We hebben het leven lief Albert Schweitzer ziekenhuis op nummer één in de AD Top 100 Nierpatiëntenuitje 2013

Levenslijn 13e jaargang nummer 4 • december 2013

Nierpatiëntenvereniging “Rijnmond”

We hebben het leven lief

Albert Schweitzer ziekenhuis op nummer één in de AD Top 100 Nierpatiëntenuitje 2013

Nierfalen?

Blijf je eigen koers bepalen!

Ruim 40.000 Nederlanders hebben een nierziekte. Voor deze ingrijpende aandoening bestaan verschillende behandelvormen. Maar welke past het beste bij jou? www.mijneigenkoers.nl helpt je bij het vinden van de behandeling die het beste bij jouw levensstijl past.

Hoe gaan anderen om met hun nierziekte? Ben je benieuwd wat anderen voelen en hoe het is om een therapiekeuze te maken?

Mijn verhaal / videodagboek

Volg in weblogs hoe ieder zijn eigen koers bepaalt!

Een online receptenbundel voor heerlijke en verantwoorde culinaire creaties.

Kompas

Vul het dialysekompas in en bekijk welke dialysevorm het beste bij je past.

Recepten

Je vindt hier informatie over alle behandelopties, tips van medische professionals, ervaringen van lotgenoten en familieleden van nierpatiënten, en een test die je op weg helpt bij de keuze van een behandeling. Zo kun je een goede afweging maken en je eigen koers blijven bepalen. Blijf je nog met vragen zitten over de behandelmogelijkheden? Neem dan contact op met je behandelend arts of de dialyseafdeling. Dit is een initiatief van Baxter B.V. RR/2012/027-03/2012

2010032

Levenslijn • 13e jaargang • december 2013

Inhoudsopgave

Hebt u een vraa g of wilt u eens rustig praten?

Bel de luisterte

lefoon!

0800-022 66 67

Een gratis luiste r-infolijn voor nierpatiënten en hun omgeving

8

Oplevering nieuwe dialyseafdeling Albert Schweitzer ziekenhuis

Bel de luisterte

14

Nierpatiëntenuitje 2013

lefoon!

Tijd voor een gesprek? Be

21

l op werkdagen van In 10 het zonnetje………… .00 uur tot 16.00 uu r en maandagavon d van 19.00 uur tot 22 .00 uur.

✄

www.nvn.nl [email protected] 035-6912128

2010032 • Kaa rtje Luistertele Bij het laatste nummer van 2013 - Agenda 2014 3 foon_N VN.indd 2 Van de 01-0bestuurstafel 5 01-03-10 14:0 3-10 14:03 3 Wist u dat..….. 6 Geef u op als lid of donateur van onze vereniging. Albert Schweitzer ziekenhuis op nummer één in de AD Top 100 7 We hebben het leven lief 1 0 ● Lidmaatschap* ● Gezinslidmaatschap ● Donateur ● Algemeen lid* De welbevindenmeter (Voor minimaal € 10,00) (Zonder stembevoegdheid voor NVN) 1 3 € 25,00 € 37,50 Vooraankondiging Autorijden en nierziekten 1 7 Behandelingsvorm: Mijn goede conditie heb ik van mijn moeder…. 1 8 ● Kindernefrologie ● Hemodialyse(HD) ● Peritoneaaldialyse(PD) (CAPD/CCPD) Jong geleerd, oud gedaan Stel uw medische vraag 2 0 ● Prédialyse ● Transplantatie ● Donor Recept voor het Kerstdiner - Personalia 2 3 Centrum/ziekenhuis waar u behandeld wordt | (Her)kent u deze verpleegkundigen? 2 4 Naam | Dhr/Mevr/Fam 2 7 Zittend ziekenvervoer De belangrijkste wijzigingen uit de VWS-begroting 2 9 Straat | Een nierpatiënt vertelt: Transplantatie 3 1 Postcode | Eiwitten zijn bouwstenen voor het lichaam 3 3 Boekbespreking 3 5 Woonplaats | Met NPVR naar Turkije 3 6 Telefoon | Uitgeperst 3 8 Foto voorpagina:

2 • Kaartje Verder nummer: Luistertelein foondit _NVN.indd 1


Winters landschap | Geboortedatum

E-mailadres | *Bij het lidmaatschap van de NPVR bent u zonder meerkosten lid van de NVN, en ontvangst u de verenigingsbladen Levenslijn en Wisselwerking. Opsturen naar: Nierpatiëntenvereniging “Rijnmond” Nierpatiëntenvereniging “Rijnmond”, p/a Gorsstraat 143, 3201 DB Spijkenisse, of per e-mail naar: [email protected]

3


Colofon Redactieleden Jan van Loenen, hoofdredacteur Dora de Lange, Marcel Melkert, Thea Meijer, Els van Dijk Jan Zoutendijk, eindredacteur/tekstcorrectie Redactieadres E-mail: [email protected]

Schriftelijke kopij kan gestuurd worden naar: Redactie Levenslijn Prinses Marijkestraat 7 2983 EL Ridderkerk

De redactie behoudt zich het recht voor, zonder opgaaf van redenen, ingezonden tekst te wijzigen, in te korten of niet te plaatsen. Het ongeacht de vorm waarin dit gebeurt, overnemen van welk deel ook van de inhoud van dit blad, is uitsluitend toegestaan na ver- kregen toestemming van de redactie. De redactie is niet verantwoordelijk of aansprakelijk voor producten, diensten e.d. die door middel van advertenties worden aangeboden. Hetzelfde geldt voor de inhoud van de artikelen die in dit blad zijn opgenomen, en die de mening en/of het inzicht van de auteur weergeven. Bestuur Joop den Breems, 1e voorzitter (DB) Kleis Willemstein, 2e voorzitter (DB) Alberdien Zoutendijk, secretaris (DB) Corry den Breems - van Dam, penningmeester Dora de Lange, lid (ledenadministratie) Peter Carpay, lid Bert Korpel, lid Hans van der Linden, lid Bestuursleden kunt u bereiken per telefoon of e-mail: Voorzitter, telefoon: 0181-614758 e-mail: [email protected] Secretaris, telefoon: 0186-692204 e-mail: [email protected] Penningmeester, telefoon: 0181-614758 e-mail: [email protected] Correspondentieadres Nierpatiëntenvereniging “Rijnmond” p/a Kriekenbogerd 9, 3264 XW Nieuw-Beijerland Giften Deze kunt u overmaken op bankrekening 37.79.21.858 (IBAN NL32 RABO 0377 9218 58) ten name van Nierpatiëntenvereniging “Rijnmond” te Spijkenisse. Ledenadministratie NPVR Ieder lid van de vereniging wordt verzocht om wijzigingen in zijn of haar gegevens zo spoedig mogelijk door te geven aan de ledenadministratie. U kunt bijvoorbeeld denken aan adreswijzigingen, verandering in behandelwijze, wijziging telefoonnummer enz. Wilt u het ons ook doorgeven als u weet dat er een lid overleden is? Dit voorkomt dat wij post e.d. naar het adres van de overledene sturen. U kunt uw nieuwe gegevens doorsturen naar: Ledenadministratie NPVR p/a Gorsstraat 143, 3201 DB Spijkenisse telefoon: 0181-653343 e-mail: [email protected]

Uw droomvakantie, verzorgd! Stichting Vakantie Dialyse Nederland Suriname Voor meer informatie: Telefoon: 06-81912646 E-mail: [email protected]

B.V.

voor particulier en handel

Adverteren in Levenslijn 211161_poot.indd 1

22-06-10 13:15

Voor het adverteren in het informatiebulletin van Nierpatiëntenvereniging “Rijnmond” kunt u contact opnemen met de heer Joop den Breems. U kunt hem bereiken via e-mail: [email protected], of telefonisch via 0181-614758. Formaten tot A4 behoren tot de mogelijkheden, van zwart/wit tot full colour.

4


Bij het laatste nummer van 2013 Els

Thea

Weer loopt een jaar ten einde en is er weer veel gepasseerd. Blijdschap, zorgen en verdriet hebben een onuitwisbare indruk bij velen achtergelaten, soms waren er ook blijde gebeurtenissen. Zeker met de feestdagen in het vooruitzicht komen er voor velen weer herinneringen boven. Dan zijn er nog velen die zorgen om de gezondheid hebben of een verlies moeten verwerken. Wij wensen hen de komende tijd veel sterkte toe. Dit wordt de eerste redactiepraat van Els en Thea, nieuwe redactieleden. Ons belangrijkste kenmerk is dat we verbonden zijn door de nier, die door Els is afgestaan aan Thea en die het tot nu toe uitstekend doet. Thea is al jaren lid van de NPVR en heeft al aan vele activiteiten meegedaan. Els is lid geworden omdat ze bij leven een nier heeft gedoneerd en daardoor geïnteresseerd geraakt is in deze materie. Zoals in het vorige nummer van Levenslijn is aangekondigd, gaan wij op proef meedraaien in het redactieteam en, wie weet, mogen en willen wij blijven! We doen in ieder geval ons best. Bij de eerste vergadering ten huize van Jan van Loenen voelden wij ons zeer welkom, de vergadering verliep in aangename sfeer en vlot, dus de start was prima. En nu naar het laatste nummer 2013 van Levenslijn. Hierin vindt u naast de vaste rubrieken o.a. een artikel over de welbevindenmeter zoals die in het Maasstad Ziekenhuis wordt gebruikt door het medisch maatschappelijk werk. Een nieuwe medewerker van deze afdeling, Tahnee van der Marel, stelt zich aan u voor. U ziet een mooi fotoverslag van de jaarlijkse bootreis die ons deze keer naar Schoonhoven bracht. Verder een interview met Lucien en Francine Harinck die aan de Belgische kust in het plaatsje Koksijde wonen, tegen de Franse kust aan. Lucien heeft op 7 september 2004 zijn nier gegeven aan Hanny van Waaijenborg-Potters. In de tweede aflevering van de reeks ‘Een nierpatiënt vertelt’ vertelt Ries Verheij over het onderwerp ‘transplantatie’ en wat een mens daarbij allemaal kan overkomen….. Verschillende mensen hebben met de NPVR een vakantiereis naar Turkije gemaakt en natuurlijk leest u daar ook het een en ander over. In onze nieuwe rubriek: ‘In het zonnetje’… kunnen mensen aan bod komen die dat wel eens verdiend hebben. Deze keer zijn dat twee dames, Laetitia en Agnes Maas, die al heel lang de eigengemaakte kaarten verzorgen voor de jarige leden. We wensen u veel leesplezier, en tevens wensen wij u alvast goede feestdagen en een gelukkig Nieuwjaar. Zijn er onderwerpen waar u graag eens aandacht aan besteed zou willen zien, laat ons dat dan weten. Ook voor andere vragen of opmerkingen kunt u zoals altijd bij de redactie terecht, per post, per mail of via de website, www.npvr.nl

AGENDA 2014

18 februari 2014 Nierdialoog 8 maart 2014 Informatiemiddag 15 april 2014 thuishemodialyse Nierdialoog 17 mei 2014 (nog niet de fin itief) Ledenv ergadering 17 juni 2014: Nierdialoog 13 september 20 Patiëntenuitje 14 (nog niet def.) 16 se ptember 2014 Nierdialoog 21 oktober 2014 Nierdialoog 8 no ve mber (n Themamiddag og niet de f.) 18 no ve mber 2014 Nierdialoog

Els van Dijk en Thea Meijer

De kopij voor het volgende nummer van Levenslijn dient uiterlijk 10 februari 2014 bij de redactie te zijn ingeleverd. 5

Met slechts 5 navigatietoetsen het hele systeem besturen

Gambro Lundia AB NL Branch Tel: 088-142 6200 Fax: 088-142 6250

HCNL5587_1 © 2010.08. Gambro Lundia AB


Van de bestuurstafel De zomer is weer voorbij met alle goede en minder goede gebeurtenissen. In het eerste nummer van 2013 schreef ik ‘de tijd glipt zomaar tussen je vingers door’ en nu heeft u alweer de laatste uitgave van 2013 in handen. Ook deze keer weer met veel interessante artikelen! Ik meldde al eerder de problemen rond het zittend ziekenvervoer. De NPVR heeft medio dit jaar een enquête gehouden, en de uitslag hiervan is digitaal en in boekvorm overhandigd aan alle belanghebbende partijen. Er moet nog veel gebeuren, maar de zorgverzekeraar(s) en vervoerder(s) hebben na overleg beterschap beloofd. We constateren dat het inderdaad beter gaat, maar we zijn er nog niet. Heeft u problemen met het vervoer: laat het ons alstublieft weten. In 2014 zullen wij weer een enquête houden, en wij hopen dan op een betere uitslag. Zo niet, dan zijn wij helaas genoodzaakt dit grote probleem onder de aandacht van de media te brengen. Van 4 tot en met 11 oktober zijn we met een groep van 19 personen op vakantie geweest naar Turkije, en ook deze trip was, evenals in de vorige jaren, mede door de grote inzet van onze eigen verpleegkundigen Angelique en Johan, weer een geslaagde NPVR-vakantie! Het verslag vindt u elders in Levenslijn. Lekker en verantwoord eten bereiden voor en door nierpatiënten? Op 30 november jl. had u de kans aan de kookworkshop mee te doen! Als het er nog nooit van kwam: zie de agenda voor 2014. Op 9 november werd de jaarlijkse themadag weer gehouden met als onderwerp ‘Medicijngebruik / huidproblemen bij nierpatiënten’. We kunnen terugzien op een geslaagde en leerzame middag! Het verslag kunt u lezen in de volgende uitgave van Levenslijn. Helaas waren nog niet alle contributiebetalingen binnen. De penningmeester heeft ruim 80 herinneringen moeten versturen……. Als het aan uw aandacht is ontsnapt, wilt u de contributie dan alsnog betalen? Uw bestuursleden, bestaande uit vrijwilligers, geven met overtuiging veel van hun dagelijkse vrije tijd aan de vereniging. De NPVR is gegroeid tot een grote organisatie met veel werkzaamheden, dus er kan altijd iets fout gaan, en ik hoop dat u ons dit dan wil vergeven. Vergeet u dan niet ons te melden wat er fout gegaan is? Alleen zo kunnen we van gemaakte fouten leren. Ik wil mijn medebestuursleden, alle vrijwilligers en de medewerkers van de dialysecentra hartelijk bedanken voor de plezierige samenwerking in 2013, en ik hoop dat die op dezelfde manier gecontinueerd mag worden in 2014! Allen die ziek zijn veel kracht en sterkte toegewenst! Namens het bestuur wens ik u goede en fijne feestdagen toe, en hopelijk tot ziens. Joop den Breems voorzitter

7

Nieuw in Schiedam, Nieuwe Haven

Sinds 2006 in Vlaardingen, Oude Haven

Op zoek naar een nieuwe thuishaven? Welkom in onze particuliere woonzorgvoorzieningen. De andere

verpleeghuiszorg, Uw eigen plek in een monumentale omgeving, Kleinschalig, huiselijk en veilig, Levensbestendig door echte persoonlijke zorg.

Oude Haven Oosthavenkade 56, 3134 NX Vlaardingen www.oudehaven.org

Nieuwe Haven Nieuwehaven 153, 3117 AA Schiedam www.nieuwehaven.org

Tel: 06 - 30166608

Wist u dat..…..

• op 9 november jl. een themadag werd gehouden over medicijngebruik en huidproblemen?

• die middag goed bezocht werd, maar dat wij u gemist hebben.? • we op 30 november weer een kookworkshop houden? • we graag nieuwe leden en donateurs verwelkomen? • daarvoor achter in dit blad een aanmeldingsformulier zit? • wij in ons blad ook graag bijdragen van leden opnemen? • het uitje naar Schoonhoven weer héél geslaagd was? • de contributie die u jaarlijks betaalt voor tenminste één patiënten-

vereniging, meestal door uw ziektekostenverzekeraar vergoed wordt?

8

• u dit het best kunt nagaan in uw polis of bij uw verzekeraar? • onze ledenadministratie heel vaak, na het overlijden van een lid, daarvan geen bericht ontvangt, waardoor bij anderen leed kan worden veroorzaakt?

• onze ledenadministratie het ook graag verneemt als u overgaat op een andere manier van dialyseren of bij transplantatie?

• we gestart zijn om zoveel mogelijk te werken met e-mail? • we graag op de hoogte worden gehouden via [email protected] als uw e-mail adres wijzigt?


Albert Schweitzer ziekenhuis op nummer één in de AD Top 100 Het Albert Schweitzer ziekenhuis bezet de toppositie in de nieuwe AD Ziekenhuis Top 100, gepubliceerd op zaterdag 28 september 2013. Als nummer één in deze toonaangevende ranglijst, mag het ziekenhuis zich een jaar lang het beste van Nederland noemen.

Directie, artsen en medewerkers zijn enorm trots op het resultaat. “We spannen ons al jaren in voor optimale kwaliteit, veiligheid en patiëntvriendelijkheid, maar van deze plek in de Top 100 kun je eigenlijk alleen maar dromen”, zegt bestuursvoorzitter Pier Eringa. Vorig jaar stond het ziekenhuis voor Dordrecht en omstreken op een ook al niet onverdienstelijke negende plaats.

In de top Twee jaar geleden riep de andere grote landelijke ‘ziekenhuistest’, die van Elsevier, het Albert Schweitzer ziekenhuis ook al uit tot nummer één van het land. “Wij zitten nu structureel in de top van de ranglijsten en dat zegt wel wat”, aldus Eringa. “Dan heb je over de hele linie de zaken goed voor elkaar, het is geen toevalstreffer. En dat hoort ook zo. Als patiënt wil je niet dat de uitkomst van je behandeling afhangt van de kwaal die je toevallig hebt, of de dokter die je treft.”

Succesfactoren Zijn collega-bestuurder John Taks somt een aantal factoren op die het succes verklaren: “Het feit dat we een topklinisch opleidingsziekenhuis zijn, zorgt voor een sfeer van willen leren en elkaar aanspreken op het handelen. We laten ons graag en vaak toetsen door de Inspectie voor de Gezondheidszorg, onze verzekeraar en tal van kwaliteitskeurmerken. Zo krijg je je zwakke en sterke plekken in beeld.”

Feedback Taks: “Daarnaast vragen we directe feedback aan patiënten, door middel van groene en rode kaarten. Deze reacties stimuleren én corrigeren ons. Als directie geven wij veel ruimte aan motivatie die vanuit het personeel zelf

komt, maar we sturen bij wanneer dat moet. En ten slotte is de samenwerking tussen bestuur en medici heel constructief.”

Uitdaging Dat onderschrijft Ruud van Leendert, voorzitter van de medisch specialisten. “We zijn van ver gekomen. Een jaar of zes geleden zou deze enorme opsteker ondenkbaar zijn geweest. We hebben samen veel geïnvesteerd in betere samenwerking tussen alle functies en afdelingen. En nu zie je dat we waarmaken wat we ons hadden voorgenomen. De uitdaging is nu: hier blijven staan. Dat is een hele klus, maar we gaan ervoor.”

Bewustzijn Ook de belangenbehartiger van de patiënten, de Cliëntenraad, is zeer tevreden. Voorzitter Hans de Goeij: “Deze positie bevestigt wat wij al een paar jaar merken en terughoren van onze achterban. De zorg in het Albert Schweitzer ziekenhuis is nog nooit zo patiëntgericht geweest. Over de bejegening, communicatie en gastvrijheid horen wij veel lof. Natuurlijk blijven er nog stappen te zetten, als het gaat om bijvoorbeeld wachttijden en digitalisering, maar het bewustzijn dat alles moet draaien om de patiënt is volop aanwezig.”

Zwaarder Eringa: “Volgend jaar willen we op z’n minst weer bij de beste tien zitten. Het kan komend jaar zwaarder worden, want als je de beste bent, gaan patiënten meer verwachten. Een eventuele tegenvaller wordt dan zwaarder aangerekend, het aantal klachten kon best eens toenemen. We zijn erop voorbereid. Sterker nog, we verwelkomen klachten die ervoor zorgen dat we het nog beter kunnen gaan doen.” Bron: website ASZ

28 september 2013 9


Oplevering nieuwe dialyseafdeli In het septembernummer van Levenslijn hebben wij uitgebreid stilgestaan bij de nieuwbouw van de dialyseafdeling in de vleugel ‘’De Haven”

Op 1 november 2013 is de nieuwe afdeling in het Albert Schweitzer ziekenhuis leeg opgeleverd. Nu wordt het druk omdat de twee oude afdelingen (Dordwijk en Amstelwijck) verhuisd moeten worden naar de nieuwe afdeling. Heleen den Hartog en Mieke Hoeben, afdelingshoofden van dialyseafdeling, hebben het erg druk en proberen wat tijd vrij te maken om de redacteur van Levenslijn te woord te staan. Op woensdagmiddag 6 november kan er wel een half uurtje vrijgemaakt worden door Mieke. Van tevoren heb ik een vragenlijst gestuurd, zodat ze vast wat voorbereid is. Ik kom aan in een compleet nieuwe ruimte, waar het nog ruikt naar de nieuwigheid. In de gang een prachtige levensgrote paardenposter. De diverse zalen zijn nog leeg, maar de balies en de aansluitingen zijn gereed, en in elke zaal is een prachtige fotowand aanwezig. We nemen plaats in een van de nieuwe kantoren en ik merk dat Mieke alles in de gaten houdt, ze heeft oog voor de kleinste details en let vooral op praktische zaken om het allemaal zo goed mogelijk te laten functioneren. Vrouwenogen dwingen, dat is maar goed ook!

10 vragen aan de afdelingshoofden

Ander bordje met aanduiding dialyse

10

Welke werkzaamheden moeten er als eerste gedaan worden en wie heeft de leiding hierover? Heleen en Mieke hebben samen de leiding en zijn goed ingespeeld op elkaar. Schoonmaken en inpakken ten behoeve van de verhuizing zijn de belangrijkste werkzaamheden als afsluiting van fase 1. Fase 2: na het vertrek van de dialyseafdeling naar de nieuwe afdeling, wordt de oude ruimte compleet vernieuwd voor de dagbehandeling van de afdeling Oncologie. Tevens komt er magazijnruimte voor de dialyseafdeling. Fase 3: De oude kamers van Oncologie worden opgeknapt en gaan naar de dialyseafdeling, bestemd voor o.a. maatschappelijk werk en de artsen. Tevens komen daar technische ruimtes met o.a. machines t.b.v. de dialyseafdeling. Op zaterdag 16 november is de verhuizing van de dialyseafdeling van Amstelwijck, een afsluiting van een lange periode dialyseren - wat voor gevoel hebben jullie daarbij? Het was een leuke locatie, waar we met veel plezier gewerkt hebben. Altijd ruimte genoeg om gratis te parkeren voor de deur. Voor patiënten is het natuurlijk ook vervelend dat dat niet meer kan, maar in principe is het (vanuit o.a. verzekeringsoogpunt) niet goed dat patiënten na de dialyse zelf met eigen vervoer naar huis gaan. Jullie hebben waarschijnlijk in het land diverse dialyseafdelingen bezocht. Wat is nu kenmerkend voor Dordwijk in de nieuwe afdeling? De aankleding van de drie zalen in het thema ‘Biesbosch’ met wandvullende foto’s van bevers,

ganzen en een ijsvogel. Zeer indrukwekkend, en het brengt de natuur binnen. Mede door de kringopstelling van de stoelen, zullen de zalen een huiselijk en intiem sfeertje uitstralen. Welke grote wens is in vervulling gegaan, met andere woorden, met welke verandering/vernieuwing zijn jullie superblij? Alles is helemaal nieuw, schoon en fris. Eindelijk zijn we na jaren als één team bij elkaar op één locatie. Dat zal zeker meer rust geven en met meer mensen op een werkplek kan men gemakkelijker onderling elkaar opvangen. Voor de patiënten wordt het ook allemaal beter, het gebeurde nog wel eens dat taxi’s op de verkeerde plek aankwamen, dat is nu verleden tijd. Patiënten moeten nog weleens van Amstelwijck naar Dordwijk voor onderzoeken, dat is meestal niet prettig, maar nu is het zelfs mogelijk om voor of na de dialyse nog wat onderzoeken te doen in Dordwijk. Gesproken is over vervanging (in de loop van de tijd) van de dialysemachines, voor welke dialysemachine is er gekozen? Gekozen is voor de Fresenius 5008. Een vaste kern van medewerkers krijgt een scholing voor het gebruik van deze machine en gaat de collega’s (teach the teacher) in de loop van de tijd inwerken. Mogen de dialysepatiënten bezoek ontvangen op de nieuwe afdeling? De dialyseafdeling is een poliklinische afdeling, waar dagbehandeling plaatsvindt en dus geen afdeling waar de patiënten bezocht kunnen worden.


ng Albert Schweitzer ziekenhuis

Een van de drie zalen Uiteraard kan een familielid of een vertrouwenspersoon er bij de eerste keren bij zijn, de verpleegkundige kan dan ook wat uitleg geven. Bezoek geeft vaak wat onrust en kan storend zijn voor de privacy van andere patiënten. Onder de dialysepatiënten zou een enquête gehouden worden over hun wensen met betrekking tot dagen/dagdelen dat zij gedialyseerd kunnen worden. Kunnen jullie daar iets over zeggen? Deze enquête heeft inmiddels plaatsgevonden. We zijn nu bezig met een inventarisatie, er zal zoveel mogelijk rekening gehouden worden met de wensen. Mocht dat op korte termijn niet lukken, dan blijven de wensen genoteerd, deze kunnen eventueel op een later tijdstip wel ingevuld worden. Blijft het nachtdialyseren bij twee nachten of is er al een beslissing genomen om dit drie nachten te gaan doen, en hoeveel patiënten komen hier voor in aanmerking? Er is inmiddels een beslissing genomen dat er drie nachten gedialyseerd kan worden, te weten maandag, woensdag en vrijdag. Bij de start kunnen maximaal acht patiënten hieraan deelnemen. Bij monde van de voorzitter van de NPVR is toegezegd dat de vereniging fietstoestellen gaat leveren zodra bekend is welke stoelen zijn aangeschaft. Welke verbeteringen zijn er zoal om het verblijf voor de patiënten zo aangenaam mogelijk te maken? Alle stoelen worden direct vervangen en er is gekozen voor het merk Kercher. Het mooie aan deze

Mieke Houben druk aan het werk stoelen is o.a. dat de losse pedalen direct op de stoel geklikt kunnen worden. Verder komen er multimedia televisietoestellen, met de mogelijkheid voor gebruik van gratis internet. De wens is nog om in de vorm van een powerpointpresentatie foto’s uit de Biesbosch te kunnen tonen. Verder is er als leesvoer de Dordtenaar, Vorsten en Libelle, en wellicht komen daar nog een of meer bladen bij. Televisie kan er altijd gekeken worden. Er zijn ook patiënten die graag een dutje doen en er zijn er zelfs, die tijdens het slapen de hele Biesbosch proberen om te zagen. Met al die Biesboschfoto’s kan dat wel eens vaker gebeuren. Voor wat betreft de maaltijden: Voor de nachtdialysepatiënten is er ’s morgens een ontbijt, ’s middags en ’s avonds kunnen de mensen kiezen uit een warme- of broodmaaltijd. Een keer per week is er een half saucijzenbroodje, wat zeker niet afgeschaft mag worden. Bij de koffie is er regelmatig een kleine wisselende lekkernij. Wanneer verwachten jullie dat de eerste dialyse kan plaatsvinden? Het plan is op maandag 18 november de patiënten uit Amstelwijck te dialyseren op de nieuwe afdeling. In de loop van de tijd komen de mensen van de oude afdeling naar de nieuwe afdeling om aldaar gedialyseerd te worden. Op maandag zal het wel een beetje feest zijn als de nieuwe afdeling echt in gebruik wordt genomen. Het duurt nog zeker vele maanden eer alles klaar is.

Levenslijn feliciteert het Albert Schweitzer ziekenhuis, locatie Dordwijk, met haar prachtige en supermoderne dialyseafdeling. Marcel Melkert

De verhuizing

11


We hebben het leven lief Tijdens het nierpatiëntenuitje in september jl. heeft Joop den Breems mij voorgesteld aan de Belgische familie Lucien en Francine Harinck, en na een kort gesprek op de boot hebben we afgesproken om voor een artikel in Levenslijn eens nader kennis te maken.

Voor donderdag 25 oktober, een stralende herfstdag, heb ik een afspraak met Lucien en Francine bij Hotel van der Valk in Ridderkerk. Zij zijn hier al voor de tiende keer en hebben van het bedrijf een leuk presentje met een persoonlijk briefje ontvangen. Op het afgesproken tijdstip, rond 10.30 uur, stap ik de hal binnen, kijk wat rond en zie her en der vele zakenlui, maar niet de familie Harinck. Een vriendelijke dame van de receptie belt naar hun kamer. Helaas geen gehoor, ze zullen zo wel naar beneden komen. Na een half uur wachten kijk ik naar buiten en zie Lucien en Francine lekker in het zonnetje zitten. Ze hadden zich al vanaf 10.00 uur verscholen tussen de zakenlui en waren net naar buiten gegaan. Lucien en Francine Harinck wonen aan de Belgische kust in het plaatsje Koksijde tegen de Franse kust. Lucien heeft op 7 september 2004 zijn nier gegeven aan Hanny van Waaijenborg-Potters, en vandaag moet hij op de jaarlijkse controle komen in het Erasmus.

Hoe het allemaal begon Lucien en Francine zijn echte vakantiegangers en logeren vooral bij Van der Valk, zo ook een aantal jaren geleden aan de Costa Brava, Barcarola St. Pol, in het oude gedeelte van het hotel. Boven de receptie zijn vier bijzonder luxe kamers en zij besloten een van de kamers voor het volgende jaar te reserveren in de derde week van juni. Naast hen was in diezelfde periode eenzelfde kamer gehuurd door een Nederlands echtpaar uit Spijkenisse, die bij toeval een week voor hun vakantie het jaar ervoor in dezelfde kamer in het oude gedeelte hadden gelogeerd. Zij hadden dezelfde gedachte om ook eens in een van de luxe kamers te logeren. Op het terras nodigde het Nederlandse stel, Hanny en Henk, hen gastvrij uit om bij hen te komen zitten. Zoals wel vaker tijdens vakanties gebeurt, wisselden ze telefoonnummers uit. Vaak is er dan geen contact meer, maar dit liep bij hun anders en zij werden vrienden. Wat opviel was dat zij veel bijzondere gelijkenissen hebben. Beide stellen zijn bloemenliefhebbers, bij beide telefoonnummers zijn de cijfers gelijk, alleen dan in een andere volgorde, en zo meer. Bij een bezoek aan Spijkenisse bleek dat Hanny en

12

Henk dezelfde tuintafel en stoeltjes hebben, en bij een bezoek aan de Proms in Antwerpen komen ze gelijktijdig aan bij het hotel in Beveren en hebben dan exact dezelfde tas bij zich. Dat schept toch wel een bijzondere band. In 2002 bezoeken de families de Floriade en ze verblijven dan in Sassenheim. Op het terras wordt gesproken over de nierziekte van Hanny, en zij vertelt dat haar man Henk zijn nier gaat geven aan haar. Henk moest nog wel wat onderzoeken krijgen. Gevraagd naar de bloedgroep van Hanny blijkt die A-positief te zijn. Voor het eten gaat iedereen nog even naar zijn kamer om wat op te frissen. Francine zegt tegen Lucien, dat zij er geen enkel bezwaar tegen heeft als hij zijn nier wil afstaan, hij heeft ook bloedgroep A-positief, voor het geval dat de nier van Henk niet matcht. Alles is goed en Henk staat zijn nier af aan Hanny.

Verjaardag van de nier Op vakantie in Spanje horen Lucien en Francine, dat vier dagen na de operatie de nier weer verwijderd moest worden. Tijdens een bezoekje in het ziekenhuis aan Hanny komt de chirurg langs en Hanny geeft aan dat ze opnieuw een transplantatie wil. De chirurg geeft aan dat het allemaal niet zo gemakkelijk is, ze moet eerst herstellen en er is niet zomaar een nieuwe donor beschikbaar. Jawel, zegt ze, hij staat naast me, en wijst naar Lucien. Dat verandert de zaak, zegt de chirurg en de onderzoeken konden bij Lucien gaan plaatsvinden. Hij weet nog goed dat op 22 februari zijn eerste onderzoek in het Erasmus MC was, die dag is namelijk zijn ‘huwelijksverjaardag’ (Vlaams voor trouwdag). Op 7 september 2004 heeft Hanny de nier van Lucien ontvangen, en hij is blij dat die tot op heden nog goed functioneert. De datum 7 september hebben beide families uitgeroepen tot ‘verjaardag van de nier’. Zij ontmoeten elkaar dan in Goes, gaan gezamenlijk wat eten en doen wat activiteiten.

Activiteiten en hobby’s Lucien en zijn vrouw Francine zijn beiden de helft van een tweeling. Luciens zus is missiezuster in Congo, waarvandaan zij hun dochter Ann hebben


geadopteerd, die inmiddels zelf twee zonen heeft. Lucien is 79 en zijn vrouw 74 jaar, maar je zou het niet zeggen, want samen zijn ze nog actief met van alles en nog wat. Zo zijn ze volop betrokken bij het vrijwilligerswerk, met name bij de ‘ouden van dagen’, zoals mensen ergens naar toe rijden, marktbezoek, spelletjes doen en voorlezen. Dat voorlezen is wel heel bijzonder: van het nieuws wordt een speciale editie gemaakt in grote letters. Zoveel als mogelijk leest Francine twee maal per maand het nieuws voor en gaat met de aanwezige dames en heren hierover in discussie. Zo blijven de hersenen in beweging. Op mijn vraag wanneer zij aan de andere kant van de tafel gaan plaatsnemen, geven ze als antwoord dat ze daar nog niet aan willen denken - we nemen het leven zoals het is. Ook puzzelen doen ze graag, maar het liefst gaan ze op vakantie met de auto. Als het moet nemen ze het vliegtuig, maar Lucien doet dat niet zo graag. Ze reizen naar o.a. naar Spanje en een speciale trip naar de Alpen, waar men slechts gedurende enkele maanden mag komen. Prachtig vinden ze het om in Nederland gedurende enkele dagen een aantal plaatsen te bezoeken, zoals Zaandam, Giethoorn, Volendam/Marken, Arcen en het witte stadje Thorn, en slapen doen ze dan altijd in een van de vele Van der Valk-hotels. Ja, en dan zijn ze ook nog lid van de fietsen wandelclub. Sport vindt Lucien prachtig, met name voetbal. Hij kan het zelf niet meer beoefenen maar zit bij sportevenementen graag vooraan bij de buis!

Ze hebben van vele shows van Toon genoten en gingen maar liefst soms tweemaal dezelfde show bekijken. Tijdens een show in Antwerpen hebben ze nog veel moeite gedaan om een poster te bemachtigen, en een vriendelijke ouvreuse heeft er toen voor gezorgd dat ze een poster thuis gestuurd kregen. Het een aantal jaren geleden in Nuenen (Noord-Brabant) verbouwde Van Gogh Village met vele prachtige werken hebben ze al drie maal bezocht. Op dit moment van het gesprek moeten we gaan afronden, want de tijd dringt omdat Lucien om 14.00 uur in het ziekenhuis moet zijn. Merci Lucien en Francine, ik kan over jullie wel een boek volschrijven, want jullie zitten beiden vol verhalen. Het was een plezant gesprek en we komen privé eens naar Koksijde. Te veel bezigheden om op te noemen dus, ze komen per dag wel 24 uur tekort en dan moet er ook nog geslapen worden………

Marcel Melkert

Nederlandse helden Met de gezondheid gaat het goed, wel moet Lucien er op toezien dat hij genoeg drinkt, maar dat moeten alle donoren en getransplanteerden! Francine heeft wat gas terug moeten nemen en bedenken dat ze echt geen 25 jaar meer is. Ze hebben zo het leven lief, zoals Toon Hermans dat ook zo uitdroeg. Toon Hermans en Vincent van Gogh, beiden niet meer op deze aarde, zijn hun Nederlandse helden.

Levenslijn heeft Hanny en Henk een reactie gevraagd op het verhaal van Lucien en Francine. De familie laat ons het volgende weten: Wij zijn Lucien en Francine heel dankbaar. Zij hebben het mogelijk gemaakt dat wij van een heerlijk leven kunnen genieten. Familie van Waaijenborg-Potters

Orgaandonatie in België Na een overlijden geldt in België met betrekking tot het doneren van organen: Wie zwijgt, stemt toe. Als men Belg is of meer dan zes maanden in België woont, dan staat de wet de verwijdering van organen na uw dood toe, tenzij u dit uitdrukkelijk heeft geweigerd tijdens uw leven, of als uw naaste familieleden (kinderen, ouders of echtgenoot) zich tegen de orgaanuitname verzetten. Als u niet wilt dat na uw dood organen of weefsels worden weggenomen uit uw lichaam, dan moet u een document invullen en inleveren bij uw gemeente. Organen laten wegnemen of niet? Om te voorkomen dat de naaste familieleden na de dood die pijnlijke keus in plaats van de overledene moeten maken, kan men vooraf een registratieformulier voor instemming opmaken. Men ontvangt dan een registratiekaart net zoals in Nederland, die men altijd bij zich kan dragen.

13


De welbevindenmeter Eén van de belangrijkste taken van het medisch maatschappelijk werk bij de afdelingen dialyse en nefrologie is het ondersteunen en begeleiden van patiënten bij problemen rondom de verwerking en acceptatie van hun nierziekte Voor patiënten met nierfalen is het vaak moeilijk om concreet te maken en te benoemen waar ze last van hebben en hoe deze klachten gedurende hun ziekteproces verlopen. Blijven hun klachten stabiel of verandert dit, en wat betekent dit voor hun mate van welbevinden?

Op zoek naar een meetinstrument Medisch maatschappelijk werkenden Ellen Versluijs, Ton van Kooij en Dianne van Dongen, allen werkzaam op de afdeling nefrologie en dialyse in het Maasstad Ziekenhuis te Rotterdam, zijn daarom al in 2010 op zoek gegaan naar bestaande meetinstrumenten die een bijdrage zouden kunnen leveren aan het inzichtelijk maken van de toestand van de patiënt, zowel voor haar-/hemzelf als voor behandelaars. ‘We hebben gemerkt dat mensen het lastig vinden om onder woorden te brengen hoe ze hun ziekte beleven en hun kwaliteit van leven ervaren. Met de welbevindenmeter proberen we dat samen met hen inzichtelijk te maken.’

Hoe werkt het? Het meetinstrument bestaat onder andere uit een thermometer met schaalverdeling. De patiënt wordt aan het begin van het gesprek gevraagd zijn mate van welbevinden over de afgelopen periode te waarderen met een cijfer. Zo staat een hoge score voor een hoge mate van welbevinden. Daarna wordt, samen met de patiënt, een aantal probleemgebieden besproken waarbij er gericht gevraagd wordt naar klachten op lichamelijk, emotioneel, praktisch en geestelijk gebied en eventuele problemen in de omgang met hun naasten. ´Specifiek voor nierpatiënten hebben we gemeend een aantal lichamelijke klachten te moeten toevoegen. Hierbij moet gedacht worden aan klachten als jeuk, dorst en krampen.´ Na het bespreken van deze probleemgebieden wordt wederom gevraagd naar een cijfer in hun mate van welbevinden. Soms zien we dat mensen hun welbevinden aan het einde van

het gesprek anders gaan waarderen dan aan het begin. Het inzichtelijk en bespreekbaar maken van hun klachten maakt dat dit cijfer met regelmaat naar beneden of naar boven wordt bijgesteld. Deze welbevindenmeter wordt sinds 2011 bij alle nieuwe patiënten op onze nierfalenpoli afgenomen door een medisch maatschappelijk werker met ervaring op het gebied van nefrologie en dialyse. De nierfalenpoli heeft de benaming ‘predialysepoli’ vervangen omdat er vele patiënten met nierfalen zijn die geen gebruik zullen gaan maken van dialyse, omdat pre-emptieve transplantatie hen de mogelijkheid geeft dit te voorkomen. Daarnaast kunnen mensen kiezen om niet te starten met dialyse. Tot slot is er ook een groep patiënten waarbij de bloeduitslagen lange tijd stabiel blijven. Het toepassen van de welbevindenmeter stelt de patiënt in de gelegenheid om problemen, klachten of zorgen met betrekking tot de eerder genoemde gebieden uit te kunnen spreken. Bij voorkeur gebeurt dit tijdens het huisbezoek wat maatschappelijk werk aflegt in het nierfalentraject. Op eventuele hulpvragen kan dan direct actie ondernomen worden. De welbevindenmeter wordt bij veranderingen in de toestand van de patiënt wederom afgenomen of anders jaarlijks. Een verandering voor de patiënt kan bijvoorbeeld het starten met een nierfunctievervangende therapie zoals peritoneaaldialyse zijn, of een achteruitgang op een van de probleemgebieden die uitgevraagd worden.

Resultaten Het gebruik van de welbevindenmeter laat ons en de patiënt een aantal resultaten te zien. Het meetinstrument geeft de patiënt grip op zijn/haar medische situatie en inzicht in de mate van welbevinden. Daarnaast reageren de patiënten positief op het gesprek en de mogelijkheden die de meter

biedt. Het helpt moeilijke onderwerpen bespreekbaar te maken. Tevens geeft de meter informatie voor behandelaars, die een uitgangspunt voor het behandelplan kan zijn. We denken hiermee een trend in welbevinden inzichtelijk te kunnen maken. In 2012 is bij 102 patiënten de welbevindenmeter afgenomen, bij 53 mannen en 49 vrouwen. Hiervan geeft 85% aan ernstig vermoeid te zijn, 57% van de mensen ervaart een minder goed dagelijks functioneren en 53% ervaart somberheid en verdriet. Van alle patiënten geeft 25% zijn/haar welbevinden een onvoldoende. Deze getallen maken ons duidelijk hoe intensief en zwaar chronisch nierfalen door mensen ervaren wordt. Wij denken te kunnen concluderen dat de welbevindenmeter in aangepaste vorm een goed instrument is om nierpatiënten inzicht in hun toestand te geven. Doordat de meting herhaaldelijk afgenomen wordt ontstaat er over een langere behandelperiode inzicht in het welbevinden van de patiënt. Bij het realiseren van de welbevindenmeter hebben we ons laten inspireren door de lastmeter. De lastmeter wordt gebruikt in de oncologie en is een van oorsprong Amerikaans distress instrument (NCCN 2003/IKA 2006). Ellen Versluijs-Rovers

15


Nierpatiënt Wij zijn op zaterdag 14 september naar Schoonhoven geweest, met de Nierpatiëntenvereniging “Rijnmond”. We vertrokken met de ‘Marlina’ uit de haven van Spijkenisse. Het werd een lange vermoeiende dag: van half tien tot acht uur! Vier uur varen heen en vier uur varen terug, van 14.00 tot 16.00 uur verblijf in de ‘zilverstad’. Onderweg, op de boot, werden we verwend met lekkere drankjes en hapjes, inclusief een geweldige, uitgebreide lunch met een kroket toe! Ondanks de voorspellingen viel het weer mee. In Schoonhoven miezerde het een beetje. Maar dat gaf niets, want iedereen had uit voorzorg een paraplu meegenomen. De eerste winkel die we tegenkwamen, was er een van hoeden en petten. Dat trof, want we hadden al lang in Rotterdam naar een nieuwe hoed voor mij uitgekeken, maar niet gevonden. Of ze waren te klein of niet mooi genoeg! Maar hier was een overvloed in maten, kleuren en vormen! Met de nieuwe hoed op het hoofd togen we verder de stad in, op zoek naar een pinautomaat, die we eindelijk vonden in de Hema. Toen konden we de hoed afrekenen en weer verder gaan. Joke hield ons gezelschap. Zij wilde per se de rolstoel duwen, een hele klus, zo’n man van 100 kilo over de kinderkopjes van de oude stad! We kwamen langs een grote gouden

16


enuitje 2013 zilversmid en gingen daar naar binnen. Ik had een nieuwe hoed en ik vond dat mijn lieve vrouw ook wat moest hebben! Zij had al heel lang gezocht naar een ‘Zeeuwse’ ring met rode kralen, die paste bij haar Zeeuwse sieraden (hals- en polssnoer). En, wat een tref, hier vond zij er één. Hij was wel wat klein voor haar stoere vinger, maar de ring kon vergroot worden. Dus gauw gekocht en betaald. Toen we de winkel verlieten, stak een hevige wind op, die mijn nieuwe hoed meenam, zo plons het water van de haven in! Daar lag hij te drijven tussen kroos en modder! Gelukkig was Joke, kordaat als zij is, bij zinnen. Zij sprong het talud af en kon nog net met de stok van haar paraplu de hoed te pakken nemen. We waren nog vlak bij de winkel en hebben de hoed dus teruggebracht. De mevrouw van de hoedenzaak heeft hem toen weer gefatsoeneerd! Op de terugreis werden we opgevrolijkt met een heerlijk aperitiefje en daarna een diner met vele facetten en smaken. Uit tal van gerechten viel er een keuze te maken, te veel om op te noemen. Al met al was het een geweldige dag, waar we nog heel lang een mooie herinnering aan zullen bewaren! Dank aan de nierpatiëntenvereniging! Door de heer Kroes Als vrije gift mochten we tijdens het uitje € 69,00 en bij de themamiddag € 18,70 ontvangen, totaal € 87,70, waarvoor onze hartelijke dank.

17


Vooraankondiging Op zaterdagmiddag 8 maart 2014 zal in het Van der Valk Hotel te Ridderkerk een interactieve informatiemiddag plaatsvinden over

Thuishemodialyse Nachtdialyse Zelfmanagement eenvoudig I compact I mobiel

De NX-stage, de nieuwste mobiele thuishemodialysemachine, zal deze middag worden gedemonstreerd, en er zijn ook stands met informatie aanwezig. En natuurlijk worden er tijdens het napraten heerlijke hapjes en drankjes geserveerd! Het wordt een interessante middag, die u niet wilt missen! Dankzij de sponsoren is de toegang gratis! Schrijf nu alvast in via [email protected] of bel 0181-614758.

Autorijden en nierziekten In de praktijk blijkt dat er nog veel onduidelijkheden zijn over autorijden en nierziekten. Indien u te maken krijgt met een nierziekte, dan bent u officieel niet verplicht om dit te melden. Maar voor uw eigen veiligheid en de veiligheid van andere mensen in het verkeer is het wel verstandig, om bij twijfel contact op te nemen met Stichting Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR). Deze organisatie stuurt u een Eigen Verklaring toe, die u invult en terugstuurt. Een medisch adviseur van het CBR bepaalt vervolgens of u gekeurd moet worden of dat u gewoon kunt blijven rijden.

Wat gebeurt er als u uw nierziekte niet meldt? Dan houdt u uw rijbewijs en kunt u gewoon blijven rijden. U kunt wel in de problemen komen, wanneer u door uw ziekte een ongeluk veroorzaakt. Afgezien van de schrik en het gevaar voor anderen, kunt u waarschijnlijk problemen krijgen met uw autoverzekering. Het is altijd goed om te overleggen met uw huisarts of nefroloog of u de verandering in uw gezondheid moet melden. Bron: Nieuwsbrief ASZ

19


Mijn goede conditie heb Vandaag ga ik praten met een nierpatiënt die thuis peritoneaaldialyse (buikspoeling ) doet, wij hebben een afspraak in het mooie Maasstad Ziekenhuis.

Precies op het afgesproken tijdstip komt Arie Pieter Poolander door de draaideur van het ziekenhuis binnen en sleept een zwart rolkoffertje achter zich aan. Ik vraag hem of hij een paar dagen in het ziekenhuis gaat verblijven. Nee, dat is niet het geval, om half drie heeft hij een afspraak op de poli voor een periodieke controle en moet daar voor controle zijn afgewerkte dialysevloeistof van de afgelopen nacht inleveren, samen met een potje urine. Wij besluiten om een rustig plekje te zoeken voor het interview, buiten vinden we een hoekje in La Place tegenover de ingang van het ziekenhuis. Ik trakteer op een kop thee en neem zelf een kop koffie en we settelen ons onder een prachtige foto van Rotterdam aan de wand. Waarom dit interview? Tijdens de jaarvergadering van onze vereniging zit ik naast de heer Poolander en wij raken in gesprek over van alles en nog wat. Meneer Poolander is nierpatiënt, 83 jaar oud en is erg enthousiast over buikspoeling. Daar wil ik wel wat meer van weten en dit delen met de lezers van Levenslijn. Arie Pieter Poolander is van voor de oorlog, geboren in 1930 en al 55 jaar gelukkig getrouwd met Rita. Samen hebben ze twee kinderen en vier kleinkinderen (drie meisjes en een jongen). Opa is erg trots op zijn kleinkinderen, maar in het bijzonder op kleindochter Sophie van 11, zij is enkele weken geleden eerste geworden bij de nationale selectiewedstrijden kunstschaatsen. Sophie traint in Dordrecht en hij komt daar ook wel eens kijken. Op 65-jarige leeftijd (niks geen Vut of andere regelingen) is Arie Pieter gepensioneerd. In zijn werkzame leven is hij in België directeur geweest van Ridge Tool Benelux, fabrikant van professionele machines en gereedschappen voor de chemische en petrochemische industrie. Hij kan met veel passie vertellen over zijn beroep, hoewel hij vroeger graag in de muziek was gegaan om te componeren en arrangeren, maar dat was helaas niet mogelijk - hij vond de muziek in de handel! Zo was hij al in 1975 voor zijn werkgever actief in de Volksrepubliek China en (het toen nog onafhankelijke) Hongkong. De familie bleef altijd wonen in Rotterdam, de stad

20

waar hij geboren is. Hij wilde het zijn familie niet aandoen om continu te verhuizen.

De eerste klachten In september 2006 was hij op vakantie met de familie in Oostenrijk. Bij het afdalen van een berg kwamen de eerste symptomen: slap gevoel in de benen, hij merkte dat er iets niet goed was. Thuisgekomen in Nederland naar de huisarts, onderzoeken in het ziekenhuis en daar bleek dat slechts één van de twee nieren functioneerde. De nog werkende nier werkte ook niet meer optimaal, met medicijnen kwam het redelijk weer onder controle. In 2008 kwam Arie Pieter in de predialyse, want de nier ging nog minder functioneren. Er moesten keuzes gemaakt worden, hemodialyse of peritoneaaldialyse. Hij is bijzonder blij dat hij een goed medisch team om zich heen had, dat hem adviseerde, waaraan hij vragen kon stellen en hem begeleidde naar een beslissing. Gekozen werd voor peritoneaaldialyse ondanks zijn toch redelijk hoge leeftijd. Voorafgaand aan het machinaal spoelen werd er eenmaal per week handmatig in het ziekenhuis gespoeld. In 2009 ging de nierfunctie wederom achteruit, dus er moest meer gespoeld worden en wel viermaal per dag handmatig thuis. Een behoorlijke belasting! Zijn vrouw Rita stond er volledig achter en samen doorliepen ze elke dag viermaal het proces. Beiden hebben altijd oog voor hygiëne! Om thuis machinaal te kunnen spoelen, volgde in het ziekenhuis een training van tweeënhalve dag op de homechoice-machine. Daarna kon de dagelijkse nachtspoeling thuis plaatsvinden. In principe wordt de spoeling alleen bij hun thuis gedaan, een uitzondering wordt gemaakt voor hun jaarlijkse vakantie naar Oostenrijk. Het benodigde materiaal wordt altijd keurig op tijd door Baxter gebracht, slechts eenmaal hebben ze zelf het materiaal meegenomen, dat was wel een heel gesjouw. Hij vindt het allemaal wel een hele organisatie zo op je oude dag, maar hij geniet met volle teugen van de vakantie, waarbij vaak ook de kinderen en kleinkinderen meegaan. Over niertransplantatie is er ook gesproken, zelfs zijn vrouw heeft er over gedacht om haar nier


ik van mijn moeder…. beschikbaar te stellen. De nefroloog vindt hem niet te oud en ziet wel mogelijkheden, maar het is er tot op heden nog niet van gekomen.

werkende mensen die ook dialysepatiënt zijn. Zijn conditie is prima, dat heeft hij van zijn moeder. Hobby’s heeft Arie Pieter niet echt meer - het hebben van vrije tijd en die naar eigen inzicht invullen vindt hij heerlijk, bijvoorbeeld het bezoeken van diergaarde Blijdorp en wat winkelen samen met zijn vrouw. Hij maakt graag gebruik van de Rotterdampas dan krijg je hier en daar nog wat korting in deze dure tijden. Dagelijks valt het Algemeen Dagblad op de mat om zo op de hoogte te blijven van het nieuws.

Problemen bij het dialyseren Problemen gehad in de afgelopen jaren? Arie Pieter antwoordt: “Ach, dat valt wel mee, laat ik het afkloppen. Niet één keer buikvliesontsteking gehad! Af en toe lig ik in bed wel eens op een lijn en dan gaat de machine piepen. Slapen doe ik gelukkig prima. O, ja een keer is er iets niet goed gegaan. Ik heb een foutieve handeling verricht aan de machine. Midden in het proces stroomde de afgewerkte vloeistof weer terug mijn buik in. Het gevolg was dat ik een bacteriële infectie opliep. Uiteindelijk werd in mijn hals een katheter aangebracht en heb ik ruim drie maanden hemodialyse gehad. Daarna werd er in mijn buik een nieuwe katheter geplaatst, en kon ik gelukkig met behulp van mijn vrouw weer thuis aan de APD-machine.” Wat nu als het thuis niet meer gaat, vraag ik? Daar moet hij nog niet aan denken, het bevalt hem prima zo. Hij heeft er ook geen spijt van dat hij voor deze

Peritoneaaldialyse

Wel wil hij tenslotte nog even melden dat hij van tien naar acht uur per nacht spoelen is gegaan - een mooie overwinning!

vorm van dialyse heeft gekozen, het is een deel van zijn leven en hij is optimistisch gestemd. Hij hoeft niet meer te werken, dat scheelt en hij heeft volledig begrip voor de problemen van

Bij peritoneaaldialyse wordt het buikvlies gebruikt als dialysefilter (peritoneum betekent buikvlies). Het buikvlies is ongeveer twee vierkante meter groot. Het omhult de buikholte en de organen die daarin zitten, zoals de lever, maag en darmen. Het buikvlies is een dun vlies met veel kleine bloedvaatjes dicht aan de oppervlakte. Bij peritoneaaldialyse wordt met een katheter spoelvloeistof in de buikholte gebracht. De spoelvloeistof neemt afvalstoffen en overtollig vocht op. Na enkele uren is de vloeistof verzadigd en moet ververst worden. Dit heet wisselen. Overdag kan dit handmatig gebeuren (CAPD) of ’s nachts met een machine (APD). Peritoneaaldialyse moet elke dag gebeuren, zeven dagen per week. De behandeling vindt thuis plaats.

De tijd vliegt om en hij moet naar zijn afspraak op de poli, ik vergezel hem daarbij en maak nog even kennis met een aantal verpleegkundigen en vertel dat er een verhaal komt over Arie Pieter in Levenslijn. “Zo, u wordt nog beroemd”, zegt een zuster, en dat is een mooie afsluiting van het gesprek. Marcel Melkert

APD

APD staat voor Automatische Peritoneale Dialyse. APD gebeurt ’s nachts, een machine regelt dat de spoelvloeistof een aantal malen automatisch ververst wordt. ’s Avonds voor men gaat slapen wordt de zak met dialysevloeistof op de machine gelegd, de machine wordt ingesteld en men koppelt de katheter aan de vloeistofslang. Dit moet zo hygiënisch mogelijk gebeuren. ‘s Morgens wordt de katheter losgekoppeld van de vloeistofzakken. De sterkte van de spoelvloeistof wordt bepaald aan de hand van gewicht en bloeddruk. Meestal ontstaat er na verloop van tijd een vast schema. Afhankelijk van het aantal wisselingen moet er 10-20 liter dialysevloeistof, in zakken van verschillende inhoud, aan de machine worden vastgekoppeld. De machine verwarmt de vloeistof, zodat men geen koude vloeistof in de buikholte krijgt. De verzadigde vloeistof wordt via een slang afgevoerd naar een bad- of wastafelafvoer of in een daarvoor geschikte, stevige plastic zak opgevangen.

21


Jong geleerd, oud gedaan Tijdens de Collecteweek van 16 tot en met 21 september gaan 80.000 vrijwilligers van de Nierstichting in heel Nederland van deur tot deur. De Nierstichting wil nierpatiënten zoveel mogelijk helpen en bijstaan, maar dat kost geld. Daarom zetten die duizenden enthousiaste collectanten jaarlijks alles op alles om zo veel mogelijk geld voor de Nierstichting op te halen. Met dat geld zet de Nierstichting alles op alles, zodat mensen met een nierziekte in leven blijven en ook écht blijven leven. Tijdens de collecteweek heeft de collecte voor de Nierstichting in Dordrecht geresulteerd in een opbrengst van € 4.961,50. Dat is duidelijk minder dan vorig jaar, toen er € 5.639,58 werd opgehaald. Wellicht is het ‘pinnen’ wat tegenwoordig op grote schaal gebeurt, mede de oorzaak van de lagere opbrengst. Het is immers gebleken dat men minder contant geld in huis heeft omdat veel betalingen door middel van de pinpas afgehandeld worden. Heeft u de collectant gemist? Storten kan altijd op banknummer 88.000 t.n.v. Nierstichting Nederland.

Op de door Marcel gemaakte foto ziet u een van de kleinkinderen van onze redacteur Marcel Melkert, die bij opa in de wijk het goede voorbeeld geeft! Bron: websites Nierstichting/Vechtdal Centraal

Stel uw medische vraag Voor deze rubriek heeft de redactie geen vragen ontvangen. Degenen die hun vraag nog niet hebben gesteld, of soms denken: dat had ik ook graag willen weten, kunnen hun vragen stellen via het bekende e-mailadres: [email protected], of per post: Redactie NPVR, p/a Prinses Marijkestraat 7, 2983 EL Ridderkerk. De redactie is ervan overtuigd dat er best nog vragen zijn onder de lezers die nog niet gesteld zijn. Wij zien uw nog onbeantwoorde vragen met belangstelling tegemoet. 22


In het z Levenslijn wil in de toekomst regelmatig mensen eens in het zonnetje zetten. In dit nummer zijn dat Laetitia en Agnes Maas.

nnetje………… De nierpatiënten van Nierpatiëntenvereniging “Rijnmond” worden op hun verjaardag verrast met een felicitatiekaart, niet zo maar een kaart, maar speciaal met de hand gemaakt. Om te weten hoe dat allemaal in zijn werk gaat en wie daar allemaal mee bezig zijn heb ik een afspraak gemaakt met Laetitia en haar moeder Agnes. Ze zijn net terug van een cruise met de MS Rotterdam naar Barcelona met de hele familie, en helemaal uitgerust om weer aan de slag te gaan met het vervaardigen van kaarten. Zij wonen in Rotterdam in de Koningstoren op de tiende etage en hebben van diverse kanten van het huis een prachtig uitzicht op Rotterdam. Zo kunnen zij heerlijk genieten als er vuurwerk wordt afgestoken. Naast verjaardagskaarten maken de dames ook andere kaarten voor de verkoop, en met het oog op de Kerst, krijgen zij het de komende maanden erg druk. Laetitia, 48 jaar, is nierpatiënt en heeft op 25 november 1995 een niertransplantatie ondergaan, zij heeft een nier mogen ontvangen van een overledene. De nier werkt nu al 18 jaar en het gaat erg goed, dokter Van Gelder, die zij al die tijd als nefroloog heeft, is ook zeer tevreden. Gelukkig maar, want zij heeft nog wat andere handicaps maar kan daar zeer goed mee leven. Jaren geleden hebben wij elkaar leren kennen op een uitje van onze nierpatiëntenvereniging, zij is altijd vrolijk en opgewekt. Voor het interview was ze wel wat zenuwachtig, maar het ijs was snel gebroken. Agnes heeft jarenlang voor de nierpatiënten van het Sint Franciscus Gasthuis kaarten gemaakt en

na de fusie met Nierpatiëntenvereniging “Rijnmond” heeft het bestuur dit overgenomen. De dames laten een lijst zien op maand, en zorgen er voor dat op tijd een mooie kaart op de post gaat. Soms zit Post NL hen dwars omdat er soms geen brievenbus geleegd wordt op een bepaalde dag, waardoor de kaart niet op tijd aankomt, en dat vinden ze heel vervelend want ze zijn er erg serieus mee bezig. Het is daarom belangrijk dat u bij verhuizing uw adreswijziging doorgeeft aan de ledenadministratie van onze vereniging. Waar worden de kaarten allemaal van gemaakt? Naast gebruikte kaarten en nieuwe kaarten, waar met schaar en lijmpot de mooiste 3D en andere creaties van gemaakt worden, wordt er ook veel ander materiaal gebruikt. Papier en karton, maar ook stickers, stofjes, uitdrukvellen, kroontjes, letters en cijfers, je kunt het zo gek niet bedenken of het wordt allemaal creatief gebruikt. Getoond werden met de hand geborduurde kaarten, ingekleurde kaarten, kaarten met complete tafereeltjes van stof, waarop met de hand en door middel van stickers teksten worden aangebracht. Het mooiste is dat er geen kaart hetzelfde is, stuk voor stuk zijn het kleine kunstwerken! Maar het allermooiste is dat Laetitia en Agnes er zo veel plezier aan beleven, en zij hopen het nog jaren te doen. Bij dezen willen wij de dames eens in het zonnetje zetten! Dank voor de prettige ontvangst en ik zal in het vervolg de kaarten voor jullie bewaren. Marcel Melkert

Wilt u ook eens iemand in het zonnetje zetten in Levenslijn, laat het ons dan weten via [email protected] 23

Het Ultieme Systeem voor Optimale Zekerheid Peritoneaal Dialyse

Het eerste CAPD double bag systeem met unieke PIN en revolutionaire DISC technologie. PVC-vrij!

398001

• 5250 AC Vlijmen Fresenius Medical Nederland BV • Postbus 124 Fresenius Medical Care Nederland BV · Vimmerik 22Care · 5253 CB Nieuwkuijk · Telefoon: +31 (0) 88-1223344 • Bezoekadres:Fax: Bedrijvenpark Het Hoog· 5504 22 • 5253 RC Nieuwkuijk +31 (0) 88-1223333 E-mail: Mandenmaker [email protected] · Internet: www.fmc-ag.com Tel.: +31(0)88-1223344 • Fax: +31(0)88-1223333 • [email protected]


Recept voor het Kerstdiner Deze keer wijken we af van een opsomming van ingrediënten die nodig zijn nodig zijn voor de bereiding van een kerstmaaltijd. Alles wil ik deze keer aan uw eigen fantasie overlaten. De hieronder vermelde suggesties, met de nodige beperkingen komen uit het boekje ‘Feest op je bord’, dus eiwit, natrium en kalium zijn tot het minimum beperkt.

Voorgerecht

Als voorgerecht de volgende suggesties: - meloen met rauwe ham; - witte geroosterde boterham met champignons. U weet zelf wel, denk ik, de hoeveelheid die u nodig heeft. In deze voorgerechten zit een minimum aan kalium, natrium en eiwitten.

Hoofdgerecht

Aardappels in wat voor vorm ook, maar liefst gekookt of gebakken. Gefrituurde aardappelen zijn te belastend voor uw kaliumgehalte. Datzelfde geldt voor de groenten. Neem bijvoorbeeld groenten die u lekker vindt en waar u het minste werk aan heeft. Als u er iets van rauwkost bij wilt doen, kunt u bijvoorbeeld een komkommer nemen. Vleessuggestie Het voorstel is lamskoteletjes. U neemt één of meerdere lamskoteletjes. Hiervoor kunt u ook speciale kruiden kopen, of het vlees bestrooien met paprika en peper. Zout voegt u toe als het vlees gebraden is, maar nog in de pan. De braadtijd voor het vlees is ongeveer 4 minuten. Als garnering kunt u, als u daarvan houdt, wat champignons bakken of gebakken paprika met een uitje. U kunt u eigen smaak en variaties hierop toepassen.

Dessert

Ook hier een suggestie die weinig belastend is voor een nierpatiënt en niet veel werk oplevert, namelijk warme apfelstrudel met vanille-ijs en slagroom. De apfelstrudel is als diepvriesproduct te koop. Nadat u de oven hebt voorverwarmd op 200 graden zet u de strudel erin. Na ongeveer 20 minuten (zie aanwijzing op de verpakking) heeft u een heerlijk dessert, dat u samen met ijs en slagroom kunt serveren. U kunt er ook gewoon ijs met slagroom en vruchten uit blik van maken. Ook peren uit blik met chocoladesaus en slagroom kunt u hierbij toepassen. Wij hopen dat het in de smaak zal vallen en dat u alles in goede gezondheid mag nuttigen.

Personalia Albert Schweitzer ziekenhuis

In dienst: 01-11-13 Jon de Jong, secretaresse op de dialyseafdeling Jubileum: 01-10-13 Corrie Huisman 25 jaar in dienst Uit dienst: 1-10-13 Bep Wervenbos wegens pensionering

Erasmus MC

Geen mutaties

Maasstad Ziekenhuis

Getrouwd: 29-08-13 Irma Almekinders, dialyseverpleegkundige, getrouwd met Bert den Hond

11-10-13 Judith Peeters,verpleegkundig specialist, getrouwd met Toon van Beek Diplomering: 17-09-13 Daniëlle Puljhun, dialyseverpleegkundige

Sint Franciscus Gasthuis

Geen mutaties

Vlietland Ziekenhuis

In dienst: 12-08- 2013 Overwater, leerling-dialyseverpleegkundige Uit dienst: 01-07- 2013 Rianne Zwier-van Mastrigt, dialyseverpleegkundige

25


(Her)kent u deze verpleegkundigen? In de vorige versie van Levenslijn zijn we gestart met een serie ‘(Her)kent u deze verpleegkundigen?’ Daarin vragen we verpleegkundigen (dat kunnen ook medisch maatschappelijk werkers zijn) of ze vier vragen willen beantwoorden, zodat u als lezer, wat nader kennis kunt maken met deze mensen. In dit decembernummer stellen zich drie verpleegkundigen voor en een maatschappelijk werker, allen werkzaam in het Maasstad Ziekenhuids.

Daarnaast is elke dialyseverpleegkundige EVV-er van één of meer patiënten. Dit betekent dat je voor die patiënten ook extra taken doet zoals het op orde houden van het dossier en het plannen van de opdrachten. Ook probeer je regelmatig een praatje te maken en informeer je naar de thuissituatie of andere zaken die de patiënt bezig houden. Er zijn verschillende werkgroepen waar je deel van uit kunt maken. Zo zit ik in het ‘voetenteam´, dit is een werkgroep die is opgezet om bij diabetische patiënten extra controles uit te voeren ter controle van de voeten. We controleren eenmaal per maand de voeten op wondjes en andere afwijkingen. Dat is nodig omdat diabetespatiënten snel wondjes hebben. Diabetes veroorzaakt afwijkingen aan het zenuwstelsel waardoor de patiënt wondjes of beschadigingen minder snel voelt. De techniek De techniek is een heel andere kant van mijn werk. Door de steeds veranderende ontwikkelingen op dialysegebied moet je zorgen ´up to date´ te blijven. Wij werken met een ´smart connector´ dit is een soort computer die op elke dialysemachine is aangesloten. Op de ´smart connector´ kun je de patiëntgegevens nalezen zoals de opdrachten, toedieningen, gewichten en bloeddrukken. De ´smart connector´ geeft deze gegevens ook door aan de computer.

Pieta Holleman stelt zich voor

Wie ben ik? Mijn naam is Pieta Holleman, ik ben 58 jaar en ben sinds een half jaar gediplomeerd dialyseverpleegkundige. Hiervoor werkte ik in diverse verpleeg- en verzorgingshuizen en de laatste 25 jaar in een woonzorgcentrum en in de wijkverpleging. Door de intensieve zorgverlening aan een cliënt in de wijk kwam ik in contact met de dialyse en raakte er door geïnteresseerd. Het Maasstad Ziekenhuis bood geïnteresseerde verpleegkundigen de kans om een dag mee te lopen, en zo ben ik in het Maasstad Ziekenhuis terecht gekomen. Eerst heb ik nog drie maanden op de afdeling nefrologie gewerkt, en daarna mocht ik starten met de opleiding. Wat mij vooral aanspreekt is het permanente karakter van dialyse: de patiënten komen drie maal per week, waardoor je een band op kunt bouwen met de patiënten. Wat doe ik? In het Maasstad Ziekenhuis zijn vier dialysezalen met in totaal 36 dialyseplaatsen. Elke zaal heeft een vast team van verpleegkundigen, maar afhankelijk van de bezetting wordt je regelmatig op een andere zaal ingepland. De patiënten dialyseren ook op een vaste tijd en zaal. Zaal 4 is mijn vaste zaal en hier is plaats voor acht patiënten per dienst. Als dialyseverpleegkundige ben ik verantwoordelijk voor drie patiënten, vanaf het opbouwen van de machine, het aanprikken en aansluiten tot en met het afsluiten.

26

De toekomst Natuurlijk kan ik niet in de toekomst kijken, maar de verwachting is dat onze patiëntenpopulatie steeds ouder wordt door de toenemende vergrijzing en de toename van bijvoorbeeld diabetes en hart- en vaatziekten bij de gemiddelde Nederlander. Hierdoor zal het aantal patiënten die aan de dialyse moeten naar verwachting toenemen. Er zijn ook veel ontwikkelingen op dialysegebied zoals bijvoorbeeld de thuisdialyse, waardoor steeds meer patiënten de mogelijkheid geboden kan worden om thuis te dialyseren. In de toekomst zullen er hopelijk meer patiënten hiermee geholpen kunnen worden, maar er zal denk ik altijd een groep patiënten zijn die voor hun dialyse afhankelijk blijft van de dialyse in het ziekenhuis.

Ellie de Jong stelt zich voor

Wie ben ik? Ik ben Ellie de Jong en ik ben geboren in de Hoeksche Waard. Daar woon ik nog steeds met veel plezier.


Wat doe ik? Ik heb de opleiding tot verpleegkundige in het Maasstad Ziekenhuis gedaan, en daarbij heb ik verschillende verpleegafdelingen doorlopen. In verband met de bezuinigingen was er voor mij en ook voor andere klasgenoten na onze diplomering geen plaats binnen het Maasstad Ziekenhuis. Dat was erg jammer en teleurstellend, en om in deze tijd een andere geschikte baan te zoeken is niet zo makkelijk. Maar in de laatste schoolweek van de verpleegkundeopleiding werd ik verrast door een telefoontje van de teamleider van de afdeling dialyse van het Maasstad Ziekenhuis met de vraag of ik wilde solliciteren voor de opleiding tot dialyseverpleegkundige. Natuurlijk was ik even overrompeld en wist ik niet wat ik hoorde. Ik had ooit in het verleden een ochtendje meegekeken, maar wist niet heel goed wat het werken daar zou inhouden. Na goed nadenken, de voor- en nadelen tegen elkaar afstrepen en overleggen met mijn man heb ik het besluit genomen om gewoon te solliciteren en te kijken wat er van komt. En ja hoor, ik werd aangenomen. Daarom ben ik nu vanaf maart van dit jaar dialyseverpleegkundige in opleiding in het dialysecentrum van het Maasstad Ziekenhuis, en vanaf november vorig jaar heb ik voorgewerkt. Ik kan natuurlijk zeggen dat ik erg blij was, sowieso om een specialisatie te doen, terwijl je officieel een jaar werkervaring moet opdoen als gediplomeerd verpleegkundige. Het bevalt me prima! Erg leuk om contacten te leggen en vooral te kunnen onderhouden met patiënten. De techniek Ook vooral het verpleegtechnische gedeelte van het werkt vind ik leuk. En heerlijk om avonddienst te hebben tot 21.00 uur en op zondag vrij te zijn! Het is toch een wat regelmatigere baan dan op een algemene verpleegafdeling. Dit komt voor mij prima uit omdat ik de administratie doe voor het bedrijf van mijn man. De toekomst Ik kan wel zeggen dat het eind van de opleiding erg druk is. Veel opdrachten en het eindonderzoek waar erg veel tijd in gaat zitten. Maar goed, even doorbijten en hopen dat ik op 22 mei 2014 de opleiding met een diploma kan afronden!

vind ik wel evenwicht tussen het technische aspect in de werkzaamheden en het patiëntencontact: het over koetjes en kalfjes hebben, een leuke grap op zaal, maar ook persoonlijke voorlichting en individuele begeleiding geven. Weliswaar slapen de patiënten ook hier weleens, zij het zonder narcose... Ik vind het een kunst om heel vertrouwd met iemand om te kunnen gaan en toch ook formeel te blijven, terwijl je diegene helpt. Wat doe ik? In het ziekenhuis werken wij op zaal met patiëntentoewijzing, dit betekent dat een groep patiënten onder de verpleegkundigen wordt onderverdeeld. Een verpleegkundige is dan per shift verantwoordelijk voor enkele patiënten, en in principe is dit van begin tot eind van een dialysebehandeling. Maar op zaal zijn er tevens taken die je als team klaart, zoals: zorg dragen voor voldoende benodigdheden binnen handbereik, en dat het volgende team vlot kan opstarten, voor hygiënehandhaving, patiëntenzorg en calamiteiten. Het leuke aan de dialysepopulatie vind ik, dat je te maken kunt krijgen met mensen van de leeftijd 18+ tot en met hoogbejaard. Verder zien wij hier op de afdeling mensen met diverse achtergronden: allochtoon naast autochtoon, de psychiatrische of invalide mens, de relatief gezonde of zwakbegaafde mens. In de omgang met patiënten streef ik er steeds naar om goed op diens stemming, zorg en behoeften af te stemmen, want iedere keer dat iemand (weer) komt, is een nieuw moment. Tegenwoordig wordt er zoveel meer van een verpleegkundige verwacht in vergelijking met 17 jaar geleden, en veel van die verwachtingen of eisen komen vanuit de overheid. Zo noem ik het aantoonbaar maken van je bevoegd- en bekwaamheid als professional, door middel van het verzamelen van accreditatiepunten. Deze kunnen behaald worden door scholing en toetsing, zowel binnen als buiten de instelling. Dergelijke zaken worden door het ziekenhuis door middel van e-learning verzorgd en/of praktijk- en vaardigheidstrainingen, en soms betekent dit dat je naast je werktijd hieraan tijd en aandacht moet schenken. Maar je ontkomt er als dialyseafdeling en als dialyseverpleegkundige niet aan, wanneer je je certificering wilt behouden en bekend wilt staan met het verlenen van een goede kwaliteit van zorg, zoals die wordt verlangd door de overheid. De techniek Naast de directe dialyse-gerelateerde taken, komen op de afdeling ook werkzaamheden voor die direct of indirect met de zorgverlening bij dialyse te maken hebben, en waaraan je als dialyseverpleegkundige kunt deelnemen. Dat kan zijn in de vorm van deelname aan één of diverse werkgroep(en) die zich op frequente basis over een bepaald onderwerp buigt, of door leerlingen te begeleiden of je bekwamen tot een ander (hulp)middel van aanprikken.

Kawah Liu stelt zich voor

Wie ben ik? Mijn naam is Kawah Liu, en ben nu enige jaren werkzaam op de dialyseafdeling in het Maasstad Ziekenhuis. Ik ben geboren en getogen in Rotterdam. Ik hou erg van het verpleegkundig werk en de omgang met mensen. Voordat ik kennismaakte met de dialyse afdeling, werkte ik als operatieassistente in een andere instelling. Hoewel ik dit technische werk en teamwork heerlijk vond, miste ik telkens toch een factor in mijn werkzaamheden, namelijk het patiëntencontact. Op de dialyseafdeling

De toekomst Zo draag ik nog pril o.a. mijn steentje bij in het begeleiden van leerlingen (lees: aankomende gediplomeerde dialysecollegae, want zo zie ik ze ook), want ik vind het belangrijk om het vak of deeltaken van het vak over te brengen aan anderen door wat ik doorgeef. Op de dialyse ben je samen met een collega verantwoordelijk voor het opleiden van een aankomende collega. Verder geloof ik, dat ieder zichzelf mag zijn op de afdeling, met elkaar - als team - bepalen we tenslotte de afdelingscultuur, door hoe we de werkzaamheden verrichten en door de ideeën en visies die we daarbij hebben.

27


de buurt, want ik woon op nog geen 20 minuten fietsen afstand van het ziekenhuis. Tijdens het schrijven van dit stuk ben ik ondertussen alweer anderhalve maand in dienst. Ik heb de meeste mensen van de afdeling ondertussen gezien, maar wat een hoop nieuwe gezichten en namen! Het maatschappelijk werkteam waarin ik zit is een klein, maar gezellig team, en de teamleden hebben mij meteen in hun midden opgenomen.

Tahnee van der Marel stelt zich voor Wie ben ik? Mijn naam is Tahnee van der Marel en ik ben 28 jaar. Wat doe ik? Sinds september 2013 ben ik gestart als maatschappelijk werker op de afdeling dialyse/nefrologie van het Maasstad Ziekenhuis, en dat is letterlijk een hele nieuwe uitdaging voor mij. Ik was al wel bekend met het Maasstad Ziekenhuis, omdat ik ten tijde van mijn studie maatschappelijk werk en dienstverlening achter de balie heb gezeten op de poli revalidatie. Daarnaast heb ik van februari 2013 tot juni 2013 als kliniek maatschappelijk werker gewerkt binnen het ziekenhuis. De afdeling dialyse/nefrologie daarentegen was geheel nieuw voor mij. Ik heb echt een gouden kans gekregen, ik ben namelijk pas in juli afgestudeerd, en nu al zo snel zo’n leuke baan! En ook nog eens in

28

Ik ben ondertussen ook gestart met het begeleiden van patiënten. Daar komt nog heel wat bij kijken. Vanuit het maatschappelijk werk ondersteunen we de patiënt met betrekking tot het nierfalentraject waarin deze terecht is gekomen. We leggen huisbezoeken af, geven (familie) voorlichtingen over transplantatie, peritoneaaldialyse en hemodialyse en we pakken daarnaast allerhande vragen op die met nierziekten en behandeling te maken hebben. De techniek In mijn werkzaamheden zijn technische aspecten eigenlijk helemaal niet van toepassing, of het zou moeten zijn dat ik de ‘technieken’ die ik tijdens mijn studie heb geleerd, zo goed mogelijk wil uitvoeren. De toekomst Ik zie er naar uit mij de komende tijd verder te ontwikkelen binnen dit werkveld en ik hoop dat u mij zo een beetje heeft leren kennen. Mocht u echter nog vragen hebben en bent u patiënt in het Maasstad Ziekenhuis, dan bent u altijd van harte welkom voor een praatje.

Aantal ingeleverde formulieren per ziekenhuis 41 • december 2013 Levenslijn41• 13e jaargang 26

Zittend ziekenvervoer Zittend ziekenvervoer

61

ASZ

EM

MSZ

In de maand juli hebben wij aan alle dialysecentra, vallend onder de NPVR, gevraagd of zij een enquêteformulier onder de dialyserenden wilden uitdelen. Om geen onnodige informatie te krijgen en de gegevens makkelijk te kunnen verwerken, hebben wij het enquêteformulier zo eenvoudig mogelijk gehouden. Over de uitslag kunnen wij u het volgende melden:

SFG

112

VLZ

Totaal aantal ingeleverd zijn 281 formulieren Geen klachten, aantal per ziekenhuis

Aantal ingeleverde formulieren per ziekenhuis

In de maand juli hebben wij aan alle dialysecentra, vallend onder de NPVR, gevraagd of zij een 41

41

enquête-formulier onder de dialyserenden wilden uitdelen. Zittend ziekenvervoer

61

26

Zittend ziekenvervoer

21

33

ASZ

13

EMC

EM

25 MSZ

MSZ

Om geen informatie teInkrijgen de hebben gegevens makkelijk te kunnen verwerken, wij het zo eenvoudig mogeSFG enquêteformulier aand juli hebben wij aanonnodige alle dialysecentra, vallend onder de maand de en NPVR, juli gevraagd wij of aan zijalle eendialysecentra, vallend onder dehebben NPVR, gevraagd of zij een 51 112 eformulier onder de dialyserenden uitdelen. enquêteformulier de dialyserenden lijk gehouden. Overwilden de uitslag kunnen wij u hetonder volgende melden: wilden uitdelen. VLZ en onnodige informatie te krijgen en de gegevens makkelijk Om geen te onnodige kunnen informatie verwerken,tehebben krijgenwij enhet de gegevens makkelijk te kunnen verwerken, hebben wij het eformulier zo eenvoudig mogelijk gehouden. Over de enquêteformulier uitslag kunnen zo wijeenvoudig u het volgende mogelijk melden: gehouden. Over de uitslag kunnen wij u het volgende melden: Aantal ingeleverde formulieren per ziekenhuis Aantal ingeleverde formulieren per ziekenhuis 41

Geen klachten,

26 61

ASZ

33

41

EM

MSZ

SFG

11251

De gegevens

33

8

21 20

VLZ

Totaal aantal klachten is 138

Totaal aantal klachten is 138

instanties overhandigd. Ieder ziekenhuis heeft een uitgewerkt document en tevens een digitale versie ontvang

25 MSZ

In het document worden de volgende gegevens vermeld: SFG 51

SFG

61

VLZ

Totaal aantal ingeleverd zijnis281 Geen klachten, totaal aantal 143formulieren zijn aan de Geen klachten, aantal per ziekenhuis Klachten per ziekenhuis

ASZde 36 betrokken instanties overhandigd. De uitgewerkte gegevens van de ziekenhuizen zijn aan 13 13 EMC Ieder ziekenhuis heeft een uitgewerkt document en tevens een digitale versie ontvangen.

ASZ EMC MSZ

61

SFG

51

VLZ

VLZ

uitgewerkte

Verzekeringsmaatschappij van de

Geen klachten, totaal aantal is 143 Geen klachten, totaal aantal is 143 zijn aan de Klachten per ziekenhuis

Totaal aantal klachten is 138 Klachten per ziekenhuis

ziekenhuizen betrokken

instanties overhandigd. Totaal aantal ingeleverde formulieren taxivervoer Totaal aantal ingeleverde formulieren taxivervoer Ieder ziekenhuis heeft een uitgewerkt document en tevens een digitale versie ontvangen. 8 8 20 20 Totaal aantal klachten taxivervoer Totaal aantal klachten taxivervoer ASZ 36 ASZ 36 13

ASZ

MSZ

21

De Taxibedrijf gegevens

13

MSZ 25

Totaal aantal ingeleverd zijn 281 formulieren Geen klachten, aantal per ziekenhuis

25

20

EMC

VLZ

33

8 ASZ36

61 EMC

SFG

112

VLZ

Klachten

41 21 26 13

SFG

Geen klachten, totaal aantal is 143 per ziekenhuis Klachten per ziekenhuis

Totaal aantal ingeleverd zijn 281 formulieren aantal per ziekenhuis Aantal ingeleverde formulieren per ziekenhuis Geen klachten, aantal per ziekenhuis

41

ASZ

13

EMC Heeft u klachten over het taxivervoer nee / ja Heeft u klachten over hetEMC taxivervoer nee / ja MSZ MSZ Percentage ingeleverde formulieren Percentage ingeleverde formulieren SFG SFG 61 61 VLZ Percentage klachten VLZ Percentage klachten uitgewerkte De uitgewerkte ns gegevens van de van de Verzekeringsmaatschappij Taxibedrijf ziekenhuizen ziekenhuizen Totaal aantal klachten is 138 Totaal aantal klachten is 138 n de zijn aan de betrokken betrokken Wordt u op tijd thuis opgehaald? es overhandigd. Wordt u op tijd thuis opgehaald? instanties overhandigd. ekenhuis heeft een uitgewerkt document en tevensIeder een digitale ziekenhuis versie heeft ontvangen. uitgewerkt document en tevens een digitale versie ontvangen. Vaak te een vroeg / te laat Vaak te vroeg / te laat Soms te vroeg / te laat Soms te vroeg / te laat Wordt u op tijd in het ziekenhuis opgehaald? Wordt u op tijd in het ziekenhuis opgehaald? Vaak te vroeg / te laat Vaak te vroeg / te laat Soms te vroeg / te laat Soms te vroeg / te laat Gemaakte afspraken:

Opmerkingen:

29

Korte Hoogstraat 6a, 3131 BK Vlaardingen Bezoek aan huis, afstand geen bezwaar! Openingstijden: Ma. 13.00 - 17.00 uur Di. t/m Vr. 9.00 - 17.00 uur Za. 9.00 - 16.00 uur

Zorgvervoer

Bezoekadres: Korte Hoogstraat 6a, BK Vlaardingen Telefoon: 010 248 00 70 ISDN: 010 435 25 51 010 248 00 37 Fax: E-mail: [email protected] Internet: www.hoortoestellen-vangent.nl

Kijk voor meer informatie op www.zcn-totaalvervoer.nl

Bel 0900 – 2 21 22 23


De belangrijkste wijzigingen uit de VWS-begroting Het kabinet bezuinigt in de zorg volgend jaar bijna 1,5 miljard euro. Daarvan is 250 miljoen het resultaat van afspraken in het zorgakkoord, onder meer om de volumegroei te beperken. Deze besparing loopt op tot 1 miljard in 2017. Een verlaging van de zorgtoeslag levert volgend jaar 320 miljoen op. Op de uitgaven aan geneesmiddelen wordt 750 miljoen gesneden. Minister Edith Schippers en staatssecretaris Martin van Rijn (VWS) blijven in 2014 de ingezette lijn volgen om de zorg kwalitatief goed, toegankelijk en betaalbaar te houden. Zij blijven inzetten op efficiency en het slimmer organiseren van de zorg en tegengaan van verspilling en fraude in de zorg.

Slimmer organiseren De besparingen die de afspraken in het zorgakkoord opleveren, worden volgens VWS met name bereikt door meer efficiency en het slimmer organiseren van de zorg, door het scherper stellen van aanspraken op verzekerde zorg, het tegengaan van verspilling en de aanpak van fraude en onnodige bureaucratie. Verder levert de hervormingsagenda langdurige zorg een wezenlijke bijdrage aan het beheersen van de zorguitgaven. Dit komt onder andere door meer ondersteuning op gemeentelijk niveau in het sociale domein te verlenen en door een scherper afgebakende kern-AWBZ. Dit leidt in 2017 tot een structurele besparing van ruim 3 miljard euro, blijkt uit de Miljoenennota.

Wijzigingen in VWS-begroting Wat verandert er in 2014 op het gebied van Volksgezondheid? Een overzicht van de voornaamste wijzigingen in de begroting waar in totaal ongeveer 83 miljard euro in omgaat. Er wordt in 2014 nog niet bezuinigd op de huishoudelijke hulp, de geplande bezuiniging van 89 miljoen euro gaat niet door. Vanaf 2015 houden gemeenten 60 procent van het budget in plaats van voorgenomen 25 procent in het regeerakkoord.

Premie zorgverzekering De premie voor de zorgverzekering kan volgens de berekeningen van VWS komend jaar met 24 euro omlaag tot 1226 euro per jaar. Het is aan de zorgverzekeraars om de premie uiteindelijk vast te stellen.

Zorgtoeslag De zorgtoeslag gaat over de gehele breedte wat omlaag. Tot nu toe werd er geen rekening mee gehouden dat veel mensen een collectieve verzekering afsluiten en zo korting krijgen op de premie. Die korting wordt vanaf 2014 wel meegenomen in de algemene berekening van de hoogte van de zorgtoeslag. Dit leidt tot een kleine verlaging van de zorgtoeslag.

Verplicht eigen risico Ondanks eerdere afspraken in het regeerakkoord wordt het verplichte eigen risico in de zorg toch niet inkomensafhankelijk en komt na aanpassing aan de inflatie uit op 360 euro per jaar. Nu is het eigen risico nog 350 euro.

Wtcg, CER en TSZ Per 2014 worden de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg), de Compensatieregeling Eigen Risico (CER) en de fiscale regeling voor aftrek van specifieke zorgkosten en de daarmee samenhangende Tegemoetkoming Specifieke Zorgkosten (TSZ) vervangen. Gemeenten krijgen structureel 706 miljoen euro om maatwerk te kunnen bieden aan chronisch zieken en gehandicapten die thuis wonen. Door afschaffing van de Wtcg zouden mensen in een instelling zonder verzachtingmaatregelen te weinig geld overhouden voor uitgaven zoals waskosten. Mensen in een instelling krijgen daarom extra geld bovenop de zaken

kleedgeldnorm, onder de 65 jaar gaat het straks om 1700 euro per jaar. Voor 65-plussers gaat het om 950 euro. Hiervoor is 248 miljoen beschikbaar.

Strenger pgb-beleid Er gaan striktere normen gelden om in aanmerking te komen voor een persoonsgebonden budget (pgb) waarmee chronisch zieken en gehandicapten zelf hun zorg kunnen regelen. Nieuwe aanvragers die minder dan 10 uur zorg nodig hebben, krijgen geen pgb, maar voor de 40.000 mensen die nu al een pgb hebben, verandert er niets.

Dementie Het kabinet draagt in de periode 2013-2016 ruim 32 miljoen euro bij aan het Deltaplan Dementie. In het najaar van 2013 komt er een brief aan de Tweede Kamer over de toekomst van de dementiezorg.

Fraude Schippers en Van Rijn trekken 5 miljoen euro extra uit om fraude in de zorg op te sporen en aan te pakken.

Basispakket De in het regeerakkoord voorgenomen versobering van het basispakket met 1,2 miljard gaat niet geheel door. Aanspraken blijven in het verzekerde pakket, maar alleen bij medische noodzaak. De aangescherpte toegang tot deze zorg legt een grotere verantwoordelijkheid bij arts en patiënt. Het pakket wordt voor zo’n 300 miljoen versoberd via een stringent pakketbeheer voor de zorg. Het CVZ gaat hiermee aan de slag door het bestaande pakket door te lichten. Adilson da Silva

31

Steun ons!

Onze vereniging probeert deze doelstellingen te bereiken door: Het bevorderen van het contact tussen de leden (lotgenotencontact). Het geven van voorlichting over medische en sociaal-maatschappelijke aangelegenheden, door o.a. het organiseren van themamiddagen. Het opkomen voor de belangen van de nier-patiënten in de aangesloten centra en de leden in het bijzonder, ook waar het eventueel indivi-dueel belang betreft. Het organiseren van ontmoetingsbijeenkomsten die het karakter van ontspanning hebben. Het uitgeven van ons verenigingsblad ‘Levenslijn’, dat viermaal per jaar verschijnt. Door middel van ons blad worden de leden geïnformeerd over allerhande zaken betreffende nierziektes, de vereniging en wetenswaardigheden over de dialyseafdeling. Het jaarlijks organiseren van een uitstapje voor de nierpatiHier had úw advertentie kunnen staan ënten van de aangesloten dialysecentra.

• • •

In de tropen de gezelligheid opzoeken en bij ons dialyseren? De prettigste combinatie

• •

•

Voor meer informatie kunt u mij, Mireya Mamadeus altijd bellen! Telefoon: 071 572 07 85 Mobiel: 06 24 60 37 86

211161_diatel.indd 1

22-06-10 13:33

* Interieur* Partyschip Marlina 100 tot 400 personen

Rederij Fortuna B.V.

Bel voor ons vaarprogramma met Moonlight Cruises, Brunch- en speciale rondvaarten. Ook voor afhuren van de schepen voor receptie, bruiloft of personeelsfeest.

Partyschip Fortuna 30 tot 100 personen

Veerweg t/o de Molen, Tel. 0181-626 126 • Fax 0181-624 702 • internet: www.partyschepen.org


Hoofdstuk 2:

Transplantatie

Wat kan een mens verdragen voor hij breekt

Lieve mensen, wij zijn toegekomen aan het hoofdstuk transplantatie.

Na ongeveer een jaar te hebben gedialyseerd werden wij uitgenodigd in Rotterdam om het hele vervolg te bespreken inzake procedures die gevolgd moesten worden voor een transplantatie en over de onderzoeken die moesten worden gedaan.

Op zoek naar een nier Heel belangrijk was het vinden van een nier. Dit was een van de moeilijkste opgaven die wij tot nu toe hadden gekregen. Wij hebben van alles geprobeerd om ons probleem onder de aandacht te brengen bij familie en vrienden. Helaas vonden wij bij niemand gehoor en andere opties om nog wat extra overredingskracht te gebruiken hadden we niet. Uiteindelijk is de keus op mijn vrouw Annelies gevallen, die dan rechtstreeks of door middel van een cross-overtransplantatie een nier zou afstaan, dit afhankelijk van de uitslag van de onderzoeken.

Onderzoeken en problemen

Een nt ë i t a p r nie vertelt

Enkele maanden later (medio 2008) werd er begonnen met de onderzoeken voor ons beiden. Begin 2009 waren alle onderzoeken afgerond en de uitslagen bekend. Annelies was een perfecte match en haar nier kon 1 op 1 overgeplaatst worden. Eén probleem was echter nog niet opgelost en dat behelsde het gewicht van ons beiden. Annelies was 11 kilo te zwaar en ik had 13 kilo overgewicht. Gedurende de periode van gewichtsverlies traden er bij mij nog meer problemen op die een operatie in de weg stonden. In 2010 kreeg ik open wonden aan beide voeten en er kwamen ook hartklachten om de hoek kijken. Ik kon niets anders doen dan wachten op herstel. Wanneer zulke problemen zich voordoen moet er goed gekeken worden wat er als eerste moet worden behandeld. Door de uitgebreide onderzoeken werd al heel snel vaatlijden geconstateerd, een ziekte die niet zomaar kon worden behandeld, en wij vroegen ons af of er genezing mogelijk was. Het gehele jaar 2010 werd er eigenlijk niets gedaan aan het nierprobleem. Wel is er veel aandacht besteed aan de voeten. Terugkijkend op die periode kan ik alleen maar constateren dat wij enorm veel hebben moeten slikken en dat de vooruitzichten er beslist niet beter op werden.

Rampjaar Het jaar 2010 was een compleet rampjaar. Ik kon onmogelijk meer werken. Mijn laatste werk heb ik

opgeleverd op 7 januari 2010. Door de afronding van deze job en het wegvallen van mijn volledige inkomen stortte onze wereld in. Onderweg naar huis belde ik Annelies dat ik er aankwam, een ritueel wat dagelijks door mij werd gedaan. Toen ik eenmaal thuis was aangekomen, stelde Annelies mij de vraag hoe het nu verder moest. Ik heb getracht om haar gerust te stellen. De spanningen waren zo hoog opgelopen dat zelfs ik geen pasklare antwoorden meer had. Buiten het feit dat ik enorm veel tijd in het ziekenhuis doorbracht, moesten wij ook veel tijd stoppen in het verkrijgen van een uitkering en het afbouwen van uitgaven die niet direct noodzakelijk waren. Verhuizen naar een betaalbaar flatje was ook een must. Het gemoed van Annelies werd wel heel zwaar op de proef gesteld, zij begon alle hoop op genezing in hoog tempo te verliezen. Er waren in dat zelfde jaar nog twee zware ziektes geconstateerd, en wel een slecht sluitende hartklep en een aantal omleidingen, vaatlijden waardoor wonden aan mijn benen ontstonden die niet meer dichtgingen. Bovengenoemde problemen hebben er toe bijgedragen dat een transplantatie in het licht van deze problemen geen doorgang konden vinden. Na wederom een aantal onderzoeken te hebben ondergaan in verband met de transplantatie werd mij medegedeeld voorlopig geen hoge verwachtingen te hebben inzake deze ingreep. Inmiddels was ook een teen aan mijn rechter voet geamputeerd en het zag er niet naar uit dat het hier bij zou blijven. Dit is een duidelijk voorbeeld van de ene klacht die een andere in de weg stond. Lieve mensen, u zult begrijpen dat af en toe het dak bol stond in huize Verheij, omdat door het verdriet en alle tegenslagen de druk op ons gezin aardig kon oplopen. Er is een heel belangrijk feit dat mij beslist van het hart moet. Gedurende deze gehele periode heb ik optimale steun ontvangen van maatschappelijk werk, van de verpleging van de dialyseafdeling en van de artsen. Ik moet benadrukken dat ik nog nooit een groep mensen gezien heb die met zoveel liefde, geduld en inzet hun werkzaamheden uitvoeren. Heel veel dank daarvoor, mede namens het totale patiëntenbestand!

33

B.V.

voor particulier en handel

www.Purewatergroup.com

De unieke Quingo scootmobiel met vijf wielen

161_poot.indd 61_poot.indd 1

22-06-10 13:15

MET DE QUINTELL-TECHNOLOGIE VOELT U ZICH COMFORTABELER, VEILIGER EN HEEFT U MEER BEWEGINGSVRIJHEID

QUINGO HEEFT

VERSTELBARE VOETSTEUNEN?

DE IDEALE ZITHOUDING STABILITEIT: VEILIG STOEP OP EN AF EEN ACTIERADIUS VAN 64KM*

VEILIGHEID BOVEN ALLES • Gepatenteerd stabilisatie/besturings systeemmet 5 wielen. • Korte draaicircel, stoepranden open af en comfort. • Gemakkelijke bediening met automatische reminrichting. • Uitgebreide verlichtingset1 inclusief remlichten. • Schok absorberende voorbumper, Smartbumper1. • Aangedreven Kerbmaster, anti kantelwielen. • Uitgebreide veiligheidsinstructie en ondersteuning. op de Quingo Classic, Plus & Sport.

1

Niet beschikbaar op een 3-wieler. Niet beschikbaar op een 4-wieler. Standaard op een Quingo!

SCHUIN EEN STOEPRAND OPRIJDEN?

BEKEN VAN TVD

Niet mogelijk op een 3-wieler. Moeizaam op een 4-wieler. Gemakkelijk en veilig op een Quingo!!

EXTRA KORTE DRAAICIRKEL? UNIEK AANGEDREVEN KERBMASTERTM Anti kantelwielen

“MIJN QUINGO IS VEEL STABIELER EN WENDBAARDER DAN MIJN VORIGE SCOOTMOBIEL". De heer Beckers uit Apeldoorn

NU GRATIS* HORLOGE BIJ VRIJBLIJVENDE DEMONSTRATIE AAN HUIS. BEL 0800 - 2020 * Alleen op de Quingo Sport

Belangrijke informatie: Om de beste service te garandaren zijn Quingo Scootmobielen alleen verkrijgbaar via 5dewiel BV, exclusieve distributeur voor Nederland. Quingo is niet verkrijgbaar via dealers of internet.

Minder stabiliteit op een 3-wieler. Grotere draaicirkel op de meeste 4-wielers. Stabiliteit en bewegingsvrijheid op een Quingo!

BEL VOOR DE GRATIS QUINGO BROCHURE T. 0800 - 2020

5 ESSENT DIE JE MIËLE PUNTEN OE VOOR T WETEN 3 OF JE EEN SCOOTM 4-WIELIGE OBIEL KO ‘S WERELD OPT. S MEE ST SCOOTM OBIELEN VEILIGE SER MET DE

IE VAN 5 WIEL QUINTELL TECHNOL IGE OGIE.


Eiwitten zijn bouwstenen voor het lichaam Als dialysepatiënt krijg je met veel beperkingen te maken. Een daarvan is de voeding: weinig zout, letten op kalium en rekening houden met de hoeveelheid eiwit in de voeding.

Voordat gestart wordt met dialyse, is de diëtist vaak al bezocht en is men gestart met een eiwitbeperking en een natriumbeperking. Door minder eiwit te gebruiken kan de hoeveelheid afvalstoffen in het bloed beperkt worden. Door minder zout te gebruiken daalt de bloeddruk en houdt het lichaam minder vocht vast. Wanneer het dieet goed gevolgd wordt, lukt het soms de nierschade te beperken en dialyse uit te stellen. Als de nierfunctie te slecht wordt, komt het moment dat gestart moet worden met dialyse, hetzij hemodialyse, hetzij peritoneaaldialyse. Het is dan ook nodig het dieetadvies aan te passen. Waar voorheen juist gelet moest worden op niet teveel eiwit, is het nu belangrijk om meer eiwitten te gebruiken. Bij de dialyse wordt namelijk een deel van de eiwitten uitgespoeld, waardoor er een eiwittekort kan ontstaan met ondervoeding als gevolg. De verwachting is dat het fijn is meer eiwitten te mogen gebruiken, maar in de praktijk blijkt dit vaak niet zo te zijn. De eetlust van een nierpatiënt is vaak slecht, dit heeft meerdere redenen, zoals hoge bloeddruk, invloed van medicijnen, de dialyse zelf. Maar vooral ook vermoeidheid, misselijk zijn en smaakveranderingen maken goed kunnen eten best lastig. Toch is het juist zo belangrijk om alle benodigde voedingsstoffen te gebruiken, te weinig eten zorgt voor een slechte conditie en soms ook ongewenst gewichtsverlies. Eiwitten zijn de bouwstenen voor het lichaam. Dagelijks worden in het lichaam eiwitten afgebro-

ken en weer opgebouwd. Daarvoor is iedere dag een bepaalde hoeveelheid eiwit nodig. De hoeveelheid eiwit die het lichaam nodig heeft, is afhankelijk van lengte en gewicht. De aanbevolen hoeveelheid eiwit bij gezonde mensen is 0,8 gram eiwit per kilogram lichaamsgewicht, en deze hoeveelheid wordt ook aangehouden als de nieren niet goed werken. Bij veel overgewicht wordt hiervan afgeweken. Bij het starten van dialyse zal de eiwitbehoefte toenemen tot 1,0-1,2 g per kilogram lichaamsgewicht. Eiwitten zitten natuurlijk in eieren, maar vooral ook in vlees, vis, gevogelte en in melkproducten zoals melk, karnemelk, yoghurt, kwark, vla en kaas. In brood, aardappelen en groente zit maar een kleine hoeveelheid eiwit. Om te kunnen beoordelen of u voldoende eiwit gebruikt, kunt u af en toe een dag de voeding noteren en uitrekenen of u voldoende eiwit gebruikt. Hiervoor kunt u gebruiken het boek ‘Eten met plezier’ of www.mijnnierinzicht.nl. Wanneer u merkt dat u te weinig eiwit gebruikt, kunt u misschien zelf uw voeding aanpassen. Let dan wel op de andere beperkingen die u heeft. In alle eiwitrijke producten zit veel fosfaat, daarnaast bevat bijvoorbeeld melk veel kalium, en kaas bevat veel zout. Wanneer u hulp nodig heeft, vraag dan of uw diëtist u wil helpen. A. Bos, diëtiste ASZ

35

Uw droomvakantie, verzorgd! Uw droomvakantie, verzorgd! Stichting Vakantie Dialyse Stichting Vakantie Dialyse Nederland Suriname Voor meer informatie: Nederland Suriname

Telefoon: Voor meer06-81912646 informatie: E-mail: [email protected] Telefoon: 06-81912646 E-mail: [email protected]


Boekbespreking ‘Dansen in het zand’, door André Bek

Zes jaar geleden schreef André Bek een ongelooflijk en waargebeurd verhaal. In twintig jaar tijd kreeg hij viermaal een nieuwe nier van een levende donor.

Het boek is opgebouwd in de tijd in dagboekvorm en nieuwsbrieven, waarin persoonlijke emoties niet geschuwd worden. Elk hoofdstuk begint met een toepasselijk gekozen citaat.

Een fraai citaat uit het boek is van de vroegere Amerikaanse president F.D. Roosevelt: ‘Onze strijd zal moeilijk zijn, want de stroming is sterk, maar we zullen telkens weer terugkomen’.

De auteur worstelt open met zijn nierfalen. In 1984 krijgt hij te horen dat zijn nieren niet meer beter kunnen worden en dat hij moet gaan dialyseren. Zijn reactie is heftig en hij kan met geen mogelijkheid de consequenties overzien van zijn ‘nieuwe leven’. Hij beschrijft dit zeer emotioneel, hetgeen velen zullen herkennen.

Het boek ’Dansen in het zand’ is verkrijgbaar in de boekhandel of via internet. ISBN 9789088230004, gebonden editie, € 16,95. Speciale aanbieding: paperbackeditie, ISBN 9789088230011, € 4,95. (verkrijgbaar bij Boekhandel Bert Onnink te Barendrecht). Als prijs voor de puzzel achterin ons blad hebben wij vijf exemplaren van dit boek beschikbaar. Stuur uw oplossing voor 20 januari naar redactie@npvr. nl, onder de goede inzendingen worden de boeken verloot.

In 1985 is de eerste transplantatie, hij krijgt dan een nier van zijn broer, maar er treden al direct complicaties op. In januari 1989 en 1994 volgen een tweede en derde transplantatie van zijn beide ouders. De auteur bespreekt in het boek de tussenliggende periodes. Voor de vierde keer in 2002 nierfalen. Hij beschrijft het hele proces vanaf het moment dat zijn partner vertelt dat zij haar nier af wil staan. Hij twijfelt, maar zijn partner zegt: ‘Het gaat niet om jou, maar om ons, als jij ziek bent dan lijden wij samen’. Het boek is een lofzang op het leven, met al zijn onvolkomenheden, maar ook op de liefde voor elkaar.

37


Met NPVR Hotel

Voor het derde achtereenvolgende jaar zijn we met Nierpatiëntenvereniging “Rijnmond” afgereisd naar Turkije, Antalya. Omdat in de beide vorige jaren het hotel en het dialysecentrum zo goed bevallen waren, hebben we er voor gekozen om weer naar hetzelfde hotel te gaan, namelijk Saturn Palace in Lara. We hadden dit jaar 20 aanmeldingen, waaronder mensen van de hemodialyse, peritoneale dialyse, mensen die getransplanteerd zijn en aanhang. De groep was samengesteld uit patiënten van verschillende ziekenhuizen uit de regio Rijnmond. Het was een hele gezellige groep, die qua leeftijd sterk varieerde. Ondanks dat was het bijzonder om te zien dat we binnen een dag al een bijzondere band hadden met elkaar. Sommigen bleven in de groep, anderen gingen met zijn tweeën op pad. Dit jaar hadden we een groep die het heerlijk vond om bij het hotel te blijven en te genieten van strand, zwembad, zon, de all-inclusive service of de hamam. Eigenlijk hoefden we niet van onze strandstoel af, want we werden heel de dag heerlijk bediend. ’s Avonds heerlijk eten, buffet en één avond a la carte. Na het eten genieten van de shows of een kopje koffie, cocktails en niet vergeten de raki!

38


naar Turkije Excursie

We hebben een excursie gemaakt naar het plaatsje Kemer en naar een forellenrestaurant, waar we tussen de watervallen geluncht hebben. Het was een mooie tocht langs de kust en in Kemer konden we shoppen. Om 06.30 uur gingen we al naar de hemodialyse-afdeling toe. Het is een heel fijn centrum, waar wij als verpleegkundigen goed konden samenwerken met de verpleegkundigen en artsen aldaar. Het is een centrum dat geheel is ingericht met de nieuwste machines van Fresenius. Wij hadden er nog wel even willen blijven werken! We hebben acht dagen heerlijk weer gehad, rond de 30 graden, strakblauwe lucht. Het was weer een zeer geslaagde en vooral gezellige reis, we maken alweer plannen voor volgend jaar. Wellicht wat langer dan acht dagen, want de meesten hadden nog wel langer willen blijven. Binnenkort volgt er een reünie voor de vakantiegangers, waar we deze heerlijke herinneringen en vakantiefoto’s kunnen uitwisselen. Dialysecentrum Fresenius Medical Care

Johan Blaauw, dialyseverpleegkundige Vlietland Ziekenhuis Angelique de Snaijer, dialyseverpleegkundige Maasstad Ziekenhuis.

39


Uitgeperst Donorweek levert duizenden orgaandonoren op

Keurmerk Seniorvriendelijk

keuraag op de VN-dag van de ouderen het Het Vlietland Ziekenhuis heeft vand dse angen. Slechts één op de drie Nederlan merk Seniorvriendelijk Ziekenhuis ontv f itatie kwal van g nnin erke olle voor deze eerv ziekenhuizen komt in aanmerking mee . Een mooi resultaat waar we heel blij goede zorg voor onze oudere patiënten zijn. iteitsan jaar getoetst op verschillende kwal Alle ziekenhuizen werden het afgelope . Het zorgbehoeften en wensen van ouderen specten ten aanzien van specifieke te eers een als elijk duid k mer keur van het Vlietland Ziekenhuis ziet de uitreiking zorg lling te geven aan seniorvriendelijk stap en een stimulans om verder invu verlenen. binop de behandeling van alle ouderen Dit betekent dat we zorgvuldig inspelen lt spee ) nde esku gene eren (oud Geriatrie nen ons ziekenhuis. Onze afdeling op kennisoverdracht naar medewerkers hierbij een belangrijke rol en zorgt voor hoger ken om de zorg voor ouderen op een alle verpleegafdelingen en poliklinie lieleden oren merken we dat ook naaste fami peil te krijgen. Bij de opname van seni muCom ing. ndel beha de bij en ten word of mantelzorgers nauw betrokken moe ng. bela l ntiee ook van esse nicatie met deze betrokkenen is dan erenorenhuis wordt uitgereikt door de oud Het keurmerk Seniorvriendelijk Ziek uleren en is bedoeld om ziekenhuizen te stim ganisaties Unie KBO, PCOB, NOVG de ke omgeving beter af te stemmen op om hun zorgprocessen, beleid en fysie enmensen. Over twee jaar worden de ziek toenemende groep kwetsbare oudere huizen opnieuw beoordeeld. Ziekenhuis Bron: website Vlietland

40

De Don orw eek 201 3 hee ft duiz end en nieuwe orgaandonoren opgeleverd. Ruim 31.000 mensen hebben aang egeven wel of geen donor te willen zijn in de afgelopen week. Van hen heeft 94 proc ent ja gezegd. Bij de start van de Donorweek 2013 vorige week bleken zich vooral tieners aan te melden. In totaal hebben 5,7 miljoen Nederlan ders kun keuze om al dan niet te willen don eren gere gist reer d. Van hen zijn 3,5 milj oen mensen orgaandonor. De cijfers zijn gisteren bekendgemaakt in Amsterdam voor de DonorRun waaraan 400 sporters mee doen en acht kilo met er lope n. Ook liep en er sporters mee met een donororgaan . Bronnen: Telegraaf, NOS


Sint Franciscus r Gasthuis vier kee in top 10 van p 100 AD Ziekenhuis To

op de vierde s Gasthuis staat Het Sint Franciscu 0 en daarmee ziekenhuis Top 10 positie van de AD op rij in de top 10. voor de vierde keer n patiënten, sitie te vieren, krijge Om deze mooie po ktatie aantsen een lekkere tra medewerkers en ar geboden. t sluit aan mooie resultaat. He ‘We zijn trots op dit ziekenhuis we als topklinisch bij de ambitie die topzorg te om onze patiënten hebben, namelijk e omgeving. veilige en gastvrij bieden vanuit een elke dag erkers en artsen die Dankzij alle medew rken, kunnen ons ziekenhuis we met hart en ziel in rla, voorzitden’, aldus Henk Ge we deze topzorg bie ur. ter Raad van Bestu bsite SFG

Doneer bij leven al een nier

‘Zijn orgaan leeft voort’ (Br ieven 26-10). Briefschrijve r Bob Smith heeft zijn zoo verloren. Doordat de zoo n n donor was, zijn andere mensen herboren. Helaa kunnen alleen mensen die s in het ziekenhuis sterve n hun organen afstaan. is een goede reden om Dat nu al een nier te geven. Dat kan, ongeacht je lee Waarom heb je anders twe ftijd. e nieren? Juist, om er één weg te geven. De meest levende nierdonoren kun e nen binnen 4 dagen het ziekenhuis verlaten. He drijfsleven biedt zulke do t benoren ook nog eens 3 we ken extra vakantie. Het gev van een nier is echt niet en zo spannend als soms op tv wordt getoond. Ik ben doodgewone vrouw van een 45 jaar. Drie jaar geleden heb ik een nier gedoneer een vrouw die haar leven d aan lang zeer ziek is gewees t door cystes in de nieren is geen heldendaad. Mi . Het jn kwaliteit van leven is onverminderd gebleven. geeft mij nog steeds een Het blij gevoel dat ik dit heb mogen doen. Een gezon chaam is een geschenk d lidat je kunt delen. Susy Otto, Hardenberg Bron: Post van de dag

Bron: we

Rechte katheter bij peritone ale

dialyse beste keus

Recent onderzoek wijst uit dat met katheters bij peritoneaa ldialyse Deze uitkomst is opm in 35% van de gevallen iets erkelijk, omdat dit niet in de ind misgaat. Peritoneaaldialyse ividuele studies , ook wel naar voren kwam. Juis bekend als buikdialyse, biedt t door de vergelijkende meta-a een effectieve behandeling bij nalyse is het eind staverschil zichtbaar geworden, dium nierfalen, maar een lang ondanks het feit dat er geen opv durig succes is afhankelijk van allende een verschillen zijn in de percentag combinatie van factoren. Onder es van complicaties op zich. zoekers van het Erasmus MC heb ben Het onderzoek heeft dus uitg op basis van een meta-analyse ewezen dat een rechte katheter van een groot aantal gerandomis in de eerde buik een betere hou onderzoeken bekeken welke dbaarheid heeft dan een gekruld ‘mechanische’ factoren van e, ma ar kan kath daar eter s geen verklaring voor geven. van invloed zijn op een geslaag de behandeling. Laparoscopisch inbrengen bet Door de uitkomsten van de ond er erzoeken systematisch te beo orde- Een eerdere meta-a len zijn Martijn Hagen en Jeff nalyse van de gebruikte operati Lafranca, onder leiding van Fran etechniek om de k Dor, katheter in te brenge tot de conclusie gekomen dat n kwam bovendien tot de aan de vorm van de katheter van vull ende conclusie invl oed dat de houdbaarheid van kath is op de uitkomst van de beh eters beter was bij een laparos andeling. In het onderzoek verg copisch elek en ingebrachte katheter dan bij een zij drie aspecten van de kath katheter ingebracht tijdens een eters: of het gedeelte van de open kath eter operatie. direct onder de huid recht of gebogen was, of de katheter een enk ele Hoewel er in de Nederlandse of dubbele ‘cuff’ had en of de richtlijnen nog geen standaardk katheter in de buik gekruld of atheter recht wordt aangegeven, was. zou Martijn Hagen in de rich tlijn en gra ag het advies voor een rechte katheter als standaard opgenomen zien . Toch, zegt hij, is het mechanisc Opmerkelijke uitkomst he aspect slechts één onderd eel van een gecompliceerd traject. ‘He Deze aspecten toetsten zij op t belangrijkste aspect in de beh het aantal complicaties, zoals and lekk eage , ling van dialysepatiënten is een buikvliesontsteking en verwijd toegewijd team dat zorg draagt ering van de katheter. Hoewe voo r l de deze patiëntenpopulatie. On eerste twee vergelijkingen gee ze onderzoeksresultaten kun n noemenswaardige verschil nen bijd len raopl egen aan meer inzicht in hoe dat verden, bleek dat een rechte toegewijde team de beste beh katheter een significant betere andehoud- lingen zou kunnen baarheid had dan een gekruld bieden.’ e. Bron: Niernieuws 28-10-2013

41


Albert Schweitzer ziekenhuis

Agnes Quak Mariëlle v.d Velde

tel.: 010-2911519, [email protected] tel.: 010-2913032, [email protected]

• Locatie Amstelwijck v.d.Steenhovenplein 1, 3317 NM Dordrecht Dialyseafdeling Afdelingssecretaresse

tel.: 078-6541111 tel.: 078-6541553 tel.: 078-6541550

Geestelijke Verzorging

tel.: 0 10-2913366, tel.: 010-2913034, tel.: 010-2913166, tel.: 010-2911225, tel.: 010-2911223

• Locatie Dordwijk Albert Schweitzerplaats 25, 3318 AT Dordrecht Dialyseafdeling Afdelingssecretaresse

tel.: 078-6541111 tel.: 078-6523815 tel.: 078-6523761

Postbus 444, 3300 AK Dordrecht, www.asz.nl

Medisch Maatschappelijk Werk Anja van Giels (ma, di, do en wo wisselend) Sonja Faber (di, wo, do, vr)


Postbus 10900, 3004 BA Rotterdam, www.sfg.nl • Bezoekadres Kleiweg 500, 3045 PM Rotterdam Dialyseafdeling 11e verdieping:

tel.: 010-4616161 tel.: 010-4616362

Medisch Maatschappelijk Werk Liduine Schönau tel.: 010-4616871, [email protected] (di, wo en vr van 8.30 - 17.00 uur, do van 8.30 - 12.30 uur) Peter Menor tel.: 010-4616455, [email protected] (di t/m vrij van 08.00 t/m 17.30 uur) Jolanda Vermeulen tel.: 010-4616462, [email protected] (ma, di, do en vr van 7.30 - 17.00 uur voor het dialysecentrum)

Diëtetiek Astrid Wils (DW) Ageeth Bos (DW)


Geestelijke Verzorging Martie Ottens Bert van den Ende Ard Volkers

Diëtetiek Mevr. E. Scheltema Mevr. M. Renzen

tel.: 078-6542835, [email protected] tel.: 078-6542560, [email protected] tel.: 078-6523299, [email protected]

Geestelijke Verzorging dialysepatiënten Mevr. C.C.M. Hoeksel-van Leeuwen tel.: 010-4616002, [email protected]

Erasmus Medisch Centrum

Postbus 2040, 3000 CA Rotterdam, www.erasmusmc.nl • Bezoekadres Centrumlocatie ‘s Gravendijkwal 230, 3015 CE Rotterdam Polikliniek nefrologie Dialyseafdeling, H439 (4 midden)

tel.: 010-7040704 tel.: 010-7035339 tel.: 010-7035343

• Bezoekadres Erasmus MC - Sophia Dr. Molewaterplein 60, 3015 GJ Rotterdam tel.: 010-7040704

Sint Franciscus Gasthuis

Transplantatiecoördinatoren Mw. S. Middel-Sterke Mw. N. Altinas Mw. J. van Driel Mw. A. van der Schelde Mw. I. de Koning

Altruïstische nierdonatie Mw. W.C. Zuidema

tel.: 010-7035468 of 010-7032198

tel: 010-7034607 [email protected]

Medisch Maatschappelijk Werk tel.010-7034616, [email protected] Dhr. N. Tronchet op donderdag afwezig tel.: 010-7033055, [email protected] tel.: 010-7033055, [email protected] tel.: 010-7033055, [email protected]

Diabetesverpleegkundige (centrumlocatie) tel.: 010-7032170, [email protected] Geestelijke Verzorging (centrumlocatie) tel.: 010-7034616

Maasstad Ziekenhuis

Postbus 9119, 3007 AC Rotterdam, www.maasstadziekenhuis.nl • Bezoekadres Maasstadweg 21, 3079 DZ Rotterdam tel.: 010-2911911 Dialyseafdeling tel.: 010-2913000 Secretariaat dialyse tel.: 010-2913060, [email protected] Poli Nefrologie: tel.: 010-2913920 PD verpleegkundige tel.: 010-2911292 Dialysezaal of ’s avonds tel.: 010-2913044 Medisch Maatschappelijk Werk Ton van Kooy Dianne van Dongen Ellen Versluijs

tel.: 010-2911209, [email protected] tel.: 010-2913036, [email protected] tel.: 010-2911389, [email protected]

Coördinator Voorbereiding Niertransplantatie Daènne Scheuter tel.: 010-2913150, [email protected] Diëtetiek Wilma Nugteren

42

Vlietland Ziekenhuis

Vlietlandplein 2, 3118 JH Schiedam, www.vlietlandziekenhuis.nl Vlietlandplein 2, 3118 JH Schiedam

tel.: 010-8939393

Dialyseafdeling

tel.: 010-8939393

Medisch Maatschappelijk Werk Mw. L. de Groot tel: 010-8939393, [email protected] Mw. M.L.M. Meder tel: 010-8939393, [email protected] Mw. A. van Leeuwen tel: 010-8939393, [email protected] Geestelijke Verzorging Dhr. T. van Erp

tel.: 010-8939393

Diëtetiek Mw. L. Fournier Mw. R. Viervant

tel: 010-8939393, [email protected] tel: 010-8939393, [email protected]

Nierpatiënten Vereniging Nederland (NVN)

Landelijke cross-over coördinator tel.: 010-7033451 Mw. M. de Klerk [email protected]

Diëtetiek (centrumlocatie) Anneke van Egmond Gerdien van Doorn Wesley Visser

tel.: 010-4616547 tel.: 010-4616547

tel.: 010-2912401, [email protected]

Postbus 284, 1400 AG Bussum,

Luistertelefoon voor nierpatiënten Patiëntendesk

tel.: 035-6912128, www.nvn.nl tel.: 0800-0226667 (gratis) tel.: 035-6937799

Nierstichting Nederland

Postbus 2020, 1400 DA Bussum, tel.: 035-6978000, www.nierstichtlng.nl

Nederlandse Transplantatie Stichting

Postbus 2304, 2301 CH Leiden, tel.: 071-5795777, www.transplantatiestichting.nl

Websites

Donorregister NIGZ donorvoorlichting Info voor nierpatiënten Nierstartpagina Dieet voor nierpatiënten Info over medicijnen enz. Belastingen Info over toeslagen (huur, zorg) Informatie over transplantatie Eurotransplant Info voor nierpatiënten Kwaliteitszorg bij nierziekten NierNieuws Belangengroep nefrotisch syndroom

Vakantiedialyse

Nierstichting Reizen NPVR Vakantie Dialysecentrum Cape Helius

www.donorregister.nl www.donorvoorlichting.nl www.nierpatient.nl www.nier.startpagina.nl www.dieetinzicht.nl www.kiesbeter.nl www.belastingdienst.nl www.toeslagen.nl www.transplantatiestichting.nl www.eurotransplant.nl www.mijneigenkoers.nl www.hansmakinstituut.nl www.niernieuws.nl www.NephcEurope.eu www.nierstichting.nl/ermeeleven/ samenleving/vakantie [email protected] www.maasstadziekenhuis.nl zoek vakantiedialyse


Informatie via www.npvr.nl of [email protected] Nierpatiënten van de onderstaande ziekenhuizen kunnen zich bij ons aansluiten: Albert Schweitzer ziekenhuis - Dordrecht Erasmus Medisch Centrum - Rotterdam Erasmus Medisch Centrum - locatie Sophia Maasstad Ziekenhuis - Rotterdam Sint Franciscus Gasthuis - Rotterdam Vlietland Ziekenhuis - Schiedam


Kruiswoordpuzzel

Hebt u een vraa g of wilt u eens rustig praten?

KRUISWOORDPUZZEL

Horizontaal: 1 bushalte, 5 Algemene Inspectiedienst , 8 ijsvogel, 13 inhalatie, 16 honingdrank, 17 allee, 18 grondsoort, 20 bij voortduring, 21 zonder jaartal, 23 formeel bericht, 25 handvat, 27 zangnoot, 28 pluspunt, 30 bootje, 32 uitje, 34 schoon, 35 hoofdzaak, 36 eerlijk, 37 goudsmidsgerei, 38 gebarenspel, 39 doortrapt, 41 Anno Domini, 42 zodat het weinig scheelt, 43 prehistorisch dier, 44 gezinslid, 45 strop, 46 portiershokje, 47 ambacht, 48 gooi, 49 dikke straal, 50 nerts, 52 hemellichaam, 54 Europeaan, 56 gerecht, 57 koude lekkernij, 59 zuivelproduct, 61 wasbouwsel, 63 voegwoord, 64 uitstekend, 66 tussen warm en koud, 68 opgeld, 70 ridderstand, 72 klantenkaart, 75 kleed, 76 ondersoort, 77 fijnzinnigheid.

1

Bel de luisterte 2

13

3

4

5

6

7

15

28

9

10

18

23

22

24

25

30

29

19

20

26

31

32

27

33

35

37

36

38

39

42

41

45

Verticaal:

64

46

70

49

54

60

61

56

62

68

72

63

69

73

© Persbelangen P1455

47

55

67

75

Bel de luisterte

47

Tijd voor een gesprek?

53

71

44

50

66

65

40

43

ww48w.nvn.nl 52 51 fo in @nv n.nl 59 57 558 03 691212 8

1 claim, 2 buiten dienst, 3 oproer, 4 islamitisch geestelijke, 5 beroering, 6 Ilium, 7 ondiepe greppel, 8 politieman, 9 centimeter, 10 vreemde munt, 11 reukstof, 12 telwoord, 14 accolade, 15 deel van de hals, 19 pijnstiller, 22 roofvogel, 24 darmspoeling, 26 muziekinstrument, 29 boom, 31 vreemde munt, 33 kleine zeis, 38 gewichtig feit, 39 aanlegplaats, 40 persoon in een zijspan, 42 veldkazerne, 43 dwaler, 44 bevlieging, 45 lijm, 46 kraagplooi, 47 oude maat, 51 vertakking, 53 adamskostuum, 55 honorarium, 58 spuitwater, 60 goedzak, 62 schakering, 65 via, 67 houtknoest, 69 familielid, 71 grammofoonplaat, 73 voorzetsel, 74 actinium.

12

lefoon!

Een gratis luiste r-infolijn voor nierpatiënten e n hun omgevin g

34

11

16

0800-022 66 6 7 17

21

8

14

75

29

76

24

34

39

74

B76el op werkdag 77 en van 10.00 uur tot 16 .00 uur en maandagavon d van 58 40 38 19.0320 uu r 11tot 3122.0 0 uur. 4

9

14

62

6

12

55

lefoon!

De oplossing kan worden ingezonden aan de redactie van Levenslijn, p/a Prinses Marijkestraat 7, 2983 EL Ridderkerk, of per e-mail aan [email protected]. Onder de goede oplossingen zullen een aantal boeken worden verloot (zie pagina 35). De redactie wenst u veel puzzelplezier.

2010032 • Kaar

tje Luistertelefo

Nierpatiëntenvereniging “Rijnmond” ertelefoon_NVN

.indd 1

on_NVN.indd

01-03-10 14:0 3

2

✄

Voor opmerkingen of vragen: [email protected]

2 • Kaartje Luist

01-03-10 14:0 3

Geef u op als lid of donateur van onze vereniging. ● Lid € 25,00

● Gezinslidmaatschap

€ 37,50

● Donateur (voor minimaal € 10,00)

Behandelingsvorm:

● Kindernefrologie ● Prédialyse

● Hemodialyse(HD) ● Transplantatie

● Peritoneaal Dialyse(PD) (CAPD/CCPD) ● Donor ● Algemeen

Centrum/ziekenhuis waar u behandeld wordt | Naam |

Dhr/Mevr/Fam

Straat | Postcode | Woonplaats | Telefoon | Geboortedatum | E-mailadres | Bij een gezinslidmaatschap is maar één persoon lid van de NVN en ontvangt men de verenigingsbladen Levenslijn en Wisselwerking. Opsturen naar: Nierpatiëntenvereniging “Rijnmond”, “Rijnmond”;p/a p/aGorsstraat Gorsstraat143; 143,3201 3201DB DBSpijkenisse Spijkenisseof ofper pere-mail e-mailnaar [email protected] [email protected]

37

Wilt u onbezorgd in een ontspannen sfeer kunnen dialyseren? Dat kan in vakantiedialysecentrum Cape Helius in Hellevoetsluis. Of u op vakantie bent of juist dichter bij huis wilt dialyseren, op Cape Helius dialyseert u in vakantiesfeer.

DIALYSEER IN VAKANTIESFEER

DIALYSE CAPE HELIUS

Bel voor meer informatie 010 – 291 30 61 / 30 75 of kijk op www.maasstadziekenhuis.nl

Maasstad Ziekenhuis. Van ons allemaal.

1530 A10plus

Het dialysecentrum in vogelvlucht: - Alle dialysestations hebben uitzicht op het Haringvliet - Tv, laptop met dvd en internet aanwezig - Het vriendelijke, medische personeel staat voor u klaar - Het gehele jaar geopend - Drankjes, soep, luxe broodjes of iets lekkers bij de koffie - Dialyse ook mogelijk bij verblijf op een ander (vakantie)adres dan het resort - Gelegen op resort Cape Helius

We hebben het leven lief Albert Schweitzer ziekenhuis op nummer één in de AD Top 100 Nierpatiëntenuitje 2013

Recommend Documents