Werkblad 7 Ω Oorlog en crisis Ω Les 1: De Eerste Wereldoorlog
een zee van tijd
Naam:
Het begin van de Eerste Wereldoorlog Rond 1900 zijn er twee kampen in Europa. Rusland, Frankrijk en GrootBrittannië aan de ene kant. OostenrijkHongarije en Duitsland aan de andere. Deze twee kampen maken steeds ruzie met elkaar. In 1914 wordt de Oostenrijkse troonopvolger Frans-Ferdinand vermoord in Sarajevo (Bosnië). Oostenrijk geeft Servië de schuld. Weer een reden voor de twee kampen om ruzie te maken. Die ruzie leidt tot de Eerste Wereldoorlog.
1
een zee van tijd
Moord in Sarajevo.
Wat is de aanleiding tot de Eerste Wereldoorlog?
De moord op Frans-Ferdinand van Oostenrijk. Er zijn ook landen die neutraal blijven. Zij kiezen geen partij in de oorlog. Nederland hoort bij die landen, net als Zweden en Zwitserland.
2
Wat betekent neutraal?
Neutrale landen kiezen geen partij in de oorlog. Te paard en te voet In een oorlog werd altijd man tegen man gevochten. Soldaten trokken te voet (infanterie) en te paard (cavalerie) op de vijand af. Door de uitvindingen in de negentiende eeuw verandert dat. De artillerie speelt een steeds grotere rol. Met de mitrailleur kunnen snel veel schoten achter elkaar worden afgevuurd.
3
Kleur het rondje bij het goede antwoord. Vechten met artillerie betekent: ❍ te voet vechten. ❍ vechten met paarden. ❍ ✘ vechten met vuurwapens. ❍ vechten met messen.
Een zee van tijd Ω werkbladen Ω groep 8 Ω © Uitgeverij Zwijsen B.V. Ω www.eenzeevantijd.nl
Werkblad 8 Ω Oorlog en crisis Ω Les 2: De oorlog in Nederland
een zee van tijd
een zee van tijd
Naam:
Rond 1900 zijn mannen in Nederland verplicht om een tijd in het leger te gaan. Als ze naar huis mogen, houden ze hun uniform. Als het oorlog is, worden ze opgeroepen. Omdat ze hun uniform nog hebben, kunnen ze meteen het leger in. Mannen oproepen voor het leger in oorlogstijd heet mobiliseren. In 1914 breekt de Eerste Wereldoorlog uit. Het leger moet onze grenzen beschermen. Daarom worden mannen tot 40 jaar gemobiliseerd.
1
Kleur het rondje bij het goede antwoord. Wat betekent mobiliseren? ❍ ✘ Mannen oproepen voor het leger in oorlogstijd. ❍ Mannen onze grenzen laten beschermen. ❍ Mannen het leger in laten gaan. ❍ Mannen hun uniform laten houden.
Op rantsoen Fabrieksarbeiders moeten het leger in. Schepen die producten naar Nederland vervoeren, worden aangevallen door de Duitsers. De producten verdwijnen in zee. Er zijn nog maar weinig producten te koop in Nederland. Om alles eerlijk te verdelen, worden producten gerantsoeneerd. Iedereen krijgt bonnen. Met die bonnen kan iedereen evenveel koffie, thee, brood en boter kopen.
2
Mag je zelf weten wat je met een bon koopt, denk je?
Op de bon staat wat je ermee kan kopen.
Een zee van tijd Ω werkbladen Ω groep 8 Ω © Uitgeverij Zwijsen B.V. Ω www.eenzeevantijd.nl
Werkblad 9 Ω Oorlog en crisis Ω Les 3: Eén dag
Naam:
Loopgraven.
een zee van tijd
een zee van tijd
Loopgraven In de Eerste Wereldoorlog wordt er gevochten vanuit loopgraven. Aan de ene kant van een gebied zitten de Duitse soldaten in loopgraven. Aan de andere kant van dat gebied zitten de Fransen in loopgraven. Vanuit de loopgraven beschieten ze elkaar, soms dagenlang. Soms proberen ze het gebied over te steken om dichterbij de vijand te komen. Ze kunnen de vijand dan beter beschieten. Veel soldaten verliezen zo hun leven.
1
Het is niet veilig om de loopgraven te verlaten. Waarom doen sommige soldaten dat dan toch?
Ze proberen dichter bij de vijand te komen. Van dichtbij kunnen ze beter schieten.
Wapenstilstand In 1918 wordt een wapenstilstand gesloten. Duitsland geeft het op en vecht niet meer. De oorlog is afgelopen. Er zijn heel veel doden gevallen in de Eerste Wereldoorlog. In de Verenigde Staten, Frankrijk en Groot-Brittannië is het feest.
2
Kleur het rondje bij het goede antwoord. Wat betekent ‘er is een wapenstilstand gesloten’? ❍ Er wordt feest gevierd in een aantal landen. ❍ ✘ Er wordt niet meer gevochten. ❍ Er zijn veel doden gevallen. ❍ De Verenigde Sten, Frankrijk, Groot-Brittannië en Duistland zijn vrienden.
Een zee van tijd Ω werkbladen Ω groep 8 Ω © Uitgeverij Zwijsen B.V. Ω www.eenzeevantijd.nl
Werkblad 10 Ω Oorlog en crisis Ω Les 4: De vrede en de gevolgen
een zee van tijd
een zee van tijd
Naam:
Verdrag van Versailles In 1919 wordt de vrede gesloten in Versailles. Duitsland krijgt de schuld van de oorlog en moet de andere landen betalen.
1
Kan Duitsland andere landen betalen, denk je?
Nee, Duitsland is arm. Zwarte donderdag Na de Eerste Wereldoorlog ontstaan er in de Verenigde Staten veel nieuwe bedrijven. Mensen met geld kopen een stukje van zo’n bedrijf. Zo’n stukje heet een aandeel. Het gaat heel goed. De aandelen worden steeds meer waard. Mensen worden rijk. En steeds meer mensen kopen aandelen. Totdat er problemen ontstaan in de industrie. In één klap zijn de aandelen niets meer waard. Dat gebeurt op 24 oktober 1929: zwarte donderdag.
New York City.
2
Waarom kopen mensen steeds meer aandelen?
Ze willen snel rijk worden.
Een zee van tijd Ω werkbladen Ω groep 8 Ω © Uitgeverij Zwijsen B.V. Ω www.eenzeevantijd.nl
Werkblad 11 Ω Oorlog en crisis Ω Les 5: De crisisjaren
een zee van tijd
een zee van tijd
Naam:
Werkloosheid In Nederland is er in de dertiger jaren weinig werk. Veel mensen zijn werkloos. Het is heel moeilijk om aan werk te komen. Om te kunnen wonen en eten, kunnen werklozen geld krijgen. Maar niet zomaar. Bij het stempellokaal moeten ze elke dag een stempel halen. En daar staan hele lange rijen. Als je een stempel mist, krijg je geen geld.
1
Wat zie je op de tekening?
Mensen staan in de rij te wachten voor het stempellokaal.
2
Waarom moeten werklozen elke dag een stempel halen?
Als ze elke dag naar het stempellokaal moeten, kunnen ze niet stiekem werken.
Een zee van tijd Ω werkbladen Ω groep 8 Ω © Uitgeverij Zwijsen B.V. Ω www.eenzeevantijd.nl
