Watertechniek en mestverwerking Workshop Wetsus & Innovatienetwerk 27 juni 2012
Leon Korving
combining scientific excellence with commercial relevance 1
Rioolwater vs mest Overeenkomsten: • Herkomst (vnl. faeces, urine) • Nutriënten (N, P, K) • Organische stof 2008
Eenheid
Rioolwater
Mest
N
kton N
89
426
P
kton P
15
76
2
Verschillen Riool • Gericht op gemak & hygiëne: verdunning • Afbraak & verwijdering • Ook andere bronnen (industrie, regen)
Mest • Geconcentreerd • Focus op benutting nutriënten • Grotere volumes
3
Ontwikkelingen Riool • Van zuivering naar grondstoffen- en energiefabriek • Focus op winning P • Feedstock biobased? • Decentraal?
Mest • Overschot • Reductie via voeding • Mestverwaarding
4
In ontwikkelingslanden… Verwerking “faecal sludge”
5
Rioolwater & Mest
• Vergelijkbare problematiek • Verschillende werelden • Verschillende technieken Maar: gedeelde visie op de toekomst: => Verwaarding van nutrienten en organische stof
6
Wat is nodig
Logistiek
Interessante Producten
Partners
Techniek Durf => Interactief innoveren 7
Van afval naar product Restproduct • • • •
Mengsel Diffuse bron Verontreinigingen Negatieve waarde
Producten • • • • •
Geconcentreerd Samenstelling op maat Kwaliteit Volume Hoge waarde
Erts/grondstof • • • •
Geconcentreerd Enkele verontreinigingen Volume Positieve waarde 8
Mestverwerken
Biogas Org. stof
Mest
Vergisting
dun/dik scheiding
Dikke mest/ digestaat Org. stof, P
Organische stof N, P, K
N, K, (P)
(Co-substraat)
Concentreren
Mineralen concentraat N, K
Organische stof
Afvalwater 9
Voorscheiding
Biogas Org. stof
Mest
Vergisting
dun/dik scheiding
Dikke mest/ digestaat Org. stof, P
Organische stof N, P, K
N, K, (P)
(Co-substraat)
Concentreren
Mineralen concentraat N, K
Organische stof
Afvalwater 10
Influentzeven • Rioolwater zeven op 0,5 mm • Zeefgoed bevat 80% cellulose • Pilotonderzoek op rwzi Blaricum & demosite rwzi Leeuwarden • Verdere verwaarding cellulose aandachtspunt
11
Scheiding aan de bron Watertechniek: • Zwart water Sneek • Saniphos • Microbiële brandstofcel • Gele stroom Mestverwerking • Hercules, Kempfarm g/l
N
P
K
Urine (mens)
9
2
2
6-9
0,1-0,6
4
Urine (varken, Kempfarm)
12
Verbeteren vergisting
Biogas Org. stof
Mest
Vergisting
dun/dik scheiding
Dikke mest/ digestaat Org. stof, P
Organische stof N, P, K
N, K , (P)
(Co-substraat)
Concentreren
Mineralen concentraat N, K
Organische stof
Afvalwater 13
Stappen in een gisting Mest Hydrolyse Suikers Aminozuren Vetzuren Verzuring
Lage vetzuren Methaan vorming Methaan 14
Thermische drukhydrolyse • Hydrolyse van organische stof: – – – –
4-10 bar, 140-200 C Verhoging biogasproductie Verbetering slibontwatering Vrijmaken nutrienten
• Full scale op rwzi’s in buitenland • Trend naar kleine schaal • Ecoferm/Sustec
15
Alternatieven voor biogas • Bioplastics uit vetzuren – Bacteriën zetten vetzuren om in PHA als energie reserve – PHA is winbaar als bioplastic – Pilotonderzoek op rwzi Brussel (Veolia) – Vooraanstaand onderzoek bij TU Delft
• Of vetzuren zelf
Mest: slechte vergistbaarheid is aandachtspunt 16
Onderzoeksvragen? • Verbeteren vergistbaarheid – – – –
Thermische technieken Enzymen Zure hydrolyse …
• Alternatieve producten voor biogas – – – –
Vetzuren Suikers Ethanol Bioplastics 17
Behandeling dunne fractie
Biogas Org. stof
Mest
Vergisting
dun/dik scheiding
Dikke mest/ digestaat Org. stof, P
Organische stof N, P, K
N, K, (P)
Co-substraat
Concentreren
Mineralen concentraat N, K
Organische stof
Afvalwater 18
Ontwatering
Ontwatering rwzi-slib, ontwikkelingen • Toename polymeer gebruik • Keuze en aanmaak polymeer van belang • Duitsland: aandacht voor gebruik biologisch afbreekbaar polymeer voor toepassing in de landbouw • Proeven met gruisontwatering
19
Ontwatering Fosfaat? • Rwzi met bio-P: 40% in centraat en winbaar als struviet • Rwzi met chemische P: <10% in centraat • Mest: 20-50% in dunne fractie, afhankelijk van scheidingsmethode
Bepalende factoren: • • • • •
Scheidingsmethode (P in fijn colloïdale fractie) Bindingsvorm voor P Flocculantkeuze (polymeer / Fe-zouten) Thermische hydrolyse (vrij maken gebonden P) Rol fytase in veevoer? 20
Struviet voor ontwatering Full scale RWZI Emmen: • Dosering van Mg voor slibontwatering • Geen struviet afscheiding
Resultaten: • Daling PE verbruik • Toename ds van slibkoek
21
Onderzoeksagenda? Sturingsmogelijkheden voor P • • • • •
Naar dunne fractie: separate P-winning mogelijk Hydrolyse Verhitting Fytase Invloed fytase in veevoer
Optimalisatie flocculantkeuze • Verbruik • Milieu-effecten (afbreekbaarheid)
22
Behandeling dunne fractie
Biogas Org. stof
Mest
Vergisting
dun/dik scheiding
Dikke mest/ digestaat Org. stof, P
Organische stof N, P, K
N, K , (P)
(Co-substraat)
Concentreren
Mineralen concentraat N, K
Organische stof
Afvalwater 23
Concentratie dunne fractie
Veel kennis bij Wetsus over ontzouten van water: • Capacitieve deionisatie • Elektrodialyse • Ontzouten met elektrospray • Eutektische vrieskristallatie • Ontzouten in superkritisch water • Ionische vloeistoffen • Fouling van membranen 24
Capacitieve deionisatie
25
Ontzouten met elektrospray
26
Ontzouten in superkritisch water
27
Benutting dunne fractie
Alternatief: benutten nutrienten en COD • Microbiële brandstofcel • Algen productie
28
Behandeling dunne fractie
Biogas Org. stof
Mest
Vergisting
dun/dik scheiding
Dikke mest/ digestaat Org. stof, P
Organische stof N, P, K
N, K , (P)
(Co-substraat)
Concentreren
Mineralen concentraat N, K
Organische stof
Afvalwater 29
Digestaat & rioolslib
Verwerking rioolslib in NL: • Verbranding • Compostering en meeverbranding • Drogen en meeverbranding Aandachtspunt: fosfaat in asrest Hergebruik P alleen mogelijk bij monoverbranding 30
P-winning uit as
Meest interessant: • Afzet bij Thermphos (Fe/P < 0,2 mol/mol) • Inzet bij ICL Fertilizers • Nat-chemische opwerking tot TSP • Thermo-chemische opwerking (Rhenania-fosfaat) Meeste technieken waarschijnlijk ook toepasbaar op as van mestverbranding 31
Nieuwe technieken
• Productie van biochar – Pyrolyse – Hydrothermale omzetting
• Vergassen in superkritisch water • Oxidatie in superkritisch water
32
Superkritische vergassing
• In onderzoek voor rwzi-slib en mest • Vergassing natte biomassa zonder droging • Interessant potentieel voor winning nutriënten, evt. destillatie
33
Superkritisch vergassen
Biogas Org. stof
Mest Organische stof N, P, K
Vergisting
dun/dik scheiding
Dikke mest/ digestaat Org. stof, P?
N, K , (P)
Concentreren
Mineralen concentraat N, K, P?
Afvalwater 34
Superkritische vergassing Veel expertise in NL • Onderzoek: Universiteit Twente, Delft, Wetsus • Bedrijven: Gensos, Sparqle, Procede
Aandachtspunten: • Omzettingsgraad • Nutriëntenwinning • Voorkomen afzettingen Conversie bij algen (Chakinala 2009, Twente) 35
Mestverwerking
Biogas Org. stof
Mest
Vergisting
dun/dik scheiding
Dikke mest/ digestaat Org. stof, P
Organische stof N, P, K
N, K , (P)
(Co-substraat)
Concentreren
Mineralen concentraat N, K
Organische stof
Afvalwater 36
Mest raffinage?
Mest
Vezelscheiding
Vezels (suikers, ethanol)
Chemicaliën productie
Vetzuren PHA
Residu behandeling
Nutriënten winning
Energie Biochar Mineralen N, K, P
Water 37
Dank voor uw aandacht
38