‘We zien aan het toenemende volume van verhandelde Sprinters dat beleggers terugkeren in de markt na alle negatieve ontwikkelingen in relatie tot de kredietcrisis. Het handelsvolume in Sprinters overstijgt momenteel maandelijks zelfs de honderd miljoen. De waardering voor ons product neemt duidelijk toe en dat is bijvoorbeeld ook te zien aan het feit dat beleggers de Sprinter hebben verkozen tot beste gestructureerd product van 2009. We Wat kan een belegger verder allemaal doen Waarin onderscheidt een Sprinter zich? zien dit als een aanmoedigingsprijs: we zijn met een Sprinter? ‘Voor de computersystemen die nodig zijn om op de juiste weg. Beleggers zullen nog veel ‘Meer ervaren beleggers kunnen combinaties Sprinters in de markt te zetten wordt gebruik van ons te zien krijgen in de nabije toekomst.’
APS H OTS • SNAPSHOTS • SNAPSHOTS • S N A P Modelportefeuilles
Update van de modelportefeuilles op IEX.nl IEX Hypehopper: +32,45%
Handelende Tak: +29,71%
140000
120000
120000
110000
100000
100000
80000
90000
60000
80000
40000
70000
20000
60000
0 2007
2008
PETER VAN KLEEF: Lange halen, gauw thuis. Of snel blut. Dat kenmerkt de IEX Hypehopper, een portefeuille die bestaat uit certificaten, trackers en vooral turbo’s. De hefboom zorgt voor een hoge volatiliteit en keerde zich in 2008 tegen de Hypehopper. Dit jaar leidt vooral een strakkere discipline tot een beter rendement. Verliesgevende posities worden sneller afgekapt, terwijl de winst op een turbo long
2005
2009
goud op mocht lopen tot boven de 200%. Koper en BRIC zorgden ook voor grote winsten. De dalende dollar werd de afgelopen weken ook gevolgd. Maar juist de draai van de dollar, begin december, zorgt ervoor dat het jaar met een domper lijkt te worden afgesloten. Iets meer dan 30% rendement is een aardig jaarresultaat, maar – eerlijk is eerlijk – dat is wel met een hoog risico bij elkaar gescharreld.
2006
2007
MARCEL TAK: Het doel van de Handelende Tak is het behalen van het risicovrije rendement op staatsobligaties vermeerderd met een opslag van 1%. Mijn portefeuille had in 2008 en begin van dit jaar last van de kredietcrisis vanwege de opgenomen hoogrisico-obligaties. Vorig jaar was het verlies 25%. Mijn strategie was dit jaar om de verliesgevende obligaties aan te houden in de hoop op herstel. Dat pakte goed
Funds of Fonz: +26,13%
Lage Landen: -5,69%
140000 130000 120000 110000 100000 90000 80000 70000 60000
5060000 4560000 4060000 3560000 3060000 2560000 2060000 1560000 1060000 560000 60000 2006
2007
BELEGGINGS-FONZ: Het kopen van High Yield Bonds in januari en van BRIC medio maart waren twee staaltjes hele sterke timing van Fonz die de fondsenportefeuille op tijd een zet in de rug gaven. Verder hield Fonz zich dit jaar gedeisd. De portefeuille liep soepel, steeg bij stijgingen lekker mee en beperkte de schade bij correcties. Het rendement van ruim 26% mag er zijn voor een gespreide portefeuille
10
IEX MAGAZINE
2008
2009
In november heeft Fonz een kleine koerswijziging ingezet naar iets meer defensieve waarden. Zo hebben obligatiefondsen per saldo een wat zwaardere weging gekregen. Een kleine 40% van de portefeuille zit in de twee vlaggenschepen van het Franse Carmignac die als een kameleon meekleuren met de markt – van rood naar groen, en van groen naar rood. Die strategie werkte in 2009 naar behoren.
2002
2003
2004
2005
FRANK VAN DONGEN: De nasleep van de kredietcrisis begin dit jaar was nog volgens verwachting en de Lage Landen haalde in deze bewegingen bovengemiddelde rendementen. Maar dat de overheden een ongekende geldcreatie tot stand brachten om de instorting van het kapitalistische systeem te voorkomen, zag ik niet aankomen. Ik heb in 2009 een relatief hoog percentage liquiditeiten
2008
2009
uit. Daarnaast heb ik hoogrisico aandelen-gerelateerde producten in portefeuille genomen. Het risicoprofiel werd daardoor hoger dan mij lief was, maar het resulteerde wel in een fors herstel. Later heb ik het risicoprofiel teruggebracht door een deel van de fors herstelde obligaties te verkopen en daarvoor garantieproducten te kopen. Zo moet het mogelijk zijn met een plus van 30% het jaar uit te gaan.
2006
2007
2008
2009
aangehouden en een positie in goud en in absolute returnfondsen. Die insteek, plus het steeds kopen van puts heeft geleid tot een negatief rendement. Nu is het negatieve rendement niet echt heel schokkend, gezien de 235% rendement van vorig jaar. Ik hou voorlopig vast aan deze defensieve strategie omdat ik denk dat het herstel en de positieve verwachtingen al ingeprijsd zijn.
