Brains & Analysis "Human nature never changes and that is why prices swing from the one extreme level to the other. People get too hopeful and optimistic when prices are high. Then when prices reach extreme low, they get too blue, too pessimistic and over-sell." W.D. Gann
De spagaat van de ECB De belangrijkste voorspelling van afgelopen weekend was: ‘Zowel de aandelen als de grondstoffen zitten in een capitulatiefase. Een dergelijke fase gaat gepaard met grote uitslagen en is vaak kenmerkend voor het naderen van een belangrijke bodem. Correcte korte termijn voorspellingen zijn in een dergelijke fase bijna onmogelijk. Maar wij zetten ons geld op de spoedige start van een middellange termijn opwaartse beweging van meer dan 15%. Voorlopig koersdoel SPX 1250’. Stijgingen en dalingen wisselen elkaar nog steeds af en voldoen aan onze visie van een ‘stuiter’ effect die horen bij een uitgerekt bodempatroon dat al ruim 2 maanden de markten tussen hoop en vrees laten bewegen. De weekresultaten op de beurzen liepen afgelopen week sterk uiteen. Forste winsten in Europa (rond de 6%) en kleine verliezen in Amerika (SPX – 0,40%). Hierin zien we opnieuw signalen van een naderende climax in de huidige impasse die spoedig de start moet inleiden van een opgaande trendmatige beweging voor de rest van dit jaar. Lees verder bij GannTrader Technische visie op pag. 4.
3 oktober 2011 Nummer 39 Fundamenteel Technisch Psychologie (2x per maand) Tradingoverzicht
AEX / DAX / SPX
Goud/Olie/Dollar
Modelportefeuille
Gann/Elliott/Cycli
Intermarket Klik hier om dagelijks bijgewerkte grafieken te zien van GannTrader van AEX/ DAX/SPX/Goud/Olie/Dollar (via internet). Bankgegevens: Rabo Bank, Rekening nr. 10.89.91.547 , t.n.v. P.J. van Gemeren te Stramproy (Nederland) o.v.v. BA en uw emailadres (eventueel zonder @) Buitenland: IBAN:NL02RABO0108991547 BIC/SWIFT: RABONL2U. Abonnementen: kwartaal 119 Euro, halfjaar 199 Euro, jaar 329 Euro Combinatie met WaveRider: kwartaal 199 Euro, halfjaar 329 Euro, jaar 549 Euro.
Jan van Gemeren
Copyright & Disclaimer Niets uit deze publicatie mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt.
1
Brains & Analysis
Nu het in Griekenland en de andere Europese probleemlanden steeds slechter gaat, terwijl de NoordEuropese landen (relatief) goed presteren, komt de ECB steeds meer in een lastig parket als het gaat om het bepalen van het rentetarief voor één eurozone (komende donderdag). Zo werd deze week bekend dat de ECB behoorlijk verdeeld is over een mogelijke renteverlaging, die ervoor zou moeten zorgen dat de economische groei wordt gestimuleerd (wat nogal twijfelachtig is, gezien de reële rente al negatief is). Zo is de Europese inflatie in september toegenomen volgens een eerste schatting van Eurostat naar 3 procent (augustus: 2,5%), ruim boven het belangrijkste ECB rentepercentage van 1,50%. Gezien de doelstelling van de ECB (een inflatie net iets onder de 2 procent), zou een renteverhoging eerder gewenst zijn (wat economisch en politiek gezien moeilijk te verkopen zijn). Wel zal de inflatie de komende tijd waarschijnlijk wat afnemen, als gevolg van de dalende grondstofprijzen. Volgens het Duitse bureau voor de statistiek is de Duitse inflatie in dezelfde maand gestegen tot 2,6 procent op jaarbasis - het hoogste niveau in 3 jaar tijd. Door deze oplopende inflatie in de grootste economie van de eurozone wordt het moeilijk voor de ECB om de rente te verlagen, iets waar de markt toch wel wat hoop op heeft. Als deze hoop de komende week verder toeneemt, kan de teleurstelling (en koersreactie) komende donderdag des te groter zijn. Wat wel een meevallend Europees cijfer was, was dat de werkloosheid in de Eurozone in augustus onveranderd op 10,0% is gebleven. De laagste werkloosheid werd geregistreerd in Oostenrijk (3,7%), Nederland (4,4%) en Luxemburg (4,9%). De hoogste werkloosheid werd vooral aangetroffen in de probleemlanden Spanje (21,2%), Griekenland (16,7%) en Letland (16,2%). Vergeleken met een jaar geleden daalde de werkloosheid in 16 lidstaten, steeg in 10, en bleef onveranderd in één lidstaat. De werkloosheid daalde vooral in de Oost-Europese lidstaten, maar nam juist toe in probleemlanden als Griekenland (van 12,1% naar 16,7%), Cyprus (6,2% naar 7,2%) en Spanje (van 20,4% verder omhoog naar 21,2%). In Portugal, waar de werkloosheid 12,3% bedroeg in augustus (0,1 procentpunt lager dan een jaar geleden) en de jeugdwerkloosheid 26,9% is, gaat het langzaamaan beter. Zo is het begrotingstekort eind juni afgenomen tot 8,8 procent, vergeleken met 9,3 procent eind maart. Hoewel dit een afname is, iets waar de Grieken 2
Brains & Analysis
alleen maar van kunnen dromen, is het wel een lichte tegenvaller dat het begrotingstekort niet verder is afgenomen, aldus de Portugese premier Coelho deze week. In de nog enkele resterende maanden van dit jaar dienen de Portugezen hun begrotingstekort terug te dringen naar 5,9 procent om te kunnen voldoen aan de doelstellingen van het IMF en de EU die als voorwaarden gelden voor de noodlening. Ondanks dat het begrotingstekort wel iets is afgenomen, is het tempo waarmee dit gebeurd dus wel erg traag, wat het gevaar inhoudt dat ook Portugal binnenkort niet aan zijn doelstellingen kan voldoen. Portugese staatsobligaties zijn afgelopen week gestegen, maar met een rentepercentage van 10,93% (10jarig) is een teruggang naar de kapitaalmarkt voorlopig uitgesloten. Ook Italië (waar de werkloosheid 7,9% bedraagt, en de jeugdwerkloosheid 27,6% is) heeft grote moeite om het begrotingstekort substantieel terug te dringen, zo bleek deze week. In de eerste zes maanden is het tekort met 0,1 procentpunt afgenomen tot 5,3 procent, terwijl de doelstelling voor dit jaar op 3,8 procent ligt, en het tekort in 2013 geheel moet zijn weggewerkt. Om het tekort toch verder terug te dringen heeft Italië nu het plan opgepakt om voor 40 miljard aan staatseigendommen en emissierechten te verkopen. Het is voor de Italianen te hopen dat ze meer succes met hun privatisering hebben dan de Grieken. Deze laatste maakten deze week bekend dat de privatiseringen dit jaar maar 4 miljard opbrengen, een miljard minder dan verwacht en met een hoop meer verzet dan eerder aangenomen. Het is met deze feiten dan ook geen verrassing dat de rente op Italiaanse staatsleningen deze week bij de uitgifte van 8 miljard euro het hoogste niveau sinds de introductie van de euro bereikte. Bestaande staatsleningen op de secundaire markt, waar de ECB zich ook toont als koper, noteren onderhand 5,54%, beduidend onder het hoogtepunt bereikt eerder dit jaar. In Spanje, de jeugdwerkloosheid kampioen van Europa met 46,2% werkloos, heeft de regering deze week de banken een doekje voor het bloeden gegeven. Zo hebben de spaarbanken NCG Banco, Catalunya Banc en Unnim Banc een kapitaalinjectie gekregen van 4,75 miljard euro. Deze kapitaalinjectie was nodig doordat deze banken niet aan de strengere kapitaaleisen van 10 procent kernkapitaal voldeden. En hoewel vorige week nog bekend werd dat Spaanse banken voor 124,7 miljard euro aan slechte leningen hebben, staat de Spaanse bankensector er (blijkbaar) 'goed' voor. Zo meldde de Spaanse centrale bank deze week dat de herfinancieringsplannen voor 3
Brains & Analysis
de bankensector al voor 96,4 procent zijn doorgevoerd, en dat hiervoor maar 13,4 miljard nodig was. Met nog een klein half miljard is de Spaanse overheid dus, naar haar idee, klaar met de plannen voor de bankensector en staat deze er weer 'goed' voor. Naast Spanje heeft ook Frankrijk serieuze plannen voor een kapitaalinjectie voor de banken. Tenminste, dat was de Franse overheid van plan in het weekend van 11 september zo meldden verscheidene media deze
“Nee,” zei de Irakese minister van informatie, “er zijn geen Amerikanen in Irak. Alles gaat goed, niks aan de hand.”, terwijl Amerikaanse tanks Bagdad al hadden bereikt.
week. Een voorwaarde voor de kapitaalinjectie (van 10 tot 15 miljard) was echter wel dat de vijftal banken allen zouden instemmen, iets waar BNP Paribas een stokje voor stak, waardoor het plan niet doorging en de overige banken (Société Générale, Crédit Agricole, BPCE en Crédit Mutuel) ook geen extra kapitaal kregen. Ondanks de Griekse blootstelling van deze banken, blijkt het probleem dus nogal mee te vallen, als we de banken zelf mogen geloven. Wellicht dat de Europese politici dat ook geloven, waardoor ze er zo op hameren dat een verhoging van het Europese noodfonds 'geheel niet' nodig is. Helaas weten we ook dat, als politici iets hard ontkennen, er achter de schermen wel degelijk aan wordt gewerkt.
GannTrader Technische visie Forse stijgingen en dalingen wisselen zich af maar per saldo zien we al sinds begin augustus een per saldo zijwaartse beurs waarbij de SPX grofweg fluctueert tussen de 1100 – 1200. De laatste maanden was de SPX relatief gezien het sterkst maar de afgelopen twee weken zien we dat de Europese beurzen meer veerkracht beginnen te tonen. De weekresultaten van afgelopen week tonen dit duidelijk aan. Forse winsten (tot +6%) in Europa en kleine verliezen op Wall Street. Een dergelijke divergentie geeft aan dat beleggers voorzichtig aan ‘bodemvissen’ doen. Ook technisch is de recente relatieve sterkte van Europa te verklaren. Zowel in de AEX als in de DAX zien we vanaf de top in april een mooie duidelijke neerwaartse afgeronde 5 golf waarbij belangrijke lows geplaatst zijn op 12- en 23 september. Het Elliott beeld in de SPX is wat rommeliger en balanceert tussen een ‘failure 5’ golf op 22 september (1114) en een nog niet afgeronde 5 golf die geplaatst dient te worden tussen de 1073 en 1102. 4
Brains & Analysis
Zoals u weet focussen we al lange tijd op de belangrijke cycli datum rond 4 oktober. Samen met de vorige cycli low van 6 september interpreteerden we deze beide cycli lows al geruime tijd als een breed bodempatroon met fractioneel hogere- of lagere lows onder de bodem van 9 augustus. We achten de kans behoorlijk groot dat in de loop van deze week alle negatieve krachten van de afgelopen maanden zijn uitgeput en de weg vrij is voor een meer trendmatige opwaartse beweging richting eind van dit jaar waarbij het koersdoel in de SPX boven de 1250 ligt. Deze week en dan vooral in het begin van de week is de kans groot dat we nog een climax zien in de daling vooral in de SPX. In de SPX zien we thans de contouren van een dalend wigpatroon een dergelijk patroon wordt in Elliott termen ook wel een Ending Diagonal (ED)genoemd. In bijgaande grafiek ziet u deze ED ingetekend. Het ultieme koersdoel voor de ED ligt tussen de 1061 -1087. We mikken erop dat dit patroon de komende dagen wordt afgerond richting onze cyli low datum van 4 oktober en dat dit dan de setup wordt voor een maandenlange herstelbeweging die de SPX dient op te stuwen tot boven de 1250. Idealiter is zelfs een koersdoel haalbaar rond de 1300. Veel leesplezier toegewenst en succes met uw beleggingen.
Jan van Gemeren
Cycle low rond 4 okt.
5
Brains & Analysis
Trading-overzicht De tabel geeft een overzicht van
Koers 30 sep.
280,18
5502,02
1131,42
5 dagen)
UP
UP
Down
LT Trend (afgelopen
onze analyses en mogelijke trading suggesties.
KT Trend (afgelopen
de belangrijkste conclusies uit
Brains & Analysis is een analyserapport. De analyses zijn vooral
30 dagen)
Down
Down
Down
bedoeld om u een volledig beeld te geven van de technische posi-
Weerstand
296
5870
1231
tie van enkele indices en
Steun
260
4950
1114
commodities waarbij gebruik
Koersdoelzone
300
6000
1250-1300
Neutraal
Neutraal
Neutraal
Positie
wordt gemaakt van een brede range van geavanceerde analysetechnieken. De prognosehorizon is een tot drie maanden. Betrek bij uw
Stop-loss
beleggingsbeslissingen altijd uw eigen inzicht en vergeet NOOIT
Bijzonderheden:
Potentiële draaidagen
een stoploss te plaatsen.
Belangrijke low 12 september— 4 oktober
3 oktober: De Europese beurzen lijken inmiddels hun bodem te hebben geplaatst. De SPX dient in de loop van de week de bodem te plaatsen zowel op basis van patroon– als cycli analyse. De komende maanden mikken we op een duidelijk opgaande beweging waarbij de koersen van de diverse indices kunnen stijgen met 10– 20%. 6
Brains & Analysis
Schaap of de aap?
Hoewel we heel goed weten dat wij ook maar ge- komen bezorgen een gezond denkend mens ook woon van vlees en bloed zijn, werden we in de
al kippenvel.
afgelopen week toch licht gekwetst. Wetenschap-
Laten we ons goed realiseren dat deze hele kre-
pers stelden namelijk vast dat het niet zo veel uit-
dietcrisis begonnen is door de kansarmen in de
maakt of nu een specialist, deskundige of zelfs
Amerikaanse maatschappij de kans te geven een
goeroe spreekt over de volgens hem of haar beste
hypotheek te verkrijgen. Om deze vaak laagge-
keuze of dat een aap met pijltjes gooit en daar-
schoolde en soms ook nog werkloze Amerikanen
mee de keuze bepaalt.
een financiële kans te geven heeft de Amerikaan-
Maar het had nog gekker gekund, want de uit-
se regering in de late jaren tachtig en begin jaren
komst van het onderzoek had ook kunnen zijn dat negentig van de vorige eeuw een politiek ontwikeen inktvis betere voorspellingen kan maken dan keld die bepaalde dat een samensmelting of overspecialisten. Voetballers moeten het dan maar
name in de bankindustrie niet zou worden goed-
even met de inktvis doen, wij als beleggingsana-
gekeurd als er niet miljarden beschikbaar zouden
listen nemen het op tegen de aap.
komen voor hypotheekverstrekking aan kansarmen.
Kredietcrisis
Door de verwachting (van de Ameri-
Soms zijn uitkomsten van onder-
kaanse regeringen) dat huizenprijzen
zoeken schokkend, maar gewoon
niet anders dan kunnen blijven stij-
even stilstaan bij ontwikkelingen
gen zou het huizenbezit onder de
die ons de laatste 20 jaar zijn over-
armen er voor moeten zorgen dat
7
Brains & Analysis kansarmen zich financieel zouden kunnen opwer- le kaartenhuis stortte in 2007 plots in elkaar toen ken en zo zou een nog grotere groep mee kunnen de huizenprijzen in de VS stopten met stijgen en doen aan de consumptiedrift in de VS. Dat de
zelfs de eerste prijsdalingen werden ingezet. In de
door de banken gereserveerde miljarden verloren eerste kwartalen van deze kredietcrisis waren het zouden kunnen gaan was ondenkbaar - immers de vooral de laatst verstrekte hypotheken waar dihuizenprijzen zouden blijven stijgen en daardoor
rect op moest worden afgeschreven, maar inmid-
zou de verstrekte hypotheek voor een bank nooit
dels hebben Amerikaanse banken en dus ook be-
een probleem kunnen opleveren. De omvang van
leggers nog nauwelijks hypotheken op de boeken
de hypotheekverstrekking groeide maar door
staan die als veilig kunnen worden omschreven.
toen bleek dat de huizenprijzen inderdaad door
Want of er is overwaarde maar de kredietnemer
bleven stijgen.
heeft dienst genomen in het leger van werklozen of er is zelfs geen overwaarde
Alles was mogelijk in de VS (en later
maar een tekort terwijl de krediet-
ook in Europa) toen bleek dat de
nemer een baan heeft die niet
verstrekte hypotheken in gebundel-
eens genoeg oplevert voor de ter-
de vorm zeer eenvoudig te verko-
mijnbetalingen (die vaak in eerste
pen waren aan de academici die de
instantie bij de verstrekking van
pensioenfondsen en verzekeraars
de hypotheek werden uitgesteld).
bestuurden. Wat die academici wel vergaten, en de aap waarschijnlijk
Noch analisten noch apen worden
niet, was dat deze hele idioterie alles te maken
gelukkig van deze situatie waarin duidelijk is ge-
had met de perceptie dat huizenprijzen zouden
worden dat de knapste koppen bij regeringen,
blijven stijgen. Het risico dat beleggers en banken banken en beleggers eigenlijk de grootste domliepen met een laag of niet geschoolde werkloze
oren waren.
als debiteur werd voor het gemak maar vergeten
Omdat de Amerikaanse consument nu geconfron-
zeker omdat S&P of Moody’s vooral grote groe-
teerd is geraakt met zijn eigen onhoudbare finan-
pen slechte debiteuren in gebundelde vorm het
ciële situatie is de consumptie in de VS flink onder
predicaat van oersolide gaf.
druk komen te staan en hebben allerlei beleggin-
De rest weet u waarschijnlijk nog wel want dit he- gen daardoor schade opgelopen. Deze situatie is
8
Brains & Analysis nu overigens ook geldig voor Europa en treft be-
onze huizen worden hypotheken verstrekt en
leggers maar vooral gehefboomde banken mid-
vaak wordt daardoor een stukje eigen vermogen
scheeps.
vrijgemaakt voor consumptie waardoor de economische groei kan blijven voortduren. Maar van dit
Banken die nergens risico’s meer zagen en beleg-
alles is nu al enkele jaren geen sprake meer. Geen
gers ’s morgens voor de deur hadden staan met
extra eigen vermogen en dus geen extra con-
de vraag waar het geld in “belegd” kon worden
sumptie maar vaak nog wel een maximale hypo-
waren (en zijn!) veel te agressief gefinancierd. Tot
theek op basis van de laatste topprijzen. Terwijl
2007 waren waardestijgingen van beleggingen
het zo eenvoudig is om nu weer na de VS te kijken
met 5% vaak door de financiering al goed voor
willen we u eerst de laatste ontwikkelingen op de
een verdubbeling van het ingelegde eigen vermo-
Ierse huizenmarkt voor leggen. De Ierse huizen-
gen van de bank maar het werkte uiteindelijk ook
markt bereikte in het voorjaar van 2007 zijn hoog-
de andere kant op. Dalingen van 5-10% beteken-
tepunt. In de afgelopen week kwamen Ierse auto-
de het volledig verdampen van het ingelegde ei-
riteiten met hun verwachtingen voor de nabije
gen vermogen. Banken kunnen en willen nu geen
toekomst en ligt er dus voor de aap weer een
enkel nieuw risico meer op de balans opnemen.
kans. In Ierland was de situatie zo schrijnend dat
Hypotheken worden nu verstrekt onder voor-
de overheid een nationaal vangnet heeft moeten
waarden waar een zeer beperkt maximaal risico
oprichten (National Asset Management Agency)
voor de bank kan worden berekend echter door
die al voor €71mrd aan commercieel vastgoed
de nieuwe strenge regels is niets meer financieer-
heeft moeten opkopen uit handen van de failliete
baar (VS en Europa) wat tegen oude prijzen wordt aangboden. Prijsdalingen op de huizenmarkt zijn het gevolg en noch wij noch de aap zien daar snel een einde aan komen. Huizenmarkten De achilleshiel is de huizenmarkt in ons financiële systeem en dan vooral de oude perceptie dat deze Westerse huizenmarkt ook nog eens perpetueel in waarde stijgt. Op basis van de waarde van 9
Brains & Analysis banken. Naast deze enorme bedragen in vastgoed vallen of zal opstaan. Maar niet alleen in Ierland heeft de NAMA ook nog eens ongeveer 20% van
maar ook in Nederland kan de aap ons bij de
de onverkochte voorraad nieuwe huizen in bezit.
staart grijpen. U kent al lang onze ideeën over de
Maar omdat er alleen maar reddingsacties zijn
Nederlandse huizenmarkt en ook Jaap van Duijn
geweest in Ierland is het land zelf aan de bedel-
(niet Jaap Aap!) deed als oud-Robeco topman re-
staf van de EMU en IMF geraakt en is er nog geen cent weer wat boude uitspraken. De inmiddels enkel stukje goed nieuws geweest in de laatste 4
realistischer geworden Van Duijn raadde afgelo-
jaar.
pen week de starters aan om lekker thuis te blij-
De Ierse huizenmarkt noteerde in augustus 2011 43% onder de topprijzen van februari 2007. De appartementen in de hoofdstad noteren nu prijzen die zelfs 57% (!) onder de topprijzen van 2007 liggen.
ven wonen of voorzichtig te starten met het huren van een huisje of kamertje in plaats van het “goedkoop” toeslaan op de huizenmarkt. Met de opendagen die makelaars in den lande organiseren wordt het tegenwoordig op onthutsende wijze duidelijk dat halve straten te koop staan. De
En na 4 jaar ellende hoorden wij in de afgelopen
laatste weken stijgt het aanbod van huizen op
week dat de voorzitter van de NAMA de actuele
Funda bijna parabolisch!
situatie op de Ierse huizenmarkt “cloudy” noemde, zeg maar wolken met later onweer en hagel. Een schele aap zou nu zo maar eens een pijltje
Verwacht u nu van ons dat wij enthousiast gaan worden? Nee, driewerf nee! Die schele aap kan ons opnieuw te pak-
kunnen gooien in
ken nemen maar wij
het vakje van prijs-
kunnen maar één
stijgingen. Maar wat
manier bedenken
te doen als dé des-
hoe dat zou lukken.
kundige zegt dat het voorlopig “cloudy”
De Nederlandse hui-
blijft.
zenmarkt heeft baat bij veel leencapaci-
De huizenmarkt
teit en die is er niet
blijft het probleem
door strengere re-
waar alles mee zal 10
Brains & Analysis gelgeving en benauwde banken. Wij zien alleen kans voor een aap om ons te verslaan met onze visie als de directievoorzitter van ABN Amro zijn gezonde verstand terug krijgt.
niet ten goede kan keren waardoor het sentiment onder de consumenten nog verder verslechtert. Zeker in Nederland dat zich de wereldkampioen van de hypotheken mag noemen.
Zalm, die zijn laatste stukje geloofwaardigheid
Een bevestiging van het afkalvende consumenten-
met een glimlach achterliet in Wognum (DSB!),
vertrouwen kregen we recent toen bleek dat het
zou de huizenmarkt helpen door af te zien van
vertrouwen in september daalde naar -30 terwijl
een beursgang van ABN Amro. Met de winsten
in augustus -20 opgetekend werd. De helft van de
van deze bank zou een nationale hypotheekbank
ondervraagde Nederlandse consumenten was
opgericht kunnen worden die starters op soepele
ronduit negatief over de stand van de economie
manier voorziet van een hypotheek. Of het ver-
en de actuele situatie laat zich vergelijken met
standig zou zijn om weer soepeltjes hypotheken
2008.
te gaan verstrekken betwijfelen wij, maar de aap zou ons met deze streek kunnen verslaan. Voorlopig weten en zien wij niet anders dan ellende op de nationale huizenmarkt en heeft niets van de tijdelijke acties van de overheid iets structureels positief kunnen veroorzaken. Hoe veel gezond verstand is er voor nodig om voorbij de prietpraat van de makelaars te komen en een
In de VS is de situatie ook nog steeds ernstig als het gaat om de huizenmarkt maar voorzichtige verbeteringen tekenen zich af. Zo is de voorraad huizen waar de banken mee in hun maag zitten voorzichtig aan het verminderen. Huizen die nog niet officieel te koop worden aangeboden, maar waar banken wel degelijk beslag hebben laten leg-
minimale extra daling van 20% van de huizenprijs te voorzien. Een gemiddelde aap moet waarschijnlijk mee gaan in onze conclusie. Het gevolg van al die huizenellende is dat het consumentenvertrouwen scherp gaat dalen en dat de idee gaat post vaten dat de overheid de zaak
11
Brains & Analysis gen, vertegenwoordigen momenteel ongeveer 5
VS 5 miljoen huizen op jaarbasis verkocht en dat
maanden aan transacties en dat is terug van 6
laat zich vergelijken met 7.25 miljoen in 2005. In
maanden aan verkopen in juli 2010. Die 5 maan-
de afgelopen 3 jaar daalde de gemiddelde prijs in
den aan transacties vertegenwoordigen 1.6mln
de 20 grootste steden met 14.2% met Miami als
huizen die dus verkocht moeten worden naast de koploper met een daling van 24%. Het beste was officiële voorraad aan te koop staande huizen.
de familie Ewing af want in Dallas daalde de hui-
Prijzen op de Amerikaanse huizenmarkt dalen nog zenprijs in de afgelopen 3 jaar met slechts 5%. steeds maar een daling van de “grijze voorraad” is
Hoe gaat die aap Schaap verslaan?
zonder meer positief te noemen. De prijzen van woningen in de 20 grootste steden van de VS daalden in juli (publicatie 27-09-2011) ruim 4% op jaarbasis. Momenteel worden er in de Brains & Analysis portefeuille
De vraag is dus waar gaat het gezonde verstand het verliezen van de manipulatie of echte verrassingen. Beter gezegd, waar gaan zaken plaatsvinden die niet kunnen en moeten?
Aanschaf Datum
Koers
Aantal
Huidige Koers
1-10-11
Waarde
Rendement
Speculatief
Grange Resources RBS RICI Agri Certificaten
$0,70 12,49
16359 1280
$0,40 9,94
4.730,75 12.723,20
-40,98% -20,41%
$47,82 22,58 31,01 985,60 109,42 $19,20 $12,69 150,10 51,77
509 775 564 35 159 1208 1828 116 338
$46,65 23,18 23,24 1.195,08 112,20 $14,78 $13,66 134,55 35,87
17.688,36 17.964,50 13.107,36 41.827,80 17.839,80 13.300,24 18.601,37 15.607,80 12.124,06 53.889,27 € 239.404,51
1,08% 2,66% -25,06% 21,25% 2,54% -23,96% 6,33% -10,36% -30,71%
18-10-10 10-01-11
Defensief
Barrick Royal Dutch Shell Boskalis ZKB Gold ETF Euro
18-10-10
1.75% Infl.linked Bundesanleihe 09/20
08-11-10
Kinross Gold Yamana Gold Unibail-Rodamco Vastned Retail Cash Totaal
06-12-10
MSCI World Index (EUR)
25-10-10 25-10-10 01-11-10
06-12-10 28-03-11 28-03-11
18-10-10
89,769
84,52
De Brains & Analysis portefeuille. Voor de berekening van het rendement zijn de transactiekosten, bewaarloon, of rentevergoedingen niet meegenomen.
12
-4,24% -5,85%
Brains & Analysis Met de stelling dat wat niet kan echt niet kan maken we het volgende lijstje:
Conclusie Het is in september heel snel bergafwaarts ge-
die gesteund door de ECB de Europese banken toestaat hun rommelbeleggingen in te leveren. TARP (Troubled Asset Relief Program) heeft in de
gaan met de prijzen van aandelen en edele meta- VS verlichtend gewerkt en zou dat ook doen in de len. Wij vermoeden ook dat veel beleggers zich aan het einde van het derde kwartaal hebben teruggetrokken uit diverse hedgefunds waardoor er juist in de afgelopen week flinke verkoopdruk was. Europa wringt zich in bochten en moet daar mee stoppen en nu krachtige daden stellen waarbij de ECB betrokken moet raken.
EMU. Toch komen we voorlopig niet verder dan te discussiëren over dat in en in slechte Griekenland. Nu weten we ook wel dat een klappend Europees parlement helemaal niets zegt. Kaddafi kan daar inmiddels over meepraten want zijn klappende en kussende Europese vrienden van vorig jaar zitten
Het lijkt wel alsof politici en CB-ers (Centrale ban- hem sinds dit voorjaar achter de broek aan. Met kiers) ons op de knieën voor hun tronen willen Papandreou jr. kan dit ook zo maar gebeuren. hebben om ons vervolgens te laten smeken om
Met Papa moeten we trouwens over een lange
vrachtwagens vol met verse euro’s. Klappen als
adem beschikken want de nieuwste voorstellen
het Duits parlement voor de Griekse meesterop-
rond de herschikking van de Griekse schulden be-
lichter Papa stemt gaat ons makelijker af dan te
helzen een omwisseling van korte leningen naar
discussiëren over de oprichting van een instantie
leningen met een looptijd van 100 jaar. 13
Brains & Analysis Maar zoals de aap ook al weet kan er in Euroland
wordt geschopt door allerlei manipulatieve krach-
tegenwoordig veel, getuige de nieuwe staatsobli-
ten. In de grafiek ziet u de laatste 4 grote correc-
gaties die Portugal de ECB in onderpand heeft ge- tie in de zilverprijs over elkaar gelegd. Van de dageven en die al in 9999 (geen typefout) aflosbaar
ling van de zilverprijs in 2004, 2006 en 2008 is een
zijn. Schrikken doen we ook niet meer van Ierse
index gemaakt en u ziet dat we dit vaker hebben
banken die obligaties aan zichzelf uitgeven
gezien en daar vertrouwen we ditmaal ook ge-
(omdat niemand ze wil kopen) en vervolgens deze woon op. obligaties gebruikt als onderpand op leningen die de ECB daarop verstrekt. Laten we afsluiten met te stellen dat wat niet kan echt niet kan. Wij weten, samen met de aap, dat met de huidige hoeveelheid beschikbaar geld er geen oplossing kan komen voor de kredietcrisis die heel Europa dreigt te verlammen. Maar we moeten als volk blijkbaar smeken om het nieuwe geld dat zeker geldontwaarding maar ook de oplossing gaat opleveren. We waarschuwen bankiers maar alvast dat naast het nieuwe geld veel banken genationaliseerd zouden kunnen gaan worden en dat daardoor veel bankiers in één keer zo maar tot een grijs ambtenaartje verworden zonder A8, vlotte blonde secretaresse of gegaran-
Goud en zilver hebben wat ons betreft nog steeds
deerde bonus maar wel met een vette ambtena-
niets van hun glans verloren en goud dat dit jaar
ren-CAO.
met 13% is gestegen in euro’s lijkt dat alleen maar
Laten we positief afsluiten door een grafiek te
te bevestigen.
“stelen” van een Amerikaanse vermogensbeheerder die deze week liet zien dat wat moet gebeuren gaat gebeuren, hoe hard daar soms tegenaan
14
Brains & Analysis Economisch overzicht
Het Amerikaanse consumentenvertrouwen (als gemeten door zowel de Conference Board als de Universiteit van Michigan) is iets hoger uitgekomen in september.
Het Nederlandse consumentenvertrouwen is in september toegenomen tot – 0,5 (augustus: -3,3). Ondernemers werden vooral positiever over hun orders en voorraad, maar pessimistischer over de werkgelegenheid in hun branche.
De Europese inflatie is fors hoger uitgekomen op 3,0% in september volgens een eerste schatting van Eurostat.
In een tweede raming van het ministerie van Handel is de Amerikaanse economische groei in tweede kwartaal uitgekomen op 1,3% (was: 1,0%).
15
Brains & Analysis Economisch overzicht
De Europese werkloosheid is in augustus uitgekomen op 10,0%, onveranderd ten opzichte van juli.
De Europese rentetarieven blijven laag, maar zijn op weekbasis nauwelijks veranderd. Komende donderdag komt de ECB met haar rentebesluit.
De Amerikaanse Fed heeft haar officiële ‘Operation Twist’ kalender bekendgemaakt, en zal op 3 oktober beginnen met de eerste aankoop van rond de 2,5mrd dollar aan langlopende staatsobligaties. Op 12 andere handelsdagen in oktober zal de Fed ook de aankopen doen.
16
Brains & Analysis Als abonnee op Brains & Analysis heeft u exclusief toegang tot het Brains & Analysis forum. Wij adviseren u om regelmatig een kijkje te nemen omdat hier meerdere malen per week korte updates en analyses worden geplaatst. U heeft ook de mogelijkheid om beleggingsvragen te stellen aan Jan van Gemeren / Ype Schaap en Jos Magendans. Of in contact te treden met mede abonnees van Brains & Analysis.
Korte uitleg om in te loggen
Login via www.ganntrader.org/cms. In het hoofdmenu klik op ‘GannTrader forum, u krijgt dan het onderstaande scherm te zien
OF ga rechtstreeks naar het forum http://www.ganntrader.org/forum/index.php
Klik links boven op ‘Inloggen’
Vul uw gebruikersnaam in (= volledig emailadres) en uw wachtwoord (dus identiek aan de login van het klantensysteem). Afhankelijk van uw PC configuratie en software zullen uw login gegevens al of niet worden onthouden en worden gebruikt bij uw volgende login.
Klik op inloggen en klik na inloggen (het overzichts scherm dat dan verschijnt) op ‘forum Brains & Analysis’
17
Brains & Analysis AEX Dag
De AEX heeft een prima week achter de rug en steeg op weekbasis met 5,80%. De signalen voor een mooie opgaande beweging stapelen zich op. Eerst hadden we de ‘hook reversal’ op 23 september en deze week zagen we een fraaie ‘breakaway gap’ (zie blauw pijltje). Vanaf de bodem op 23 september kunnen we ook Elliottmatig een reeks opwaartse 5 golfjes tellen wat eveneens bullish is (alleen zichtbaar in intraday grafieken). In de SPX lijkt de neerwaartse correctie nog niet geheel afgerond wat de Europese beurzen nog even kan afremmen maar de signalen in de AEX en ook de DAX wijzen onmiskenbaar op een per saldo verder stijgende markt de komende maanden. Vooral in het begin van deze week verwachten we enige zwakte gezien de cycli low rond 4 oktober. Maak gebruik van deze zwakke dagen om longposities op te bouwen. De komende maanden mikken we op een stijging richting 300. 18
Brains & Analysis DAX index Dag
Een vergelijkbaar beeld als in de AEX zien we in de DAX. Een forse weekstijging van maar liefst 5,90% en een opwaartse ‘krachtexplosie’ middels een ‘breakaway gap’ waaraan vooraf ging een ‘hook reversal’. Gezien de cycli low deze week (rond 4 oktober) en doordat de SPX nog even de huidige dalingsgolf lijkt te moeten afmaken verwachten we vooral in de eerste helft van deze week enige neerwaartse druk. Het gegeven dat de Europese beurzen sinds vorige week duidelijk positief divergeren met de Amerikaanse beurzen zie ik als een voorbode voor een mondiale opwaartse beweging zowel in de aandelen- als grondstoffenmarkten. Maak gebruik van zwakke dagen deze week om longposities op te bouwen. De komende maanden mikken we op een stijging richting 6000. 19
Brains & Analysis Standard & Poor 500 Dag
De SPX blijft heen en weer stuiteren. In het begin van de week zagen we een high op 1196 waarna de index op het laagste punt van de week afsloot op 1131. Op weekbasis viel de schade mee met -0,40% maar afgezet tegen de forste winsten in Europa (rond de 6%) een uiterst zwakke prestatie. Technisch is dit wel te verklaren. De SPX hield zich kranig in de afgelopen maanden t.o.v. de Europese beurzen. De Europese beurzen konden hierdoor hun correctiebeweging eerder afronden (vooral in de DAX is een fraaie daling in 5 golven te tellen). Het patroon in de SPX is meer complex en balanceert tussen een ‘failure 5’ op 1114 en nog een fractioneel lagere low (tussen de 1073 –1102) alvorens de weg meer overtuigend naar boven in te slaan. Als we al deze ‘wijsheid’ combineren met de naderende belangrijke cycli rond 4 oktober dan is onze conclusie dat in de loop van deze week de low in de SPX wordt geplaatst en dat vervolgens alle wereldbeurzen synchroon lopen om overtuigend een opwaartse beweging in te zetten waarbij de koersen tussen de 10 – 20% kunnen stijgen in de rest van 2011. Het koersdoel voor de SPX ligt tussen de 1250 – 1300. 20
Brains & Analysis
Bezoek onze nieuwe website (www.ganntrader.org ) Klik op een % en u ziet een kleine intraday grafiek
Uitgebreide info over:
van de desbetreffende index
Ons GT Team
Alle GT Abonnementen/Cursussen/Software
FAQ
Via Home page toegang tot uw produkten Via Home page toegang tot het exclusieve GannTrader forum Publicatie van voorbeeld edities van onze analyse abonnementen
Publicatie van columns door onze analisten.
Gratis GannTrader Magazines
U kunt reacties plaatsen op deze columns
21
Brains & Analysis
SPX/DAX/AEX lange termijn weekcharts
22
Brains & Analysis SPX Prognose Tijd– en Prijsbodem
23
Brains & Analysis SPX Elliott analyse/ Koerspatronen
24
Brains & Analysis Relatieve performance SPX / Olie / Goud / Dollar vanaf 1 januari 2010
Relatieve performance SPX / Olie / Goud / Dollar vanaf begin maart 2009
25
Brains & Analysis Standard & Poor 500 Dag
Trend 1 maand
Trend 6 maanden
Zijwaarts
down
Koersdoel zone 26
Steun
Weerstand
1114
1231
Brains & Analysis Goud Dag
Trend 1 maand
Trend 6 maanden
Koersdoel zone
Steun
Weerstand
Down
UP
Dubbele top
1580
1920
27
Brains & Analysis Olie Dag
Trend 1 maand
Trend 6 maanden
Zijwaarts
Down
Koersdoel zone
28
Steun
Weerstand
76
90
Brains & Analysis Dollar Dag
Trend 1 maand
Trend 6 maanden
Koersdoel zone
Steun
Weerstand
UP
Zijwaarts
LT trendomkeer
76
79
29
Brains & Analysis Goud ontwikkelt zich relatief t.o.v. Zilver voor de: Korte termijn Opwaarts Lange Termijn Neerwaarts
Goud ontwikkelt zich relatief t.o.v. de SPX voor de: Korte termijn Zijwaarts Lange Termijn Opwaarts
Olie ontwikkelt zich relatief t.o.v. de SPX voor de: Korte termijn Zijwaarts Lange Termijn Zijwaarts 30
Brains & Analysis Missie Brains & Analysis B&A is een analyserapport. Wij geven de abonnees een kijkje in het toekomstige koersverloop a.d.h.v. onze analyses die het hele spectrum omvatten van beleggingdisciplines (fundamenteel, technisch, sentiment, psychologie). De abonnee kan met deze bagage ZELF zijn beleggingsacties invullen (logisch denk ik want iedere belegger is anders en heeft zijn eigen risicoprofiel). Daarom gaan ook zoveel beleggers de fout in met het blind volgen van adviezen van anderen. Wat voor een andere belegger goed werkt hoeft voor u helemaal niet te werken. Succesvol beleggen kan je LEREN van 'oude rotten in het vak' en niet met het blind volgen van een 'goeroe'. Zie ook onze missie (plaatje en tekst) op http://www.ganntrader.org/nl/ De beperkte adviezen die wij geven zijn van een geheel ander kaliber. Ze zijn bedoelt om minder ervaren beleggers een houvast te geven om zelfstandig te leren beleggen en heel belangrijk ook vaak voor meer ervaren beleggers om meer gedisciplineerd te handelen via money management regels. Discipline en verantwoordelijkheid nemen voor je eigen beslissingen zijn de fundamenten van succesvol beleggen. Combineer dit met goed je beleggingshuiswerk doen en succes is verzekerd
Disclaimer GannTrader streeft naar een zorgvuldige controle van de informatie die zij publiceert, zodat de informatie actueel, nauwkeurig, feitelijk juist en dus betrouwbaar is. Ondanks deze voortdurende aandacht voor de kwaliteit van haar berichtgeving kan GannTrader niet garanderen dat de informatie steeds correct of volledig is en aanvaardt GannTrader geen enkele aansprakelijkheid voor eventuele onjuistheden. Beleggen brengt risico met zich mee. De afnemer van de informatie is verantwoordelijk voor de keuze en het gebruik van de informatie. De door GannTrader vermelde informatie bevat geen aanbieding van effecten in welke jurisdictie dan ook, noch een aanbeveling van GannTrader met betrekking tot de aan- of verkoop van effecten. Aan de verstrekte informatie kunnen geen rechten worden ontleend. Alle door GannTrader afgebeelde gegevens, waaronder begrepen teksten, foto's, illustraties, grafisch materiaal, (handels)namen, logo's, waren- en dienstmerken, zijn in eigendom of licentie bij GannTrader en worden beschermd door auteursrecht, merkenrecht en/of enig ander intellectueel eigendomsrecht. De (intellectuele) eigendomsrechten gaan op geen enkele wijze over op (rechts)personen die toegang hebben tot onze informatie. De inhoud van onze publicaties mag slechts worden gebruikt voor niet-commerciële privé‚-doeleinden Het is de gebruiker van de informatie niet toegestaan deze te vermenigvuldigen, door te sturen, te distribueren, te verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van GannTrader. 31
GannTrader biedt een brede range van analyserapporten aan beleggers.
Brains & Analysis
De rapporten zijn alle toonaangevend in hun analysemethodiek.
GannTrader Brains & Analysis is een uitgebreid professioneel wekelijks analyserapport (plus midweekse rapport)waarbij het accent ligt op zowel Technische Analyse (Waar en Wanneer kopen/verkopen) als Fundamentele Analyse (Vlijmscherpe achtergrondartikelen) en verder ook nog Psychologische aspecten (Ken jezelf als belegger)
WaveRider is een uitgebreid wekelijks analyserapport (15- 20 pagina's). Aan de hand van analysemethodieken ontwikkeld door Gann en Jim Sloman gecombineerd met enkele unieke astrologische analyses die onze analist Tjerk zelf heeft ontwikkeld, krijgt u iedere week een diepgaande opbouwende analyse voorgeschoteld. Het accent ligt op tijdanalyses. Waar zullen de markten een draaipunt maken (van stijgend naar dalend of omgekeerd)?
De Zon, de Maan en Uw Beleggingen' is een 2-wekelijks analyserapport dat bijzonder waardevol is voor zogenaamde Swingtraders. Onze analist Elmer Hogervorst heeft zich gespecialiseerd in een beleggingstechniek van Robert Taylor die gebaseerd is op de zwaartekracht. Net zoals hierdoor eb en vloed ontstaat heeft zwaartekracht ook invloed op de emoties van mensen. Zoals bekend hebben emoties (hebzucht, angst etc.) invloed op het gedrag van beleggers en dus ook op financiële markten.
GannTrader Optiecursus De cursus Berekend Beleggen is een unieke combinatie van leren beleggen met geavanceerde optieconstructies en over de schouder meekijken van Jan van Gemeren, een ervaren optiebelegger en voormalig vermogensbeheerder. Het is een 'rustige' strategie die maandelijks wordt opgebouwd en regelmatig wordt bijgesteld. Iedereen kan het maar het is belangrijk bepaalde inzichten te hebben, goed money-management te beheersen en regelmatig de positie aan te passen. U kunt ieder moment starten met de cursus
Meer info op www.ganntrader.org
32
