Gemeente Uden Beeldregieplan centrum Uden Zuid Eindhoven, 8 oktober 2014
1
2
Gemeente Uden Beeldregieplan centrum Uden Zuid Eindhoven
referte: Ted Bokelman, Guido van Loenen datum: 8 oktober 2014
3
4
Inleiding In het open gebied aan de Sesterlaan in Uden-Zuid zullen centrumvoorzieningen bestaande uit een supermarkt en aanvullende buurtvoorzieningen worden gerealiseerd. Hiermee wordt beoogd het voorzieningenniveau in UdenZuid te verbeteren waardoor een duurzaam woongebied met een prettig leefklimaat wordt bevorderd. Het beoogde programma bestaat uit de volgende onderdelen: • een supermarkt (circa 30 x 50m); • detailhandel en horeca (aan de zuidzijde); • bijbehorende parkeervoorzieningen; • park. In een later stadium zullen aan de oost- en westzijde nog woningen worden gebouwd. Om optimaal te kunnen sturen op ruimtelijke kwaliteit is in opdracht van de gemeente Uden dit beeldregieplan opgesteld. Proces klankbordgroep De gemeente is in de 2e helft van 2013 intensief in gesprek geweest met de bewoners uit Uden-Zuid over de komst van een supermarkt naar het open gebied aan de Sesterlaan. In een aantal intensieve sessies heeft een klankbordgroep een plan gemaakt. Belangrijke onderdelen in het plan van de klankbordgroep zijn de supermarkt, het park en de bijbehorende referentiebeelden.
De plek van de supermarkt in dit plan wijkt af van de plek die de gemeente oorspronkelijk voor ogen had. De klankbordgroep vindt het belangrijk dat de supermarkt opgenomen wordt als onderdeel van het park. De referentiebeelden laten zien welke functies er volgens de klankbordgroep in het park moeten komen en welk karakter de inrichting van het park moet krijgen. Tijdens de laatste bijeenkomst heeft de klankbordgroep haar plan toegelicht in een bewonersavond voor Uden-Zuid. Tijdens deze avond heeft de gemeente in hoofdlijnen aangegeven op welke wijze zij de plannen van de klankbordgroep vertaald in een stedenbouwkundig plan. Dit heeft de basis gevormd voor het bestemmingsplan en het beeldregieplan. Procedure Dit beeldregieplan wordt gehanteerd als sturend instrument om het ruimtelijke beeld actief te beïnvloeden. Het moet de initiatiefnemers inspireren en tegelijkertijd moet het voldoende houvast bieden om als toetsingskader te dienen voor concrete bouwaanvragen.
5
inpassing bevoorrading
duidelijke plek voor de voetganger
contrast kleur / materiaal rijbaan vs parkeervakken
grasdak groene rand met hagen en boomgroepen
duidelijk herkenbare entrees
6
Beeldkwaliteit De gemeente Uden heeft de ambitie om voor toekomstige ontwikkelingen op de meest representatieve plekken van Uden een beeldkwaliteitplan op te stellen. Deze locatie ligt op zo’n representatieve plek: centraal in Uden-Zuid aan een belangrijke weg.
groene omgeving uit het stedenbouwkundig ontwerp en aan de andere kant binnen het gebied voldoende architectonische vrijheid toe te staan. Het principe ‘vrijlaten wat kan en vastleggen wat moet’ is daarbij leidend.
Dit beeldregieplan heeft als doel een samenhangende ruimtelijke kwalitatieve inrichting voor de locatie te realiseren. Het beeldregieplan is richtinggevend bij de verdere architectonische uitwerking van de bebouwing. Daarnaast biedt het uitgangspunten voor de inrichting van de openbare ruimte.
De verschillende ruimtelijke onderdelen krijgen op basis van het stedenbouwkundig plan elk een eigen set beeldkwaliteitregels. Dit betekent dat elk onderdeel enkele bijzondere en onderscheidende kenmerken kan krijgen. Bij de uitwerking van deze onderscheidende kenmerken wordt de omgevingskaraktersitiek als leidend beschouwd en zijn hiervoor specifieke beeldkwaliteitrichtlijnen geformuleerd.
Voor de ruimtelijke kwaliteit van het gebied is het van belang een duidelijk streefbeeld te formuleren voor de architectuur van de bebouwing en de inrichting van het terrein. Dit beeld is in de vorm van referenties mede het resultaat van het voortraject met de klanbordgroep. Het ruimtelijk streefbeeld is een balans tussen eenheid en individuele expresie. De samenhang wordt verkregen door aan de ene kant vast te houden aan een sterke
Het beeldregieplan geeft de richtlijnen aan voor: • de oriëntatie van gebouwen; • architectonische uitstraling en vormgeving; • het daklandschap – afdekking van gebouwen; • kleur- en materiaalgebruik; • overgangen openbaar en privé; • inrichting van parkeerterrein; • groene inrichting.
7
Visualisatie eindbeeld klankbordgroep Stedenbouwkundig plan park en supermarkt zijn concrete onderdelen
super markt wonen
Verkeer & verblijf
wonen
Groen en water
Stedenbouwkundig plan centrumvoorziening Uden Zuid 21 -01-2014
visualisatie eindbeeld klankbordgroep 8
Stedenbouwkundige opzet De stedenbouwkundige opzet is voor een belangrijk deel het resultaat van het voortraject waarin samen met bewoners in een klankbordgroep is gewerkt aan de basisprincipes. De locatie is op dit moment nog vrij van bebouwing en heeft een natuurlijk karakter. In de zuidwesthoek, aan de Wislaan, is een parkeerterrein aangelegd ten behoeve van voormalige basisschool t Mulderke en de noodlokalen ten behoeve van deze school. De noodlokalen zijn in september 2012 weggehaald. In het zuidelijk deelgebied zijn een waterpartij, een hondenuitlaatplaats en speelvoorzieningen aanwezig. In het proces tot nu toe is draagvlak gecreëerd voor de komst van een supermarkt en bijbehorend programma door in te zetten op een zo goed mogelijke inpassing van het programma in het omringende park-landschap. Op de locatie zullen een supermarkt met winkel- en horecavoorziening en parkeerterrein in een groene parkachtige setting worden gerealiseerd. In de zichtas van de Verlengde Velmolen blijft het beeld open. Hier wordt het parkeerterrein gesitueerd. De bebouwing komt hier, met de lange zijde in noordzuid richting, tegenaan te liggen. De bebouwing, de distributie en het parkeren worden zo compact mogelijk vorm gegeven. De supermarktlocatie wordt met groen omzoomd om een vriendelijk beeld naar de omgeving te bewerkstelligen.
De verschillende functies worden in één paviljoenachtig gebouw ondergebracht. Aan de zuidzijde is ruimte voor een horecavoorziening. Aan de noordzijde is ruimte voor een kleine winkelvoorziening die vanuit de gevel herkenbaar zal zijn. Het gebouw wordt afgedekt met een grasdak dat oploopt van west naar oost. De doorgaande groene ruimte wordt zoveel mogelijk in tact gehouden. Het water en de zichtbaarheid daarvan is beeldbepalend. Bomen worden ingezet als ruimtevormers. Voor de beeldkwaliteit van een supermarkt ligt de uitdaging in het voorkomen van een gesloten gevelbeelden, een minder aantrekkelijke distributie-ingang, containers. Door op een slimme manier gevelopeningen, de entree, de andere winkels en horeca, materialisering, groen en ruimtelijkheid te sturen kan een aangenaam en prettig verblijfsklimaat worden gerealiseerd.
9
belangrijkste onderdelen voorgestelde ontwikkeling 10
Stedenbouwkundig plan centrumvoorziening Uden Zuid 21 -01-2014
landschap - Landschap ‘over de supermarkt heen trekken’
referenties groene in - Voetbal-speelveld - Avontuurlijk spelen - Ook ruimte voor hondenuitlaatplek
Openbare ruimte
(in groen ten zuiden van lentemorgen)
referenties inrichting park met paden
Stedenbouwkundig- plan centrumvoorziening Uden Extensief beheer waar het kan, intensief beheer waar het moet - Ook ruimte voor wandelpaden en ander recreatief gebruik
De randen met groen en water De centrumvoorzieningen in Uden-Zuid worden in een stevig groen kader ondergebracht. Dit vooral vanuit de wens om de zichtbaarheid van de bebouwing en het parkeerterrein vanuit de omliggende woningen te beperken. Het parkachtige karakter met groen en water is daarvoor een goede setting. Het terrein wordt omzoomd met aan de westzijde groene grasbermen, aan de oostzijde opgaande beplanting en aan de zuidzijde een waterpartij. Er wordt gebruik gemaakt van inheemse beplanting. De bomen langs de weg zijn van de eerste orde. opgaande beplanting langs de oost- en westzijde ZuidDe 21 -01-2014 bestaat uit bomen van een tweede orde, aangevuld met een dichte ondergroei.
Stedenbouwkundig plan centrumvoorziening Uden Zuid 21 -01-2014
11
referenties inrichting p
Referenties groene openbare ruimte
Groene randen met water aan de zuidzijde
Groene en veilige oevers Verschillen vormen van beheer
12
Stedenbouwkundig plan centrumvoorziening Uden Zuid 21 -01-
parkeerterrein - Parkeren afschermen met taluds en groene wallen
- Parkeren afschermen
Talud rond parkeerterrein
Bomen en hagen aan de randen
Stedenbouwkundig plan centrumvoorziening Uden
Parkeerveld met groen De ruimte van de rijbaan wordt functioneel met asfalt of betonklinkers. Functionele eis is dat de - Bomen om parkeren, rijbaan goed begaanbaar is voor winkelwagentjes. In enkele bomen opvanwege het laad- en losgebied wordt asfalt gebruikt geluidaspecten. parkeerterrein Parkeervakken worden duidelijk aangegeven door - Parkeren afschermen afwijkend materiaal, een ander steensverband of kleur/tint dan de rijbaan. De keuze voor halfopen met taluds en groene verharding en of graskeien voor de parkeervakken is wallen mogelijk. Om ook op het terrein een groen beeld te creëren worden de parkeervakken afgezoomd met grasbermen en stevige beukenhagen met een hoogte van ca. 1 m. Bomen worden her en der in een losse setting geplant. Zuid 21 -01-2014 Straatmeubilair en overige objecten Het meubilair voor de terreininrichting zoals lantaarns, prullebakken, glas- en papiercontainers, bankjes en fietsbeugels krijgt een moderne, functionele en duurzame uitstraling. De terreininrichting is gebaat bij een rustig beeld en veel overzicht. Het meubilair heeft daarom zoveel mogelijk onderlinge samenhang in ontwerp (vormgeving en kleur- en materiaalgebruik). Het meubilair wordt bij voorkeur uit één ‘ontwerpfamilie’ gekozen. Hierbij is het wenselijk dat bijvoorbeeld stallingen voor fietsen en winkelwagentjes eenzelfde ontwerp kennen. 13
referenties gebruik centrale gebied
Referenties gebruik centrale gebied - Ruimte voor standplaats - Ruimte voor Idee gouden dakenbv. Feest buurtactiviteit - Mogelijkheid voor uitwerking idee ‘gouden daken’ Herkenbare routes voor voetgangers
- Ruimte voor standplaats - Ruimte voor buurtactiviteit bv. Feest - Mogelijkheid voor uitwerking idee ‘gouden Stedenbouwkundig daken’
14
plan centrumvoorziening Uden Zu
Info gouden daken
Containers behorende bij de supermarkten worden inpandig of in ieder geval buiten het zicht vanuit de belangrijkste openbare ruimte gestald. Openbare afvalcontainers voor papier, glas, kleding etc. worden bij voorkeur ondergronds uitgevoerd.
Jan van Duijnhoven heeft in 1997 een kunstwerk gemaakt “ Gouden Dak”. Het bestaat uit dubbel geglazuurde goudgele pannen. Het verwijst naar het landschap van vroeger in het gebied met strooien daken op boerderijen en schuren en de vele korenmijten. In een eerder beeldkwaliteitsplan van 1999 van Uden-Zuid waren 2 appartementsgebouwen met gouden daken vastgelegd. In het beeldkwaliteitsplan van 1999 zijn 2 appartementsgebouwen aan de rotonde Verlengde Velmolen- Sesterlaan ingetekend met 2 “gouden” daken. De plannen met de twee woontorens zijn in praktijk onuitvoerbaar gebleken. Het kunstproject is in zijn oorspronkelijke vorm niet meer realiseerbaar. De mogelijkheid om een kunstproject te realiseren blijft bestaan. Vanuit de klankbordgroep is de suggestie gedaan om hiervoor de rotonde of een plek in het parkgebied aan de zuidzijde van het plan te gebruiken. Ook een andere locatie in openbaar gebied is bespreekbaar. Indien er een voorstel komt staat de gemeente open voor overleg hierover. Stedenbouwkundig plan centrumvoorziening Uden Zuid
21 -01-2014
Verlichting Een goede verlichting van het terrein is noodzakelijk ten behoeve van de veiligheid van de gebruikers (auto, fiets en voetganger). Daarnaast bepaalt de verlichting voor een belangrijk deel de aanblik van de locatie. In het plan is ruimte om armaturen te plaatsen tussen de parkeervakken in de hagen en aan de randen. Op deze manier kunnen de masten (afhankelijk van het type) op een afstand van 20 tot 30 m van elkaar worden geplaatst. Zo kan het terrein met een relatief beperkt aantal armaturen verlicht worden. Verlichtingsarmaturen dienen energiezuinig te zijn (bijv. LED en op zonne-energie). Bij de keuze van het armatuur is ook van belang dat er geen lichthinder plaatsvindt richting de bestaande en nieuw te ontwikkelen woningen.
modern, functioneel en duurzaam 15
- Supermarkt als het ware opnemen in parkachtig landschap - Landschap ‘over de supermarkt heen trekken’ Referentie grasdak
Aanzicht transparante oostzijde
Oplopend maaiveld met grasdak
Stedenbouwkundig plan centrumvoorziening Uden Zuid 21 -01-2014
16
Bebouwing Referenties exterieur
Gebouwen De supermarkt en de aanvullende detailhandelsfuncties worden naast elkaar aan de westzijde van de locatie gebouwd. Voor de ontwikkeling van de supermarkt is het gewenst de geplande functies goed op elkaar aan te sluiten voor wat betreft vorm, uitstraling en materiaalgebruik. Daarnaast zal er voldoende ruimte moeten zijn voor verbijzondering om de verschillende functies ten opzichte van elkaar te kunnen onderscheiden en herkennen. Dit betekent dus samenhang voor het totaal en herkenbaarheid van de afzonderlijke functies.
Herkenbare functies
Plaatsing en oriëntatie De bebouwing wordt in één volume geclusterd aan de westzijde van de locatie. Hierbij is het van belang dat de laad- en loszones van de supermarkt zoveel mogelijk uit het zicht wordt gelegd om verrommeling van het beeld te voorkomen. Tevens is dit van belang om een goede overgang naar de in de toekomst te bouwen woningen te bewerkstelligen De supermarkt, winkel en horeca worden op de belangrijkste openbare ruimte georiënteerd. Richting de weg én het parkeerterrein worden zeer open gevels nagestreefd (veel glas). De rooilijn van de bebouwing aan de vanuit de openbare ruimte zichtbare zijde is in één lijn geplaatst (wel een knik mogelijk). 17
referenties uitstr
- Kwalitatief hoogwaardige uitstraling - Supermarkt als het ware opnemen in parkachtig landschap - Landschap ‘over de supermarkt heen trekken’
Laad- en loszone meeontworpen in de architectuur
Referenties natuurlijke uitstraling
Stedenbouwkundig plan centrumvoorziening Uden Zuid 21 18
tabel richtlijnen gebouw Hoofdaspecten
Type bebouwing Plaatsing, situering, oriënta Massaopbouw Gevelopbouw Materiaalgebruik (hoofdvlakken) Kleurgebruik
Deelaspecten
Samenstelling massa Gevelindeling
Details
Overige aspecten
Kleine bouwwerken
Samengestelde massa, hoofdmassa als totaal waarneembaar, accent bv bij entrees mogelijk schuin gras dak Fun oneel, repeterend, veel transparan gewenst aan publieke zijde
Materiaalgebruik onderdelen Kleurgebruik Detaillering
Baksteen, metaal, hout, duurzaam Trespa
Erfafscheidingen
Voorzijde geen erfafscheiding Achterzijde opgaand groen / talud, groen dak Dubbele oriënta luifel op hoek, entree en/of raamp n de gevel Hellend dak Binnen gevelvlak en passend binnen de onderverdeling van de gevel
Hoeksi
Logo/naam
Detailhandel Westelijk op de kavel, oriënta op zowel de weg als het parkeerterrein 1 tot 2 bouwlagen Eenduidig en transparant, afzoom naar buiten georiënteerd, uitnodigend Voornamelijk metselwerk, glas en natuurlijke materialen Metselwerk donker in contrast met glas accenten in houtkleur, metaal
Dakbeëindiging Plaatsing Materiaal- en kleurgebruik
Grijs nten Eenvoudig , repeterend
Open con e, veel transparan kleurstelling met enkele accenten (bijvoorbeeld merkkleur)
gedekte
Architectuur en vormgeving Het gebouw krijgt een eenvoudige hoofdvorm: een rustige architectuur met mogelijk een accent / verbijzondering op de hoeken. Het volume heeft een (forse) luifel die in detail, materiaal- en kleurgebruik over de hele lengte in harmonie is. De laad- en loszone voor de winkels wordt aan de noordzijde gelegd. De laad- en loszone wordt als onderdeel van de architectuur van het gebouw vormgegeven. Aan de westzijde zal hiervoor een geluidwerende wal worden gerealiseerd. De vormgeving hiervan zal worden bepaald in overleg met de eigenaar van de supermarkt. De laad- en loszones voor de vrachtwagens worden door de muur aan noordzijdeen westzijde voor een groot deel aan het beeld uit de openbare ruimte onttrokken. Kleur- en materiaalgebruik Voor de supermarkt wordt een evenwichtig materiaalgebruik nagestreefd: overwegend baksteen gevels in een donkere steen met witte/lichtgrijze omlijsting (luifels, beuken , dakranden etc.). De representatieve zijde wordt voorzien van veel glas ten behoeve van een transparante en lichte sfeer (ook ‘s-avonds). Het aandeel en de plaatsing van glas zal moeten worden afgestemd met de inpandige indeling van de winkels. Ramen mogen niet worden afgeplakt ten behoeve van supermarktschappen.
19
Referenties logo’s binnen de gevel
Transparante gevel
lichte en open constructie overige bouwwerken 20
Bij de entree zijn kleurrijke accenten of uitgesproken materialen mogelijk. De gevels van ondergeschikte bouwvolumes kunnen worden uitgevoerd in afwijkend materialen met een natuurlijke uitstraling zoals hout.
Reclame-uitingen en of logo’s op een logische plek in de gevel of een specifiek daarvoor ontworpen plaats. Reclame dient qua afmetingen te passen binnen de contouren van het gebouw. Lange doorlopende banden zijn niet toegestaan.
Reclame en naamsduiding/logo In zijn algemeenheid is het uitgangspunt om de veelheid aan reclame-uitingen te voorkomen. Reclame krijgt de ruimte maar voegt zich wel in het straatbeeld en in de architectonische opzet van het gebouw en is daardoor ‘logisch’. De stoepstrook dient als een begrensde zone waarin kleine uitstallingen, kledingrekken en reclameboodschappen mogelijk zijn.
Er zijn meerdere naams-aanduidingen mogelijk maar een teveel aan naams-aanduidingen kan breuk doen aan het principe dat een (onnodige) veelheid aan reclame-uitingen moet worden voorkomen. Indien nodig kan hiervoor de welstandscommissie om advies gevraagd worden.
Reclame dient verband te houden met de diensten of producten welke in het pand plaatsvinden of worden verkocht. De huisstijl van een winkel/bedrijf mag zichtbaar zijn de gevel maar mag de omgeving niet domineren, maar moet zich voegen naar de architectuur van het pand.
In het bestemmingsplan is het maximale aantal vlaggenmasten geregeld. Per 10 meter voorgevel kan 1 vlaggenmast worden geplaatst. Het totaal aan mogelijke vlaggenmasten kan gezamenlijk of los van elkaar maar altijd op een logische wijze en op een logische plaats in de ruimte worden neergezet. Logische locaties zijn de voor-zone van de supermarkt en de strook tussen parkeerplaats en rotonde nabij de entree van de parkeerplaats.
Geheel of deels dichtgeplakte ramen zijn niet toegestaan. Maximaal 50 procent van een raamoppervlak mag worden beplakt mits deze beplakking los gehouden wordt van de kozijnen en niet op ooghoogte wordt aangebracht. Vanwege de ligging in een woonomgeving is bewegende of knipperende reclame is niet toegestaan.
Overige bouwwerken Overige bouwwerken zoals overdekte stallingen voor winkelwagens worden ontworpen met een lichte en open constructie en veel transparantie. Het kleurgebruik is gedekt met eventueel enkele fellere kleuraccenten is in samenhang met het bijbehorende hoofdgebouw en merknaam. 21
Beeldregieplan centrum Uden Zuid
22
