WATERTOREN, DELFT
Foto voorpagina: trap op de begane grond
Concept: introduceren van een multifunctioneel trappenhuis
Watertoren, Delft Van buiten lijkt er niets veranderd.
leesbaarheid en het respecteren
Rocha Tombal architecten hebben
spiraalt, uitdrukking aan de nieuwe
De Watertoren van Delft ziet er
van de monumentale ruimtes de
getracht om pragmatische oplos-
functie en vormt een “promenade
net zo uit als in 1895, toen het
grootste uitdaging: de bestaande
singen, ruimtelijkheid en poëzie
architecturale” door de waterto-
in neo-renaissancistische stijl
wenteltrappen en houten trappen
met elkaar te verenigen in een in-
ren. Traptreden voeren je vervol-
ontworpen bouwwerk van ge-
voldeden niet aan de eisen van de
terieur dat blijft boeien. Het ont-
gens langzaam om de hoek, nog
meentearchitect M.A.C. Hartman
nieuwe functies.
werp begon met de eis dat er een
een hoek en nog één. Via openingen
werd opgeleverd. Het metselwerk
De nieuwe trap, een brandweren-
vluchtroute moest komen en wel
in de wanden wordt je blik nu
oogt na restauratie weer als toen,
de staalconstructie met gipsplaat
binnen, omdat aan het exterieu
eens geleid naar het omhullende
evenals de vernieuwde kozijnen,
bekleed, verandert zijn vorm naar
van het monument niets gewijzigd
casco van baksteen, dan weer naar
precies in de oorspronkelijke
aanleiding van de karakters van
mocht worden. Als je het gebouw
buiten. De verlichting, als flonke-
kleur geschilderd. Maar als je het
het monument en de drie nieuwe
binnen komt is deze trap niet
rende sterretjes, worden steeds
gebouw binnenloopt en achter de
functies: waterwinkel,
weggemoffeld langs de rand, maar
meer gedimd, de trawordt steiler,
oude waterbuizen de witte traps-
multifunctionele zalen en horeca.
midden in de ruimte geplaatst,
de wanden veranderen van hoekig
culptuur je uitdagend aanstaart,
Deze gigantisch sculptuur waar
als structurerend hoofdelement.
in rond. Steeds verder stijg je
word je naar boven gezogen in een
ook alle installaties geïntegreerd
Tegelijkertijd geeft de trap, die als
omhoog, op zoek naar het geheim
andere wereld: die van het medi-
zijn “probeert” los van de toren
een ‘meditatief labyrint’ omhoog
van de watertoren van Delft.
tatiecentrum dat nu in de toren is
te blijven, zodat de monumentale
gehuisvest. Dit meditatiecentrum
structuur zo veel mogelijk zicht-
is het resultaat van een prijsvraag
baar blijft.
die de gemeente Delft in 2002
Door de introductie van een nieuw
uitschreef om De Watertoren –
materiaal ontstaat een sterk
sinds 1996 in onbruik geraakt – een
contrast met de oude toren zelf.
nieuwe functie te geven.
Juist door het contrast worden
In het ontwerp voor de smalle mo-
de specifieke kwaliteiten
numentale watertoren, waar het
van de verschillende ruimtes ster-
creëren van ruimte voor de nieuwe
ker aanwezig en herkenbaar.
programma’s en de introductie van
Langs deze route presenteert het
een inpandig brandveilig trappen-
gebouw zichzelf steeds anders en
huis de opgave vormen, wordt de
biedt constant nieuwe ervaringen.
Aansluitingdetail vluchtweg op begane grond
Het trappenhuis, een staalconstructie met gipsplaat bekleed, “probeert” het gebouw niet aan te raken. Naast staal en gipsplaat worden andere recyclebare materialen als glas en hout toegepast.
Een geheim dat erom vráágt
horecavloer lijkt deze los van de
ontdekt te worden. Het trap-
oude stalen muren te komen; hier
penhuis vestigt door zijn strakke
voel je de complete sereniteit van
geometrie en de gladde epoxi
de witte ruimte. In de (meditatie)
afwerking de aandacht op de
zalen biedt indirect licht vanuit
robuustheid van het metselwerk
koven in de sculpturale trap een
en staal eromheen. Alles wat nieuw
intiem en uitgesproken sfeer. Het
is steekt af door de heldere witte
strijklicht langs het metselwerk
kleur van de wanden en gietvloe-
van de toren brengt de karak-
ren, passend bij het meditatieve
teristieke wanden tot leven en
karakter van de ruimten. Het
maakt ze tastbaar.
gebruik van (kunst)licht is een
Het openbare karakter van de
belangrijke onderdeel van de route
nieuwe functie van de watertoren
door het gebouw.
bevordert de toegankelijkheid van
Fel licht van geconcentreerde
het gebouw voor een breder pu-
minuscule spots verblindt even
bliek. Op de begane grond is sym-
je ogen bij het betreden van dit
bolisch een waterwinkel gevestigd,
spierwitte trappenhuis.
waar verschillende soorten bron-
Langzamerhand, als je de laby-
water wordt verkocht. Mediteren
rintische trap beklimt, verdwijnen
doe je in het middelste deel van
deze; bij aankomst op de “lekvloer”
de toren, waar door toevoeging
is het licht zacht en voel je de
van een extra vloer twee lokalen
“rust” van een mogelijk reflectie-
zijn gemaakt. De climax: het stalen
moment, voordat je aankomt in
waterreservoir waar zich een
het oude vat. De stalen onderkant
horecaruimte bevindt. Daarboven
van het reservoir is vanuit de
is het dakterras met panoramisch
sanitar-units indirect verlicht.
uitzicht op Delft.
Door gebruik van matglazen verlichtingsstroken in de nieuwe
Begane Grond, ingang trappenhuis
Cursuszaal op de eerste verdieping Een tafereel van emoties De installaties volgen de route van de trap. Indirecte verlichting vanuit koven lijkt de witte sculptuur los van de oude muren te maken
Een tafereel van emoties
Tweede verdieping, intieme sfeer in de meditatiezaal In de smalle ruimte vormen de nieuwe vloer, de trap, en de bank een uniek contrasteren object. De hangende “peertjes” contrasteren met de led’s op de vloer. Ingebouwd verlichting creëert afstaand tussen oud en nieuw.
Man has a symbiotic relationship with the architectonic
De nieuw toegevoegde “com-floor” op de tweede verdieping wordt door twee stalen balken gedragen. De bank herbergt luchtverwarming. Vanuit koven stralenlicht ringen: op de eerste verdieping tussen oude muur en nieuw plafond en op de tweede verdieping tussen de muur en bank.
Derde verdieping. Na de prikkelende verlichting van het labirintisch trappenhuis, de rustige sfeer van de “lekvloer”
De serene sfeer van de stalen reservoir. De doorgesneden dagkanten laten voor de eerste keer zonnestralen toe in de ruimte.
TL armaturen onder de perspex ring op de vloer verlichten de ruimte; de ring scheidt de nieuwe vloer van de stalen wand. Achter deze wand bevinden zich op een hoger niveau TL armaturen die het plafond indirect verlichten.
Foto’s van de oude situatie
Waterreservoir: later cafetaria
“Lek-vloer”, 3de verdieping
Centralelichaam: later 1st en 2de verdiepingen
Begane grond
Plattegronden en doorsnede na de verbouwing
4de verdieping, cafetaria
3de verdieping, “Lekvloer,” sanitair
2de verdieping, meditatiezaal Installatieruimte
1st verdieping, cursuszaal
Begane grond, waterwinkel
Architectuurdocumentatie, De Watertoren, Delft Project : Plaats:
Meditatie centrum in een watertoren Kalverbos 22, 2611 XW, Delft
Architect: Projectarchitecten: Projectteam:
Rocha Tombal architecten i.s.m. P. Ketelaars Ana Rocha, Michel Tombal, Paul Ketelaars Tjerk Boom; Volker Goldstein; Iwona Wozniakowska; Enrique Otero Neira; Enrique Abad Monllor
Opdrachtgever: Constructeur: Installaties: Hoofdaannemer : Overige:
Anne-Marie Wegh en Werner Bremer Soeters bouwtechniek b.v., Papendrecht Reno electro technisch installatie bureau, Delft; Aad Valkenburg installatiebedrijf b.v., Delft Zeelenberg’s Timmerwinkel b.v., Delft Stalen trapconstructie: Las-metaalbedrijf Bitter, Delft Balies: HOUTd, Delft
Vloeroppervlakte: Projectdata:
Bruto vloeroppervlak m2:ca 400m2 Bruto inhoud m3: ca 1900 m3 (reservoir 600 m3) Start bouw: februari 2007 Oplevering: december 2007
Contact: ANAROCHA ARCHITECTURE www.anarocha.nl Telf. +31 (0) 610981027
[email protected]
