We geven een gegarandeerde brandstofbesparing van minimaal 5 procent

‘‘We geven een gegarandeerde brandstofbesparing van minimaal 5 procent” JACCO ZIJDERVELD, DIRECTEUR VAN HET ANWB TEST- EN TRAININGSCENTRUM

THEMA: HET NIEUWE RIJDEN DE NIEUWE AUTO

Samen naar 1 megaton minder CO2-uitstoot NUMMER 6 - NAJAAR 2013 Instituut voor Duurzame Mobiliteit

IN BEELD fotografie Thomas Fasting

Rijstijltip 1 Schakel bij lage toeren­tallen naar een hogere versnelling (tussen 2.000 en 2.500 toeren). Rijd vervolgens zoveel mogelijk met een gelijkmatige snelheid met een laag toerental in de hoogste versnelling waarbij de motor soepel loopt (50 km/u in de 4e versnel­ ling, 80 km/u in 5).

p02 - 95 najaar 2013

95 p4 De ANWB over het faciliteren van duurzame mobiliteit

P9 WAT DOEN DE NEDERLANDSE AUTO-IMPORTEURS OM HNR TE STIMULEREN?

p16 Het Nieuwe Draaien: efficiënter bouwmachines bedienen

P19 DOSSIER HET NIEUWE RIJDEN p33 Column Mark Maaskant, directeur Prodrive Training BV over rijstijltrainingen

p34 Olaf de Bruijn (RAI Vereniging) en Koos Burgman (BOVAG) en hun visie op de mobiliteit van de toekomst P40 OVERHEID GEEFT HET PROJECT AAN DE MARKT

p44 Nieuws, media, gadgets P46 95 KORT 48 De Doeks uut Hasselt

UITROLLEN, DOORSCHAKELEN, VOORUITKIJKEN Dit nummer van 95 staat geheel in het teken van Het Nieuwe Rijden: brandstofbesparing door nieuwe technieken in auto’s en gedragsveran­ dering bij automobilisten. Misschien denkt u: ‘Hoort dit thema wel thuis in dit magazine? Wat heeft dit te maken met autorecycling?’ Maar ARN staat niet alleen voor recycling; sinds februari 2013 valt het Instituut voor Duurzame Mobiliteit (IvDM) onder onze paraplu. IvDM is aanjager van duurzame mobiliteit en voert het programma Het Nieuwe Rijden uit. Het samengaan van ARN en IvDM was een logische keuze. We werkten in opdracht van BOVAG al nauw samen aan de duurzaamheids­ producten Erkend Duurzaam en Erkend Duurzaam Plus. Onze kennis en kunde over­ lappen, alleen richt IvDM zich meer op het rijdende wagenpark en wij op recycling en grondstoffenbehoud. Vanuit dat perspectief is het logisch samen op te trekken; de bundeling van onze kennis creëert een centraal aanspreek­ punt voor duurzaamheidvraagstukken. Het Nieuwe Rijden richt zich vandaag de dag vooral op gedragsverandering bij automobilisten. Bij de rijlessen van mijn dochter wordt hier bijvoorbeeld al veel aandacht aan gegeven. Ze leert op tijd door te schakelen, uit te rollen, vooruit te kijken en op het toerental te letten. Ik vind dit een goede zaak, want wat heb je aan innovatieve technieken als je deze niet op de goede manier gebruikt? We zetten hier de komende tijd dan ook stevig op in. Zo willen we de ambitieuze doelstelling halen: het verminderen van de CO2-uitstoot met een megaton binnen 4 jaar. ir. Arie de Jong, CEO ARN

NUMMER 6 - NAJAAR 2013 Instituut voor Duurzame Mobiliteit

95 najaar 2013 - p03

ANWB

Missie ANWB: met gedragsverandering mobiliteitskosten besparen én het milieu ontzien tekst Rob de Boer fotografie Maarten Corbijn

p04 - 95 najaar 2013

ANWB

Jacco Zijderveld (l), directeur van het ANWB Test- en Trainingscentrum en Willem Aal, directeur Zakelijke Markt leggen uit hoe de ANWB omgaat met Het Nieuwe Rijden. De visie en missie van Nederlands grootste (consumenten) belangenvereniging op het gebied van mobiliteit. 95 najaar 2013 - p05

ANWB

p06 - 95 najaar 2013

ANWB

M

et de onlangs gepresenteerde toekomstvisie 2020 zet de ANWB onder meer in op een totale brandstofbesparing van 1 miljard liter. Om die ambitieuze doelstelling te verwezenlijken, streeft de ANWB naar duurzame en kostenbesparende mobiliteit. Een manier om dat te berei­ ken, is door te werken aan een gedragsverandering en meer bewustwor­ ding bij de Nederlandse automobilist. Alleen op die manier kan de steeds moderner wordende technologie in auto’s optimaal worden benut. Het Test- en Trainingscentrum van de ANWB stimuleert dit proces met een fysieke én een online rijtraining die deels met steun vanuit het HNRprogramma werd ontwikkeld. Dat levert met name voor het bedrijfsleven een interessante businesscase op. Een van de 4 thema’s (zie kader op pagina 9) in de toekomstvisie 2020 van de ANWB is duurzame mobiliteit. Daarbij stelt Nederlands grootste belangenvereniging zich samen met de leden ten doel om de komende 6 jaar een totale brandstofbesparing van 1 miljard liter te realiseren. Een eerste aanzet daartoe is er al met de website anwb.nl/besparen, met allerlei tips om zuiniger en milieubewuster te rijden. Door het invoeren van een aantal gegevens, kunnen bezoekers op deze site precies berekenen met welke activiteiten ze brandstof kunnen besparen. Zo zien ze direct het effect van één dag per week thuis werken, en van een aanpassing in hun rijstijl. Met deze koerswijziging speelt de ANWB ook in op de verande­ rende houding van de Nederlandse consument ten aanzien van mobiliteit in het algemeen, en de auto in het bijzonder. Meer en meer mensen kiezen bijvoorbeeld voor een vorm van gedeeld autobezit, terwijl ook de opkomst van elektrische fietsen en scooters van grote invloed is op het Nederlandse autogebruik. Daarnaast ziet de ANWB in de opmars van auto’s met een vol­ ledig elektrische of hybride aandrijving een grote kans om de mobiliteit in ons land te vergroenen, mits deze techniek op de juiste wijze wordt benut.

Harde garanties

Elektrisch rijden is voor de ANWB dus een belangrijk speerpunt in de transitie naar duurzame mobiliteit, al richt de vereniging zich zeker niet alleen daar op. De ANWB heeft als doel om duurzame mobiliteit in het algemeen zoveel mogelijk te faciliteren, van infrastructuur in de vorm van laadpalen en -passen en een altijd bereikbare alarmcentrale tot trainingen om bij automobilisten een gedragsverandering te bewerkstelligen. Deze gedragsverandering en meer bewustwording zijn voor de ANWB minstens zo belangrijk om de Nederlandse consument aan te zetten tot nadenken over dit onderwerp. Met ondersteuning vanuit het HNR-programma ont­ wikkelde de ANWB daarom binnen het eigen Test- en Trainingscentrum in Lelystad een rijtraining waarin deelnemers zowel fysiek als online wordt uitgelegd hoe ze efficiënter en veiliger kunnen rijden. “We zitten nog in de pilotfase, maar werken er hard aan om dit initiatief te introduceren voor de consumentenmarkt. Voor de zakelijke markt hebben we een businesscase die staat als een huis”, stelt Jacco Zijderveld, directeur van het ANWB Testen Trainingscentrum. “Wij garanderen bedrijven waarvan de werknemers bij ons een continue (online) trainingsprogramma volgen een bepaald ren­ dement. We geven zwart-op-wit een gegarandeerde brandstofbesparing van minimaal 5 procent, op basis van no savings no costs. Competitie en belo­ ning zijn twee belangrijke elementen om dit rendement te behalen. De besparing is TÜV-gecertificeerd, maar heeft ook een zogenoemde zachte

kant. Door hun rijstijl aan te passen, zullen deelnemers aan onze rijtraining namelijk minder vaak betrokken raken bij verkeersongevallen. Dat is niet alleen van belang omdat bedrijven wettelijk aansprakelijk zijn voor het woon-werkverkeer van de medewerkers, maar ook omdat iemand na een verkeersongeval gemiddeld zo’n 4 uur improductief is. Bij een bedrijf met pakweg duizend medewerkers kan dat bij één schade per jaar per persoon al behoorlijk oplopen. Daarnaast hebben werkgevers verschillende moge­ lijkheden om goed gedrag te belonen, en om werknemers blijvend zuinig en bewust te laten rijden. Ons trainingsprogramma, waarin gestuurd wordt op beleid, voorziet de werkgever hierin.”

Geen milieupolitie

“De ANWB wil meer zijn dan alleen een bond voor automobilisten, maar we zijn geen milieupolitie. Uitgangspunt is dat mobiliteit leuk en veilig moet zijn”, vervolgt Willem Aal, directeur Zakelijke Markt van de ANWB. “Onze branche vraagt eigenlijk om een soort adviseur waar consumenten op één centraal punt terechtkunnen met al hun vragen over mobiliteit. In theorie zouden wij een mobiliteitspas kunnen uitgeven als dat technisch mogelijk zou zijn. Maar zo simpel is dat natuurlijk niet. Het is een enorme en gecompliceerde klus, waar meerdere partijen zich al op hebben stuk­ gebeten. Ik voorzie in de toekomst dat er enkele partijen zullen opstaan die binnen onze branche een nieuwe, bredere rol gaan vervullen. Misschien is dat wel een combinatie van autobedrijven, leasemaatschappijen en de ANWB. Mobiliteit zit in ons DNA en we hebben een groot bereik. Dat maakt het min of meer logisch dat de ANWB laadpalen gaat leveren voor elektrische auto’s en fietsen. Mensen die dit soort vervoersmiddelen aanschaffen, willen zekerheid. De ANWB geeft die zekerheid.”

De auto als stimulans

“ANWB Zakelijk is ongeveer 20 jaar geleden ontstaan toen de eerste auto-importeurs en leasemaatschappijen met eigen pechhulpprogramma’s begonnen. Inmiddels bedienen we 60 procent van de markt, en zijn we voor meerdere zorgverzekeraars ook actief op het gebied van personen­ hulpverlening”, voegt Willem Aal toe. “Het test- en trainingscentrum in Lelystad sluit aan in de transitie van de ANWB van pechhulpverlener naar mobiliteitsverlener, en speelt een belangrijke rol in het stimuleren van nieuwe mobiliteit. Ook de auto zelf kan een goede stimulans zijn om zuiniger te rijden. Zelf let ik achter het stuur bijvoorbeeld goed op de boordcomputer die het brandstofverbruik meldt. Ook zien we dat lease­ maatschappijen automatisch de leaserijder een rapportage sturen waarin onder meer zijn verbruik staat weergegeven ten opzichte van het gemiddelde. Een prima initiatief waar ik zelf ook bewuster door ga rijden. Als ANWB gaan wij een stapje verder met een concreet trainingsprogramma – onder­ steund door HNR – dat deelnemers leert om hun rijgedrag aan te passen, en daarmee zuiniger te rijden. Leasemaatschappijen zijn niet verantwoor­ delijk voor het brandstofverbruik van leaserijders, maar het is mooi wan­ neer ze die verantwoordelijkheid wel nemen. Een leasemaatschappij als Arval levert veel plug-in hybrides, en zorgt er vervolgens voor dat lease­ rijders de voordelen ervan ook optimaal benutten. Arval nam zelf het initiatief om klanten een rijtraining van de ANWB aan te bieden. Werkgevers hebben er ook echt behoefte aan, nu ze zien dat gecalculeerde u budgetten voor deze auto’s vaak worden overschreden.” 95 najaar 2013 - p07

ANWB

Niet alleen techniek Op de website anwbdriversacademy.nl is alle informatie te vinden over de HNR-trainingen van de ANWB.

En scan onderstaande qr-code voor een filmpje over de Drivers Challenge bij het ANWB Test- en Trainingcentrum: wie is de zuinigste rijder? www.youtube.com/ watch?v=l9X774FDHC8

p08 - 95 najaar 2013

Voor Zijderveld is het volmaakt logisch dat bedrijven hun werknemers een rijtraining laten volgen. In het bedrijfsle­ ven is het immers gebruikelijk dat werknemers opleidin­ gen en cursussen volgen om beter te presteren: “De cijfers wijzen uit dat een vervolgtraining voor automobilisten geen overbodige luxe is. We hebben in Nederland jaarlijks nog steeds 19.000 ongevallen, met 500 dodelijke verkeers­ slachtoffers. Natuurlijk willen we daar iets aan doen. Daar past ook een rijtraining bij. Na het behalen van een rijbe­ wijs mag iedereen de rest van zijn leven blijven rijden, zon­ der dat gestuurd wordt op meer leren. En dat terwijl de techniek zich wel verder ontwikkelt, de verkeersintensiteit toeneemt en de verkeersregels continu veranderen. We zien de laatste jaren dat autotechniek enorm is geëvolueerd, maar dat geldt niet voor het rijgedrag van mensen. Voor een hybride of elektrische auto is dat toch echt nodig. Een goed voorbeeld is de Mitsubishi Outlander Plug-in Hybrid, waar 40 procent van de kopers kiest voor een pak­ ket met een rijtraining. Daarin leren de eigenaren hun auto efficiënt te gebruiken, en de techniek optimaal te benut­ ten. Natuurlijk is de aanschaf van dit soort auto’s in veel gevallen fiscaal gedreven, maar die economische reden valt weg wanneer de auto gedurende een leaseperiode van 4 jaar niet op de juiste manier wordt gebruikt. Klanten kunnen dus echt geld verdienen wanneer ze in een rijtraining leren hoe ze wél goed met de technologie omgaan. Onze ervaring is ook dat de meeste rijders wel degelijk aandacht hebben voor het milieu, en dat ze maatschap­ pelijk verantwoord willen rijden. Het moet alleen niet ten koste gaan van zaken als rijcomfort en veiligheid. De training gaat ook zeker niet alleen over techniek. Beroepschauffeurs krijgen bijvoorbeeld zelfs voedingsadvies om tijdens het werk alert te blijven. Onze instructeurs kijken ook naar de rijhouding van de deelnemers, en leren ze meer rekening te houden met medeweggebruikers en zichtbaarheid in het verkeer. Dat moet leiden tot minder agressie op de weg. In ons continue trainingsprogramma combineren we een praktijktraining met een online gedeelte. Op die manier voorkomen we dat deelnemers na een fysieke rijtraining snel weer terugvallen in hun routinegedrag, en blijven ze zich bewust van hun rij­ gedrag. De lesstof is op een leuke manier educatief, en is niet bedoeld om deelnemers belerend aan te spreken. Zoals gezegd zijn we voor de zakelijke markt reeds succesvol actief, maar ook voor particuliere automobilisten is er straks een training. Op ons duurzaamheidsplatform (anwb.nl/besparen, red.) is voor deze doelgroep al veel informatie te vinden. Zelfs voor een gezin waar één auto door meerdere mensen wordt gedeeld, hebben we de mogelijkheid om een onderlinge zuinigheidswedstrijd te

houden. Voor ons is dit een prima manier om onze leden te bereiken.”

Het goede voorbeeld geeft resultaat

Elke dag worden meer dan 3.000 ANWB-leden met autopech weer op weg geholpen door de Wegenwacht. In de toekomstvisie 2020 speelt dit deel van de dienstverlening dan ook onveranderd een belangrijke rol. Daarbij geeft de ANWB als belangenbehartiger voor mobiliteit zelf het goede voorbeeld door de Wegenwachters via een rijtraining te laten kennismaken met Het Nieuwe Rijden. “Onze col­ lega’s zijn zonder uitzondering ervaren chauffeurs die gewend zijn om veilig en duurzaam te rijden. Maar ze rij­ den wel in een zeer zwaar beladen auto, en moeten soms snel ter plaatse zijn”, aldus Jacco Zijderveld. “Sommige deelnemers waren verrast om te zien dat zelfs zij brandstof kunnen besparen door Het Nieuwe Rijden toe te passen. Intern hebben we nu een brandstofbesparing van 8 procent gerealiseerd. Een mooi resultaat, vandaar dat we dit initia­ tief binnen onze organisatie willen verbreden. Het is mooi om te zien dat er zelfs voor chauffeurs die al jaren op de weg zitten, nog wat te halen valt. Ik durf ook zonder meer te stellen dat elk bedrijf in dit opzicht winst kan boeken.”

Merkimago onder druk

“Voor importeurs en dealerbedrijven is het ook belangrijk om na te denken over het feit dat er niet alleen een product wordt geleverd”, vervolgt Zijderveld. “Autofabrikanten beginnen nu ook te merken dat de techniek zover is geëvolueerd, dat rijders ook hun gedrag moeten aanpas­ sen. Dat moet de berijder echter wel worden verteld en geleerd. Veel moderne auto’s zijn in potentie zeer zuinig, alleen wordt de bandbreedte waarbinnen je met die auto’s zuinig kunt rijden wel steeds smaller. Anders gezegd: wanneer je een moderne auto niet goed gebruikt, wordt de afwijking ten opzichte van het opgegeven normver­ bruik snel groter. Vervelend voor klanten, maar zeker ook voor het merkimago van een fabrikant. In de politiek gaan langzamerhand zelfs stemmen op om schone auto’s zwaarder te belasten wanneer deze de gestelde norm niet halen. De discussie over het belasten van autogebruik sluit hier ook bij aan. Als ANWB vinden we dat het ook onze rol is om de branche daarin te helpen. Daarbij gaat het niet over de discussie over verschillen tussen normver­ bruik en praktijkverbruik, maar wel over de meetmetho­ diek die per land verschillend is. Wat ons betreft zouden voor alle Europese landen dezelfde normen moeten gelden. Met onze (online) rijtrainingen hebben we in elk geval aangetoond dat ook zeer zuinige auto’s de opgege­ ven verbruikswaarden kunnen benaderen wanneer de bestuurders rijden volgens de principes van onder meer Het Nieuwe Rijden.” t

ANWB

ANWB Visie 2020: focus op 4 thema’s In haar visie 2020 kiest de ANWB voor een focus op 4 maatschappelijke thema’s, met als centrale gedachte dat mobiliteit niet alleen verantwoord moet zijn, maar ook leuk moet blijven. 1 Duurzame mobiliteit. De ANWB wil het gebruik van duurzame vervoermiddelen en andere mobiliteitsvormen stimuleren en faciliteren. Doelstelling daarbij is een verdubbeling van het aantal duurzame kilometers in de periode tot 2020. De huidige rol van ANWB als pleitbezorger van elektrische mobiliteit sluit aan bij dit thema. 2 Verkeersveiligheid. De ANWB wil de persoonlijke veiligheid in het verkeer voor jong en oud verbeteren en streven naar minder verkeersdoden en -gewonden. Een project dat hier invulling aan geeft is ANWB Streetwise, waarin kinderen op basisscholen les krijgen in verkeersveiligheid. 3 Recreatie dichtbij. De ANWB wil natuur, speeltuinen en pretparken in de buurt aantrekkelijker, toegankelijker en goedkoper maken, en de kwaliteit van deze voorzieningen verbeteren. In dit kader ontplooit de ANWB initiatieven als de Dag van het Park, Groenpleinen en het Land van de ANWB. 4 Vangnet onderweg. De ANWB wil de complete ‘ontzorger’ bij pech en schade zijn en werkt aan een betere doorstroming van het verkeer op snelwegen en 80 km-wegen.

95 najaar 2013 - p09

IMPORTEURS

Autofabrikanten hebben de afgelopen jaren veel moeite gedaan om auto’s schoner en zuiniger te maken. De opmars van hybride aandrijflijnen is daarvan wellicht het duidelijkste voorbeeld, maar ook zaken als startstopsystemen en de ogenschijnlijk eenvoudige schakelindicator werpen hun vruchten af. Daarnaast proberen autofabrikanten en -importeurs klanten ook aan te spreken op hun rijgedrag, in de hoop dat dit leidt tot milieubewust autorijden. Wat doen de Nederlandse autoimporteurs zoal om Het Nieuwe Rijden te stimuleren? tekst Rob de Boer fotografie stockbeeld fabrikanten, e.d.

BMW

BMW laat zien dat ‘Freude am Fahren’ prima samengaat met aandacht voor het milieu. Bij de productie maakt BMW bijvoorbeeld gebruik van een waterkrachtcentrale en windmolens, met als resultaat 100 procent duur­ zame energie. Onlangs maakte ook de nieuwe i3 als eerste duurzaam geproduceerde BMW zijn opwachting. Bestaande modellen zijn bij BMW uitgerust met Driving Experience Control, waarmee de bestuurder de rijeigenschappen van zijn auto kan aanpassen van zuinig tot sportiever. Daarnaast zijn van vrijwel alle modellen Efficient Dynamics Editions beschikbaar, met functies als Auto Start Stop en Brake Energy Regeneration (rege­ neratief remmen) om energie en brandstof te besparen.

Chevrolet

Ook Chevrolet heeft een aantal modellen in portefeuille die het de bestuurder makkelijk maken de principes van Het Nieuwe Rijden te volgen. Zo zijn de nieuwe Trax en de Chevrolet Volt uitgerust met een start-stopsysteem en een controlefunctie voor de bandenspanning. Ook een cruisecontroll met snelheidsbegrenzer is standaard. Voor de Chevrolet Volt – een plug-in hybride – nemen de dealermedewerkers uitgebreid de tijd om klanten de werking van de aandrijflijn uit te leggen, zodat een maximale brandstofbesparing wordt bereikt.

Citroën

Met uitzondering van de C1 heeft Citroën alle modellen standaard uitgerust met een schakelindicator. Elke Citroën met een e-HDI dieselmotor beschikt bovendien over een start-stopsysteem, dat in combinatie met een EGS versnellingsbak volledig automatisch werkt. In een Citroën met handgeschakelde versnellingsbak is het mogelijk om de motor al bij 25 km/u uit te schakelen, wat in potentie een grote brandstofbesparing oplevert. Alleen de nieuwe C4 Picasso beschikt standaard over bandenspanningscontrole, voor modellen als de C4, DS4, C5 en DS5 is dit optioneel leverbaar. Andere snufjes waarmee Citroën aan de pomp helpt te besparen, zijn een versnellingsbak met langere overbrengingsverhoudingen en aerodynamische wieldoppen en ‘Airflow’ velgen die zorgen voor een lagere luchtweerstand. Tot slot zet ook Citroën in op hybride en elektrische aandrijflijnen. Zo is voor de DS5 het Hybrid4 systeem beschikbaar, met een HDI dieselmotor en een 37 pk sterke elektromotor die de achterwielen aandrijft. Hetzelfde systeem is ook leverbaar voor de 508 van zusterbedrijf Peugeot. p10 - 95 najaar 2013

IMPORTEURS

De Nieuwe Auto

95 najaar 2013 - p11

IMPORTEURS

Fiat

Vrijwel de volledige modellijn van Fiat is verkrijgbaar als Groengas-variant. Deze auto’s beschikken over een motor die geschikt is om te rijden op biogas, dat onder meer afkomstig is uit slib, afval van stortplaatsen, tuinafval en koeienmest. Dit biogas wordt vervolgens opgewaardeerd tot het de kwaliteit van aardgas heeft. Behalve een financi­ eel voordeel levert dit een CO2-reductie van ruim 70 pro­ cent op. De Twinair Turbo CNG is dan ook gekozen tot ‘Best Green Engine of the Year 2013’.

Ford

Op 13 en 14 april 2013 organiseerde HNR | EV Centrum een Roadshow in Schiedam met een spannende Renault Twizy Race. Bekijk het YouTube-filmpje hier: http://www.youtube. com/watch?v= KHLyPH_u9tA

p12 - 95 najaar 2013

Met de introductie van de T-Ford kwam in het eerste decennium van de 20e eeuw de massamobiliteit voor het eerst echt op gang. Dat is voor een belangrijk deel te dan­ ken aan Henry Ford, die in 1913 zijn eerste lopende assemblageband ontwikkelde. Sindsdien is de filosofie van de Ford Motor Company onveranderd gebleven: mobili­ teit bereikbaar maken voor een zo breed mogelijk publiek. Daarbij zoekt Ford altijd naar de meest duurzame oplos­ singen, mits die praktisch toepasbaar zijn. Bijna honderd jaar later bezorgt die pragmatische houding Ford als enige autofabrikant een plaats in de top-100 van meest ethische bedrijven ter wereld. Net als de rest van de auto-industrie probeert ook Ford het hoofd te bieden aan de huidige mili­ euproblematiek, maar ook in dit geval vaart het bedrijf een heel eigen koers. “Elektrificatie is ook voor Ford een van de belangrijkste strategische prioriteiten. Wij zijn inmiddels de op één na grootste ter wereld in hybrides, plug-in hybri­ des en full-electric auto´s, maar bieden deze auto´s tot nu toe bewust aan in werelddelen waar ze op korte termijn écht het verschil maken. Dat was vooralsnog niet het geval voor Europa, met als grote uitzondering Nederland van­ wege alle fiscale stimulerings­ maatregelen”, stelt Gerard Bolder, directeur van Ford Nederland. “Op korte termijn introduceren we in Europa echter de Mondeo Hybrid, C-MAX Plug-in Hybrid en we verkopen inmiddels de Focus Electric. Zeker in een elektrische auto kun je de actieradius heel direct beïnvloeden door rustig te accelere­ ren. De Focus Electric laat subtiel weten wanneer je het als

bestuurder in dat opzicht niet goed doet. Bij Ford geloven we er heel sterk in dat de berijder van een auto een belang­ rijke factor is voor het brandstofverbruik. We maken bij­ voorbeeld regelmatig mee dat de verbruikscijfers van journalisten met dezelfde Focus 1.0 liter Ecoboost enorm uiteenlopen. Dat heeft voornamelijk te maken met het rijgedrag. Mede daarom vinden we de discussie over afwij­ kingen in verbruikscijfers niet helemaal zuiver. Ook in het rapport dat TNO hierover heeft gemaakt, wordt niet gesproken over de invloed van de bestuurder. Dat zouden wij graag anders zien.” “Als importeur informeren we onze klanten zo goed mogelijk over een milieubewuste rijstijl, maar ook over het feit dat een auto moet passen bij het doel waarvoor die wordt gekocht”, vervolgt Bolder. “Enkele jaren geleden kochten mensen massaal auto’s met een kleine dieselmotor, omdat die fiscaal aantrekkelijk waren. Vervolgens werden die auto’s vooral gebruikt voor korte ritjes, en daar is een dieselmotor niet direct voor bedoeld. Hetzelfde verschijnsel zien we bij de Fiesta 1.6 TDCi ECOnetic. Vanwege de lage bijtelling is die in Nederland nogal popu­ lair. Maar we zien dat heel veel klanten overstappen uit een auto met een benzinemotor van 100 of 120 pk. Wie vervolgens niet zijn rijstijl aanpast, komt in de Fiesta niet in de buurt van het normverbruik. Dit soort gevallen zorgt er mede voor dat er in de media berichten verschij­ nen over een sjoemelende auto-industrie. Dat is echter niet het geval, autofabrikanten sjoemelen niet. Wel is er al langer een discussie over de testcyclus die de basis vormt voor de fabriekscijfers, maar het duurt lang om dat traject te veranderen. Bijna iedereen is het erover eens dat die verandering hard nodig is. Ondertussen zitten al onze modellen vol technologie die zuinig rijden stimuleert. De schakelindicator is daarvan een voorbeeld, evenals Ford Eco Mode. Dat is software die bestuurders tips geeft om zo min mogelijk brandstof te verbruiken. Heel nuttig is ook de functie Acceleration Control op onze lichte bedrijfswagens. Hiermee geeft de auto zijn vermogen af op basis van het gewicht van de belading. Is de auto leeg, dan accelereert deze veel minder snel. Ook kunnen deze

IMPORTEURS

auto’s worden uitgerust met een snelheidsbegrenzer. Die is uitschakelbaar, maar het is prettig dat het erop zit. Wel is er bij berijders een cultuuromslag nodig om dit soort tech­ nologie ook actief te gaan gebruiken. Wat ons betreft, is daar een grote rol weggelegd voor werkgevers, die kunnen medewerkers met een leaseauto of bedrijfswagen direct aanspreken op te hoge verbruikscijfers. Al dit soort maat­ regelen vinden wij belangrijk om ervoor te zorgen dat mensen positief blijven denken over automobiliteit.”

Honda

Bij Honda hebben alle modellen vanaf 2014 standaard een controlesysteem voor de bandenspanning. Maar de Japanners introduceerden de afgelopen jaren meer tech­ nieken die in dienst staan van Het Nieuwe Rijden. Zo heeft elke Honda – hybride of niet – een Eco-assist systeem, dat de bestuurder laat weten of het brandstofverbruik al dan niet te hoog is. De dashboardverlichting kleurt rood tijdens stevig accelereren, houdt de bestuurder zijn rechtervoet in bedwang, dan is het dashboard rustge­ vend in blauw/groen verlicht. Op deze manier ‘coacht’ een Honda zijn berijder om milieubewust te rijden. De Honda Jazz heeft in het instrumentarium zelfs een Eco-flower, die meer blaadjes krijgt naarmate de auto zui­ niger rijdt. Verder hebben verschillende modellen bij Honda een eco-mode. Hiermee volstaat een druk op de knop om het motormanagement zodanig aan te passen dat de auto zo zuinig en schoon mogelijk rijdt. De auto accele­ reert dan minder snel, maar rijdt nog altijd comfortabel.

Kia

Wie als Kia-rijder rekening wil houden met het milieu, kan kiezen voor een auto met het EcoDynamics-label. Onder deze noemer schaart Kia alle technologieën die de auto’s zuiniger maken. Onderdeel van EcoDynamics zijn bijvoorbeeld banden met een lage rolweerstand, een schakelindicator en Intelligent Stop & Go technologie (ISG). Vernuftig is ook de dynamo, die bij Kia geen ver­ mogen vraagt tijdens het optrekken, om tijdens het rem­ men maximaal op te laden. Naar eigen zeggen van Kia kan

de besparing in brandstofverbruik en CO2-uitstoot met dit pakket aan maatregelen oplopen tot 15 procent.

Mazda

Alle nieuwe SKYACTIV-modellen van Mazda zijn standaard uitgerust met zaken als een schakelindicator, start-stop systeem en automatische controle van de banden­ spanning. De luxere uitvoeringen van bestaande modellen beschikken over i-ELOOP, een systeem dat de energie van de remmen omzet in elektrische energie. Op basis van de beginselen van Het Nieuwe Rijden heeft Mazda met de SKYACTIV-technologie een brandstof- en CO2-bespa­ ring tot 15 procent gerealiseerd, zonder de betreffende motoren te downsizen.

Opel

De extra zuinige modellen van Opel zijn te herkennen aan de aanduiding ecoFLEX. Aanpassingen als een vlakke bodemplaat, actieve lamellen in de grille en een verlaagd chassis verbeteren de aerodynamica, wat het brandstofver­ bruik en emissies ten goede komt. De aankoop van een Opel Ampera wordt beloond met de aanleg van twee gratis laadpunten, zodat de eigenaar de accu’s van zijn plug-in hybride altijd kan bijladen. Verder is in brochures, hand­ leidingen en op de website van Opel informatie te vinden over brandstofbesparende technieken en Het Nieuwe Rijden.

Renault

Als het op duurzaamheid aankomt, dan timmert Renault op verschillende manieren aan de weg. Zo zijn bij de fabrieken zonnepanelen met een totale oppervlakte van zestig voetbalvelden geplaatst, en is de Dacia-fabriek in het Marokkaanse Tanger volledig CO2-neutraal. Renault Nederland is sinds juli 2012 de eerste auto-importeur die werkt volgens de CO2-prestatieladder, met als doelstelling om tot 2016 een CO2-reductie van 26 procent te realiseren. “Onze medewerkers hebben onder meer een rijtraining gevolgd bij ProDrive, volgens de principes van Het Nieuwe Rijden. We ontvangen maandelijks een rapportage over ons brandstofverbruik, waaraan we kunnen zien dat we tot nu

HNR- of duurzaamheidswebsites importeurs bmw.nl/efficientdynamics chevrolet.nl/modellen/volt citroen.nl/airdream fiat.nl/nl/cnghaaglanden ford.nl/ErvaarFord/FordEnDuurzaamheid honda.nl/innovation opel.nl/Services/EcoDrive kia.nl/ecodynamics mazda.nl/skyactiv renault.nl/eco2 skoda.nl/over-skoda/duurzaamheid toyota.nl/innovation/hybride/toyota_full_ hybrid volkswagen.nl 95 najaar 2013 - p13

IMPORTEURS

toe zo’n 15 procent brandstof besparen”, vertelt Fleet Sales Manager Marnix Kraaijmes. “Voor onze account-managers zakelijke markt is er een E-learning module waarin Het Nieuwe Rijden duidelijk wordt uitgelegd. Als een autover­ koper weet wat HNR inhoudt, kan hij dat ook uitleggen aan klanten. Op deze manier willen we als importeur onze zakelijke klanten breed informeren over de voordelen van Het Nieuwe Rijden, een volgende stap kan zijn dat we dit ook voor consumenten gaan doen. Verder richt Renault zich met elektrisch aangedreven auto’s als de Twizy, Zoë en Fluence natuurlijk op milieubewust autorijden, wat met name een positief effect heeft op de directe omgeving. Een nuttige innovatie die het gedrag van rijders positief kan beïnvloeden, is de Renault R-Link, dat bestuurders tijdens het rijden informeert en advies geeft over schakelen en anti­ ciperen. Hier wordt heel enthousiast op gereageerd. Het systeem is beschikbaar voor de elektrische modellen, en bin­ nenkort ook op de Clio. We merken vaak dat mensen den­ ken dat ze al behoorlijk schoon en zuinig rijden, maar de ervaring leert dat er uit de moderne techniek veel meer is te halen. Dit soort innovaties helpt daarbij.”

Toyota

Toyota stond in 1997 aan de basis van de hybride auto zoals meerdere fabrikanten die inmiddels maken. De Japanners p14 - 95 najaar 2013

hebben in dit specifieke segment echter een straatlengte voorsprong op de concurrentie, zoals blijkt uit het totale aan­ tal van 5,5 miljoen hybride Toyota’s dat inmiddels werd ver­ kocht. Waren de eerste hybride modellen van Toyota nog zogenoemde ‘full hybrids’, inmiddels brengt het merk ook plug-in hybrides op de markt. Voor Guido Roozekrans, prmanager van Toyota bij importeur Louwman & Parqui, kan het plaatsen van laadpunten in Nederland dan ook niet snel genoeg gaan: “Wij willen het rijden met hybride auto’s graag zo laagdrempelig mogelijk houden. Mede daarom is bij elke plug-in hybrid van Toyota in Nederland een laadpunt bij de prijs inbegrepen. Veel klanten kiezen ervoor om deze op privé-grond te installeren, maar we kunnen ook bij de werk­ gever een laadpunt plaatsen. Op die manier heeft onze klant altijd een plek om zijn of haar auto op te laden. Goed omgaan met deze nog jonge technologie zou wat ons betreft ook een onderdeel mogen zijn van Het Nieuwe Rijden, dat wij als importeur eveneens een warm hart toedragen. Al onze dealers hebben inmiddels ook het Erkend Duurzaam certificaat, dat sluit aan bij het internationale milieubeleid van Toyota. Daar­ bij hoort ook voorlichting voor consumenten over een initia­ tief als Het Nieuwe Rijden. In onze brochures nemen we al jaren tips op voor zuinig rijden, en ook op internet maken we onze klanten bewust van het belang hiervan. Afgezien daar­ van zijn al onze modellen – en die van Lexus – voorzien van

IMPORTEURS

“Wij willen het rijden met hybride auto’s graag zo laagdrempelig mogelijk houden”

snufjes die de bestuurder helpen om zo zuinig en schoon mogelijk te rijden. Voorbeelden daarvan zijn de eco-indicator die aangeeft wanneer er moet worden geschakeld, automati­ sche controle van de bandenspanning en een start-stopsys­ teem. Maar ook cruisecontrol kan helpen om brandstofverbruik en emissies zo laag mogelijk te houden. Daarbij gaat het ons overigens niet alleen om de uitstoot van CO2, we hebben ook aandacht voor fijnstof en stikstofoxide. Uiteindelijk is het mooi wanneer fabrikanten dit soort tech­ nologieën ontwikkelen, maar deze werken alleen wanneer de gebruikers ook hun gedrag aanpassen. In dat opzicht is er met Het Nieuwe Rijden nog genoeg te doen.”

Volkswagen, SEAT, Škoda en Audi

Volkswagen heeft onder de noemer BlueMotion een heel pakket aan maatregelen bedacht om klanten zo schoon en zuinig mogelijk te laten rijden. Zo rijden BlueMotionmodellen op smallere banden met een lagere rolweerstand, en zijn ook regeneratieve remmen en een start-stopsysteem standaard. Verder wordt binnen het VAG-concern al enkele jaren gewerkt aan kleinere TSI en TDI-motoren die ondanks een bescheiden cilinderinhoud toch voldoende vermogen leveren. Ook zijn meerdere modellen leverbaar in een EcoFuel variant, die zowel rijdt op benzine als op

aardgas. Rijdt de auto op aardgas, dan wordt daarmee de CO2-uitstoot met 20 procent verminderd. Concern-geno­ ten Škoda (Greenline) en SEAT (Ecomotive) hebben ver­ gelijkbare uitvoeringen in het gamma. Audi hanteert sinds enkele jaren de Ultra-filosofie om auto’s zuiniger te maken. Daarmee zet het merk vooral in op gewichtsbesparing, ter­ wijl het e-tron programma laat zien dat Audi gelooft in een toekomst voor de elektrische auto.

Volvo

Wie een Volvo V60 plug-in hybrid aanschaft, komt in aanmerking voor een persoonlijke rijtraining, zodat de eige­ naar optimaal rendement uit de elektromotor haalt. Ook geeft Volvo bij aankoop van dit model direct advies over de diverse oplaadmogelijkheden. De overige modellen van Volvo zijn uitgerust met de gangbare technieken die HNR stimuleren. Een schakelindicator en start-stopsysteem zijn bijvoorbeeld altijd aanwezig. Met Volvo On Call is verder een handige app beschikbaar, waar nu met name rijders in de hybride Volvo V60 gemak van hebben. Op termijn kan Volvo hiermee ook klanten in andere modellen stimuleren om hun rijgedrag aan te passen. t

95 najaar 2013 - p15

ANDERE BRANCHE

Het Nieuwe Draaien Net als Het Nieuwe Rijden richt Het Nieuwe Draaien zich op vermindering van de CO2-uitstoot en efficiën­ ter energieverbruik, maar dan in de bouwsector. “Het leukste is dat machinisten het leuk vinden omdat ze hiermee hun vakmanschap kunnen vergroten”, zegt Karin Blaauw, projectleider van Het Nieuwe Draaien bij Natuur & Milieu. “Tegelijk boeken ze een grote klimaatwinst en kostenbesparing.” p16 - 95 najaar 2013

ANDERE BRANCHE tekst Maria Farag fotografie Getty Images

Wat Het Nieuwe Rijden betekent voor auto’s, kan ook voor bouwmachines gelden. Dat dachten Natuur & Milieu en BMWT (Bouwmachines, Magazijninrichtingen, Wegenbouwmachines en Transportmaterieel), de initiatiefnemers voor Het Nieuwe Draaien. Karin Blaauw legt uit: “De kern is hetzelfde: hoe zorgen we ervoor dat bouwmachines zo efficiënt mogelijk worden gebruikt?” De resultaten van Het Nieuwe Draaien komen sterk overeen met die van Het Nieuwe Rijden: “Het bespaart brandstofkosten, vermindert CO2-uitstoot en de bouwmachines slijten minder snel. Voor een bedrijf dat bijvoorbeeld 350.000 liter diesel per jaar gebruikt, levert Het Nieuwe Draaien al snel een jaarlijkse besparing van 50.000 euro op. Daarmee heb je dus een interessante businesscase te pakken.”

Wanted: blijvende aandacht

De besturingsstijl van bouwmachines heeft een grote invloed op het brandstofverbruik. Als bouwbedrijven het benodigde vermogen efficiënt inzetten, machines op tijd uitschakelen en hun werkaanpak en planning

slim aanpakken, kunnen ze veel brandstof besparen. “Dit vraagt geen grote investeringen in materieel”, benadrukt Blaauw. “Met bescheiden investeringen boeken bedrijven al een forse milieuwinst en een kostenbe­ sparing van 10 procent op de brandstofkosten.” Voor de gehele branche betekent dat een winst van circa 200 miljoen euro per jaar. Wat daarvoor nodig is? “Goede trainingen voor machinisten en vooral blijvende aan­ dacht om de machines zuiniger te bedienen”, antwoordt Blaauw. “Bij het thema veiligheid is het gelukt om een cyclus van trainingen en instru­ menten in de sector te implementeren, waardoor het thema constant onder de aandacht wordt gebracht. Het Nieuwe Draaien kan hier een voorbeeld aan nemen.”

In de kinderschoenen

Momenteel komt 8 procent van de CO2-uitstoot uit het verkeer van bouwmachines, zoals heftrucks, graafmachines, hoogwerkers, bulldozers en tractoren. Dat komt overeen met circa 3 megaton CO2 en 1 miljoen kilo fijnstof. De milieuprestaties van bouwmachines blijven momenteel u

95 najaar 2013 - p17

ANDERE BRANCHE

sterk achter op die van het autoverkeer. “Er ontbreekt bij bouwmachines vaak nog apparatuur waarmee bedrijven het brandstofverbruik kunnen meten”, vertelt Blaauw. “Ook is er nog niet eerder zo centraal aan­ dacht besteed aan brandstofbesparing bij bouwmachines. Het zuiniger omgaan met bouwmachines staat dus nog in de kinderschoenen, maar met het project Het Nieuwe Draaien gaan Natuur & Milieu en de BMWT daar verandering in brengen."

Grotere machines, meer winst

Het Nieuwe Draaien verschilt op sommige punten van Het Nieuwe Rijden. “Het belangrijkste verschil is dat de mogelijke brandstofbesparing groter is. Het verbruik van de machines is immers groter en ze draaien veel uren per dag. Bouwmachines kunnen dus nog een grote milieuwinst opleveren.” Een ander verschil met Het Nieuwe Rijden, is de grote diversiteit aan machines in de bouwsector. Blaauw: “Werkt een machinist met een kleine graafmachine aan kabels in leidingen in een woonwijk of juist met een hele grote zware machine aan een bodemsaneringproject? Elk soort werk kent zijn eigen type bouwmachines. Denk aan kranen voor de aanleg van spoorwegen, tractoren en maaimachines voor groenonderhoud, graafmachines en wielladers in een asfaltcentrale of in een groeve. Zo heeft elke machine een eigen handleiding voor een zuinig gebruik.”

Trots op je vak

“De meeste machinisten zijn vakmannen”, vertelt Blaauw. “Ze zijn vaak al erg betrokken bij het besturen van hun machine; dat is immers hun werk en daar zijn ze trots op. Het Nieuwe Draaien haakt aan op dit vakman­ schap. De meesten weten al best veel over zuinig besturen. Voordat ze een training krijgen in Het Nieuwe Draaien, zeggen deelnemers dan ook: ‘Ik weet al hartstikke goed hoe ik mijn machine moet besturen.' Maar na de trainingen zijn ze meestal erg enthousiast en blijken ze toch veel geleerd te hebben van Het Nieuwe Draaien. Dat is het leukste: dat de vakmannen erachter komen dat ze hun vak nog beter kunnen uitoefenen.”

Pilots voor Het Nieuwe Draaien

Karin Blaauw, projectleider van Het Nieuwe Draaien bij Natuur & Milieu

Vijf bedrijven deden mee aan een pilot van Het Nieuwe Draaien: BAM, Mourik, Strukton, Van der Weerd Grafhorst en VolkerWessels. BMWT verzorgde de training voor het personeel en Natuur & Milieu stelde samen met de bedrijven een actieplan op om de winst in praktijk te brengen. Blaauw: “De pilots zijn succesvol als het bedrijf aantoonbaar brandstof en kosten heeft bespaard en Het Nieuwe Draaien kan borgen in de bedrijfsvoering. Bijvoorbeeld door het onderwerp regelmatig terug te laten komen in een werkoverleg, brandstofmeters in de machines te plaatsen en herhaaldelijk (opfris)trainingen aan te bieden. Bouwbedrijven kunnen voor dat laatste zelfs geld terugkrijgen uit het scholingsfonds.” Als de pilots succesvol blijken, wordt Het Nieuwe Draaien toegepast in de hele sector. We denken daarbij aan een met afspraken tussen bedrijven, milieuorganisaties en de overheid om een forse brandstofbesparing re realiseren. Zo levert Het Nieuwe Draaien niet alleen een flinke CO2-reductie op, maar ook een direct financieel voordeel voor de bouwsector. t

Brandstof besparen in de bouw. Hoe doe je dat? Meer over Het Nieuwe Draaien op www.hetnieuwedraaien.nl

p18 - 95 najaar 2013

Train medewerkers in Het Nieuwe Draaien Blijf medewerkers stimuleren in Het Nieuwe Draaien Zet de juiste vermogens in. Over- of ondercapaciteit maakt machines veel minder efficiënt. Wees brandstofefficiënt door slijtage te voorkomen. Bijvoorbeeld door regelmatig onderhoud en de juiste hydraulische slangen of filters te gebruiken. • Implementeer technische voorzieningen in de bouwmachines, zoals een intelligent sensorsysteem, brandstofmonitor of start-stopsysteem. • Kies voor zuinig materieel bij de aanschaf of huur van bouwmachines. Naast zuinigere apparaten komen er ook steeds meer hybride, elektrische en gasaangedreven machines op de markt. • Optimaliseer de inrichting van de bouwplaats en de logistieke planning. • • • •

COLUMN DOSSIER

Het Nieuwe Rijden DOSSIER: HET NIEUWE RIJDEN 95 najaar 2013 - p19

Samen naar 1 megaton minder CO2-uitstoot Het Rijk heeft ingezet op een aanscherping van het klimaatbeleid. In het Werkprogramma Schoon en Zuinig gaat het kabinet uit van een forse reductiedoelstelling van de uitstoot van broeikasgassen: tussen 1990 en 2020 moet de uitstoot van CO2 – in Europees verband – met 30 procent verminderen. Het Nieuwe Rijden is een belangrijk onderdeel van het ambitieuze klimaatbeleid van het kabinet. Met het HNR-programma beoogt uitvoeringsorganisatie IvDM in 4 jaar tijd een reductie van minimaal 1 megaton CO2–uitstoot te bewerkstelligen. Hoe? Dat leest u in dit dossier.

p20 - 95 najaar 2013

COLUMN DOSSIER

10 Tips voor een Nieuwe Rijstijl:

Het Nieuwe Rijden in de praktijk

Met een paar rijstijlaanpassingen zitten automobilisten niet alleen veel rustiger achter het stuur, ze helpen ook de CO2-uitstoot verminderen. Door goed vooruit te kijken, te anticiperen, rustiger op te trekken, sneller door te schakelen en minder te remmen, verbruiken ze boven­ dien minder brandstof. Dit kan bij personenauto’s oplopen tot 10 pro­ cent minder brandstofverbruik per tank. Met deze aangepaste rijstijl slijten auto’s minder snel en zorgt Het Nieuwe Rijden voor minder ongelukken of stress.

Het Nieuwe Rijden-programma

In de eerste 10 jaar van Het Nieuwe Rijden-programma is ‘Het Nieuwe Rijden’ als merk sterk neergezet. Vrijwel iedereen kent ‘de Doeks uut Hasselt’ die met hun fel oranje auto aandacht vroegen voor de tips om zuiniger te rijden. De naamsbekendheid groeide tot circa 84 procent onder automobilisten. Bovendien bleek uit evaluatieonderzoeken dat dankzij het programma de CO2-uitstoot in het Nederlandse verkeer jaarlijks met ongeveer 0,23 megaton was afgenomen. “Op basis van die ervaringscijfers en in samenspraak met het Ministerie van Infrastruc­ tuur & Milieu ging IvDM in oktober 2010 de uitdaging aan om 1 megaton CO2-reductie in het Nederlandse verkeer te realiseren over een periode van 4 jaar. Een doelstelling die gezien de cijfers van voor­ gaande jaren haalbaar moet zijn”, aldus Albert Lusseveld, programma­ manager Het Nieuwe Rijden bij IvDM. Behalve een positief effect op het brandstofverbruik en de CO2-emissie heeft Het Nieuwe Rijden ook positieve effecten op de uitstoot van overige emissies, de verkeers­ veiligheid, ongevalschades, comfort, ziekteverzuim, het onderhoud van voertuigen, de levensduur van voertuigcomponenten en op geluidhinder.

1. Schakel al bij lage toerentallen naar een hogere versnelling (tussen 2.000 en 2.500 toeren). 2. Rijd bij 80 kilometer per uur in de vijfde versnelling, en rijd bij 50 kilometer per uur in z’n 4. 3. Kijk zo ver mogelijk vooruit en anticipeer op wat het overige verkeer gaat doen. 4. Houd voldoende afstand. Ziet u dat u snel­ heid moet minderen of moet stoppen voor een verkeerslicht, laat dan tijdig het gas los, ontkoppel niet en laat de auto in de versnel­ ling uitrollen. 5. Voorkom onnodige luchtweerstand: haal de dakkoffer, het fietsenrek of imperiaal na gebruik weer van het dak. Voor vrachtwagens geldt dat gesloten zijafscherming en dakspoi­ lers de luchtweerstand verminderen. Ook dat is gunstig voor het brandstofverbruik. 6. Vermijd korte ritten. 7. Controleer maandelijks de bandenspanning. 8. Rijd niet te lang door met winterbanden. 9. Investeer als bedrijf in zuinig rijgedrag van de chauffeurs. 10. Bedrijven die een nieuwe bus of touringcar willen kopen, kunnen het best zorgvuldig de voor- en nadelen afwegen van conventionele bussen op diesel en bussen met een alterna­ tieve aandrijftechniek.

Projectmatige aanpak

Toen het IvDM het HNR-programma overnam van AgentschapNL, werd ook voor een andere aanpak gekozen. Was het 10 jaar geleden een pro­ gramma met een massamediale aanpak, nu kent het een projectmatige aan­ pak. Waarom? Allereerst omdat automobilisten, beroepschauffeurs en wagenparkbeheerders veel gerichter kunnen worden bereikt met een pro­ jectmatige aanpak. Bovendien is het belangrijk dat Het Nieuwe Rijden ook na 2014 een prominente positie behoudt in het collectieve bewustzijn van de Nederlandse automobilist. Dat wordt gemakkelijker als de markt Het Nieuwe Rijden over pakt met slimme producten die ook na afloop van het subsidieprogramma blijven bestaan. Er zijn daarom tenders uitgeschreven voor projecten rond de 6 thema’s die voor Het Nieuwe Rijden zijn gefor­ muleerd (zie kader). Een expertgroep heeft de inschrijvingen op deze ten­ ders grondig bestudeerd, en onder meer beoordeeld op haalbaarheid en de verwachte CO2-reductie. Op basis daarvan zijn 20 projectvoorstellen geho­ noreerd met een financiële bijdrage uit het HNR-subsidieprogramma. Daarmee zijn de betrokken marktpartijen aan zet om slimme producten te ontwikkelen die nu, maar zeker ook na 2014 gaan bijdragen aan een blijvende reductie van de hoeveelheid CO2 in het Nederlands

u

Kijk voor meer informatie, tips en alle informatie van de 20 projecten die Het nieuwe Rijden ondersteunt op www.hetnieuwerijden.nl.

95 najaar 2013 - p21

DOSSIER verkeer. Praktijkgerichte trainingen gecombineerd met her­halingstrainingen, e-learning en slimme apps zorgen ervoor dat aandacht voor HNR blijft en beklijft. Dat bewijst onze Europese koppositie op het gebied van gedragsverandering in energie-­efficiënt rijden wel.

Over de helft

Op dit moment is er 51 procent van de doelstelling gerealiseerd. Dat betekent dat in de afgelopen 3 jaar circa 507.000 ton minder CO2 is uitgestoten in het Nederlandse verkeer. Albert Lusseveld: “Dit positieve efffect is met name toe te schrijven aan de inspanningen van de bedrijven achter de 20 projecten, en de financi­ ële ondersteuning die deze bedrijven hebben ontvangen vanuit het HNR-programma.Training en educatie, maar ook serious gaming en social media blijken effect middelen voor stimulering van Het Nieuwe Rijden onder automobilisten en beroepschauffeurs.”

Thema’s binnen HNR

In overleg met het ministerie van IenM richt het HNR-programma zich op 6 thema’s: • serious gaming • social media • ict in het voertuig • ketenmobiliteit • rijstijltraining (online en praktijkgericht) • verbreding/innovatie Via een van deze thema's zetten de 20 verschillende deelprojecten zich in om via voorlichting, marketing en promotie van HNR de gemeenschappelijke doelstelling te halen: tussen 2010 en 2014 1 megaton minder CO2uitstoot in het Nederlandse verkeer. De infographic op pagina 28-29 toont de individuele doelstellingen en ieders bijdrage aan die doelstelling. Daarnaast lichten we op de volgende pagina's 8 deelprojecten eruit.

Onderzoek

onder ANWB-leden GREENDRIVER



  

CHALLENGE

De ANWB is een organisatie die zich actief inzet om 'Het Nieuwe Rijden' te bevorderen Basis: Allen - in percentages (n=1.074) © 2013 - Ruigrok | NetPanel

 15%

50%

18%

5% 2%

11%



0%

10%

Helemaal mee eens

20%

Mee eens

30%

40%

50%

Niet mee eens, niet mee oneens

60%

70%

Mee oneens

80%

90%

Helemaal mee oneens

100%

Weet niet

In welke mate vindt u het wel of niet bij de ANWB passen om zich actief in te zetten om 'Het Nieuwe Rijden' te bevorderen? Basis: Allen - in percentages (n=1.074) © 2013 - Ruigrok | NetPanel

34%

0%

10%

49%

20%

Helemaal passend

p22 - 95 najaar 2013

Passend

30%

40%

Neutraal

50%

Niet passend

60%

12%

70%

80%

Helemaal niet passend

1% 3%1%

90%

Weet ik niet

100%

Albert Lusseveld, programmamanager Het Nieuwe Rijden bij IvDM

In opdracht van IvDM en ANWB evalueerde onderzoeksbureau Ruigrok-NetPanel Het Nieuwe Rijden-programma onder 1.074 ANWB-leden. Van deze leden bleek 87 pro­ cent van het programma te hebben gehoord en zijn de respondenten in hun antwoorden overwegend positief over de nieuwe rijstijl. Allereerst vanwege de kostenbesparing maar ook vanwege de positieve effecten voor het milieu. Verder is 1 op de 10 respondenten bekend met Het Nieuwe Rijden Elektrisch Vervoer Centrum en 9 procent met de iPhone app Het Nieuwe Rijden Fueless. Bijna alle ondervraagde ANWB-leden passen een of meerdere tips van Het Nieuwe Rijden toe. De tips die het meest worden toegepast, zijn anticiperen op het verkeer en rijden met constante snelheid. Daarnaast hebben de meeste leden een toerenteller, een automatisch bandenspanningcontrolesysteem en cruisecontrol. Wel zijn er ook bezwaren tegen het gebruik van deze instru­ menten in de auto. Zo zijn veelgehoorde argumenten afleiding van het verkeer door het kijken naar de boordcomputer, toeren­ teller of eco-meter, en verkeersdrukte waar­ door cruisecontrole vaak niet mogelijk is. Daarnaast blijken de respondenten bang te zijn voor irritaties van andere weggebruikers en vinden ze de tips niet altijd toepasbaar voor auto’s met een automaat. Kijk voor het volledige onderzoek van Ruigrok-NetPanel op www.hetnieuwerijden.nl

COLUMN DOSSIER

E-DRIVER In vogelvlucht • MINDER ONGELUKKEN DOOR EEN ANDERE RIJSTIJL Factoren als slim rijden, de auto laten uitrollen en bijtijds anticiperen, reduceren het aantal ongevallen in het wegverkeer. • VEILIGER RIJDEN IS OOK ZUINIGER RIJDEN Met het e-Driverprogramma leren deelnemers niet alleen veiliger rijden, maar ook zuiniger dankzij de principes van Het Nieuwe Rijden. • AMBITIE NA 2014: VEILIGER VERKEER EN MINDER CO2-UITSTOOT DANKZIJ EEN WIJDVERBREIDE CULTUURVERANDERING Met e-Chauffeur richt e-Driver zich sinds kort ook op de beroepschauffeur. Door Het Nieuwe Rijden ook onderdeel te maken van de bedrijfscultuur in de transportsector, zal het percentage ongevallen nog verder dalen. Met lagere brandstofkosten en minder CO2-uitstoot als bijkomende voordelen.

Eric Tolboom Eigenaar Verkeersveiligheid Groep Nederland

Onderzoek wijst uit dat 80 procent van de ongevallen op de weg ontstaan door aflei­ ding. Met het online educatie- en kennis­ platform e-Driver geeft Verkeersveiligheid Groep Nederland automobilisten inzicht in het ontstaan van ongelukken. Eigenaar Eric Tolboom: “Aan de hand van interactieve trainingen ervaren deelnemers wat ze alle­ maal missen als ze met een vol hoofd van werk terugrijden naar huis. Uit onderzoek met eye tracking bleek bijvoorbeeld dat je als automobilist zo veel prikkels binnen­ krijgt, dat je niet goed in staat bent om gevaren waar te nemen. Door de principes van Het Nieuwe Rijden toe te passen, blijken automobilisten veel beter in staat om tijdig te anticiperen op plotselinge gevaren. Bij onze interventies zien we nu al

www.e-driver.nl www.vetveiligverkeer.nl www.e-chauffeur.nl

schadereducties van 50 procent.”E-Driver richt zich op bedrijven en hun directe omgeving. Tolboom: “We zijn ervan over­ tuigd dat een nieuwe manier van rijden alleen werkt als het onderdeel wordt van een bedrijfscultuur. En doordat het enthousi­ asme over deze nieuwe rijstijl niet alleen bij de koffieautomaat wordt besproken maar ook aan de eettafel thuis, is ons bereik nog veel groter. In de laatste 2 jaar trainden we 55.000 werknemers. Ons eigenlijke bereik ligt zelfs nog een stuk hoger, omdat we ook gezinsleden van de deelnemers meenemen in het trainingsprogramma. Zo ontwikkel­ den we in samenwerking met Spangas het kinderprogramma Vet Veilig Verkeer. Zodat ook kinderen veilig aan het verkeer kunnen deelnemen.”

95 najaar 2013 - p23

DOSSIER

GREENDRIVER CHALLENGE

www. greendriverchallenge.nl

Patricia de Wilde Initiator van Greendriver Challenge

Het primaire doel van Greendriver Challenge is vergroening van het wagenpark. Door leaserijders bewuster te laten rijden, wil Greendriver Challenge bijdragen aan de CO2-reductie en lagere brandstofkosten. Initiator Patricia de Wilde: “Wij vinden het belangrijk dat bestuurders lol krijgen in Het Nieuwe Rijden. Dankzij het competitieelement, de tips per e-mail en sms-reminders blijken leaserijders inderdaad met plezier hun rijstijl aan te passen. Zolang ze er lol in houden, groeit de bewustwording en is de kans groot dat dit verbeterde rijgedrag blij­ vend wordt.” Veel leaserijders zijn zich vóór de competitie niet bewust van hun vaak onzuinige rij­ gedrag. “Ze hebben tenslotte een tankpas, dus voelen ze de gevolgen niet direct in hun eigen portemonnee. Maar door er een wed­ strijd van te maken – onderling, als team tegen team of zelfs als bedrijf tegen bedrijf – worden ze zich wel bewust van hun brand­ stofverbruik en CO2-uitstoot. Ze scoren punten als ze hun rijstijl zo aanpassen, dat te ten opzichte van het normverbruik de groot­ ste verbetering realiseren. Hierdoor krijgen ze er lol in om zo zuinig mogelijk te rijden.” Sinds de eerste competitie eind 2010 bereikte het project al meer dan 5.000 bestuurders en is er al over de 10.000 ton CO2 gereduceerd. “We richten ons primair op leaserijders”, legt De Wilde uit. “Maar inmiddels kunnen ook medewerkers die een privéauto rijden, mee­ doen met hun bedrijf. Zij hebben geen tank­ pas, maar als zij hun kilometerstand en tankgegevens zuiver aanleveren, kunnen ook zij meestrijden voor het groenste rijgedrag.”

p24 - 95 najaar 2013

In vogelvlucht • GROENER WAGENPARK Hoe meer bedrijven meedoen, hoe groter de groep meestrijdende leaserijders en hoe groener het wagenpark. • BEWUSTWORDING DANKZIJ LOL Als mensen plezier hebben in het aanpassen van hun rijgedrag, is de kans groot dat ze zich steeds bewuster worden van hun brandstofverbruik en blijvend anders gaan rijden. • AMBITIE NA 2014: ELKE DAG MINDER CO2-UITSTOOT Hoe meer mensen elke dag de uitdaging aangaan om minder brandstof te verbruiken, hoe groter de CO2-reductie op de lange termijn.

COLUMN DOSSIER

HET NIEUWE DRAAIEN

Anton van Loon Directeur BMWT

Het Nieuwe Draaien van brancheorganisatie BMWT richt zich op machinisten en chauf­ feurs van dieselaangedreven arbeidsmiddelen, zoals graafmachines, hoogwerkers, hijskranen en heftrucks. Directeur Anton van Loon: “Ons doel is Het Nieuwe Draaien onderdeel te maken van het vakmanschap van onze machinisten en chauffeurs. Efficiëntie en vei­ ligheid waren al onderdelen van het vak, brandstofzuinig werken komt daar nu bij. Een competitie-element helpt daarbij: bedrij­ ven kunnen bijvoorbeeld intern op zoek gaan naar de zuinigste machinist of chauffeur van de maand. Dat houdt ze gemotiveerd en win­ nen verhoogt de beroepstrots.” Daarnaast is een belangrijke rol weggelegd voor bedrijven die op machineniveau bekijken hoe

ze kunnen bijdragen aan CO2-reductie. “De nieuwste technologie is al zuiniger, maar we verwachten natuurlijk niet dat bedrijven in een keer al hun arbeidsmiddelen vernieuwen. Wel kunnen ze onderzoeken hoe zij het materieel uit de bestaande vloot schoner kunnen maken. Bijvoorbeeld door een roetfilter te plaatsen of door stop-en-go-systemen die voorkomen dat machines te lang onbemand stationair draaien. Want dat opwarmen van dieselmotoren en sta­ tionair draaien in plaats van uitzetten, is in de huidige technologie allang niet meer nodig. Daarnaast zijn er logistieke aanpassingen moge­ lijk. Wordt een terrein bijvoorbeeld veel bere­ den, dan loont het de moeite om met rijplaten te werken. Dit bespaart namelijk ook tijd, slijtage en brandstof.”

In vogelvlucht • VAKMANSCHAP Niet alleen efficiënt en veilig werken is onderdeel van het vakmanschap, ook brandstofzuinig hoort daar nu bij. • BESTAANDE VLOOT SCHONER MAKEN Daar waar machines nog niet worden vervangen, kunnen deze wel schoner worden gemaakt door het plaatsen van een roetfilter of stop-en-go-systeem. • AMBITIE NA 2014 Chauffeurs en machinisten roepen elkaar ter verantwoording Het Nieuwe Draaien als onderdeel van een nieuwe cultuur, waarin machinisten en chauffeurs elkaar stimuleren om efficiënter en dus zuiniger te werken.

www.bmwt.nl

95 najaar 2013 - p25

DOSSIER

PRODRIVELEARNING Prodrivelearning.com wil met interactieve online applicaties het rijgedrag van bestuurders verbeteren. Medeoprichter Joris Smulders: “Met een online training biedt Prodrivelear­ ning leaserijders handvatten om veiliger en zuiniger te leren rijden. Dankzij interactieve online tools, zoals games en competities, wordt het interessant voor hen om zuiniger te rijden.” Het online learning-concept zet in op minder schade, lagere brandstofkosten en minder CO2-uitstoot.

“De 15.000 deelnemers die zich sinds 2011 bij ons hebben aangesloten, werken voor zeer diverse bedrijven. Zo zijn grote organisaties als Nuon, Eneco, Friesland Campina, Siemens en Philips klant, maar ook de sociale werk­ plaats Larcom doet mee. Werkgevers vinden het belangrijk dat hun medewerkers veilig deel­ nemen aan het verkeer. Dat ze met Het Nieuwe Rijden ook brandstofkosten besparen en de CO2-uitstoot terugbrengen, is dan een bijkomend voordeel.” De 6 maanden durende module behandelt serieuze onder­ werpen op een luchtige manier. Smulders: “Het opleidingsniveau van de duizenden deel­ nemers is heel divers en bovendien willen we niet belerend zijn. Onze tools zijn leuk, leer­ zaam en zetten aan tot gedragsverandering. Zo

meten we in een game de reactiesnelheid van de deelnemers en leggen die naast de remweg van een auto bij een bepaalde snelheid. Met dit soort games betrekken we de deelnemer vanachter de computer of tablet bij het leer­ proces en dat maakt Prodrive Learning uniek. Over het algemeen kun je stellen dat lease­ rijders in het begin sceptisch zijn over het effect van de training, ze hebben het al druk genoeg. Toch blijkt na afloop dat ze het leer­ traject als heel positief hebben ervaren en dat ze bovendien met z’n allen inmiddels al 5 tot 9 procent brandstof besparen.”

www.prodrivelearning.com

In vogelvlucht

Joris Smulders

Medeoprichter Prodrivelearning.com

p26 - 95 najaar 2013

• VEILIG EN ZUINIG RIJGEDRAG Online games en competities helpen het rijgedrag veranderen. • INZICHT DANKZIJ TRACKINGEGEVENS Aan de hand van tanktransactie- en trackingdata, online trainingen, games en zuinig rijden competities worden deelnemers gestimuleerd om hun rijgedrag aan te passen. De verandering wordt pas echt duurzaam wanneer de onderwerpen veilig en zuinig autorijden een integraal onderdeel worden van de bedrijfscultuur. • AMBITIE NA 2014 EUROPA Prodrivelearning wil samen met haar partners de Europese markt verkennen. Daarnaast presenteert het een 2.0 versie en wordt het gebruik van hightech meettechnieken en trackingsystemen onderzocht.

DOSSIER

KOSTENBESPARINGS-APP In vogelvlucht • ZIE HET NIEUWE RIJDEN ALS EEN SPORT Sneller CO2-uitstoot verminderen, verder rijden op 1 liter brandstof en grenzen verleggen. • LOYALITEIT SCOORT Deelnemers die regelmatig hun gegevens invoeren en monitoren, stijgen in de ranking. • AMBITIE NA 2014 Awards uitreiken Net als in de sport wordt de beste prestatie beloond met een award.

• Efficiënter rijden • Brandstofbesparing • De weg naar CO2-reductie

Eric Jan van Ditzhuijzen MVO adviseur Multilease

www.multilease.nl

Met een wagenpark van 11.000 leaseauto’s in Nederland en een actief groen beleid draagt Multilease bij aan de reductie van de CO2-uitstoot. MVO adviseur Eric Jan van Ditzhuijzen: “Als leasemaatschappij nemen we onze verantwoordelijkheid en bieden we diverse groene producten. Hiermee geven we antwoord op de behoefte van onze klanten om milieuvriendelijker, veiliger en kostenbewuster te ondernemen.” Via een social-mediaplatform worden bestuur­ ders geïnformeerd over Het Nieuwe Rijden en duurzame mobiliteit, en kunnen deel­ nemers kennis en ervaringen delen. Van Ditzhuijzen: “Naast dit platform ontwikkelt Multilease een serious game die begin 2014 wordt gelanceerd. Met deze mobiele app krijgen bestuurders inzage in hun rijgedrag en

kunnen ze hun eigen prestaties vergelijken met die van anderen, bijvoorbeeld vrienden of collega’s. Omgezet in een game kunnen ze deze resultaten delen en worden ze bewus­ ter van hun brandstof­kosten en -verbruik en krijgen ze tips om zuiniger te rijden.” Multilease heeft een reductiedoelstelling van 40.000 ton CO2-uitstoot binnen 2 jaar en draagt met de app bij aan het beperken van de klimaatverandering. Van Ditzhuijzen: “De mijlpalen die we aan het begin van het programma stelden, haalden we al binnen het eerste jaar. De doelstelling van 40.000 ton CO₂-reductie is ambitieus maar wel realistisch. Over 4 jaar denken we zelfs ruimschoots boven de 80.000 ton CO₂reductie uit te komen.”

95 najaar 2013 - p27

DOSSIER

CO2 -reductie Project

Omschrijving

De Nieuwe Band

Verzamelnaam voor veilige, zuinige en stille autobanden. Kan elk type van elke fabrikant zijn

HNR Communicatie-activiteiten

Totaal van marketing en communicatieactiviteiten HNR

E-driver

Platform over efficiënte, duurzame en veilige mobiliteit Verkeersveiligheid Groep Nederland

Het Nieuwe Draaien

Het nieuwe rijden toegepast op bouwmachines. Zuinig omgaan met schonere machines Duurzaamheidsplatform voor consumenten

ANWB Duurzaamheidsplatform ITAS

17.805

ITAS SYSTEMS

9.500

Besparing op brandstof en wagenpark voor beroepschauffeurs door tachograafanalyse

ViaVeri

CO2 besparingen door chauffeurs voor te lichten. Iedereen kan meedoen

Prodrivelearning.com

E-learning programma om auto- en bestelwagenbestuurders te trainen in veilig en zuinig rijden

Groen Rijden Community en app

Social-mediaplatfom en serious game (in ontwikkeling) t.b.v. stimuleren HNR en duurzame mobiliteit

VVCR Rijstijltraining

VVCR Europe is de gecertificeerde, professionele verkeersopleider voor Europa

VGN Online HNR

Interactieve multimediale training voor beroepschauffeurs

E-chauffeur

Online training en tips om veilig, zuinig en gezond te rijden

Scania Driver Academy

Cursus brandstofbesparen voor truckchauffeurs

GreenDriverChallenge

Deelnemers/organisaties strijden individueel en in teams om de grootste brandstofbesparing

Fueless

iPhone app die helpt brandstof te besparen door aanwijzingen met beeld en geluid terwijl u rijdt

GoAboutCarbon

Afname mobiliteitskosten en uitstoot door werknemers te belonen wanneer zij duurzaam reizen

HNR EVC

Het voorlichtings- en belevingscentrum voor Elektrisch Vervoer in Nederland

8.000 3.827 15.573 20.993 8.376

8.500

10.901 3.100 97

42.998 40.421

22.278

5.000

43.672

40.000 40.000

20.500 20.000 20.000 20.000

3.891 5.000

Recent gestarte en nog te starten projecten

CO2 Indicator

CO2 vergelijker tussen auto en OV voor OV-reiziger die reis checkt op OV9292

0

Prodrive HNR training

Korte eenmalige online bewustwordingstraining voor automobilisten

0

Whoosz!

Android-app voor zuinig rijden i.c.m. een autoverzekering en voordelig mobiel bellen

0

HNR Online

Online-tool voor zuiniger rijden en waar goedkoop te tanken en te carpoolen

0

p28 - 95 najaar 2013

34.000 5.000

DOSSIER In opdracht van het ministerie van IenM voert IvDM het programma Het Nieuwe Rijden uit. Dit programma moet in een periode van 4 jaar (2010 - 2014) een reductie van één megaton CO2 in het Nederlandse verkeer realiseren. De projecten die dit mogelijk maken en de stand van zaken, zetten we voor u op een rij:

Gerealiseerd*

Potentieel haalbaar 237.911 ton CO2

126.498 ton CO2 172.187 160.000 70.621

1.279.783

80.000

ton CO2

80.000

Doelstelling 1.000.000 ton CO2

75.000

(1 megaton)

61.425

Totaal potentieel haalbare reductie

50.000

507.147 34

megaton

25

megaton

1990

In Nederland is de CO2-uitstoot via het wegverkeer in 21 jaar opgelopen met 9 megaton.

ton CO2

Totaal gerealiseerd

2011

150.000 53.856

* Realisaties hebben betrekking op de periode tot en met 1 september 2013.

Meer informatie: www.HetNieuweRijden.nl 95 najaar 2013 - p29

DOSSIER

ECO-BANDEN Na projecten als De Stille Band en De Nieuwe Band blijft Profile Tyrecenter zich inzetten voor het gebruik van eco-banden onder auto’s. Ruben Arcos Schuurs, directeur Retail Commercie: “Dankzij de specifieke samenstelling van het rubber is de rolweer­ stand van eco-banden lager. Minder weer­ stand betekent minder brandstofverbruik en zo dragen eco-banen bij aan de reductie van de CO2-uitstoot. Ondanks een verminderde rol­ weerstand is er wel nog voldoende grip en is een eco-band dus veilig. Bovendien is hij niet duurder dan een reguliere band. Alleen weten nog te weinig consumenten dat dit soort ban­ den bestaat. Daarom zetten wij ons al jaren in om de eco-band onder de aandacht te brengen van onze klanten. We doen dit onder meer op de website van Profile Tyrecenter en de ecosite bibum.nl. Daarnaast zorgen we voor

In vogelvlucht

folders en posters in onze vestigingen en zetten we diverse acties met leveranciers op om con­ sumenten bewust te maken van de voordelen van deze milieuvriendelijke banden.” Sinds 2010 is de verkoop van eco-banden bij Profile Tyrecenter al toegenomen met 25 procent. Arcos Schuurs: “Daarnaast onderte­ kenden we in 2012 de doelstelling om 40.000 ton CO2 te reduceren voor 31 sep­ tember 2014. Die doelstelling hebben we nu al ruimschoots gehaald. We merken dat steeds meer consumenten de eco-band mee­ nemen in hun overwegingen bij het kopen van nieuwe banden. Zolang wij blijven infor­ meren en fabrikanten en leveranciers zich blijven inzetten voor een band die beter aan­ sluit bij onze milieudoelstellingen, zal deze reductie alleen maar verder toenemen.”

Ruben Arcos Schuurs Directeur Retail Commercie Profile Tyrecenter

www.profiletyrecenter.nl/wat-zijn-ecobanden

• MINDER ROLWEERSTAND ZORGT VOOR CO2-REDUCTIE Het speciale rubber van de eco-band vermindert de rolweerstand en dus het brandstofverbruik. Inzet was een CO2-reductie van 40.000 ton tussen 2012 en 2014 en die reductie is al ruimschoots gehaald. • MEER ECO-BANDEN OP DE WEG DANKZIJ INFORMATIE Hoe meer consumenten weten dat de eco-band bestaat, hoe meer mensen hiervoor zullen kiezen zodra ze een nieuwe autoband nodig hebben. De band is tenslotte even veilig en duur als een reguliere autoband. • AMBITIE NA 2014: NOG MEER ECO-BANDEN EN DUS VERDERE CO2-REDUCTIE Als de trend doorzet en meer fabrikanten zich toeleggen op eco-banden, zullen steeds meer Nederlanders kiezen voor een milieuvriendelijke AUTOBAND.

WHOOSZ! De app van Whoosz! ging op 1 juli 2013 live en richt zich op bestuurders tussen de 18 en 30 jaar. Directeur Patricia de Wilde: “Met deze app kunnen jonge automobilis­ ten hun eigen rijgedrag monitoren en verbe­ teren. Elke deelnemer krijgt inzicht in zijn eigen resultaten, ziet hoe hij scoort en kan met zichzelf en andere app-gebruikers de strijd aanbinden om met een betere rijstijl zo veel mogelijk punten te scoren. Daar­ naast kunnen gebruikers korting krijgen op hun autoverzekering en zelfs tot 100 euro bonus krijgen als ze de app een jaar lang consequent gebruiken.”

p30 - 95 najaar 2013

“Dankzij onze app verbruiken jonge automobilisten minder brandstof en helpen zij de CO2-uitstoot reduceren. Doordat ze veiliger rijden, krijgen ze minder boetes, hebben ze minder schade aan hun auto en zullen ze minder onderhoudskosten door slijtage hebben. Hierdoor houden ze geld over voor al die andere dingen die ze leuk vinden.” De gratis te downloaden app was aanvankelijk alleen te gebruiken op Android-telefoons, maar Whoosz! hoopt zo spoedig mogelijk ook een app voor de iPhone te hebben ontwikkeld.

DOSSIER

ITAS

Gerard van den Broek Directeur-eigenaar ITAS

www.itas-systems.nl

ITAS (Internationaal Tacho Analyse Support) meet naast de verplichte tachograafdata als rijen rusttijden, de rijstijlkwaliteit van beroep­ schauffeurs. Directeur-eigenaar Gerard van den Broek: “Wij analyseren de tachograafge­ gevens van de chauffeurs en maken een rap­ portage van hun rijstijl: in welk tijdsbestek accelereert de chauffeur, hoe vaak en hoe hard remt hij, is zijn snelheid constant of juist heel wisselend? Hoe meer de chauffeur vroegtijdig anticipeert op het verkeer, hoe zuiniger hij rijdt. Dat komt niet alleen het brandstof­ gebruik ten goede, maar ook de veiligheid van de chauffeur zelf, zijn concentratie en de mate van stress waarmee hij rijdt. Met een investe­ ring van 140 euro per jaar bespaart een bedrijf zo al snel 5.000 euro brandstof.” Sinds 1992 leest ITAS de rijstijlgegevens van chauffeurs uit, toen nog met analoge

tachografen. Vanaf 2006 koppelt ITAS de data van de digitale tachografen aan het dataanalysesysteem. “Sindsdien maken zo’n 50.000 chauffeurs gebruik van onze diensten en zien we een brandstofbesparing van mini­ maal 7 procentî, vertelt Van den Broek. “Vorig jaar hadden we zo’n 4.000 nieuwe deelnemers, dit jaar al bijna 10.000. Van al die chauffeurs uit de vorige jaren controleert ITAS de rijstijl van 30 tot 40 procent nog steeds periodiek. Sommige bedrijven voerden een bonussys­ teem in voor hun chauffeurs, waardoor het ook voor hen aantrekkelijk blijft een zuinige rijstijl aan te houden. Maar de chauffeurs mer­ ken het zelf ook. Ze zitten veel relaxter achter het stuur en houden ’s avonds meer energie over. Uiteindelijk is ons streven om 70 tot 80 procent van de deelnemende bedrijven blij­ vend te controleren.”

In vogelvlucht • • •

BRANDSTOFBESPARING Door bijtijds te anticiperen, verbruikt de (vracht)auto minimaal 7 procent minder brandstof. VEILIG EN GECONCENTREERD RIJGEDRAG Als de chauffeur geconcentreerd rijdt en bijtijds antici-peert, kost het hem en de auto minder energie. Dit komt de veiligheid ten goede en beperkt de uitval van chauffeurs. AMBITIE NA 2014: 70-80 PROCENT BLIJVEND CONTROLEREN Het streven is real time analyse en nog meer deelnemende chauffeurs. Daarnaast hoopt ITAS 70 tot 80 procent van de deelnemende bedrijven blijvend te controleren en daarmee de CO2-uitstoot verder te reduceren.

In vogelvlucht • BEWUSTWORDING BIJ DE JONGE AUTOMOBILIST Door het gebruik van de app wennen bestuurders al vroeg aan een zuinige rijstijl. • COMBINATIE MET AUTOVERZEKERING Het gebruik van de app en dus een aangepaste rijstijl kunnen voordeel opleveren bij het afsluiten van een autoverzekering. • AMBITIE NA 2014: PUNTEN VERZILVEREN Mogelijk zijn behaalde punten en badges in de toekomst te verzilveren. Zodat deelnemers met hun rijstijl bijvoorbeeld een bioscoopbon kunnen verdienen.

www.whoosz.nl

Patricia de Wilde

Directeur Whoosz!

95 najaar 2013 - p31

IN BEELD fotografie Thomas Fasting

Rijstijltip 2 Controleer maandelijks of de banden goed op span­ ning zijn. Kies banden die voldoen aan de eisen van De Nieuwe Band. En als u winterbanden gebruikt, rijd er dan niet te lang mee door. Wissel tijdig naar zomerbanden.

p032 - 95 najaar 2013

COLUMN

Moderne auto, moderne rijstijl De auto-industrie heeft de afgelopen jaren een enorme inspanning geleverd om auto’s veiliger en zuiniger te maken. Veel zuinige auto’s krijgen – wat mij betreft onterecht – het predicaat een enorme afwijking te hebben ten opzichte van de fabrieksnorm. Laat ik één ding voorop stellen, als ‘Het Nieuwe Rijden’-expert durf ik te stellen dat je met elke auto de fabrieksnorm kunt halen. Ik vertel hier echter direct bij dat dit een rijstijl vereist die wellicht niet heel vriendelijk is voor uw medeweggebruikers. Ons echte verkeer kent nu eenmaal files, regen, wegen waar je 130 km/h mag, verkeerslichten, et cetera.

Waarom Het Nieuwe Rijden?

Zie het als werken met Microsoft Office 2000 versus de versie in 2013. Als je de 2013-versie op dezelfde manier gebruikt als de 2000-versie haal je niet het rendement uit de software die de ontwikkelaar bedacht heeft. Welnu, zo is het ook met Het Nieuwe Rijden. Bij een moderne auto hoort een moderne rijstijl. Wanneer je gewoon netjes rijdt, je je goed aan de snelheid houdt, fanatiek de cruisecontrol gebruikt, het start-stopsysteem aan laat staan, netjes onder de circa 2.000 toeren blijft, je banden op spanning hebt, afstand houdt, uitrolt in de versnelling, in derde versnelling door haakse bochten en over rotondes rijdt, de airco alleen gebruikt als het nodig is en geen onnodige lading in de auto hebt, dan kun je prima uitkomen op een maximale afwijking van 12 procent van de fabrieksnorm. Dit in tegenstelling tot de circa 40 procent normafwijking wat nu dikwijls het geval is bij zuinige leaseauto’s. Het Nieuwe Rijden biedt dus enorme voordelen voor de verkeersveiligheid, verlaagt autokosten en zorgt voor minder CO2-uitstoot binnen een onderneming. In economisch uitdagende tijden is het voor ondernemingen juist gemakkelijk om medewerkers Het Nieuwe Rijden aan te leren omdat de boodschap plausibel is en bij de huidige tijdsgeest past. In ruil voor een lage bijtelling mag een werkgever van een werknemer verwachten dat hij ook zuinig rijdt met zijn zuinige auto. Kortom, de tijd is er meer dan rijp voor om zakelijke rijders Het Nieuwe Rijden te leren omdat dit de werkgevers van Nederland echt veel kosten scheelt en een enorme CO2-besparing realiseert. En die 6 maanden terugverdientijd en het beklijfeffect van de nieuwe rijstijl kunnen professionele aanbieders van rijstijltrainingen u garanderen. Rekent u ondertussen uit wat het uw bedrijf oplevert als uw onderneming 8 procent minder kosten aan brandstof uitgeeft?

Mark Maaskant is directeur Prodrive Training BV. Prodrive helpt zakelijke bestuurders om veiliger en zuiniger te rijden, door middel van fysieke en online trainingen. Autorijden is het gevaarlijkste gedeelte van de werkdag en een wagenpark zorgt vaak voor de grootste CO2uitstoot binnen ondernemingen. Prodrive overtuigt deelnemers aan de ‘Het Nieuwe Rijden’trainingen ervan dat deze nieuwe rijstijl zuiniger en veiliger is zonder dat dit ten koste gaat van reistijd of rijplezier.

Mark Maaskant 95 najaar 2013 - p33

RELATIE

Olaf de Bruijn, directeur van RAI Vereniging, ziet in de stad grote mogelijkheden voor de elektrische fiets en scooter.

p34 - 95 najaar 2013

RELATIE tekst Rob de Boer fotografie Marco Peters

De Nederlandse automobilist loopt achter in het aanpassen van zijn gedrag

BOVAG en RAI Vereniging stonden in 2008 samen aan de wieg van het Instituut voor Duurzame Mobiliteit. Inmiddels zijn ook FOCWA Schadeherstel en STIBA vertegen­ woordigd in het bestuur van het IvDM, dat voor de uitvoering van het beleid gebruikmaakt van de diensten van ARN. Olaf de Bruijn (RAI Vereniging) en Koos Burgman (BOVAG) geven hun visie op de mobiliteit van de toekomst, waarin Het Nieuwe Rijden nog altijd een voorname rol heeft. Samen met de Innovam Groep richtten BOVAG en RAI Vereniging ruim vijf jaar geleden het Instituut voor Duurzame Mobiliteit (IvDM) op. De belangrijkste doelstelling van dit initiatief was – en is nog altijd – het stimuleren van duurzaamheid binnen de Nederlandse mobiliteitssector. De brancheorganisaties maken zich samen met de aangesloten leden nog altijd sterk voor duurzame en milieubewuste alternatieven waarmee Nederland ook op termijn verantwoord mobiel blijft. Een belangrijk initiatief in dat opzicht is Het Nieuwe

u

95 najaar 2013 - p35

RELATIE

“Met dit soort initiatieven is er zeker voor bedrijven met een groot wagenpark eenwereld te winnen”

Rijden (HNR), waarvoor al in 2004 een eerste campagne werd gelanceerd. Dat de Nederlandse overheid daar nu een vervolg aan geeft, is volgens Olaf de Bruijn, directeur van RAI Vereniging, een goede zaak.

daadwerkelijk benutten. Het mes snijdt hiermee ook aan meerdere kanten: het milieu wordt ontzien, met als bonus een financiële besparing voor zowel het bedrijf als de leaserijder.”

Gedrag aanpassen

Van Vier naar Twee wielen

“Autofabrikanten hebben de afgelopen jaren veel gedaan om auto’s schoner en zuiniger te maken. Tegelijkertijd is er in de verkoop van nieuwe perso­ nenauto’s een enorme verschuiving opgetreden naar veel kleinere en zui­ niger modellen. Die tendens wordt in Nederland nog eens versterkt door allerlei fiscale regelingen. De techniek is er dus om milieubewuster te rij­ den, maar de Nederlandse automobilist loopt achter in het aanpassen van zijn gedrag. Dat is absoluut noodzakelijk als we de doelstelling voor CO2reductie willen halen. Daarom is het goed dat we Het Nieuwe Rijden nu nieuw leven inblazen, de grootste milieuwinst zit in een combinatie van product en gedrag. Ondanks eerdere campagnes rond HNR is de besparing tot op heden beperkt gebleven. Dat betekent dat we met zijn allen nog flink wat stappen moeten zetten om de CO2-uitstoot van het Nederlandse wagenpark in 2020 met 30 procent te hebben gereduceerd ten opzichte van 1990. Die berekeningen worden overigens bemoeilijkt omdat het aantal gereden kilometers sinds het peiljaar 1990 enorm is gegroeid, al blijft het feit wel dat de gemiddelde auto sindsdien aanzien­ lijk zuiniger is geworden”, aldus Olaf de Bruijn.

Milieuvoordelen benutten

Olaf de Bruijn spreekt uit eigen ervaring wanneer hij stelt dat Het Nieuwe Rijden een brandstofbesparing en CO2-reductie van 15 tot 20 procent mogelijk maakt. Zo’n anderhalf jaar geleden deden diverse medewerkers van RAI Vereniging mee aan de Greendriver Challenge, een initiatief van IvDM. En met succes, want met een bescheiden aanpassing in hun rijstijl haalden sommige deelnemers een brandstof­ besparing tot wel 20 procent. “Het aardige van dit project is het competi­ tieve element, dat maakt dat rijders hun prestaties onderling vergelijken met die van anderen. Ook van andere bedrijven die aan de Greendriver Challenge hebben meegedaan, horen we dat werknemers echt hun best doen om zo zuinig mogelijk te rijden”, vertelt Olaf de Bruijn. “Met dit soort initiatieven is er zeker voor bedrijven met een groot wagenpark een wereld te winnen. Leasemaatschappijen spelen daar ook op in door klanten uitgebreide rapportages te sturen, die kunnen dienen als stuur­ middel om medewerkers te doen beseffen dat een leaseauto ook een directe kostenpost is. Systemen zijn er klaar voor om wagenparkbeheer­ ders in dit opzicht te ondersteunen. We moeten er met zijn allen voor waken dat zuinige en schone auto’s alleen gekocht worden vanwege de fiscale voordelen, en ervoor zorgen dat rijders de milieuvoordelen ook p36 - 95 najaar 2013

Behalve Het Nieuwe Rijden zijn er voor automobilisten tal van andere mogelijkheden om bewust om te gaan met hun mobiliteit. Het wordt bijvoorbeeld steeds eenvoudiger om vaker thuis te werken, maar ook het openbaar vervoer en elektrische fietsen en scooters kunnen voor forenzen een interessant alternatief zijn. “Vanuit RAI Vereniging praten wij niet over Het Nieuwe Werken, maar de ontwikkeling rond elektrische twee­ wielers leeft natuurlijk wel bij onze leden”, vervolgt Olaf de Bruijn. “Duurzame mobiliteit gaat voor ons niet alleen over auto’s en de uitstoot van CO2, maar ook over zaken als fijnstof, veiligheid en geluid. Met name in de stad zien we grote mogelijkheden voor de elektrische fiets en scoo­ ter, en we maken ons sterk voor snelle fietsroutes voor forenzen. Ons project ‘Van Vier naar Twee wielen in de stad’ is daar een voorbeeld van. Toch is dit niet direct een onderdeel van Het Nieuwe Rijden, want het is al moeilijk genoeg om de kern daarvan bij de mensen tussen de oren te krijgen. Juist daarom zie ik een juiste informatievoorziening richting con­ sument en beroepsrijder als een wezenlijk element van HNR. Dan bedoel ik ook informatie over wegomstandigheden als files en ander oponthoud. De techniek om dat goed te organiseren, is gewoon beschikbaar.”

Autobedrijf wordt mobiliteitsadviseur

Na 9 jaar lijkt het ‘nieuwe’ van Het Nieuwe Rijden er wel zo’n beetje af. Het initiatief wordt nu nieuw leven ingeblazen, al is het volgens BOVAGdirecteur Koos Burgman nooit echt weggeweest. “Wel is het zo dat er de laatste tijd weer meer aandacht is voor het onderwerp”, stelt Burgman. “Dat komt onder meer door het onlangs gepresenteerde SER energieak­ koord waarin CO2-reductie een van de speerpunten is. Het is ook wel duidelijk dat er sprake is van een transitie. Op dit moment woont 60 procent van de wereldbevolking in grote stedelijke gebieden, en de auto is daar niet altijd het makkelijkste alternatief. Daarom zullen mensen in de toekomst vaker kiezen voor andere vormen van transport en gedeeld autobezit. Dat heeft zeker ook te maken met het feit dat mensen kosten­ bewuster worden. De tijd lijkt dan ook rijp om HNR te combineren met andere oplossingen die er nu zijn, zoals meer thuis werken, openbaar ver­ voer en de elektrische fiets. Het is niet de rol van BOVAG om bijvoor­ beeld Het Nieuwe Werken te stimuleren, maar onze leden houden zich hier wel mee bezig. En als brancheorganisatie is het natuurlijk onze taak om deze ontwikkelingen te signaleren. De afgelopen jaren hebben we meermaals verkondigd dat het autobedrijf in de toekomst meer de rol van u

RELATIE

Koos Burgman, directeur BOVAG en Frans Bastiaansen, manager BOVAG Rijscholen pleiten voor HNR als onderdeel tijdens rijlessen én het rijexamen. 95 najaar 2013 - p37

RELATIE

“Inmiddels wordt er ook op Het Nieuwe Rijden geëxamineerd, maar het is nog geen onderdeel waar je als kandidaat op kunt zakken”

mobiliteitsadviseur zal gaan vervullen, vanuit die rol kunnen onze leden hun klanten verschillende alternatie­ ven voor vervoer aanbieden. In de huidige markt ligt er voor de BOVAG-dealers ook een taak om klanten goed voor te lichten over onderwerpen als nieuwe brandstof­ fen en zuinigheid. Daar is vooralsnog geen standaard programma voor, wel is er een website waarop onze leden veel informatie kunnen vinden.”

HNR in de rijopleiding

“Als brancheorganisatie raakten we in een redelijk vroeg stadium betrokken bij HNR toen duidelijk werd welke technieken er allemaal waren om zuiniger en schoner te kunnen rijden”, vervolgt Burgman. “Vervolgens rees de vraag hoe we daarmee verder moesten. Daarom hebben we met onze medewerkers eerst de proef op de som genomen, om zelf de voordelen van Het Nieuwe Rijden te ervaren. We waren verbaasd toen we merkten dat een besparing van 10 tot 15 procent heel goed mogelijk is. Dat geloof je pas als je het zelf hebt ervaren. Uiteindelijk hebben we zo’n 7 jaar geleden al besloten om HNR een standaard onderdeel te maken van de rijopleiding. Wat ons betreft is dat dé manier om het onderwerp en de voordelen van HNR onder de aandacht te brengen van het Nederlandse publiek. Instructeurs van de bij ons aangesloten rijscholen hebben een cursus kunnen vol­ gen, om vervolgens de principes van Het Nieuwe Rijden te integreren in de rijlessen. Inmiddels wordt er ook op geëxamineerd, maar het is nog geen onderdeel waar je als kandidaat op kunt zakken.”

Ook voor beroepschauffeurs

Frans Bastiaansen, manager BOVAG Rijscholen, gaat zelfs nog een stapje verder. Hij ziet Het Nieuwe Rijden wel graag als bepalend onderdeel van het rijexamen, omdat rijinstructeurs de neiging hebben zich te richten op die onderdelen waar een rijexaminator wel streng op let: “HNR is onderdeel van de rijopleiding, maar krijgt niet de volle aandacht in de lespraktijk wanneer het CBR een kandidaat er niet op laat zakken. De techniek van de auto is de laatste jaren behoorlijk veranderd, waardoor aandrijflijnen veel meer zijn ingesteld op zuinigheid. Wie bezig is met het behalen van zijn rijbewijs, moet daar ook weten dat het belangrijk is om sneller te scha­ kelen en goed te anticiperen. Ook moeten ze leren een voorziening als cruisecontrol optimaal te benutten, het gebruik daarvan is allang niet meer beperkt tot de snel­ weg. Op deze manier leren kandidaten goed hoe ze zo zuinig mogelijk rijden. Onze ervaring is overigens dat de p038 - 95 najaar 2013

meeste mensen prima op de hoogte zijn van de voordelen die Het Nieuwe Rijden biedt, maar dat ze niet hun rij­ stijl aanpassen. Ook daarom is het goed om te beginnen bij de basis, en het onderwerp via de rijscholen onder de aandacht te brengen van het publiek. Jaarlijks worden ongeveer 300.000 nieuwe rijbewijzen uitgereikt en gezien de demografische ontwikkeling in Nederland blijft dat voorlopig zo. Het loont dus de moeite om Het Nieuwe Rijden bij beginnende rijders goed te introduce­ ren. Daarom is HNR ook een onderdeel van de oplei­ ding voor rijinstructeurs, en zijn bestaande instructeurs bijgeschoold. Ook hebben we de beginselen van HNR toegevoegd aan de opleiding voor beroepschauffeurs. Transportbedrijven vinden het enorm belangrijk dat hun rijders zo zuinig mogelijk leren rijden. Dat heeft ook te maken met het feit dat het een zeer concurrerende sector is, waar steeds meer op kosten wordt gelegd. Transporteurs hebben bovendien te maken met Code 95, een richtlijn voor vakbekwaamheid die alle beroep­ schauffeurs vóór 2015 moeten halen. Ook daarin zit een onderwerp als Het Nieuwe Rijden stevig verankerd.”

Veelvoud aan initiatieven

De afgelopen jaren was er een veelvoud aan initiatieven om Het Nieuwe Rijden in Nederland te stimuleren. Zijn al die projecten wel even effectief geweest? “Laat duizend bloemen bloeien”, pareert Koos Burgman de veelge­ hoorde kritiek. “Kern van het verhaal is dat mensen anders leren rijden en hun rechtervoet leren beheersen. Hoe meer partijen zich daarmee bezighouden, hoe beter. Daarbij is het een goede zaak dat beschikbare subsidies zo breed mogelijk worden ingezet om de vooraf gefor­ muleerde doelstellingen te halen. Wel is het natuurlijk belangrijk dat van alle projecten de resultaten goed wor­ den gecontroleerd. Persoonlijk vind ik de Green Driver Challenge een goed alternatief, maar ook het project Ecowill vind ik veelbelovend. Daarin worden rijinstruc­ teurs en examinatoren met subsidie vanuit de EU opge­ leid om volgens de HNR-methode milieuvriendelijk les te geven. Zelf hebben we vorig jaar september op de Dag van de Duurzaamheid een rijsimulator neergezet. Ook daarmee kun je leren zuiniger te rijden, zeker ook wan­ neer je al een rijbewijs hebt. We zien verder dat het onderwerp leeft bij leaserijders, en dat transportbedrij­ ven competities opzetten om hun chauffeurs zo zuinig mogelijk te laten rijden. Dat levert positieve resultaten op, maar de grootste winst zit wellicht in het feit dat het onderwerp eindelijk weer meer aandacht krijgt.” t

IN BEELD fotografie Thomas Fasting

Rijstijltip 3 Maak, indien mogelijk, gebruik van brandstofbespa­ rendeaccessoires, zoals een start-stopsysteem, smartphone-applicaties, cruisecontrol en boordcomputer. Een start-stopsysteem zorgt voor het automatisch afslaan van de motor bij korte stops en leidt zodoen­ de tot brandstofbesparing en reductie van CO2-uitstoot. 95 najaar 2013 - p39

OVERHEID

Verandering van

p40 - 95 najaar 2013

OVERHEID tekst Maria Farag illustratie Michel van den Boogaard

rijstijl blijft lastig

Het Nieuwe Rijden, Het Nieuwe Werken, Het Nieuwe Draaien: het is niet zo nieuw meer, wel bekend. “Iedereen heeft inmiddels al wel eens gehoord dat je voor minder brandstofverbruik bijvoorbeeld je banden op spanning moet houden of beter kunt uitrollen voor het stoplicht”, zegt Henk van Hoorn, hoofd beleidsafdeling Wegen en Wegvervoer bij het ministerie van Infrastructuur & Milieu (I&M). “Het is nu tijd dat de markt Het Nieuwe Rijden zelf verder oppakt.” 95 najaar 2013 - p41

OVERHEID

Overheid draagt Het Nieuwe Rijden Vertrouwen in de markt

D

e overheid heeft lang het voortouw genomen en bouwt nu de financiële steun af ”, zegt Van Hoorn. “Het Nieuwe Rijden ligt nu in de handen van de markt.” Een bijzonder moment, want het overheids­ programma Het Nieuwe Rijden loopt al sinds 2000. Een succesvolle zaak wat Van Hoorn betreft: Het Nieuwe Rijden is dan wel niet bepaald nieuw meer, maar het is wél een sterk en bekend merk dat al veel CO2-uitstootvermindering heeft opgeleverd.

Land met ambities

Henk van Hoorn, hoofd beleidsafdeling Wegen en Wegvervoer bij het ministerie vanInfrastructuur & Milieu (I&M) p42 - 95 najaar 2013

“Het spannendst van het programma vind ik de vraag of het lukt om minimaal 1 megaton CO2 te besparen binnen 4 jaar; best een ambitieuze doelstelling”, zegt Van Hoorn. “Dat wisten we van tevoren, toen we deze besparing vaststelden in 2009.” Maar die lat mocht best hoog liggen. Het Nieuwe Rijden lijkt wonderolie: behalve minder brandstofverbruik en minder CO2uitstoot, zorgt het ook voor minder uitstoot van andere schadelijke uitlaatgassen, grotere verkeersveiligheid, minder ongevalschades, meer comfort, minder onder­ houd van voertuigen, langere levensduur van voertuig­ componenten en minder geluidshinder. En tussen 1990 en 2050 moeten we in Europa 60 procent min­ der CO2 uitstoten ten opzichte van 1990, zo is af­ gesproken in het Europese Witboek ‘Vervoer 2050’. “Minder uitstoot is in ieders belang, gezien de klimaatveranderingen.”

Maar nu is dus de tijd aangebroken dat de overheid Het Nieuwe Rijden overdraagt aan de markt. “We hebben nog één keer een impuls gegeven aan Het Nieuwe Rijden en IvDM gevraagd een programma op te zetten, zodat marktpartijen Het Nieuwe Rijden overpak­ ken”, vertelt Van Hoorn. Tot 2010 was Agent­ schap NL verantwoordelijk voor dit programma. Tussen 2010 en 2014 stelde de overheid 4 miljoen euro beschikbaar voor de projecten van het subsidieprogramma. “Hier­ van worden nu verschillende projecten gesubsi­ dieerd die aannemelijk hebben gemaakt dat ze CO2-uitstoot verminderen. Daarnaast vonden we het belangrijk dat marktpartijen hiermee daadwerkelijk verder zouden gaan. Dit is de laatste overheidsbemoeienis, de markt is hier nu zelf verantwoordelijk voor.” Inmiddels zijn er 20 projecten opgestart. “Daarover heb ik een heel positief gevoel: de rapportages van IvDM over deze projecten geven vertrouwen in wat de markt allemaal oppakt.”

Niet naïef

Peter Wilbers, senior programma-adviseur bij Rijkswaterstaat, was vanuit Agentschap NL jarenlang verantwoordelijk voor Het Nieuwe Rijden. Vanuit zijn expertise onder­ steunt hij nu IvDM, samen met een team van andere onafhankelijke experts. Zo blijven de opgebouwde kennis en netwerken van Agentschap NL behouden voor de markt. Wilbers was betrokken bij het aanbestedingstraject waarin de projecten voor Het Nieuwe Rijden zichzelf pre­ senteerden. “Deze projecten komen uit verschillende hoe­ ken van de ondernemingswereld”, vertelt Wilbers. “Bij het beoordelen van de ingediende projecten kijken we naar wat ze op zouden leveren aan CO2-emissiereductie, en hoe betrouwbaar die berekening is.” Daarnaast woog een rea­ listische aanpak zwaar. “Het gaat bij Het Nieuwe Rijden vooral om gedragsveranderingen: die zijn nu eenmaal las­ tig te bereiken.”

Specifiek aanspreken

De projectmatige aanpak van Het Nieuwe Rijden past veel beter bij deze tijd. Van Hoorn: “Aan het begin wierf Het Nieuwe Rijden bekendheid door de inzet van mas­ samedia. Dat stadium zijn we nu wel voorbij: het pro­ gramma is algemeen bekend. Het is nu de kunst om mensen specifieker aan te spreken: dat is veel effectiever.

OVERHEID

over aan de markt Via online kanalen kun je automobilisten, beroepschauffeurs en wagenparkbeheerders veel gerichter bereiken; dat was 10 jaar geleden wel anders. En ook autofabrikanten spelen nu een rol in de communicatie rondom vermindering van het brandstofverbruik.”

Oneerlijke brandstoftesten?

“Nu testen autofabrikanten het brandstofverbruik in ideale omstandigheden, naar Europese regelgeving”, zegt Wilbers. “In de praktijk hangt het brandstofverbruik sterk af van hoe een bestuurder rijdt.” Hij vindt de huidige ophef hier­ over deels onterecht. “Iedereen komt een heel eind in de buurt van de testresultaten wanneer je vlot rijdt met Het Nieuwe Rijden, en dus een iets aangepaste rijstijl hebt. Maar dan moet brandstofverbruik je wel interesseren. En misschien wel de belangrijkste vraag: is het je eigen auto of een leaseauto?” Ook de overheid legt veel verantwoordelijk­ heid bij de bestuurder. Van Hoorn: “Er valt veel winst te behalen uit de nieuwe technologieën: er zijn zuinige voer­ tuigen, meetinstrumenten in de auto en nieuwe vormen van brandstof. Maar uiteindelijk gaat het vooral om hoe de bestuurder deze technologie toepast.”

Rol voor de autobranche

Nu de benzineprijs stijgt, wordt het steeds interessanter voor de portemonnee om zuiniger te rijden. Alle autofabri­ kanten schermen met brandstofverbruikcijfers. Wilbers: “Autofabrikanten, -importeurs en -verkopers zijn er bij gebaat aandacht te besteden aan rijgedrag. Maar veel men­ sen weten vaak niet wat er in hun nieuwe auto zit aan gadgets om brandstofverbruik te meten. Daarom steekt de autobranche nu meer moeite in het uitleggen aan klanten hoe deze snufjes werken. Maar ook vanuit marketingtech­ nisch oogpunt bieden bijvoorbeeld autobedrijven nu trai­ ningen aan aan kopers om te bewijzen dat die auto net zo zuinig rijdt als op papier. Hier in Europa zijn er nog geen rechtszaken tegen autofabrikanten, zoals in VS. Maar er is wel een beweging op gang gekomen van bestuurders om samen een claim in te dienen.”

Het Nieuwe Rijden in de praktijk

“We moeten als overheid accepteren dat sommige mensen gewoon hun rijstijl niet wíllen aanpassen”, constateert Wil­ bers. “Maar veel mensen wéten ook niet hoe ze anders moeten rijden.” De projecten van Het Nieuwe Rijden geven hier bekendheid aan en helpen bestuurders het in hun dagelijks rijden toe te passen. “Er is nu een EU-richt­ lijn die eist dat er op Het Nieuwe Rijden geëxamineerd moet worden. Hier wordt nu serieus naar gekeken, samen

met de BOVAG, het CBR en koepelorganisaties van instructeurs en examinaoren. Deze richtlijn is een regel­ recht succes uit ons internationale netwerk.”

Kleine handelingen, grote gevolgen

Het Nieuwe Rijden vormt dus een brug tussen techniek en gedrag. “Het gedragsaspect kun je in een breder perspectief zien”, licht Van Hoorn toe. “Als je op reis gaat, overweeg je dan alternatieven voor de auto, bijvoorbeeld fiets of open­ baar vervoer? Dit kunnen we stimuleren, bijvoorbeeld via werkgevers. Ook andere woon-werkoplossingen zijn interes­ sant voor het zakelijk verkeer: is het misschien mogelijk met de trein te reizen in plaats van met een leaseauto? Dat zijn overwegingen die wezenlijke verschillen maken in het terug­ dringen van CO2-uitstoot. Want met alleen technische maatregelen halen we het niet. We moeten het hebben van een heleboel kleine handelingen van individuen. Maar, zoals gezegd: gedrag beïnvloeden van mensen is en blijft lastig.”

Peter Wilbers, senior programma-adviseur bij Rijkswaterstaat

Ideale omstandigheden

Het kan niet anders dan dat Het Nieuwe Rijden in de nieuwe vorm een succes wordt. Of het nu wel of niet zo blijft heten, want: “Het Nieuwe Rijden is niet één afge­ bakend concept, maar iets wat voortdurend in ontwik­ keling is”, zegt Wilbers. Nu de brandstof alsmaar duurder wordt, de crisis aanhoudt, de consument steeds harder roept om zuinigere auto’s en de overheid de druk opvoert minder CO2 uit te stoten, lijken de omstandig­ heden ideaal om op grote schaal zuinig te rijden. “En het mooiste zou zijn om iedere bestuurder al tijdens zijn rijlessen Het Nieuwe Rijden mee te geven.” t

Europees perspectief: ECOWILL ECOWILL staat voor ECO driving Widespread Implementation for Learner Drivers and Licensed Drivers. Aan dit Europese project, dat tot april 2013 liep, deden 15 partners mee uit 13 landen, waaronder EFA, CIECA en VVCR. ECO driving richt zich op energiezuinig en brandstofbesparend rijden, in Nederland beter bekend als Het Nieuwe Rijden. ECOWILL wilde voor 2015 de CO2-uitstoot verminderen met maar liefst 8 megaton door Het Nieuwe Rijden in heel Europa toe te passen. Hoe? Door zogenoemde ‘snack trainingen’ van 1 tot 1,5 uur voor bestuurders van personenauto’s en bestelauto’s om het ‘ecodriven’ onder de knie te krijgen. ECOWILL verzorgde ook de opleiding van de trainers voor deze training. Tot slot pleitte ECOWILL ervoor om Het Nieuwe Rijden in heel Europa op te nemen in de rijopleiding en het praktijkexamen.

95 najaar 2013 - p43

NIEUWS, MEDIA, GADGETS

Het Nieuwe Rijden per trein Het Nieuwe Rijden op Facebook Het IvdM maakt sinds kort gebruik van Facebook om Het Nieuwe Rijden te stimuleren. Zo worden bezoekers aan de hand van filmpjes de beginselen uit­ gelegd, en staan er tips om HNR in praktijk te brengen. Ook het laatste nieuws is er te vinden, bijvoorbeeld over snufjes die autofabrikanten intro­ duceren om hun klanten zuiniger en bewuster te laten rijden.

Wie regelmatig per trein reist, doet er goed aan om elke donderdagochtend te luisteren naar Traffic Radio Live. Rond 08.45 uur vertelt een woordvoerder van de Nederlandse Spoorwegen op deze verkeerzender alles over werkzaamhe­ den op het spoor. Om het nuttige met het aan­ gename te verenigen, geeft de woordvoerder vervolgens ook tips voor leuke uitjes en acties. Om onderweg te kunnen luisteren kunt u de app voor Traffic Radio zowel voor Android als voor de iPhone op de gebruikelijke adressen downloaden.

Kijk op www.facebook.com/hetnieuwerijden

Zuinige spatlappen

Meer informatie: www.trafficradio.nl

Goed nieuws voor transportbedrijven: het Amerikaanse Andersen Flaps heeft spatlappen ontwikkeld waarmee vrachtwagens on­geveer 3,5 procent brandstof kunnen besparen. Deze EcoFlap laat wind door, maar houdt bij slecht weer wel opspattend regenwater en modder tegen. Omgerekend kosten de Eco-Flaps ongeveer 30 euro per stuk, maar die investering verdient zich­ zelf dus snel terug. Kijk op www.ecoflaps.com

Branche tekent energieakkoord Koos Burgman van BOVAG en Olaf de Bruijn van RAI Vereniging tekenden op 6 september 2013 uit naam van de sector mobiliteit en transport het SER Energie­ akkoord voor duurzame groei. Hiermee geeft de branche aan zich sterk te maken voor 60 procent minder CO2-uitstoot in 2050, met als tussendoel een reductie van

p44 - 95 najaar 2013

17 procent CO2 in 2035. Als peil­datum voor de besparing geldt 1990. Binnen het akkoord is ook overeengekomen dat alle personen­ auto’s die vanaf 2035 nieuw worden verkocht op de Nederlandse markt, in staat moeten zijn om emissievrij te rijden. Ook komt er een studie naar betalen voor het gebruik van een auto, in plaats van voor het bezit.

De Nederlandse overheid draagt zelf een steentje bij met de toezegging om in elk geval tot en met 2018 de verkoop van zeer schone voertuigen fiscaal te blijven stimuleren. Meer informatie is te vinden op www.energieakkoordser.nl

NIEUWS, MEDIA, GADGETS

Rijden in een laptoptas Bij het Canadese Mariclaro weten ze wel raad met de leren bekleding en andere materialen uit interieurs van afgedankte auto’s. Het bedrijf maakt bijvoorbeeld chique leren laptoptassen en schoudertassen van gerecyclede veiligheidsgordels. In sommige gevallen is zelfs nog te zien van welke auto het materiaal afkomstig is, zoals deze MacKenzie schoudertas, gemaakt van lichtgrijs leer uit een Mercedes 560SEL uit 1987. Kijk voor meer gerecyclede tassen op www.mariclaro.ca

Nieuwe kentekencard op komst

De eerste gezinsauto op zonne-energie Studenten van de TU Eindhoven zijn er als eerste in geslaagd een gezinsauto op zonne-energie te ontwikkelen. De aerodynamisch vormgegeven ‘Stella’ heeft vier zitplaatsen en heeft mede door zijn lage gewicht een actieradius van 600 kilometer. De Stella is in meerdere opzichten vooruitstrevend. Zo heeft de auto een touchscreen op de plek waar je een dashboard met knoppen verwacht, terwijl het stuur groter of kleiner wordt naarmate de bestuurder harder of zachter rijdt. In oktober won Solar Team Eindhoven met de Stella de 3.000 kilometerlange Solar Challenge in Australië.

DUURZAAMHEIDSMONITOR DUURZAAMHEIDSMONITOR

2013 MOBILITEIT MOBILITEIT2013

HOOFDSTUK 1

Het tweedelige papieren kentekenbewijs voor motorvoertuigen gaat verdwijnen. Op 1 januari 2014 maakt het plaats voor een kunststof kentekencard, waar alle belangrijke gegevens van het voertuig op staan. Productie en verzending van de kenteken­ cards is in handen van de RDW. Ook voor autodemontage­ bedrijven brengt de introductie van de kentekencard enkele veranderingen met zich mee. Bij inname van een auto overhandigt de eigenaar zijn kenteken­ card en de bijbehorende tenaamstellingscode. Vervolgens dient het bedrijf waar de auto wordt ingeleverd, de kentekencard door te knippen en de kentekenplaten van de auto te verwijderen. Tot slot wordt het voertuig afgemeld, waarna de oude eigenaar een vrijwarings­ bewijs ontvangt. Na vernietiging van de kentekenplaten is de procedure afgerond. Meer informatie over de nieuwe kentekencard is te vinden op rdw.nl/kentekenprocessen.

Derde editie Duurzaamheids­ monitor verschenen Er is de afgelopen jaren al veel bereikt om mobiliteit in Nederland duurzamer te maken. Auto’s zijn schoner en zuiniger geworden, wat een positief effect heeft op zowel de lokale luchtkwaliteit als op het milieu in het alge­ meen. Tegelijkertijd is er op veel fronten nog vooruitgang te boeken, en moet nieuwe tech­ nologie blijvend worden gestimuleerd. Dat is, kort gezegd, de conclusie van de zojuist ver­ schenen Duurzaamheidsmonitor Mobiliteit 2013, een coproductie van RAI Vereniging en BOVAG. Wilt u de derde editie van dit in­middels jaarlijkse duurzaamheidsrapport wat uitgebreider lezen? Download de pdf van de Duurzaamheids­monitor via www.bovag.nl of www.raiverenging.nl 95 najaar 2013 - p45

95 KORT

Missie ANWB: met gedragsverandering De nieuwe auto mobiliteitskosten besparen én het milieu ontzien

4

10

Dossier: Het Nieuwe Rijden

De Nederlandse automobilist loopt achter in het aanpassen van zijn gedrag

We zien de laatste jaren dat autotechniek enorm is geëvolueerd, maar dat geldt niet voor het rijgedrag van mensen. Voor een hybride of elektrische auto is dat toch echt nodig. Een goed voorbeeld is de Mitsubishi Outlander Plug-in Hybrid, waar 40 procent van de kopers kiest voor een pakket met een rijtraining. Daarin leren de eigenaren hun auto efficiënt te gebruiken, en de techniek opti­ maal te benutten. Natuurlijk is de aanschaf van dit soort auto’s in veel gevallen fiscaal gedreven, maar die economische reden valt weg wanneer de auto gedurende een leaseperiode van 4 jaar niet op de juiste manier wordt gebruikt. Klanten kunnen dus echt geld verdienen wanneer ze in een rijtraining leren hoe ze wél goed met de technologie omgaan.

19

Bovendien is het belangrijk dat Het Nieuwe Rijden ook na 2014 een prominente positie behoudt in het collectieve bewustzijn van de Nederlandse automobilist. Dat wordt gemakkelijker als de markt Het Nieuwe Rijden over pakt met slimme producten die ook na afloop van het subsidieprogramma blijven bestaan. Er zijn daarom tenders uitgeschreven voor projecten rond de 6 thema’s die voor Het Nieuwe Rijden zijn geformuleerd. Een expertgroep heeft de inschrijvingen op deze tenders grondig bestudeerd, en onder meer beoordeeld op haalbaarheid en de verwachte CO2-reductie. Op basis daarvan zijn 20 projectvoorstellen gehonoreerd met een financiële bijdrage uit het HNR-subsidieprogramma.

p46 - 95 najaar 2012

Voor Guido Roozekrans, pr-manager van Toyota bij importeur Louwman & Parqui, kan het plaatsen van laadpunten in Nederland dan ook niet snel genoeg gaan: “Wij willen het rijden met hybride auto’s graag zo laagdrempelig mogelijk houden. Mede daarom is bij elke plug-in hybrid van Toyota in Nederland een laadpunt bij de prijs inbegrepen. Veel klanten kiezen ervoor om deze op privé-grond te installeren, maar we kunnen ook bij de werkgever een laadpunt plaatsen. Op die manier heeft onze klant altijd een plek om zijn of haar auto op te laden. Goed omgaan met deze nog jonge technologie zou wat ons betreft ook een onderdeel mogen zijn van Het Nieuwe Rijden, dat wij als importeur eveneens een warm hart toedragen.

34

Frans Bastiaansen, manager BOVAG Rijscholen, gaat zelfs nog een stapje verder. Hij ziet Het Nieuwe Rijden wel graag als bepalend onderdeel van het rij­ examen, omdat rijinstructeurs de neiging hebben zich te richten op die onderdelen waar een rijexaminator wel streng op let: “HNR is onderdeel van de rijopleiding, maar krijgt niet de volle aandacht in de lespraktijk wanneer het CBR een kandidaat er niet op laat zakken. De techniek van de auto is de laatste jaren behoorlijk veran­ derd, waardoor aandrijflijnen veel meer zijn ingesteld op zuinigheid. Wie bezig is met het behalen van zijn rijbewijs, moet daar ook weten dat het belangrijk is om sneller te schakelen en goed te anticiperen.”

95 KORT

COLOFON

Het nieuwe draaien

16

Het Nieuwe Draaien verschilt op sommige punten van Het Nieuwe Rijden. “Het belangrijkste verschil is dat de mogelijke brandstofbesparing groter is. Het verbruik van de machines is immers groter en ze draaien veel uren per dag. Bouwmachines kunnen dus nog een grote milieuwinst opleveren.” Een ander verschil met Het Nieuwe Rijden, is de grote diversiteit aan machines in de bouwsector. Blaauw: “Werkt een machinist met een kleine graafmachine aan kabels in leidingen in een woonwijk of juist met een hele grote zware machine aan een bodemsaneringproject? Elk soort werk kent zijn eigen type bouwmachines. Denk aan kranen voor de aanleg van spoorwegen, tractoren en maaimachines voor groenonderhoud, graafmachines en wielladers in een asfaltcentrale of in een groeve. Zo heeft elke machine een eigen handleiding voor een zuinig gebruik.”

Instituut voor Duurzame Mobiliteit

ARN is het Nederlandse expertisecentrum voor recycling in de mobiliteitsbranche. Binnen deze branche voert zij al 15 jaar lang de regie over recyclingketens. Inmiddels is ARN uitgegroeid tot expertisecentrum op het gebied van recycling, ketenregie en kennis­ uitwisseling. ARN gebruikt haar expertise om bedrijven en overheden – nationaal en internationaal – te begeleiden en te adviseren bij duurzaamheidvraagstukken. 95 is een magazine voor relaties van ARN en verschijnt 2 keer per jaar. Uitgave ARN / IvDM Postbus 12252 1100 AG Amsterdam ZO De Entree 258 1101 EE Amsterdam ZO Telefoon +31 (0)20 66 131 81 [email protected] / [email protected] www.arn.nl / www.ivdm.nl Concept en realisatie Sabel Communicatie Rembrandtlaan 24 3723 BJ Bilthoven Telefoon +31 (0)88 227 22 80 [email protected] www.sabelcommunicatie.nl Eindverantwoordelijke ARN / IvDM Janet Kes, Albert Lusseveld Verder werkten mee Sabel Communicatie: Rob de Boer, Maria Farag, Femke Welvaart Projectmanagement Viona Nieuwenhuis (Sabel Communicatie) Art-direction/vormgeving Michel Giezen

Verandering van rijstijl blijft lastig

42

Maar nu is dus de tijd aangebroken dat de overheid Het Nieuwe Rijden overdraagt aan de markt. “We hebben nog één keer een impuls gegeven aan Het Nieuwe Rijden en IvDM gevraagd een programma op te zetten, zodat marktpartijen Het Nieuwe Rijden overpakken”, vertelt Van Hoorn. Tot 2010 was Agentschap NL verantwoordelijk voor dit programma. Tussen 2010 en 2014 stelde de overheid 4 miljoen euro beschikbaar voor de projecten van het subsidieprogramma. “Hiervan worden nu verschillende projecten gesubsidieerd die aannemelijk hebben gemaakt dat ze CO2-uitstoot verminderen. Daarnaast vonden we het belangrijk dat marktpartijen hiermee daadwerkelijk verder zouden gaan. Dit is de laatste overheidsbemoeienis, de markt is hier nu zelf verantwoordelijk voor.” Inmiddels zijn er 20 projecten opgestart. “Daarover heb ik een heel positief gevoel: de rapportages van IvDM over deze projecten geven vertrouwen in wat de markt allemaal oppakt.”

Fotografie, infographics en illustraties Maarten Corbijn (Corbino!), Thomas Fasting, Marco Peters (fotograaf.nl), Jouk Oosterhof, Thijs Unger vof Unger-Kisman), Michel van den Boogaard (Sabel Design), Dreamstime, Getty Images, beeldmateriaal importeurs en betrokken organisaties. Drukwerk Dunnebier Print, Nederhorst den Berg © Sabel Communicatie, Bilthoven 2013 Artikelen uit deze uitgave mogen worden overgenomen, zij het na voorafgaande toestemming van de uitgever en redactie. Alle informatie in dit magazine wordt met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Mochten er desondanks onjuistheden of onvolledigheden voorkomen, van welke aard dan ook, dan kunnen de betrokken partijen niet aansprakelijk worden gesteld. Aan de in dit magazine geboden informatie kunnen door de gebruiker geen rechten worden ontleend.

95 najaar 2013 - p47

De Doeks uut Hasselt

fotografie Jouk Oosterhof

Kent u ze nog? De broers Ko en Luuk Doeks uit het Overijsselse Hasselt? In 2004 gaven zij invulling aan een reclamecampagne rond Het Nieuwe Rijden, bedoeld om de Nederlandse automobilist zuiniger en schoner te leren rijden. De Doeks uut Hasselt waren in alles tegenpolen van de neven Bo en Luke Duke uit de beroemde serie The Dukes of Hazzard. Voor de gebroeders Doeks geen General Lee met een V8, geen sprongen of andere gevaar­ lijke stunts, maar vlot schakelen bij 2.000 tot 2.500 toeren en de auto laten uitrollen bij een rood verkeerslicht. De strekking van de commercial was duidelijk: door goed te anticiperen en rustig te rijden kon de Nederlandse automobilist 10 tot 15 procent brandstof besparen.