België-Belgique P.B. 9160 Lokeren 1 3/5022
WAAS v.u. Wim Van Rossen - voorzitter p/a Lamstraat 113 9100 Sint-Niklaas
3
2006
I N F O R M AT I E B U L L E T I N V A N H E T I N T E R G E M E E N T E L I J K S A M E N W E R K I N G S V E R B A N D V A N H E T L A N D V A N W A A S ( I . C . W. )
juli - augustus - september 2006 Jaargang 16 Nummer 3 Driemaandelijks Afgiftekantoor 9160 Lokeren 1 P206173
Lamstraat 113, 9100 Sint-Niklaas
in dit nummer • Tien jaar Manta • Manta – de historiek • 2,4 miljoen rioolkolken - 4.500 kilometer markering • Kort nieuws
TIEN JAAR MANTA Donderdagavond 21 september opende Vlaams Viceminister-president Fientje Moerman feestelijk het bedrijventerrein Manta in Waasmunster. In dit nummer wordt ruim aandacht besteed aan de Manta. Het betreft de sanering en reconversie van een brownfieldsite, een verlaten vervuild terrein waar pas na voorafgaande sanering nieuwe activiteiten kunnen gebeuren.
Pas begin dit jaar werden de infrastructuurwerken voor deze K.M.O.-zone gestart. Het asfalt was bij de opening nog geen week oud en de laatste afwerking met ondermeer het aanplanten van de bomen moet nog gebeuren. Dit project is belangrijk voor Waasmunster en het Waasland. Niet alleen omdat hier na een glorierijk textielverleden nieuwe tewerkstelling zal ontstaan, maar ook, en misschien zelfs nog meer omdat in de afgelopen jaren een verlaten verwaarloosd bedrijf gesaneerd werd. De gezondheidsrisico’s van de gebouwen (gaande van achtergelaten chemicaliën, over asbest tot ongedierte) en van de bodemvervuiling werden weggewerkt. En tenslotte werd een modern bedrijventerrein, geschikt voor zo’n 15 tot 20 KMO’s aangelegd.
Vanaf de eerste contacten tot de opening verstreken zowat tien jaar; vanaf de effectieve aanpak met de vraag tot onteigening tot nu acht jaar. Dit is lang, maar uit Vlaamse en internationale ervaring is gebleken dat – ondanks het feit dat geen twee brownfieldprojecten gelijk zijn – acht jaar tussen de eerste aanpak en de opening toch wel snel is. De meeste projecten hebben ruim meer tijd nodig. Het ging op Manta over veel meer dan de aanleg van een bedrijventerrein alleen. Het verwijderen van achtergelaten (soms onbekende of gevaarlijke) producten, asbestverwijdering, afbraak, bodemsanering, grondwatersanering, enzovoort waren aan de orde vooraleer de aanleg van het bedrijventerrein kon gebeuren.
De intercommunale heeft met de realisatie van dit project definitief naam en faam verworven op gebied van brownfieldontwikkeling.
1
WAAS
Manta – de historiek >> HET BEDRIJF MANTA: de teloorgang van een grote faam Op 5 mei 1987 verklaart de Rechtbank van Koophandel van Sint-Niklaas het bedrijf Manta failliet. Daarmee komt een einde aan een belangrijk aspect van de economische geschiedenis van Waasmunster. Het textielbedrijf Manta produceerde dekens, dweilen en vaat- en stofdoeken. Het bedrijf is in de periode 1950-1970 nationaal en internationaal succesvol met de gerenommeerde kwaliteitsdekens ‘Sole Mio’. Ook het ‘blauw doek’ voor de Noord-Afrikaanse Touaregs komt hier vandaan. Op zijn hoogtepunt telt Manta in Waasmunster 1.200 arbeiders en bedienden, waarvan een groot deel afkomstig uit Waasmunster zelf. Er zijn dan verschillende fabrieken, waarvan één in Bujumbura, de hoofdstad van Burundi. Gaandeweg gaat het bergaf met Manta, tot het faillissement in 1987. Andere vennootschappen zetten nog enige activiteiten verder, tot in 1998 in Waasmunster het laatste doek definitief valt. Manta was méér dan een fabriek. Het bedrijf vormde een onderdeel van het maatschappelijke leven in de gemeente. In de feestzaal van Manta kregen talloze kinderen van Waasmunster een geschenk op het jaarlijkse Sinterklaasfeest. De eigenaars van Manta, de familie De Lovinfosse, waren in de gemeente zeer vooraanstaand. Op 30 januari 1976 bracht de huidige Koning (toen nog Prins) Albert II een bezoek aan het bedrijf.
>> DE VERWERVING VAN DE SITE: een moeilijke zaak Op vraag van het gemeentebestuur van Waasmunster start de Intercommunale in 1995 de eerste verkennende gesprekken met de n.v. O.T.M., eigenaar van de dan al grotendeels leegstaande bedrijfsgebouwen. Aanvankelijk is ook het metaalbedrijf SES Santens bij de besprekingen betrokken. De metaalactiviteiten vinden eerst nog een onderkomen bij de Wase Verspaningsmaatschappij. Dit bedrijf gaat later ook failliet. Deze terreinen en gebouwen zijn nu eigendom van deels de firma Van Gaever en deels het gemeentebestuur. Het I.C.W. wil de Manta-eigendommen verwerven en vraagt in het kader van het Besluit van de Vlaamse regering over de leegstand van bedrijfspanden in 1996 een subsidie aan. Eind 1996 geeft de bevoegde Vlaamse Minister een belofte tot subsidie. Als ook de n.v. O.T.M. failliet gaat, worden de gesprekken verder gezet met de curatoren. Die gesprekken blijven steken op de opduikende bodemsaneringsproblemen. Daarom vraagt het I.C.W. begin 1998 een machtiging
2
WAAS
tot onteigening bij de bevoegde Minister aan. De machtiging wordt bekomen in mei 1998. Het I.C.W. start onmiddellijk de onteigeningsprocedure op. Dit leidt tot een provisioneel vonnis van de Vrederechter op 11 september 1998, waarbij het I.C.W. eigenaar wordt van gebouwen en terreinen. In 2003 volgt de uitspraak ten gronde. Het I.C.W. vindt zich niet in deze uitspraak en gaat in beroep. Het beroep is heden september 2006 nog niet uitgesproken. De prijs van de onteigening blijft een punt van discussie.
>> DE SLOOP: de relicten van een monumentaal bedrijf verdwijnen De sloop van de gebouwen wordt voorbereid vanaf begin 1998. Er wordt van bij het begin rekening gehouden met het alom aanwezige asbest, hetgeen zowel de administratieve voorbereiding als de eigenlijke sloop fel bezwaart. Een eerste concrete actie omvat de afvoer van allerlei chemicaliën, die door voorgaande eigenaars en exploitanten zijn achtergelaten bij de stopzetting van bedrijfsactiviteiten.
3
WAAS
In 1998 wordt een uitgebreid sloopdossier samengesteld. Op basis daarvan wordt nog voor het jaareinde een sloopvergunning bekomen. Vervolgens wordt een aannemer aangesteld. Uiteindelijk starten de sloopwerken in juni 2001. Het betreft een uitgebreide sloop, die duurt tot de zomer van 2002. De af te breken gebouwenoppervlakte bedraagt ca. 4 ha, gegroepeerd in enkele grote en kleine complexen: grondstoffenmagazijnen, weverij, ververij, stockmagazijnen, kantoren, waterzuiveringsinstallaties en twee woningen. Alle gebouwen zijn sterk verouderd en in erbarmelijke staat. Eén van de grootste constructies betreft de stoominstallatie, gehuisvest in het dertig meter hoog gebouw dat decennia lang de horizon beheerste. Bij de afbraak wordt de vroegere spinnerij gespaard. Omwille van de nog redelijke staat van het gebouw, is het gemeentebestuur van Waasmunster geïnteresseerd om hier zijn gemeentelijk depot onder te brengen. Het gemeentebestuur ziet later af van deze plannen. Begin 2006 wordt ook de spinnerij gesloopt.
>> DE ASBESTSANERING: slopen is méér dan afbreken Bij de voorbereiding van de sloop is van meet af aan duidelijk dat in de Mantagebouwen heel wat asbest aanwezig is. Daarom wordt een uitgebreide asbestinventaris opgesteld door een erkend labo. Er worden 1.550 stalen genomen en onderzocht op aanwezigheid van asbest. Dan wordt het asbest ter plekke gemarkeerd, waarna de eigenlijke verwijdering kan starten. Bij de verwijdering worden de toepasselijke strenge reglementen gevolgd. Het asbestprobleem omvat twee grote aspecten. Enerzijds is er het asbest in de alom tegenwoordige eternietplaten van de dakbedekkingen. Alle dakplaten worden voorzichtig verwijderd en afgevoerd naar vergunde stortplaatsen. Er zit ook asbest binnenin de gebouwen, bij pijpleidingen, in isolatie enzomeer. Bij de verwijdering daarvan is vooral de bescherming van de werknemers een voornaam punt. De asbestverwijdering verloopt gelijktijdig met de sloop van de gebouwen, met name de periode medio 2001 – medio 2002.
>> DE SANERING: opruimen kost veel geld Er worden enkele bedreigingen voor het milieu vastgesteld, die elk een eigen aanpak vergen. Een eerste grote stap is het uitvoeren van een oriënterend en een beschrijvend bodemonderzoek. Daarna wordt het saneringsproject uitgewerkt. Op vlak van bodemsanering worden een tankplaats voor benzine en diesel, een bovengrondse en ondergrondse opslag van olie en een depot voor klein gevaarlijk afval aangepakt. De vervuilde grond wordt afgegraven en vervangen door propere aarde. Waar nodig wordt een grondwatersanering opgestart. In de loop van de rit blijken de milieuproblemen soms groter dan vooraf ingeschat. De sanering wordt dan in evenredigheid aangepast. Op dit moment loopt de laatste fase van de grondwater sanering nog steeds.
4
WAAS
>> HET NIEUWE BEDRIJVENTERREIN: ruimte voor nieuwe werkgelegenheid Na de zware voorbereiding, vat vanaf 2002 de eigenlijke voorbereiding aan van het nieuwe bedrijventerrein. Er wordt overlegd met het gemeentebestuur van Waasmunster en vele andere overheidsinstanties. Van meet af aan wordt gemikt op de in-richting van de site als lokaal bedrijventerrein. Het ontwerp wordt opgesteld in 2003. Het voorziet in de aanleg van een ringweg, met één ingang en één uitgang op de Neerstraat. Daarrond is plaats voor een vijftien tot twintig kleinere bedrijfs-kavels. Een groenbuffer aan de Neerstraat wordt nog in de loop van 2003 aangeplant. Het bedrijventerrein krijgt een gescheiden rioleringsstelsel. De aanleg van de wegen en riolering startte begin 2006 en wordt beëindigd in de loop van september 2006
>> DE FEESTELIJKE OPENING: eindpunt van een moeilijk verhaal
Op 21 september 2006 wordt door het Intergemeentelijk Samenwerkingsverband van het Land van Waas en het College van Burgemeester en Schepenen van Waasmunster het nieuwe bedrijventerrein “Manta” feestelijk geopend. Het lint wordt doorgeknipt door mevrouw Fientje Moerman, Vice-minister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Economie, Ondernemen, Wetenschap, Innovatie en Buitenlandse Handel.
De toewijzing van de beschikbare terreinen is gepland voor het najaar van 2006 en zal gebeuren in samenspraak met het gemeentebestuur van Waasmunster. De grootte van de beschikbare bedrijfskavels varieert doorgaans van 1.000 tot 3.000 m². Indien u als bedrijfsleider geïnteresseerd bent in de aankoop van een kavel en u had nog geen contact met onze diensten, contacteert u: Intergemeentelijk Samenwerkingsverband van het Land van Waas, Lamstraat 113 te 9100 Sint-Niklaas - Tel. 03-776 65 93 en fax. 03-777 97 39 - E-mail:
[email protected]
5
WAAS
2,4 miljoen rioolkolken 4.500 kilometer markering 2,4 miljoen rioolkolken gereinigd en 4.500 kilometer wegmarkering aangebracht: dat zijn de verdiensten van de I.C.W.-ploeg ‘kolkenreiniging en wegmarkering’ over de voorbije tweeëndertig jaar.
De dienst rioolkolkenreiniging is uitgerust met twee kolkenzuigers. De oudste vrachtwagen (1998) is van het merk Renault, voorzien van een pomp van de firma Geesink. De recentste zuiger dateert van 2002 en is een Iveco-vrachtwagen met in bovenbouw een Palettenpomp Jurop PR200. Voor 2007 wordt de aanschaf van een nieuwe kolkenzuiger voorzien.
In het Intergemeentelijk Samenwerkingsverband van het Land van Waas (I.C.W.) bestaat een decennia lange traditie van samenwerking en dienstverlening aan de bij het I.C.W. aangesloten Wase gemeenten. De dienstverlening die meest in het oog springt, is de reiniging van rioolkolken en het aanbrengen van wegmarkering op gemeentelijke wegen. Deze dienstverlening kwam in ons tijdschrift InfoWaas zelden uitgebreid aan bod, maar dit euvel zetten wij bij deze recht.
Ook de dienst wegmarkering is ‘sinds mensenheugenis’ onderdeel van de I.C.W.-werking. Deze dienst ging van start in mei 1974 en schilderde in dat eerste jaar 4.766 m² bijeen. In het voorbije jaar 2005 bedroeg de prestatie 20.226 m² schilderwerk (190 m² per werkdag). Over de gehele periode 1974 – 2005 werd 450.000 m² geschilderd. Dit stemt overeen met 4.500 kilometer belijning, zijnde de afstand van Sint-Niklaas tot Moskou en terug. Voor de wegmarkering op gemeentelijke wegen doen de gemeenten Beveren, Kruibeke, Sint-Gillis-Waas, Temse en Waasmunster beroep op het I.C.W.
Het reinigen van rioolkolken startte in april 1973. In dat eerste jaar werden 4.864 kolken gereinigd. Sedertdien zijn de prestaties er jaar na jaar op vooruitgegaan. Vorig jaar werden 103.258 kolken leeggepompt. Per werkdag worden nu gemiddeld 560 kolken aangepakt. Over de hele periode 1973-2005 werden aldus in het Waasland 2,4 miljoen kolken gereinigd. Dit stemt overeen met - ruwweg geschat - één reinigingsbeurt voor de helft van het totaal aantal kolken in Vlaanderen. Op dit moment doen zes Wase gemeenten een beroep op het I.C.W. voor deze dienstverlening, met name Beveren, Kruibeke, SintGillis-Waas, Stekene, Temse en Waasmunster.
De dienst wegmarkering beschikt sinds deze zomer over een nieuwe, zelfrijdende verfmachine voor het trekken van lange lijnen (afbakening fietspaden, midden van de rijbaan, … ). Het betreft een compacte airless wegmarkeringmachine met bestuurderszitplaats, te bedienen door één persoon. Voor het kleinere werk is divers verfmaterieel ter beschikking
6
WAAS
tijd bij het I.C.W. (de gemiddelde anciënniteit bedraagt meer dan 20 jaar!), kunnen zij bogen op een ruime ervaring en deskundigheid, hetgeen de kwaliteit van de dienstverlening zeker ten goede komt.
en een eigen, ruime bestelwagen met aanhangwagen. De diensten kolkenreiniging en wegmarkering worden bemand door een ploeg van zes enthousiaste technische medewerkers. Gezien hun lange dienst-
Kort nieuws •
In het huisvestingsproject Sint-Rochus te Sint-Niklaas wordt naarstig verder gewerkt aan het ontwerp. De vergunning voor het slopen van het klooster aan Klein Hulst en van een aantal klasgebouwen is aangevraagd. De sloopwerken worden op 26 oktober a.s. aanbesteed. De bouw van flats voor bejaarden, de bouw van woningen voor jonge gezinnen en de renovatie van het grote schoolgebouw en herinrichting tot flats volgt op de voet. Voor deze werken wordt eerstdaags de stedenbouwkundige vergunning aangevraagd. Met het OCMW wordt een overeenkomst afgesloten omtrent de verhuur van de bejaardenflats aan Klein Hulst.
Simulatie van het project Sint-Rochus, aan de zijde van de Mercatorstraat
7
WAAS
Kort nieuws •
In het project Congoken te Beveren werd een akkoord bereikt met het gemeentebestuur van Beveren over de aankoop van de gronden. De plannen voor de op te richten woningen worden nu afgewerkt. De aanvraag tot stedenbouwkundige vergunning wordt de komende weken ingediend.
•
De werken in de tweede fase van de verkaveling Hoogland te Vrasene (Beveren) zijn afgewerkt. Het Directiecomité stelde de verkoopprijs van de bouwgronden vast. De verkoop van de gronden kan in de komende maanden gebeuren. Het betreft 10 kavels voor halfopen bebouwing (en gekoppelde garages op de andere perceelsgrens).
•
De uitvoering van de studieopdracht “Mobiliteit over de weg in het Waasland” werd toegewezen aan het bureau Vectris uit Leuven. Vectris omvat het vroegere Langzaam Verkeer. De studie neemt als uitgangspunten de actuele en verwachte ruimtelijke planningscontext en economische ontwikkeling van het Waasland. Op basis daarvan moet de studie de actuele en toekomstige mobiliteitsstromen in de regio in kaart brengen. Voor te verwachten knelpunten moeten oplossingen naar voor gebracht worden. De studie bestaat uit twee fasen en zal een klein jaar duren.
•
Het I.C.W. heeft de voorbije maanden twee nieuwe deeltijdse medewerkers aangeworven. Marjan Van Doorselaer zal voortaan de regionale bibliotheekwerking BiblioWaas ondersteunen. Zij heeft een opleiding licentiate in de pedagogische wetenschappen genoten en heeft een passie voor bibliotheken. Ze heeft vooral ervaring als educatief medewerkster en met het coördineren van groepen. De (medewerkers)ploeg van de Erfgoedcel Waasland werd versterkt met Elly De Weirdt. Zij is licentiate kunstwetenschappen en biedt als erfgoedmedewerkster algemene ondersteuning aan de twee erfgoedcoördinatoren. Beiden traden in dienst op 1 augustus.
•
De Erfgoedcel Waasland werkt hard aan de voorbereiding van ‘Archief op het spoor’, een project in samenwerking met het Waas Archievenoverleg. Dit project omvat een rondreizende tentoonstelling, de DVD ‘Het leven zoals het is – Archief’ en de publicatie ‘de Gazette van Pietje Waes’. De tentoonstelling is vanaf 17 november opeenvolgend te zien in alle Wase gemeenten, te beginnen met Temse. De DVD zal verspreid worden in de Wase middelbare scholen. Een uitgebreide voorstelling van het project, dat op vrijdag 17 november in De Zaat in Temse van start gaat, volgt in het volgend nummer van InfoWaas.
•
Op woensdag 25 oktober 2006 organiseert de Erfgoedcel Waasland opnieuw een zitdag. Alle erfgoedliefhebbers en verenigingen kunnen die dag tussen 9 en 19 uur langskomen met al hun vragen over erfgoed. We vragen u wel vooraf een afspraak te maken (via mail op
[email protected], telefonisch op 03/776 65 93).
•
De Bibliotheca Wasiana v.z.w. ontwikkelde in 2004 een Beeldbank over het Waasland met een Vlaamse subsidie van 25.000 Euro en met steun van de Stad Sint-Niklaas. Vijftien partners uit het hele Land van Waas brachten historisch beeldmateriaal aan, dat gedigitaliseerd werd en via het internet is ontsloten voor een breed publiek. In februari 2006 bleek dat de Bibliotheca Wasiana door gebrek aan financiële en personele middelen onmogelijk de coördinatie van de Beeldbank Waasland verder op zich kan nemen. Omdat de Erfgoedcel Waasland meent dat de Beeldbank grote potentie heeft, neemt ze de coördinatie vanaf de zomer van 2006 over.
8
WAAS
