Sportdeelname van kinderen en jongeren in armoede Work in progress
Niels Reijgersberg Hugo van der Poel © Mulier Instituut, Utrecht
November 2013
Inhoud presentatie Aanleiding en achtergrond onderzoeksvragen en werkwijze Kinderen in armoede en hun sportdeelname Risicofactoren Beleid en aanpak Voorlopige conclusie en aanbevelingen Discussie
Aandacht voor kinderen in armoede Kinderombudsman - beleid gemeente schiet te kort
Beleidsaandacht - SZW armoedebeleid intensiveren en extra aandacht voor kinderen in armoede Media - kranten, tv en reclamespots van hulporganisaties
Waarom speciaal aandacht voor kinderen? Kinderen kwetsbaar - zelf weinig invloed op hun situatie
Meedoen in de samenleving - kinderen leren belangrijke vaardigheden
Gelijke kansen voor alle kinderen -internationaal Verdrag Rechten van het Kind (art. 31)
Onderzoeksvragen 1. Wat is bekend (cijfers, risico’s en betekenis) over de sport- en beweegdeelname van kinderen en jongeren in armoede?
2. Welk beleid wordt er op dit terrein gevoerd en wat is er bekend over de effectiviteit?
3. Welke oplossingen en mogelijkheden zijn er om de sportdeelname van kinderen en jongeren in armoede te bevorderen?
Opzet van het onderzoek Literatuur verkenning
Interviews; onderzoekers, professionals en beleidsmakers - 12 interviews - 5 interviews tot nu toe
Expertmeeting - December
Cijfers: kinderen in armoede Jaar
Aantal kinderen
percentage
2011
359.000
11%
Cijfers zijn gebaseerd op het niet-veel-maar-toereikendcriterium Bron: Hof et al. (2012)
Cijfers: Kans op armoede Kans op armoede gehele bevolking
7%
kinderen
11%
gezin met kinderen
8%
eenoudergezin
25%
eenoudergezin 1 kind
16%
Eenoudergezin 3 kinderen of meer
50%
Cijfers zijn gebaseerd op het niet-veel-maar-toereikendcriterium Bron: Hof et al. (2012)
Cijfers: verschillen in sportdeelname bijstandsniveau
tot 120% bijstandsniveau
niet-arm
totaal
NIET maatschappelijk actief*
48%
30%
21%
24%
WEL lidmaatschap sportvereniging**
44%
60%
77%
73%
*Bron: Roest (2011) **Bron: Jehoel-Gijsbers (2009)
Risicofactoren: Hulpbronnen ouders Geld en omgevingsfactoren - 59% financiële reden niet deelnemen sport (Jehoel-Gijbers, 2009) - materiële factoren, autobezit en wonen in koophuis (Nielsen et al., 2012)
Afkomst en opleiding - laag opgeleid en minder vaardigheden ouders (Roest et al., 2010). - Niet-westerse achtergrond rolmodellen en sportcultuur - gebrekkige participatie bij ouders (Roest et al., 2010).
Betekenis sportdeelname kinderen in armoede
Opbouwen van hulpbronnen - vriendschappen en identiteit (Ridge & Millar) - sociale netwerken (Vermeulen, 2007) - kennismaken met normen en waarden (Sieckelink, 2009)
Gezondheid gedrag en motorische vaardigheid -aanwennen gezond gedrag, sport is leuk -ontwikkelen van motorische vaardigheid
Beleid en aanpak; grote verschillen Ongeveer 80% van de gemeenten heeft regelingen om deelname aan sport en cultuur te stimuleren, maar er zijn grote verschillen: (Steketee et al., 2013)
- Verschillende beleidsmatige grenzen
- Wel of geen open eindregeling
- indirect ten goede aan kinderen
Beleid en aanpak; bezuinigingen Sport wordt duurder (aanbod) - Gemeenten verlagen van subsidies en verhogen tarieven sportaccommodaties (Hoekman et al., 2013)
Beleid is vooral ‘vraaggericht‘
Conclusie Literatuurverkenning Kinderen in arme gezinnen zijn minder vaak lid van een sportvereniging
Risicofactoren zijn nauw met elkaar verweven
Deelname aan sport kan helpen bij opbouwen van eigen hulpbronnen
Aandacht voor kinderen in armoede is toegenomen, maar: - het maakt uit waar je woont. - indirect bij het kind
Voorlopige aanbevelingen Extra aandacht voor specifieke groepen
Eenzijdige inzet op financiën kan doelgroepen missen - beïnvloeden sociaal culturele factoren - voorlichting / informatieverstrekking - toereikend sportaanbod Meer ondersteuning direct ten goede aan kinderen
Mogelijkheden aan de aanbodszijde van de sport
Discussie Wat zijn jullie als mogelijkheden om meer kinderen in armoede te laten sporten? - Landelijk - Lokaal/regionaal
voorlopige resultaten interviews: Landelijk - Armoede uit de taboesfeer
- Niet alle middelen direct naar de gemeente
- Samenwerking tussen hulporganisaties verbeteren
- Gemeenten stimuleren om meer samen te werken met hulporganisaties beter bereik doelgroep meer publiek-private samenwerking
voorlopige resultaten interviews: Lokaal - Betrek kinderen bij inrichting van het beleid
- Middelen direct naar kinderen (kindpakket)
- samenwerken met particuliere initiatieven (Leergeld en Jeugdsportfonds)
- zorgen voor passend sportaanbod
- Verenigingen toerusten
Hartelijk dank voor uw aandacht!
mulier instituut Herculesplein 269 3584 AA Utrecht t (030) 721 02 20 i www.mulierinstituut.nl Niels Reijgersberg
[email protected]
Literatuur Hof, S., A. Soede en C. Vrooman. (2012). Armoede volgens de budgetbenadering. Armoedesignalement 2012. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau/ Centraal Bureau voor de Statistiek Jehoel-Gijbers, G. (2009). Kunnen alle kinderen meedoen? Onderzoek naar de maatschappelijke participatie van arme kinderen. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau Nederland, T., J. Mak, M.M.J. Stavenuier & H>R>A>M Swinnen (2007) Aanpak kinderarmoede en bevordering sociale insluiting van kinderen. Onderzoek van het landelijk beleid. Utrecht: Verwey-Jonker Instituut. Nielsen, G., V. Grønfelt, J. Toftegaard0Støckel & L.B. Andersen (2013) predisposed to partcipate? The influece of family socio-economic background on children’s sports participation an daily asmount of physical activity. Sport in Society. Vol. 15, NO. 1, 2012-01-27. Sieckelinck, S.J.A. (2009). Het beste van de jeugd. Een wijsgerig-pedagogisch perspectief op jongeren en hun ideal(ism)en (proefschrift). Amsterdam: Vrije Universiteit Amsterdam. Steketee., M., T. Nederland, J. Mak, R. van der Gaag, M. Van Bommel, L. Roebroek, S. Van der Eerden, J. Van Toorn, E. Smits van Waesberghe, R. Oet, C. Oosterwijk. (2013). Kinderen in Armoede in Nederland. Den Haag/ Utrecht: Kinderombudsman/ Verwey-Jonker instituut. SZW. (2007). Extra middelen armoedebestrijding bij kinderen. Brief van de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Kenmerk W&B/B&K/ 07/39132; 10 december 2007. Den Haag: Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Roest, A., A, Lokhorst en J. C. Vrooman (2010). Sociale uitsluiting bij kinderen. Omvang en achtergronden. Den Haag: sociaal en Cultureel Panbureau. Vermeulen, R. (2007). Brug over woelig water. Lidmaatschap van sportvereniging, vriendschappen, kenniskringen en vertrouwen (proefschrift). Nijmegen: Universiteit Nijmegen.
