Wat is redelijk veiligheidsbeleid?
UPDATE • Ira Helsloot (foto): Wetenschap betrekken in veiligheidsbeleid • Roy Johannink: Impact social media op werkterrein veiligheid • Chris Zevenbergen: Rotterdam The Hague Emergency Airport
Foto’s omslag en business event: Helen Cats fotografie
Business Event in opmaat naar Emergency Expo
Samen voorbereid op onverwachte uitdagingen Emergency Expo biedt op 8, 9 en 10 april 2014 een nieuw, multidisciplinair platform voor alle betrokken partijen bij rampenbestrijding, risicomanagement en crisisbeheersing. Een unieke combinatie van expo en inhoudelijk programma waarbij kennisuitwisseling centraal staat om samen voorbereid te zijn op onverwachte uitdagingen. Gezien de noodzaak van zowel de overheid als het bedrijfsleven om te investeren in veiligheid, sluit Ahoy Rotterdam met dit kennisplatform aan bij een actuele marktvraag.
Waar Emergency Expo voor staat….
Preventie, bestrijding en nazorg
De producties die Ahoy onder eigen verantwoordelijkheid organiseert hebben veelal te maken met de haven en mainport Rotterdam. Emergency Expo is de logische volgende stap. Voor dit nieuwe evenement is in samenspraak met het adviescomité een unieke opzet ontwikkeld met kennisuitwisseling als centraal uitgangspunt. Emergency Expo wordt een multidisciplinair platform dat bundeling van competenties en integrale samenwerking wil bevorderen. Op de beursvloer krijgt deze aanpak gestalte door ruimte te creëren voor de exposanten om de eigen competenties te etaleren en het inhoudelijke verhaal te kunnen vertellen. Deze ambitie wordt doorgetrokken in de vormgeving van de standbouw, de indeling van de plattegrond en ruime faciliteiten voor het kunnen aanbieden van workshops en presentaties. Dit is nieuw in Nederland.
Op Emergency Expo bieden exposanten oplossingen op het gebied van preventie, bestrijding en nazorg van calamiteiten. Zij delen hun voorbeelden, tips en trends en tonen hun expertise. Drie dagen lang komen zij in contact met beleidsmakers, inkopers en beslissers uit alle disciplines die hun kennis willen verrijken en zich oriënteren op producten en expertise die in tijden van crisis, maar vooral ook ervoor en erna, ingezet kunnen worden.
STAAT VAN PARAATHEID
RAMP
Ahoy Rotterdam organiseert in samenwerking met Congres- en Studiecentrum VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten) en de exposanten een hoogwaardig kennisprogramma op Emergency Expo. Key note sprekers stellen actuele praktijkcases aan de orde en bespreken de ‘what if’-scenario’s. Congres- en Studiecentrum VNG organiseert daarnaast gelijktijdig met Emergency Expo in het Congres& Vergadercentrum van Ahoy Rotterdam een congres. Doel van alle kennisbijeenkomsten is om de samenwerking tussen het bedrijfsleven, overheden en hulporganisaties bij incidenten en calamiteiten te verbeteren.
Actuele thema’s aan bod
VOORBEREIDING / OPLEIDEN / TRAINEN
PREVENTIE
BESTRIJDING KENNIS
RISICOANALYSE / EVALUATIE
Kennisprogramma
NAZORG
NOODHULP
OVERGANGSFASE / HERSTELPERIODE
OPBOUW
Neem deel aan dit multidisciplinaire platform!
In verschillende presentaties en cases wordt kennis uitgewisseld over relevante onderwerpen. Vijf speerpunten zijn benoemd voor het kennisprogramma: 1. Prijs van veiligheid: kosten & baten 2. Maatschappelijke belangen & risico’s 3. Opleiden/leren/trainen 4. Innovatie 5. Cybercrime Alle kernthema’s worden vanuit verschillende invalshoeken belicht: zowel vanuit de wetenschap als ook vanuit de praktijk. Door sprekers uit Nederland en internationale sprekers met interessante veiligheidscases uit het buitenland.
3
Review Business Event Volle aandacht tijdens Business Event Emergency Expo
Review Business Event Op 30 september jongstleden organiseerde Ahoy in het kader van Emergency Expo een business event. Het gezelschap genodigden kreeg een update over de uitwerking van de ambities van Emergency Expo. Daarnaast werd, in lijn met de gedachte achter Emergency Expo, een inhoudelijk programma geboden door Ira Helsloot, Roy Johannink en Chris Zevenbergen.
Update organisatie Erik Takes, Exhibition Manager van Ahoy Rotterdam, lichtte het concept van Emergency Expo toe voor alle aanwezigen. Hij gaf aan dat er inmiddels al een flink aantal toonaangevende bedrijven deelneemt die zich aangesproken voelen door het idee om vooral oplossingen op het gebied van veiligheid te presenteren. Natuurlijk zijn daar ook producten bij nodig, maar het is duidelijk dat Emergency Expo met name de kenniscomponent centraal stelt. NVDO, de Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud, heeft zich als strategisch partner verbonden aan Emergency Expo. Zij ondersteunt het initiatief om onderlinge samen-
“
werking te bevorderen en zal de expo onder haar leden onder de aandacht brengen.
Hoogwaardigheidsbekleders present Congres- en Studiecentrum VNG die de invulling van het kennisprogramma voor haar rekening neemt, kon op het business event al een eerste primeur weggeven: Chris Allison, Senior Police Officer van de Metropolitan Police Service in London, is key note spreker. Hij zal zijn ervaringen delen als coördinator van de veiligheid rondom de Olympische Spelen 2012 in Londen. Een andere primeur is dat Ivo Opstelten, Minister van Veiligheid en Justitie, samen met Ahmed Aboutaleb, de Burgemeester van Rotterdam, de opening van Emergency Expo zal verrichten. Tenminste, als er zich geen calamiteit voordoet, want dat zal aanwezigheid van de heren op andere locaties vereisen.
Wetenschap betrekken in veiligheidsbeleid Prof. dr. Ira Helsloot, hoogleraar Besturen van Veiligheid aan de Radboud Universiteit Nijmegen en verbonden aan Crisislab, hield zijn publiek voor dat er met de euro’s die nu besteed worden om het veiligheidsbeleid uit te voeren, meer veiligheid kan worden gecreëerd als de wetenschappelijke inzichten daarin worden meegenomen. Een voorbeeld van te kostbaar beleid zijn de verplichte aanduidingsbordjes voor nooduitgangen. Onderzoek toont aan dat iedereen bij brand de weg terug neemt waarlangs men is binnengekomen. De bordjes van pakweg 150 euro per stuk (exclusief plaatsing en verlichting) buigen dit gedrag niet om. Dit geld, aldus Helsloot, had dus beter besteed kunnen worden aan maatregelen die wel rendement opleveren. Meer voorbeelden en wetenschappelijke inzichten volgden in rap tempo.
Exposantinfo
H2K is gespecialiseerd in het organiseren en uitvoeren van brandweeropleidingen, brandweertrainingen en industriële trainingen gericht op incidentbestrijding. H2K is klantgericht en biedt innovatieve en op maat gemaakte oplossingen. Die aanpak op maat is de basis voor praktische en effectieve opleidings- en trainingstrajecten. H2K ontmoet u graag op Emergency Expo 2014. Meer informatie: www.h2k.nl. Ronald de Roos, Owner of H2K Brandweeropleidingen, trainingen en consultancy
Prof. dr. Ira Helsloot, hoogleraar Besturen van Veiligheid aan de Radboud Universiteit Nijmegen en verbonden aan Crisislab
“
Review Business Event R. (Roy) Johannink VDMMP
Dat een bedrijf veiliger is naarmate het meer winst maakt. Dat meer veiligheid risicovoller gedrag uitlokt. Dat de grootste winst in verhoging van de gemiddelde levensverwachting in de negentiende eeuw is gemaakt, met de aanleg van riolering. Helsloot eindigt zijn presentatie met nieuwe wetenschappelijke inzichten omtrent risicobeleving. Hij typeert de burger als “narrig”, want, zo blijkt uit recent onderzoek op een metrostation: vraag een burger of hij vindt dat de rails die onder stroom staan beter afgeschermd zouden moeten worden (meer veiligheid) en het antwoord is ja. Vraag dezelfde burger of hij vindt dat het gemeentebestuur dit stukje extra bescherming als speerpunt op moet pakken, met de daarbij behorende kosten, en het antwoord is nee. De burger heeft, aldus Helsloot, prima door wat belangrijk is, als je de burger er maar op de juiste manier bij betrekt. Dat het veiligheidsbeleid een stuk realistischer kan worden als de wetenschappelijke inzichten daarin meegenomen zouden worden, gaf in de pauze aanleiding tot stevige discussie.
“
Impact sociale media op werkterrein veiligheid Gastspreker Roy Johannink, senior adviseur beleid en onderzoek bij VDMMP, betrok de zaal in zijn stelling dat het nog knap lastig is om te bepalen wat je nodig hebt aan informatie om je werk goed te kunnen doen. Hij heeft het dan over sociale media: welke waarde moet je toekennen aan de informatie die daar rondzingt en hoe kun of moet je daar wellicht zelfs professioneel iets mee. Sociale media als Twitter zijn sneller met informatie dan de officiële kanalen en de traditionele media. Het wordt zelfs een trend om de beelden van een
Exposantinfo
HDEPP: GRIP op Gedrag, GRIP op Veiligheid. Ondanks veiligheidsprocedures gaat het nog te vaak fout. Waarom? Omdat mensen in gevaarlijke situaties vaak anders beslissen dan in de procedures is getraind. HDEPP heeft hiervoor een systeem ontwikkeld dat werkt. Wilt u weten hoe? Neem contact op om uw team te laten excelleren waar het telt! Meer informatie: www.HDEPP.com. Paul Parqui, Commercieel Directeur HDEPP
draaiende camera rechtstreeks op het internet te zetten zodat iedereen real time meekijkt. Omdat het interactieve media zijn met simpele mogelijkheden om informatie snel te delen, kan een bericht een enorm bereik halen. Met name op sites zoals Hulpverleningsforum.nl, waar professionals informatie uitwisselen, maar waar ook geïnteresseerden en rtv-media meekijken, ontstaat vanuit professionele inschattingen al duiding voordat de hulpdiensten er aan toe zijn om er formeel met gevalideerde informatie over te communiceren. Dan is er bij een groot publiek al beeldvorming ontstaan die later moeilijk bij te sturen is. Daar staat tegenover dat er door de opkomst van sociale media een ongekende massa aan informatiebronnen (mediamassa) is ontstaan waar het moeilijk is om er een betrouwbaar platform in te vinden voor informatie en communicatie. Johannink wijst ten slotte op de omgevingsanalyse (wat weet “de omgeving”, hoe reageert ze, hoe moet de professional erop inspelen) als instrument om met deze materie om te gaan.
“
5
Review Business Event
Prof. Dr. Ir. Chris Zevenbergen van de Delft University of Technology, sprak namens het RHEA Consortium en hield zijn publiek voor dat de kans dat er ergens ter wereld een stad onder water komt te staan zo ongeveer eens per jaar is, en dat de realiteit hier gelijke tred mee houdt. Waterveiligheid is daarmee wereldwijd een markt, waar Nederland traditioneel een stevige positie heeft, maar op een aantal fronten helaas niet meer voorop loopt. Nieuwe impulsen zijn nodig en het huidige kabinet heeft dit opgepakt. In het Deltaprogramma 2014 is voor de zogenoemde “meerlaagse” aanpak gekozen (preventie, ruimtelijke inrichting en rampenbeheersing). In onder andere Dordrecht, Marken en de IJssel-Vechtdelta wordt onderzocht hoe combinaties van maatregelen in verschillende lagen kunnen leiden tot afdoende waterveiligheid. Het gaat dan om slimme combinaties voor het bereiken van de waterveiligheidsopgave in het geval dijkversterking tegen grenzen (maatschappelijke weerstand, techniek, kosten) aanloopt en aanvullende maatregelen ten behoeve van waterrobuuste (her)inrichting en vitale en kwetsbare functies nodig zijn. In de business case “Rotterdam the
“
Onze filosofie: elk individu heeft recht op een optimale en comfortabele bescherming op een veilige werkplek. Vandeputte is een voorloper in de ontwikkeling en de distributie van producten en diensten, die zowel de arbeidsveiligheid als het welzijn van de werknemers verhogen. Wij bieden onze klanten een innovatief en kwalitatief hoogstaand totaalconcept aan – van risicoanalyse tot implementatie – waarin we met alle betrokken partijen samen zoeken naar de meest geschikte oplossingen. Meer informatie: www.vdp.com. Tim Henderieckx, Communication Coordinator Vandeputte – Safety Experts
Hague Emergency Airport” (afgekort RHEA) wordt hierop doorgeborduurd. Idee is om het vliegveld en de ruimte eromheen via een geïntegreerde aanpak (infrastructuur die toch op de schop moet) dusdanig her in te richten dat het de eerste Randstadlocatie wordt waar de meerlaagse veiligheid zal worden gerealiseerd. Resultaat zal zijn dat in geval van overstroming of hoogwater deze locatie de voeten droog houdt. Dit alleen is al interessant voor het onderbrengen van vitale onderdelen van bedrijven. In combinatie met het vliegveld is deze locatie ook geschikt als evacuatieplek en voor emergency response activiteiten bij de inzet van Nederlandse middelen voor internationale rescue&relief bij overstromingen.
“
Rotterdam the Hague Emergency Airport
Exposantinfo
En dan kijkt Zevenbergen de zaal in en vraagt: wie van u doet er met ons mee om RHEA nader vorm te geven? Vier bedrijven blijken geïnteresseerd, integrale samenwerking is geboren. Het concept van Emergency Expo werkt.
Onderlinge discussies en napraten met de gastsprekers.
Kim Vrolijk, Accountmanager van Ahoy Rotterdam, vertelt geïnteresseerde bedrijven over de mogelijkheden om deel te nemen aan Emergency Expo.
Veiligheidsmanagement Emergency response is topsport In gesprek met Joost Beerthuis, over de ontwikkelingen in het virtuele trainen. Beerthuis is directeur van E-Semble, een Delfts bedrijf met zo’n 220 klanten in 21 landen, waaronder de Nederlandse veiligheidregio’s. Het bedrijf is 13 jaar geleden begonnen met een visie: hulpverleners en incidentbestrijders helpen om zich door middel van het trainen met 3D simulatiesoftware beter te kunnen voorbereiden op een mogelijk incident. Het bedrijf voert anno 2013 drie producten: de XVR On Scene trainingsmodule voor operationeel/ tactische trainingen aan ovd en bevelvoerder, de resourcemanagement module voor de bestuurlijke beheersing van grootschalig optreden en de XVR CrisisMediamodule, voor crisismanagement. Daarnaast zijn voor offshore, de maritieme sector en petrochemie control room simulaties gebouwd. Emergency response is, aldus Beerthuis, als het bedrijven van topsport.
J. (Joost) Beerthuis M.Sc. E-semble
De topsporter moet er staan op het moment dat het nodig is, de uitvoering moet perfect zijn en hij moet heel veel trainen om dat topniveau te bereiken en te onderhouden. Het doel van trainen is een dermate geoefendheid in de procedures te verwerven dat ze bij een incident een automatisme zijn en geen aandacht meer vragen, zodat de professional zich volledig kan focussen op de afhandeling van het incident zelf. Omdat je alles wat je moet doen voor de eigen veiligheid en alles wat je moet doen voor de mensen waarvoor je verantwoordelijk bent, al in je ruggenmerg hebt zitten. Beerthuis was in de jaren tachtig zelf adviseur gevaarlijke stoffen in de regio Rotterdam-Rijnmond. Hij is er zo’n 180 keer uitgerukt, maar ervoer dat hij pas na zo’n dertig uitrukken het vak volledig in de vingers had. In die periode waren er nog vele incidenten in de Rotterdamse haven en was het mogelijk om tot zo’n leercurve te kunnen komen. Inmiddels is de veiligheid er toegenomen en zal het veel lastiger zijn voor een professional om de ervaring binnen zijn normale werkzaamheden te ontwikkelen. Oefenen is daarom van groot belang om excellent te worden in zijn werk.
Virtueel trainen helpt daarbij, maar is ondersteunend aan de praktijk. De combinatie van fysieke en virtuele training versterkt elkaar daarbij. Verschillende academische en trainingscentra in de wereld gebruiken XVR software dan ook naast hun fysieke trainingen. Waarom moet elke professional op het gebied van safety en security in zijn/haar agenda plannen om Emergency Expo te bezoeken? Omdat de bezoeker tijdens Emergency Expo unieke zaken gaat zien en meemaken. Uniek, omdat Emergency Expo vanuit samenwerking tot stand komt en men tijdens de expo samen zal werken in presentaties, workshops en het kennisprogramma. De bezoeker gaat interactief ervaren dat samenwerken (binnen de overheidslagen en -kolommen, maar ook tussen de kolommen en tussen overheden en bedrijfsleven) efficiënt werkt en loont. Het wordt daar zichtbaar en interactief gemaakt. Wat gaat u laten zien? Naast de normale toepassing van onze producten zullen we ook veel aandacht hebben voor state of the art ontwikkelingen waar wij vanuit E-semble aan werken op het gebied van Virtual Reality. Zo wordt momenteel in speciale projecten gewerkt aan een natuurbrandsimulator en aan simulators die de verspreiding en gevolgen van grote gaswolken en van overstromingen weergeven Ook zijn er technologische ontwikkelingen zoals webbased & e-learning waardoor studenten op afstand (zelf) een training in de software kunnen doorlopen. Tevens zal, uiteraard, de samenwerking gezocht worden voor gezamenlijke workshops.
7
Bedrijfshulpverlening
BHV in verandering
Bedrijfshulpverlening en bedrijfsnoodorganisaties in de (chemische) industrie moeten zich voorbereiden op een aantal nieuwe ontwikkelingen. Zo wordt duidelijk in een gesprek met Koos Pulleman, directeur van het NIBHV, het kenniscentrum voor bedrijfshulpverlening. De overheid legt nadrukkelijk meer eigen verantwoordelijkheid voor veiligheid bij de bedrijven. Op basis van risicoanalyses richt de overheid (brandweer en inspectie) zich meer op bedrijven die veel met gevaarlijke stoffen werken. De inspectie houdt meer toezicht op naleving van de BRZO en ARIE- regelgeving. Daarbij ligt de focus op bescherming van de veiligheid en gezondheid van de werknemers en omwonenden. De nieuwe doctrine van de brandweer zal meer zijn gericht op het voorkómen van incidenten en het leggen van prioriteit bij het redden van mensen. Het veiligstellen van zaken die essentieel zijn voor het kunnen starten na een noodsituatie, wordt bij het bedrijf zelf neergelegd.
De uitdaging voor de overheidsbrandweer, de bedrijfsbrandweer, bedrijfsnoodorganisatie (BNO) en de BHV is om afspraken te maken over wie, wat op een veilige manier kan doen als zich een incident voordoet. Risicoanalyses en maatscenario’s vormen daarbij het uitgangspunt voor alle betrokkenen. Deze nieuwe visie leidt tot nieuwe manieren van opleiden en oefenen. Rondom dit thema is recent een samenwerking op gang gekomen tussen VNCI – de koepelorganisatie van de chemische industrie – , het IFV – het instituut fysieke veiligheid – en het NIBHV om gezamenlijk te investeren in kennis en opleidingen. Veiligheid als gezamenlijke verantwoordelijkheid. Het uitgangspunt is dat bedrijven kunnen opleiden en oefenen op een wijze die aansluit bij hun risico’s, organisatie en middelen. In het verlengde hiervan ligt een tweede grote verandering voor BHV gericht op het voorkómen van incidenten. Om in een noodsituatie oog te hebben voor de bedrijfscontinuïteit, moet van tevoren duidelijk zijn waar de prioriteiten liggen. De doorsnee risk manager werkt aan het voorkomen van noodsituaties. Maar er is ook veel winst te behalen als werknemers weten wat ze in een noodsituatie kunnen doen voor zichzelf en, als het veilig kan, voor het bedrijf. BHV’ers zouden daarin als coach kunnen optreden.
Waarom moet elk hoofd BHV en elke operationeel leidinggevende VCA een bezoek aan Emergency Expo brengen? Wat verwacht u er zelf te vinden? Op Emergency Expo zal zichtbaar zijn hoe bedrijven en overheden samenhang realiseren tussen BHV en de hulpdiensten en hoe zich dat vertaalt in opleidingen en natuurlijk alle innovaties op BHV-gebied. Wat gaat u laten zien? Onze kennis gaat steeds meer de deur uit als branchegerichte maatwerkopleidingen. Wij zullen de bezoekers en deelnemers daarmee kennis laten maken.
K. (Koos) Pulleman NIBHV
Bezoekersprofiel Emergency Expo richt zich voornamelijk op bestuurlijk betrokkenen bij calamiteiten en in de tweede plaats op uitvoerende partijen: • Beleidsmakers bij gemeenten, provincies en overheid, Krijgsmacht, AIVD, OM, KLPD • Veiligheidsmanagers in risicogebieden (petrochemie, offshore, kerncentrales, nutsbedrijven) • Rail- en (water)wegbeheerders, lucht- verkeersleiding, meteorologische instituten, haven- en luchthavenautoriteiten • Beslissers/officieren bij hulpdiensten (politie, brandweer, ambulances/GHOR)
Ivo Opstelten Minister van Veiligheid en Justitie: “Als zich een noodtoestand, calamiteit of ramp voordoet, dan is het van het allergrootste belang dat alle betrokkenen binnen een zo kort mogelijk tijdsbestek de situatie kunnen overzien en afdoende maatregelen kunnen treffen. Dat vergt coördinatie en samenwerking van publieke en private diensten met als doel effectieve inzet ter voorkoming en bestrijding van verdere escalatie. Emergency Expo biedt een platform voor rampenbestrijding en crisisbeheersing en is een uitstekende gelegenheid voor uitwisseling van kennis, ervaring en nieuwe inzichten. Graag roep ik u dan ook op deel te nemen aan dit belangwekkende initiatief”. Minister Opstelten en Burgemeester van Rotterdam Aboutaleb zullen de opening van Emergency Expo verrichten.
• Preventiefunctionarissen en docenten • Hulporganisaties (Rode Kruis, KNRM, zorgverleners/ziekenhuizen)
Adviescomité
• Uitvoerend personeel hulpdiensten
Het projectteam van Emergency Expo wordt bij de conceptontwikkeling en de totstandkoming van het kennisprogramma ondersteund door afgevaardigden van exposanten, bezoekers, opleiders en brancheverenigingen. Het adviescomité adviseert aan de hand van marktontwikkelingen gevraagd en ongevraagd over de te volgen strategie. De volgende leden hebben zitting in het comité:
• Uitvoerende partijen (branddetectie, beveiliging)
BHV Platform
Steven van der Minne
Oud-directeur IRO (Industriële Raad voor de Olie- en Gasindustrie)
Erasmus Universiteit Rotterdam
Plato Universiteit Leiden
E-semble
Restment Holding
Falck Nederland
Rotterdam The Hague Airport
NIBHV
Veiligheidsregio Rotterdam Rijnmond
Nsecure
Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid
Roel Pieterman
Joost Beerthuis
Jaap van Lakerveld Leo Zwagemaker
Richard Mildenberg
Exposantenprofiel
Hans de Boer
Roland Wondolleck
Koos Pulleman
Arjen Littooij
Circa 150 aanbieders op het gebied van:
• Preventie: risicoanalyse en -management, detectie, signalering, observatiemiddelen, beveiliging, verzekeringen
• Bestrijding: blus- en bestrijdingsapparatuur, vervoersmiddelen, persoonlijke beschermingsmiddelen, communicatieapparatuur, medische apparatuur
Jan Winus van Roode
Chris Dekkers
Datum: 8, 9 en 10 april 2014 Locatie: Ahoy Rotterdam, Hal 3, 5 en 6 Toegang: Emergency Expo is gratis toegankelijk voor professionals na voorregistratie
• Nazorg: bergings- en reddingsmiddelen, eerste hulpmiddelen, psychische hulp, bevolkingszorg, onderzoek
• Kennis: informatiesystemen, simulatietechniek, certificering, opleidingen, consultancy en brancheverenigingen
STRATEGISCH PARTNER
Bel voor meer informatie over deelnemen aan Emergency Expo: 010 – 293 32 53 of stuur een e-mail naar:
[email protected]
www.emergencyexpo.nl Openingstijden Dinsdag 8 april: 10:00 – 18:00 uur Woensdag 9 april: 10:00 – 18:00 uur Donderdag 10 april: 10:00 – 18:00 uur
CONGRESPARTNER
STRATEGISCH MEDIAPARTNER
@Emergency_Expo
organisator