Wegwijs in de palliatieve zorg. regio Zuidoost Drenthe

Wegwijs in de palliatieve zorg regio Zuidoost Drenthe

1

De informatie in dit boekje en meer informatie over palliatieve zorg is ook te vinden op de website: www.netwerkpalliatievezorg.nl/zuidoostdrenthe

COLOFON Deze sociale kaart is uitgegeven onder verantwoordelijkheid van het Netwerk palliatieve zorg ZO-Drenthe. Contactpersoon voor deze sociale kaart is: Mevr. R. Homburg, hospice-coördinator VTZD Tel. 0591-651120 Mevr. T. Heeres, arts Scheperziekenhuis Tel. 0591-691729

Maart 2013

2

Inhoudsopgave

Voorwoord Inleiding 1. Het zorgaanbod van Stichting Icare 2. De rol van de huisarts bij palliatieve zorg 3. De VrijwilligersTerminale Zorg Drenthe 4. De zorg in het Hospice Zuidoost Drenthe 5. Het zorgaanbod van zorggroep Leveste 6. Het zorgaanbod van zorggroep Tangenborgh 7. Het zorgaanbod van Buurtzorg 8. Het zorgaanbod van Beter Thuis Wonen 9. Spirituele zorg in de laatste fase van het leven 10. Palliatief Consultatie Team 11. Het Centrum Indicatiestelling Zorg 12. WMO

3

Voorwoord In de regio ZO-Drenthe is sinds 2003 het Netwerk palliatieve zorg actief. In dit netwerk zijn verschillende zorgaanbieders uit de regio vertegenwoordigd. De zorgaanbieders in het netwerk willen door samenwerking een goede kwaliteit en een breed aanbod van palliatief (terminale) zorg in de regio realiseren. Door middel van samenwerking streven we er ook naar de overdracht van patiënten tussen verschillende zorgverleners snel en adequaat te laten verlopen. Het gaat hier om palliatieve (terminale) zorg. Zorg in de laatste levensfase van de patiënt. Deze zorg is bedoeld voor patiënten bij wie een behandeling gericht op genezing geen baat meer heeft. De palliatieve zorg richt zich niet alleen op het bestrijden van pijn en andere symptomen, maar ook op de sociale, spirituele en psychologische vragen. Uiteindelijk willen wij gezamenlijk de patiënt die ongeneeslijk ziek is een goede zorg op maat bieden en waar nodig de partner/familie ondersteunen. Deze Sociale Kaart krijgt u van het netwerk aangeboden. Met deze sociale kaart wil het netwerk u als professionele hulpverlener of vrijwilliger inzicht bieden in de organisatie van de palliatieve zorg in de regio Zuidoost Drenthe. U vindt aan het eind van deze informatiepagina's de route voor de aanvraag van palliatieve terminale zorg. Verder geeft de brochure een beschrijving van de diverse organisaties en instellingen die palliatieve zorg aanbieden in Emmen en omgeving.

Rika van Klinken Voorzitter Netwerk Palliatieve Zorg ZO-Drenthe

4

Inleiding De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) omschrijft palliatieve zorg als: de continue, actieve en integrale zorg voor patiënten en hun naasten door een multiprofessioneel team op het moment dat medisch gezien geen genezing meer wordt verwacht. Het doel van palliatieve zorg is de hoogst mogelijke kwaliteit van leven, zowel voor de patiënt als zijn familie, waarbij de patiënt wordt benaderd als een gelijkwaardige en medeverantwoordelijke partner. Palliatieve zorg beantwoordt aan fysieke, psychologische, sociale en spirituele behoeften. Zo nodig strekt palliatieve zorg zich uit tot ondersteuning bij rouw. Palliatieve zorg omvat de zorg, behandeling en begeleiding van patiënten en hun naasten in de laatste fase van een ziekte als een curatieve behandeling niet meer mogelijk is. Deze zorg richt zich zowel op de bestrijding en verlichting van symptomen en fysieke verzorging, als op de aandacht voor de psychologische, emotionele, sociale en spirituele aspecten. De palliatieve zorg streeft naar een zo hoog mogelijke kwaliteit van het leven en de afronding hiervan, waarbij de patiënt wordt benaderd als een gelijkwaardige en medeverantwoordelijke partner. Van terminale palliatieve zorg is sprake als het overlijden daadwerkelijk op korte termijn, binnen ca. drie maanden, wordt verwacht. De zorgverlening loopt door tot na het overlijden en is dan met name gericht op ondersteuning en begeleiding van de nabestaanden. Palliatieve zorgverlening kenmerkt zich door een grote variatie in zorgvragen en een vaak meervoudige complexe problematiek. Het besef dringt steeds meer door dat de ontwikkeling van een goede palliatieve zorg rondom de terminale patiënt dan ook een inspanning vergt van vele zorgverleners en organisaties. Mantelzorgers, vrijwilligers en beroepsbeoefenaren moeten elkaar zoveel mogelijk helpen om de continuïteit van de zorg, zowel kwalitatief als kwantitatief, te waarborgen. Op de hoogte zijn van elkaars mogelijkheden en functies en het uitwisselen van informatie en kennis zijn daarbij belangrijke aspecten. Het Netwerk Palliatieve Zorg Zuid-Oost Drenthe kan hierbij helpen. Het is één van de vier netwerken die in Drenthe zijn opgericht om de palliatieve zorg te verbeteren door informatieverstrekking, deskundigheidsbevordering en consultatieverlening. Voor consultatie en advies kan een beroep worden gedaan op het Palliatief Consultatie Team Drenthe. 5

In het netwerk in de regio ZO-Drenthe hebben zitting:











Mw. R. v. Klinken, afdelingsmanager palliatieve unit de Esch, Leveste Care (voorzitter) Mw. C.P.M. Heeres, arts Zorggroep Leveste Middenveld (namens het PCT) Mw. R. Homburg-den Heijer, hospice-coördinator VTZD Hr. C. Rietsema, huisarts, namens huisartsen in regio ZO-Drenthe Mw. M. Robben, namens Zorggroep Tangenborgh Mw. C. Wijenberg, Verpleegkundig specialist Stichting Icare Mw. I. Ooms, Verpleegkundige Buurtzorg Mw. H.J. Binnenmars, Oncologieverpleegkundige, Leveste Middenveld Mw. I. Piek, verpleegkundige, Beter Thuis Wonen Mw. H. Schoonheim-Lunenborg, netwerkcoördinator

6

1. Het zorgaanbod van Stichting Icare De professionele medewerkers van thuiszorgorganisatie Stichting Icare bieden hulp en ondersteuning, ook tijdens de terminale fase. De zorg van Icare wordt onder meer geboden door: gespecialiseerde verpleegkundigen, wijkverpleegkundigen, ziekenverzorgenden, verzorgenden, huishoudelijke medewerkers en diëtisten. 1.1 De taken Het zorgaanbod van Icare aan palliatieve terminale patiënten omvat de volgende zes taken: a. Voorwaardenscheppende taken • Organiseren van de benodigde hulpmiddelen in huis b. Algemene taken • Coördinatie en organisatie van zorg • Opstellen en bewaken van een zorgplan • Informatie over zorg en organisatie • Tijdig onderkennen en signaleren van problemen c. Verpleegkundige taken • Verpleegtechnisch handelen zoals: controle lichaamsfuncties, wond- en stomaverzorging, incontinentieverzorging, medicijnen klaarzetten en toedienen, pijnmeting, pijnevaluatie en decubituspreventie • Medisch technisch handelen zoals: epidurale, intraveneuze en continue subcutane pijnbestrijding, toedienen van medicijnen per infusie, blaascatheterisatie, aanprikken van totaal implanteerbare systemen, toedienen van parentaal vocht en voeding via een infuus, inbrengen van maagsonde en toedienen van enterale voeding • Observatie, instructie, voorlichting, advisering en begeleiding: het analyseren van de hulpbehoeften en informeren, adviseren en instrueren naar aanleiding van een specifieke vraag op het gebied van ziekte, acceptatie van ziekte, behandeling, dieet, therapie en complicaties d. Verzorgende taken • Hulp bij activiteiten in het dagelijks leven zoals: lichamelijke verzorging, beweging en houding, eten en drinken 7

e. Begeleidende taken • Begeleiding van verandering in het functioneren van de patiënt • Ondersteuning van patiënt en mantelzorg f. Respijtzorg • Een vrijwilliger of professionele hulpverlener neemt tijdelijk de zorg volledig over. Hierdoor kan de mantelzorger even vrijaf nemen. g. Nachtzorg • Zorg is op ieder moment van de dag, avond en nacht beschikbaar • Waakdiensten • Geplande en ongeplande zorg 1.2 Aanvragen van zorg Voor het aanvragen van zorg kan gebeld worden met Icare Zorgcentrale 0900 88 33 (€ 0,10 per minuut). Het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) indiceert vooraf de zorg, tenzij de huisarts een verzoek tot hulp bij Icare neerlegt. De indicatie volgt dan achteraf. Icare kan helpen bij het aanvragen van een indicatie. Verpleging en verzorging is een AWBZvoorziening. Dat betekent dat een inkomensafhankelijke bijdrage wordt gevraagd. Ook zorg inkopen via een Persoonsgebonden Budget (PGB) behoort tot de mogelijkheden. Icare biedt via het PGB-Servicepunt ondersteuning. 1.3 Icare Ledenvereniging Icare Ledenvereniging biedt een uitgebreid ledenservicepakket dat bestaat uit een unieke combinatie van woon-, zorg- en comfortdiensten. Denk bijvoorbeeld aan de kapper of opticien of audicien aan huis, een pedicure of een Klusbus. Maar ook kunnen leden gratis gebruik maken van acute zorg en met korting deelnemen aan cursussen. Het lidmaatschap kost € 19,50 per huishouden, per jaar (prijswijzigingen voorbehouden). 1.4 Adressen en bereikbaarheid Icare Zorgcentrale, 0900 88 33 (24 uur per dag, € 0,10 per minuut) Icare Ledenvereniging, 0900 41 42 434 (op werkdagen van 08.30 tot 16.45 uur, € 0,10 per minuut) Of kijk voor meer informatie op: www.Ledenvereniging.nl 8

2. De rol van de huisarts bij palliatieve terminale zorg In de palliatieve fase verblijven de meeste patiënten bij voorkeur thuis. Door de kortere verblijfsduur in het ziekenhuis en de toegenomen technische mogelijkheden thuis, komt een groot deel van de palliatieve zorg voor rekening van de eerstelijnsvoorzieningen. De huisarts verkeert hierbij in ‘een bevoorrechte positie’. De huisarts kent de patiënt vaak al geruime tijd en is op de hoogte van de (medische) voorgeschiedenis, van de familieomstandigheden en van het lief en leed dat zich in de loop der jaren heeft voorgedaan. Dat geeft een band, een vertrouwensrelatie. Vaak is de huisarts al betrokken bij het ziekteproces op het moment dat het bericht komt dat genezing van de ziekte niet meer mogelijk is. Hij/zij zal vaak de eerste zijn die de mogelijkheden van palliatieve zorg ter sprake brengt. 2.1

De huisartsen in Zuidoost Drenthe

De huisartsgeneeskundige zorg in Zuidoost Drenthe wordt geleverd door ongeveer 75 huisartsen in en rond Emmen. Over patiënten die ernstig ziek zijn en thuis willen blijven, geeft de huisarts de relevante informatie door aan de CHE (Centrale Huisartsenpost Emmen). Er komt een melding van deze informatie in de computer van de CHE bij de patiëntgegevens, zodat bij telefonisch contact betrokken hulpverleners op de hoogte zijn van de situatie. Een aantal huisartsen geeft er de voorkeur aan om in een dergelijke situatie de patiënt zelf te blijven begeleiden. Hierover zijn dan afspraken gemaakt met de patiënt (en eventueel de CHE)

2.2 Palliatieve zorg in de huisartsgeneeskunde Huisartsgeneeskunde is (ook) levensloopgeneeskunde. Begeleiding van ernstige zieken en stervenden is een belangrijk onderdeel van het werk van de huisarts. In de palliatieve fase probeert de huisarts door een anticiperend beleid symptomen op acceptabel niveau onder controle te houden. Behandeling vindt plaats conform de behoeften en mogelijkheden van de patiënt in nauw overleg met de naaste verzorgers en familieleden. De huisarts bekleedt een spilfunctie in de coördinatie, de delegatie en de communicatie bij de organisatie van zorg rond de patiënt. Naast somatische aspecten (symptoom bestrijding) heeft de huisarts ook oog voor de psychische, sociale en spirituele aspecten van de situatie waarin de patiënt verkeert. Hij weet welke andere professionele hulpverleners op welk moment in te schakelen. 9

2.3

Samenwerking betreffende medische en verpleegkundige zorg

Indien zich problemen voordoen in het ziektebeloop van de patiënt, kan overleg plaats vinden met de behandelende specialist(-en) of afhankelijk van de problematiek met een andere discipline. In deze regio zijn die meestal verbonden aan het Scheper Ziekenhuis te Emmen of bij een complexer ziektebeeld aan het Universitair Medisch Centrum Groningen. De huisarts kan ook een beroep doen op de huisartsconsulent palliatieve zorg. Deze consulent is zeer deskundig op het gebied van de palliatieve zorg en kan meedenken en ondersteuning geven bij het oplossen van specifieke situaties of behandelingen rond een patiënt. Daarnaast kan op verzoek en in overleg met patiënt en mantelzorger thuiszorg worden ingeschakeld in verband met hulp en ondersteuning bij de verzorging thuis. In een later stadium doen de huisartsen vaak een beroep op het specialistisch team, onder andere voor subcutane pijnbestrijding. Aanvullend op deze zorg wordt in bepaalde gevallen gebruik gemaakt van Vrijwilligers Terminale Zorg Drenthe. Hulp op spiritueel gebied is vaak al door de betrokkenen zelf ingeschakeld. Als een patiënt in een woonzorgcentrum of hospice is/wordt opgenomen blijft de eigen huisarts de patiënt verzorgen, tenzij het woonzorgcentrum/hospice buiten het gebied van de eigen huisarts ligt, dan vindt overleg met de betrokkenen plaats. 2.4

Zorg in de terminale fase en rouwverwerking

De huisarts is vaak een belangrijke gesprekspartner in het beslissen over wel of niet door laten gaan van intensieve medische behandelingen, het eventueel juist afzien van bepaalde ingrepen of behandelingen en het wel of niet opgenomen willen worden. In de gesprekken wordt verkend wat voor die patiënt belangrijke wensen zijn ten aanzien van zijn levenseinde. Hierbij komen meestal ook euthanasie en hulp bij zelfdoding aan de orde. Voorlichting over mogelijkheden het lijden voor de patiënt draaglijk te houden speelt een belangrijke rol. Ten slotte hebben huisartsen (in het kader van continuïteit) een belangrijke rol bij de begeleiding van de rouwverwerking van de nabestaanden. 2.5 Adres en bereikbaarheid De huisartsen zijn van 8.00 tot 17.00 uur bereikbaar via hun praktijklijn. De avond-, nacht- en weekenddiensten worden waargenomen door de 10

Centrale Huisartsenpost Emmen (CHE), die is gehuisvest op het terrein van het Scheper Ziekenhuis in Emmen. Tel CHE: 0900-1120112 De huisartsconsulent voor Drenthe via de helpdesk van Palliatief Consultatieteam Drenthe Maandag t/m zondag 8.00-20.00 Telefoon: 088 - 123 24 40

11

3. De Vrijwilligers Terminale Zorg Drenthe De Vrijwilligers Terminale Zorg Drenthe (VTZD) heeft als doel: ‘er zijn’ voor terminaal zieke mensen en hun naasten. De VTZD biedt ‘informele zorg’, die het best valt te typeren als een vorm van georganiseerde mantelzorg. Dit als ondersteuning, aanvulling of desgewenst vervanging van de mantelzorg van partner, familie, vrienden en/of andere naasten. De VTZD is hierbij nadrukkelijk aanvullend aan de zorg die professionals bieden. Vrijwilligers nemen geen taken over van de professionele zorgverleners. 3.1 Doelgroep en doelstellingen De VTZD helpt mensen in de laatste levensfase en hun mantelzorgers, ongeacht geloof, nationaliteit of persoonlijke situatie. De hulpverlening is bestemd voor de mensen die naar verwachting nog slechts kort te leven hebben. De VTZD wil de terminaal zieken en hun naasten de ruimte bieden om zoveel mogelijk zelf vorm te geven aan de laatste levensfase. Daar waar nodig bieden de vrijwilligers tijd, aandacht en ondersteuning. Zij doen dat als hulp aan de stervende en diens naasten nodig of gewenst is en het maakt niet uit of dat thuis is, of in een verpleeg- of verzorgingstehuis of in een hospice (bijna-thuis-huis). In alle gevallen wil de VTZD bevorderen dat de kwaliteit van leven in deze terminale fase zo optimaal mogelijk is. 3.2 Het hulpaanbod Het hulpaanbod van de vrijwilligers bestaat uit persoonlijke zorg voor de betreffende mens en diens naasten. Afhankelijk van de behoefte kan de hulp zowel overdag als 's nachts worden ingezet. De werkzaamheden van de vrijwilliger richten zich op vijf terreinen: A. Sociaal emotionele hulp voor de mens in de laatste levensfase • ‘Er zijn’ (de passieve aanwezigheidsfunctie) • Op verzoek meewerken aan ontspannende en (re)creatieve activiteiten zoals voorlezen of naar buiten gaan • Begeleiden bij bezoek aan arts, ziekenhuis e.d. • Luisteren, stil zijn, rust bieden, ingaan op vragen rond zingeving • ‘s Nachts waken

12

B. Praktische verzorging van de mensen in de laatste levensfase • Helpen bij eten en drinken • Helpen bij wassen van gezicht, handen en haarverzorging • Eenvoudige mondverzorging • Helpen bij verwisselen van kleding • Aanreiken van voorgeschreven en uitgezette medicijnen • Helpen bij toiletgang • Hulp bij in en uit bed gaan (eventueel na instructie en in overleg) • Draaien van de zieke in bed (na instructie en in overleg) • Bed afhalen en opmaken, kussen schikken • Helpen tillen van de zieke in overleg met de professionele thuiszorg C. Observeren en signaleren Door het ‘er zijn’ kunnen vrijwilligers van de VTZD - zonder hiervoor verantwoordelijk te zijn - veranderingen observeren en signaleren. Met name als het gaat om: • Veranderingen in de lichamelijke en geestelijke situatie van de patiënt • Veranderingen in de werking van apparatuur • Veranderingen in de zorgbehoefte van de patiënt D. Ondersteuning of vervanging van de mantelzorg Ten aanzien van de mantelzorg kunnen de medewerkers van de VTZD het volgende betekenen: • Gehele of gedeeltelijke vervanging (b.v. waak- en/of oppasdienst) • Praktische ondersteuning (kleine hand- en spandiensten) • Stimulering door erkenning, aanmoediging, bevestiging • Signaleren van veranderingen bij de mantelzorg E.

Samenwerking De vrijwilligers spelen door rapportage en overdracht een rol in de samenwerking met allen die bij de zorg betrokken zijn.

3.3 Wat mag u niet van een vrijwilliger verwachten? Het hulpaanbod van de VTZD ligt uitdrukkelijk in het domein van de informele zorg. Dit betekent dat een vrijwilliger geen voorbehouden medisch-technische handelingen verricht. Ook al betreffen het handelingen die de mantelzorgers in sommige situaties wel verrichten, zoals: katheterzakje verwisselen, injecteren, verwisselen van 13

infuusflessen, sondevoeding toedienen, grote wasbeurt e.d. Daarnaast zal de vrijwilliger evenmin huishoudelijke taken en zorgtaken verrichten die tot het takenpakket van de professional behoren.

3.4 Adres en bereikbaarheid Voor nadere informatie en het indienen van aanvragen is het bereikbaarheidsnummer van de VTZD in de regio Zuidoost Drenthe: 06-51 34 31 72 De coördinatoren van de regio Zuidoost Drenthe zijn tijdens kantooruren ook te bereiken in het hospice 't Huis van Heden Markeweg 1 7822 GC Emmen tel. 0591-651120

14

4. De zorg in het Hospice Zuidoost Drenthe De Stichting Hospicezorg Zuidoost Drenthe heeft de bouw en inrichting van een hospicehuis in Emmen gerealiseerd. Het hospice heeft drie ruime kamers met eigen badkamer voor mensen die zich in de laatste fase van hun leven bevinden. Het is een bijna-thuis-huis: alles wat mogelijk is in de thuissituatie is hier in principe ook mogelijk. De professionele zorgverlening blijft in handen van de eerstelijnszorg (huisarts, thuiszorg, fysiotherapie, e.d.). Pijnpompen en andere specialistische apparatuur is mogelijk.Vrijwilligers zorgen voor vervangende en ondersteunende mantelzorg.

4.1 Wat is een hospice? Een hospice is een kleinschalige voorziening waar alle zorg en ondersteuning wordt geboden aan mensen in de laatste fase van hun leven. De gasten van het hospice en hun naasten worden omringd met warmte in een sfeer van hartelijkheid, huiselijkheid, respect en geborgenheid, ongeacht levens- of geloofsovertuiging. Anders dan in een ziekenhuis wordt men in een hospice niet omringd door mensen in uniform en medische apparaten. Anders dan in een ziekenhuis is in een hospice louter aandacht voor de verlangens en wensen van de stervende en is er ook ruimte voor diens naasten; geen bezoekuren, urenlange onderzoeken, geregelde etenstijden of wachten tot je aan de beurt bent, maar de eigen familie en vrienden om je heen, de (eigen) huisarts en de thuiszorg. Een hospicehuis wil mensen het gevoel van huiselijkheid bieden. Vandaar het begrip bijna-thuis-huis. 4.2 Goed alternatief Mensen sterven het liefst gewoon thuis, op een dragelijke en menswaardige wijze, omringd door hun naasten. Wanneer hiervoor thuis de mogelijkheid niet bestaat, kan het hospice een goed alternatief zijn. De gast zal alle voor hem of haar noodzakelijke hulp krijgen, daarbij ondersteund door eigen familie, vrijwilligers en zorgaanbieders in de regio. De vrijwilligers zijn specifiek voor de zorg aan stervenden en hun naasten opgeleid. Het hospice wil actieve, integrale zorg bieden aan mensen die ziek zijn en voor wie geen genezing meer mogelijk is. Speerpunten van de zorg zijn: 15

de bestrijding van pijn en andere symptomen, aandacht voor psychologische en sociale aspecten en aandacht voor zingeving in de ruimste zin van het woord. De zorg en aandacht zijn er op gericht om de stervende in het zicht van het naderend einde, samen met de mensen uit zijn of haar eigen omgeving, een zo hoog mogelijke kwaliteit van leven te bieden. De gasten zijn mensen van wie de levensverwachting globaal gezien minder dan drie maanden is. Het hospice biedt ook de mogelijkheid van een tijdellijke opname om mantelzorgers voor een korte periode te ontlasten.

4.3

Contra-indicaties

Contra-indicaties voor opname in het hospice. Alleen als er sprake is van medische of verpleegkundige problematiek waar vrijwilligers niet mee belast mogen worden en die voor de huisarts en/of de thuiszorg niet (meer) te hanteren is.

4.4

Adres en bereikbaarheid

't Huis van Heden Markeweg 1 7822 GC Emmen tel. 0591-651120 Internet www.hospice-emmen.nl e-mail: [email protected]

16

5. Het zorgaanbod van Zorggroep Leveste Middenveld Zorggroep Leveste Middenveld, bestaat in zuidoostdrenthe uit het Scheperziekenhuis en Leveste Care. Leveste Care bestaat uit een aantal multifunctionele zorg en dienstencentra, dit zijn: De Horst, Holdert, Holtingerhof, Oostermarke, Valkenhof / de Rietgors, Zuidermarke, De Paasbergen, Het Ellertsveld, de Schoel, Veltman. Daarnaast zijn er een aantal woonzorgcomplexen, dit zijn: De Korenhof, de Kieftenhof, Selkersgoorn, Oostermarke, Monkersheem en de Vrijheidshof. De Zorggroep Leveste Middenveld onderschrijft de definitie van de WHO over palliatieve zorg. De zorg voor deze patiënten richt zich niet op genezing maar op de kwaliteit van leven. In de huidige situatie verblijven palliatieve terminale patiënten in het ziekenhuis, het verpleeghuis, het verzorgingshuis, in diverse vormen van aanleunwoningen of thuis. 5.1 Situatie in het Scheperziekenhuis Naast de zorg door medisch specialisten, wordt de patiënt steeds vaker begeleid door nurse practitioners, gespecialiseerd verpleegkundigen. Deze verpleegkundige ondersteunt de patiënten en geeft adviezen of neemt (onder supervisie en volgens protocol) een deel van de behandeling van de specialist over. Als een kwaadaardige tumor is vastgesteld wordt de patiënt doorgaans ook door een verpleegkundig specialist oncologie gezien voor begeleiding bij de ziekte en behandeling. Wanneer de patiënt in aanmerking komt voor chemotherapie, vindt deze plaats op de behandelpoli. Hier is een vaste groep verpleegkundigen werkzaam, die de patiënt de chemotherapie toedient. Opname van patiënten met kanker of met een chronische ziekte, gebeurt bij voorkeur op een vaste afdeling, passend bij de aard en behandeling van de aandoening. Dit kan bijvoorbeeld zijn op de afdeling interne geneeskunde of longafdeling. Er zijn éénpersoonskamers beschikbaar en er zijn kamers voor twee en vier personen. Afhankelijk van de wens van de patiënt en de mogelijkheden van het moment, wordt gekozen voor een één- of meerpersoonskamer. Vooral in de palliatieve terminale fase wordt de patiënt op een éénpersoonskamer verzorgd. Geestelijke verzorging is alle weekdagen beschikbaar voor geestelijke en spirituele ondersteuning van de patiënt en zijn/haar familie. 17

Er wordt in het ziekenhuis gewerkt aan deskundigheidsbevordering op het gebied van de palliatieve zorg.

5.2

Situatie in het verpleeghuis

Patiënten die al langere tijd worden verzorgd in het verpleeghuis, blijven voor de terminale fase meestal op hun eigen afdeling. Binnen Leveste Care, locatie de Horst is een palliatieve unit De Esch. In de Esch worden mensen opgenomen met een beperkte levensverwachting. Of cliënten die geen kans meer hebben op genezing en tijdelijk komen om de familie voor een periode van een paar weken te ontlasten. (maximaal 4 weken) Er is een vast team van speciaal opgeleide professionals die de zorg over kunnen nemen. De medische zorg wordt geboden door de specialist ouderengeneeskunde. Daarnaast kan er gebruik gemaakt worden van alle aanwezige disciplines van het verpleeghuis. Unit de Esch beschikt over één persoonskamers en een huiskamer. Daarnaast is er de mogelijkheid voor naasten om te overnachten. Unit de Esch heeft een eigen ingang, waardoor familie en / of naasten op elk moment van de dag op bezoek kunnen komen. Op de unit is apparatuur aanwezig voor zuurstoftoediening, sondevoeding via pomp, mogelijkheden voor tracheastoma, epiduraal catheter etc. Mensen die worden opgenomen moeten een AWBZ-indicatie hebben en een beperkte levensverwachting (maximaal drie maanden). 5.3

Situatie in de woonzorgcentra

De cliënten van de multifunctionele zorg- en dienstencentra hebben 24 uur per dag alle zorg in de buurt. Ze wonen er zelfstandig in een eigen appartement. Ze worden ondersteund bij de dagelijkse handelingen, die ze zelf niet meer kunnen doen, zoals wassen en aankleden. Is er meer zorg nodig, dan kan dit meestal gegeven worden als er een indicatie voor is. Daarnaast is er een logeerkamer waar de familie de nacht kan doorbrengen als zij niet in het appartement van de cliënt verblijven. Binnen de locaties zijn er mogelijkheden voor kortdurend verblijf waar men 24 uur per dag een beroep kan doen op de verzorging. 18

Ook cliënten in de laatste fase van hun leven kunnen hier opgenomen worden. Is men specialistische apparatuur nodig, dan is men aangewezen op de palliatieve afdeling van de Horst. In de overige gevallen kan men ook terecht in de woonzorgcentra. Hier krijgt men geen behandeling van de verpleeghuisarts. De huisarts blijft de behandelend arts. Om voor een kortdurend verblijf in aanmerking te komen heeft men een indicatie nodig van het CIZ. De indicatie kan aangevraagd worden door de cliënt zelf, de familie of de huisarts. De kosten voor de zorg worden deels vergoed door de AWBZ. Wel is men een eigen bijdrage verschuldigd. Meer informatie hierover is te lezen in de brochure "Uw eigen bijdrage bij een verblijf in een AWBZ-instelling".Deze kan men aanvragen bij het transmuraal logistiek Centrum (TLC) van Leveste via de website www.leveste.nl. (kan eruit) Deze kan men aanvragen bij de klantrelatiebeheerder van Leveste Care, via 0591693000 5.4 Het transferbureau Het transferbureau regelt alle nazorg voor patiënten in het Scheper ziekenhuis. Dit kan variëren van het regelen van een bed in huis laten bezorgen, tot het regelen van een plaats in het verpleeghuis. Er is heel veel mogelijk zowel thuis als in een verpleeg of verzorgingshuis. Het transferbureau vraagt de indicatie aan bij het CIZ, zoekt een thuiszorgaanbieder in overleg met de cliënt. Daar waar nodig zoekt het transferbureau een plaats in een verpleeg of verzorgingshuis. Bij zorg thuis kan het transferbureau zorgen voor de nodige verpleegartikelen zoals bedden en rolstoelen maar ook voedingspompen en infusen. Het transferbureau heeft intensief contact met alle zorgaanbieders in en buiten de regio Emmen, waaronder ook het hospice en de Horst. Het transferbureau vraagt ook de huishoudelijke hulp aan en waar nodig geeft de gemeente Emmen een spoedindicatie af. Voor de gemeenten Coevorden en Borger-Odoorn indiceert de transferverpleegkundige de huishoudelijke hulp en regelt een zorgaanbieder. Daar waar nodig melden we cliënten aan bij de vrijwillige terminale thuiszorg. Het transferbureau is te bereiken op nr. 0591-691562

19

5.5




Adressen en bereikbaarheid Scheper Ziekenhuis: de oncologieverpleegkundige van het Scheper Ziekenhuis, Boermarkeweg, 7824 AA Emmen tel. 0591-691371 t/m 691374 Verpleeghuis de Horst, Rondweg 97, 7825 TC Emmen, tel. 0591693000 Transferbureau tel. 0591-691562

20

6. Het zorgaanbod van Zorggroep Tangenborgh Zorggroep Tangenborgh bestaat uit diverse verpleeghuizen, woon- en zorgcentra en ouderensteunpunten in de regio Zuid Oost Drenthe. De verpleeghuislocaties zijn: De Bleerinck, De Weegbree, De Vennen (verpleeghuisunit binnen De Schans en gericht op verzorging en behandeling van met name somatische patiënten). De woon- en zorgcentra zijn: Borgerhof, De Wanne, Heidehiem, De Schans, Dillehof, Oldersheem, De Anloop, St. Franciscus, De Voorde, De Etgaarde. Onder verantwoordelijkheid van de woon- en zorgcentra beschikt Tangenborgh over ouderensteunpunten: De Naoberhof, De Eshof, Herman Scholtenhoek, De Baander, De Melde. Zorggroep Tangenborgh onderschrijft de definitie van de WHO ten aanzien van palliatieve zorg. Op het moment dat medisch gezien geen genezing meer wordt verwacht is het doel te streven naar de hoogst mogelijke kwaliteit van leven, zowel voor de bewoner als diens familie, waarbij de bewoner of diens wettelijke vertegenwoordiger gezien wordt als een gelijkwaardige en medeverantwoordelijke partner. Bij palliatieve terminale zorg gaat het erom dat men zich samen bewust wordt van het naderende levenseinde. Het is een tijd van afronding en afscheid. In het eindstadium van het leven kan het beleid nog wel op het welbevinden en de kwaliteit van het leven van de bewoner gericht zijn, maar is een levensverlengend neveneffect van een op dit doel gericht handelen ongewenst. 6.1

Situatie in de verpleeghuizen

Indien er sprake is van een palliatieve terminale fase dan nodigt de leidinggevende de familieleden uit voor een gesprek. Bij dit gesprek kunnen behalve de verpleeghuisarts, de groepsleider en de psycholoog, ook andere disciplines zoals geestelijk verzorger aanwezig zijn, afhankelijk van de persoonlijke situatie van de bewoner. In het gesprek worden aandachtspunten als wilsverklaring en niet-behandelbeleid doorgenomen, kunnen over en weer verwachtingen worden uitgesproken en komen zaken zoals inrichting van de eigen kamer, het waken, levensbeschouwing en religieuze aspecten aan de orde. Voor het medisch zorgbeleid is een afsprakenformulier ontwikkeld, dat onderdeel uitmaakt van het zorgdossier van een bewoner. Het is van 21

groot belang ook in de laatste levensfase, vorm en ruimte te geven aan de eigenheid en waardigheid van de bewoner. Hulpverleners proberen tijdens de laatste fase alert te zijn op wensen en behoeften van familieleden. Tijdens het stervensproces van de bewoner zal er extra aandacht en zorg zijn voor verlichting van pijn, angst en voor eventuele andere zorgsaspecten. Aanwezigheid van familie in deze periode wordt gestimuleerd en gestructureerd. Waar er geen of weinig familie is, kan een daartoe aangewezen (opgeleide) vrijwilliger worden ingeschakeld. Bewoners die al langere tijd worden verzorgd in het verpleeghuis, blijven voor de terminale fase op hun eigen afdeling en hebben de beschikking over een eigen kamer. De professionele verplegende en verzorgende hulp wordt intern vanuit het verpleeghuis gegeven. Andere hulpverleners uit het verpleeghuis, zoals de geestelijke verzorger, de psycholoog, de fysiotherapeut en de maatschappelijk werker kunnen bij de zorg worden ingezet. Ouderen die komen te verkeren in een palliatieve terminale fase kunnen worden opgenomen in het verpleeghuis. Binnen de beschikbare erkende capaciteit zijn er kamers die geschikt zijn voor het verlenen van palliatieve terminale zorg. In De Bleerinck zijn er voor deze doelgroep éénpersoonsappartementen met eigen sanitaire voorzieningen en de noodzakelijke apparatuur. Een AWBZ-indicatie is een criterium voor opname. 6.2

Situatie in de woon- en zorgcentra

Palliatieve terminale zorg kan nodig zijn voor de vaste bewoners van de woon- zorgcentra, voor tijdelijke bewoners via een kortdurende opname en voor bewoners die in een aanleunwoning wonen of via het woonzorgcentrum extramurale zorg ontvangen. Wensen en behoeften van de stervende staan hierin centraal. Zoveel mogelijk wordt tegemoet gekomen aan de wensen en behoeften van de stervende en diens naasten. De omgeving moet een sfeer van huiselijkheid, veiligheid en geborgenheid uitstralen. Er moeten mogelijkheden zijn voor privacy, eigenheid, rust en het onderhouden van sociale contacten. Perspectieven van de terminale cliënt, van diens naasten en van de zorgverlener op de concrete wensen, behoeften en problemen komen niet altijd met elkaar overeen. Onderling overleg is van groot belang om er voor te zorgen dat allen 22

hetzelfde beeld hebben ten aanzien van wensen, behoeften en problemen van de persoon om wie het gaat. In de terminale fase is het bereiken van een zo groot mogelijke kwaliteit van leven voor de cliënt het belangrijkste zorgdoel. Wat die kwaliteit van leven is, verschilt echter per persoon. Ook hier is van belang dat alle betrokkenen een zelfde beeld hebben. Dit onderwerp zal in het eerder genoemde overleg tussen terminale cliënt, naasten en zorgverleners aan de orde komen. Een belangrijk zorgdoel vormt de ondersteuning en begeleiding van de naasten, zowel in diens rol van naaste - met eigen verdriet en onmacht als in diens rol van mantelzorger. Bij mensen die aan het eind van hun leven verkeren, verandert het perspectief op alle aspecten van het leven, ook hun behoefte aan ondersteuning en hulp. Zo ontstaat er vooral behoefte aan begrip, verstaan en medeleven, aan hulp en steun bij het verrichten van dagelijkse activiteiten, aan verlichting van pijn en andere lichamelijke ongemakken. Maar ook ontstaat er behoefte aan hulp bij verwerking van verdriet, aan stilstaan bij zingeving en spirituele vragen, aan aandacht voor problemen met naasten. Met het moment van overlijden zijn de problemen voor de naasten natuurlijk niet opgelost. Soms komen ze pas dan duidelijk naar voren. Ook na het overlijden van de cliënt is er bij de naasten behoefte aan hulp, zoals bij het regelen van praktische zaken en aan ondersteuning bij het verwerken. De te bieden zorg De concrete zorgverlening voor palliatief terminale patiënten via de woonen zorgcentra bestaat uit het verlenen van geplande en ongeplande lichamelijke zorg op basis van het zorgplan, gedurende 24 uur per dag. Van belang hierbij zijn o.a.: actieve samenwerking met huisarts en familie, hulp bij het aanbrengen van lichaamsondersteunende hulpmiddelen, hulp bij beweging en houding. Daarnaast bestaat de zorg uit: verlenen van algemene zorg, zoals het aanreiken van en helpen bij een maaltijd, serveren van koffie of thee, verstrekken van maaltijden, bieden van ondersteuning bij medicijngebruik of toediening ervan. Ook tot de zorg wordt gerekend: psychosociale en/of pastorale ondersteuning, begeleiding rouwverwerking naasten, communicatie met de mantelzorg. De basisvoorwaarden voor het geven van palliatief terminale zorg zijn:




Een rolstoel toegankelijk appartement. Hoog/laagbed, anti-decubitus matras, transferhulpmiddelen Alarmsysteem beschikbaar 23






Mogelijkheden voor naasten om te rusten/slapen Verzorgenden met deskundigheidsniveau 3 die een scholing in palliatief terminale zorg hebben gevolgd zijn 24 uur per dag beschikbaar MDO team met minimaal een (verpleeg)huisarts, teamleider, psycholoog, geestelijk verzorger. Tevens dient een arts beschikbaar te zijn, die een specifieke deskundigheid heeft op het gebied van palliatief terminale zorg

Palliatieve terminale zorg moet snel en flexibel kunnen worden geleverd en beschikbaar zijn. De palliatieve terminale zorg is in principe voor iedereen met een levensverwachting van minder dan drie maanden. 6.3

Klantenservice

De afdeling Klantenservice van Zorggroep Tangenborgh bestaat uit een Centraal Punt in de Bleerinck, locatiegebonden klantenserviceloketten en een aantal relatiebeheerders. Bij het centrale punt komen alle aanvragen binnen voor zorg- en dienstverlening en woonvoorzieningen die door Zorggroep Tangenborgh worden geleverd. Te denken valt aan:
Dagverzorging
Dagbehandeling
Restaurantfunctie
Zelfstandig wonen met hulp
Thuiszorg
Verzorgingshuiszorg
Verpleeghuiszorg Het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ), zorgt dat de indicatierapporten voor AWBZ- geïndiceerden bij Klantenservice terecht komen. De relatiebeheerders houden contact met de mensen op de wachtlijst en regelen eventueel andere zorg en diensten tijdens deze wachtlijstperiode. Aanvragers voor geïndiceerde zorg krijgen bericht waarin de naam van hun relatiebeheerder genoemd wordt. Deze zal zo spoedig mogelijk met hen contact opnemen om een en ander te regelen. Aanvragers voor dienstverlening en/of woonvoorzieningen ontvangen een bevestiging van hun aanmelding en de voor hen relevante gegevens over het vervolg. Voor alle vragen die betrekking hebben op wonen en/of zorg kan men van maandag t/m vrijdag tijdens kantooruren contact opnemen met de afdeling Klantenservice van Zorggroep Tangenborgh. 24

6.4 Adressen en bereikbaarheid


Zorggroep Tangenborgh Spehornerbrink 1 7812 KA EMMEN tel. 0591-681666 www.tangenborgh.nl




Klantenservice Zorggroep Tangenborgh Spehornerbrink 1 7812 KA EMMEN tel. 0591-624362 fax. 0591-624032 e-mail: [email protected]

25

7. Het zorgaanbod van Buurtzorg Buurtzorg Nederland is een landelijke werkende organisatie. Ze heeft een nieuw concept ontwikkeld voor verpleging en verzorging aan huis. Buurtzorg Nederland werkt vanuit de visie: eerst buurten, dan zorgen. Menselijkheid boven bureaucratie. Vanuit dit concept, zijn wij laagdrempelig bereikbaar en staat de vraag van de cliënt centraal. Over de Buurtzorgteams Buurtzorg werkt met kleine zelfsturende teams. Binnen de teams streven we ernaar, dat onze cliënten zoveel mogelijk hulp krijgen van dezelfde medewerkers. Een team bestaat uit deskundig en hoog opgeleid personeel. Hierdoor zijn we in staat alle mogelijke zorg, ook binnen de palliatieve zorg te kunnen bieden. Van persoonlijke verzorging, begeleiding, verpleging tot medischtechnisch handelen. De zorg wordt in overleg met u afgesproken en zoals gebruikelijk is, vastgelegd in een zorgplan. Ieder team is 24 uur per dag bereikbaar, 7 dagen per week. En natuurlijk behoort ook nachtzorg tot de mogelijkheden. Aanvragen van de zorg Voor het aanvragen van de zorg kunt u bellen met Buurtzorg Nederland. Zij verwijzen u door naar het desbetreffende team bij u in de buurt. Met een telefoontje met dit buurtteam, maakt u een afspraak en worden de verdere afspraken gemaakt. De wijkverpleegkundige regelt vervolgens de indicatie bij het CIZ. Ook regelt zij de benodigde hulpmiddelen, zodat u daar verder geen omzien naar heeft. Verpleging en verzorging is een AWBZ- voorziening. Dat betekent dat een inkomensafhankelijke bijdrage wordt gevraagd. Ook zorg inkopen via een persoonsgebonden budget (PGB) behoort tot de mogelijkheden. Samenwerking met andere disciplines. Om de zorg optimaal te laten verlopen werken wij nauw samen met andere instanties die betrokken zijn bij de zorg voor u. Ook zullen wij, indien dit nodig is, andere hulpverleners inschakelen. Hierbij valt te denken aan het inschakelen van vrijwillige mantelzorg. Bereikbaarheid Buurtzorg Buurtzorg Nederland is onder het volgende telefoonnummer bereikbaar 0900-6906906 www.buurtzorgnederland.com [email protected] 26

8. Het zorgaanbod van Beter Thuis Wonen Beter Thuis Wonen Thuiszorg is een volwaardig AWBZ erkende thuiszorgorganisatie en is daarnaaast HKZ gecertificeerd. Wij zijn in de wijken en dorpen vooral terug te vinden in gezondheidscentra en seniorenlocaties. BTW biedt AWBZ gefinancierde zorg, diensten WMO en particuliere zorg (PGB). Alle initiatieven zijn kleinschalig van opzet waarbij wij ons onderscheiden door de kwaliteit van de zorgverlening. Ondanks de groei van de organisatie zijn wij in staat om vast te houden aan ons principe om in kleine zorgteams zorg te verlenen. Kleine teams met vaste aanspreekpunten voor cliënten en verwijzers. Functies; WMO: AWBZ:

PGB:

Huishoudelijke Zorg en Thuisbegeleiding. Verzorging, verpleging en begeleiding. Tevens gespecialiseerde verzorging en verpleging. Het Ambulant Verpleegtechnisch Team (zeer gespecialiseerde verpleging) Andersom Thuisbegeleiding (zeer gespecialiseerde begeleiding). Alle boven vermelde functies.

Organisatie van de zorgverlening; Wij streven ernaar dat men een zo beperkt mogelijk aantal zorgverleners thuis krijgt. Iedere regio of onderdeel wordt aangestuurd door een eerst verantwoordelijke verpleegkundige (E.V.V-er), feitelijk de Wijkzuster van vroeger.. Deze is verantwoordelijk voor wat er speelt rond de zorg. Zij is het aanspreekpunt voor de klant, huisarts en/of specialisten en team. Zij komt voorafgaande aan de zorg altijd langs op intakegesprek, zodat de klant weet waar hij aan toe is. Tevens helpt zij de klant bij het aanvragen van de indicatie voor verpleging en verzorging of huishouding. Wij leveren zorg volgens de methodiek van vraaggerichte zorg en de teams werken competentie gericht. Alle noodzakelijke zorg word uitgevoerd middels een zorgplan, welke word gehanteerd na wederzijdse goedkeuring. Bij zeer gespecialiseerde zorg wordt er nauw samengewerkt met het Ambulant Verpleegtechnisch Team (AVT) binnen de organisatie.

Begeleiding AndersOm Thuis Begeleiding; Andersom thuisbegeleiding, een onderdeel van Beter Thuis Wonen Thuiszorg, is een praktisch werkend team die zich richt op het begeleiden van mensen die als gevolg van een beperking of psychische problemen 27

de grip op hun leven kwijt zijn. Ook een terminaal familielid en sociale problematiek in het gezin kunnen het leven ontregelen waardoor een beroep op thuisbegeleiding noodzakelijk is. De teamleden zijn deskundig opgeleid en er wordt nauw samengewerkt met GGZ instellingen.       

PG begeleiding; Hulp bij psychische problemen; Financiële en administratieve ondersteuning; Opvoedingsondersteuning; Problematiek met acceptatie rondom handicap / ziekte; Rouwverwerking; bij overlijden, plaatsing in woonvoorziening; Verslavingsproblematiek.

Uitleen; 5 dagen per week kan de klant hulpmiddelen bestellen. Deze worden de dag erna gratis thuis bezorgd. Vanuit onze locaties hebben we een kleine voorraad artikelen liggen die direct afgehaald kunnen worden. Beter Thuis Wonen Thuiszorg werkt samen met VEGRO.

De voornaamste werkgebieden en locaties: Andersom Thuisbegeleiding Actief in: Groningen, Drenthe en Overijssel Locatie: Noorderstaete34 9791 XB Assen [email protected] www.andersomthuisbegeleiding.nl Beter Thuis Wonen Thuiszorg Actief in: Groningen, Drenthe en Overijsel Locatie: Kortewijkstraat 81 (Hoofdkantoor) 7906 BS Hoogeveen 0528-341162 [email protected] www.beter-thuis-wonen.nl

28

9. Spirituele zorg in de laatste fase De definitie van de WHO eindigt met: Palliatieve zorg beantwoordt aan fysieke, psychosociale, sociale en spirituele behoeften. Zo nodig strekt palliatieve zorg zich uit tot ondersteuning bij rouw. Dat is terecht, want aandacht voor spirituele zorg is erg belangrijk. Op het gebied van levensbeschouwing en geloof zijn er vele richtingen, kerken en genootschappen. Het aanbod van zorg en begeleiding op spiritueel gebied is even divers, zowel wat de inhoud als wat de organisaties betreft. 9.1 Begeleiding vanuit kerk of genootschap Patiënten die lid van een kerk zijn, kunnen een beroep doen op pastorale zorg. Onder de naam ‘pastor’ vallen verschillende functies als predikant, priester, pastoraal medewerker en kerkelijk werker. Wie lid is van het Humanistisch Verbond kan een beroep doen op zijn/haar geestelijk raadsman of -vrouw. Zij hebben een academische of andere opleiding gevolgd en bieden eerstelijns hulp om vragen rond zingeving bespreekbaar te maken. Zij begeleiden de leden van hun gemeente, parochie of genootschap en bieden hulp op het gebied van levensvragen, zingevingsvragen en geloofsvragen. Zij helpen de patiënt afscheid te nemen van het leven en zich voor te bereiden op het sterven. Daarbij kunnen ook de vorm en inhoud van de uitvaart ter sprake komen. In een kerkgemeenschap wordt pastorale zorg ook geboden door vrijwilligers zoals ouderlingen, contactpersonen, bezoekdames enzovoort. Hiervoor is de gemeente of parochie verdeeld in wijken. Verder vormen medekerkleden een informeel netwerk van meeleven, dat vaak als zeer ondersteunend wordt ervaren. 9.2 Rouwverwerking bij familieleden Doorgaans begeleidt de pastor of raadsman niet alleen de patiënt, maar is hij/zij ook nauw betrokken bij de familieleden. Hij/zij biedt ook hun een luisterend oor en leidt meestal de kerkdienst bij de uitvaart. Ook hulp bij rouwverwerking van de nabestaanden is een taak van de pastor of raadsman.

29

9.3 Geestelijke verzorging In diverse instellingen wordt geestelijke verzorging aangeboden, als onderdeel van de zorg. In Zuidoost Drenthe zijn geestelijk verzorgers werkzaam in het Scheper Ziekenhuis, De Horst, De Bleerinck, Holdert en in De Schans. Tot geestelijke verzorging behoort de professionele en ambtshalve begeleiding van en hulpverlening aan mensen bij zingeving aan hun bestaan, vanuit en op basis van geloofs- en levensovertuiging. Deze hulpverlening en begeleiding heeft plaats in de vorm van ontmoetingen, waarin fundamentele vragen aan de orde komen rondom ziekte en gezondheid, dood en leven. De hulp is gericht op het verwerken van de situatie waarin de patiënten en bewoners verkeren. Evenals een pastor biedt de geestelijk verzorger steun bij levens-, zingevings- en geloofsvragen. Geestelijke verzorging is geen kerkelijke activiteit, maar onderdeel van de zorg die door de instelling wordt aangeboden. Patiënten/bewoners en familieleden die behoefte hebben aan begeleiding, kunnen tijdens de opname een beroep op hen doen. Geestelijk verzorgers hebben meestal hun eigen levensbeschouwelijke achtergrond, maar staan altijd open voor mensen van allerlei richtingen. 9.4 Rituelen Als woorden tekort schieten, kunnen bepaalde handelingen troost bieden. Herkenbare rituelen bij ernstig zieken zijn het lezen van een gedeelte uit de bijbel, het uitspreken van een gebed en de zegening. Voor katholieke patiënten is hiernaast de toediening van de ziekenzalving van zeer grote betekenis (de bediening). Van deze korte viering (vaak in aanwezigheid van familie) gaat kracht, troost en rust uit. De ziekenzalving wordt toegediend door een priester van de parochie en kan zowel thuis als in de instelling worden gegeven. Voor de rouwverwerking zijn het noemen van de naam van de overledene in een gebedsintentie tijdens de mis en het opsteken van een kaars waardevolle middelen. 9.5 Contactpersoon: W. de Groot, geestelijk verzorger Scheper Ziekenhuis tel. 0591-691331 e-mail: [email protected]

30

10. Het Palliatief Consultatie Team Emmen Het palliatief consultatie team is een transmuraal samengesteld team. Het team bestaat uit: • • • • • • • • • • •

Mevr. L. Wubs-Grasdijk, voorzitter, apotheker te Nieuw Amsterdam; Mevr. T. Kele, specialist ouderen geneeskunde Zorggroep Tangenborgh Mevr. F.B. van Heest, consulent huisarts IKN Hr. C. van Bekkum, specialist ouderen geneeskunde Leveste Mevr. C.Wijenberg, verpleegkundig specialist Stichting Icare Emmen. Hr. W. de Groot, geestelijk verzorger, Scheper Ziekenhuis Hr. S. Rutgers, longarts, Scheper Ziekenhuis Mevr. S. Netters, internistoncoloog, Scheper Ziekenhuis Mevr. A. Binnenmars, oncologieverpleegkundige, Scheper Ziekenhuis Hr. J. Wijbenga, anesthesioloog, Scheper Ziekenhuis mevr. C.P.M. Heeres, arts/geriater, Scheper Ziekenhuis

10.1 Visie Het verlenen van goede palliatieve zorg is in veel gevallen een complex gebeuren. Het is belangrijk in de palliatieve zorg het lijden zoveel mogelijk te voorkomen of te verlichten door tijdige signalering van te verwachten problemen op het gebied van lichamelijke, psychosociale en spirituele aard en deze zo goed mogelijk te behandelen. De ervaring leert dat individuele hulpverleners slechts in beperkte frequentie hiermee geconfronteerd worden. De aanwezige kennis wordt niet voldoende ingebed in dagelijkse ervaring om in alle voorkomende situaties het overzicht aan behandelings- of verzorgingsmogelijkheden te kunnen overzien. De functie van het PCT-Emmen is vooral: a. thema-avonden oraniseren, b. Problemen signaleren en proberen op te lossen c. transmuraal zorgen dat alles goed verloopt.

31

10.2

Adres en bereikbaarheid:

Secretariaat Palliatief Consultatie Team Emmen Tineke Heeres Scheperziekenhuis Emmen Tel. 0591-691729 E-mail:[email protected] 10.3

IKNL consultlijn

Palliatief Consultatieteam Drenthe Maandag t/m zondag 8.00-20.00 Telefoon: 088 - 123 24 40

32

11. Het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ)

Als u een indicatie wilt aanvragen voor zorg binnen de AWBZ dan kunt u een aanvraag indienen bij het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). Afhankelijk van de soort aanvraag wordt er via een SIP (Standaard Indicatie Protocol) of via een kort of uitgebreid onderzoek een indicatie afgegeven. Het kan zijn dat een medewerker van het CIZ op bezoek komt. Thuis of soms ook in het ziekenhuis. In het onderzoek wordt zorgvuldig bekeken wat de hulpvraag is en op welke zorg de patiënt/cliënt recht heeft binnen de AWBZ. Dit kan zijn hulp en/of begeleiding thuis, opname in een verzorgings- of verpleeghuis of in het hospice. Het CIZ geeft een indicatie hiervoor af en legt dit vast in een indicatierapport. De zorgvrager krijgt het indicatiebesluit met daarin aangegeven voor welke ZZP (Zorgzwaartepakket; verblijfsindicatie) of voor welke functie(s) hij/zij is geïndiceerd met de bijbehorende klasse. 11.1 Financiën Voor de verschillende vormen van zorgverlening wordt vaak een vergoeding gevraagd in de vorm van een eigen bijdrage. De hoogte hiervan is afhankelijk van de zorg die men ontvangt en het inkomen. Als de zorgvrager hierover meer wil weten dan kan deze het beste contact opnemen met het CAK, het Centraal Administratiekantoor (www.hetcak.nl / 0800 – 1925) of met de betreffende instelling.

11.2 Adressen en bereikbaarheid: Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) Postadres: Postbus 695 9400 AR Assen Bezoekadres: Lauwers 9 9405 BL Assen T (088) 789 11 10 F (088) 789 11 11 e-mail: [email protected] 33

12. WMO Wilt u zorg aanvragen die valt onder de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) dan kunt u contact opnemen met het zorgloket in uw gemeente. Zorgloket Emmen tel. 0591-140591 Zorgloket Coevorden tel. 0524-598636 Zorgloket Borger-Odoorn tel. 0591-140591

34