Welbevinden van kinderen en jongeren in relatie tot hun cognitive vaardigheden. Ciska Pieters Jeugdgezondheidszorg KU Leuven

Welbevinden van kinderen en jongeren in relatie tot hun cognitive vaardigheden Ciska Pieters Jeugdgezondheidszorg KU Leuven

1

1.

Wanneer spreken we van hoogbegaafdheid?

2.

Theorieën

3.

Kenmerken

4.

Hoogbegaafdheid als risicofactor voor welbevinden?

5.

Aanpak op school en in CLB

2

Ciska Pieters- JGZ- jan 2015

1. Wanneer spreken we van hoogbegaafdheid?

 Klinisch beeld  Geen aandoening  Zeer heterogene groep  Definitie  GEEN  Of veel…  afhankelijk van visie op intelligentie

3



Definitie intelligentie “Intelligence is the aggregate or global capacity of the individual to act purposefully, to think rationally and to deal effectively with the environment. It is global because it characterizes the individual’s behavior as a whole; it is aggregate because it is composed of elements or abilities which, though not entirely independent, are qualitatively differentiable” (Wechsler, 1939, p. 3) 4

1. Wanneer spreken we van hoogbegaafdheid? ‘Global capacity’ : Algemene intelligentie (g)

normale verdeling 50 % genetisch 5


1. Wanneer spreken we van hoogbegaafdheid? Algemene intelligentie (g) en hoogbegaafdheid IQ-score (Van Gerven, 2009)  ‘normaal’: 85-115  ‘begaafd’: 120-130 ( >Pc90)- top 10%  ‘hoog begaafd’: 130-145 ( >Pc97) - top 3%  ‘zeer hoog begaafd’: >145  ‘exceptioneel hoog begaafd’: >160  bedenkingen  drempelwaarde: +/- artificieel  betrouwbaarheidsinterval repecteren  evolutie van intelligentie  tijdens het leven  tussen generaties (Flynn-effect )  cultuur-fair ? 6



‘Aggregate’= cognitieve vaardigheden

 CHC-model  ‘cross-battery’ benadering

CHC-model intelligentie naar Magez et al, 2009,Caleidoscoop 2009 via www. prodiagnostiek.be 7 Ciska Pieters- JGZ- jan 2015


Belang van intelligentie

• Eén van de beste voorspellers van • Schoolresultaten • Studieloopbaan • Beroepssucces • Maatschappelijk: kenniseconomie

8





 

‘(Hoog)begaafd’

Cognitief

‘Academic giftedness’

Kunstzinnig Sportief

‘Schoolse begaafdheid’

‘Getalenteerd’ 

‘Creatieve begaafdheid’

…

‘Creatief-productieve begaafdheid’

‘Gifted and talented’ 9


1. Wanneer spreken we van hoogbegaafdheid?  ‘bij kinderen is begaafdheid iets dynamisch dat tot ontwikkeling kan worden gebracht en waarbij veel factoren, waaronder een hoge intelligentie een rol spelen’  ‘Een begaafde leerling is een leerling die zowel wat betreft intelligentie als schoolprestaties behoort tot de top van de leeftijdsgroep’  Criteria:  Hoge score op IQ-test (2SD, WISC 130)  Hoge schoolprestaties (10% toppresteerders)  ‘soft signs’ Pluymakers en Wijnekus (2007) 10


2.Theorieën en modellen  Terman: ‘Genetic Study of Geniuses’  Biografie van genieën (Mozart, Einstein)  Modellen 

Renzulli- Mönks



Heller



Gagné

11


2.Theorieën en modellen COMPETENCIES CHANCE (C)

‘gifts’ (G) = top 10% MENTAL

_________________________

CATALYSTS

NATURAL ABILITIES

TALENTS (T) = top 10% _______________________

ENVIRONMENTAL (E) MILIEU (EM) INDIVIDUALS (EI) PROVISIONS (EP)

INTRAPERSONAL (I)

INTELLECTUAL (GI)

PHYSICAL (IF) MENTAL (IP)

CREATIVE (GC) AWARENESS (IW) MOTIVATION (IM) VOLITION (IV)

SOCIAL (GS) PERCEPTUAL (GP)

ACADEMIC (TC)

TECHNICAL (TT) SCIENCE & TECHNOLOGY (TI) ARTS (TA) SOCIAL SERVICE (TP)

PHYSICAL

ADMINISTRATION/ SALES (TM)

MUSCULAR (GM) MOTOR CONTROL (GR)

DEVELOPMENTAL PROCESS (D) ACTIVITIES (DA)

PROGRESS (DP)

BUSINESS OPERATIONS (TB)

GAMES (TG)

12

INVESTMENT (DI)

Differentiated Model of Giftedness and Talent, Gagné, 2010

SPORTS & ATHLETICS (TS)

3. Kenmerken  

Brein Gedrag  Cognitief 

Ontwikkelingsvoorsprong  Specifieke denk- en leerprocessen  ‘Soft signs’  Gevolgen voor school  Niet-cognitief 13


3. Kenmerken 

Cognitief  Ontwikkelingsvoorsprong Taal Redeneervermogen Interessegebied Morele ontwikkeling

14


3. Kenmerken 

Cognitief  Specifieke denk- en leerprocessen Geheugen ‘The simple is complex, the complex is simple’ Nood aan precisie Sterke verbeelding Nood aan integreren informatie in onderliggende theorieën niet-lineair ‘onderdompelend’ Hoge aandachtscapaciteit 15


3. Kenmerken

Cognitief  ‘Soft signs’ = vaak vastgestelde, maar moeilijk meetbare tekenen van cognitieve voorsprong  snelle informatieverwerking verveling  hoog werken leertempo  flexibele aanpak problemen  groot kennisbestand  weinig instructie nodig (niet altijd: faalangst)  leergierig en enthousiast voor moeilijke taken



16


3. Kenmerken 

Gevolgen voor school 

presteren vaak minder goed bij: te makkelijke taken te sturende instructies  passen leerstijl aan aan moeilijkheidsgraad  geringe noodzaak aan herhaling 

! Voorspellers van succes op school: - Gedrevenheid en plezier bij taken - Acceptatie door anderen - Gezinsklimaat - Niet: resultaat zelf 17


3. Kenmerken  Niet- cognitief Verschillende visies uit

klinische ervaring:  rechtvaardigheidsgevoel  emotionele intensiteit  hypergevoeligheid  perfectionisme

Ouders:

‘doorgaans heel energiek’ ‘vaak ongeduldig’ ‘hekel aan herhaling’ ‘zeer kritisch’ ‘afkerig van conventies en regels’ ‘sterk intrinsiek gedreven’ ‘vaak overenthousiast over favoriete onderwerp’ 18


4. Intelligentie een risicofactor voor welbevinden?

 Vlaamse studie JOnG!Talent 

kinderen en jongeren met label hoogbegaafdheid  meer stoornissen (vb. ADHD) ‘TWICE EXCEPTIONAL’  meer problemen met psychosociaal functioneren  meer suïcidale expressie (‘ik wil dood zijn’)  let

op: diverse redenen  verder wetenschappelijk onderzoek nodig

 ouders meer  zorgen

over kind  behoefte aan hulp voor kind  hulpgebruik voor kind



hoog totaal IQ:  niet dezelfde effecten!  NIET

meer problemen met psychosociaal functioneren  NIET meer ouderlijke zorgen 19


4. Aanpak op school en in CLB 

www.prodiagnostiek.be



Prodia:     



= werkgroep Protocollering en Diagnostiek vertegenwoordigers CLB en Onderwijs doel: diagnostisch protocol binnen zorgcontext op school ‘Protocol bij vermoeden van hoogbegaafdheid’: november 2012 Update voorzien

Belang:  Begripsafbakening (model,operationalisering, IQ-score)  Handelingsgericht werken

20


4. Aanpak op school en in CLB





School:  organisatie zorgbeleid  vorming leerkrachtenteam  onthaal nieuwe leerlingen  zorg op klasniveau  opvolging alle leerlingen: leerlingendossier!!  communicatie met ouders

22



 te grote leervoorsprong  taal/rekenen onder verwachtingen  zorgwekkende signalen

23



 vermoeden ontwikkelingsvoorsprong of   

 

hoogbegaafdheid onderpresteren onduidelijkheid over vermoeden OV/HB twijfel over andere problemen vb. ASS, ADHD kansengroepen vb. anderstalige hoogbegaafden school wenst bevestiging OV/HB voor aanpak

24


Intermezzo: onderpresteren  Onderpresteren  Discrepantie tussen potentieel en prestaties  absoluut - relatief  situationeel - chronisch  meer bij hoogbegaafden?  Guldemond: nee  voor derde leerjaar  Oorzaken: cfr model Heller  fit kennishonger- kennisnood  conformeringsdrang  bijkomende problematiek, bv leerstoornis (discussie)


25

Intermezzo : Interventies op school

 Compacting: weglaten leerstof  Verrijking  binnen gewone klas/ in niveaugroepen/ aparte klas  verdieping/ verbreding: Aanvulling op het reguliere aanbod  Versnelling  Bij erg grote didactische voorsprong  Versnellingswenselijkheidslijst  Versnelling alleen is meestal niet voldoende!!  Verschillende manieren  Leerstof uit hogere jaren  Twee leerstofjaren in één schooljaar  Radicale versnelling = ‘jaartje overslaan’


26

Meer weten?

Ciska. [email protected]


Welbevinden van kinderen en jongeren in relatie tot hun cognitive vaardigheden. Ciska Pieters Jeugdgezondheidszorg KU Leuven

Recommend Documents