Wandelen door Uden
Ontdek groen en duurzaam Uden in vier wandelroutes
Inleiding
Wat is er duurzamer dan wandelen? Eigenlijk niets. Je hebt weinig nodig. Goede schoenen, een routekaart en wat drinken en eten voor onderweg. Je stoot geen CO2 uit, verstoort de natuur nauwelijks en laat geen footprint anders dan je voetafdruk achter. En daarbij is het goed voor je gezondheid, ook niet onbelangrijk. Als je bovendien onderweg stilstaat bij een geluidswal vol zonnepanelen, een huis met een groen sedumdak, of een vleermuizenwand in een oude fietstunnel, dan klopt het helemaal. Wat IVN Uden en Lokale Agenda 21 Uden betreft laat Ontdek groen en duurzaam Uden in vier wandelroutes Uden van z’n beste kant zien. Mooie en vaak verrassende natuur op de grens van stad en ommeland gecombineerd met duurzame initiatieven. Beide organisaties zijn al jaren bezig om Uden beetje bij beetje groener en duurzamer te maken. En getuige de inhoud van dit boekje is dat aardig gelukt, of zijn we in ieder geval op de goede weg. Natuurlijk is dit maar een deel van het verhaal. Willen we Uden echt duurzaam maken, zodat we ook over vijftig jaar hier nog met veel plezier kunnen wonen, werken en leven, dan mogen we niet achterover leunen en denken dat het werk gedaan is. Natuur en het milieu zijn kwetsbaar en kunnen in ons dichtbevolkte land niet aan hun lot overgelaten worden. Daarom blijven IVN Uden en Lokale Agenda 21 Uden actief voor een groen en duurzaam Uden. En nu snel die wandelschoenen aan en eropuit!
IVN Uden en Lokale Agenda Uden
3
Gebruiksaanwijzing/overzicht RI = RD = RA = LA = KNPT =
richting rechtdoor rechtsaf linksaf knooppunt
Met behulp van de kaartjes kun je van de route afwijken en deze weer terugvinden. Op de kaarten staan bushaltes aangegeven zodat je rekening kunt houden met aansluiting op het openbaar vervoernet. Je kunt de routes ook downloaden via de websites van IVN en LA21. (www.LA21-Uden.nl/publicaties of www.ivn.nl/afdeling/uden)
Wandelroute
1
Start bij de ingang van het Klimaatbos en de Kersenboomgaard t.h.v. Patrijsweg 4. Parkeren kan in de berm van de Patrijsweg. Begin bij de picknicktafel en wandel door het Klimaatbos. Het is nog een pril bos, aangelegd in 2011. Het is een mooi stukje hersteld cultuurlandschap dicht bij het centrum van Uden. In het bos staat het bord met informatie over de CO2 kringloop. Bedenk eens hoeveel bomen er nodig zouden zijn om ons energieverbruik te compenseren! Ga bij het verlaten van het bos rechtsaf langs het klimaatbos, de amfibieënpoel en volg de Patrijsweg tot KNPT 51.
▼
Wandeling 1 - Start Klimaatbos ± 4,5 km. Een mooie wandeling door Uden Zuid vanuit het Klimaatbos van LA21 Uden naar het duurzaam aangelegde Zuiderpark, een duurzame wijk, een bijzondere school, een duurzame woonwinkel en met heel veel groen.
51
▼ 82
Klimaatbos en Kersenboomgaard
▼ 83
▼
Wandeling 2 - Start Groenhoeve ± 6 km.
7
Een wandeling vanuit Natuurcentrum de Groenhoeve en de kinderboerderij door een stukje van het natuurgebied De Maashorst. We maken ook kennis met lokale voedselproducenten. Een uitstapje naar de Hof van de Toekomst toont dat op een heel bijzondere manier.
▼ 5
▼ 51
Wandeling 3 - Start Klimaatbos ± 5 km. Deze wandeling voert langs de randen van de bebouwde kom van Uden. Deze wandeling bevestigt dat in Uden de natuur nooit ver weg is. In het openbare groen zie je veel inheemse planten. De A50 maakt ons hoorbaar duidelijk dat Uden ook deel uitmaakt van onze energieverslindende samenleving.
Wandeling 4 - Start Groenhoeve ± 5 km. Een wandeling vanuit de Groenhoeve naar de omgeving van het nieuw gebouwde Bernhoven en het ‘groene’ kindercentrum. Hier zijn aanvaardbare oplossingen gevonden in het spanningsveld tussen verstedelijking en natuurbehoud.
4
lengte ca. 4,5 km.
Klimaatbos aan de Patrijsweg In dit bos staan zo’n drieduizend bomen en struiken. Het bos is bedoeld om voorlichting te geven over CO2-uitstoot en de gevolgen daarvan op het klimaat. Maar natuurlijk kunt u er ook lekker wandelen of op een bankje genieten. Om de CO2-uitstoot van de Udense bevolking te compenseren zouden we jaarlijks meer dan vijftig keer dit klimaatbos moeten aanplanten. Daarom is compensatie een laatste mogelijkheid om klimaatveranderingen tegen te gaan. Beter is het om CO2-uitstoot te voorkomen door de fiets te nemen of te beperken door je huis te isoleren.
5
De Kersenboomgaard Uden zag een eeuw geleden elk voorjaar wit van de bloesems. Ruim honderd hoogstamboomgaarden omlijstten de vele buurtschappen. Nagenoeg iedereen met een eigen stukje grond had één of meer kersenbomen. De grotere boeren maakten tevens van de boomgaard een kalverweide die omhaagd werd. Natuurlijk ook om ongewenste plukkers buiten te houden! De kersenteelt vierde ruim een eeuw hoogtij in Uden. Met bekende soorten als Udense Zwarte, Udense Spaanse, Vroege Duitse en Inspecteur Löhnis. Omdat Uden een spoorweg had konden kersen binnen één dag in steden als Antwerpen en Rotterdam afgezet worden. Seizoenarbeiders uit omliggende dorpen werkten in juni en juli enkele weken in de boomgaarden. De kersenpluk werd jaarlijks afgesloten met de kersenfeesten. In de tweede helft van de vorige eeuw moest de hoogstamkers wijken voor enerzijds het groeiende Uden en anderzijds voor de laagstamkers die veel makkelijker te oogsten was. In 1960 werd er zelfs Europees subsidie verstrekt om hoogstamboomgaarden te verruilen tegen laagstam.
Ga bij KNPT 51 LA over het wandelpad RI KNPT 82, langs de speelveldjes tot aan Lentemorgen. (herkenbaar aan de mooie berkenbomen) Hier LA en de weg vervolgen tot over de brug en daar zie je een gedicht van Maarten van den Elzen. Nu RA, (Ducaton) langs het water. De keermuur symboliseert de breukrand en ook wordt hier de plaatselijke grondwaterstand geregeld door overtollig water af te voeren naar de Leijgraaf. Op het einde van het voetpad ga je LA langs de appartementen op de verharde weg links van de sloot en zo kom je in het Zuiderpark. Alternatief: neem het voetpad rechts van de sloot RI KNPT 83. Verken het Zuiderpark en vervolg de route via het gele pad langs de achterkant van de school ‘De Wijde Wereld’. Bij V-splitsing links aanhouden. Na ongeveer 50 m. dan ben je weer op de route naar KNPT 7.
Basisschool De Wijde Wereld Bij de realisatie van het gebouw heeft duurzaamheid een belangrijke rol gespeeld. De school is gebouwd volgens de principes van houtskeletbouw en is dus gemakkelijk om te bouwen voor andere doeleinden. Aan de zuidzijde bevindt zich een overstek die in de zomer de warmte zoveel mogelijk buiten houdt. En ervoor zorgt dat de kinderen bij regen toch buiten kunnen spelen en het geluid van de vliegtuigen grotendeels door het dak afgevangen wordt. Het gebouw is ook voorzien van duurzame energiebronnen: er liggen veel zonnepanelen op het dak en het gebouw wordt verwarmd of zo nodig gekoeld door aardwarmte middels een warmtekoudeopslag.
Ruimte en Tijd voor kinderen is het motto van basisschool De Wijde Wereld. Het gebouw en zeker ook het Zuiderpark bieden de leerlingen vele mogelijkheden. Zo zijn de kinderen van jong tot oud vaak in het Zuiderpark te vinden om te spelen maar zo nu en dan ook om het zwerfvuil daar te verzamelen.
Aangekomen bij KNPT 7 (Boekelsedijk) ga je LA richting KNPT 5. Je loopt dan door de tunnel, langs de gemeentewerf en langs de hockeyvelden. Ga door tot afslag LA naar het wandelpad. (± 100 m. voorbij verkeersdrempel) Dan links om de vijver lopen tot KNPT 5. Daar aangekomen ga je LA naar KNPT 51 langs de UDI sportvelden en op het einde van de weg RA langs de grote vijver. Neem dan verderop het trottoir aan de linkerzijde. In de kelder van ‘van Oort Interieurs’ bevindt zich: ‘Grenzeloos by van Oort’. Een samenwerking van bedrijven met een voorliefde voor duurzame, prikkelende en innovatieve producten.Het is de moeite waard om even een kijkje te nemen. Vervolg het wandelroutepad, steek over bij de rotonde Velmolenweg en ga door de tunnel onder de Lippstadtsingel door. Daarna eerste weg RA (Patrijsweg) en je nadert het Klimaatbos en de Kersenboomgaard.
■
Het Zuiderpark en duurzame wijk Het jongste park van Uden, het Zuiderpark, is anders dan alle eerder aangelegde parken van Uden. Niet omdat het net als de nieuwe wijk eromheen nog erg jong is maar omdat het door gemeente, bewoners en bouwers gezamenlijk is ontworpen vanuit een duurzame gedachte. Door zoveel mogelijk hernieuwbare materialen te gebruiken en rekening te houden met de natuurlijke waterhuishouding en gebruiksvriendelijk onderhoud. Binnen het park is de beplanting van meet af aan doorzaaid met inheemse kruiden. Grasvelden met langer gras worden afgewisseld met frequent gemaaide gazons. Voor de gebruikers is er veel te doen. ‘Beleving’ was het toverwoord bij het ontwerp van dit park. Naast een snelfietspad zijn ook enkele verharde paden in zandbruine kleur aangelegd voor de wandelaars. De echte struinder kan weer over de onverharde paadjes wandelen of over een knuppelbrug en stapstenen springen. Diverse rustieke speeltoestellen van zwaar hout uitgevoerd bieden jong en oud de kans om het hoger op te zoeken. Balspelers en zonaanbidders zijn nog steeds welkom. De waterhuishouding in de wijk is goed geregeld. Bijvoorbeeld door de aanleg van een wadi in het Zuiderpark als buffer voor het regenwater. Het hemelwater dat in de wijk op verharde oppervlaktes valt kan in het Zuiderpark infiltreren in de bodem in de diverse laagten van het park.
Zuiderpark Uden 6
Wandelroute
2
Start bij De Groenhoeve aan de Artillerieweg 3 te Uden. Er is goede parkeergelegenheid.
lengte ca. 6 km.
in: RI KNPT 24. Langs paardenstal de ‘Tinkerboerderij’ tot net voorbij de laatste stal aan rechterkant (nr.5). Bij het routepaaltje recht doorlopen en kort daarna (30 m ) RA, de landweg in. Vanaf hier wordt de wandeling gecombineerd met Maashorstwandeling Hengstheuvel. Via weilanden en slootkant kom je langs de volkstuinvereniging de Grietenhof. Blijf het aangegeven pad volgen en steek de Delstraat over en neem het zandpad
Wandeling 2 Komend vanuit de Groenhoeve LA (richting FC Uden) het wandelpad nemen linksom de Groenhoeve daarna RA en de Rondweg oversteken, wees voorzichtig: druk verkeer! In de bocht kom je bij KNPT 56. Hier RA de Delstraat
▼ 56
▼ 24
▼ 6
▼ 13
▼ 12
▼ 56 Groenhoeve
▼ 57 wandeling 2A zie pag 10
Hof van de Toekomst
8
naar de oude buurtschap Hultje. Let op de routepaaltjes,de wandelroute gaat zig zag tussen de huizen door, na het laatste huis gaat de wandeling verder door de akkers van de Maashorst richting minicamping Hultje. Ga voorbij hoogspanningsmast RA langs de nieuw aangelegde boomgaard. Hier wordt een proef gedaan met een smakelijk pruimenras uit Turkije. Op het einde van de boomgaard LA en je nadert KNPT 24, hoek Bosdreef-Udenoord. Hier LA, richting KNPT 6, weer tot aan de minicamping. Daar RA via een overstapbankje van de Maashorstboeren. Er volgt nu een mooi stukje op het raakvlak van landbouw en natuur in de Maashorst. Eerst het weiland met houtwal, dan een klein stukje bos en dan ga je weer LA door de landerijen. Bij de omzoomde landweg ga je RA tot aan het bosje en ga je daarna weer LA langs een sloot. Op de hoogte van het stuwtje vervolg je het LA pad, afbuigend naar rechts in de richting van de boerderij van familie van de Biggelaar. Deze Maashorstboer heeft met een investering in zonnepanelen op zijn koeienstal het hele bedrijf energieneutraal gemaakt! Hij vertelt je graag over zijn milieubewuste bedrijfsvoering. Over het erf van de boerderij vervolg je het pad tot aan KNPT 6. Van daar uit LA naar KNPT 13 aan de Udensedreef. Loop dan nog een stukje door naar KNPT 12 op de T-splitsing Voortweg-Udensedreef. Daar LA richting KNPT 56, na ± 100m ga je RA de Hooistraat in richting KNPT 56. Bekijk even de Udense Moestuin aan de rechterkant bijna aan het einde van de Hooistraat. Het is een initiatief van
De Groenhoeve De Groenhoeve is het onderkomen van de Kinderboerderij en natuurverenigingen IVN en Vogelwacht Uden e.o. Het gebouw wordt ook door tal van andere organisaties gehuurd voor cursussen waarbij de natuur over het algemeen centraal staat. De Kinderboerderij herbergt vele kleine en grote dieren. Een bezoek is meer dan de moeite waard; al is het maar om het kopje koffie dat er geschonken wordt. In het naastgelegen bosje ligt een natuureducatiepad. Hier kunnen groot en klein diverse zaken uit de natuur ontdekken.
IBN Uden, een biologische groentetuin met traditionele en ‘vergeten’ groenten. Het past heel goed in de Maashorst als leerbedrijf voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Er wordt met veel toewijding en plezier gewerkt. Vervolg naar KNPT 57 en steek weer voorzichtig de drukke Rondweg over, daarna LA en je komt weer bij de Kinderboerderij en de Groenhoeve. ■ 9
Wandeling 2A ca. 2,5 km
Natuurpark De Maashorst
Info Hof van de Toekomst In D’n Hof werken de leden volgens de principes van permacultuur. Dit is een duurzame vorm van land- en tuinbouw. Er wordt niet gespit om de bodemflora en -fauna niet te verstoren. In plaats van kunstmest wordt compost en organische mest gebruikt, die samen met blad als mulchlaag op de bodem wordt toegepast. In plaats van gif worden plantenextracten gebruikt om plaaginsecten en schimmels terug te dringen. Het bodemleven wordt gestimuleerd door toevoegen van gesteentemeel zoals lavameel, dolomietenkalk, algenkalk of fermenten verkregen uit vergist fruit en groente: Bokashi . Gewassen die elkaar gunstig beïnvloeden worden gecombineerd. Deze werkwijze moet leiden tot meer biodiversiteit. Vogels, kleine zoogdieren, vlinders en bijen zijn welkom. De vijver biedt plaats aan kikkers, libellen en andere waterminnende dieren en planten. Door monitoren van flora en fauna zal onderzocht worden of permacultuur leidt tot meer plant- en diersoorten.
Deze wandeling is een uitstapje naar den Hof van de Toekomst. Steek vanaf de Groenhoeve de weg over, de Artillerieweg in, volg de routepaaltjes tot KNPT 57. Ga daar RA richting KNPT 52, de Heufkensweg. Ga net voorbij Heufkensweg no. 2, RA een pad op, schuin over het grasveld, RA en je komt bij de ingang van de Hof van de Toekomst. (zie inzet) Neem vanaf de Hof van de Toekomst de verharde weg richting Hoevenseweg. Steek deze weg over en loop via de fietsersdoorgang rechtdoor langs de Orgellaan richting Groenhoeve.■
De Maashorst De Maashorst dankt zijn naam aan het feit dat de Maas hier ruim 100.000 jaar geleden zijn winterbedding had liggen. Doordat de aardkorst met regelmaat beweegt is deze omgeving door tektonische bewegingen van onze aardkorst naar boven gedrukt (horst). Een kleine 800 jaar geleden trokken hier herders met hun kuddes rond. Zij keerden ’s avonds naar hun buurtschappen terug waar de schapen hun behoefte achter lieten in de potstal. De mest uit deze potstallen werd in het voorjaar op de akkers rondom de buurtschappen verspreid. Dit noemde men het potstalsysteem. Rond 1890 nam de bevolking en de behoefte aan hout exponentieel toe. In het kader van de werkvoorziening werden de heideterreinen in sneltreinvaart ontgonnen en vol geplant met snelgroeiende bomen als douglas, fijnspar en grove den. Dit hout werd gebruikt om de mijnschachten in Limburg te stutten. In 1960 ontdekten we het aardgas en werd de houtproductie weldra gestaakt. Ook hadden deze ‘naaldakkers’ veel last van ziekten en plagen waardoor hoogwaardig hout achterwege bleef. Vanaf 1980 wordt het geïntegreerd bosbeheer omarmd, waarbij houtopbrengst, recreatie en natuur ieder voor een gelijk deel aanwezig dienden te zijn. Tegenwoordig trekt de intensieve landbouw zich stilaan terug uit de Maashorst waardoor de kern een heus natuurreservaat gaat worden en de schil om de bossen heen een combinatie van recreatie, historie en beleving is geworden. Hof van de Toekomst Uden
10
11
Wandelroute
3
Deze wandeling voert langs de randen van de bebouwde kom van Uden en laat zien dat in Uden de natuur nooit ver weg is. Het is geen rondwandeling. De route is beschreven vanuit het klimaatbos tot aan ziekenhuis Bernhoven. In de route zijn bushaltes aangegeven om weer snel aansluiting te krijgen op het openbaar vervoernet. Start bij de ingang van het Klimaatbos en de historische Kersenboomgaard t.h.v. Patrijsweg 4. Parkeren kan in de berm van de Patrijsweg. Begin bij de picknicktafel en wandel door het klimaatbos. Het is nog een jong bosje, aangelegd in 2011. Het is een mooi stukje hersteld cultuurlandschap geworden dat dient als compensatie voor de CO2 die we uitstoten om
Stadsweide
lengte ca. 5 km.
De Stadsweide verbindt de stad, het klooster en de kerk met de omgeving. Bij de aanleg van het park werd een interessante en zeldzame ontdekking gedaan. Dicht bij de oppervlakte werd een markante breukrand ontdekt. Door deze breukrand ligt in de Stadsweide een ondoorlatende ondergrondse drempel waardoor al het water vanuit Uden opstuwt tot aan het maaiveld. De poel vult zich daardoor met stadswater terwijl het lager gelegen deel kurkdroog is. Door het afgraven van de bovengrond kwam de oude bodem van pakweg 2000 jaar geleden weer vrij. Daardoor hebben we nu een beeld van dit gebied waar boeren en jagers deze schrale akkers, heidevelden, bossen en moerassen bewerkten en er hun beesten weidden. Zij hebben sporen achtergelaten. Talrijke archeologische vondsten getuigen hier van.
▼ 51
▼ 3
▼ 55
▼ 6
▼ 49
▼ 45
▼
Zonnepanelen champignonkwekerij Langs de Lippstadtsingel ligt een geluidswal met 240 zonnepanelen. De energie wordt gebruikt voor de champignonkwekerij van de gebroeders Heeren. Ook de daken van de champignonkwekerij liggen vol met maar liefst 400 zonnepanelen. In totaal bedroeg de investering anderhalve ton. De 640 panelen moeten de energierekening van dertigduizend euro per jaar flink drukken, het liefst tot nul. Voordeel daarbij is dat de panelen in de zomer de meeste stroom leveren en dat is juist de tijd dat de schuren waar de champignons gekweekt worden het meest gekoeld moeten worden.
meteen LA de Hulstheuvel in. De eerste bebouwing aan de linkerkant is de champignonkwekerij ’t Voske van de familie Heeren. Daar wordt gewerkt aan de toekomst. Het is een volledig klimaat- en energie neutrale kwekerij. (o.a. door de zonnepanelen) Na een paar honderd meter, wandelend langs verschillende authentieke boerderijen, kom je bij KNPT 3.
50
Bij KNPT 3 blijf je met een bocht naar rechts nog even de Hulstheuvel volgen, blijf aan de linkerkant. Sla op het einde van deze weg LA de Burenstraat in naar de spoorwegovergang. Deze overgang herinnert aan ‘het Duitse Lijntje’. Het was vroeger een belangrijke verbinding van Boxtel naar Wesel. En van daar uit op het internationale spoorwegennet. Vanaf nu ben je weer op de knooppuntroute naar KNPT 55. Onderweg daar naar toe, ter hoogte van het kruispunt Burenstraat/ Wilhelminastraat is een bushalte. De route voert nu verder langs een ecologisch parkje, de Stadsweide. Het laat het land-
ons huis te verwarmen of met de auto te rijden. In dit bos gaat het meer om voorlichting dan om werkelijke compensatie, daarvoor is het te kleinschalig. In het bos staat het informatiebord over de CO2 kringloop. Ga op het einde pad door het bos het bos RA de Patrijsweg weer op, langs het klimaatbos, en wandel dor tot aan KNPT 51. Onderweg zie je rechts nog de amfibieënpoel en de schapenweitjes van het klimaatbos Bij KNPT 51 ga je nog een klein stukje rechtdoor en dan neem je de bocht naar rechts, richting zonnepanelen. Loop door het tunneltje en ga daarna
Klimaatbos en Kersenboomgaard
Stadweide aan de Wilhelminastraat te Uden 12
schap zien van onze voorouders. Een schrale, droge zanderige grond waarop kleine boerengemeenschappen zich vestigden. In deze omgeving zijn veel sporen van vroege bewoning aangetroffen. In het park staat een informatiebord over de Peelrandbreuk. Aan de rechterkant zie je het eeuwenoude klooster van de zusters Birgitinessen dat het Museum voor Religieuze Kunst huisvest. Daar is ook een schitterende kruidentuin te bewonderen. Vanaf KNPT 55 vervolg je de wandelroute via Groenewoud naar KNPT 6. Dit knooppunt staat boven op een heuveltje en hier begint het A50 park. Loop naar beneden langs het speelveld tot aan de poel en ga dan rechts naar boven naar het verharde pad. Neem dit pad tot aan de fietstunnel bij KNPT 49. Daar oversteken en LA gaan, je verlaat nu de knooppuntenroute. Er is een zandpaadje tussen de fietstunnel en langs de heg van een woonhuis in richting geluidswal van de A50. Loop daarna evenwijdig aan de A50. (op het kaartje op pagina 12 met rode bolletjes aangegeven ) En daar staat de prachtige Molen van Jetten uit. Een standaardmolen uit 1811, een vroeg voorbeeld van lokaal opgewekte energie, de molen is nog steeds in bedrijf. De molen is ook geschilderd door Piet Mondriaan tijdens zijn verblijf in Uden in 1905. Wandel langs de A50 en sportvelden en ervaar even de confrontatie met het
verkeer in contrast met de wandeling. Bij de volgende fietstunnel aangekomen steek je de Vijfhuizerweg over en arriveer je bij KNPT 45 voor de laatste etappe van deze wandeling langs de A50. Van KNPT 45 naar KNPT 50: Het is haast niet te geloven dat dit park hier nog maar sinds kort ligt, nu lijken de A50 en bewoonde wereld ineens ver van ons verwijderd. En…zijn we in een park? Of in de vrije natuur? Eerst passeer je de vleermuizenkelder, er staat een informatiebord bij. Vervolg de route en geniet van de afwisseling van inheemse planten, waterpartijen en hoogtes. Er is ook volop ruimte om te recreëren. Het Van der Valk Hotel Uden- Veghel komt in beeld. Wij vermelden graag dat bij deze vestiging duurzaamheid hoog in het vaandel staat. Het park langs de A50 is een van de compensatiewerken die in verband met de komst van de A50 zijn aangelegd. De ecoducten over de A50 herstellen verbindingszones voor het wild tussen de natuurgebieden in de Maashorst. Einde van deze wandeling bij KNPT 50. ■
Vleermuizenkelder in A50 park
A50 Park
De Vleermuizenkelder kreeg het Landschapspark als het ware in de schoot geworpen. Door de aanleg van de A50 werd de oude fietstunnel niet meer gebruikt. Veel in Nederland voorkomende vleermuizen zoeken hun onderkomen dicht bij de mens. In spouwmuren, oudere daken en raamvensters treffen we de meeste vleermuizen aan. Omdat wij onze huizen steeds beter isoleren en afdichten wordt het voor vleermuizen steeds moeilijker een goede plek te vinden. De oude fietstunnel was dan ook meer dan welkom.
In het Landschapspark heeft de natuur een bescheiden plekje gekregen. Samen met bewoners, gemeente en natuurverenigingen zijn recreatie, kijkgroen en natuurgroen gecombineerd. In het park zijn verschillende ‘overgangen’ aangebracht. Van hoog naar laag en dus van droog naar nat en van zon naar schaduw. Daartussenin zijn hondenuitlaat-, trapen bloemenweitjes aangelegd om te recreëren en in rond te struinen. De onverharde paden brengen de bezoekers tot grote hoogte maar wandelaars moeten ook opletten voor natte voeten in de poelen.
Green Key - Van der Valk Van der Valk Hotel Uden-Veghel is in het bezit van het Green Key Goud certificaat. Green Key is het internationale keurmerk voor duurzame bedrijven in de recreatie- en vijetijdsbranche. Van der Valk Hotel Uden Veghel heeft dit keurmerk onder andere te danken aan het bewust scheiden van afval en het verminderen van water-, energie- en gasverbruik. De gehele lengte van het hotel is bedekt met ruim 200 zonnepanelen. De rest van het gebouw is voorzien van sedumdak voor een optimale isolatie. Deze basis en het streven naar perfectie zorgt voor een goede balans tussen duurzaam ondernemen en een optimaal comfort voor de hotelgasten.
Ga je LA door het viaduct dan kom je bij de bushalte bij ziekenhuis Bernhoven. Ga je RA en links over de rotonde dan kom je bij bushalte Hobostraat. Van hier uit kun je ook een extra wandelroute nemen bijvoorbeeld naar de Groenhoeve via KNPT 50–28–12-56 (gedeelte van wandeling 4). Naar het centrum via KNPT 50-51-52-542-1. 14
A50 Park Uden
15
Wandelroute
4
lengte ca. 5 km.
Woonhuis met sedumdak
▼ 56
▼ 12
▼ 13
▼ 27
▼ 28
▼ 12
▼
Groenhoeve
56
Neem, komend vanuit de Groenhoeve, LA (richting FC Uden) het wandelpad linksom de Groenhoeve daarna RA en steek de Rondweg over, wees voorzichtig, het is een drukke weg! Na ± 100 m kom je aan bij KNPT 56. Hier ga je rechtdoor over het fietspad de Hooistraat in richting KNPT 28. Na ongeveer 150 m zie je aan de linkerkant de Udense Moestuin van IBN het is de moeite waard om even te kijken. Het is een biologische groentetuin met traditionele en ’vergeten’ groenten. Ga op het einde van de Hooistraat LA de Voortweg op en na ± 100 m, bij KNPT 12, sla je RA de Udensedreef in en je komt dan na 200 m bij KNPT 13.
Neem daar het pad LA richting KNPT 27. Je komt over een erf en passeert een houten woonhuis met grasdak. Daarna RA en na 150 m kom je bij KNPT 27 op de Slabroekseweg. Ga LA naar KNPT 28 richting Ziekenhuis Bernhoven, sla op 16
het einde van de weg RA en loop aan de linkerzijde van de Voortweg, langs de fietsenstalling en volg het pad om het transformatorhuis heen. Je steekt de Annaboulevard over en daar is KNPT 28. Ga LA naar KNPT 12 over het trottoir langs het ziekenhuis naar het Groene Huis, op het einde van de weg LA de route blijven volgen , na 200 m. LA de Hengstheuvelweg in, daarna RA de Voortweg nemen tot aan KNPT 12. Vanaf dit knooppunt wandel je weer terug via de Hooistraat naar KNPT 56 en de Groenhoeve. ■
A50 Park Uden
Behalve dat het er mooi uitziet biedt een ‘groen’ sedumdak nogal wat voordelen. Het verkleint temperatuurschommelingen van het dak en neemt de schadelijke effecten van zonlicht en regen weg. En dat verlengt de levensduur van de dakbedekking. Ook voor het binnenklimaat biedt het voordelen: het ‘groene’ dak dempt geluiden van buitenaf, de binnentemperatuur schommelt minder en er hoeft minder bijgestookt te worden. Bovendien is een ‘groen’ dak gezond omdat het de lucht en het regenwater zuivert.
Het Groene Huis Ziekenhuis en kinderdagverblijf In de ‘tuin’ van Bernhoven is in 2013 een uniek ‘groen’ kindercentrum gebouwd. Kindercentrum Het Groenehuis heeft een directe relatie met De Maashorst. Kinderen komen dagelijks in aanraking met de natuur en zaaien en oogsten zelf in de ontdektuin en de kweekkas. Voor deze kas moet u wel even naar boven kijken! Het kindercentrum is voorzien van een ultra modern én duurzaam ventilatiesysteem dat zorgt voor een gezond binnenmilieu. Binnenkort wordt het Groenehuis volledig zelfvoorzienend qua energieverbruik met een zonnedak.
Colofon IVN zet zich in voor natuur en milieu en is aangesloten bij de Landelijke Vereniging voor Natuureducatie en Duurzaamheid. IVN streeft naar meer natuur en een betere kwaliteit van het milieu. Kortom: IVN is In Voor Natuur. IVN afdeling Uden draagt door natuur- en milieueducatie ertoe bij dat mensen, maatschappelijke organisaties en overheden meer bewust worden en blijven van de relatie mens en natuur, milieu en landschap. Met andere woorden: het vergroten van het natuur- en milieubesef, met name in de lokale en regionale samenleving.
Beleef de natuur
Deze brochure is een uitgave van Stichting Lokale Agenda 21 Uden en IVN Uden Informatie: www.LA21-Uden.nl
[email protected] www.ivn.nl/afdeling/uden
[email protected] Samenstelling wandelroutes: Leo Binkhorst Teksten: Willem Peters, Leo Binkhorst, Frits Buijs Redactie: Frits Buijs Vormgeving: Rob Duterloo Oplage: 1.000 ex. - juni 2015 De uitgave van deze brochure is mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van IBN Facilitair - de Groentetuin Champignonkwekerij ‘t Voske BV Rabobank Uden-Veghel
Stichting Lokale Agenda 21 Uden streeft naar een duurzame wereld door een gelijkmatige ontwikkeling waarbij sociale, economische en ecologische vraagstukken in nauwe samenhang met elkaar worden aangepakt. Daarbij wordt rekening gehouden met de behoeften van alle huidige wereldburgers en met die van toekomstige generaties. Het gaat immers om het recht op een goed leven voor iedereen, hier en in de rest van de wereld, nu en in de toekomst, zonder de ecologische draagkracht van de aarde te overschrijven.
Denk mondiaal, handel lokaal Klimaatbos aan de Patrijsweg 18
19
Beleef de natuur!
‘Je gaat het pas zien als je het door hebt’, is een vaak aangehaalde uitspraak van Johan Cruijff. Dat geldt zeker voor de vele duurzame aspecten die in en om Uden aanwezig zijn. Een geluidswal vol zonnepanelen, een huis met een groen sedumdak en een vleermuizenwand in een oude fietstunnel. Het zijn maar enkele van de vele groene en duurzame aspecten die in dit boekje worden beschreven.
‘Ontdek groen en duurzaam Uden in vier wandelroutes’ laat Uden van z’n beste kant zien. Mooie en vaak verrassende natuur op de grens van stad en ommeland gecombineerd met duurzame initiatieven. In dit boekje zijn vier wandelingen beschreven van ongeveer vijf kilometer. Ideaal als ommetje, maar de wandelingen kunnen ook gecombineerd worden tot een langere dagtocht. IVN Uden en Lokale Agenda 21 Uden nodigen u uit om de wandelschoenen aan te trekken en zelf te ervaren hoe groen en duurzaam Uden is.
Denk mondiaal, handel lokaal
