Welkom bij de presentatie van de
EERSTE NEDERLANDSE KINDERRECHTENMONITOR
Agenda presentatie Kinderrechtenmonitor • • • • • • • •
Start 10.30 uur Welkom door Annette Dijkstra, woordvoerder KOM Inleiding Marc Dullaert, de Kinderombudsman Toelichting op onderzoeksopzet, Mariëlle Bruning (UL) Toelichting op context Jeugd, Simone de Roos (SCP) Kinderrechtenaanbevelingen per domein, Mariëlle Bruning Afsluitende conclusies en zorgen Marc Dullaert Vragen en afsluiting 11.30 uur
g Kin der r ech ten ver da r ag I n ter n atio n aal Ver d van h et in z ake de R ech ten Kin d (I VR K)
Marc Dullaert. Waarom een Kinderrechtenmonitor? • • • • • • • •
Rol Kinderombudsman: o.a. monitoring implementatie IVRK Kinderrechtenmonitor: objectief en feitelijk Positieve en negatieve aspecten Jaarlijks uit te brengen, steeds verrijken In opdracht KOM uitgevoerd door UL en SCP Context: hoe gaat het met de Nederlandse jeugd IVRK: en hoe gaat het met naleving Kinderrechten Aanbevelingen aan Tweede Kamer en Kabinet
prof. Mariëlle Bruning Opzet onderzoek Kinderrechtenmonitor • Voorstudie door Universiteit Leiden uitgevoerd • Vervolgens samen met SCP nulmeting kinderrechtenmonitor • De domeinen van de Kinderrechtenmonitor • • • • • •
Domein Domein Domein Domein Domein Domein
1 2 3 4 5 6
Gezinssituatie en alternatieve zorg Bescherming tegen exploitatie en geweld Vrijheidsbeneming en jeugdstrafrecht Toereikende levensstandaard Onderwijs Minderjarige vreemdelingen
dr. Simone de Roos, rol Sociaal en Cultureel Planbureau • Achtergrondcijfers per domein, contexten • Cijfers kinderrechten van SCP en andere studies; vooral Toereikende levensstandaard en Onderwijs • Samen met UL witte vlekken, vooruitblik op tweede monitor • Samen met UL advies verdere ontwikkeling monitor
Context Gezinssituatie en alternatieve zorg • 85% groeit op met twee ouders, waarvan 7% in stiefgezin • 14% woont in eenoudergezin • in 2020: verwachting 20% in eenoudergezin • 85% zonder grote opvoed- en opgroeiproblemen • 20% v/d ouders heeft soms gevoel opvoeding niet goed in hand te hebben • 4 op de 5 ouders praat zo nu en dan over opvoeding met mensen uit netwerk
Context Bescherming tegen exploitatie en geweld • Kindermishandeling • Lichamelijke, seksuele, emotionele en psychische mishandeling of verwaarlozing, ook getuige huiselijk geweld • Mogelijk zeer ernstige gevolgen voor functioneren en ontwikkeling kinderen
• Mensenhandel en uitbuiting • Economische en seksuele uitbuiting, waaronder kinderporno; actueel onderwerp, hardere aanpak
• Internetrisico’s • Ongewenste beelden • Schending privacy, ongewenst contact • Digitaal pesten
Context Vrijheidsbeneming en jeugdstrafrecht •
Jeugdcriminaliteit al jaren vrij stabiel, signalen afname daders lichtere en zwaardere delicten
•
In 2010: 60.575 minderjarige verdachten • • • •
waarvan 80% jongens 46% vermogensmisdrijven 28% vernielingen 18% gewelds- en seksuele misdrijven
•
In 2010: 1.527 problematische jeugdgroepen, waarvan 89 crimineel
•
In 2010: 10.000 dagvaardingen van jeugdigen door OM; 87% schuldig • • •
Werk- en of leerstraf: ruim 7.000 keer Geldboetes: circa 450 keer Vrijheidsstraf: ruim 2.100 keer
Context Toereikende levensstandaard •
Welvaart Kinderen in armoede: • minder goed op school, • meer probleemgedrag, minder gelukkig, • meer sociaal uitgesloten, minder kansen voor later
•
Gezondheid • • • •
•
Welvaartsziekten • •
•
95% v/d kinderen ervaart gezondheid als goed Ongezond beweegpatroon; 2/3 beweegt te weinig Ongezond eten; minder dan helft eet dagelijks groente of fruit Middelengebruik; 11 jaar: 1 op 3 kinderen (groep 8) heeft ooit alcohol gebruikt, 16 jaar: 8 op 10 11-16% ooit depressief, 45% minstens twee keer per week psychosomatische klachten
Kinderen met langdurige ziektes, beperking: 12 %
Context Onderwijs • Deelname • In 2010-2011: ruim 1,5 miljoen leerlingen in regulier basisonderwijs • 940 duizend leerlingen volgen voortgezet onderwijs • Circa 16% is van niet-westerse herkomst
• Gebruik speciale onderwijsvoorzieningen • Circa 6% van de basisschoolleerlingen • Rond 19% van leerlingen van voortgezet onderwijs
• Prestaties • Internationaal gezien presteren Nederlandse leerlingen bovengemiddeld
• Kwaliteitszorg • Toezicht inspectie
Context Minderjarige vreemdelingen • Aanvraag verblijf in Nederland • Bij Immigratie en Naturalisatiedienst of Nederlandse ambassade/consulaat
• Gezinsmigratie • Vanwege werk of gezinshereniging
• Vluchtelingen (asielzoekers) • COA regelt opvang, in asielzoekerscentra (AZC’s) uitkomst aanvraag afwachten • Geen vergunning: binnen 4 weken opvang verlaten, eventueel vrijheidsbeperkende locatie, gezinslocatie, vreemdelingenbewaring • Aangepaste opvang voor alleenstaande minderjarige vreemdelingen (AMV’s)
Van cijfers naar kinderrechten Domein 1 Gezinssituatie en alternatieve zorg • Familierecht • Scheiding en omgang • Internationale kinderbescherming • Adoptie
• Jeugdzorg • Wachtlijsten en toegang tot jeugdzorg (3) • Onder toezicht gestelde kinderen (2) • Uit huis geplaatste kinderen (1)
Domein 2 Bescherming tegen exploitatie en geweld • Kindermishandeling (1,2 &3) • Omvang, signalering en melding van kindermishandeling • Verwijzing en onderzoek bij kindermishandeling • Strafrechtelijke aanpak van kindermishandeling
• Minderjarige slachtoffers van mensenhandel • Melding en opsporing kinderporno • Kind en internet
Domein 3 Jeugdcriminaliteit en vrijheidsbeneming • Jeugdstrafrecht • • • • • •
Minderjarigen in politiecellen Voorlopige hechtenis van minderjarigen (2) DNA-afname en (justitiële) documentatie minderjarigen (3) Een (meer) pedagogische jeugdstrafzitting Berechting 16- en 17 jarigen volgens volwassenenstrafrecht (1) Nieuw beleid: adolescentenstrafrecht en de aanpak van jeugdbendes
• Gesloten Jeugdzorg
Domein 4 Toereikende levensstandaard • Welvaart • Kinderen in armoede (2) • Beschikbaarheid van en toegang tot sport, spel en cultuur • Zwerfjongeren (3)
• Gezondheid • • • •
Kinder- en zuigelingensterfte Gehandicapte kinderen (1) Welvaartsziekten Toegang tot gezondheidszorg
Domein 5 Onderwijs • Toegang tot het onderwijs • Thuiszitters (3) • Voortijdig schoolverlaters • Passend onderwijs (1)
• Kwaliteit van het onderwijs • • • • •
Zeer zwakke scholen Segregatie scholen Onderwijs in justitiële jeugdinrichtingen & gesloten jeugdzorg (2) Kinder- en mensenrechteneducatie Pesten
Domein 6 Minderjarige vreemdelingen • Gezinsmigratie • Nareizende gezinsleden • Gezinsmigratiebeleid (2)
• Opvang, voorzieningen en procedure Minderjarige vreemdelingen • Opvang en voorzieningen (3) • Alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv’s) • Debat over ‘worteling’ (1)
• Uitzetting van minderjarige vreemdelingenbewaring • Minderjarigen in vreemdelingenbewaring
• Sociale voorzieningen • Toegang tot gezondheidszorg • Toegang tot onderwijs
• Nieuwe beleidsontwikkelingen • Minderjarige vreemdelingen en de strafbaarstelling van illegaliteit • Herijking amv-beleid
Vijf hoofdzorgen van de Kinderombudsman 1) Zorg voor meer preventie en betere behandeling van kindermishandeling
2) Respecteer rechten van minderjarige vreemdelingen, bv recht om bij ouders op te groeien (gezinshereniging) en zo goed mogelijke gezondheid
3) Zorg dat kinderen met beperking voldoende ondersteuning houden bij volgen onderwijs, ook in tijden van bezuinigingen
4) Beperk de (stijgende) hoge aantallen van kinderen in armoede
5) Respecteer rechten minderjarigen die in aanraking komen met justitie een politie
Afsluitende opmerkingen Kinderombudsman: • Monitor maakt veel inzichtelijk, ook waar meer cijfers en verdiepend onderzoek nodig is, zodat we beter naleving kinderrechten kunnen monitoren • Maak kindeffectrapportage bij wetsvoorstellen en beleidsvoornemens die kinderen raken verplicht • Kinderrechtenmonitor aangeboden aan voorzitter Tweede Kamer en Kabinet • Kinderen hebben recht op maximale bescherming van hun rechten door volwassenen. Laten we dat nastreven.
Vragen?
