ONLINE WEERBAARHEID Zelfregulering en coping‐strategieën in relatie tot psychosociale en contextkenmerken
Leen d’Haenens, KU Leuven
EU Kids Online: achtergrond en theoretisch kader • Types online risico’s • Van gebruik tot coping • Twee niveaus van analyse • Individuele gebruiker • Sociale mediëring
Types online risico’s Content
Contact
Conduct
Kind als ontvanger
Kind als deelnemer
Kind als actor
(massaproducties)
(volwassene als initiatiefnemer)
Agressief
Gewelddadige en gruwelijke inhoud
Lastigvallen, stalken
Cyberpesten
Seksueel
Pornografisch materiaal
Seksueel misbruik
Seksuele vragen en handelingen, ‘sexting’
Inhoudelijk
Racistische en/of discriminerende inhoud
Ideologische overtuigingen/ brainwashing
Schadelijke usergenerated content
Commercieel
Verborgen marketing
Misbruik van persoonlijke data
Gokken, copyright, illegaal downloaden
(kind als initiatiefnemer/ slachtoffer)
Demografisch Gebruik
Activiteiten
Risico’s
Psychologisch
Schade of coping
INDIVIDUELE GEBRUIKER ouders SOCIALE MEDIERING SES stratificatie
regelgeving
NATIONALE CONTEXT
school
vrienden Kind als analyse-eenheid
technologische onderwijs infrastructuur systeem
culturele waarden
Land als analyse-eenheid
Individuele kenmerken
INDIVIDUAL USER Demografisch Psychologisch
Voorspellers
geslacht, leeftijd, SES zelfvertrouwen, psychologische problemen, sensatiezoeken mediawijsheid, mate van aangedaan zijn
INDIVIDUELE INDIVIDUAL GEBRUIKER USER
Sociale mediëring • Mediëren van internetgebruik • Mediëren van online veiligheid • Controle van internetgebruik
Steun
Steun
• Controle van online veiligheid
van
van
• Restricties
leraren
vrienden
• Internetgebruik ouders Ouders SOCIALE MEDIERING
School
Vrienden
Veilig online: overzicht topics • Blootstelling versus schade • Zelfbescherming en coping-strategieën • Tussenkomst van ouders, leraren en vrienden (sociale mediëring)
Blootstelling: bewustzijn van risico’s en kansen (N=1005)
Denk je dat er dingen zijn op het internet waaraan kinderen van jouw leeftijd zich storen
43
Er zijn veel dingen op het internet die goed zijn voor kinderen van mijn leeftijd
45
Heb je het afgelopen jaar iets meegemaakt op het internet dat je gestoord heeft
10
0
20
40
60
80
100
Blootstelling: kinderen vs ouders (N=1005) kinderen
ouders
100 90 80 70 60 50 40
34
30 16
20 10
6
19
8
11
13 6
16 8
10
10
0 cyberpesten
seksuele beelden
ontmoeting
sexting
UG content
misbruik privacy
Blootstelling en schade: kwetsbare jongeren meisjes weinig digitale vaardigheden
jonge kinderen Vaker negatieve ervaring
psychologische problemen
lage SES
weinig zelfvertrouwen
Zelfbescherming: typologie van strategieën • Passief/fatalistisch • Stoppen met internetgebruik • Hopen dat het probleem vanzelf weggaat
• Nadelig voor • Online kansen en mediawijsheid • Weerbaarheid (probleem kan terugkeren)
Zelfbescherming: typologie van strategieën • Communicatief • Erover praten met ouders, vrienden, leraren, …
• Proactief/probleemoplossend • • • • •
Probleem aanpakken (algemeen) Berichten verwijderen (online) Afzender blokkeren (online) Rapporteren aan provider (online) Privacy-instellingen aanpassen (online)
Zelfbescherming: strategieën (EUR) seksuele beelden
cyberpesten
sexting
100 90 77
80 70
60 60
53
50 36
40 30
26
24
22
20
27
25 20
22 18
10 0 probleem gaat vanzelf weg
stoppen met internetgebruik
erover praten
probleem aanpakken
Zelfbescherming: online strategieën (EUR) seksuele beelden
cyberpesten
sexting
100 90 80 70 60 46
50
41
40 30
40
38
26
24 19
20
23
18
19
15 9
10 0 berichten verwijderen
privacy settings aanpassen
afzender blokkeren
probleem rapporteren via website
Zelfbescherming: seksuele beelden (EUR) Hopen dat probleem verdwijnt
Stoppen met internetten
30 22
22 29
50 56
25 19
25 26
24 22
Weinig Gemiddeld Veel
35 23 26
26 25 26
46 53 56
18 19 26
32 25 25
32 21 23
Mediawijsheid Laag Gemiddeld Hoog
23 25 27
44 25 16
56 55 50
13 21 26
23 20 36
12 22 29
Neg. ervaring sterk/behoorlijk niet/een beetje
31 23
37 16
63 47
30 15
29 23
27 19
Jongens Meisjes
Erover praten
Probleem aanpakken
Berichten wissen
Afzender blokkeren
Zelfvertrouwen
Zelfbescherming: cyberpesten (EUR) Hopen dat probleem verdwijnt
Stoppen met internetten
18 28
19 20
67 85
30 41
39 43
43 48
Weinig Gemiddeld Veel
20 31 16
47 17 18
71 77 78
42 29 44
52 44 36
37 46 47
Mediawijsheid Laag Gemiddeld Hoog
26 24 23
40 19 16
78 80 71
34 37 36
38 43 39
33 46 48
Neg. ervaring sterk/behoorlijk niet/een beetje
18 27
10 22
67 85
24 44
37 46
46 50
Jongens Meisjes
Erover praten
Probleem aanpakken
Berichten wissen
Afzender blokkeren
Zelfvertrouwen
Zelfbescherming: sexting (EUR) Hopen dat probleem verdwijnt
Stoppen met internetten
36 14
13 21
48 66
23 29
33 41
33 45
Weinig Gemiddeld Veel
22 25 18
33 21 11
48 59 63
10 26 32
28 40 36
37 38 44
Mediawijsheid Laag Gemiddeld Hoog
36 21 22
28 18 14
52 61 58
12 23 35
10 37 44
10 43 42
Neg. ervaring sterk/behoorlijk niet/een beetje
21 23
22 12
69 54
31 23
40 37
39 43
Jongens Meisjes
Erover praten
Probleem aanpakken
Berichten wissen
Afzender blokkeren
Zelfvertrouwen
Zelfbescherming: kwetsbare groepen Laag zelfvertrouwen
Laag zelfvertrouwen
(contactrisico’s)
(contactrisico’s)
Sterk aangedaan (seksuele beelden, cyberpesten)
Sterk aangedaan
Lage sensatiezoeker
Jongere kinderen
(seksuele beelden, cyberpesten)
(seksuele beelden, cyberpesten)
Jongens
Meisjes
(seksuele risico’s)
(seksuele beelden, cyberpesten)
Hopen dat probleem vanzelf verdwijnt
Stoppen met internetten
Zelfbescherming: Veel zelfvertrouwen Veel zelfvertrouwen (seksuele risico’s)
Veel mediawijsheid (seksuele risico’s)
Sterk aangedaan
Sterk aangedaan
Meisjes
Lage SES
(seksuele beelden, cyberpesten)
(contactrisico’s)
Erover praten
Probleem aanpakken
Zelfbescherming:
Veel mediawijsheid
Sterk aangedaan
Veel mediawijsheid
Sterk aangedaan
(contactrisico’s)
(seksuele beelden, cyberpesten)
Lage SES
Oudere kids
(seksuele beelden, cyberpesten)
(seksuele beelden, cyberpesten)
Berichten verwijderen
Afzender blokkeren
Zelfbescherming en coping: conclusies • Weinig mediawijsheid • Minder proactief, vooral m.b.t. online strategieën
• Laag zelfvertrouwen • Meer passief/fatalistisch en minder proactief
• Meisjes • Meer fatalistisch, maar ook meer communicatief
• Jongere kinderen (9-12 jaar) • Meer fatalistisch, minder proactief online
• Intensiteit van negatieve ervaring: sterke voorspeller
Sociale mediëring: algemeen Achtergrond: onderzoek naar TV-kijken • Actieve mediatie • Communicatief, tijdens online activiteiten van het kind
• Restrictieve mediatie • Opleggen van regels en beperkingen
• Sociaal meekijken • Aanwezig zijn zonder actief in te grijpen
Sociale mediëring: online • Mediëren van internetgebruik • Actief/sociaal
• Mediëren van online veiligheid • Actief/sociaal (voor, tijdens en na internetten)
• Monitoren van internetgebruik • Controlerend/restrictief
• Monitoren van online veiligheid • Controlerend/restrictief (technische tools)
• Restricties opleggen
Sociale mediëring: vrienden (N=1005) helpen na slechte ervaring
26
uitleggen gedragscode
36
uitleggen goede/slechte website
40
uitleggen hoe veilig internet gebruiken
42
helpen met zoeken
63
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Sociale mediëring: leraren (N=1005) helpen na slechte ervaring
23
praten over wat te doen indien slechte ervaring
39
uitleggen gedragscode
47
praten over internetactiviteiten
52
uitleggen hoe veilig internet gebruiken
56
uitleggen goede/slechte website
57
helpen met zoeken
57
regels vastleggen over internet op school
61
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Sociale mediëring:
impact op coping-strategieën Controle online veiligheid
Controle online veiligheid
(seksuele beelden, cyberpesten)
(seksuele beelden, cyberpesten)
Beperkt internetgebruik ouders (seksuele risico’s)
Mediëren online veiligheid Steun leerkracht
Steun vrienden (seksuele risico’s)
Steun vrienden
(seksuele beelden, cyberpesten)
(seksuele risico’s)
Stoppen met internetten
Erover praten
Sociale mediëring: impact op coping-strategieën
Minder steun leerkracht (contactrisico’s)
Steun vrienden (contactrisico’s)
Berichten verwijderen
Mediëring online veiligheid (contactrisico’s)
Steun vrienden (seksuele beelden, cyberpesten)
Afzender blokkeren
Sociale mediëring: conclusie • Ouders (Presentatie Katia Segers) • Vrienden • Ambivalente impact (zowel positief als negatief)
• Leraren • Beperkte impact, behalve op communicatieve strategieën • Indien aanwezig, positieve impact op weerbaarheid
ICT-wijsheid Restricties Steun peers
-.44
+ .11
Monitoren int. veiligheid Internetgebruik ouders Steun leraren Monitoren int. gebruik Mediëren int. gebruik Mediëren int. veiligheid
+ .10
+ .09
+
ICTwijsheid
.06
+ .05
-.04
-.03
Adjusted R²=0.22
Meer proactieve copingstrategieën
Geloof in eigen kunnen
Restricties Monitoring int. veiligheid Steun peers Steun leraren Mediëring int.gebruik Monitoring int.gebruik
Minder passieve/ fatalistische coping
-.11
+ .06
+ .04
+ .03
Geloof in eigen kunnen
-.03
-.02
Adjusted R²=0.025
Meer communicatieve / proactieve coping
Intensiteit van de schade
Peer support
+
(beta’s: seksuele content= .13, sexting= .13)
Restricties
+ Intensiteit
(beta’s: seksuele content=.18, bullying=.11)
Monitoren int. veiligheid
+
schade
(beta’s: seksuele content=.09, bullying=.09, sexting=.22)
Mediëring int. veiligheid
-
(beta’s: seksuele content=.14, bullying=.13)
Adjusted R²: seksuele content= 0.078; bullying=0.048; sexting=0.103
Alle types coping
