VVVF Jaarverslag 2011

VVVF Jaarverslag 2011 Technologische innovatie

Ketensamenwerking

Duurzaam ondernemen

1

VVVF jaarverslag 2011

VVVF Jaarverslag 2011 Index Voorwoord

4

Technologische innovatie en ketensamenwerking, voorwaarden voor duurzaam ondernemen

6

Thema’s 8 Feiten en cijfers

13

Coatings Care

16

Vereniging

24

Financiën

26

Bestuur en bureau

27

Leden

29

Summary 31

Technologische innovatie

2

Ketensamenwerking

Duurzaam ondernemen

3


Voorwoord Ondanks crisis ziet de verfen drukinktindustrie een mooie toekomst! De verfen drukinktindustrie is een bijzondere sector. Waar andere bedrijfstakken zich na de financiële crisis van 2008/2009 mochten verheugen in een voorzichtig herstel, bleef onze industrie worstelen met de weerbarstige werkelijkheid. De crisis trof ons van drie kanten: we werden geraakt door de conjuncturele neergang, we moesten voldoen aan EU-regelgeving ten aanzien van de oplosmiddelen in onze bouwverven en we werden geconfronteerd met exorbitant stijgende grondstofprijzen. Waar andere sectoren in een tweede recessie belandden – de double dip zagen – maakte de verfen drukinktindustrie in feite een aangesloten periode door van dalende omzetten en achterblijvende winstmarges. Deze factoren zijn wederom zichtbaar in de financiële cijfers van 2011. De vooruitzichten voor 2012 zijn ook nog niet rooskleurig. Toch gaan we verder, want er staat ons een uitdagende toekomst te wachten. Als verfindustrie doen we dat door te zoeken naar hernieuwbare alternatieven voor op olie gebaseerde grondstoffen. Dat is gecompliceerder dan het lijkt: onze grootste bijdrage aan duurzaamheid is de performance van het product. Wat we dus niet willen is dat onze producten minder duurzaam worden als gevolg van een inferieure prestatie.

De VVVF is tevens betrokken bij een ander samenwerkingsproject, namelijk het haalbaarheidsonderzoek naar het verantwoord recyclen van verfrestanten. Aan het einde van de keten ontstaan verfrestanten die als afval worden ingezameld en hergebruikt, meestal in de vorm van energie. De verf die overblijft na gebruik door de particuliere consument bedraagt minstens 8 procent van de aangeschafte hoeveelheid. Als het project tot uitvoering komt, zullen veel schakels in de keten hierin een actieve rol kunnen spelen, in het bijzonder de detailhandel en opdrachtgevers. Dat maakt de cirkel rond. Er zijn dus mogelijkheden en kansen voor de toekomst. Door innovatieve en duurzame producten en productieprocessen te ontwikkelen, zal ook onze industrie actief bijdragen aan een duurzame, beschermende en verfraaide wereld. drs. Marlies van Wijhe voorzitter VVVF

De drukinktindustrie staat voor een vergelijkbare taak. Ook hier zijn ontwikkelingen gaande. De Europese drukinktindustrie produceert steeds vaker inkt op basis van plantaardige oliën. Hoe uitdagend de zoektocht naar vervangende grondstoffen ook is, om tot duurzame producten te komen zijn er ook andere wegen denkbaar, bijvoorbeeld het maken van producten met een extreme performance of producten met nieuwe duurzame functionaliteit op het gebied van energie of reiniging van de binnenlucht in gebouwen. Bij dat alles geldt dat verfen drukinktfabrikanten altijd zullen samenwerken met ketenpartners, kennisinstellingen en organisaties vanuit de chemische industrie om doelstellingen te bereiken. Verf en inkt zijn onderdeel van een samengesteld eindproduct. De meerwaarde voor de uiteindelijke gebruiker komt tot stand door samenwerking van partners in de keten. Een voorbeeld is het in 2010 in het leven geroepen ondernemersplatform voor Duurzame Keten Samenwerking (DKS). Het platform is een initiatief van vijf brancheorganisaties – waaronder de VVVF – en stimuleert en faciliteert samenwerkingsverbanden in de nieuwbouw-, onderhouds- en renovatiemarkt. In 2011 zijn projecten gevolgd en begeleid in de richting van de gewenste vorm van ketensamenwerking.

4

5


Technologische innovatie en ketensamenwerking, voorwaarden voor duurzaam ondernemen “De VVVF wil ver vooruit kijken en niet dertig jaar wachten tot de grondstoffen echt schaars zijn. Ons streven is om in 2030 50 procent van het verfassortiment op de Nederlandse markt te produceren met hernieuwbare grondstoffen waarvan de samenstelling een gelijkwaardige prestatie kan leveren als de op petrochemie gebaseerde tegenhangers.” Martin Terpstra (manager Issuegroep Technologische Innovatie – VVVF)

Technologische innovaties bieden kansen en mogelijkheden

Richting duurzaamheid Verf en duurzaamheid gaan goed samen. Verf brengt een beschermingslaag aan op producten en bouwelementen, waardoor deze langer meegaan. Doordat materiaal minder snel aan vervanging toe is, produceren we minder afval en belasten we het milieu minder. Kortom, hoe beter de prestaties van verf zijn, des te duurzamer zijn de producten en bouwwerken. Verf draagt dus bij aan de verduurzaming van onze leefomgeving. De prestatie van het product mag dan de belangrijkste bijdrage van de verfindustrie aan verduurzaming zijn, dat alleen is niet genoeg. De Nederlandse verfen drukinktproducenten focussen ook op de ontwikkeling van een duurzame samenstelling van producten en een duurzaam productieproces. Technische ontwikkelingen zorgen steeds weer voor nieuwe routes die tot verduurzaming leiden.

6

Bij duurzaam ondernemen moeten ecologische, sociale en economische componenten hand in hand gaan. Hoe? Er zijn vele wegen richting duurzaamheid. Bij het ontwikkelen van een duurzame samenstelling van producten en het realiseren van een duurzaam productieproces spelen technologische innovaties een belangrijke rol. Verf- en drukinktfabrikanten werken nauw samen met kennisinstellingen, toonaangevende chemische bedrijven en technostarters om kennis om te zetten in nieuwe bedrijvigheid. Dat biedt kansen en mogelijkheden voor de toekomst. Technologische innovatie is geen doel op zichzelf, maar een middel om steeds meer toegevoegde waarde te leveren in termen van duurzaamheid en andere functionaliteit. De VVVF werkt samen met TNO aan de ontwikkeling van hernieuwbare grondstoffen voor de verfen drukinktindustrie. Verf op basis van hernieuwbare grondstoffen is niet per definitie duurzaam. Als verf vaker moet worden aangebracht omdat het eerder zijn beschermende of decoratieve kwaliteit verliest, dan kan door het toegenomen transport en grondstofverbruik de balans al de verkeerde kant uitslaan. Het is dus van belang rekening te houden met alle factoren om de juiste keuzes te kunnen maken.

Ketensamenwerking als voorwaarde Verf en drukinkt zijn altijd een onderdeel van een samengesteld eindproduct, of dat nu een auto is, een woning of een krant. De meerwaarde van het eindproduct komt tot stand door samenwerking van partners in de keten, van grondstofleverancier tot aan de schilder of drukker toe. Bij goed functionerende ketens stroomt informatie door van de ene partner naar de andere. Ketenpartners vormen belangrijke stakeholders waarmee de verfen drukinktindustrie een continue dialoog voert. Hierdoor kan de branche blijven inspelen op ontwikkelingen in de maatschappij. En dat is belangrijk: de sector kan de verf zo goed maken als mogelijk is, maar de kwaliteit komt pas tot zijn recht als er een vakman aan te pas komt die de verf goed en op de juiste ondergrond aanbrengt en die de verf in de juiste omgeving gebruikt voor het doel dat de eindgebruiker voor ogen heeft. Ketensamenwerking is van essentieel belang voor het inlossen van de ‘duurzaamheidsbelofte’ aan de maatschappij. De VVVF ziet structurele ketensamenwerking dan ook als een voorwaarde voor noodzakelijke technologische innovatie in de richting van duurzaam ondernemen.

“De meerwaarde voor de consument van het eindproduct wordt tot stand gebracht door samenwerking van partners in de keten. Van grondstofleverancier tot aan de schilder of drukker toe. Elke schakel heeft zijn toegevoegde waarde hierin!” Guus Duray (voorzitter Sectie Bouwverven – VVVF)

“Duurzaam ondernemen in de verfen drukinktindustrie vraagt om een integrale aanpak. Er moet gekeken worden naar drie aspecten om te bepalen of er sprake is van ‘duurzame verfen drukinkt’: de functie van het product, de samenstelling ervan en het productieproces. Daarnaast is samenwerking in de keten en op Europees niveau van essentieel belang.” Kees Mylanus (voorzitter Issuegroep Duurzaam Ondernemen – VVVF)

7


Thema’s “De ontwikkeling van innovatieve verf zonder duurzame grondstoffen is ondenkbaar. Echter op dit moment zijn bepaalde stoffen essentieel, om de duurzaamheid en performance van het product te blijven waarborgen.” Geert Geelkerken (voorzitter Issuegroep Innovatie – VVVF)

50 procent van het verfassortiment op de Nederlandse markt uit hernieuwbare grondstoffen is gemaakt en met deze samenstelling een gelijkwaardige prestatie zal leveren als de op petrochemie gebaseerde tegenhangers. De VVVF heeft samen met de VNCI een voorstel gedaan om met TNO een vervolgproject te doen in 2012/2013.

Duurzaam ondernemen Technologische innovatie Nieuwe technologieën De Nederlandse verfen drukinktindustrie heeft zeer goede kansen om koploper te blijven op technologisch terrein: in Nederland zijn er kennisinstituten die op hun gebied tot de top behoren, er zijn toonaangevende grondstofleveranciers met R&D binnen de eigen grenzen, onderzoekcentra van multinationale fabrikanten, dynamische midden- en kleinbedrijven die sterk gericht zijn op exportmarkten en technostarters die met verfrissende ideeën komen. Hernieuwbare coatings De VVVF en VNCI hebben een gezamenlijke visie geformuleerd over de noodzaak van het ontwikkelen en toepassen van technologie voor hernieuwbare coatings. Hierdoor ontstaan grote kansen voor de ondernemers in de verfen drukinktindustrie. De vereniging wil ver vooruit kijken en niet dertig jaar wachten tot de grondstoffen echt schaars zijn. Daarom willen we nu al zoeken naar hernieuwbare alternatieven voor onze huidige, vooral op olie gebaseerde grondstoffen. Om deze ambitie te kunnen realiseren hebben TNO en VVVF de Roadmap Biobased Coatings ontwikkeld. De verfen drukinktindustrie zal dit project de komende jaren verder uitwerken. In 2011 hebben we een branche-innovatieproject met TNO afgesloten en samen met de chemische industrie een concrete doelstelling geformuleerd: we willen dat in 2030

8

Duurzame verf Wat is duurzame verf? In 2011 werd een discussie gevoerd met stakeholders over de verschillende definities van ‘duurzame verf’ die in de markt worden gehanteerd. De VVVF is van mening dat voor duurzame verf (en ook drukinkt) gekeken moet worden naar de samenstelling van het product en het productieproces. De samenstelling van verf en drukinkt wordt duurzamer door het gebruik van herwinbare grondstoffen of grondstoffen die met zo weinig mogelijk en bij voorkeur duurzame energie zijn geproduceerd en met een zo min mogelijke aanslag op het milieu en de arbeidsomstandigheden. Daarnaast zou bij het opstellen van recepturen voor verf uitgegaan moeten worden van een minimale laagdikte in combinatie met een optimale levensduur van de verflaag. Aandachtspunten bij het productieproces zijn het gebruik van zo weinig mogelijk en bij voorkeur duurzame energie (ook bij intern en extern transport) en de productie van zo min mogelijk afval, dan wel het hergebruik van afval. Meetmethoden De VVVF is van mening dat de mate van duurzaamheid van verf en drukinkt bepaald moet worden aan de hand van een wetenschappelijke meetmethode, bijvoorbeeld Life Cycle Analysis (LCA) en GPR-Gebouw of GPR-Onderhoud.

GPR staat voor Gemeentelijke Praktijk Richtlijn. De Europese koepelorganisatie CEPE heeft het initiatief genomen om handleidingen te ontwikkelen om tot sluitende berekeningen hiervoor te komen. Van belang hierbij is ook de ontwikkeling door CEPE van een database met LCA-gegevens van grondstoffen en van het productieproces. Nationale Milieudatabase Voor het berekenen van de milieueffecten van gebouwen heeft de Stichting Bouwkwaliteit (SBK) de opdracht gekregen om een Nationale Milieudatabase te ontwikkelen. SBK heeft de VVVF gevraagd om actuele gegevens aan te leveren over verven die voor nieuwbouw en onderhoud worden ingezet. De VVVF wil in de toekomst hiervoor de informatie uit de LCA-database van CEPE gaan gebruiken. Recycling verf De VVVF laat de mogelijkheid onderzoeken om verfrestanten te hergebruiken. Zo zijn we in het kader van het haalbaarheidsonderzoek ‘recyling verf’ in 2011 gestart met een LCA-studie naar het hergebruik van muurverfrestanten.

Sociale innovatie Cao In 2011 werd, na een patstelling van bijna een jaar, een tweejarige cao overeengekomen met de bonden (looptijd 1 april 2010-1 april 2012). Er is afgesproken om de schaalsalarissen in de verfen drukinktindustrie met 2,5 procent

te verhogen per 1 januari 2011. Tevens werd per 1 september 2011 door de werkgevers een eenmalige uitkering uitbetaald van 100 euro. Sociale innovatie Op initiatief van de VVVF zijn cao-partijen met elkaar in gesprek gegaan over sociale innovatie. Sociale innovatie is vernieuwing van het arbeidsproces met als doel de arbeidsproductiviteit en arbeidsparticipatie te verhogen: investering dus in mensen en organisatie. De VVVF en vakbonden hebben elk een voorstel geformuleerd voor de aanpak van sociale innovatie. Dit onderwerp zal in 2012 (en volgende jaren) verder worden uitgewerkt. Bedrijfstakpensioenfonds Het bedrijfstakpensioenfonds bleef zorgen baren. Omdat de dekkingsgraad inzakte, moesten opnieuw maatregelen worden genomen. Er is besloten om, uitsluitend in het jaar 2012, het opbouwpercentage te verlagen van 2,21 naar 2,04 procent van de pensioengrondslag. Verder is de premie per 1 januari 2012 verhoogd van 29 naar 30 procent. Uit kostenoverwegingen en vanwege het feit dat onvoldoende geschikte bestuursleden van werkgeverszijde beschikbaar zijn, is de VVVF in 2011 gestart met besprekingen over een mogelijke fusie met een ander pensioenfonds. Naar verwachting zullen de besprekingen in 2012 worden afgerond.

“Bij sociale innovatie dienen belangen met elkaar in balans te zijn. Door sociaal te innoveren en te anticiperen op ontwikkelingen in de samenleving, kunnen we een gewaardeerd en verantwoord werkklimaat waarborgen, zowel voor de huidige als de toekomstige generatie!” Ben Berkel (voorzitter issuegroep Werk & Arbo – VVVF)

9


Gezond en veilig werken Arbocatalogus De sinds 2009 bestaande arbocatalogus voor de verfen drukinktindustrie biedt een overzicht van praktische hulpmiddelen die de gezondheidsrisico’s in verfen drukinktbedrijven tot een minimum beperken. In 2011 is de website www.vvvf. dearbocatalogus.nl uitgebreid met onder andere de onderwerpen Geluid en Werkdruk. Eerder werd al informatie opgenomen over machineveiligheid en blootstelling. Verder heeft de werkgroep Arbocatalogus besloten om in 2012 een campagne te organiseren met als doel om meer bekendheid te geven aan de arbocatalogus voor de verfen drukinktindustrie en leden te informeren over aanpassingen.

werking met de overheid, grondstofleveranciers en afnemers. Doelstelling was om in kaart te brengen waar kans bestaat op menselijke blootstelling aan nanodeeltjes tijdens het produceren of aanbrengen van verf. Het rapport over het project verschijnt in 2012. Daarnaast heeft de Europese koepelorganisatie CEPE, op initiatief van de VVVF, een handleiding ontwikkeld voor het zorgvuldig omgaan met verf en drukinkt die nanodeeltjes bevatten. Een groot deel van deze handleiding is gebaseerd op de Nederlandse handleiding samengesteld door IVAM UvA bv (onderzoeks- en adviesbureau op het terrein van duurzaamheid) en IndusTox Consultancy & Services (wetenschappelijk adviesbureau) en gepubliceerd door FNV, CNV en VNO-NCW.

Wet- en regelgeving

www.vvvf.dearbocatalogus.nl Nanotechnologie In 2011 werd het pilotproject Kennisdelen Nanotechnologie in de verfketen afgerond. Dit project is opgezet in samen-

“Regelgeving dient in de praktijk hanteerbaar te zijn. Het mag toch niet zo zijn dat we binnenkort bij ieder blik verf misschien wel een paar honderd pagina’s veiligheidsinstructies moeten meesturen. De VVVF werkt samen met andere partijen aan mogelijke oplossingen.” Luc Turkenburg (lid REACh Panel CEPE / voorzitter Ketenoverleg Autoreparatielakken – VVVF)

10

REACh en CLP De verplichting tot het opstellen en ter beschikking stellen van Veiligheidsinformatiebladen (VIB’s) is onderdeel van de REACh-verordening. De VVVF vindt dat het VIB een onwerkbaar instrument is voor het communiceren van veilig gebruik van stoffen en mengsels. Het VIB dreigt voor mengsels, zoals verven en drukinkten, uit te groeien tot een boekwerk van honderden pagina’s. De oorzaak is dat leveranciers een groot aantal ‘exposure scenario’s’ van gevaarlijke stoffen in het mengsel als bijlagen zullen toevoegen aan het VIB. Een exposure scenario beschrijft onder welke omstandigheden en met welke maatregelen de risico’s voor gezondheid en milieu beheerst kunnen worden.

CEPE werkt, samen met andere Europese koepelorganisaties, aan oplossingen. Een van de mogelijkheden is dat volstaan wordt met een generiek exposure scenario dat de belangrijkste beheersmaatregelen vermeldt, in plaats van een bijlage die alle verschillende exposure scenario’s uiteenzet. De VVVF is nauw bij dit proces betrokken. CLP (de verordening voor het classificeren, etiketteren en verpakken van stoffen en mengsels) verplicht leveranciers van stoffen en mengsels over te gaan op een andere wijze van etikettering. Stoffen moeten sinds 2010 van nieuwe etiketten zijn voorzien. Voor mengsels geldt de verplichting vanaf 2015. De verfen drukinktindustrie bereidt zich, als leverancier van mengsels, voor op de overgang naar CLPetikettering. Biociden In 2011 is, in de tweede lezing, nog geen politiek akkoord bereikt over de Biocidenverordening. Verfproducten met een actieve biocide werking mag men alleen op de markt brengen en gebruiken als ze een toelating hebben van de overheid. De verordening is van belang voor de verfen drukinktindustrie in verband met nieuwe regels over onder meer wederzijdse erkenning van toelatingen door de lidstaten, de mogelijkheid om een Europese toelating voor biocide verfproducten te verwerven en de verplichtingen ten aanzien van specifieke etikettering. Opslag De PGS 15 (Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen) is vernieuwd. De PGS 15 bevat de regels voor de opslag van verpakte gevaarlijke stoffen. Goed gebruik van deze regels moet ervoor zorgen dat bedrijven ‘een aanvaardbaar beschermingsniveau voor mens en milieu’ bereiken. De vernieuwde versie van de PGS 15 is gepubliceerd in december 2011. De VVVF is hierbij betrokken geweest. In de nieuwe PGS zijn aanvullende regels opgenomen over brandblusinstallaties. Gidsen De VVVF ondersteunt haar leden in de uitvoering van regelgeving door het uitgeven van gidsen. Vier gidsen zijn in 2011 geactualiseerd. VIB-gids De gids voor het opstellen van Veiligheidsinformatiebladen (VIB’s) is vernieuwd en geheel gebaseerd op de eisen die voortkomen uit de Annex II van de REACh-verordening. De VVVF-gids is gebaseerd op de guidance die door CEPE is ontwikkeld.

Etiketteringsgids De Etiketteringsgids is bedoeld voor het op de juiste wijze opstellen van etiketten, specifiek gericht op de producten voor de verfen drukinktindustrie. In 2011 is de gids geactualiseerd. Bundel Transportinformatiebladen De bundel Transportinformatiebladen omvat alle relevante informatie voor de verfen drukinktindustrie over het vervoer van gevaarlijke stoffen en mengsels. De gids is aangepast aan de wijzigingen die zijn doorgevoerd in het ADR voor 2011. ADR is de afkorting van de Franse titel van het Europees verdrag betreffende het internationaal vervoer van gevaarlijke goederen over de weg. NVECO-gids De INVECO-gids is de gids waarin is beschreven hoe bedrijven op een veilige manier moeten omgaan met stoffen, grondstoffen en halffabricaten. INVECO staat voor Interne Veiligheids Codering. Aan de hand van posters en etiketten wordt aan de medewerkers op de werkvloer duidelijk gemaakt wat de risico’s zijn van het werken met een stof en welke maatregelen ze moeten nemen om de risico’s te beheersen.

Ondernemerschap Maatschappelijke betrokkenheid De leden van de VVVF zijn actief betrokken bij de gezondheid en veiligheid van allen die met verf en drukinkt in aanraking komen en ze houden zich bezig met de impact van deze producten op het milieu. Voorbeelden zijn de medewerking van de VVVF aan de opzet van een arbocatalogus en van de website www.veiligmetverf.nl. Ook de deelname aan een pilotproject nanotechnologie vormt een voorbeeld (zie voor meer informatie over deze onderwerpen elders in dit jaarverslag). Verder participeren de VVVF-leden in het wereldwijde Coatings Care-programma, waarbij het streven naar voortdurende verbeteringen op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieu en het verstrekken van informatie aan betrokkenen centraal staan. Aan Coatings Care is in dit jaarverslag een apart hoofdstuk gewijd. Overheid Van de overheid in Nederland wordt verwacht dat deze de groei van de economie stimuleert en een gezond ondernemersklimaat bevordert. De impact van de crisis van de afgelopen drie jaar is groot. De VVVF vroeg al in 2009 aan de overheid om fiscale maatregelen om de bouw aan de gang te houden. De btw-verlaging naar 6 procent is een stap in de goede richting geweest, maar werd niet gevolgd door verdergaande maatregelen. De onzekerheid als gevolg van

11


besluiteloosheid over verdergaande hervormingen die de woningbouw uit het slop moeten halen, heeft een verlammende werking op deze markt en daardoor op de bouw en toeleveranciers. Een gezond ondernemersklimaat verdraagt geen onnodige belemmeringen. Al langer pleit VVVF voor afschaffing van de verpakkingenbelasting. Het stemt tot tevredenheid dat deze administratief bewerkelijke belasting per 1 januari 2013 wordt afgeschaft, al hadden wij deze beëindiging graag al eerder gerealiseerd willen zien. Een ander voorbeeld van een administratief onnodige last is de verplichting om fysiek een Veiligheidsinformatieblad mee te geven bij eerste levering van een product. De VVVF heeft hiervoor als alternatief een prima systeem ontwikkeld, namelijk www.veiligmetverf.nl, waardoor het mogelijk is om Veiligheidsinformatiebladen te downloaden. Zie hiervoor onder ‘Wet- en regelgeving’.

Ontwikkelingen Zoals eerder in dit jaarverslag is aangegeven werkt de Europese verfen drukinktindustrie samen op het gebied van nanotechnologie en duurzaamheid. Voor wat betreft nano gaat het onder meer om de ontwikkeling van een Europese handleiding voor het zorgvuldig omgaan met verf en drukinkt die nanodeeltjes bevatten. Op het terrein van ‘duurzame ontwikkeling’ worden belangrijke gemeenschappelijke stappen gezet via de samenstelling van een handleiding en een LCA-database. DUCC CEPE is lid van het platform DUCC, de Downstream Users of Chemicals Co-ordination Group. Deelnemers aan het platform zijn andere downstream formuleerders zoals AISE (internationale vereniging voor zeep, wasmiddelen en reinigingsmiddelen) en FEICA (Europese vereniging van de lijmen kitindustrie). De DUCC heeft als doel om de gezamenlijke belangen van downstream formuleerders te verdedigen.

Feiten en cijfers De VVVF telt 81 leden, bedrijven waar in totaal 5.200 mensen werken. Hiermee vertegenwoordigt de branchevereniging ongeveer 95 procent van de Nederlandse verfen drukinktindustrie.

De Nederlandse verfmarkt Ook in 2011 waren er geen tekenen dat de verfindustrie in Nederland uit het dal de weg omhoog had gevonden. Wederom was er sprake van een teruggang in de afzet (zie figuur 1). De crisis in de bouw miste zijn uitwerking duidelijk niet. Ook de particulier hield zijn hand op de knip: de afzet van doe-het-zelf-verven daalde eveneens.

De omzet van de verfindustrie steeg weliswaar (zie figuur 2), maar was niet voldoende om de sterk gestegen grondstofkosten te compenseren. Grote tekorten aan grondstoffen, met name van titaan dioxide, waren hiervan de oorzaak. Verschillende grondstofleveranciers waren in 2011 bezig met uitbreiding van hun productiecapaciteit, maar die zal pas eind 2012 worden gerealiseerd. Lichtpuntjes waren de markten voor staalconservering en autoreparatielakken die zich (licht) verbeterden. Hoe de verfverkopen in 2011 waren verdeeld over de verschillende deelmarkten is weergegeven in de figuren 3 en 4.

Figuur 1. Afzet verfproducenten en -importeurs (x 1.000 ton)

Ketensamenwerking Kwaliteit Voor de verfen drukinktindustrie is het belangrijk om te participeren in de ketensamenwerking: de sector kan de producten zo goed maken als mogelijk is, maar de kwaliteit komt pas tot zijn recht als een vakman of productiebedrijf de verf goed aanbrengt of verwerkt en op de juiste ondergrond en in de juiste omgeving gebruikt, voor het doel dat de eindgebruiker voor ogen heeft. www.veiligmetverf.nl

Europese samenwerking Werkgroepen De VVVF is lid van CEPE, de Europese koepelorganisatie voor de verfen drukinktindustrie, en neemt actief deel aan verschillende werkgroepen binnen CEPE. Hier worden voor de industrie belangrijke nieuwe ontwikkelingen geïdentificeerd en gevolgd, worden standpunten daarover geformuleerd en wordt informatie aan leden overgedragen. Wetgeving De werkgroepen van CEPE volgen met name relevante Europese wetgeving, zowel in hun initiële opzet als in hun uitvoering. Belangrijke wetgeving is REACh (de Europese verordening voor registratie en evaluatie en autorisatie van chemische stoffen) en CLP. Inzet is dat Europese richtlijnen en verordeningen werkbaar zijn en het concurrentievermogen van de branche op geen enkele manier aantasten.

12

Duurzame Keten Samenwerking In 2010 is het ondernemersplatform voor Duurzame Keten Samenwerking (DKS) opgezet. Het platform is een initiatief van vijf brancheorganisaties, waaronder de VVVF, en stimuleert en faciliteert samenwerkingsverbanden in de nieuwbouw-, onderhouds- en renovatiemarkt. De samenwerking is gericht op duurzame en innovatieve oplossingen bij houten gevelelementen, zoals kozijnen en deuren. In 2011 zijn projecten gevolgd en begeleid in de richting van de gewenste vorm van ketensamenwerking. Verder is er een leidraad opgesteld op basis van best practices voor de ketenpartijen. Duurzaam onderhoud De VVVF heeft het afgelopen jaar het initiatief genomen om de ketenpartijen die betrokken zijn bij het onderhoud van gebouwen en infrastructuur, bijeen te brengen om gezamenlijke doelstellingen over duurzaam onderhoud op te stellen. Er zijn vervolgafspraken gemaakt.

400 350 300 250 200

363.0 114.9

349.6 111.5

291.4 66.3

248.1

238.1

225.1

281.0 70.9 210.1

316.1

297.7

302.5

70.1

78.5

227.6

224.0

230.5

2006

2007

85.6

313.0

273.7

277.4

276.9

76.1

83.7

85.5

197.6

193.7

192.2

2009

2010

2011

937.4

985.7

Afzet export

91.9 221.1

150

Afzet totaal

Afzet binnenland

100 50 0

Bron: VVVF en Stratus

2001

2002

2003

2004

2005

2008

Figuur 2. Omzet verfproducenten en -importeurs (in mjn. €) 1200 1000

1071.5 394.0

401.5

800 600

677.5

1091.7

1076.4

674.9

923.6

872.1

871.8

233.2

242.6

258.8

638.9

629.2

664.8

981.6 380.6 311.6

670.0

711.1

1054.1 338.7

715.4

1027.0 Omzet totaal

286.5

332.3

349,9

650.9

653.4

677.1

Omzet export Omzet binnenland

400 200 0

Bron: VVVF en Stratus

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

13


De Nederlandse drukinktindustrie

Figuur 3. Afzet verfindustrie per deelsector (afzet binnenland in %) 2,2%

Bouw

Omzet De Nederlandse drukinktmarkt zette in 2011 de negatieve ontwikkeling van de laatste jaren door met wederom een daling van de afzet; na de 7 procent vermindering in 2010 kreeg de branche nu weer een daling van 5 procent voor de

Autoreparatie Doe-het-zelf Industrie Scheepsbouw / reparatie

54,3%

25,6%

Figuur 5. Afzet drukinktproducenten en -importeurs (x 1.000 ton)

Staalconservering

6,1% 5,6%

Lakken, verven, etc. Muurverven Pleisters

2% 11% 7% 14%

Overig

Overig Houten meubelen

41.0

30

23% 55%

Pleisters

21%

Afzet totaal

70%

1%

2004/2005/2006

8% 0

Bron: VVVF en EuPIA

2001

2002

2003

2007

90 43,6%

20,0%

7,2% 8,7%

Pleisters Overig Timmerfabrikanten Betonreparatieproducten

14

0

Poeder coatings

2%

30% 8% 8%

9%

Overig Houten meubelen Auto-/Band-/Bliklakken

82.0

77.0

2011

100.0

98.0

123.6

107.5

76.0 Omzet totaal

30

8,9%

43%

2010

60

Staalconservering

Muurverven

118.0

120

11,6%

Doe-het-zelf

Lakken, verven, etc.

2009

150

Bouw

Scheepsbouw / reparatie

2008

Figuur 6. Omzet drukinktproducenten en -importeurs (in mjn. €)

Figuur 4. Omzet verfindustrie per deelsector (omzet binnenland in %)

Industrie

33.8

22.0

10

Overig

11%

35.6

20

Muurverven

11%

37.5

28.0 22.0

Betonreparatieproducten

Autoreparatie

42.2

40


Auto-/Band-/Bliklakken

39%

Timmerfabrikanten

50

6,2%

Poeder coatings

27%

kiezen. Oorzaak: er is steeds minder vraag naar drukwerk. De omzet daalde weliswaar minder, maar dit had geen vergroting van de marge tot gevolg. Integendeel: deze staat door de fors gestegen grondstofprijzen onder druk.

2004/2005/2006 Bron: VVVF en EuPIA

2001

2002

2003

2007

2008

2009

2010

2011


25% 11% 8%

Muurverven

56%

Pleisters

49%

48%

Overig

2% 1%

Verantwoording cijfers Tot en met 2003 heeft de VVVF de afzet- en omzetgegevens verzameld. Daarna heeft EuPIA, de Europese associatie van drukinktproducenten, dit overgenomen. EuPIA heeft echter over de jaren 2004 tot en met 2006 geen cijfers gepubliceerd. In de VVVF-cijfers zijn alleen de afzet en omzet van drukinktproducenten en -importeurs verwerkt die in Nederland zijn gevestigd. In de cijfers van EuPIA is ook de afzet en omzet begrepen van drukinktproducenten die rechtstreeks vanuit vestigingen in het buitenland leveren aan afnemers in Nederland. Dit verklaart het grote verschil tussen de cijfers van de VVVF en die van EuPIA.

15

Figuur 2. Productievolume (tonnen) | Production volume (tons)


600.000 491.970

440.731

453.000

443.635

500.000 496.612

Coatings Care

Wat is Coatings Care? Coatings Care is een initiatief van verfen drukinktproducenten en leveranciers over de gehele wereld. Coatings Care staat voor het streven naar voortdurende verbeteringen op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieu en het geven van informatie hierover. Het is een belangrijk instrument om invulling te geven aan de doelstelling van de verfen drukinktindustrie in Nederland om duurzaam te ondernemen.

verantwoorde manier worden geproduceerd en zorgvuldig gedistribueerd. Uitgangspunt daarbij is het streven om in de behoeften van de maatschappij van vandaag te voorzien zonder de mogelijkheden aan te tasten van toekomstige generaties om in hún behoeften te voorzien. Daarnaast is het Coatings Care-programma een middel om open en transparant te kunnen communiceren naar stakeholders van de verfen drukinktindustrie over alle aspecten van veiligheid, gezondheid en milieu.

Waarom Coatings Care? Met het Coatings Care-programma van de VVVF laten verfen drukinktfabrikanten zien dat ze werken aan de ontwikkeling van1.innovatieve en duurzame producten die op een Figuur Bedrijven (aantal) | Companies (number) Figuur 1. Bedrijven (aantal) | Companies (number) 2003

- producerende bedrijven Aantal leden VVVF - importerende bedrijven - producerende bedrijven Aantal deelnemers CC-enquête - importerende bedrijven - producerende bedrijven Aantal deelnemers CC-enquête - importerende bedrijven - producerende bedrijven Aantal bedrijven dat het jaarverslag - importerende bedrijven VGM heeft opgesteld Aantal bedrijven dat het jaarverslag VGM heeft opgesteld

Wie doen er mee? Veiligheid, een gezonde werkomgeving en zorg voor het milieu worden gerealiseerd dankzij de koers van de VVVF,

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

100 2003 82 100 18 82 61 18 55 61 13 55 16 13

89 2004 66 89 23 66 68 23 55 68 13 55 16 13

86 2005 66 86 20 66 74 20 59 74 15 59 14 15

86 2006 66 86 20 66 85 20 65 85 20 65 23 20

83 2007 66 83 17 66 83 17 66 83 17 66 16 17

85 2008 67 85 18 67 86 18 68 86 16 68 19 16

82 2009 61 82 21 61 82 21 61 82 21 61 19 21

82 2010 59 82 23 59 82 23 59 82 23 59 19 23

81 2011 59 81 22 59 81 22 59 81 22 59 20 22

16

16

14

23

16

19

19

19

20

491.970

440.731

453.000

100.000 Resultaten Meten is weten. Door elk jaar de gegevens over veiligheid, gezondheid en milieu op te vragen bij onze leden door 0 2004Performance 2005 Indicators 2006 2007 middel van 2003 de enquête (PI), worden2008 resultaten zichtbaar. Zo kunnen het beleid en de activiteiten van de VVVF afgestemd blijven op de ontwikkelingen in de

500.593

529.363

491.970

De gegevens over 2011 zijn afkomstig van de VVVF leden: 81 verfen drukinktfabrikanten en importeurs. Deze bedrijven hebben 95 procent van de werknemers in 2010 2011 de2009 totale bedrijfstak in dienst. Dit percentage geeft aan dat de resultaten als representatief voor de gehele branche beschouwd kunnen worden.

Figuur 3. Medewerkers (aantal fte’s) | Employees (fte’s) 2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

Totaal in de verfen drukinktindustrie

6.549

6.200

6.100

5.900

6.200

6.300

5.500

5.300

5.000

Totaal deelnemers aan de enquête

6.028

5.885

5.844

5.624

6.071

5.725

5.319

4.950

4.756

5.406

5.332

5.625

5.365

4.521

4.650

4.468

441

292

446

360

279

300

288

- medewerkers in vaste dienst - medewerkers op contractbasis - medewerkers in dienst bij producerende bedrijven

5.854

5.534

5.478

5.343

5.778

5.157

4.567

4.642

4.423

- medewerkers in dienst bij importerende bedrijven

174

351

368

281

293

309

233

308

333

Een aantal verfen drukinktfabrikanten is ertoe overgegaan om hun zorgsystemen op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieu te certificeren.

Figuur 4. Aantal gecertificeerde bedrijven | Certified companies

443.635

600.000 500.000 515.779

529.363

Totaal aantal bedrijven met één of meer certificaten

– waarvan met milieusysteem ISO 14000

– waarvan met kwaliteitssysteem ISO 9000

– waarvan met arbo-systeem ISO 18000 (OHSAS)

50

600.0002. Productievolume (tonnen) | Production volume (tons) Figuur

505.894

500.593

de toewijding van de leden en de inzet van de medewerkers branche. VVVF-leden die voor 1 juni ook een VGM-jaarverslag in de verfen drukinktindustrie. Daar mogen we trots op zijn. (Veiligheid Gezondheid en Milieu-jaarverslag) uitbrengen, 300.000 Toch blijft de VVVF haar leden stimuleren om hun activiteiten hebben het recht om het Coatings Care-logo te voeren. als innovatieve en verantwoord werkende ondernemingen Individuele VGM-jaarverslagen zijn op te vragen bij de 200.000 verder uit te bouwen. Geproduceerd in Nederland (door desbetreffende deelnemers aan de organisaties. enquête)

Figuur 2. Productievolume (tonnen) | Production volume (tons)

496.612

515.779

400.000

®

Aantal leden VVVF

505.894

440.731

453.000

443.635

40

40 40

43

41 40

39 39

40

38 38

36

34

34 33

500.000 400.000 496.612

505.894

515.779

500.593

529.363

30

400.000 300.000

22

25

24

21

22

20

300.000 200.000

23

20

Geproduceerd in Nederland (door deelnemers aan de enquête)

10

200.000 100.000 100.0000

16

0

4

Geproduceerd in Nederland (door deelnemers aan de enquête)

2003 2003

2004 2004

2005 2005

2006 2006

2007 2007

Figuur 3. Medewerkers (aantal fte’s) | Employees (fte’s)

2008 2008

2009 2009

2010 2010

2011 2011

0

2005

7

5

2006

Figuur 5. Ongevallen | Accidents

2007

8

6

2008

2009

Beroepsongevallen (als % van totaal fte’s) – waarvan medewerkers in vaste dienst

7

2010

7

2011

17

Figuur 4. Aantal gecertificeerde bedrijven | Certified companies Totaal aantal bedrijven met één of meer certificaten

– waarvan met milieusysteem ISO 14000

– waarvan met kwaliteitssysteem ISO 9000

– waarvan met arbo-systeem ISO 18000 (OHSAS)

40 40

43

41 40

39 39

2005

2006

2007

40

38 38

36

34 33

gereduceerd. Daarnaast kunnen ongelukken beperkt worden 23 22 communicatie over alle veiligheidsdoor goede en milieu20 aspecten. Ondanks alle maatregelen, gebeuren er soms toch, op kleine schaal, beroepsongevallen. In de afgelopen tien jaar zijn er geen dodelijke ongevallen gebeurd. Het aantal 8 beroepsongevallen is sinds72004 gedaald met 7 15 procent. In 2011 is het aantal beroepsongevallen beperkt gebleven tot 0,86 procent van het totaal aantal fulltime werknemers dat actief is in de verfen drukinktindustrie. 2009

2010

Beroepsongevallen (als % van totaal fte’s)

3

1,0

0,92 0,99 0,75

0,5

0,33

0,17

1,05 0,87

0,80 0,82

0,18

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

0,86 0,76

0,75 0,05

0,08 2009

2010

0,10 2011

Een beroepsongeval is een werkgerelateerd ongeval waarbij een of meer medewerkers letsel hebben opgelopen. Door het ongeval hebben een of meer medewerkers één of meer dagen niet kunnen werken.

Figuur 6. Ziekteverzuim | Absenteeism

7 6 5 4 3 2

Totaal ziekteverzuim

Percentage landelijk (CBS)

– van producerende bedrijven

Percentage industrie (CBS)

– van importerende bedrijven 7,71 7,64 “ De medewerkers zijn het grootste kapitaal van onze bedrijfstak. 6,81 Daarom is veilig 6,68 en verantwoord werken onze eerste prioriteit. 6,51 5,82wij de arbocatalogus 5,36 Dat 6,80 is ook een van de5,90redenen waarom 5,20 5,20 5,70 5,82 5,15 5,17 5,15 hebben ontwikkeld.” 6,30 5,10 6,10 5,00 5,11 5,68 5,65 5,40 Werkgroep Arbocatalogus – VVVF) Herman van den Berg (voorzitter 4,40 5,10 5,00 5,10 4,60 4,50 4,40 4,30 4,30 4,18 4,00 3,77 3,42 3,10 2,42 2,18

5,20 5,10

5,20 5,02 5,00

5,07 4,40

18

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

6,81 6,68 5,90 5,82 6,10

5,68

5,10 4,50 3,77

6,51

0,18

Totaal ziekteverzuim

Percentage landelijk (CBS)

– van producerende bedrijven

Percentage industrie (CBS)

5,82 5,70

6,30

4,40 4,40

4,00 3,42

5,20 5,15 5,00

5,65

5,40

4,60

4,18

5,36 5,15 5,10

5,20 5,17 5,11

5,20 5,10

5,00

5,10

5,07

4,30

4,30

4,40 3,10

3,10

5,20 5,02 5,00

4,50 3,47

2,42

2,18

3,10

0

2002

2003

2004

3,47

2011

2006

2007

2008

Blootstelling van werknemers aan oplosmiddelen Veel werknemers staan in contact met oplosmiddelen. De VVVF biedt via de arbocatalogus informatie over mogelijkheden om blootstelling aan oplosmiddelen te minimaliseren, bijvoorbeeld door het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen of aanpassing van de werkplekken. Daarnaast worden medewerkers periodiek gecontroleerd middels een arbeidsgezondheidskundig onderzoek. Dat is noodzakelijk om risico’s zoveel mogelijk te beperken. Een van de risico’s bij intensieve blootstelling aan hoge concentraties oplosmid-

2009

2010

2011

delen is het oplopen van het Organisch Psycho Syndroom (OPS). Dit is een aandoening aan het zenuwstelsel of een hersenbeschadiging. Bij een negatief onderzoeksresultaat worden werknemers doorverwezen naar een Solvent Team, dat nader onderzoek verricht om na te gaan of een medewerker OPS heeft. Een goede ontwikkeling is dat het aantal doorverwijzingen naar het Solvent Team de laatste jaren gestaag terugloopt. Daarnaast werkt de sector aan de ontwikkeling van innovatieve producten waarbij de hoeveelheid vluchtige organische stoffen (VOS) wordt beperkt.

Figuur 7. Blootstelling aan VOS* | VOC (solvents) exposure

Fte's blootgesteld aan VOS (% van totale personeel) Aantal personen doorverwezen naar Solvent Team

2010

2005

Het percentage ziekteverzuim (zoals vermeld in figuur 6) is berekend door het aantal opgegeven ziektedagen te delen door het totaal aantal gewerkte dagen van alle medewerkers (uitgaande van 210 werkzame dagen per jaar per medewerker). Het ziekteverzuim in de verfen drukinktindustrie is niet helemaal vergelijkbaar met het landelijke percentage van het CBS. De reden is de wijze waarop de percentages worden berekend. Naast de verschillende rekenmethoden wordt ook het begrip ziekte anders gedefinieerd. Het CBS vindt bijvoorbeeld dat ook zwangerschapsverlof hieronder valt.

4,50

1 0

0,75

1

0,90 0,77

0,82

0,86 0,76

– van importerende bedrijven

6,80

2

1,32 1,09

7,71 7,64

4 1,81

0,80

0,77

0,87

0,17

Figuur 6. Ziekteverzuim | Absenteeism

5 1,95

0,90

0,05 Ziekteverzuim 0,10 0,08 Gezondheidsklachten kunnen voorkomen door bijvoorbeeld leveranciers te verminderen. Daarnaast helpt een goed beleid 0,0 stress op2002 de werkvloer niet zorgvuldig volgen binnen het ziekteverzuim te beperken. 2003 of het2004 2005 2006 van 2007 2008 bedrijven 2009 om2010 2011 voorschriften. De VVVF biedt, via de arbocatalogus Het ziekteverzuim is sinds 2004 gedaald met zo’n 14 procent. Een beroepsongeval is een werkgerelateerd ongevalen waarbij een of meer medewerkers letsel hebben opgelopen. (www.vvvf.dearbocatalogus.nl), werkgevers werknemers Het ziekteverzuim in 2011 was 5,0 procent. Het streven is om Door het ongeval hebben een of meer medewerkers één of meer dagen niet kunnen werken. oplossingen aan om het ziekteverzuim bij verfen drukinktdat getal in de nabije toekomst verder terug te brengen.

6

2,5

1,01

0,33

7

– waarvan medewerkers op contractbasis

2,0

1,05

0,92 0,99

0,5

2011

– waarvan medewerkers in vaste dienst

1,33

1,09

0,75 34

8

8

1,32

1,0

2008

Figuur 5. Ongevallen | Accidents

0,0

1,33 1,01

Ongevallen 30 De VVVF-leden streven ernaar ongevallen te24voorkomen. 25 22 wordt bijvoorbeeld Medewerkers gevraagd om mogelijk 21 gevaar of risico tijdig te signaleren, waardoor preventieve 20 maatregelen getroffen kunnen worden. Zo wordt er gekeken naar mogelijkheden om het verfproductieproces zoveel mogelijk in een gesloten systeem te laten plaatsvinden, 10 7 6 5 waardoor het risico dat medewerkers in contact komen met 4 bewegende machineonderdelen wordt beperkt en bovendien het 0 risico van blootstelling aan gevaarlijke stoffen wordt

1,5

1,81

VVVF jaarverslag 2011 1,5

50

40

1,95

2,0

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

26 ,7

24 ,9

28 ,3

32 ,9

29 ,3

28 ,1

27 ,4

26 ,9

28 ,7

29,0

3

5

2

2

3

3

1

0

1

0

* VOS (oplosmiddelen): Vluchtige Organische Stof die een dampspanning heeft die groter is dan 0,01 kPa (0,1 mbar) bij 20°C. 19 Figuur 8. Reprotoxische stoffen | Reprotoxic substances (% t.o.v. totaal verbruik stoffen)

Aantal ton product (classificatie R61 en R63)

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

26 ,7

24 ,9

28 ,3

32 ,9

29 ,3

28 ,1

27 ,4

26 ,9

28 ,7

29,0

2007

2008

2009

2010

2011

personen doorverwezen ,9 ,9 24Aantal 28 ,3 32 29 ,3 28 ,1 naar Solvent Team

327 ,4

5 ,9 26

2 ,7 28

2 29,0

3

3

1

0

1

Figuur 7. Blootstelling aan VOS* | VOC (solvents) exposure Fte's blootgesteld aan VOS (% totale personeel) 2002 2003 van2004 2005 2006 26 ,7

Fte's blootgesteld aan VOS (% van totale personeel)


0

* 5VOS (oplosmiddelen): Organische Stof Aantal personen doorverwezen 3 2 2 Vluchtige 3 3 1 die een 0 dampspanning 1 0heeft die groter is dan 0,01 kPa (0,1 mbar) bij 20°C. naar Solvent Team Gebruik van gevaarlijke stoffen 8. Reprotoxische stoffen | Reprotoxic substances Verven drukinkten zijnVluchtige samengesteld uit Stof die Figuur * VOS en (oplosmiddelen): Organische een dampspanning heeft die groter is dan 0,01 kPa (0,1 mbar) bij 20°C. verschillende stoffen, waarvan een aantal “De ontwikkeling van een wetenschappelijke rekenmethode, (% t.o.v. totaal verbruik stoffen) Aantal ton product (classificatie R61 en R63) gevaarlijk is voor de gezondheid en het milieu. zoals Life Cycle Analysis (LCA) maakt milieueffecten inzichtelijk. Aantal ton product (classificatie R60 en R62) Om te voorkomen dat oplosmiddelen tijdens desubstances Figuur 8. Reprotoxische stoffen | Reprotoxic Maar een LCA is altijd afhankelijk van wat je er in stopt, dus moet verwerking van producten vrij komen, worden 1,0 (classificatie R610,91 (% t.o.v. totaal verbruik stoffen) Aantal ton product en R63) steeds meer oplosmiddelarme of oplosmiddelje de resultaten genuanceerd en met verstand van zaken vergelijken, 0,86 vrije producten ontwikkeld. Echter, dit magAantal niet ton product (classificatie R60 en R62) en niet alleen naar de getalletjes kijken.” 0,75 ten koste gaan van de performance van het 0,8 1,0 0,91 product. Machiel van Westerhoven 0,86 0,61 (lid Issuegroep Duurzaam Ondernemen – VVVF) 0,57 0,75 Stoffen die onder meer gevaarlijk zijn voor 0,6 0,8 veiligheid en gezondheid van medewerkers van 0,44 0,42 de verfen drukinktindustrie, worden CMR-stof0,61 0,57 0,4 fen Oplosmiddelenemissie 0,35 0,6 genoemd en zijn geclassificeerd in het kader 0,33 van de Wet Milieugevaarlijke stoffen. CMR staat Een gezonde leefomgeving vraagt om het verminderen van 0,28 0,44 0,18 0,42 voor Carcinogeen, Mutageen en Reprotoxisch. De de oplosmiddelemissie. Het produceren van verf en drukink0,2 VVVF ten gebeurt zoveel mogelijk via gesloten systemen, waardoor 0,4 informeert over gezond en veilig werken 0,12 0,12 0,35 0,11 0,33 met CMR-stoffen, 0,28 bijvoorbeeld via het door de de emissie van oplosmiddelen en schadelijke stoffen wordt 0,18 VVVF ontwikkelde INVECO-systeem. Werknemers beperkt. De VOS-emissie ten gevolge van productieactiviteiten 0,0 0,37 0,2 de werkvloer gebruiken dit op aanduidingsysbetreft onder andere de emissie als gevolg van verdamping 0,12 0,12 0,11 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 teem met symbolen om gemakkelijk grondstoftijdens de productie en verdringingsverlies bij bijvoorbeeld 0,24 fen en halffabricaten te herkennen en bijbehohet vullen van tanks. De emissie als gevolg van productie0,0 veiligheidsmaatregelen te nemen. 0,37 rende activiteiten is sinds 2002 teruggebracht van 0,29 naar 0,14 Figuur 9. Gevaarlijke stoffen | Dangerous substances 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 procent. De Nederlandse verfen drukinktindustrie onder0,24 (% t.o.v. totaal verbruik stoffen) Verbruik VOS steunt activiteiten in Nederland en Europa die tot reductie van de emissie van oplosmiddelen (VOS) leiden. Verbruik T-, C-, Men R-stoffen (excl. VOS) Figuur 9. Gevaarlijke stoffen | Dangerous substances (% t.o.v. totaal verbruik stoffen)

Verbruik VOS 18

16,5

Figuur 10. VOS-emissie | VOC (Solvents) emissions

Verbruik T-, C-,16M- en R-stoffen (excl. VOS)

18

14

16,5

16

12,1

12,4

12,8

10

12

8

10

6

8

4

6

2,9

2 0

2002

2003

12,4

1,1

1,0

1,1

2004

2005

2006

0

12,8

13,1

12,2

13,1

12,2

Emissie ten gevolge van productieactiviteiten

12,5 10,5

14,5

0,29

0,30

12,5

0,24

0,25

10,5 4,2

0,20 2,9

2

4,2

4

12,1

12

13,7

14

14,5

13,7

2002 1,0

2003 1,2

2007

2008

1,1 2004 1,6 2009

In figuur 9 worden gevaarlijke stoffen onderverdeeld in twee categorieën: TCMR en VOS. T-, C-, M- en R-stoffen staat voor Toxic, Carcinogeen, Mutageen en Reprotoxisch.

1,0 2005 1,5 2010

1,1 2006 1,1 2011

1,0 2007

1,2 2008

1,6 2009

1,5 2010

0,17

0,16

0,16

1,1 0,15

0,12

0,12

0,11

0,11

2010

2011

0,09

2011 0,10 0,05 0,00

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

Totaal %

3,0

2,5

2,7

6,8

3,6

2,8

, 3.5

2,8

3,2

2,9

Niet-gevaarlijk afval (bedrijfsafval)

1,2

1,0

1,4

2,0

2,2

1,5

2,1

1,3

1,3

1,3

Figuur 11. Afval | Waste (% t.o.v. productievolume) 20

21


0,30

0,29

Figuur 10. VOS-emissie | VOC (Solvents) emissions

0,25 0,30 0,20


0,24


0,29 0,17 0,24

0,25 0,15

0,16

0,16 0,12

Afval 0,20 0,10 0,17 Veel bedrijven scheiden indien mogelijk0,16 de afvalstromen in 0,16 componenten die voor hergebruik geschikt zijn. Zo worden 0,15 0,05 verpakkingen (blik, vaten), papier en hout (eenmalige 0,12 pallets) aan gespecialiseerde bedrijven aangeboden voor 0,10 hergebruik. Afval dat niet kan worden hergebruikt, wordt ter 0,00 2003 aan afvalverwerkers. 2004 2005 verbranding2002 aangeboden De2006 warmte 2007 die bij deze verbranding vrijkomt, wordt bijvoorbeeld weer voor 0,05 Figuur 11. Afval | Waste 0,00 2002 2003

0,12

0,11

0,11

0,09

andere doeleinden gebruikt. Voor de verwerking van gevaarlijk afval gelden speciale procedures die te maken hebben 0,12 met veiligheid, gezondheid 0,11 en milieu. Oplosmiddelen die zijn 0,11 gebruikt voor het spoelen of schoonmaken van tanks en 0,09 productieapparatuur worden vaak geregenereerd en worden 2008 2009 weer 2010 waar mogelijk ingezet2011 voor reinigingsactiviteiten in de industrie.

2004

Totaal Figuur 11.%Afval | Waste Niet-gevaarlijk afval (bedrijfsafval) (% t.o.v. productievolume) Gevaarlijk afval Totaal % Eenmalige verpakkingen Niet-gevaarlijk afval (bedrijfsafval)

2005

2002 3,0

2006

2007

2008

2009

2003

2004

2005

2006

2,5

1,2 2002 1,8 3,0 0,6 1,2

2,7

1,0 2003 1,5 2,5 0,9 1,0

1,4 2004 1, 3 2,7 1, 9 1,4

6,8 2,0 2005 4,8 6,8 1,6 2,0

3,6 2,2 2006 1,4 3,6 1,6 2,2

2010

Geen specifieke productontwikkeling t.a.v. VGM (%) Keuze grondstoffen bepaald door kwaliteit, prijs, markt (%)

2007 2,8 1,5 2007 1,3 2,8 0,5 1,5

Figuur 13. Productontwikkeling | Product development 60

2011

2008 , 3.5 2,1 2008 1,4 , 3.5 1,3 2,1

2009 2,8 1,3 2009 1,5 2,8 2,1 1,3

2010 3,2 1,3 2010 1,8 3,2 2 ,0 1,3

2011 50

2,9

40

1,3 2011 1,6 2,9 0,8 1,3

Gemiddeld verbruik per ton productconsumption 464 Figuur 12. Energieverbruik | Energy Spreiding * min. (kWh) max. Gemiddeld verbruik per ton product

65 2002 1.948 464

456 61 2003 1.652 456

446 69 2004 1.811 446

442

402

322

340

349

421

46 2009 1.865 349

26 2010 2.106 421

*Spreiding Min. is het laagste energieverbruik per ton product dat is opgegeven door een VVVF-lid. * min. 65 61 69 97

44

43

51

46

26

30

1.917

1.920

1.951

1.865

2.106

2.100

1.934

43

40

30 2011 2.100 392

46

10,7

49

46 12,9

44

41

10

36

49

48

47 42

16,0

37

48

42

12,0

11,0

42

41 41 36

8,0

6,3

0

20

2003

10,7 10

2004

2005

12,9

2006 16,0

2007

2008

12,0

11,0

9,0

2009

38 8,0

2010

2011

9,0

8,0

6,3

8,0

Opleiding Figuur 14. Opleiding | Safety, health, environment training De verfen drukinktindustrie hecht veel waarde aan goed opgeleide werknemers, aangezien een kwalitatief hoogwaardig product 0 niet zonder Dat blijkt2008 uit de grote2009 toename 2010 van het aantal dat sinds 2003 deskundig 2004 personeel 2005kan worden 2006 gemaakt. 2007 2011werknemers 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2004 opleidingen op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieu heeft gevolgd. Aantal gevolgde opleidingen m.b.t. VGM

606

1.020

1.023

1.067

928

1.208

1.379

1.485

Opleidingen als % van totaalhealth, aantalenvironment medewerkerstraining 10 Figuur 14. Opleiding | Safety,

18

17

18

16

22

33

31

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

606

1.020

1.023

1.067

928

1.208

1.379

1.485

10

18

17

18

16

22

33

31

Min. is het laagste energieverbruik per ton product dat is opgegeven door een VVVF-lid. Max. is het hoogste energieverbruik per ton product dat is opgegeven door een VVVF-lid.

Aantal gevolgde opleidingen m.b.t. VGM Opleidingen als % van totaal aantal medewerkers

22

38

30

392

51 2008 1.951 340

1.811

42

41 41

37

20

43 2007 1.920 322

1.652

48

42

42

41 op verminderde belasting mens en milieu (%) Alle ontwikkelingen gericht

50

44 2006 1.917 402

1.948

43

49

48

47

46

Keuze grondstoffen46 bepaald door44 kwaliteit, prijs, markt (%)

30

97 2005 1.934 442

Max. is het hoogste energieverbruik per ton product dat is opgegeven door een VVVF-lid.

Geen specifieke productontwikkeling49t.a.v. VGM (%)

60

Gevaarlijk afval 1,8 1,5 1, 3 4,8 1,4 1,3 1,4 1,5 1,8 1,6 Energieverbruik Figuurvan 12. Energieverbruik Energyvan consumption Leden de verpakkingen VVVF zijn zich |bewust hun en ,0 duurzame 0,8 Eenmalige 0,6 verantwoordelijkheid 0,9 1, 9 1om 0,5 te laten 1,3 bijdragen 2,1 aan 2een ,6 verf 1en ,6 drukinkt energie-efficiënte wereld. De verhoging van de energieprijzen stimuleert de leden om nieuwe technologieën te ontwikkelen en toe(kWh) te passen met minder energieverbruik. 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

*

Figuur 13. Productontwikkeling | Product development

Alle ontwikkelingen gericht op verminderde belasting mens en milieu (%)

(% t.o.v. productievolume)

max.

Productontwikkeling Er kunnen verschillende redenen voor bedrijven zijn om nieuwe producten te ontwikkelen, bijvoorbeeld ter bevordering van de veiligheid en de gezondheid, met het oog op het milieu of alleen uit economische overwegingen (kwaliteit, prijs en markt).

23


Vereniging “De ‘Roadmap Biobased Coatings’ geeft het traject aan voor de transitie van olie-gebaseerde grondstoffen naar hernieuwbare grondstoffen voor coatings. Onder hernieuwbare grondstoffen worden bio gebaseerde grondstoffen bedoeld welke worden gewonnen uit plantaardige (rest) stromen. De transitie geeft potentieel een economische impuls, en heeft maatschappelijke en milieutechnische relevantie.” Corné Rentrop (TNO) aan het woord tijdens de Workshop hernieuwbare grondstoffen op 22 september 2011.

Bestuur en bureau In het verslagjaar beëindigde Jean-Pierre Schoenaers (AkzoNobel Decorative Coatings B.V.) zijn functie als bestuurslid. Als nieuw bestuurslid is benoemd de heer Kees Ekelmans (AkzoNobel Decorative Coatings B.V.) In 2011 is Catelijne Hopmans aangetreden als communicatiemedewerker bij de VVVF. Zij zal de mogelijkheden bekijken om de huidige interne en externe communicatieprocessen bij VVVF, VVVH (Vereniging van Verfgroothandelaren in Nederland) en VLK (Vereniging van Lijmen en Kitten) efficiënter te laten verlopen en de communicatie beter te laten aansluiten op de behoeften van de leden.

Evenementen Algemene ledenvergadering De Algemene ledenvergadering van de VVVF vond plaats op woensdag 14 december 2011 in Hilton Royal Parc Soestduinen. VVVF-voorzitter Marlies van Wijhe gaf aan dat de verfen drukinktindustrie te maken heeft met een drievoudige crisis en benadrukte het belang van technologische innovatie en ketensamenwerking voor duurzaam en innovatief ondernemerschap. Bert Jan Lommerts van Latexfalt gaf inzicht in de rol van midden- en kleinbedrijven (MKB) in het Topsectorenbeleid. Vervolgens lichtte Aad Kuiper van Hunter Douglas toe hoe het bedrijf innovatie en duurzaamheid toepast en zich daarmee voorbereidt op de toekomst. De bijeenkomst werd afgesloten met een presentatie van Petra de Boevere over de rol van social media. Workshop hernieuwbare grondstoffen Op 22 september 2011 organiseerde de VVVF samen met TNO en de VNCI een workshop Hernieuwbare Grondstoffen. De workshop was een vervolg op eerdere workshops waarbij 24

de randvoorwaarden, kansen en beschikbare technologieën voor introductie van ‘biobased’ grondstoffen voor verf en drukinkt zijn behandeld. De workshop bracht een discussie op gang tussen kennisinstellingen, verffabrikanten, grondstofleveranciers en eindgebruikers van de coatingindustrie over hernieuwbare grondstoffen. Aan de hand van de workshops en de gezamenlijk met TNO en VNCI ontwikkelde roadmap zal een vervolgplan worden opgesteld. De VVVF en VNCI faciliteren dit proces en mobiliseren hun achterban. (Voor meer informatie zie ‘Technologische innovatie en Ketensamenwerking’ in dit jaarverslag.) Bijeenkomst REACh/CLP Op 6 oktober 2011 organiseerde de VVVF een technische informatiebijeenkomst over REACh/CLP, toegespitst op de verf-, lijmen kitindustrie. Hierbij werd informatie gegeven aan VVVF- en VLK-leden over actuele weten regelgeving. De onderwerpen die aan bod kwamen waren onder meer generieke exposure scenario’s, veiligheidscoderingen en ADR-gevarenklassen en -labels. Bijeenkomst Construction Products Regulation, CE-markering, Bouwbesluit Op 27 oktober 2011 organiseerde de VVVF een informatiebijeenkomst over de Construction Products Regulation (CPR), CE-markering, Bouwbesluit en Duurzaam Inkopen voor VVVF-, VLK- en IVP-leden (IVP is de Belgische beroepsvereniging van de Industrie van Verven, Vernissen, Stopverven, Drukinkten en Verven voor de Schone Kunst). Er werd informatie gegeven over wat CPR inhoudt, wat de relatie is tussen CPR en het Bouwbesluit, de toepassing van CPR en CE-markering voor lijm, kit en verf en de positie van CE in het kader van duurzaam inkopen.

Bijeenkomst Duurzaam Onderhoud Op 6 december 2011 vond een bijeenkomst plaats over duurzaam onderhoud (vastgoed en infrastructuur) voor brancheverenigingen. De bijeenkomst had als doelstelling om de visie van de VVVF op duurzaam onderhoud kenbaar te maken en de mogelijkheden te inventariseren om een gezamenlijk referentiekader voor duurzaam onderhoud te ontwikkelen. De VVVF zal in 2012 vervolggesprekken voeren met FOSAG (Koninklijke ondernemersorganisatie voor de schilders-, onderhouds-, metaalconserverings-, en glasbranche), NBvT (Nederlandse Bond van Timmerfabrikanten), en AEDES (Nederlandse vereniging van woningcorporaties). Lijm- en kitindustrie De Vereniging van Lijmen en Kitten (VLK) is sinds 1 januari 2011 onderdeel van het Branche Bureau VVVF. Het bureau heeft een coördinerende en een ondersteunende functie en onderhoudt de externe contacten voor de VLK. Het betrekken van de lijmen kitindustrie bij de verfen drukinktindustrie zorgt voor efficiënte informatie-uitwisseling en samenwerking bij actuele zaken en een sterkere positie bij de belangenbehartiging.

Communicatie Communicatie met de leden De VVVF werkt aan een open communicatie vanuit het bestuur en de issuegroepen naar de leden. De ledensite is hiervoor een belangrijk instrument. Doordat het branchebureau VVVF sinds 1 januari 2011 behalve aan de VVVF- en VVVH-leden tevens ondersteuning biedt aan VLK-leden, was het noodzakelijk om een aantal aanpassingen aan te brengen in de ledensite. Daarnaast is er een handleiding uitgebracht voor het gebruik van deze site. Aanvullende verbeteringen zullen we in 2012 doorvoeren. Een ander belangrijk communicatiemiddel voor leden is het magazine Verf&Inkt. Verder heeft de VVVF rechtstreeks contact met de leden via secties, werken issuegroepen en informatiebijeenkomsten. Deze spelen een belangrijke rol bij het uitwisselen van informatie en het netwerken.

industrie op vele externe bijeenkomsten. Stakeholders werden daarnaast op de hoogte gehouden door informatie op de VVVF-website en het magazine Verf&Inkt, dat in 2011 zesmaal verscheen met nieuws en artikelen. In 2011 is een voorstel gemaakt om de externe VVVF-website (www.vvvf.nl) in 2012 te voorzien van meer informatie. De inhoud en vormgeving van de VLK-website (www.vlk.nu) is in 2011 aangepast.

“Het is belangrijk om op te komen voor de belangen van alle leden zodat zij zich kunnen vinden in de doelstellingen en activiteiten van hun vereniging. Door gezamenlijk de handen ineen te slaan is het mogelijk om een eigentijdse uitstraling en een toonaangevend gezicht te geven naar de buitenwereld.” Catelijne Hopmans (communicatiemedewerker – VVVF)

Communicatie met de stakeholders De VVVF werkt actief aan de maatschappelijke zichtbaarheid van de sector bij stakeholders, politiek en media. In 2011 zijn de VVVF-thema’s, die eerder vermeld staan in dit verslag, verder uitgewerkt en extern gecommuniceerd. Deze thema’s zijn leidend voor de activiteiten en communicatie-uitingen van de VVVF. Daarnaast is in 2011 de beeldtaal van de VVVF verder doorgevoerd in communicatiemiddelen zoals banners en publicaties. De VVVF voert een continue dialoog met stakeholders. Ook in 2011 vertegenwoordigde de VVVF de verfen drukinkt25


Financiën

Bestuur en bureau

Hieronder zijn verkorte versies opgenomen van de balans en de staat van lasten en baten over het verslagjaar. De door de externe accountant goedgekeurde jaarstukken 2011 zullen met een positief advies van de Financiële Commissie ter goedkeuring aan de ledenvergadering worden voorgelegd in december 2012.

Bestuur VVVF (per 6 april 2012)

Balans VVVF per 31 december 2011 Activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Voorraden Vorderingen op korte termijn Liquide middelen Totaal

€ 59.000 617.000 20.000 202.000 675.000 1.573.000

Passiva

€

Eigen vermogen Overige voorzieningen Schulden op korte termijn

1.218.000 14.000 341.000

Totaal

1.573.000

Staat van baten en lasten VVVF 2011 Lasten Personeelskosten Kantoor/overheadkosten Activiteiten Bijdragen aan derden Totaal

26

€ 548.000 132.000 239.000 275.000 1.194.000

Baten

Ben Berkel Drywood Coatings B.V. Plaatsvervangend voorzitter, Issuegroep Werk & Arbo

Dick Boekee Hunter Douglas Europe B.V. Issuegroep Techniek & Informatie

Guus Duray PPG Coatings Nederland B.V. Sectorgroep DECO

Kees Ekelmans AkzoNobel Decorative Coatings B.V.

Geert Geelkerken International Paint (Ned.) B.V. Sectorgroep Protective Coatings, Marine en Brandwerende Coatings, Issuegroep Technologische innovatie

Anja Jessurun Norway Coatings B.V. Commissie Statistiek

Michel Kranz BICCS Industrial Coatings B.V. Issuegroep Europese zaken

Kees Mylanus Keim Nederland B.V. Issuegroep Duurzaam ondernemen

Eli Roodbeen Flint Group Netherlands B.V. Sectorgroep Drukinkt

Theo Wemmers Valspar B.V. Penningmeester, sectorgroep Industrie

Marlies van Wijhe Van Wijhe Verf B.V. Voorzitter

€

Contributies/heffingen Overige baten Resultaat

1.000.000 77.000 117.000

Totaal

1.194.000

27


Leden Personele bezetting VVVF-bureau (per 6 april 2011)

Verfleden

Gerben Dijkstra Catelijne Hopmans Beleidsmedewerker Sociale Zaken, Medewerker Communicatie issuemanager Werk & Arbo, Duurzaam Ondernemen

Gerrit Jonkers Beleidsmedewerker Technische Zaken, issuemanager Techniek & Informatie

Cees Pille Beleidsmedewerker Duurzaam Ondernemen en Technische Innovatie, Branchecoördinator VLK

Marjan van der Velden Secretaresse

VVVF-bureau

Synthesium Gebouw Castellum, gedeelte C, Loire 150 te Den Haag (bezoekersadres).

28

Martin Terpstra Directeur, issuemanager Industrie & Innovatie, Communicatie en Europese Zaken

N.V. Aalterpaint S.A. Aalter AkzoNobel Automotive & Aerospace Coatings Sassenheim Akzo Nobel Decorative Coatings bv Sassenheim Alabastine Holland BV Ammerzoden Anker Verven BV Gorredijk Aspect Yacht Paints B.V. Drachten Baril Coatings BV ‘s-Hertogenbosch BASF Coatings Services B.V. Maarssen BICCS Industrial Coatings B.V. Almere A. Bok en Zonen BV Amsterdam Bristol Coatings Holland BV Honselersdijk Caparol Nederland Nijkerk Chugoku Paints BV Fijnaart Coateq Coating Concepts Haarlem Coldec Productie BV Vaassen CPS Color BV Sittard Cronolin Paint BV Genemuiden Digo Products BV Veldhoven Verfindustrie Drost BV Venlo Drywood Coatings BV Enschede DuPont Performance Coatings Ned. B.V. Breda Farball Holland BV Etten-Leur Flexchemie BV Ridderkerk W. Heeren & Zoon BV Aalsmeer Hempel (The Netherlands) BV Schiedam Herfst en Helder BV Lelystad Hermadix Coatings BV Aalsmeer HIM Chemie BV Velsen-Noord Hunter Douglas Europe BV Hoogeveen Inducoat B.V. Amersfoort International Paint (Ned.) BV Rhoon Jotun B.V. Spijkenisse Keim Nederland BV Almere Kluthe Benelux BV Alphen a/d Rijn Korthals Lakken BV IJmuiden Glas- en Verfimport A. v/d Kwast BV Leiden Lakfa Verffabriek BV Amsterdam

NELF Lakfabrieken BV Ferwert Neverlak BV Amsterdam Norway Coatings BV Utrecht Nu Plastall Kampen P.K. Koopmans Lakfabrieken B.V. Ferwert Phoenix Verffabriek BV Huizen PPG Coatings BV Tiel PPG Coatings Europe B.V. Protective & Marine Amsterdam PPG Coatings Nederland B.V. Uithoorn PPG Industrial Coatings B.V. Veenendaal PPG Industries Wijchen Prinssen Sierpleisters BV Haelen Relius Nederland B.V. Deurne Remmers Bouwchemie BV Hoogeveen Rust-Oleum Netherlands BV Roosendaal Schaepman’s Lakfabrieken b.v. Kampen Signature Wegmarkering bv Wapenveld Sika Nederland BV Utrecht Soen’s Meubelbeitsen BV IJmuiden Stoncor Benelux BV Roosendaal Strikolith BV Raamsdonksveer Strizo Synthetics BV Tilburg Teodur B.V. Dordrecht Tikkurila Coatings BV Deventer Tollens Coatings NV Temse Touwen & Co. BV Zaandam U.P. Quality & Environment BV IJmuiden Valspar bv Lelystad Veluvine BV Breda Veveo Coatings Amsterdam Vista BV Voorburg Vliegenthart BV Tiel Verffabr. H. de Vos & Zn. BV Den Haag Van Wijhe Verf B.V. Zwolle De IJssel Coatings BV Moordrecht Zandleven Coatings B.V. Leeuwarden

29


Summary Drukinktleden Flint Group Benelux B.V. Deventer Kiian BV Haarlem Flint Group Netherlands BV ‘s-Gravenzande Siegwerk Benelux NV Bornem Flint Group Netherlands BV Helmond Kon. Drukinktfabrieken Van Son BV Hilversum Flint Group Netherlands BV Winschoten Sun Chemical Zaandam

Buitengewone A-leden Mavom BV Alphen a/d Rijn PGZ Retail Concept Houten

TQC BV Zevenhuizen WSB Finishing Equipment B.V. Maarssen

Buitengewone B-leden Distributiecentrum Van den Anker B.V. Son Ardagh Packaging Group Leeuwarden BASF Nederland BV Arnhem Bayer BV, divisie BMS Mijdrecht Caldic Nederland B.V. Rotterdam Clariant SE, Branche Nederland Maastricht DSM NeoResins+ Waalwijk E & R Chemicals & Equipment BV Vlaardingen Eskens Benelux Alphen a/d Rijn

Everlight Europe B.V. Capelle a/d IJssel Gustav Grolman GmbH & Co. KG Neuss Holland Colours Apeldoorn BV Apeldoorn Keyser & Mackay CV Amsterdam KRONOS BV Rotterdam Necarbo BV Beverwijk Nuplex Resins BV Bergen op Zoom Omya Netherlands BV Amsterdam E.H. Worlée & Co. BV Kortenhoef

Belangstellende leden Ashland Nederland BV Barendrecht ASK Chemicals Benelux B.V. Waalwijk Brenntag Nederland B.V. Dordrecht Elsevier Opleidingen Zwijndrecht IMCD Benelux B.V. Rotterdam De Monchy International BV Hoogvliet Rt.

Münzing International S.à.r.l. Luxemburg Pack2Pack Halsteren Profiltra BV Almere G.C. Rutteman & Co. BV Rotterdam Univar Brussel

Geassocieerd lidmaatschap Vereniging van Verfgroothandelaren in Nederland (VVVH) De VVVH behartigt de belangen van de verfgroothandel in Nederland. De VVVF biedt de 50 leden van de VVVH een aangepast pakket diensten aan. Tussen de besturen van VVVF en VVVH vindt regelmatig contact plaats. Sinds 1 januari 2009 verzorgt het VVVF-bureau de secretariaatsfunctie voor de VVVH.

30

Technological innovation and supply chain cooperation: prerequisites for sustainable business Towards sustainability Paint and sustainability belong together. By providing products and construction elements with a protective layer, paint extends their useful lives. Because materials need to be replaced less often, less waste is produced, and the environmental impact is less severe. So the better the paint performs, the more sustainable the products and objects that we build. In addition to maximising product performance, Dutch paint and ink manufacturers are also working to develop sustainable recipes for their products, and a sustainable production process. Technological innovations bring opportunities and threats Technological innovations play an important role in the development of sustainable product recipes and the achievement of a sustainable production process. Paint and ink manufacturers cooperate closely with knowledge institutes, leading chemical companies and ‘technostarters’ (technology start-ups) to apply knowledge to new industrial initiatives. Technological innovation is not in itself a goal, but a means of supplying more added-value in terms of sustainability and other functionality. The VVVF collaborates with TNO (an independent Dutch research organisation) on the development of renewable raw materials for the paint and printing ink industry. Paint based on renewable raw materials is not by definition sustainable. If paint needs to be applied more often due to the accelerated loss of protective or decorative quality, then the increased transport burden can tip the balance in the wrong direction. Supply chain cooperation as prerequisite Paint and printing ink always form part of an assembled final product. The value of the final product is enhanced by means of cooperation among partners in the supply chain. In a properly-functioning chain, information flows from one link to the next. By maintaining the dialogue with stakeholders, the industry can act in response to developments within society. Moreover, supply chain cooperation contributes to fulfilment of the industry’s ‘sustainability commitment’ to society. The VVVF therefore sees structural supply chain cooperation as a prerequisite for the technological innovation that is essential to sustainable business.

Themes Technological innovation New technologies The Dutch paint and printing ink industry has good prospects for maintaining leadership in the area of technology. In the Netherlands there are knowledge institutes that are among the top in their field, plus leading raw materials suppliers, research centres of multinational manufacturers, dynamic small-to-medium enterprises, and numerous technostarters. Renewable coatings The VVVF and VNCI have developed a joint vision on the necessity to develop and apply technology to renewable coatings. This creates major opportunities for companies in the paint and printing ink industry. In 2011 we concluded a sector innovation project with TNO aimed at making 50% of the paint assortment in the Dutch market in 2030 from renewable raw materials. Together with the VNCI, the VVVF made a joint proposal for a follow-on project with TNO in 2012/2013.

Sustainable business Coatings Care ® Each year, as part of Coatings Care, the VVVF canvases its members on safety, health and environment, product development and education, by means of the Performance Indicators (PI) survey. Performance Indicators are related to data on aspects such as sickness-related absence, exposure to solvents and hazardous substances, solvent emissions, product development and training. The VVVF brings this information together and identifies where improvements have been made. Sustainable paint and printing ink Discussions were held with stakeholders in 2011 on the definition of ‘sustainable paint and printing ink’. The VVVF takes the position that three aspects are important to the meaning of ‘sustainable paint and printing ink’: The function of a product, its composition, and the production process. The VVVF believes that the degree of sustainability of paint and ink should be determined based on a scientific method of measurement, for example a Life Cycle Analysis (LCA). 31


CEPE intends to develop instruction manuals and a database with LCA data for raw materials and the production process. National Environmental Database The Construction Quality Foundation (SBK) intends to develop a National Environmental Database to enable calculation of the environmental impact of buildings. The VVVF will be supplying data. Paint recycling The VVVF is undertaking a feasibility study on ‘paint recycling’ that will include an LCA study into the re-use of residual paint.

Socially-minded innovation Labour agreement A two-year CAO (Collective Labour Agreement) was agreed with the unions in 2011, applying to the period 1 April 2010 – 1 April 2012. It has been agreed to raise the scale salaries in the paint and printing ink industry by 2.5% per 1 January 2011, and a separate one-off payment was made by employers on 1 September 2011. Socially-minded innovation Socially-minded innovation represents renewal of the labour process aimed at increasing labour productivity and participation, i.e. investing in people and organisation. The VVVF and unions have each prepared an approach that will be fleshedout further in the coming years. Sector pension scheme WIth the pension coverage ratio collapsing, it was decided for the year 2012 only, to reduce the accrual rate from 2.21% to 2.04% of the pensionable salary. Agreement was reached to increase the premium rate from 29 to 30 per cent, effective 1 January 2012. Due to cost considerations and the lack of suitably qualified members for the supervisory board, the VVVF started discussions in 2011 on a possible merger with another pension fund.

Safe and healthy work Nanotechnology The pilot project ‘Nanotechnology Knowledge Sharing’ in the paint supply chain was completed in 2011. This project was launched in collaboration with the government, raw material suppliers and users. The objective was to survey the potential hazards of human exposure to nanoparticles during the production and application of paint and ink.

32

OSH catalogue The OSH catalogue provides an overview of practical resources for reducing the health risks within paint and ink companies to a minimum. The related website www.vvvf.dearbocatalogus.nl was extended in 2011.

Legislation and regulations REACh and CLP REACh regulations require manufacturers to prepare and make available Safety Data Sheets (SDS). The SDS is threatening to grow to hundreds of pages. The European Commission has asked downstream users to make proposals for improving the usability of the SDS. The European umbrella organisation CEPE is jointly working on solutions with other organisations. One possibility is to suffice with a generic exposure scenario, in which the most important control measures are stated. The CLP regulations stipulate that after 2010, substances must be equipped with new labelling. Mixtures must abide by the regulations from 2015 onwards. The paint and printing ink industry is intensely busy with preparations for this. Biocides No political agreement was reached in 2011 on the Biocide regulations. Paint products with an active biocide function may only be marketed and used if they have a government permit. Storage The VVVF was involved in the publication in 2011 of the updated version of the PGS 15 (Hazardous Substances Publication Series). The PGS 15 publication series contains the regulations for storage of packaged hazardous substances. Guides The VVVF publishes guides to support its members in the fulfilment of regulations. Four guides were updated in 2011: - SDS guide Guide on compilation of Safety Data Sheets (SDS). - Labelling guide Guide to the correct layout and content of labels, specific to products for the paint and printing ink industry. - Transport Data Sheet bundle This bundle comprises all relevant information on the transport of hazardous substances and mixtures for the paint and printing ink industry. - INVECO guide The INVECO guide describes how companies must safely handle and use the substances they work with, including raw materials and intermediate products.

Entrepreneurship

Supply chain cooperation

Community involvement VVVF members show their community involvement by participating in the worldwide Coatings Care programme. The programme strives for continuous improvement in the fields of safety, health and environment, and the provision of information on these topics. (For more information, please see Coatings Care under the heading Sustainable Business.) Further examples of community involvement are the cooperation of the VVVF in the compilation of an OSH catalogue, the website www.veiligmetverf.nl (‘safety with paint’), and participation in a nanotechnology pilot project.

Quality Cooperation in the supply chain is important for the paint and printing ink industry. The sector can produce good products, but the quality only reaches its full potential when it is processed or applied by a professional on the appropriate substrate, and used for the purpose intended by the end-user.

Government The Dutch government needs to stimulate the economy and promote a healthy climate in which businesses can flourish. The crisis of the past three years is having a major impact. In 2009, the VVVF first asked for fiscal measures to help keep the construction industry going. The VAT reduction to 6% was a step in the right direction, but unfortunately this was not followed with more extensive measures. The uncertainty resulting from indecision on further reforms to revitalize home-building has led to paralysis in the real estate market, and thus also in the construction sector and its suppliers. The VVVF has made a case for abolition of packaging tax and the needless red tape. One example is the mandatory inclusion of a safety data sheet with the first delivery of a product. The VVVF has developed an alternative system www.veiligmetverf.nl, enabling the user to download safety data sheets as required.

European cooperation Working parties The VVVF is a member of CEPE, the European umbrella organisation for the paint and printing ink industry, and actively participates in various working parties within CEPE. This is where important new developments are identified and followed, positions are formulated, and information is transferred to members. Important legislation in this context are REACh (the European regulations on registration, evaluation and authorisation of chemical substances) and CLP (the regulation on classification, labelling and packaging of chemicals and mixtures). The CEPE ‘Nanotechnology’ working party has developed a European handbook for conscientious working with paint and ink containing nanoparticles. In the field of sustainable development, steps are being taken to compile uniform European criteria and develop a database for storage of LCA data.

With this in mind, the industry platform Sustainable Chain Cooperation (DKS) was established in 2010. The platform is an initiative of five industry organisations, including the VVVF, to stimulate and facilitate collaboration in the construction, maintenance and renovation market. In 2011, several projects aimed at the envisaged form of cooperation were tracked and supervised, and a guideline was created. Sustainable maintenance Over the past year, the VVVF has taken the initiative to bring together the parties in the chain of building and infrastructure maintenance, in order to establish shared goals for sustainable maintenance. Follow-up arrangements have been made.

Facts & figures The VVVF has 81 members, companies employing a total of 5,200 persons. The trade association therefore represents around 95% of the Dutch paint and printing ink industry.

The Dutch paint market In 2011 there were again no signs that the Dutch paint industry had found the road to recovery. And sales volumes continued to decline. The crisis in the building industry has clearly made itself felt. The consumer was also watching his budget, as sales of DIY paints continued their downward trend. Although paint industry revenues increased, this was not sufficient to compensate for the sharp rise in the cost of raw materials. Major scarcities of raw materials, in particular titanium dioxide, were the main cause. Various raw material suppliers took steps to expand their production capacity. However, it will take at least until the end of 2012 before the production capacity is sufficient. There were hopeful signs in the markets for steel conservation and car refinishing coatings, which showed slight improvement.

33

The Dutch printing ink industry

Communication

Colofon

Revenue In 2011, the Dutch printing ink market continued the negative trend of recent years, with shrinking sales volumes. Following the 7% contraction in 2010, this time the sector was confronted with a 5% fall. The cause: there is a diminishing demand for printed matter.

Communication with members The VVVF believes in transparent communication from the executive committee and issue groups to the members. The members’ web site is an important tool for this purpose. In addition, we communicate with members via the magazine Verf & Inkt (Paint & Ink). Moreover, the VVVF maintains direct contact with members via section groups, issue groups, working parties and seminars.

Uitgave Vereniging van Verf- en Drukinktfabrikanten (VVVF)

Association Events General Assembly The VVVF General Assembly took place on Wednesday 14 December 2011 at the Hilton Royal Parc Soestduinen. VVVF Chairperson Marlies van Wijhe stated that the sector was confronted by a triple crisis, and emphasised the importance of technological innovation and supply chain cooperation for a sustainable and innovative business. Bert Jan Lommerts (Latexfalt) provided insight into the role of SMEs in top sector policy, and Aad Kuiper (Hunter Douglas) explained how his company applied innovation and sustainability aimed at the future. Petra de Boevere talked about social media. Other meetings On 22 September 2011, VVVF, TNO and VNCI organised a workshop on Renewable Raw Materials. On 6 October 2011, the VVVF organised a technical seminar on REACh/CLP. The topics were Generic Exposure Scenarios, safety coding and ADR hazard classes and labels. On 27 October 2011, the VVVF organised a seminar on the Construction Products Regulation (CPR), CE marking, Building Decree and Sustainable Purchasing. On 6 December 2011, a seminar was held on ‘Sustainable Maintenance (real estate and infrastructure)’ for allied trade associations. The purpose of the seminar was to explain the VVVF’s vision on sustainable maintenance, and to survey the possibilities for developing a joint frame of reference for sustainable maintenance.

Communication with stakeholders The VVVF actively works to maintain the sector’s visibility among stakeholders, politics and media. All VVVF activities and publicity are aligned to our key themes, such as technological innovation, entrepreneurship and social innovation. In addition, the VVVF has extended its use of ‘pictorial language’.

Teksten en eindredactie VVVF i.s.m. afdeling Communicatie VNCI Annet Huyser Vormgeving De Kernboodschap - Bureau voor creatieve communicatie Drukwerk DeltaHage BV Contact VVVF Loire 150 2491 AK Den Haag Postbus 241 2260 AE Leidschendam Telefoon: 070 444 06 80 Fax: 070 444 06 84 E-mail: [email protected] Website: www.vvvf.nl Verantwoord papier Het VVVF jaarverslag 2011 is geprint op FSC gecertificeerd papier.

Adhesives and sealants industry Since 1 January 2011, the secretariat of the Adhesives and Sealants Association (VLK) has been run by the sector bureau of the VVVF. © 2012, VVVF Leidschendam Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de rechthebbende.

34

35

VVVF Loire 150, 2491 AK Den Haag Postbus 241, 2260 AE Leidschendam Telefoon: 070 444 06 80 E-mail: [email protected] Website: www.vvvf.nl

36

VVVF Jaarverslag 2011

Recommend Documents