Welkom bij Banking for Food
17 september 2015
Programma 10.00 uur
Banking for Food
Rien Nagel
10.30 uur
Een visie op een nieuwe wereld
Herman Wijffels
11.15 uur
Banking for Food in de regio
Jeroen Verver
12.00 uur
Netwerklunch
13.15 uur
Middagsessies: - ‘Koers houden op de golven van een turbulente zuivelmarkt’ -
14.30 uur
‘Organische stof tot nadenken’
Netwerkborrel
Mark Voorbergen
Hans van den Boom Carel de Vries Jeroen Verver
Banking for Food
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Visie op een nieuwe wereld
21 21
Banking for Food in de regio
22
Banking for Food World of Rabobank
Rabobank Noord- en Oost-Achterhoek Team Food & Agri
De uitdaging…
Iedere minuut 158 extra monden te voeden Waarvan 154 in opkomende economieën
Food Food
Natural Resources Natural Resources
2010
2050
Team Food & Agri – wie zijn we? – Klant en markt • • • • •
Ruim 2.200 klanten in de (primaire) agrarische sector € 1 miljard uitzettingen, 90% veehouderij, 10% akkerbouw/loonwerk/overig Kwart balanstotaal bank, circa de helft het Directoraat bedrijven Jaarlijkse aflossingen, € 60 mln, verstrekkingen t/m augustus: € 121 miljoen Gemiddelde doorlooptijd 2015: Informatie beschikbaar tot offerte: 12 dagen
– Marktoriëntatie • Herverkaveling accountteams • Groei van 17 naar 23 FTE, van 8 naar 12 accountteams en 2 financieringsspecialisten • Focus op primaire bedrijven en periferie
– Ambitie
Banking for Food – lokale focus-
Productie, Waar? - bodem -
Productie, Waar? - oppervlakte en (regen)water Acre/person
m3
20
100000
18
90000
16
80000
14
70000
12
60000
10
50000
8
40000
6
30000
4
20000
2
10000
0
0
Acre per capita
Water availability per capita
Productie: Wie?
- bedrijfsopvolging -
Uitgangspositie in Nederland • Solide basis – Mondiaal # 2 exporteur ! – Belang F&A Nederland » 10% van de werkgelegenheid » 1 op de 3 vrachtwagens rijdt met agrarische producten – Klimaat, vakmanschap, voedselkwaliteit en -veiligheid – Sterke periferie (leveranciers, afnemers) – Infrastructuur en organisatiegraad
• Aandachtspunten – – – – –
Volatiliteit prijsvorming en aandeel vaste kosten in kostprijs Sluiten kringlopen (grond, voer, mest, emissies) €/$-koers Vertegenwoordiging in Politiek (Ministerie) Imago/draagvlak omgeving, burger vs consument
Grondstofmarkten
- nieuwe realiteit -
Granen en oliezadenprijzen 2000-2013 USD/tonne
700.00 600.00 500.00 400.00 300.00 200.00 100.00
HOGER Gemiddelde, MEER Volatiel !
-
Wheat
Corn
Soybeans
Zuivel
- Volatiliteit op hoger niveau -
Mondiale kostprijsstijging - NL meer competitief: vakmanschap/infrastructuur 0,70 0,65 0,60
USD per litre (standardised)
0,55 Netherlands
0,50
Upper Midwest California
0,45
Ireland New Zealand
0,40
Australia (Vic.) 0,35 0,30 0,25 0,20 2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014E
Financials melkveehouderij € per 100 kg melk, excl. BTW 2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015*
2016**
27,1
34,5
38,3
36,2
42,5
42,1
30,0
32,0
7,3
7,7
9,3
10,1
11,7
10,8
9,5
9,0
Saldo
24,1
29,4
31,4
29,1
33,9
33,9
25,0
28,0
Bruto overschot
14,5
20,8
22,0
18,9
23,1
21,8
14,0
17,0
3,9
10,2
10,8
8,2
12,5
10,5
3,0
6,0
Melkprijs Voerkosten
Reserveringscapaciteit
* Voorlopig ** Verwachting
Lessons learned
- prijscycli, zeugenhouderij-
€ 700 € 650 € 600 € 550 € 500 € 450 € 400 € 350 € 300
Voerwinst 6 jrs voortschr. gem.
€ 250
Lange termijn verwachting
€ 200 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 15V 16V
Positiebepaling – waar staat U? -
Lange termijn verwachting
Positiebepaling – waar staat U? -
Lange termijn verwachting
Positiebepaling – waar staat U? -
Lange termijn verwachting
Evenwicht - €conomie én emotie • Ondernemerschap – Waar ben je goed in? – Managementinformatie
• Bedrijfsvoering – (technische) resultaten – Gezondheidsstatus – Arbeidsfilm, efficient/effectief
• Bedrijfsopzet – Omvang, ligging, structuur, moderniteit – Liquiditeit, rentabiliteit, buffers
Rabobank
- team Food & Agri -
•
Invullen vertrouwen in (veer)kracht Nederlandse Veehouderij
•
Financiering op basis van lange-termijn continuïteit
•
Aantoonbaar partner in gezonde ambities •
•
kennis, kunde, (besluit)vaardig
Maatwerkproducten en Intervisie •
Stimuleringskapitaal, Groenbank, RisiGo
•
Ga naar www.KENNISVLOER.nl en schrijf u in of, meld u aan bij Uw accountmanager voor deelname in een intervisiegroep
Intervisie – www.kennisvloer.nl Inzicht liquiditeit, slagvaardig anticiperen Organische stof tot nadenken Rabo Opvolgersperspectief Ladies only! Geen opvolger binnen de familie, wat nu? Boeren is Koekeloeren (internationaal) Nieuwe kijk op risico’s Rabo RisiGo 48-uurs brainstormsessie Innovatie Big Data in de agrarische sectoren Anders nl…..
Vooruitblik middagprogramma
42 42
Middagsessies 13.15 uur Mondriaanzaal
‘Koers houden op de golven van een turbulente zuivelmarkt’
Mark Voorbergen
13.15 uur Grote zaal
‘Organische stof tot nadenken’
Hans van den Boom Carel de Vries Jeroen Verver
43
Netwerklunch
44
Organische stof tot nadenken
45
Mest, organische stof tot nadenken Hans van den Boom Sectormanager Food & Agri Rabobank Nederland
Achterhoek 17 september 2015
Mestdossier al 30 jaar heet hangijzer 1984: Invoering interim-wet veehouderij; 1987: Aanscherping meststoffenwet: Doel evenwichtsbemesting; 1998: Invoering MINAS en Wet herstructurering varkenshouderij; 2006: MINAS vervalt, gebruiksnormen worden geïntroduceerd; 2011: Evaluatie meststoffenwet vraagt actie; Sector zet in op voerspoor en verplichte mestverwerking; 2013: verplichte mestverwerking wordt wetgeving; 2015: AMvB grondgebonden groei melkveehouderij aangenomen;
Hoofddoel: evenwichtige mineralenbalans voldoen aan eisen nitraatrichtlijn kringlopen zoveel mogelijk regionaal sluiten
Export van fosfaat moet met 50% stijgen 200
175 24,7
mln. kg fosfaat
150
20
25 9,4
27
26
29
10
10
9,2 9,8
125
29
Bij plafond melkveehouderij neemt overschot 20 mln. toe
10 100
overschot 143 132 121
125
balans verschil
125 110
75
netto export
50 2010
2011
2012
2013
2014V
2015P
verwerking (oa verbranding) plaatsingsruimte
• Minder fosfaat in voer nog mogelijk (voerspoor); • Kringloopwijzer ; • Toename verwerking must voor realisatie evenwicht
KEEP IT SIMPLE. 48
Fosfaatoverschot Achterhoek •
Overschot in 2014: 1.557.000 ton, 4,35mln. Kilogram fosfaat
Verwachting 2015 bij 30% verwerking X 1.000 ton
Overschot m3 Overschot P2O5
Te verwerken m3 Te verwerken P2O5
Rundveemest
807
1.291
385
616
Varkensmest
796
2.895
239
872
Overige
117
425
35
128
1.720
4.611
659
1.616
Totaal Bron: Dofco/CBS
Hoeveel verwerking is er ?
49
Mestverwerkingscapaciteit 2015
Oost Totale mestproductie Maximaal te plaatsten afzet natuur, particulier Benodigde verwerking operationeel 2015* export onbewerkte mest
Zuid 43 24,3 1,2 17,5 0,9
51,8 16,3 0,8 34,7 5,7
Overig Totaal NL 79,8 174,5 80,1 120,6 4,8 6,8 -5,1 47,1 15,9 22,5 21,8
* obv inventarisatie BMA 2015 bron: BMA/CDM 2015
Regionale spreiding verwerking is groot 50
Is er genoeg verwerking ? Behoefte: 47,1 mln. kg fosfaat (2015) Gerealiseerd: 44,3 (2014). Verwachte uitbreiding 2016: 2,2 – 2,8 mln. kilogram Is de Veehouderij klaar ? • Verwachte groei melkveehouderij • Niet alle plaatsingsruimte wordt benut • Pluimveemest is niet voor 100% uit te ruilen met VVO’s • Acceptatie onbewerkte mest buitenland staat onder druk • Manipulatie mestmonsters • Na pluimvee, wordt de varkenshouderij van de grond gedrukt. Impact op afzetkosten hoog.
Druk op mestmarkt zorgt voor hoge afzetprijzen 51
Operationele verwerking Achterhoek 2014 • Ottink 25.000 ton kalver- en varkensmest • scheiding en biologische zuivering • Dikke fractie afzet naar vergister export digistaat • Groot Zevert • Scheiding, hygiënisatie, Co-vergisting, • export digistaat/dikke fractie • Ruimte voor 40.000 ton mest uitbreiding • In regio Oost totaal 2.1 mln. kg fosfaat verwerking, waarvan circa 85%
pluimveemest (Memon en v.d. Brink) • In Achterhoek 3 projecten in ontwikkeling: AVR Duiven, BVA en RMS • Voorlopig nog geen zekerheid over haalbaarheid voor 2017
52
Krijgen we mestverwerking op bedrijfsniveau of collectief ?
Succesfactoren mestverwerking • Borging aanvoer mest • Gedegen contract + commitment • Bewezen technologie • Kies bedrijf met goed track record • Borging afzet eindproducten • Marktgericht • Export fosfaat • Eventueel stikstof – kali concentraat
• Schaalgrootte • Bedrijfsniveau > 25.000 ton mest • Collectief en loonwerkers > 100.000 ton mest
Uitdaging: vergunning in buitengebied 54
Toename export fosfaat een MUST uitdaging is HOE 1.
Hygiëniseren ruwe drijfmest door vergister of loonwerker • Geeft voor korte termijn lucht, geen duurzame oplossing • Veel transport water, transport-actieradius beperkt
2.
Scheiding mest in dikke en dunne fractie (nog geen verwerking!) • Op bedrijfsniveau door loonwerker/ veehouder • Eerste stap bij grootschalige totaalverwerking
55
Afzetmarkt en eindproduct belangrijker dan techniek keuze Regio afhankelijk • Dunne fractie regionale afzet • Stikstofverwijdering (“België concept”) • Verdere bewerking dunne fractie tot loosbaar water en een mineralenconcentraat
Uitdaging is de afzet/export fosfaatrijke dikke fractie • Hygiëniseren • Composteren Exportwaardig product • Drogen en korrelen
Ultieme doelstelling is drogen tot 85%, biedt marktkansen
56
En wat kost dat dan? • Per ton ingaande mest kost het verwerken en dus exportwaardig maken
van mest gemiddeld € 18- €20/ton all-in. • Verschillen tussen projecten worden bepaald door: • Gekozen techniek, schaalgrootte en vakmanschap • Transportafstanden en afzet eindproducten bepalen voor een groot gedeelte de individuele kostprijs.
Techniek is niet de oplossing Bewezen techniek randvoorwaarde voor succes.
57
Financiële duurzaamheid mestverwerking • Wie is trekker van het project: • Management sleutel tot succes (track record) • Marktgericht werken • Borging aanvoer: • Leveringscontract + inleggeleden => commitment • Locatie (logistiek en groeimogelijkheden) • Minimaal 40-50% risico dragend kapitaal: • Mogelijkheden voor risico dragend kapitaal: Mestinvesteringsfonds, Subsidies… • In 2015/2016 nadruk op export gehygiëniseerde/gecomposteerde
fosfaatrijke mest • Samen mineralenevenwicht creëren verlaagd structureel mestafzetkosten 58
Samenvattend • Mest al 30 jaar heet hangijzer • Mest verwerken noodzaak maar blijft voorlopig stevige kostenpost • Schaalgrootte nodig, voor kostenefficiënte mestverwerking • Fosfaatoverschot aanpakken door fosfaatrijke mest te exporteren • Focus op mestverwerken: • Afzet eindproducten verwerking grootste succesfactor
Voor mineralenevenwicht in 2016: • Nu (collectieve)mestverwerkingsinitiatieven smeden
59
Geen toekomst zonder Vruchtbare Kringloop
60 60
Geen toekomst zonder Kringloop Carel de Vries
Waarom? Toekomstvisie LTO Noord Sectorvisie mestbeleid: Koersvast richting 2020 Deltaplan Agrarisch Waterbeheer
De belofte
Waarom?
Niets nieuws….!
Maar….
Nitraatprobleem!
Waar zit het probleem? Zandregio Noord Midden Zuid Gemiddeld
Nitraat (mg/l) 46 56 (70) 109 69
KringloopWijzer
Hoe doet u het?
VEESTAPEL 26%
GEWAS 90%
42%
BODEM 73%
VEESTAPEL 21%
MEST 80%
GEWAS 85%
27%
BODEM 66%
MEST 80%
Projectpartijen 255 agrariërs
Overschot en benutting 2013
2014
stikstof bedrijf
206
168
stikstof bodem
141
101
11
-19
Overschot (kg / ha)
fosfaat bedrijf en bodem
Stikstofbenutting (%) bedrijf
34,9
40,0
vee
25,7
25,4
bodem
65,2
74,5
bedrijf
82,7
100,0
vee
33,2
33,1
bodem
88,4
122,7
Fosfaatbenutting (%)
• 214 bedrijven • 73% zand • 27% klei • beweiding • 64% wel • 36% niet
De bodem is de basis 1. Organische stof 2. Bodemchemie 3. Waterhuishouding 4. Beworteling 5. Bodemstructuur 6. Bodemleven
Organische stof is de sleutel 1% organische stof meer in laag 0-10 cm op zandgrond • • • •
25-30 kg hogere N-levering 2 mm meer vocht 1320 kg ds opbrengst gras € 250 per ha
Weidegang inefficiënt?
N: het overschot raak je kwijt
Halen we de nitraatnorm?
140
De norm gehaald op 87% van het grasland 68% van het maïsland
120
Aantal monsters
100 80 60
Mais Gras
40 20 0 0-30
30-60
60-90
90-120
120-150 150-180 180-210 210-240 240-270 270-300
N-voorraad (kg/ha)
Scheuren kost stikstof 300
N-voorraad (kg N/ha)
250
200
150
100
50
0 0
5
10
15
20
25
Jaren mais
30
35
40
45
Besparingen € • Minder mestafzet bij een goede BEX • Minder mest naar verwerking door lager fosfaatoverschot • Minder voeraankoop bij hogere gewasopbrengst • Lagere krachtvoerkosten bij eiwitarmer voeren en meer eigen ruwvoer • Minder mestafzet bij extra fosfaatplaatsing (BEP) • Hogere melkproductie bij lagere fosfaatexcretie zonder toename fosfaatoverschot
Kortom, we willen: • Efficiëntie verhogen • Kosten besparen • Derogatie veilig stellen • Verdienen van: • Bedrijfsspecifieke fosfaatnorm (BEP) • Bedrijfsspecifieke stikstofnorm (BEN)
• Slim en Leuk Buffelen (SLB)☺
Vruchtbare Kringloop: doe mee en meld u aan! www.vruchtbarekringloop.nl
Welkom bij Banking for Food
Mark Voorbergen – 17 september 2015
Varen op de golven van de wereldmarkt Mark Voorbergen Email:
[email protected] Tel: +31612446854
Rabobank Seminar “Banking for Food” - 17 September Winterswijk 12 november 2015
Inhoud
Sectie 1:
Een korte vooruitblik op de wereldzuivelmarkt
Sectie 2:
Verwachtingen voor de lange termijn
Sectie 3:
Uw melkprijs: steeds meer bepaald door uw wereldmarktpositie
84
Groei van melkproductie blijft boven meerjarig gemiddelde Gemiddelde productiegroei in de grote 6 export regio’s (1000t meq en %)
Meerjarig gemiddelde
•
Melkprijzen zijn slecht maar de wereldwijde productiegroei blijft sterk
•
Ontwikkelingen in de EU zijn doorslaggevend
85
Importen van grote spelers als China en Rusland zijn zwak Jan-Juni zuivelinvoer in de 8 grootste zuivelimporterende landen (2013 – 2015, 1.000t MEQ)
•
Sinds de tweede helft van 2014 zijn de invoervolumes van China en Rusland niet meer wat ze waren
•
Daarnaast hebben alle overige importeurs sterk geprofiteerd van de lage prijzen en goede beschikbaarheid van exportaanbod
•
Waardoor hun koopactivititeit in de komende aanden gering zal zijn
86
Wereldmarktprijzen reageerden navenant Prijzen van zuivel commodities 2009 – 2015 (USD/t)
Sterk melkaanbod kreeg geen tegenwicht meer van Chinese invoer Russische invoer viel eveneens weg
•
Commodityprijzen hebben in de laatste 3 GDT sessies weer forse uitslagen naar boven laten zien
•
Ommekeer of sentiment?
87
Vooruitkijken: melkprijzen doen met name pijn in Nieuw Zeeland en de EU
Indicatieve break-even niveaus
• •
Melkproductie reageert echter nog nauwelijks Pas na de jaarwisseling zal het melkaanbod de markt geleidelijk gaan verkrappen
88
Gelukkig helpt de lage voerprijs Ontwikkeling van het voersaldo (€/koe/dag) 2010
2011
2012
2013
2014
2015
2009 crisis niveau
Bron: www.cowdashboard.be
Maar tevens verklaart dit wellicht waarom de lage melkprijzen de productie nauwelijks remmen 89
Ook China heeft nog een zwak half jaar te gaan Verwachtingen •
•
2015 invoertotaal ligt ca 2 md MEQ onder dat van vorig jaar door een combinatie van •
een lagere groei van de zuivelconsumptie
•
oude importvoorraden met een houdbaarheid tot Maart 2016
•
oude lokale melkproductie Waarschijnlijk keert de Chinese invoer pas in de loop van de eerste helft van 2016 weer terug naar oude niveaus
Maandelijkse Chinese zuivelinvoer in melkequivalenten
verwachting
Overigens blijft China een “black box” en zijn verrassingen niet uit te sluiten!
90
Conclusies voor de korte termijn Tijdlijn voor 2015; prijsrichting, opwaartse en neerwaartse invloeden
• Bescheiden start van het nieuwe seizoen in Oceanië
Opwaartse invloeden
• Verdere verzwakking tweede helft seizoen Oceanië
• Chinese invoer wint weer aan kracht
• EU en VS melkaanbod zakt in door lage melkprijzen
• Kans op een oplossing tussen EU en Rusland?
• Vraagverbetering in importlanden door lage detailhandelsprijzen
Kw 4
Kw1 2016
• EU en VS melkproductie blijft sterk Neerwaartse invloeden
• Russische invoer blijft afwezig • Chinese invoer is laag vanwege sterke lokale melkproductie en oude importvoorraden • Lage olieprijs reduceert de koopkracht van olie-exporterende landen
Melkprijs verwachting
Kw2
Conclusie: tweede kwartaal 2016 wordt spannend • Melkaanbod lijkt te sterk om al snel een echte ommekeer te verwachten ondanks het recentelijk verbeterde sentiment • Ook van China en Rusland mag niet te veel verwacht worden op de korte termijn • Het wordt een zaak van zorgvuldige liquiditeitsplanning, met name in het tweede kwartaal van 2016 • Er zijn verzachtende omstandigheden: • • • •
Interim dividend van FC Sneller betaling van de toeslag Lage voerkosten Pakket van 30 miljoen?
Inhoud
Sectie 1:
Een korte vooruitblik op de wereldzuivelmarkt
Sectie 2:
Verwachtingen voor de lange termijn
Sectie 3:
Uw melkprijs: steeds meer bepaald door uw wereldmarktpositie
93
Zuivelconsumptie verschuift naar de nieuwe economieën Tussen 2014 en 2020 groeien de zuivelmarkten in
Groei van de zuivelmarkt tussen 2014 en 2020
Overig Azië, India, Afrika en China gezamenlijk met 64 md kg
Met uitzondering van India kunnen deze markten slecht voor een beperkt deel in hun eigen groeiende zuivelbehoefte voorzien
Na 2020 wordt Afrika de belangrijkste groeimotor van de wereldwijde zuivelvraag
Ondanks tijdelijke vertragingen door politieke onrust, hoge marktprijzen en economische crises (China), kan de groei over een langere periode nauwelijks afgestopt worden
Source: Voorbergen s/d model, 2015
Voorlopig genoeg melk - na 2016 komt de behoefte aan nieuw exportaanbod terug Gemodelleerde groei van de aanbodoverschotten importbehoeften in de belangrijke import- en exportregio’s (2012 – 2020) EU neemt in 2014 60% van de groei van het exportsurplus voor haar rekening
Zowel aanbod als vraag zullen toenemen maar het exportaanbod loopt in de traditionele exportregio’s tegen fysieke grenzen aan De wetten van de economie dicteren dat de vraag nooit harder kan groeien dan het aanbod maar de vraag push zal de prijzen na 2016 weer onder opwaartse druk zetten
Lange termijn prijsrichting, opwaartse en neerwaartse invloeden
• Wereldwijde invoervraag is sterk
• Wereldwijde invoervraag is sterk • •
Opwaartse invloeden Neerwaartse invloeden
Jan 2015 • • • •
EU aanbodgroei loopt terug Periode van sterke volumegroei in NZL loopt ten einde
Jan 2017 Europese post 2014-groei is sterk Westerse zuivelvraag is verzadigd VS aanbodgroei versnelt door toenemende exportoriëntatie NZL productiegroei is sterk doordat productiviteit op geconverteerde bedrijven toeneemt
•
•
Afrika lost Azië af als primaire motor van de consumptiegroei
Jan 2019 VS aanbod blijft groeien
•
•
Aziatische per capita consumptie nadert het verzadigingsniveau Lokale productiegroei in China versnelt
Inhoud
Sectie 1:
Een korte vooruitblik op de wereldzuivelmarkt
Sectie 2:
Verwachtingen voor de lange termijn
Sectie 3:
Uw melkprijs: steeds meer bepaald door uw wereldmarktpositie
97
FC’s 2014 resultaten geven helder weer waar het geld verdiend wordt
Consumentenproducten Europa, Midden Oosten & Afrika
Consumentenproducten Azië
31% van de winst
57% van de winst
Kaas, boter & melkpoeder
-12% van de winst
•
In kaas, boter en poeder doet FC het nauwelijks beter dan de concurrentie die gezamenlijk de garantieprijs bepalen
•
In consumentenproducten buiten Europa profiteert het als koper van zuivelgrondstoffen als de prijzen voor bulkproducten laag zijn
•
Deze “hedge” in de wereldwijde activiteiten zorgt voor een mooi dividend in tijden dat de melkprijs laag is
•
Dit is echter het resultaat van 50 jaar investeringen in een internationale marktpositie
Ingredienten
23% van de winst
98
De internationale concurrentiepositie heeft veel facetten
Stabiel melkaanbod Efficiënte en flexibele melkproductie
De uitdagingen voor de melkveehouderij Duurzame, kwalitatief hoogstaande keten
Internationale concurrentiepositie De juiste producten voor de internationale consument
Toegang tot groeimarkten
Sterk zuivelimago
De uitdagingen voor de rest van de keten
Kwalitatief hoogstaande keten • Verschillen in melkprijs tussen melkverwerkers – met name coöperaties - gaan toenemen • Europese coöperaties ontkomen er niet aan om met een gedeelte van de nieuwe melk de markten buiten de EU op te zoeken • Dit betekent een uitdagende nieuwe fase voor veel coöperaties omdat het de onderneming buiten de “comfort zone” brengt en nieuwe ondernemingsrisico’s met zich brengt • Deze fase vereist een zowel een sterk management als een sterke betrokkenheid van de leden-eigenaren
100
Flexibiliteit: hebben we het varen op de golven al onder de knie? •
De jaren na 2015 worden een interessante periode om het groei en krimpgedrag van de Europese melkveehouders te monitoren
•
Volatiliteit blijft
‒
Het gewicht van volatiele importlanden neemt binnen de vraag en aanbod dynamiek toe
‒
% melk dat verhandeld wordt neemt toe maar blijft gering tov de totale consumptie
‒
Extreme weersomstandigheden blijven
‒
Markt wordt steeds transparanter en prijsbewegingen verlopen sneller
2007-2015 2001-2006
101
Conclusies •
De rest van 2015 blijft moeilijk en de melkprijs daalt wellicht nog iets verder
•
Herstel in 2016 komt onvermijdelijk, maar timing en snelheid hangt samen met de EU melkproductie …
•
… en het moment van terugkeer van China en Rusland naar hogere invoerniveaus
•
Tweede kwartaal van 2016 kon liquiditeits-technisch wel eens spannend worden met een belangrijke rol voor de hoogte van de nabetaling
•
Na 2016 komt de onderliggende krapte in de wereldwijde zuivelmarkt weer naar boven: ‒ Exportaanbod is in handen van een beperkt aantal kleine exportlanden ‒ Importvraag wordt voortgedreven door zeer grote economieën ‒ Die de fysieke omstandigheden ontberen om ooit zelfvoorzienend in zuivel te worden
•
Dit mooi perspectief vereist wel een fundamentele strategische heroriëntatie op de uitdagingen in de wereldmarkt
•
Deze heroriëntatie heeft duidelijke consequenties voor melkveehouders: − −
Direct via het managen van fluctuaties in de kasstroom en marges Indirect via een actieve betrokkenheid en participatie in de onderneming die voor u het geld moet verdienen 102
Afsluiting in de grote zaal
103
Het voerhekgesprek
104 104
www.kennisvloer.nl Inzicht liquiditeit, slagvaardig anticiperen Organische stof tot nadenken Rabo Opvolgersperspectief Ladies only! Geen opvolger binnen de familie, wat nu? Boeren is Koekeloeren (internationaal) Nieuwe kijk op risico’s Rabo RisiGo 48-uurs brainstormsessie Innovatie Big Data in de agrarische sectoren Anders nl…..
Netwerkborrel in de foyer
106 106
