D
u
bb
e
ldik
zom
e
rn
u
mm
e
r
!
In dit nummer o.a.: Spraakmakende Zaken: De nieuwe reeks van Spraakmakende Zaken draait om de rechten van het kind. Paul Rosenmöller spreekt aan de hand van diverse thema’s met kinderen, jongeren en deskundigen hier en in ‘Caribisch’ Nederland.
> Zie pagina 2
Documentaires: Wie van documentaires houdt, zit deze zomer goed bij de IKON-serie ‘Holland Doc: Compassie’. Met negen weken lang boeiende documentaires uit alle werelddelen. >Zie pagina 4/5
03/12
Brief aan mijn jongere ik: Diepgaande persoonlijke interviews in een nieuwe reeks van de radioserie ‘Brief aan mijn jongere ik’. Gasten zijn o.a. Youp van ’t Hek, Andre Guide en Rick de Leeuw. > Zie pagina 6
J a
a
r g a
n
g
juli-augustus-september 2012
Tien jaar
Het Vermoeden Tien jaar geleden kwam de allereerste aflevering van Het Vermoeden op tv. Ruim tweehonderd gasten uit alle windstreken en religies hebben in de afgelopen jaren bij Annemiek Schrijver aan tafel gezeten om met haar te praten over hun leven en spirituele drijfveren en hun ‘heilige tekst’. Op 22 september vieren we het jubileum met een feestje in De Nieuwe Liefde in Amsterdam. Komt u ook? Kijk dan snel op pagina 2! Maar het grootste nieuws is toch wel, dat er nu ook een gevarieerd en levensbeschouwelijk tijdschrift uitkomt met de titel Het Vermoeden. Dit is een samenwerking van NCRV en IKON en het belooft prachtig te worden! Alle lezers van de IKON-krant krijgen het eerste nummer van dit nieuwe magazine eind september gratis in de bus. In verband met de voortgaande samenwerking tussen de twee omroepen, gaan de kwartaalbladen Vier (NCRV) én de IKON-krant op in dit nieuwe tijdschrift. We hopen als IKON natuurlijk van harte dat u met ons meegaat naar het nieuwe tijdschrift. In bijgaande brief leest u er meer over.
Zullen we zeggen: tot ziens in ‘Het Vermoeden’!?
3
0
Jong
Spraakmakende Zaken staat deze zomer in het
talent
teken van de rechten van het kind zoals die in het Kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties zijn vastgelegd. Paul Rosenmöller neemt in deze serie ‘ Europees’ Nederland en drie eilanden in Caribisch Nederland onder de loep: St. Eustatius, Saba
‘We gaan op zoek naar het goede leven’
en Bonaire. We spreken elkaar medio juni in Amsterdam. Rosenmöller is dan net terug van zijn reis naar de eilanden in het Caribisch gebied, die sinds 2010 ‘bijzondere gemeenten’ van Nederland zijn.
Rosenmöller:
‘Veel kinderen komen aandacht tekort’
Een omroep maakt niet alleen programma’s, maar is ook broedplaats voor jong talent. Van talent kun je bij tv-redacteur Christine Raven (1986) beslist spreken. Ze studeerde Media & Informatiemanagement en kwam door een stage bij de IKON
op het idee om daar Film & Televisiewetenschappen aan toe te voegen. Inmiddels is ze redacteur bij het tv-programma LUX.
1. Uit wat voor nest kom je?
omdat ik pas 22 was, besloot ik daar wat mee
dise reset’ - we gaan op zoek naar een nieuwe
bron van inspiratie. En Joke Hermsen, die op
en heb een broer en een zus. Mijn vader heeft
visiewetenschappen te gaan studeren.
Het is een serie over toekomstvisies. Vertrek-
de stilte noemt. Want, zegt ze, door stilte ont-
Ik kom uit een gezellig en geëngageerd gezin katholieke roots, mijn moeder komt uit een
te gaan doen. Zo kwam ik erop om film & tele-
‘refo’-gezin. Ze kozen eerst voor de Nederlands
3. Bracht die studie wat je ervan verwachtte?
Samen op Weg-kerk. Mijn ouders waren daar
brede culturele basis met vakken als cultuur-
Gereformeerde Kerk, later gingen we naar een heel actief. Mijn vader is conservator van het
Museum Flehite in Amersfoort, dus we kwamen als kinderen al vroeg in aanraking met cultuur.
2. Hoe ben je bij de IKON terechtgekomen?
Ja, ik heb er beslist geen spijt van. Je kreeg een
wetenschap en er waren veel persoonlijke
raakvlakken. Ik heb ook uitstapjes gemaakt, onder andere naar theologie en cultuurge-
schiedenis, om meer te weten te komen over mijn eigen culturele achtergrond. Daar heb ik
definitie van het paradijs, van het goede leven. punt is de huidige situatie, de crisis. Er moet
iets veranderen, maar wat, en hoe? Daarover
we allemaal hebben, naar een betere wereld en een goed leven voor iedereen.
spreekt, is de filosoof Alain de Botton. Hij komt
inhoudelijke, het boven de materie staan. Ik
zonden. Kun je daar iets over vertellen?
De werktitel van de nieuwe LUX-serie is ‘Para-
ken natuurlijk. Tijdens de opnamen van de laatste aflevering
ren grijpen dan niet de kansen die ze krijgen op school, en dat
bepaald hoopgevend. Veel mensen van mijn
dering kunt komen, vanuit het verlangen dat
4. Je werkt aan een nieuwe reeks van het tv-
voelde bij mezelf een onontgonnen gebied en
staat creativiteit.
woord. Ze geven hun visie op hoe je tot veran-
Ik heb toen veel geleerd, kwam met andere
programma LUX die dit najaar wordt uitge-
Maar het tekort aan liefde en aandacht thuis kan zich ook ui-
6. Hoe kijk je zelf naar de toekomst?
sofen en andere creatieve geesten aan het
5. Kun je een voorbeeld geven?
kwaliteiten in aanraking, het analytische en
Je zult wel vol verhalen zitten.
laten we kunstenaars, wetenschappers, filo-
nu veel aan.
De eerste keer kwam ik er voor mijn stage.
de vraag hoe je tot verandering kunt komen,
Eén van de geïnterviewden die me erg aanaan het woord in een aflevering over religie en
zingeving. Ik vind het bijzonder dat hij, als seculier persoon, religie ziet als een belangrijke
Wat ik in mijn directe omgeving zie is niet
leeftijd hebben geen werk en kunnen hun
“Nou! We hebben tijdens onze reis met veel mensen gesprovan de serie ontmoetten we meiden die al op vroege leeftijd
een kind hebben gekregen. Bijvoorbeeld een meisje van acht-
tien, dat beviel toen ze 13 was en nu dus een kleuter van vijf rond heeft lopen.”
dromen niet waarmaken. Maar je kunt de cri-
Je zegt dat op de eilanden veel jonge meiden zwanger raken.
beste met mensen die een flexibele houding
“Dat is deels te verklaren door de cultuur. Vaak worden kinde-
sis ook zien als kans. Het gaat eigenlijk nog het hebben, die zich niet blindstaren op wat niet
lukt. Ik was vroeger een echte planner, maar ik heb gemerkt dat het toch nooit zo loopt als je denkt. Nu laat ik me meevoeren op de stroom en vind ik zin in wat de dag me brengt
Hoe komt dat?
ren opgevoed door alleenstaande moeders. Veel vaders zijn
slechts passanten in het leven van de moeders geweest en
nemen hun rol in het gezin niet serieus. Dat geldt vaak ook voor de meiden die jong zwanger raken. Hun moeders moeten
1 0
j a a r
Schrijver verlenen hun medewerking aan deze feestelijke bijeenkomst.
Onder hen: Manuela Kalsky, Hannie van Dijk, Funda Mujde, Bright O. Richards,
Jan Greven en Tamarah Benima. Het wordt een middag met tv-fragmenten, een videoboodschap, een feestrede, een tafelgesprek en een zaaldiscussie én…
L oc a t ie :
De Nieuwe Liefde, Da Costakade 102 in Amsterdam. De zaal
gaat om 13.30 uur open, het programma duurt van 14.00 tot 17.00 uur en we sluiten de middag af met een gezellige borrel. W il t
u
z ich
a ub
voo r a f
op g even ?
De toegangsprijs is
veel muziek. Bovendien wordt het allereerste nummer gepresenteerd van het
s10,- incl. diverse consumpties en een exemplaar van het nieuwe tijdschrift.
De presentatie is - uiteraard - in handen van Annemiek Schrijver.
meerdere personen komt) over te maken op rek.nr. 606.000 t.n.v.
tijdschrift ‘Het Vermoeden’ dat IKON en NCRV samen uit gaan geven.
U geeft zich op door dit bedrag (of een veelvoud hiervan als u met
Kom naar het Vermoeden-feest!
Stg VKZ/ IKON, Hilversum o.v.v. ‘Feest Vermoeden’ en uw huisnummer en postcode. Tip: zet de datum alvast in uw agenda, u krijgt hierover van
tevoren geen post meer van ons!
hen verder te helpen, zoals de kerk of instanties die gelieerd
zijn aan de overheid. Zij organiseren bijvoorbeeld een opvoed-
Wat hoopt de IKON met deze serie te bereiken?
is dat dingen bespreekbaar worden. Je moet niet vergeten dat
waar een kwetsbare groep mee te kampen heeft. Volwas-
cursus of praatgroep voor de tienermoeders. Vooral belangrijk zij, bijvoorbeeld op een eiland als Saba waar 1800 mensen wo-
nen, opgroeien in een dorpscultuur. Als je daar een pakje condooms haalt, weet meteen het hele eiland het.”
gevallen van kindermishandeling. Een serieus probleem: als
Waar uit zich dat in?
ben, iets waar zij voor kunnen zorgen. Dat verlangen speelt
Diverse gasten die in de afgelopen decade te gast zijn geweest bij Annemiek
“We hebben gesignaleerd dat al veel groepen actief zijn om
tuurlijk hoúdt hun moeder van hen, maar zij heeft het zo druk!
Daaruit ontstaat het verlangen om iets voor zichzelf te heb-
Kom naar het Vermoeden-feest!
Wat moet er gebeuren om die jonge mensen te helpen?
Waarom neem je ook Nederland mee in de serie?
cieel te onderhouden. De kinderen missen dan liefde thuis. Na-
“De kinderen missen liefde in het gezin waar ze opgroeien.
Het zal u niet ontgaan zijn: dit jaar bestaat het tv-programma Het Vermoeden tien jaar. Dit vieren we op zaterdag 22 september in De Nieuwe Liefde in Amsterdam.
terwijl goede educatie zo belangrijk is om verder te komen.”
bijna al hun tijd steken in allerlei baantjes om het gezin finan-
Daardoor komen de kinderen aandacht tekort.”
v e r m o e d e n
ten in een gebrek aan motivatie op school. Kinderen en jonge-
een rol in het verhaal van veel tienermoeders op de eilanden.
“Ook in Nederland zitten kinderen in de knel, denk maar aan we kijken naar de cijfers zien we dat in 2011 ruim 118.000 kinderen mishandeld zijn. Naast die problematiek bespreken we
de situatie van kinderen in asielzoekerscentra en kinderen waarvan ouders gescheiden zijn. Uit elkaar gaan kan harmo-
nieus gebeuren, maar soms komen de gezinsleden echt in een vechtscheiding terecht. Ook dan moet het belang van het kind in beeld blijven.”
“Met het thema kinderrechten snijden we de problemen aan senen dragen eigen verantwoordelijkheid voor hun keuzes, maar voor kinderen moet gezorgd worden. Als ik programma’s
maak, wil ik het probleem aan de kaak stellen en de gevolgen laten zien, maar ook in de richting van een oplossing kijken. Ik hoop dat betrokkenen en instanties hun eigen rol in de situ-
atie onder de loep durven nemen. En dat we met z’n allen, als
samenleving, het leven voor deze kinderen en jongeren kunnen verbeteren.”
[Spraakmakende Zaken, vanaf 19 juli, 21.15 uur op Nederland 2. De eerste drie afleveringen zijn in Nederland opgenomen, de laatste drie op de Caribische eilanden. Kijk voor meer informatie op www.spraakmakendezaken.nl]
Onderzoek van UNICEF Nederland is bezig met een groot onderzoek naar de positie van kinderen op de zes
bij een scheiding van de ouders en de situatie van kinderen van asielzoekers, die door de manier
zelf verantwoordelijk voor de naleving van het VN Kinderrechtenverdrag in hun land. Bonaire,
tie op www.dekinderombudsman.nl
eilanden van de Nederlandse Cariben. De regeringen van Curaçao, Sint Maarten en Aruba zijn St. Eustatius en Saba zijn nu bijzondere gemeenten van Nederland. Daarom is de Nederlandse
regering verantwoordelijk dat het verdrag op deze eilanden wordt nageleefd. Kijk voor meer informatie op www.unicef.nl
Voor de drie afleveringen over de naleving van het Kinderrechtenverdrag in Nederland werd
onder meer samengewerkt met het instituut van de Kinderombudsman Marc Dullaert. Onder-
werpen in deze afleveringen centraal staan zijn: kindermishandeling, de positie van kinderen
P a g in a
2
|
3
waarop de opvang in Nederland geregeld is ernstige trauma’s oplopen. Kijk voor meer informa-
De rechten van het kind zijn een belangrijk thema, waar de IKON met grote regelmaat aandacht voor vraagt, onder meer in (radio)reportages en documentaires. Ook participeert de omroep al enkele jaren in de tv-serie ‘Mensjesrechten’ in samenwerking met HUMAN en Amnesty International. Kijk voor een compleet overzicht op www.spraakmakendezaken.nl
E e n
z o m e r
v o l
d o cu m e n t a i r e s ! The Next Life
Op 12 mei 2008 werd de Chinese provincie Sechuan getroffen door een
Holland Doc:
zeer zware aardbeving, waarbij bijna zeventigduizend mensen de dood vonden. Onder hen waren meer dan vijfduizend scholieren. The Next Life gaat over het immense verdriet van de ouders die hun (vaak enige) kind
verloren. Hoofdpersonen zijn Ye Hongmei en haar echtgenoot. Zij raakten hun achtjarige dochter kwijt. Ye kan haar verlies niet verwerken en heeft
zich in het hoofd gezet om opnieuw zwanger te worden. Ze ziet het als de enige manier om ooit weer gelukkig te worden. Maar zwanger worden gaat voor de inmiddels veertigjarige Ye niet vanzelf en dat brengt
Vanaf 5 juli komt de IKON in Holland Doc negen weken lang met documentaires op de late donderdagavond die als rode draad het thema ‘Compassie’ hebben. Met nu eens schrijnende, dan weer hartverwarmende verhalen over mensen dichtbij of ver weg die vechten voor hun bestaan en die onze compassie hebben verdiend. Compassie - omzien naar de ander - is één van de pijlers van het christelijk gedachtegoed waar de programmering van de IKON op is gebaseerd.
grote spanningen met zich mee. De film volgt haar en haar man tijdens
herhaaldelijke IVF-behandelingen in het ziekenhuis in de hoofdstad en tijdens gesprekken met lotgenoten, tegen het decor van een stad in wederopbouw.
[Holland Doc 2 augustus, 23.45 uur, Nederland 2 Regie: Fan Jian, Productie: Peak & Galaxi Comm.]
Guerilla Son
Zanyar Adami is in Irak geboren. Op vijfja-
rige leeftijd is hij door zijn ouders op een vliegtuig naar Zweden gezet. Nu, 23 jaar la-
ter, zit Zanyar in zijn keuken in een voorstad
van Stockholm. Zijn vader Taher zit tegen-
over hem. Zanyar wordt zelf bijna vader en weet dat hij niet langer kan wachten met de vraag die hij z’n hele leven nog niet heeft
durven stellen: hoe kon Taher hem midden in een oorlog verlaten en helemaal in
The Betrayal
Justice for Sale
Aan de vooravond van de herdenking van de schiet-
“Dit rechtssysteem heeft geen betekenis
kinderen brengt.” De Congolese advocate zaak waarin de vermeende dader Masamba
Chilean Building
Tsongo vermoedt dat er omkoping in het spel
hun ballingschap in Europa terug naar Chili om hun kame-
leidt ze de kijker langs de verdachten van deze falende rechtspraak. Met haar galante interviewtechnieken dwingt ze openheid af bij de
aanklagers en haar collega-advocaten. Justice for Sale legt met precisie bloot hoe het huidi-
ge rechtssysteem van Congo zijn doel voorbij
streeft, mede onder druk van lokale en internationale NGO’s.
[Holland Doc 5 juli, 22.50 uur, Nederland 2 Regie: Ilse en Femke van Velzen Productie: IF Productions]
dat hij in zijn vaders voetstappen zal treden en afwezig zal zijn in het leven van zijn zoon. Hij haalt Taher over
en anarchistische jongeren in het Oslo van de jaren
Hij probeert Taher op allerlei manieren aan het praten te krijgen, maar antwoord op zijn vragen krijgt hij niet.
om terug te gaan naar Iraaks Kurdistan, waar ze sinds hun vlucht 20 jaar geleden niet meer terug zijn geweest.
90. Karen zocht destijds als 15-jarige haar toevlucht
rechtsgang. Zonder enig hard bewijs is hij
is. Als hoofdpersoon van deze documentaire
wordt Zanyar steeds nerveuzer; hij is bang
van de Noorse regisseur Karen Winther een heel
bijzonder inzicht in de leefwereld van ultra-rechtse
Claudine Tsongo werkt aan een verkrachtings-
veroordeeld tot een lange gevangenisstraf en
de zwangerschap van zijn vrouw vordert
partij op Utoya geeft de documentaire The Betrayal
meer; ik vraag me af wat de toekomst onze
het slachtoffer is geworden van oneerlijke
z’n eentje naar Zweden sturen? Naarmate
Eind jaren zeventig keerden veel militante Chilenen vanuit
raden te helpen in de strijd tegen de heersende dictatuur van Pinochet. Macarena Aguiló vertelt in deze documen-
taire haar persoonlijke verhaal, dat zich afspeelt tegen de achtergrond van deze geschiedenis. Ze reconstrueert aan de hand van foto’s, dagboeken en interviews met betrokkenen
een belangrijke periode uit haar jeugd die ze doorbracht in een woongemeenschap op Cuba. Deze was onder de noe-
mer Project Homes opgezet door vrijheidsstrijders die om
veiligheidsredenen hun kinderen niet mee konden nemen.
Aguiló werd daar, samen met ongeveer zestig lotgenootjes, opgevoed door ‘sociale ouders’. Aguiló schetst een beeld van
Tegenover dat grote zwijgen wordt Zanyar gedwongen zijn eigen verleden onder ogen te zien.
[Holland Doc 16 augustus, 23.45 uur, Nederland 2, Regie: David Herdies, Productie: Momento Film]
in krakersbolwerk Blitz in Oslo. Er woedde een felle
strijd tussen uiteenlopende extremistische jeugd-
The Invisible Men
De Palestijnse homoseksueel Louie woont al acht jaar illegaal in Is-
raël. Hij komt er in contact met de 24-jarige Abdu, die vanwege zijn geaardheid door de Palestijnse veiligheidsdienst gemarteld werd en ook naar Israël gevlucht is. Ook de jonge Fares verkiest een on-
groeperingen; anti-fascisten en neo-nazi’s raakten
zeker bestaan in de Israëlische stad boven de bedreigingen in zijn
meer dan eens slaags met elkaar. Karen was een van
thuisland. De mannen zijn ondergedoken in Tel Aviv, waar ze hun le-
de jongsten in haar groep en vond er niet het thuis
ven echter allesbehalve zeker zijn. Vanwege het voortdurende risico
dat ze zocht. Wanneer de politie het kraakpand dreigt
opgepakt te worden, leven ze een dubbel leven. Het beloofde land
te ontruimen, neemt Karen een beslissing waar ze de
blijkt een gevangenis. Daar komt bij dat de Israëlische regering hulp
rest van haar leven spijt van heeft. Ze biedt zich aan
aan Palestijnse illegalen ten strengste verbiedt. De mannen lijken er
als informante aan de neo-Nazi’s, die daar graag ge-
alleen voor te staan.
bruik van maken. Binnen de kortste keren komt het
[Holland Doc 23 augustus, 23.45 uur, Nederland 2, Regie: Yariv Mozer, Productie: Mozer Films Ltd. Winnaar Special Jury Award DocAviv 2012.]
uit en is ze nergens meer veilig.
[Holland Doc 19 juli, 22.50 uur, Nederland 2 Regie: Karin Winther Productie: National Film & TV School]
een hechte gemeenschap, waarin de idealen van vrijheid en
solidariteit aanvankelijk prevaleren. Maar als na een paar jaar duidelijk wordt dat de strijd in Chili niet het gehoopte
resultaat brengt, daalt ook in Cuba het moreel. In de verha-
Twee levens
len schemert de tragiek door van de kinderen van toen, die
Deze documentaires zijn na uitzending nog 14 dagen te zien op ‘uitzending gemist’. Kijk voor meer informatie op
voelden, en van de offers die hun ouders in naam van de vrijheid brachten.
[Holland Doc 12 juli, 22.50 uur, Nederland 2 Regie: Macarena Aguiló Productie: Producciones Aplaplac]
www.ikon.nl/documentaire en www.hollanddoc.nl
Op 12 december 1985
zich ondanks alle goede bedoelingen in de steek gelaten
Then the Wind Changed
Op 7 februari 2009 raasde er een allesvernietigende bosbrand door de Australische staat Victoria, met 173 doden tot gevolg. De piepkleine dorpsgemeenschap Strathewen werd het zwaarst getroffen. Deze plek werd een dag later in de kranten om-
gedoopt tot ‘The Valley of Death’. Filmmaker Celeste Geer overleefde de ramp en
besloot gedurende twee jaar vast te leggen hoe haar gezin en haar dorpsgenoten hun levens weer proberen op te pakken. In een persoonlijke stijl wordt het verhaal
over de gemeenschap van binnenuit verteld. Beetje bij beetje lukt het de mensen hun huizen en hun bestaan opnieuw op te bouwen. De een vindt betekenis in het
Saving Face
In Pakistan worden elk jaar zeker honderd vrouwen met zoutzuur verminkt. Waarschijnlijk is dat aantal nog veel hoger omdat veel gevallen nooit in de statistieken belanden. Omdat ze zo goed als geen kans hebben op hersteloperaties of juridische hulp, dragen slachtoffers hun
hele leven lang de lichamelijke en emotionele littekens met zich mee. De daders zijn meestal echtgenoten of afgewezen huwelijkskandidaten die zelden worden bestraft. De documentaire volgt drie slachtoffers die met de hulp van een NGO hersteloperaties ondergaan en die
dankzij juridische hulp aangifte durven te doen. Door druk van de publieke opinie neemt het Pakistaanse parlement tenslotte een wet aan
verbouwen van gewassen, een ander in het rondleiden van schoolkinderen door het
rampgebied. Allemaal proberen ze weer controle over hun leven te krijgen. De dorpsgenoten steunen elkaar daarbij; de gemeenschap lijkt hechter dan ooit en ontplooit
allerlei initiatieven. Tijd alleen heelt echter geen wonden, ze hebben nieuwe gezamenlijke rituelen nodig.
[Holland Doc 9 augustus, 23.45 uur, Nederland 2., Regie: Celeste Geer Productie: Rebel Films]
die de daders een levenslange gevangenisstraf in het vooruitzicht stelt.
[Holland Doc 26 juli, 23.45 uur, Nederland 2, Regie: Daniel Junge en Sharmeen Obaid-Chinoy, Productie: Junge Film] P a g in a
4
|
5
verdwijnt Maarten Visser
tijdens een reis door Chili.
Zijn ouders, Paulus en Loes Visser, vertrekken
onmiddellijk naar het land om hun zoon te zoeken en sindsdien gaan ze ieder jaar terug om hun
zoektocht te vervolgen.
Vervuld van hoop en vrees vragen ze aandacht in de lokale media en verversen ze hun posters. Maarten beheerst zodoende al 25 jaar het gezinsleven. In de documentaire gaat filmmaker Fifi Visser voor het eerst met haar ouders mee naar Chili. Ze volgt hen op de zoveelste tocht langs
inmiddels bekende adressen. Nieuwe informatie levert een spoor op dat hen naar de Colonia
Dignidad brengt. Deze door oud-nazi Paul Schäfer opgerichte gemeenschap diende onder Pinochet als martelcentrum. Maar niemand kan hen verder helpen. Terwijl Loes weigert te accep-
teren dat Maarten dood is, lijkt Paulus zich ermee verzoend te hebben: “Je hebt eigenlijk twee levens. Een leven dat stilstaat en een leven dat doorgaat.”
[Holland Doc 30 augustus, 23.45 uur, Nederland 2. Regie: Fifi Visser, productie: De Aanpak]
I n
g esp r ek
me t
I K O N - p a s t o r
J udi t h
v a n
de r
W e r f
Achtentwintig was je toen je twijfelde, zo verschrikkelijk twijfelde, de lege zaaltjes, de ploetervoorstellingen, de gevechten, de wanhoop en toen je dacht: oké, nog een programma en als het dan niet lukt….dan….ja wat dan?
Negenentwintig was je toen het lukte, langzaam en onzeker, maar het lukte, de mensen kwamen, ze vonden het leuk, de Vara wilde je, een heuse impresario nam je in zijn stal, de krant vroeg of je wilde schrijven, een uitgever contracteerde je……de wereld wilde je…..mooi moment: ze willen je, ze komen, kopen een kaartje….. Nooit vergeten die ploeterjaren, de droomdagen, de wakkere nachten, de zorgen, de twijfels….en nu ben je bijna dertig jaar verder en kijk je naar dochters en zonen en hun vrienden en vriendinnen die zoeken en eveneens dromen en het soms kunnen vinden en soms ook niet en je snapt ze, zoals je alles snapt wat zoekt en twijfelt…… Makkelijk praten nu je er al jaren hemelsbreed van kunt leven, maar niet vergeten hoe je jongere ik doolde langs kroegen en straten en stranden en pleinen en langs meisjes die jou niet wilden. Niet vergeten. Absoluut niet vergeten. Maar dat doe je ook niet! Youp [Fragment uit de ‘brief aan mijn jongere ik’ van Youp van ’t Hek, 22 juli]
Terugblikken op een depressie
Brief aan mijn jongere ik
Een depressie is voor veel mensen een donker gat in hun levensverhaal, een periode waar ze maar liever overheen springen dan aan terugdenken. Toch kan het helpen om er juist wel naar te kijken. Niet om wat achter je ligt te herbeleven, maar om meer zicht te krijgen op wat de depressie je te zeggen heeft en de vruchten ervan te plukken met het oog op je verdere leven. Dit is in de kern wat IKON-pastor Judith van der Werf beoogt met haar project ´De Terugblik´. Hoe kwam je op het idee voor dit project?
Youp van ‘t Hek
René Gude
Saabri Saad El Hamus
Bert Wagendorp
Rick de Leeuw
Dat gebeurde door een serie radiokerkdiensten over het thema ´tijdgeest´ waar we als IKON Pastoraat aan hebben meege-
werkt. Eén van de thema´s die daarin aan bod kwamen was de-
‘Wie was u toen u circa 20 jaar oud was? Welke plannen, idealen en dromen had u toen? En wat is daarvan terecht gekomen?’ Deze vragen vormen de basis voor de zomerserie Brief aan mijn jongere ik van het radioprogramma De Andere Wereld, met diepgaande persoonlijke interviews met een prominente Nederlander naar aanleiding van een brief die hij of zij geschreven heeft aan de twintig jaar ‘jongere ik’. De zes gasten deze zomer zijn:
terug op zijn depressie. Er kwamen zo veel reacties van luiste-
‘Ik ben er’, iemand riep hen bij hun naam, of ze kregen een op-
gaat fietsen´ van Maarten van Buuren. Daarin blikt de auteur raars binnen, er kwamen zo veel verhalen los, dat ik dacht: hier kunnen we als IKON Pastoraat meer mee.
Samen met de deelnemers kijk ik naar de religieuze kant van dehij naar de Toneelschool Arnhem. In 1984 speelt El Hamus zijn
ziel in 2009. Hij brengt ook twee dichtbundels uit met de ti-
Kabaret Ivo de Wijs, als maatschappijkritisch cabaretier. In de
van Mourad Aziz in de succesvolle televisieserie Pleidooi. Hij
de Leeuw samen met pianist Jan Hautekiet met wie hij vanaf
tien theatersolo’s en vijf Oudejaarsavondconferences die Youp
van ‘t Hek sinds 1984 maakt, varieert hij steeds pregnanter op dat ene fascinerende thema: de discrepantie tussen wat het
maatschappelijk leven van je verwacht en wat je diep in je hart
zou willen. Het is het carpe diem-motto dat ook de columns
eerste theaterrol. Grote bekendheid verwerft hij met zijn rol
speelt ook in een aantal films van Martin Koolhoven, waaron-
der Het Schnitzelparadijs (2005) en ‘n Beetje Verliefd (2006). In 2007 volgt hij Aram Adriaanse op als artistiek leider van
theatergroep De Nieuw Amsterdam. In 2009 is hij te zien in de populaire serie Het Huis Anubis in de vertolking van de rol van
domineert die hij sinds 1988 - als zaterdagse column - weke-
oom Ibrahim. (5 augustus)
jes, conferences en boeken en is al twintig jaar de best gelezen
Bert Wagendorp (1956) studeerde Nederlandse Taal- en Let-
lijks schrijft voor NRC-Handelsblad. Hij schreef tientallen lied-
columnist. (22 juli)
René Gude (1957) studeert filosofie in Amsterdam en Utrecht.
Een jaar of dertig geleden was hij werkzaam als conciërge, nu is hij directeur van de Internationale School voor Wijsbegeerte
(ISVW). Tot 2001 was hij hoofdredacteur en uitgever van Filosofie Magazine. Hij is hoofddocent van de Basisopleiding Geschiedenis van de Filosofie en geeft vele cursussen organi-
satiefilosofie. Zijn passie voor filosofie richt zich vooral op de oude Grieken en Immanuel Kant. Gude schreef in 2010: Een kleine filosofie van de filosofie en o.a. lid van het filosofisch
elftal van dagblad Trouw. Vorig jaar werd een van zijn benen
geamputeerd omdat de kanker die jaren geleden was geconstateerd weer terug was gekomen. (29 juli)
Saabri Saad El Hamus (1957) groeit op in Caïro en studeert
daar economie. In 1978 vertrekt hij naar Nederland en gaat
terkunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. In 1985 werd hij
sportverslaggever bij de Leeuwarder Courant, drie jaar later verhuist hij naar de Volkskrant. Voor die krant verslaat hij tussen 1989 en 1994 zes keer de Tour de France. In 1995 verschijnt
tels: Planeet jeugd (2003) en Halverwege (2005). Furore maakt
2004 langs Vlaamse en Nederlandse theaters reist met een
programma vol verhalen, gedichten en muziek. In april 2011 gaat het toneelstuk Tombe in première, waarin De Leeuw een
stukgelopen relatie tot in de donkerste uithoeken verkent. (19
augustus)
Justus van Oel (1960) begint in 1985 samen met Erik van Muiswinkel de cabaretgroep Zak en As en wint het Leids Cabaret-
op het schrijven van toneelvoorstellingen en theaterproduc-
ties voor anderen. In 2001 neemt hij deel aan het hilarische televisieprogramma Mannen voor Vrouwen. Van 2005 tot
2009 werkt hij mee aan de Brakke Zondag, een maandelijks
Tour de France moet winnen. In 2005 publiceert hij De dubbe-
laatste jaren concentreert Van Oel zich vooral op het schrijven
le schaar, een met lof overladen bundel met vier fictieve verhalen tegen een min of meer herkenbare, historische sportieve achter-grond. In december 2006 volgt Wagendorp Jan Blokker op als columnist bij de Volkskrant. (12 augustus)
Rick de Leeuw (1960) is schrijver, dichter, zanger, presentator en muziekproducer. Bekend wordt hij als zanger van Tröckener Kecks waarin hij twintig jaar speelt tot 2001. In 2000 debu-
teert hij als schrijver met de semi-autobiografische roman De laatste held. Daarna volgen nog Comeback! in 2003 en Zuider-
een andere levensinvulling vonden, zoals wandelen, mediteren
duele gesprekken, maar er is ook een groepsaanbod met dans
ligieuze duiding voor de hand. Anderen vertellen hoe ze nadien of zingen. Terugkijkend lezen zij hieraan af dat er iets in hun leven veranderd is.
staan. Mij valt op dat het keerpunt vaak een ervaring is van ein-
kader.
Dat hoeft niet, dat hangt er vanaf of mensen daarvoor open delijk echt gezien of gehoord worden door een ander. Iemand die de vinger legt op de zere plek, die je wakker roept. En dat mensen die ervaring met God verbinden. Wat doe je hier vervolgens mee?
is een keerpunt waarna de weg omhoog inzette, of een omvor-
van iets uitgaat naar het leven en naar vitaliteit toe of juist daar
mende ervaring die je veranderde. Mijn vraag is: wat ligt er ten
Deelnemers kunnen kiezen voor een aanbod van vier indivi-
en beweging en in het najaar starten er op verschillende plek-
ken gespreksgroepen. Het gaat steeds om vier bijeenkomsten. We werken met diverse werkvormen als visualisatie, tekenen
en Ignatiaanse meditatie. Ik ben nu samen met een paar predikanten, geestelijk begeleiders en geestelijk verzorgers uit de
GGZ, een pilot aan het ontwikkelen die we vervolgens willen
aanbieden in het hele land. De Stichting Kerk en Wereld ondersteunt dit project. Wat is je doel?
Hoe ga je daarbij te werk?
Een depressie, hoe zwaar ook, gaat meestal weer over. Ergens
energie.
Hoe ziet de cursus er uit?
door de ogen van geloof en spiritualiteit, dus vanuit een wijder die donkere periode achteraf ook kunnen plaatsen in dat grotere
vaak wel helend. Het verrast ze, het maakt blij of het geeft ze
dracht die hen van binnen opende. Bij deze mensen ligt een re-
Heeft zo´n keerpunt altijd een religieus aspect?
perspectief, naar het geleefde leven. Met de vraag of mensen
kunt versterken. Mensen uitdagen om de gevonden ruimte ook
In de christelijke spiritualiteit ligt de nadruk op de beweging die vanaf. Wat we doen is eigenlijk: de dragende kracht die er is ver-
In het groot: dat het taboe dat op een depressie rust wat vermindert. En voor de deelnemers: dat ze zich meer kunnen ver-
binden met hun levenskracht, dat er in moeilijke tijden ook meer is om op terug te vallen.
festival. Na vier jaar stopt hij met cabaret en legt hij zich toe
zijn roman De Proloog, de beklemmende beschrijving van een doorwaakte nacht van een wielrenner die de proloog van de
Voor sommigen is dat keerpunt helder. Er was een stem die zei
pressie. Dat is nieuw. Vaak is de insteek op preventie gericht: hoe
voorkom je dat je terugvalt. In het project Terugblik kijken we
zamelen. Kijken of je de beweging die uitgaat van dat keerpunt
echt te leven. Dat neemt niet weg wat geweest is, maar werkt
Hoe manifesteert dat keerpunt zich?
thema. Wat beoog je met dit project?
navolging van zijn voorbeelden Cabaret Don Quishocking en
dige leven.
pressie. Ik maakte in de kerkdienst gebruik van het boek ´Kikker
Depressie is de laatste jaren een belangrijk maatschappelijk
Youp van ‘t Hek (1954) begint zijn carrière met Cabaret Nar, in
grondslag aan dat keerpunt en hoe werkt dat door in het hui-
programma op de grens tussen journalistiek en theater. De
van artikelen en columns en het vertalen van boeken. (26 au-
gustus)
[De Andere Wereld: Brief aan mijn jongere ik, vanaf 22 juli iedere zondag om 16.00 uur op Radio 5. Op de website staan de volledige brieven, in het radioprogramma een persoonlijk interview hierover aan de hand van fragmenten. Eindredactie: Job de Haan. Meer informatie en terugluisteren op www.deanderewereld.nl]
Vriendenactie IKON Pastoraat
De Terugblik-najaarsprogramma Utrecht, Domkerk - dinsdagmorgen 2, 9, 16 en 23 oktober
‘Red het IKON Pastoraat’ was de slogan waarmee wij in het voorjaar 2011 naar buiten kwamen. We verkeerden in een penibele financiële situatie en deden een oproep om Vriend van het IKON Pastoraat te worden. Velen gaven daar gehoor aan en mede daardoor hebben wij ons werk kunnen voortzetten. Uw steun is nog steeds van harte welkom! Bent u nog geen ‘vriend’? Word het dan vandaag en kijk op www.vriendenvanhetikonpastoraat.nl of bel (035) 621 55 55]
P a g in a
6
|
7
De terugblik met dans en beweging
i.s.m. Riëtte Beurmanjer, theologe en dansdocente
Lelystad, Ontmoetingskerk - donderdagmiddagen 1, 8, 15 en 22 november De terugblik gespreksgroep
i.s.m. Henk Stellingwerf, geestelijk verzorger GGZ Centraal.
Amsterdam, Ignatiushuis - dinsdagavond 6, 13, 20 en 27 november De Terugblik gespreksgroep
Zwolle, Dominicaner Klooster - donderdagochtend 8, 15, 22 en 29 november De Terugblik gesprekgroep
i.s.m. Irma Smits, predikante in Steenwijk
[Meer informatie op www.ikonpastoraat.nl of bel (035) 621 55 55]
C o lu m n
Prinses Irene in Het Vermoeden
C o lu m n
Wat is ons heilig? Wat is zozeer van betekenis dat het ons inspireert, raakt en onherroepelijk in beweging zet? En wat kennen wij absolute waarde toe?
Soms lijkt het alsof in onze samen-
gemaakt voor een persoonlijke, individuele invulling.
Alles is relatief, alle heilige huisjes zijn gesloopt. Maar is
werkt samen in met het Soeterbeeck Programma, Trouw
Op zondag 14 oktober schuift niemand minder dan Prinses Irene aan bij Annemiek Schrijver in Het Vermoeden. Van haar vader kreeg ze een onuitputtelijke liefde mee voor het Afrikaanse continent - van haar moeder een diep gevoel voor spiritualiteit.
leving alles ter discussie staat.
dat wel zo? Wie verder kijkt dan de traditionele kaders, ontdekt dat we allerlei zaken van niet-onderhandelbare waarde vinden. Mensenrechten, individuele vrijheid en
schoonheid bijvoorbeeld, maar ook ons gezin, onze ge-
De verbinding daartussen tekent Irene van Lippe-
zondheid en onze vrije tijd zijn ons heilig. Bovendien
Biesterfeld (Ottawa, 1939). Als kind, achter de hekken
heeft het collectieve karakter van heiligheid plaats
van Paleis Soestdijk, voelde ze zich afgesneden van het
dagelijks leven van de gewone wereld. Daaruit wist ze
zich los te maken door te leren luisteren naar haar
Wat jou heilig is, hoeft dat voor mij niet te zijn. De IKON
en Project W!J in het project ‘Heilig?’ dat in 2012 en 2013 diverse activiteiten zal presenteren waarmee verkent
wordt wat ons heilig is. Vanaf najaar 2012 zal een deel
van de IKON-programmering op radio en tv in het teken van dit thema staan.
Kijk voor meer informatie op www.ikon.nl/heilig ‘Ieder mens is heilig. Als we eens zouden beginnen die heiligheid in elk menselijk wezen te herkennen, dan kunnen we ophouden ons zorgen te maken of God wel of niet bestaat’.
binnenstem en naar alles wat leeft. Prinses Irene beheert een natuurgebied in de Karoo-woestijn in Zuid-
met al het leven. Ook streeft het College ernaar om
Een heilige missie
nu zijn de natuurbewaarders van de toekomst.’ Een
Na de zomer storten we ons als IKON programmamakers vol overgave
Afrika, waar ze ernaar streeft het land terug te geven aan zichzelf. Ze is de inspirator en oprichter van het
NatuurCollege. Deze ideële stichting ziet het als mis-
sie om ‘de binnenkant van duurzaamheid’ bespreek-
Karen Armstrong
baar te maken en de verbondenheid te stimuleren daar kinderen bij te betrekken: ‘want de kinderen van week later, zondag 21 oktober, is Marius van Leeuwen (1947) te gast. De hoogleraar aan het Remonstrants
Seminarium is in september met emeritaat gegaan. Een mooie gelegenheid om hem nog eens het naadje
Feestgevoel
van de kous te vragen over wat remonstrants zijn ei-
genlijk is en over zijn eigen bevindelijkheid en vroomheid.
[Het Vermoeden, bijna iedere zondag om 11.30 uur op Nederland 2, met een herhaling de zaterdag daarop om 11.00 uur. www.hetvermoeden.tv]
Toen de IKON 10 jaar geleden stopte met het uitzenden van kerkdien-
Op de dvd staan tien afleveringen van het tv-programma Het Vermoeden
groeide het karakter van die alternatieve viering uit tot een gesprek
kes, Elly Zuiderveld, Mechteld Jansen, Kathleen Ferrier, Lenette van Dongen,
spelen. Alleen daarom al ben ik in feeststemming. Want van de drie
den Eerenbeemt en Zuster Aloysa van Amersfoort. In het werkboekje staan
protestantse christen, een verteller en muziek. Door de jaren heen
soorten interviews die er grofweg bestaan, houd ik het meest van de
derde. In het eerste type gesprek weten vrager en antwoorder allebei de uitkomst. Neem nu: ‘Wat een weer hè?’ Bij de tweede variant kent de ondervraagde het antwoord, maar de interviewer niet. En bij het
Op zondag 15 juli gaat IKON-pastor Bara van Pelt voor in een bijzondere studioviering, om 10.00 uur op Radio 5. De dienst gaat over hoe dat is om ziek te zijn en te weten dat de ziekte niet over zal gaan. Mag je hopen op een wonder? Is het verstandig te hopen op een wonder? De liederen worden uitgevoerd door organist Matthias Havinga en sopraan Harma Everts. Ook hoort u fragmenten van de auteur Dick Stap, die het boek Ziek zijn en God schreef.
Ook katholieken, boeddhisten, moslims, hindoes, joden, bahá’ís, mystici en alles wat daartussen zit en dwaalt, mocht ik vragen naar wat
hun ten diepste raakt. Naar wat er werkelijk toe doet. Het hoeft geen
betoog hoeveel ik van al deze Vermoedengasten heb ontvangen en
geleerd. Want nu de Schepper niet meer spreekt, moeten we toch zelf
wie kent ze niet?
Wie verder kijkt dan de traditionele religieuze kaders, ontdekt dat er
in onze samenleving allerlei zaken van niet-onderhandelbare waarde zijn. Mensenrechten, individuele vrijheid, onze familie, en onze ge-
naast informatie over de geïnterviewden enkele suggesties voor het be-
zondheid zijn ons heilig. Om het gesprek over deze heilige kwesties te
spreken van de afleveringen in een gespreksgroep of samenkomst. Let op: in
bevorderen heeft het Soeterbeeck Programma van de Radboud Uni-
het najaar verschijnt de dubbel-dvd ‘Tien man sterk’!
versiteit Nijmegen project Heilig? in het leven geroepen, samen met
[‘Tien vrouw sterk’ is voor 10 euro te bestellen bij de IKON. Maak dit bedrag over op rek. 606.000 t.n.v. St. VKZ/IKON, Hilversum o.v.v. ´Tien vrouw sterk´ en uw postcode plus huisnummer.]
dagblad Trouw, Nieuwwij.nl en de IKON. Een jaar lang onderzoeken we
in debatten en films, op radio en televisie, in de krant en op de website wat ons persoonlijk en als samenleving heilig is. Een kakafonie van heiligheid.
Maar hoe verhouden die verschillende ‘heiligheidsaanspraken’ zich tot
De Nieuwe Liefde
elkaar? Verbindt het heilige of is het een splijtzwam? Kan een samenleving eigenlijk wel bestaan zonder een notie van het heilige?
De Britse opperrabbijn Jonathan Sacks heeft hierover in de IKON LUX-
serie: Grote denkers over de toekomst, behartenswaardige dingen ge-
Grachtenfestival (12 – 19 augustus) Het Grachtenfestival is het jaarlijks terugkerende festival met klassieke
onze liberale democratie als heilig, omdat het de democratie is gelukt
we dan niet vergeten dat mythen de verwoording van een waarheid
festivallocatie. Het thema van het festival is heel toepasslijk: Liefde.
zien opspringen wanneer het in dat halve tv-uur vurig en geestdriftig licht brengt in de duisternis.
Dankzij de gasten van Het Vermoeden is het gereformeerde meisje in mij eindelijk gaan begrijpen dat God die boom met die prachtige
vruchten van de kennis niet in het paradijs heeft gezet om ons te pla-
[Radiokerkdienst, zondag 16 september, 10.00 uur, Radio 5, www.ikon.nl/kerkdiensten. Kijk voor meer informatie over de Vredesweek op www.ikvpaxchristi.nl]
dan wel als een in steen gebeitelde seculiere variant: heilige huisjes,
lukt. Met mijn protestantse oren hoor ik aan de Vermoedentafel vaak
wezen. En het is zo’n spannend avontuur om het hart van mijn gast te
vredesweek uitbrengt. Voorgangers zijn ds. Rebecca Onderstal en pastoraal werkster Meike Hettinga.
steekt het zomaar weer de kop op, hetzij als zwevende wilde devotie
zegd. Hij vindt dat we het woord heilig moeten koesteren. Want elk
evolutie is een ontvouwing, ook van de onzichtbare velden van ons
viering in Cothen zoekt aansluiting bij de Vredeskrant die IKV Pax Christi speciaal voor de kerken in deze
het heilige hangt gewoon in de lucht. In schijnbaar goddeloze tijden
De Nieuwe Liefde Zomerprogramma
steeds meer ruimtes binnengaan in de geheimen van de geest. De
giewinning. Bij het winnen van die stoffen zijn al te vaak mensenrechten in het geding. Deze oecumenische
Helaas moet ik ze teleurstellen. De werkelijkheid is veel mysterieuzer:
met tallozen op ‘hartsavontuur’ gaan. En niet alleen met protestanten.
doordringt in de geheimen van de stof, zo kan de zoekende mens ook
jaar gericht op onze energieleveranciers en de extractive industries die de grondstoffen leveren voor ener-
geslaagd, ze keren terug in hun religieuze reservaat.
een vermoeden van. Op deze manier mocht ik de afgelopen tien jaar
zijn die onuitsprekelijk is. Zoals de natuurwetenschap steeds dieper
zendt de IKON op Vredeszondag een oecumenische viering uit. In de Vredesweek worden de schijnwerpers dit
mamakers zich tot hun strikt levensbeschouwelijke kerntaken. Missie
Vonne van der Meer, Miranda van Kralingen, Ruth Peetoom, Else-Marie van
waar het gesprek hen brengen zal. Daar hebben ze allebei hoogstens
dat sommige Bijbelverhalen als mythen worden gezien. Maar laten
In samenwerking met IKV Pax Christi en de Protestantse Kerk en de Rooms Katholieke Parochie in Cothen
opgelucht adem halen: Eindelijk beperken die ‘heidense’ program-
met Annemiek Schrijver met de volgende sterke vrouwen: Catharina Hal-
derde type bevroeden noch de interviewer, noch de geïnterviewde
het woord nemen en dat is met die pakweg 260 gasten behoorlijk ge-
Start Vredesweek 2012
op het heilige. De ‘omroep politici’ en hun partners in crime zullen
In het kader van ‘tien jaar Het Vermoeden’ heeft IKON in samenwerking met de Protestantse Kerk en Museum Catharijneconvent de dubbel-dvd met werkboekje ‘Tien vrouw sterk’ uitgebracht.
sten, werd Het Vermoeden geboren. Een half uur televisie met een
van hart tot hart waarin het werkwoord vermoeden de hoofdrol bleef
Studioviering ‘ziek zijn’
Tien vrouw sterk
gen en de ogen uit te steken. Nee, wij mochten en mogen nog altijd
kiezen: eten van de boom van het leven en rustig in het eerste para-
dijs blijven, of die vruchten plukken en alle onrust, al het zwerven, alle
wanhoop en het lijden smaken waardoor wij wezens worden naar Gods evenbeeld van liefde, lijden en verrijzen.
Mijn Vermoedengasten laten zien dat we de mens kunnen worden
muziek op bijzondere locaties in de binnenstad van Amsterdam. De Nieuwe Liefde is dit jaar officiële Zondag 12 augustus, 20.00 uur: Le devin du village Concertante opera van Jean-Jacques Rousseau.
Een vermakelijk verhaal over jaloezie, liefde en bedrog in een klein dorpje. Uitgevoerd door solisten en koor. Maandag 13 augustus, 11.00 uur: Vesna Dimcevska (piano) en Sara Klein Horsman (mezzospograan) met werken van Schubert, Liszt en Wagner.
Maandag 13 augustus, 13.00 uur: Lidy Blijdorp (cello) en Tobias Borsboom (piano) met een Frans programma van componisten die allemaal een band hebben met Parijs: Poulenc, Franck, Debussy, Ravel en Fauré.
Zondag 19 augustus, 10.00 uur en 12.00 uur: Herrie in de tent, een fantasievolle muziekvoorstelling voor kinderen van 3 tot 6 jaar. Meer info en kaartverkoop via www.grachtenfestival.nl
Zaterdag 25 en zondag 26 augustus: Uitmarkt Amsterdam Iedereen is welkom in het paviljoen van De Nieuwe Liefde om meer informatie te krijgen over het nieuwe programma seizoen 2012-2013 in De Nieuwe Liefde, over
leven is heilig, net als de menselijke waardigheid. Sacks bestempelt
wat geen enkele religie ooit voor elkaar heeft gekregen. Namelijk dat
mensen met verschillende levensbeschouwelijke achtergronden, - religieus en zelfs antireligieus - in vrede kunnen samenleven. Een pluriforme maatschappij waarin burgers leven met sterk botsende waarden, vereist een publieke ruimte waarin we onze overtuigingen niet
aan anderen opleggen, maar onze visie kenbaar maken en luisteren
naar de opvattingen van anderen. De liberale democratie stelt gelovigen voor de uitdaging een antwoord te formuleren op de vraag of reli-
gie een positieve bijdrage kan leveren aan het omgaan met religieuze
en culturele diversiteit. Of anders gezegd: kan religie een samenleving helpen bouwen waarin het goed leven is voor iedereen?
Nieuwe Liefde Academie en de nieuwste editie van Nieuwe Liefde magazine.
Deze uitdaging is mij als IKON programmamaker heilig. Levensbe-
Symposium in het teken van 50 jaar Tweede Vaticaans Concilie. Een dag met inleidingen, interviews en gesprek-
laat zich daarbij door de christelijke traditie inspireren. Wat mij betreft
Zaterdag 6 oktober, 10.30 – 16.30 uur: De visioenen van Vaticanum II
ken. Sprekers o.a.: Huub Oosterhuis, Marjet Derks, Jan Jacobs, Ruud Huysmans, Abt G. Mathijssen, Martin Hoondert en Eric Sengers. Dagvoorzitter is Laetitia van der Lans. Deelname s30 (incl. lunch, koffie/thee en borrel).
Kijk voor het héle programma-overzicht, kaartverkoop en actuele informatie op www.denieuweliefde.com]
zoals we bedoeld zijn.
Ja, daar ben ik ze oneindig dankbaar voor.
[Annemiek Schrijver presenteert de tv-programma’s Het Vermoeden en De Nachtzoen. Kijk voor meer informatie op www.hetvermoeden.tv en www.nachtzoen.tv]
De Nieuwe Liefde Da Costakade 102 , Amsterdam www.denieuweliefde.com P a g in a
8
|
9
schouwing veronderstelt betrokkenheid op de samenleving. De IKON
luidt het motto: Levensbeschouwelijke omroepen, kerken & gelovigen van divers pluimage laat je niet opsluiten in een religieus reservaat – de geest waait over kerkmuren heen de wijde wereld in. In een samenleving waar cynisme god is, is religie de noodzakelijke ketterij, meent de Brits-Nigeriaanse schrijver Ben Okri. Als dat geen heilige opdracht is voor seculiere politici en ‘heidense’ programmamakers!
Ida Overdijk Eindredacteur religie & cultuur IKON TV
De heilige huisjes van Orie en Myjer
Profiel: Mensenrechters
Fons Orie
Er waren eens twee vrienden. Beiden werden Jezuïtisch geschoold. Ze leerden elkaar kennen op de universiteit in Leiden in de jaren ‘70. De een doceerde strafrecht, de ander strafrecht en mensenrechten. Het internationale recht stond nog in de kinderschoenen. Ze waren de enige in hun omgeving die niet promoveerden, maar ze schreven wel geschiedenis. Want nu zijn ze de hoogste internationale mensenrechters van Nederland. De een vertrok naar Straatsburg, naar het Europese Hof voor de Rechten van de Mens en de ander naar Den Haag, naar het Joegoslaviëtribunaal. Beide instituten zouden in het huidig tijdsgewricht, waarin nationale belangen belangrijker lijken te zijn dan internationale, misschien niet meer opgericht worden. Wat is het belang van het Joegoslavietribunaal en waarom moeten we blijven geloven in het bestaansrecht van een Europees Hof voor de Rechten van de Mens? In twee unieke afleveringen van ‘Profiel’ de heilige huisjes van Orie en Myjer. Fons Orie
In mei van dit jaar nog werd Fons Orie door de advocaten van Mla-
om het wrakingsverzoek af te wijzen. Orie werkt al sinds de oprich-
Hij vindt het anti-servisch en een NAVO-instituut. Orie zou ook niet
VN voor een positie als rechter. Vóor de oprichting van het Tribunaal
dic gewraakt. Net als Milosevic erkent Mladic het Tribunaal niet. onbevooroordeeld zijn omdat hij Nederlander is en dus last heeft
van het nationale trauma dat ‘Srebrenica’ heet en waar Mladic partij in is.
‘Pietlut’
Wie Orie kent, weet dat hij een ‘pietlut’ is. Ieder detail moet op orde zijn en hij hecht zeer aan een juiste procesorde. En juist Orie is door
zijn jarenlange ervaring aan het Tribunaal inhoudelijk goed inge-
voerd in de materie. De president van het Tribunaal besloot dan ook
ting bij het Tribunaal; eerst als strafpleiter, later lobbyde hij bij de waren er alleen de rechtbanken in Neurenberg en Tokyo geweest, qua oorlogsrechtspraak was er dus heel weinig. Het Tribunaal werd opgezet volgens het Angelsaksisch recht.
Egbert Myjer
Internationaal Strafhof
Orie’s grootste vijand is de tijd. De oorlog in Joegoslavië is al
Het kost per inwoner van de aangesloten landen nog geen
door hen behandeld wilt worden. Tegelijkertijd merkt hij op dat kri-
ring wordt lastiger, terwijl er zo veel is gebeurd dat met de
Minder dan 1% van alle klachten die het Hof ontving is ge-
tenrecht zegt hij: “Het Hof heeft als taak om te bewaken dat de
sinds 1995 voorbij. Het geheugen vertroebelt, de bewijsvoegrootste precisie moet worden beoordeeld. Orie zet zich er voor in dat meer zaken worden terugverwezen naar lokale
rechtbanken in Joegoslavië. Om die reden is hij nog regel-
matig in Bosnië-Herzegovina of Kroatië.
Wat draagt het Tribunaal eigenlijk bij aan het voorkomen van misdaden tegen de menselijkheid? ‘Srebrenica’ dateert
uit 1995, toen het al twee jaar bestond. Verzoening door
Joegoslaviëtribunaal. Internationaal strafrecht is een vol-
wassen rechtsgebied geworden, mede dankzij de belangrijke bijdrage van Fons Orie.
Wat sinds zijn oprichting in 1959 ook een volwassen inMens in Straatsburg. Het Hof noemt zichzelf ‘Het geweten van Europa’. Rechter Egbert Myjer neemt daar na acht
dienstjaren op 31 oktober afscheid. Zijn opvolger zal net als
hij volgens de criteria van het Hof ‘of high moral character’ moeten zijn.
menië, Oekraïne en Polen, ook wel de ‘big sinners’ genoemd. Zo’n 90 tot 95 % van alle zaken die binnenkomen wordt niet-ontvankelijk verklaard.
Het functioneren van het Hof staat onder druk van de zabreiding van de Raad van Europa, waarvan het Hof een van de belangrijkste organen is, met prille democratieën uit het voormalig communistische Oost-Europa. In Nederland lijkt
het draagvlak voor het Hof kleiner te worden. Vanuit de
politiek en de wetenschap luidt de kritiek vooral dat het te activistisch zou zijn en de mensenrechten te ruim is gaan
uitleggen en het zich bovendien teveel bemoeit met interne zaken van de lidstaten. De zorg bij mensenrechtenactivisten en weer andere wetenschappers is, dat Nederland met de rug naar het Hof gaat staan in navolging van het
Verenigd Koninkrijk, waar ook veel discussie is over de legitimiteit van het Hof. Daarmee ondergraven deze landen de
geloofwaardigheid van het Hof in het internationale politieke spel. Dit zal gevolgen hebben voor de bevolking in lan-
Big sinners
Myjer laat een Hof achter dat een achterstand heeft van
[Profiel: Fons Orie, 7 oktober en Profiel: Egbert Myjer, 14 oktober, 23.30 uur op Nederland 2. Kijk voor meer informatie t.z.t. op www.ikon.nl]
men bij het Hof komen uit vijf landen: Rusland, Turkije, Roe-
kenlast. Het is de onvermijdelijke consequentie van de uit-
naal Strafhof in Den Haag was er niet gekomen zonder het
stituut werd, is het Europees Hof voor de Rechten van de
meer op de Nederlandse gaan lijken.
helft over asielzoekers. De meeste klachten die binnenko-
heid en een éérlijk proces mogelijk zijn. En het Internatio-
maar bij zat te luisteren en pas op het laatst een oordeel velde. Hij
der was. Langzaam maar zeker is mede daardoor de procesgang
dan 50.000 klachten. Van die klachten gaat meer dan de
Te activistisch
lemaal de vraag. Wel laat het Tribunaal zien dat gerechtig-
Egbert Myjer
ging zich wel met de zaak bemoeien en vroeg door als iets niet hel-
richt tegen Nederland. In 2011 waren dat 491 van de meer
strafprocedures? Vergeving via strafrecht? Dat is maar he-
Voor Orie was dat verbazingwekkend om te zien: twee partijen die
hun zaak ter zitting probeerden te bewijzen en een rechter die er
0,08 eurocent per jaar. Nederland doet het goed bij het Hof.
zo’n 45.000 dossiers, want het Verdrag van de Rechten van
de Mens dreigt aan zijn eigen succes ten onder te gaan.
den als Tsjetsjenië en Zuidoost Turkije. Het Verdrag wordt
dan immers door deze big sinners al helemaal niet meer zo serieus genomen.
Inmiddels zijn er 47 landen bij het verdrag aangesloten
Gulden Regel
der invloed van populistische stromingen krijgt het Hof in
‘Jack and the solemn promise’. In dat sprookje weet Jack,
en genieten bijna 820 miljoen mensen bescherming. On-
Europa steeds meer kritiek. Het zou duur zijn, activistisch
soms en zich teveel bemoeien met interne aangelegenhe-
den van staten. Dat het Hof duur is, valt snel te ontkrachten. P a g in a
1 0
|
1 1
Myjer schreef een boekje over de problemen van het Hof: een timmermanszoon, het antwoord: als alle landen nou gewoon de Gulden Regel zouden naleven, dan zou er geen overbelasting van het Hof zijn: behandel anderen zoals je
tiek op het Hof van alle tijden is. In het tijdschrift Asiel & Migranlidstaten van de Raad van Europa de mensenrechten naleven. Dit
betekent in feite dat het de rechten van de kwetsbaren beschermt.
En tot die kwetsbaren behoren nu net de vreemdelingen, de Roma, de homoseksuelen, de gevangenen. Precies de groepen waartegen het nieuwe gevoel van nationalisme zich keert. Juist in deze tijd is
de mensenrechtenbescherming door het Hof daarom noodzakelijk.”
Els van Driel, redacteur IKON-tv
A a nbiedin g en
voo r
on z e
le z e r s
De zomer van OBA Live
Een culturele zomer!
Verlicht en verlost
Deze zomer bladeren we in OBA Live met opmerkelijke Nederlanders in de boeken die voor hen belangrijk zijn geweest. Welk kinderboek zijn ze nooit vergeten, welk boek geeft inspiratie in hun werk of welk boek bood ooit troost?
Wie deze zomer op een luchtige manier verdieping zoekt, zit goed met ‘Verlicht en verlost’ een humoristische en lichtvoetige briefwisseling tussen Annemiek Schrijver en Hein Stufkens over de betekenis van boeddhisme voor de Westerling. Als voorproefje stelde Annemiek Schrijver vijf vragen aan mede-auteur Hein Stufkens. Lezers van de IKON-krant kunnen het boekje met onderstaande bon met korting kopen.
wel een uitdaging voor een filosoof als ik, die graag met een goed onderbouwd verhaal uit de hoek komt. Onze invalshoe-
9 0 1 - 9 3 9 6 5
ken zijn heel complementair. Doordat we gekozen hebben
Het reikt me ook methodes aan, zoals de zenmeditatie die
Zijn werk is soms melancholiek van toon, de andere keer weer
Egyptische revolutie in januari/februari 2011 maakte ze naam
cynisch en gaat over het leven, de liefde, de dood en drank.
Donderdag 12 juli
monniken!
lenbundel ‘Vogels met zwarte poten kun je niet vreten’, schreef
den voor God…dat is ook een heel oud motto van christelijke
zijn waarop ik in spiritueel opzicht sta.
Donderdag 19 juli
documentaires over het Vlaamse dorp Doel dat plaats moest
dat het ‘nirwana’ of het ‘Koninkrijk Gods’ in hun hart te vinden
voor vrouwen. Zij wordt geïnterviewd door Henriëtte Smit.
Zodra ik zeg: ‘ik ben een christen’ of ‘ik ben een boeddhist’ heb
een roman over zijn eigen vrijwillige nierdonatie en werd uit
protest lid van pedofielenvereniging ‘Martijn’. Hij wordt geïn-
Tom Fassaert, regisseur en fotograaf. Hij werd bekend door zijn
Margriet van der Linden, hoofdredacteur van Opzij, opinieblad
maken voor de uitbreiding van de haven van Antwerpen. Hij wordt geïnterviewd Lotje Dercksen.
Jezus zegt ‘Ik ben het Licht der wereld’. Bij Hem in de buurt, als
helpt me om verlost te worden van alles in mij wat dat Licht in de weg staat. Alle lijden komt voort uit je begeerte, zegt hij. Ik
Woordzoeker E
T
S
T
R
U
C
T
U
R
E
E
L
E
R
W
A
T
E
R
P
R
O
J
E
C
T
O
M
N
E
N
U
E
T
S
R
E
D
N
O
D
K
E
C
O
N
C
R
E
T
E
K
D
K
K
J
L
E
I
N
Z
E
T
T
E
N
O
O
E
A
I
E
N
E
T
C
E
J
O
R
P
M
N
N
N
W
B
S
L
O
O
H
C
S
S
I
S
A
B
S
D
A
C
G
N
I
R
A
V
R
E
T
T
N
R
L
T
H
E
G
A
N
Z
E
N
D
K
E
E
I
E
P
Vrouwen voor het voetlicht
A
T
R
E
P
X
E
R
L
A
U
W
J
R
E
P
A
N
D
E
R
S
H
E
N
R
I
K
E
C
Vrouwen voor het voetlicht, sinds maart in Museum Catharijneconvent in Utrecht te zien, wordt verlengd tot en met 7
E
S
I
T
R
E
P
X
E
S
S
L
E
W
C
L
P
D
I
E
H
N
E
V
E
R
D
E
G
A
V
E
R
B
E
T
E
R
E
N
E
E
N
M
N
D
I
E
H
K
J
I
L
E
G
N
O
E
E
O
dan ook te ‘getuigen’. Maar de christelijke traditie zit al vanaf
mijn geboorte in mijn bloed en daar ben ik blij mee. Het boeddhisme is daar later bijgekomen en heeft me geholpen om mijn eigen traditie op een nieuwe manier te verstaan.
moet mijn kleine ‘wil’ loslaten en ten volle durven zeggen: ‘Uw wil geschiede.’ Het Leven is de baas, niet ik. Als ik me aan het
Leven kan overgeven ben ik verlicht en verlost…
[Verlicht en verlost. Boeddhisme in ons dagelijks leven Annemiek Schrijver en Hein Stufkens.
Verlengd tot 7 oktober!
oktober. Met de tentoonstelling besteedt het museum uitgebreid aandacht aan de rol van vrouwen in de kerk. De ten-
toonstelling laat zien op welke wijze vrouwen zich hebben ingezet voor de kerk van het jaar nul tot nu: nonnen, moeders, diaconessen, pastoorshuishoudsters, pastoraal werksters, vrouwelijke dominees etc. Door het tonen van schitterende
en ontroerende werken brengt het museum al die vrouwen rondom de kerk voor het voetlicht. In de tentoonstelling zijn diverse tv-fragmenten van de IKON te zien. Op vertoon van deze krant krijgt u s 2,50 korting op de entree.
[OBA Live, met iedere donderdag de IKON om 19.00 uur op Radio 5. Presentatie vanaf 6 september: Paul Rosenmöller. Kijk voor meer informatie op www.obalive.nl]
Ontwikkelingssamenwerking, daar staat Wilde Ganzen voor Wilde Ganzen is dé expert op het gebied van concrete projecten in ontwikkelingslanden. Al meer dan 55 jaar werken wij met een enorme gedrevenheid, omdat we de grote ongelijkheid in leefomstandigheden en toekomstkansen in de wereld onacceptabel vinden. Onze ervaring en expertise zetten wij in om betrokken Nederlanders te ondersteunen die zich inzetten voor een project in een ontwikkelingsland. Projecten waarmee mensen in ontwikkelingslanden zelf hun leven én dat van hun gemeenschap structureel kunnen verbeteren. Zoals een Afghaanse basisschool of een waterproject in Kenia. Unieke projecten voor een kansrijke toekomst. Jaarlijks kunnen wij dankzij onze donateurs, wereldwijd honderden projecten ondersteunen.
Zoek de vetgedrukte woorden één voor één in de woordzoeker. De overgebleven letters vormen een zin. Mail deze zin voor 15 juli a.s. naar
[email protected] en maak kans op mooie prijzen mede aangeboden door de Nationale Postcode Loterij, als partner van Wilde Ganzen.
[Vrouwen voor het voetlicht - Museum Catharijneconvent, Lange Nieuwstraat 38 in Utrecht. Kijk voor meer informatie op www.catharijneconvent.nl]
de boekhandel is verhuisd!!
Meijer.
5. Ben je nu verlicht of verlost?
B
sen mij en anderen. Ik heb geen behoefte om van welk geloof
broken harten weer heel. Hij wordt geïnterviewd door Elianne
hart en in de wereld.
G
ik mezelf al in een hokje gezet en scheiding aangebracht tus-
Erik de Jong, muzikant en tekstdichter van zijn eenmansband
pen om de wegen naar dat Koninkrijk te vinden, in hun eigen
Hij in mij leeft, kan ik me dus wel ‘verlicht’ voelen… Boeddha
3. Zie je jezelf als christen of als boeddhist?
derzoeksjournalistiek. Zij wordt geïnterviewd door Anika Land-
nam moest vluchten vanwege zijn vredesacties tijdens de
betekenen?
is.’ Ik denk dat christenen en boeddhisten elkaar kunnen hel-
boek er nog méér bewust van gemaakt dat dit de twee benen
het interviewen. Hij wordt geïnterviewd door Job de Haan.
Frénk van der Linden, journalist en expert op het gebied van
Spinvis. Met zijn Nederlandstalige poëzieliedjes maakt hij ge-
oorlog daar, zegt: ‘Zowel christenen als boeddhisten weten
ons dagelijks leven betekenen. Mij heeft het schrijven van dit
voor de Volkskrant, In april won zij De Tegel, een prijs voor on-
Donderdag 9 augustus
wel laten weten dat ze enorm zin kregen om zich in het ge-
Dat we ons bezinnen op wat christendom en boeddhisme in
Donderdag 23 augustus
terviewd door Jurgen Maas.
Thich Nhat Hanh, een groot boeddhistisch leraar die uit Viet-
2. Wat is voor jou de kern van dit (lees: ons) boek?
van Driel.
Donderdag 30 augustus
gesprek. En dat werkt stimulerend op de lezer/es. Veel mensen
sprek te mengen.
als Midden-Oostendeskundige. Zij wordt geïnterviewd door Els
Donderdag 2 augustus
Natalie Righton, journalist en correspondent in Afghanistan
Anton Dautzenberg, schrijver. Hij debuteerde met de verha-
Monique Samuel, politicoloog, publicist en auteur. Tijdens de
meter.
4. Wat kunnen christenen en boeddhisten voor elkaar
hebben ons naar aanleiding van ons vorige boek Ik geloof het
Hij wordt geïnterviewd door Annemiek Schrijver.
Gouden Penseel. Zij wordt geïnterviewd door Sytske Jellema.
voor mij een nieuwe vorm van bidden is geworden. Leeg wor-
voor de vorm van schrijven aan elkaar komt er ook een spannende dynamiek in zo’n boek. Het wordt zoiets als een goed
A C T I EN U MMER :
In het begin van haar loopbaan werd zij gevraagd de boeken treren. Törnqvist ontving tot nu toe een Zilveren Griffel en een
Inspirerend. Jouw frisse en persoonlijke kijk op de dingen is
K O RT I N G S B O N
Donderdag 16 augustus
Maarten van Roozendaal, Nederlands zanger en liedschrijver.
van de beroemde Zweedse schrijfster Astrid Lindgren te illus-
dit boek te schrijven?
Tegen inlevering van deze bon bij de erkende boekhandel of warenhuis ontvangt u s2,50,- korting op Verlicht en verlost van Annemiek Schrijver en Hein Stufkens (ISBN 978 90 259 0156 1). U betaalt tot 1 augustus 2012 geen s15,95 maar slechts s13,45.
Donderdag 26 juli
Marit Törnqvist, Zweeds/Nederlandse illustrator en schrijver.
1. Hoe vond je het om met een ander (lees: mij)
Koop nu het boek Verlicht en verlost met s2,50 korting
Donderdag 5 juli
Doe me e en win! Checkpoint Cinema Componist Merlijn Twaalfhoven is op 9 juli te gast tijdens de eerste van een reeks Checkpoint Cinema-avonden in het Louis
Hartlooper Complex in Utrecht. Hij vertoont de film ‘Microphone’,
irchner 6
Leliegracht 32 1015 DH Amsterdam 020-624 44 49 gespecialiseerd in religie & filosofie
•
boekhandelkirchner.nl
over de alternatieve kunst- en muziekscène in Egypte voor de
Kijk op www.wildeganzen.nl/puzzel voor de prijzen, zoals een Postcode Loterij fiets of een iPad, en de actievoorwaarden.
revolutie. In Checkpoint Cinema, een initiatief van IKV Pax Christi,
Vrede van Utrecht en het Louis Hartlooper Complex, laten bekende en bevlogen Nederlanders het publiek hun film naar keuze zien. Op het programma staan verder nog fotojournalist Kadir van
Lohuizen met de film ‘Go Little Voices’ (13 augustus) en Ralien Dekkers, de Nederlandse jongerenvertegenwoordiger naar Rio 20+, met een nog onbekende film op 10 september.
[Kijk voor meer informatie op www.ikvpaxchristi.nl]
Colofon
De IKON-krant is een gratis uitgave die in zijn geheel wordt bekostigd uit vrijwillige bijdragen van IKON-krant lezers.
P a g in a
6
|
7
Redactie-adres: IKON Communicatie Postbus 10009 1201 DA Hilversum tel. (035) 6727103
[email protected] / www.ikon.nl
Redactie: Mirjam Nieboer Abonnementenadministratie: Ilona Lagcher Foto’s en illustraties van o.a.: Corbino, Els van Driel, Martje van der Heijden, Hollandse Hoogte, iStockphoto, Geert Poelgeest, Roy Tee, Bettina Traas Basisontwerp en opmaak: Creatie op de Mac, Hilversum Druk: Drukkerij Van der Weij, Hilversum Overname van artikelen wordt op prijs gesteld, mits met bronvermelding
retraites
workshops
concerten De Oud-Katholieke Kerk van Nederland feliciteert de IKON met 10 jaar ‘Het Vermoeden’. Ga door, hou vol!
vergaderen
Dominicanenklooster Huissen feliciteert de Ikon met 10 jaar ‘Het vermoeden’!
overnachten
congressen
Stadsdam 1 6851 AH Huissen t: 026 326 44 22 www.kloosterhuissen.nl
Stel, ik zoek een kerk... www.okkn.nl
[email protected]
Wij vermoeden het ook! Wees adrem, lees AdRem!
De Algemene Doopsgezinde Sociëteit feliciteert de IKON met 10 jaar Het Vermoeden
datnaar licht ongen – de – m omhoog gewr der aar bo rde – zon de de aa n leven nuit aa een . ht va – st e – naar dood hemel geric e– er kt ge rd aa aard zond ho aa – nnder d te er blad zo nd – altij er d – o z ge nd de – zo rhei en naar de ho bomen aan s– . – – de takk d. De waa – st teloo er dood n waarheid langen akt r een der doo n – zonder zond ee haam – na n – naa euwend ver een leve ar in sceen leven – zon er blad g gewronge e – naar – schre na – De bomen – zond – r aarde – naarde aarde omhoo aard mteloos ter is naar een waarheid zonde nder n – in schaa vanuit dat lich – zo De bomen – zonder blad – naakt – staan de bome eid licht De bomen – zonder blad – naakt – staan de bomen – ar in schaamteloos – schreeuwend verlang aarh en – na De bomen – zonder blad een w de takken naar – naakt – staan de bomen – hemel naar de hoge naar een waarheid – in schaamteloos hoge geric – altijd te ht van zonder aarde – De bom – sch de takken naar de hoge naar uit reeuwen en – – altijd te de aar een zond d verlang hoge de om leven De bomen – zonder blad er bla en – de takken hoo – – naakt – d naar de hoge – zo da g gewron dat va – naakt – staa altijd te hoge t lic nd gen – licht nu hemel gericht n er hter naar er is it . van de do licht uit de – naar is – od bonaar aarde een waarhe . m een om De – zonder aarde id – zonder en waarheid ho aarde – – naa de takk bo – naar een og en naa r om m in sch r de hog een leven en ge aam h – teloos e– oo zo – wro altijd – sch g zo te hog nder reeuw ng ge nd e h do end wro e er od n verlan em bla – ng gen – el . d– va naa zond ge en de nu ri n ta r er – ch aa it kk lich dood t. kt naa en de t . – na r ee aa ar staa rd n de e o n de waarhe ho m ge id – bo ho – zond men og alti er aa gew – jd rde alti te in – ro jd hog scha zo naar ng te e am nd ee hog en dat telo er n le – eh lic naa os em hter dood ven – zo el r li – . is ge schrnder do na ch rich ar t eeuw od. een t. en leve d ve n– rlan gen –
lic
hte
r
he
. – od gen do verlan er end nd zo reeuw s – sch
leven
D
eb
om
en
–
zo
nd
er
bla
d
–
na
ak
t– zo
– sc
nd
aa
rd
sc
we
lo
os
–
ree – sch
hem
gen
te
rlan
am
nd
ve
ge
ha
ta
ger
de
– naa r stee aa n leve naar nd n de e – bo m en aard – e om hoog dat zonder licht blad gewro er – is – naak ngen t– – zonder aarde – staa naa n d r lich e bo t m en –
el
t
va
de
aa
rd
de
hoge
om e rd . aa od de do it er nu ond z
it de
en –
e
d d te uwen altij
en
ich
kk
vanu
De bom
dat
e–
in
eu
rde
er
hoo
nge
m bo
en
wro
–
g ge
dat
d verlangen – – uwen licht ven schree n le – ar ee teloos r na am hte scha lic in
P as en 20 12
naar
Nieuwe vormen van kerk-zijn
n–
Gender Over mannelijkheid, vrouwelijkheid en alles daartussenin!
Uw rijk kome Jaarprogramma 2011 – 2012
lich
–
hre
er aa
ho
en
te
m
– al tijd
bo
–
en
teloos
de
hoge
ng
aam
zond
Tolerantie Ruimte geven of grenzen stellen?
–
n
de
rla
naar
aa
ve
st
in sch
Passie en compassie Pasen 2011
t.
remonstrants maandblad jaargang 23 nr. 6 juni 2012
remonstrants maandblad jaargang 23 nr. 4 april 2012
teloo
remonstrants maandblad jaargang 22 nr. 17 september 2011
rich
aam
remonstrants maandblad jaargang 22 nr. 12 maart 2011
ge
in sch
remonstrants maandblad jaargang 22 nr. 15 juni 2011
el
–
remonstrants maandblad jaargang 22 nr. 13 april 2011
m
en
Wij hopen dat de ikon nog lang mensen mag inspireren om naar elkaar te luisteren en van elkaar te leren, zodat andersdenkenden en gelijkgestemden elkaar de hand blijven reiken over grenzen heen.
AdRem verschijnt maandelijks. Neem een abonnement voor 30 euro per jaar.
[email protected] / 030 23 16 970 / www.remonstranten.org
Bomen AdRem neemt u mee
h
em
el
ge
staa
rich
n de
t.
bo
va
n
de uit
men
– in
aa
ta
rd
scha
e
kk
en
naa
om
am
rd
hoog
telo
o eh
ge
–
n
gewr
schr os –
r aa
onge
eeuw
ee
n–
end
n
a wa
rh
naar
verla
eid
–
zo
ter
nd
er
is
aa
–
rd
e–
licht
ngen
–
naar buiten
voor een vrij en verdraagzaam christendom
download gratis ons blad Doopsgezind NL vanaf www.doopsgezind.nl Ook vindt u hier nieuws, informatie, en achtergronden over doopsgezinden.
Wees Adrem adv. Het Vermoeden.indd 3
21-06-12 15:05
Zelfhulpboek
bij religiestress
Oprecht
Betrouwbaar
Uitdagend
Verdiepend Religie veroorzaakt overbodige stress in Nederland, zegt Tom
Mikkers, algemeen secretaris van de Remonstrantse Broederschap, in zijn nieuwe boek ‘Religie-stress’.
Kerken krimpen. Politieke partijen
die zich beroepen op godsdien-
stige beginselen weten steeds minder kiezers aan te spreken. Wat
PROGRAMMA-OVERZICHT
TELEVISIE
kan ons religie dan nog schelen?
Maar schijn bedriegt. Niet gehinderd door een teveel aan kennis
I E D E R E M A A N DA G T/M Z AT E R DA G
Ca. 24.50 uur: Nachtzoen Kijk voor actuele info op www.nachtzoen.tv
DONDERDAG 9 AUGUSTUS
21.15 uur: Spraakmakende Zaken (4) 23.40 uur: HOLLAND DOC: Compassie Then The Wind Changed
ZONDAG 1 JULI
Z AT E R DA G 1 1 AU G U ST U S
DONDERDAG 5 JULI
DINSDAG 14 AUGUSTUS
11.30 uur: Het Vermoeden (hh): Youssef Azghari 22.50 uur: HOLLAND DOC: Compassie Justice for Sale
11.00 uur: Het Vermoeden (hh): Anne de Jong 15.21 uur:
Spraakmakende Zaken (4) (hh)
DONDERDAG 16 AUGUSTIUS
11.00 uur: Het Vermoeden (hh): Ciano Aydin
21.15 uur: Spraakmakende Zaken (5) 23.40 uur: HOLLAND DOC: Compassie Guerilla Son
ZONDAG 8 JULI
Z AT E R DA G 1 8 AU G U ST U S
Z AT E R DA G 7 J U L I
11.30 uur: Het Vermoeden (hh): Frits de Lange 11.59 uur: Songs of Praise DONDERDAG 12 JULI
22.50 uur: HOLLAND DOC: Compassie The Chilean Building Z AT E R DA G 1 4 J U L I
11.00 uur: Het Vermoeden (hh): Dolly Hayn ZONDAG 15 JULI
11.30 uur: Het Vermoeden (hh): Jacobine Geel 11.59 uur: Songs of Praise DONDERDAG 19 JULI
15.21 uur:
DONDERDAG 23 AUGUSTUS
21.15 uur: Spraakmakende Zaken (6) 23.40 uur: HOLLAND DOC: Compassie The Invisible Men Z AT E R DA G 2 5 AU G U ST U S
11.00 uur: Het Vermoeden (hh): Ahmed Marcouch DINSDAG 28 AUGUSTUS
15.21 uur:
Spraakmakende Zaken (6) (hh)
11.00 uur: Het Vermoeden (hh): Ruth Peetoom
23.40 uur: HOLLAND DOC: Compassie Twee Levens Z AT E R DA G 1 S E P T E M B E R
ZONDAG 2 SEPTEMBER
15.22 uur: Spraakmakende Zaken (1) (hh)
11.30 uur: Het Vermoeden (hh): Dick Woudenberg
DONDERDAG 26 JULI
Z AT E R DA G 8 S E P T E M B E R
Z AT E R DA G 2 8 J U L I
11.00 uur: Het Vermoeden (hh): Nuweira Youskine ZONDAG 29 JULI
11.30 uur: Het Vermoeden (hh): Rob de Nijs DINSDAG 31 JULI
15.21 uur:
Spraakmakende Zaken (2) (hh)
DONDERDAG 2 AUGUSTUS
21.13 uur: Spraakmakende Zaken (3) 23.40 uur: HOLLAND DOC: Compassie The Next Life Z AT E R DA G 4 AU G U ST U S
11.00 uur: Het Vermoeden (hh): Marcel Derkse ZONDAG 5 AUGUSTUS
11.30 uur: Het Vermoeden (hh): Tanja Jadnanansing 11.59 uur: Songs of Praise DINSDAG 7 AUGUSTUS
15.20 uur: Spraakmakende Zaken (3) (hh)
Daarom in dit boek een remedie om religieuze stress te lijf te gaan. Hoe is
religie-stress ontstaan? En belangrijker: hoe komen we er weer van af? Dit is
het eerste zelfhulpboek over religie voor een samenleving waarin het redelijk religieuze spreken en het redelijk spreken over religie langzaam maar zeker steeds ingewikkelder zijn geworden.
[Religiestress verschijnt eind augustus bij uitgeverij Meinema]
en
Spraakmakende Zaken (5) (hh)
Z AT E R DA G 2 1 J U L I
21.13 uur: Spraakmakende Zaken (2) 23.40 uur: HOLLAND DOC: Compassie Saving Face
maatschappelijke gemoederen. Aan stress heeft niemand wat, vindt Mikkers.
DINSDAG 21 AUGUSTUS
DONDERDAG 30 AUGUSTUS
DINSDAG 24 JULI
over religie en geloof verkondigd.
Hoofddoekjes, christelijke homo-therapie en ritueel slachten verhitten de
11.00 uur: Het Vermoeden (hh): Zuster Aloysa
21.13 uur: Spraakmakende Zaken (1) 22.50 uur: HOLLAND DOC: Compassie The Betrayal 11.00 uur: Het Vermoeden (hh): Coen Abbenhuis
worden de meest wilde meningen
11.00 uur: Het Vermoeden (hh): Klaas van Egmond ZONDAG 9 SEPTEMBER
11.30 uur: 11.59 uur: 00.04 uur:
Het Vermoeden (hh): Ruard Ganzevoort Songs of Praise Gesprek op 2 (1)
Z AT E R DA G 1 5 S E P T E M B E R
11.00 uur: Het Vermoeden (hh): Bob Goudzwaard ZONDAG 16 SEPTEMBER
11.30 uur: 11.59 uur: 00.04 uur:
Het Vermoeden (hh): Nelly van Doorn Songs of Praise Gesprek op 2 (2)
Z AT E R DA G 2 2 S E P T E M B E R
11.00 uur: Het Vermoeden (hh): Hannie van Dijk ZONDAG 23 SEPTEMBER
11.30 uur: Het Vermoeden (hh): Edward van Voolen 00.00 uur: Gesprek op 2 (3)
op
de
ra d io
ZONDAG, RADIO 5
10.02
IKOON van de week Wekelijkse rubriek van het IKON Pastoraat over een figuur uit de geschiedenis die ons vandaag de dag nog iets te zeggen heeft.
10.o7 uur en 17.02 uur: Kerkdienst IKON-radio zendt iedere zondag één of soms twee kerkdiensten uit vanuit één van de gemeenten van de acht kerkgenootschappen die samen de IKON vormen. Vaak zijn ze als serie geprogrammeerd. Verder zijn er themadiensten in samenwerking met het oecumenisch maandblad ‘Open Deur’. Aansluitend op alle kerkdiensten vliegen de Wilde Ganzen voor een diaconaal doel. De kerkdiensten zijn op elk gewenst moment te beluisteren en ook alle preekteksten zijn op de site te vinden: www.ikon.nl/kerkdiensten 16.02 uur: De Andere Wereld Eén uur verbeeldende journalistiek. Met vaste rubrieken waaronder ‘De 7 klassieke deugden’ en ‘De andere kant van de wereld’. IKON-pastor Bram Grandia sluit het programma af met zijn maatschappijkritische column ‘De Linkse Kerk’. www.deanderewereld.nl 18.02 uur: MUSICA RELIGIOSA Programma over opmerkelijke religieuze muziek. www.musicareligiosa.nl 22.02 uur: MUSICA RELIGIOSA ORGELRADIO Nieuw programma voor de orgelliefhebber. www.musicareligiosa.nl MAANDAG TOT EN MET VRIJDAG, RADIO 5
19.02 uur: OBA LIVE Dagelijks praatprogramma over cultuur, politiek en moraal verzorgd door HUMAN, NTR en IKON, rechtstreeks vanuit de Openbare Bibliotheek (vierde verdieping) in Amsterdam. De presentatie is iedere donderdag in handen van IKON-presentator Paul Rosenmöller of Mieke Spaans. Publiek is welkom en de toegang is gratis aan de Oosterdokskade 143. www.obalive.nl Kijk voor de actuele inhoud van radioprogramma’s op de dag van uitzending op Teletekstpagina 250 of op www.ikon.nl
Z AT E R DA G 2 9 S E P T E M B E R
11.00 uur: Het Vermoeden (hh): Cees Veerman ZONDAG 30 SEPTEMBER
11.30 uur: Het Vermoeden (hh) 00.04 uur: Gesprek op 2 (4)
Meer informatie op www.ikon.nl Alle programma’s worden uitgezonden via Nederland 2, tenzij anders aangegeven. De vlucht van de Wilde Ganzen is op zondagmorgen te zien na de uitzendingen van IKON, (11.29 uur), en na de herhaling van Het Vermoeden op zaterdag (rond 11.55 uur) en na de IKON-documentaires (rond 23.00 uur), op Nederland 2.
