Colofon
Wat doet de VSOP?
Dit ledenbulletin is een uitgave van de Vereniging van
De Vereniging Vrienden van de Stadsschouwburg en De Oosterpoort wil het culturele leven in Groningen en omgeving bevorderen, m.n. door het deelnemen eraan te stimuleren. Zij doet dit door:
Vrienden van de Stadsschouwburg en De Oosterpoort - kortweg VSOP - met het doel de leden van de Vereni ging te informeren over het reilen en zeilen van de Vereniging en haar bestuur. Het verenigingsjaar loopt van 1 augustus t/m 31 juli. Meer informatie op www.vsop-groningen.nl
Contactadres Vrienden van de Stadsschouwburg en De Oosterpoort Postbus 775 9700 AT Groningen e-mail:
[email protected] Adreslijst bestuursleden per 1 december 2009
• het organiseren en/of subsidiëren van inleidingen en nagesprekken bij theatervoorstellingen en concerten; • het uitgeven van een seizoensbrochure met een keur aan belangwekkende theatervoorstellingen en concerten; • het uitgeven van een ledenbulletin met daarin o.a. aandacht voor bijzondere culturele activiteiten en achtergrondinformatie over de gebouwen en de medewerkers; • te fungeren als klankbord voor de leden en de directie van de Stadsschouwburg en De Oosterpoort, zowel wat betreft het aanbod als de faciliteiten.
Titia Faber, voorzitter Het Want 37 9733 BC Groningen 050 5496062 Yvonne Stoffers, secretaris Lichtboei 145 9732 JH Groningen 050 5412891 Hendrik van Tijum, penningmeester Scharenhulsedijk 12 9321 XR Peize 050 5019269 Ate de Haan Etstoel 31 9481 GP Vries 0592 543367 Jan Marrink Thorbeckelaan 9 9722 NA Groningen 050 5253043
Daarnaast organiseert de Vereniging jaarlijks een aantal excursies en biedt daarmee haar leden de mogelijkheid cultureel interessante voorstellingen, die niet in Groningen te zien zijn, elders te bezoeken.
inhoud
nummer 33 - september 2010
2
UITNODIGING LEDENVERGADERING 7 NOVEMBER 2010
3
JAARVERSLAG 2009-2010
4
VERSLAG EXCURSIE STOPERA ‘TURANDOT’
6
VERSLAG EXCURSIE AMSTERDAM ‘EEN CHINESE KING LEAR’
7
INTERVIEW MET HENK KUIPER, PROGRAMMEUR STADSSCHOUWBURG
8
NOORD NEDERLANDS TONEEL - ALICE IN WONDERLAND
10
NOORD NEDERLANDSE DANS - TIDAL
12
EXCURSIE DE DOELEN: MAHLER & THOMAS HAMPSON
14
WARM AANBEVOLEN!
Eindredactie: Jan Marrink
Beste Vrienden, Beste Vrienden, Zoals altijd ontvangt u ook nu weer een Vriendenbulletin aan het begin van het nieuwe theaterseizoen. Weer een seizoen met veel aantrekkelijke theater- en muziekuitvoeringen. Velen van u hebben zich daarvoor al van goede plaatsen verzekerd door kaarten uit onze brochure te bestellen. De seizoensbrochure bevatte al een grote selectie van interessante voorstellingen, maar er zijn er natuurlijk meer. In de rubriek ‘Warm aanbevolen’ vindt u wellicht iets van uw gading. Henk Kuiper werd dit voorjaar benoemd als programmeur van de Groningse Schouwburg. Hij is de opvolger van René van der Pluijm, die programmeur is geworden in de Amsterdamse Schouwburg. Jan Skolnik, oud bestuurslid van wiens hand u inmiddels al menig interview in ons bulletin heeft kunnen lezen, had een geanimeerd gesprek met hem. Het Noord Nederlands Toneel en Noord Nederlandse Dans, beide huisgezelschap van de Stadsschouwburg, openen het nieuwe seizoen in oktober met respectievelijk Alice in Wonderland naar Lewis Caroll en Tidal met Nynke Laverman en choreografie van Stephen Shropshire. Van beide voorstellingen vindt u een artikel in dit bulletin. Verder treft u de uitnodiging aan voor de jaarlijkse algemene ledenvergadering en tevens het jaarverslag 2009-2010. Als u geïnteresseerd bent in het reilen en zeilen van de vereniging en met andere leden wilt kennismaken, moet u zeker op zondagmiddag 7 november naar De Oosterpoort komen. Na afloop van de ledenvergadering willen we u dit jaar kennis laten maken met het gezelschap Noord Nederlandse Dans. Stephen Shropshire, choreograaf en artistiek leider, en Brigitte de Goeij, zakelijk leider, zullen vertellen over hun werk. Tijdens de vakantieperiode heeft het bestuur niet stilgezeten, dus staan er voor het komende seizoen weer enkele interessante excursies op het programma. U kunt er alles over lezen in dit bulletin, waarin ook nog twee excursieverslagen van het vorige seizoen zijn opgenomen. We wensen u een mooi uitgaansseizoen toe en zullen u op 7 november graag ontvangen op de algemene ledenvergadering. Het bestuur
1
Uitnodiging voor de Algemene Ledenvergadering zondag 7 november 2010. Plaats: Ronde kamer in De Oosterpoort (trap op bij het restaurant, en borden volgen). Tijd: 15.00 uur
Na afloop van de ledenvergadering zullen Stephen Shropshire, choreograaf en artistiek leider en Brigitte de Goeij, zakelijk leider, vertellen over hun werk bij Noord Nederlandse Dans.
AGENDA VAN DE ALGEMENE LEDENVERGADERING 1. Opening en vaststelling van de agenda 2. Verslag vergadering 1 november 2009 (afgedrukt in het ledenbulletin van februari 2010) 3. Jaarverslag seizoen 2009-2010 (afgedrukt in dit ledenbulletin) 4. Financieel verslag seizoen 2009-2010 en begroting 2010-2011 a. presentatie van het verslag (kopieën van dit verslag worden voor het begin van de vergadering uitgereikt. Leden die het van te voren willen lezen wordt verzocht contact op te nemen met de penningmeester Hendrik van Tijum, tel: 050 5019269, e-mail: hendrik@ vantijum.nl) b. verslag kascommissie c. goedkeuring verslag / décharge penningmeester d. décharge kascommissie / benoeming nieuwe kascommissie e. begroting 2010-2011 5. Samenstelling bestuur: aftreden Hendrik van Tijum en tweede termijn van Ate de Haan 6. Wat verder ter tafel komt 7. Rondvraag 8. Sluiting S.v.p. aanmelden voor de vergadering, via e-mail:
[email protected] of bij: Titia Faber, Het Want 37, 9733 BC Groningen, tel. 050 5496062
2
Jaarverslag 2009-2010 Bestuur Het nieuwe bestuursjaar begon zeer verdrietig met het overlijden van ons gewaardeerde en altijd opgewekte, positieve bestuurslid Margriet Nieuwenhuis. We hebben haar herdacht in de Algemene ledenvergadering op zondag 1 november 2009. Het bestuur, dat door de ziekte van Margriet Nieuwenhuis functioneerde met slechts 3 leden, had een oproep gedaan in het bulletin voor versterking. Dit had twee aanmeldingen als resultaat, zodat op 1 november met algemene stemmen Yvonne StoffersAdema en Jan Marrink toetraden tot het bestuur. Na afloop van het officiële gedeelte hield René van der Pluijm, voormalig programmeur van de Stadsschouwburg in Groningen een interessante en informatieve lezing over zijn afwisselende werk als programmeur in de Stadsschouwburg. De opkomst van deze ALV was, net als het jaar ervoor, vrij groot: er waren 28 personen, waarvan 3 bestuursleden. In het verenigingsjaar 2009-2010, dat liep van 1 augustus 2009 tot 31 juli 2010 is het bestuur negenmaal bijeen geweest voor een vergadering. Aandachtspunten waren o.a. de excursies voor het lopende en komende seizoen, de selectie van de voorstellingen voor de seizoensbrochure, de samenstelling en inhoud van de bulletins en het werven van nieuwe bestuursleden. Een delegatie van het bestuur heeft ook viermaal overleg gepleegd met de directeur van de Stadsschouwburg en De Oosterpoort, Nynke Stellingsma, over diverse zaken, o.a. de toekomstplannen en personele veranderingen in De Oosterpoort en de Stadsschouwburg, de lunchconcerten, de bereikbaarheid van de VSOP via de website van De Oosterpoort en de veranderingen in de wijze van bestellen van kaarten voor de voorstellingen.
Oosterpoort bestond uit 8 concerten in de grote zaal en 17 in de kleine en 1 concert in de Martinikerk. Het totale aantal bestelde kaartjes, dat al enkele jaren een daling vertoonde, was dit jaar weer iets lager. In totaal werden 1132 kaartjes besteld door 124 bestellers (vorig jaar 1191 door 118 bestellers) als volgt verdeeld: 641 voor de schouwburg (vorig jaar 636), 491 voor De Oosterpoort (vorig jaar 555). De populairste toneelvoorstellingen waren Kinderen van de Zon en Lente. Verder was er grote belangstelling voor Opera Zuid met Der Rosenkavalier en de Nationale Reisopera met La Bohème. Ook voor Het Nationale Ballet & Holland Symfonia en Noord Nederlandse Dans met Nynke Laverman was veel animo. In de grote zaal waren het Orkest van de 18e eeuw & Thomas Zehetmair, The Orchestra of the Age of Enlightenment en het Rias Kammerchor favoriet, maar voor het concert in de Martinikerk met het Choir of King’s College Cambridge kwamen de meeste aanvragen. In de kleine zaal was veel belangstelling voor de Cubaanse meesterpianist Jorge Luis Prats en het Jerusalem Quartet & Menahem Pressler.
Excursies In dit verenigingsjaar werden 4 excursies georganiseerd. Op 26 september ging de eerste excursie, in samenwerking met de Stadsschouwburg, naar Das Rheingold van Wagner in het nieuwe Nationaal Muziekkwartier in Enschede. De tweede excursie voerde ons naar Oldenburg, waar La Fête van Rameau werd opgevoerd. In februari ging de tocht naar Amsterdam, naar het Muziekgebouw aan ’t IJ. Hier zagen we de bijzondere opvoering van Li’er wang (King Lear) ter gelegenheid van het China Festival. En tenslotte genoten we in mei in het Muziektheater in Amsterdam van Turandot van Puccini.
Tenslotte Informatie In september en februari is een ledenbulletin verschenen waarin de leden werden geïnformeerd over het reilen en zeilen van de vereniging en de activiteiten. Deze werden ook op de website aangekondigd. De seizoens-brochure met een selectie uit het aanbod van de Stadsschouwburg en De Oosterpoort werd begin mei verstuurd. Het aanbod in de brochure bevatte de volgende voorstellingen in de schouwburg: 14 toneelstukken, 4 dansvoorstellingen, 4 opera’s en 2 muziektheater. Het aanbod aan concerten in De
Het aantal leden van de VSOP is stabiel gebleven, op dit moment zijn het er 415. Het bestuur bestond dit jaar weer uit 5 leden. In november zal de penningmeester aftreden, na twee periodes van vier jaar bestuurslid geweest te zijn. Pogingen om Vrienden voor een bestuursfunctie te interesseren hebben tot nu toe weinig succes gehad. Willen we de VSOP activiteiten, zoals verwoord in onze Doelstellingen, echter blijven voortzetten, dan is bestuursuitbreiding dringend gewenst.
3
TURANDOT – GIACOMO PUCCINI VERSLAG EXCURSIE MUZIEKTHEATER AMSTERDAM
Op 18 mei 2010 vereerde de VSOP de
bleef onvoltooid. Dé uitdaging voor lieden die staan te popelen het werk alsnog te voltooien, wat helaas vaker Stopera met een bezoek. Niet dat wij in het neerkomt op ‘afmaken’. Noorden veel te kort komen op cultuurgeAlfano werd, door Toscanini zelf, verzocht het werk bied, maar het is ook leuk af en toe elders de te voltooien. Hij was toen al een componist met een behoorlijke staat van dienst en tevens bevriend met krenten uit de pap te pikken. Dat betrof deze Puccini, een goede keus dus. Hij kweet zich nauwgezet van zijn taak. Toscanini vond het echter tweemaal keer de opera TURANDOT en wel die van niks en ook nog te lang! Tot ontsteltenis van Alfano Giacomo Puccini. schrapte hij hele passages. Pas in 1982 kwam de verloren geachte complete partituur alsnog, bij toeval, tevoorschijn. De reis vond plaats in een nieuwe roomwitte coach Zoals overbekend is, tikte Toscanini na de scene van van Arriva. We zoefden meer dan we reden. De de dood van Liú, tot verbijstering van orkest en puMAN bus was recentelijk geassembleerd in Turkije, bliek abrupt af. Hij draaide zich om naar het publiek ‘Turkenbus’ kreeg daardoor een geheel nieuwe en sprak: “Hier eindigt de opera omdat de maestro betekenis. Gezagvoerder Bos, (“zeg maar Gerrie”) op dit punt is gestorven”. Hij negeerde het werk van gaf zijn CV inclusief zijn huwelijkse staat en het tal Alfano volledig. Enkele dagen later werd eveneens in zijner kinderen. Dhr. Marrink (“zeg maar Jan”) kon de Scala de (verkorte) versie van Alfano alsnog opgeniet achterblijven. Minder mooi trekje: hij dreigde op voerd, ditmaal onder leiding van Ettore Panizza. Het voorhand dat er ‘vrijwilligers’ verwacht werden voor werd direct een (wereld) succes, maar de vernedering het maken van een verslag. Mocht het animo te klein Alfano aangedaan heeft hem zijn leven lang achterzijn dan zou hij hoogst persoonlijk op de terugreis volgd. Helaas is van die eerste uitvoeringen bijzonder zelf wel iemand aanwijzen. Het werd ‘vrijwilliger weinig vastgelegd. Het blijft dus gissen. nr. 10’. Daarmee wordt tegelijk de ontspannen sfeer Nu zouden wij dus kennis maken met een nieuwe geschetst, kenmerkend voor deze uitstapjes. slotscene uit 2001 van de hand van Berio. Alle Nu de opera zelf. Daar is enorm veel over te vertellen, recensies betreffende deze, door de Nederlandse Opera m.m.v. het Rotterdams Philharmonisch Orkest maar dat is hier noch de plaats noch de bedoeling. uitgebrachte Turandot, opgezweept door Yannick In ’t kort: Het libretto was gebaseerd op een Perzisch Nézet-Séguin, zijn overwegend lovend. Wij zijn dan sprookje ‘Turandotte’. Het werd door Carlo Gozzi ook helemaal niets te kort gekomen! in 1762 gebruikt voor een toneelstuk. Hiermee zou ik het verslag kunnen Maar bleek dus ook zeer geschikt voor “Hier eindigt de beëindigen. Daardoor meer risico lopend een opera! Onder andere die van Busoni, opera omdat de nog eens de eervolle opdracht te krijgen. welke zijn première in 1917 beleefde Dus neem ik de vrijheid nog wat discuHij volgde meer het originele libretto maestro op dit tabele opmerkingen toe te voegen. Alles in tegenstelling tot Puccini. Die wilde nadrukkelijk op persoonlijke titel! er meer van maken. Hij introduceerde punt is gestorven” Wat betreft het toneel vond ik de symbohoogst persoonlijk de lieflijke slavin liek niet altijd even doorzichtig. U zegt Liú, steun en toeverlaat van de blinde dan terecht: “Moet je ook maar naar de Timur. De jaloerse Adelma, dienstmaagd voorbespreking gaan!” Dat is wel zo, maar ik blijf ook van Turandot werd geschrapt. Ongewild kwam hij van mening dat je, voor het vertellen van bijvoorbeeld daardoor later wel in de problemen, hoe kwam hij een witz, niet eerst de clou uitvoerig dient uit te weer van Liú af? Bovendien bracht zijn keelkwaal leggen. hem in ernstige tijdnood. Toscanini als vriend, was daarvan volledig op de hoogte. Puccini stierf ‘kort na Volgende kwestie: had Lance Ryan echt wel zijn dag? de dood van Liú’. Uit enkele schetsen bleek dat hij nog minstens een grote aria en/of een duet in gedach- Het ‘obligate’ applaus na de Nessun Dorma klonk voor mijn gevoel een beetje mat. Maar daar kunnen ten had gehad. Het is er niet van gekomen, de opera
4
Maria Callas als Turandot
ook andere oorzaken voor aangewezen worden. Pavarotti benadrukt hoe goed hij in de hogere registers is. Het publiek vindt dat doorgaans prachtig en Puccini zelf hield ook wel van wat show. Maar het staat niet zo in de partituur! Domingo e.a. doen het een stuk bescheidener en zeker niet minder mooi. Liú is natuurlijk een droomrol, maar geschikte jonge lyrische sopranen liggen niet voor het oprapen. Ana Maria Martinez deed het ook geweldig (de Stopera heeft wel een vangnet). Ik mocht één keer een versie zien waarbij Liú onverwachts een grote haarspeld uit het kapsel van Turandot griste en zichzelf er vervolgens mee doorstak. Een functionele en mooie symboliek! Lise Lindstrom ziet Turandot niet zozeer als ‘de ijskoude wrede prinses’ maar meer als een slachtoffer van haar elitaire opvoeding. Conform de huidige opvattingen over verknipte zielen? Zij zong haar rol zeer overtuigend, maar wat minder ‘ijzig’. Wellicht werd de omslag na de kus van Calaf (aftershave?) daardoor minder duidelijk. Maar dat kan ook aan de muziek gelegen hebben. Calaf wordt gezien als held, maar hij vertoont veel trekjes van een roekeloze avonturier. Hoe hij zijn identiteit verborgen kon houden, blijft een raadsel. Zou de Chinese inlichtingendienst gefaald hebben bij het checken van de huwelijkskandidaten? Er viel heel wat meer te verdienen dan alleen het hart van
de kroonprinses van China! Wonderlijk dat Calaf ‘als een blok viel’ voor de schoonheid van Turandotte, terwijl zij vrijwel onzichtbaar was in ‘de vermomming van een tot de tanden bewapend oorlogsschip’ (Bela Luttmer in de Volkskrant). Ik heb inmiddels vijf verschillende ‘Turandots’ mogen zien. Er zullen er onder u meerderen zijn die dit aantal verre overtreffen. Over smaak valt niet te twisten, maar ik vind de versie van Berio een beetje te tam. Het is geen Puccini-muziek, te conventioneel. Gelukkig was Berio er zelf wel heel tevreden over (lees Magazine DNO juli 2010). Hij is helaas ook al overleden en wel aan dezelfde kwaal als Puccini! Alles bij elkaar bleef het weer een geweldige muzikale belevenis. Voorlopig prefereer ik de ‘versie Alfano’. Op de terugweg genoten wij van de welhaast traditionele afscheidsdronk, inclusief kaasstengels van grote klasse. Ook mochten wij het nog beleven dat de Ketelbrug niet slechts geopend werd om een fraaie Klipper door te laten, maar daarna zowaar ook weer dichtging! Alles verliep dus op rolletjes, hetgeen altijd betekent dat er veel voorwerk is verricht. Voor allen die daaraan hebben meegeholpen: onze hartelijke dank! George C Kouwenhoven
5
EEN CHINESE KING L E A R Verslag van een excursie
Op zaterdag 13 februari vertrekt een bus vol met VSOP-leden naar Amsterdam om in het Muziekgebouw aan het IJ een voorstelling bij te wonen van King Lear in de vorm van een Chinese opera. Het wordt geen opera zoals wij die gewend zijn, maar een soort éénmans-opera, waarin de acteur, Wu Hsing-Kuo, zijn interpretatie geeft èn door hem bepaalde aspecten van het toneelstuk naar voren worden gebracht. In deze voorstelling wordt, als element van de Chinese opera, meer gebruik gemaakt van dans dan van zang. Elke zin wordt omgezet in een lichaamshouding, elke emotie ten tonele gevoerd door fysieke bewegingen. Hierbij dient de muziek, in het bijzonder het slagwerk als ondersteuning. Het orkest, dat o.a. bestaat uit mondorgel, luit, vedel en slagwerk, is voor de toeschouwers nauwelijks zichtbaar. De acteur varieert snel en virtuoos van de ene rol in de andere: van stoer-mannelijk naar levendig-vrouwelijk, van clown naar machtige leider. Het eerste half uur is eigenlijk een lange monoloog van een pathetische oude heer, waarna King Lear zo goed als niet terugkeert. Het tweede bedrijf is een
6
afwisseling van verschillende van elkaar losstaande elementen, die wat verwarrend kunnen werken, zodat soms onduidelijk is wat uitgebeeld wordt. Bij alle uitbeeldingen bestaat een prima synchronisatie van lichamelijke beweging en muziek. Alle emoties worden op een fijnzinnige manier door lichaamshoudingen uitgebeeld, waarbij de toeschouwer goed dient op te letten omdat de bewegingen, soms lijkend op acrobatiek, snel afwisselen. Ook vertolkt Wu Hsing-Kuo af en toe meer dan één persoon via houding en stem. Het decor dat eenvoudig is gehouden, leidt hierbij nauwelijks af. Ook de muzikanten zijn zo goed als onzichtbaar. Toch vroeg ik mij menigmaal af waarover het ging door de vele afwisselingen en ook door de gedeeltelijke vertaling van de tekst, die op drie schermen geprojecteerd werd. Het geheel was wel erg interessant en boeiend, maar soms moeilijk te begrijpen. Na een rustige bustocht met een drankje en een hapje waren we omstreeks 00.30 uur terug op onze thuisbasis. Jan Vonk
‘BREED IS BEAUTIFUL’ Een gesprek met Henk Kuiper, de nieuwe programmeur van de Stadsschouwburg Als u dit leest, is het seizoen 2010-2011 al begonnen. Dat seizoen is nog grotendeels (wat de Stadsschouwburg betreft) van de hand van René van der Pluijm. Maar zijn opvolger, Henk Kuiper, is dan al hard aan de slag met het seizoen 2011-2012. Voor de opera moet je er als programmeur vroeg bij zijn: Katja Kabanova, La Traviata en Lucia di Lammermoor zijn al gecontracteerd. Dat wordt genieten! Henk Kuiper is de programmeur voor de Stadsschouwburg. Hij kan daarbij zijn kennis en ervaring breed inzetten in nauw overleg met de directie en de andere programmeurs. Hij wil de al ingezette koers van dit theater verder uitbouwen en aanscherpen met nieuwe ideeën. Natuurlijk moet worden gewerkt met budgetten, en een al te lege zaal vindt hij beslist niet leuk (de eenzame toeschouwer overigens ook niet). Niettemin rijzen de vragen: Wat is dat dan wel voor een man en wat mag het publiek van hem verwachten? Henk Kuiper is geboren in 1959 en heeft zijn jonge jaren in Steenwijk doorgebracht. Hij heeft zich laten opleiden tot onderwijzer, maar na enkele jaren inval-activiteiten is hij Nederlands gaan studeren in Groningen. Daar is hij in 1992 in de communicatiewetenschappen afgestudeerd. Als werkstudent was hij 30 uur per week doende in het USVA-theater. Daar kreeg hij de smaak van de theaterwereld wel zeer te pakken. Ook een stage op de marketing-afdeling van De Oosterpoort heeft het hare bijgedragen aan de groei van de passie voor werken in theatersferen. Bij de Twentse Schouwburg werkte hij vijf jaar in vaste dienst als publiciteitsmedewerker annex assistent-programmeur. Allengs kreeg het programmeren de overhand. Daarna volgden vier jaar als programmeur-festivalorganisator bij De Harmonie in Leeuwarden. Vervolgens brak een periode van veel reizen aan (in de zomer en in een Ford Transit camper) en in de winterperiode freelancete hij bij de theaters in Leeuwarden en Enschede. Na deze reisperiode werkte hij kort als freelance-programmeur bij de Odeon/De Spiegel theaters in Zwolle, waarna hij daar in vaste dienst kwam. En toen vertrok René van der Pluijm en Henk Kuiper greep zijn kans om te werken met ruimere budgetten en, nog belangrijker, voor een gretig en nieuwsgierig publiek. Werken bij de Stadsschouwburg in Groningen vormt een extra dimensie voor deze gepassio-
neerde dans- en toneelliefhebber. Hier is het mogelijk nieuwe dingen te ontwikkelen. Hij is onder de indruk van het grote publieksbereik. Er is een mooi toneelaanbod opgebouwd, met 60 à 70 voorstellingen, en ook het Kruithuis doet volop mee. Henk Kuiper is – zegt-ie zelf – een omnivoor. Zijn grote passie is het beeldende, visuele theater, het ‘nouveau cirque’. In het twee-wekelijkse overleg met de andere vier programmeurs (Jeugd & Jongeren, Pop en Wereldmuziek, Klassieke Muziek en de Zakelijke Markt) vindt een weldadige kruisbestuiving plaats. Hij beseft, voor een heel breed publiek te werken. Dan wordt er altijd wel op kwaliteit geselecteerd. Maar….”breed is beautiful”. Zijn motto: Er is maar één goede bezoeker, en dat is een tevreden bezoeker. Hij gaat in de grote culturele centra van Europa op zoek naar wat ‘van over de grens’ in Groningen te zien moet zijn. Dan gaat het vooral over dans en muziektheater. Hij heeft goed contact met de collega’s van de andere schouwburgen: samen weet je meer! Er is een uiterst vruchtbare samenwerking met de artistiek leidster van het Noord Nederlands Toneel, Ola Mafaalani, en met het NND en Club Guy & Roni. Hij is ‘verliefd’ op de intieme sfeer van de Stadsschouwburg, maar beseft ook wel, dat de zichtlijn niet van iedere plaats even goed is. En zijn kijk op onze VSOP? Die is heel positief; het is mooi dat er mensen zijn die meer dan gemiddeld geïnteresseerd zijn in wat de Stadsschouwburg en De Oosterpoort te bieden hebben. Kortom: met Henk Kuiper zien we de theatrale toekomst zonnig in! Jan J.Skolnik
7
ALICE
IN WONDERLAND NOORD NEDERLANDS TONEEL
Het Noord Nederlands Toneel (NNT) opent het nieuwe seizoen 2010-2011 met Alice in Wonderland, bewerkt en geregisseerd door Ko van den Bosch. Deze klassieker uit 1865 van de Britse auteur Lewis Carroll, wordt gezien als een klassiek kinderboek maar is tegelijkertijd een confronterend sprookje voor volwassenen. Alice in Wonderland is zijn eerste regie voor een grote zaalvoorstelling van het Noord Nederlands Toneel. Van den Bosch herschrijft de vertelling van Lewis Carroll op rigoureuze wijze en combineert die met de rauwe en poëtische beeldtaal die we in eerdere Machinefabriekproducties van hem kennen. 8
‘We’re all mad here’
Ko van den Bosch
In Alice in Wonderland tuimelt een klein meisje door een konijnenhol een onbegrijpelijke wereld in. De wereld waar Alice in terecht komt wordt bevolkt door onaangename lui, die dom, gewelddadig, angstig of gestrest zijn. Logica en kennis zijn in Wonderland maar beperkt bruikbaar. Wonderland is dan ook een verhullende benaming: er heerst eerder grimmigheid dan verwondering. Het lijkt de echte wereld wel. De val in Wonderland krijgt een gevaarlijke en absurde wending, wanneer de volwassenen rond Alice niet alleen gek, maar ook onbetrouwbaar blijken. Het Witte Konijn: Ik heb je hier gebracht, in deze ondergrondse kelder. Ik heb alle gaten in de muren gedicht, zodat de tijd tot stilstand komt en niks meer zou veranderen. Om je een meisje te laten blijven. Maar ergens is de tijd door een spleet of een gaatje binnen gesijpeld.
Na zijn studie kunstgeschiedenis en de Rietveldacademie vond Ko van den Bosch zijn weg in de wereld van het theater. Hij maakte naam met zijn roemruchte theatergezelschap Alex d’Electrique, vooral bekend geworden door de onconventionele, rauwe, absurdistische en fysieke manier van stijl van theatermaken. Sinds twee jaar is hij samen met Ola Mafaalani neergestreken in Groningen en maakt hij (als schrijver, bewerker en acteur) vooral voorstellingen in Theater de Machinefabriek. Spraakmakend waren zijn tekst en regie voor zijn laatste voorstelling Low Yo Yo Stuff, een theatrale hommage aan Captain Beefheart met Frank Lammers en de Magic Band in de hoofdrollen.
Lewis Carroll Lewis Carroll stak de draak met de zoetsappige en moralistische kinderliteratuur uit die tijd en zette daar volwassen dialogen vol woordspelingen tegenover. Gecombineerd met de wonderlijke gebeurtenissen lijkt een theaterversie van Alice in Wonderland op het lijf geschreven van Ko van den Bosch. In zijn bewerking stelt hij de vraag ‘Wat als Wonderland niets anders is dan de bizarre, dagelijkse werkelijkheid?’ Alice in Wonderland van het Noord Nederlands Toneel toont de ontwikkeling van een kind in een absurde wereld. Grappig, ja. Pijnlijk, ook. Ko van den Bosch laat zien dat in een wereld zonder zekerheden humor en lef de enige houvasten zijn. Alice in Wonderland, als een dagmerrie van nu, in het nu.
NNT: wereldtoneel voor stad en ommeland Onder leiding van artistiek leider Ola Mafaalani maakt het Noord Nederlands Toneel (NNT) aangrijpende voorstellingen vanuit klassiek, modern repertoire én nieuw geschreven teksten. Als stadsgezelschap wordt niet alleen gespeeld in het eigen Theater de Machinefabriek en de Stadsschouwburg Groningen maar ook op de Grote Markt, de Vismarkt en in de wijken. Samen met het publiek wil het gezelschap de grenzen van theater opzoeken waarin de samenleving zich spiegelt. Dit seizoen wordt het NNT-ensemble (per productie vaak aangevuld met gastacteurs) uitgebreid met twee nieuwe vaste acteurs: Wil van der Meer en Maartje van de Wetering –zij speelt nu de titelrol- die beiden te zien waren in eerdere NNT-voorstellingen.
première Stadsschouwburg Groningen zo 3 oktober, 16.00 uur do 30 sep t/m za 2 okt (try-outs) & di 5 t/m za 9 okt. wo 24 t/m vr 26 nov 20.15 uur kassa (050) 368 0 368 / www.stadsschouwburg-groningen.nl landelijke tournee t/m 11 dec 2010 auteur Lewis Carroll - vertaling Nicolaas Matsier - bewerking en regie Ko van den Bosch - spel Maartje van de Wetering (Alice), Klára Alexova, Malou Gorter, Rory de Groot, Judith de Joode, Wil van der Meer, Joris Smit, – toneelbeeld André Joosten – licht Ko van den Bosch, André Joosten - geluid Jannes Noorman – composities Michel Banabila - kostuums Johanna Trudzinski
9
TIDAL
NOORD NEDERLANDSE DANS & NYNKE LAVERMAN
Op dit moment wordt Tidal gemaakt, de nieuwe voorstelling van Noord Nederlandse Dans. Stadsdichter Anneke Claus kwam langs tijdens een repetitie, sprak met choreograaf Stephen Shropshire, componiste Anne Parlevliet en zangeres Nynke Laverman over de komende voorstelling….
TIDAL – Maak van je hart geen moordkuil
Wat gebeurt er als je je diepste verlangens onderdrukt? Dan komen ze op een dag als monsters naar buiten. Choreograaf Stephen Shropshire ging een samenwerking aan met zangeres Nynke Laverman en componiste Anne Parlevliet om te onderzoeken hoe gefrustreerde dromen via excessen naar loutering en vergiffenis kunnen leiden. Het resultaat van die zoektocht is Tidal, een drieluik in clair-obscur. Shropshire maakte gebruik van divers bronmateriaal, waaronder een liedtekst van Sufjan Stevens die Nynke Laverman in het eerste deel letterlijk uitspelt, tekeningen van Gijs Deddens en een gedicht van Mary Mackey.
Met Laverman tussen de dansers op het podium gaan beweging en geluid een heel concrete dialoog aan. Terwijl de dansers het ene moment dromerig golven, dan weer wild van zich af bijten, laveert zij met haar stem tussen hemels licht en aardedonker. Zangeres en dansers zijn met elkaar verbonden in een wederzijdse afhankelijkheid, waarbinnen de machtsverhoudingen steeds lijken te verschuiven. Je blijft je afvragen wie er iets over wie vertelt, en wie er aan de touwtjes trekt. Daarmee is Tidal behalve een verhaal over goed en kwaad ook een reflectie op het creatieve proces. In deze samenwerking hebben Shropshire, Laverman en Parlevliet hun artistieke grenzen afgetast en opgerekt. Ze hebben daarbij niet geschroomd om lelijk te zijn, maar laten uiteindelijk wel de deur op een kier staan voor iedereen die graag thuis wil komen voor de broodnodige troost. Is het beest getemd, dan klinkt er een hoopvol lied. Anneke Claus
Tidal gaat op donderdag 21 oktober in de Stadsschouwburg Groningen in première, en ook vrijdag 22 en zaterdag 23 oktober nog in de stad. Daarna is Tidal tot 3 februari 2011 in Nederland op tournee. Voor uitgebreide informatie en speellijst kunt u kijken op www.noordnederlandsedans.com; ook is Noord Nederlandse Dans sinds kort te volgen op twitter: nndgroningen en facebook voor de allerlaatste nieuwtjes!
10
Foto’s Karel Zwaneveld
11
MAHLER KINDERTOTENLIEDER & THOMAS HAMPSON
EXCURSIE DE DOELEN ROTTERDAM - DINSDAG 1 FEBRUARI 2011 Gustav Mahler overleed in 1911. In 2011 zal dus zijn 100e sterfjaar worden herdacht. De Rotterdamse Doelen staat daarbij stil met een bijzonder Mahlerconcert, waarbij naast een uitvoering van de 10e symfonie zijn Kindertotenlieder staat geprogrammeerd in een uitvoering met niemand minder dan bariton (Sir) Thomas Hampson! Het VSOP-bestuur is er in geslaagd om voor dit concert 50 kaarten te reserveren teneinde haar leden in staat te stellen dit bijzondere optreden live mee te maken. Rotterdam ligt weliswaar niet ‘naast de deur’, maar de échte liefhebber zal een dergelijke reis er graag voor over hebben nemen wij aan. Bovendien is het orkest er een van internationale allure, één van de orkesten die op het allerhoogste niveau musiceren: het Tsjechisch Filharmonisch Orkest uit Praag met hun chef Eliahu Inbal!
12
Kindertotenlieder De Kindertotenlieder is een gedichtencyclus van Friedrich Rückert, die in 1872 postuum werd uitgegeven. In deze gedichten verwerkte hij zijn persoonlijke ervaring met het noodlot dat twee keer in zijn gezin toesloeg. De Kindertotenlieder zijn vooral bekend gebleven als orkestliederen van Gustav Mahler. Mahler was een groot bewonderaar van Rückert, wiens werk hij vanaf 1901 op muziek zette. Volgens zijn zeggen was Rückerts werk lyriek uit de eerste hand en al het andere lyriek uit de tweede hand. Mahlers cyclus van vijf Kindertotenlieder ontstond na de vijf zelfstandige Rückert-Lieder. Ze gingen in 1905 in Wenen in première. De eerste dichtregel van elk lied luidt: 1. Nun will die Sonn’ so hell aufgeh’n 2. Nun seh’ ich wohl, warum so dunkle Flammen 3. Wenn dein Mütterlein 4. Oft denk’ ich, sie sind nur ausgegangen! 5. In diesem Wetter, in diesen Braus
EXCURSIE DE DOELEN ROTTERDAM DINSDAG 1 FEBRUARI 2011
Symfonie nr. 10 De Tiende Symfonie in Fis van Gustav Mahler is het laatste werk waaraan hij in 1910 begon. Mahler had een schets gemaakt van de totale symfonie. Doordat hij echter nog delen van zijn 9e symfonie wilde reviseren, stopte hij met het werk aan de 10e. Mahler stierf op 18 mei 1911 en heeft derhalve het werk niet af kunnen maken. Mahler heeft het eerste deel, Adagio vrijwel geheel kunnen orkestreren, evenals het grootste gedeelte van het tweede deel en de eerste 30 maten van het korte centrale deel Purgatorio. De rest stond al wel op papier, maar rudimentair genoteerd (slechts melodielijnen), met nog lang niet voldoende aanwijzingen om door een symfonieorkest te kunnen worden uitgevoerd. Het eerste deel is een tijd lang als los muziekstuk uitgevoerd. Alma Mahler, zijn weduwe, heeft de uitvoering van de afgeronde gedeelten lang tegengehouden. De Britse musicoloog Deryck Cooke heeft aan de hand van de notities van Mahler, samen met dirigent en componist Berthold Goldschmidt, een versie met alle delen gemaakt die geschikt is voor uitvoering. De eerste uitvoering van deze versie vond plaats op 13 Eliahu Inball augustus 1964 tijdens een concert van de Londense Proms door het London Symphony Orchestra onder leiding van Goldschmidt. Daarna heeft Cooke het werk nog gereviseerd met Colin Matthews en diens broer David Matthews, beide Britse componisten. De eerste publicatie en uitvoering hiervan vond plaats in 1972.
De excursie omvat: - Vervoer Groningen-Rotterdam v.v. per bus van Arriva Touring - Inleiding - Toegangskaart voor het concert - Programmaboekje - Drankje in de bus tijdens de terugreis Kosten €70,= per persoon
NB: Dit is exclusief een maaltijd. Omdat er vele restaurants zijn in en rond De Doelen, laten we de keuze aan uzelf. Restaurant Floor serveert een vast ‘Doelen menu’ ad € 30,= (het is er altijd druk, dus we raden u aan te reserveren: telefoon 0104045288; www.cafefloor.nl). Programma 13.00 uur vertrek parkeerterrein Hotel Postillion Haren 13.15 uur vertrek vanaf Hoofdstation Groningen (bij de rondvaartboten) 17.00 uur aankomst in Rotterdam vrije invulling (bijvoorbeeld maaltijd) 19.30 uur inleiding 20.15 uur aanvang concert 22.00 uur terugreis naar Groningen (aankomst 02.00 uur, bij benadering) Aanmelden Zo spoedig mogelijk, maar uiterlijk 20 oktober. U kunt zich opgeven via het aanmeldingsformulier in dit bulletin en dit opsturen naar: Jan Marrink, Thorbeckelaan 9, 9722 NA Groningen. Voor informatie kunt u hem ook bellen: tel. 050-5253043. De toewijzing gebeurt op volgorde van binnenkomst van de aanmeldingen. Omstreeks de einddatum van inschrijving ontvangt u een schriftelijke bevestiging, waarna het verschuldigde bedrag automatisch van uw rekening wordt afgeschreven. Uw aanmelding is bindend. Bij verhindering zult u zelf voor een vervanger moeten zorgen. Wij kunnen u daarbij behulpzaam zijn door u in contact te brengen met leden die op een eventuele
Jan Marrink
wachtlijst staan.
13
warm aanbevolen Dinsdag 26 oktober, 20.15 uur De Oosterpoort, kleine zaal
Woensdag 17 november, 20.15 uur Stadsschouwburg Groningen
HET COLLECTIEF & CAPILLA FLAMENCA
INTERNATIONAAL DANSTHEATER OORSPRONG
Twee Vlaamse ensembles verrassen met een avontuurlijke cross-over tussen middeleeuwse en twintigste-eeuwse muziek. De vijf hedendaagse muziekspecialisten van Het Collectief nemen ‘Tierkreis’ als vertrekpunt, dat bestaat uit twaalf korte melodieën die elk een sterrenbeeld illustreren. Opvallend is de eenvoud die componist en avant-gardist Stockhausen hier aan de dag legt. De zeven zangers en instrumentalisten van het in oude muziek gespecialiseerde Capilla Flamenca weven hier werk van middeleeuwse componisten als De Machaut, Da Bologna en De Molins doorheen. Stukken die eveneens verband houden met de dierenriem. Het resultaat aldus De Morgen: ‘Momenten van pure schoonheid.’
Kleurrijke folklore en persoonlijke verhalen
Normale prijs € 24,VSOP-Vriendenprijs €12,-
NB: Vermeld bij bestellen (zowel via internet, telefonisch of aan de kassa): “Warm aanbevolen aanbieding VSOP”
14
De vele dansers en muzikanten van het Internationaal Danstheater zijn afkomstig uit alle delen van de wereld. Hoe kwamen ze bij het folkloristische dansgezelschap terecht? Sommigen vluchtten voor een oorlog, anderen werden gedreven door de liefde, het toeval, het verlangen naar een beter leven of gewoon het avontuur. Al deze persoonlijke verhalen vormen de voorstelling ‘Oorsprong’. Met kleurrijke dans, uitbundige muziek, tekst en beeld worden verhalen zonder grenzen verteld uit Sarajevo, Istanbul, St. Job in ‘t Goor, Sjanghai en Athene. Normale prijs €22,50 (1e rang) VSOP-Vriendenprijs € 11,25 (1e rang)
VSOP-excursies seizoen 2010 – 2011 26 september 2010: Enschede – Die Walküre De aanmelding voor deze excursie is gesloten (vol + wachtlijst)
2 oktober 2010: Stadsschouwburg Amsterdam – Richard III De aanmelding voor deze excursie is gesloten (vol + wachtlijst)
1 februari 2011: Rotterdam De Doelen – Mahler & Thomas Hampson Voor informatie + aanmeldingsformulier zie dit Bulletin
13 mei 2011: Zwolle Odeon – NTGent: Gif Informatie + aanmeldingsformulier verschijnt in Bulletin februari 2011
OPROEP
€
Met ingang van 1 november eindigt de reglementaire zittingsperiode van onze penningmeester Hendrik van Tijum. Uiteraard kan een vereniging als de VSOP niet zonder een ‘toezichthouder’ op het financieel beheer van de vereniging. Het bestuur roept belangstellenden op voor het vervullen van de dan ontstane vacature. Uw telefoontje naar de voorzitter Titia Faber wordt zeer op prijs gesteld (050-5496062)!!
Hendrik van Tijum is graag bereid nadere informatie te verschaffen omtrent de inhoud van de werkzaamheden (050-5019269).
15
Excursie Mahler, Rotterdam. Vertrek vanaf het parkeerterrein Hotel Postillion Haren op dinsdag 1 februari om 13.00 uur en vanaf Hoofdstation Groningen om 13.15 uur (bij de rondvaartboten).
Mahler - Rotterdam - De Doelen -
dinsdag 1 Februari 2011
aanmelding
Opsturen zo spoedig mogelijk, maar uiterlijk 20 oktober naar: Jan Marrink, Thorbeckelaan 9, 9722 NA Groningen. Ik geef mij op voor de excursie naar De Doelen in Rotterdam. Aantal pers. (max. 2 per lid) : Mevr./Heer
Leeftijd: 65+ /65-
65+ / 65-
Adres Postcode en plaatsnaam Tel.nummer
e-mail
Bank/gironummer
t.n.v
(alleen invullen als de tenaamstelling van de rekening afwijkt van degene die zich voor deze excursie aanmeldt)
Ik/wij vertrek(ken) vanaf:
∏ Hotel Postillion Haren ∏ Hoofdstation Groningen
Ik machtig de VSOP eenmalig het verschuldigde excursiebedrag € (€70,- p.p.) van mijn rekening af te schrijven, nadat ik de bevestiging van deelname heb ontvangen.
16
Datum
Handtekening
