Vrouwen in de islam Door: Mohammad Zafrulla Khan Vertaling: Naveera Baig
Voorwoord In heel wat gemeenschappen worden vrouwen ontnomen van basisrechten die de mannen wel hebben, en worden ze beschouwd als een tweederangsburger. Gekwetst door deze discriminatie zijn ze een strijd aangegaan om een gelijke status te verwerven die de Westerse samenleving spijtig genoeg ontgaat. Omdat de westerlingen wulpser en licentieus is geworden door grote veranderingen doorheen de tijd, kijken zij neer op de islamitische vrouw en bestempelen haar als achterlijk en onderdanig in een wereld gedomineerd door mannen. Eigenlijk is het juist het tegenovergestelde de islam was de eerste religie die de vrouw een status heeft gegeven die ze nooit eerder had gekend. De heilige Koran, het heilig boek van de islam, bestaat uit honderden leerstellingen die zowel voor mannen als voor vrouwen gelden. De morele, spirituele en economische gelijkheid van mannen en vrouwen is onbetwistbaar in de islam. De specifieke verzen van de Koran gelden voor zowel mannen als vrouwen en hebben te maken met fysieke verschillen of de rol die ze spelen in de morele omgeving van de islamitische maatschappij. Dit boekje is gebaseerd op de oorspronkelijke leer van de Koran en gaat over de rechten van de vrouw, de diversiteit van haar functies in de ogen van de islam, de huwelijksconcepten, echtscheidingen, polygamie en hoe sociale en morele waarden worden behouden in de islam. Ik ben zeer dankbaar aan Muhammed Zafrullah Khan dat hij een verhandeling heeft geschreven over een onderwerp dat zodanig verkeerd geïnterpreteerd is in de Westerse maatschappij Shaikh Mubarak Ahmad Imam, London Moskee.
1
Vrouwen in de islam In het goddelijk schema van voorschriften tussen mannen en vrouwen, kent de islam een enorme waardigheid toe aan de vrouw. Deze bevorderlijke voorschriften zijn noodzakelijk om de vrede, steun, troost, geluk voortplanting en vooruitgang te bevorderen. De heilige Koran benadrukt dat God in zijn perfecte wijsheid alle wezens, en dus ook mannen en vrouwen, in paren heeft gecreëerd. De Koran vertelt ons: “Hij schiep u uit één ziel, dan maakte Hij daaruit echtgenoten.” (39:7) “Hij is de schepper der hemelen en der aarde. Hij heeft u tot paren gemaakt, even als het vee, te uwen behoeve. Daardoor vermenigvuldigt Hij u. Er is niet aan Hem gelijk en Hij is de Alhorende, de Alziende.” (42:12) “O gij mensen, vreest uw Heer, Die u van één enkele ziel schiep en daaruit haar gezellin schiep en uit hen beiden mannen en vrouwen verspreidde”.(4:2) “Hij is het, Die u uit een enkele ziel heeft geschapen en daaruit haar gade maakte, opdat deze troost in haar mocht vinden.” (7:190) “En dit is onder Zijn tekenen, dat Hij uit uw midden echtgenoten voor u schiep, opdat gij er rust in moogt vinden, en Hij heeft liefde en tederheid onder u geplaatst. Daarin zijn zeker tekenen voor een volk dat nadenkt.” (30:22) De islam leert ons dat we het vermogen en de capaciteiten die we van God gekregen hebben weldoend moeten gebruiken, omdat het goddelijk geschenken zijn. “En Allah bracht u terwijl gij niets wist, uit baarmoeder van uw moeder voort en gaf u oren, ogen en hart, opdat gij dankbaar moogt zijn.” (16:79) Dit betekent dat het een op een gepast tijdstip en op een gepaste manier moet gedaan worden, maar indien dit niet zo is, dan zal zijn straf streng zijn. Quote (14:8) Het hele kloosterwezen draaide rond het concept dat een vrouw inferieur was aan de man en dat associatie met haar degraderend en demoraliserend zou zijn. De monniken waren verantwoordelijk voor de dominantie van mannen over vrouwen en representeerden de vrouw als een instrument van de duivel en tevens zielloos. “Zij zijn een gewaad voor u en gij zijt een haar een gewaad.” (2:188) Spirituele gelijkheid De spirituele gelijkheid tussen mannen en vrouwen is veelvuldig benadrukt in de heilige Koran. Er staat bijvoorbeeld: “Voorwaar de Moslims en de Moslima’s en de gelovige mannen en vrouwen, de gehoorzame mannen en vrouwen , de waarachtige mannen en vrouwen, de standvastige mannen en vrouwen, de mannen en vrouwen die nederig zijn, de mannen en vrouwen die aalmoezen geven, de mannen en vrouwen die vasten, de mannen en vrouwen die hun kuisheid bewaren, de mannen en vrouwen die Allah vaak gedenken- voor zulken heeft Allah vergiffenis en een grote beloning bereid.” (33:36)
2
“Het gevolg er van is dat Allah huichelachtige mannen en vrouwen en afgoden dienaren en afgodendienaressen zal straffen. En Allah wendt zich in barmhartigheid tot gelovige mannen en vrouwen, en Allah is vergevensgezind, Genadevol.” (33: 74) Mannen en vrouwen krijgen gelijke bescherming, voorbeeld: “En zij, die gelovige mannen en vrouwen lastig vallen zonder dat dezen er schuld aan hebben, dragen voorzeker de schuld van laster en een openlijke zonde.” (33:59) “En zij die de gelovige mannen en vrouwen vervolgen en dan geen berouw hebben, voor hen is de straf der hel, en hen wacht de straf van het branden.” (85:11) Wat betreft de situatie in Huddaibiyyah, wordt er gezegd: “Zij zijn het die niet geloofden en u van de heilige moskee afhielden en de offeranden verhinderden hun bestemming te bereiken. En ware het niet om de gelovige mannen en vrouwen die gij niet kent en die gij had kunnen vertrappen zodat wegens hen een blaam aan u kon hebben gekleefd zonder dat gij het wist opdat Hij in Zijn barmhartigheid zou opnemen wie Hij wil. Als zij gescheiden waren zouden Wij de ongelovigen onder hen voorzeker met een smartelijke straf hebben gestraft.” (48:26) Vrouwen zijn kwetsbaarder dan mannen en daarom krijgen ze ook speciale bescherming. “Zij die kuise, gelovige vrouwen, die geen kwaad kennen, belasteren, zijn in deze wereld en in het Hiernamaals vervloekt. Voor hen is er een grote kastijding. Op de dag waarop hun tong, hun handen en hun voeten tegen hun zullen getuigen over hetgeen zij hebben bedreven.” (24: 24-5) Mannen en vrouwen zullen gelijkwaardig beloond worden in het hiernamaals: “Maar, wie goede werken verricht, hetzij man of vrouw, en gelovig is, zal de Hemel binnengaan en hem zal niet het geringste onrecht worden aangedaan.” (4:125) “Die juist handelt, hetzij man of vrouw en een gelovige is, hun zullen Wij voorzeker een goed leven schenken; en gewis sullen Wij hen belonen naar hun beste werken.” (16:98) “Wie kwaad doet zal naar evenredigheid hiervan worden vergolden; maar wie goed doet, man of vrouw, en gelovig is zal naar het paradijs binnengaan; daarin zullen zij van alles worden voorzien, zonder berekening.” (40:41) “En de gelovigen, mannen e vrouwen, zijn vrienden van elkander. Zij sporen aan tot het goede en verbeiden het kwade en houden het gebed en betalen de Za’kaat en gehoorzamen Allah en Zijn boodschapper. Dezen zijn het, wie Allah barmhartigheid zal betonen. Voorzeker, Allah is Almachtig, Alwijs. Allah heeft de gelovigen, mannen en vrouwen tuinen beloofd waar doorheen rivieren stromen, heerlijke woonplaatsen in tuinen der eeuwigheid. En het behagen van Allah is het grootste. Dit is de grootste zegepraal.” (9:71-2) “Zodat Hij de gelovige mannen en vrouwen in tuinen moge toelaten waar doorheen rivieren vloeien om daarin te vertoeven, en hun feilen van hen moge wegnemen; dat is in de ogen van Allah de grootste zegepraal.” (48:6)
3
“En hun Heer verhoorde hen, zeggende: ik zal het werk van iedere werker onder u, hetzij man of vrouw, niet verloren doen gaan. Gij behoort tot elkander.” (3:196) “O, mijn dienaren, geen vrees zal op deze Dag over u komen noch zult gij treuren. Die in Onze tekenen geloofdet en onderdanig waart” (43:69-70) “Voorwaar, op die Dag zullen de bewoners van de Hemel in een (groot) werk hun geluk vinden. Zij en hun echtgenoten zullen zich in de schaduw op tronen neervlijen. Zij zullen daar vruchten hebben en alles waar zij om vragen ontvangen.” (36:56-8) “En de Dag waarop gij de gelovige, mannen en vrouwen zult zien, hun licht voor hen en aan hun rechter handen uitstralende; verblindend nieuws is er voor u op deze Dag! Tuinen waar doorheen rivieren stromen, waarin gij zult vertoeven. Dat i de opperste zegepraal.” (57:13) De heilige profeet (vzmh) was altijd gedreven om gelovige mannen en vrouwen te vergeven. Quote (47:20) De diversiteit in de functies Het goddelijk schema levert bewijs van goddelijke wijsheid in al zijn aspecten. Mannen en vrouwen zijn spiritueel wel gelijk aan elkaar en hebben beide evenveel recht op Gods gulheid en sympathie, maar hun functies zijn wel niet gelijk. Deze ongelijkheid is gebaseerd op een verscheidenheid in hun capaciteiten en talenten. In de Koran wordt dit als volgt beschreven: “Hij antwoordde: “onze heer is Hij, Die aan alles een eigen vorm gaf en het daarna leidde” (20:51) “Daarom, richt uw aangezicht oprecht tot de ware godsdienst, overeenkomstig de natuur naar welke Allah de mensen heeft geschapen. – De schepping van Allah kent geen verandering.” (30:31) IJdelheid en verderf zijn allemaal pogingen om mannen in vrouwen te veranderen en vice versa. Ieder heeft zijn/haar aangepaste functie, het gepaste bewijs dat de waardigheid, genot, voldoening en schoonheid van het leven,aanwijst. Een bezinning over de verscheidenheid van talenten tussen mannen en vrouwen, onthult het verschil in hun functies, zoals de natuur het beslist heeft. Bv. Een vrouw is geschikt om kinderen te dragen, terwijl mannen daar helemaal niet toe in staat zijn. Anderzijds is een man wel geschikt om in een bepaald veld te werken; een vrouw in een militair veld sturen, is gewoon vragen om problemen. Dit heeft helemaal niets te maken met superioriteit of inferioriteit, het is gewoon een kwestie van natuurlijke capaciteiten en gepaste functionaliteit. Een kind dragen brengt voor een vrouw heel wat moeilijkheden mee waar een man helemaal niets van afweet, maar de glorieuze eer van het moederschap is dan ook voor de vrouw en hier kunnen mannen niet aan dingen. Tijdens de eerste levensjaren is het grootbrengen van de kinderen, voornamelijk de taak van de moeder, de vader heeft dan slechts een aanvullende rol. In die eerste levensjaren gaan kinderen automatisch meer naar hun moeder dan naar hun vader voor comfort, veiligheid en voeding. Wanneer een kind gedisciplineerd wordt door zijn moeder dan voelt het zich minder verontwaardigd dan wanneer een vader dit doet, want als een vader een kind disciplineert dan voelt het kind zich beledigd. De relatie dat de natuur heeft gemaakt tussen moeder en kind is veel liefhebbender dan dat tussen vader en kind. 4
Een vrouw is kwetsbaar en heeft de sterkte van een man nodig voor steun en bescherming. Een vrouw kan gedwongen worden, een man niet. Als echtgenote en moeder zijn de huishoudelijke activiteiten de primaire en normale taken van een vrouw. Als broodwinner bevinden de activiteiten van een man zich meer buitenshuis. Een sociaal systeem dat gebaseerd is op wijsheid en goddelijkheid veroorzaakt en helpt een akkoord te behouden tussen de twee. De Islam beweert dit te doen. Het huwelijk Het essentiële doel van het huwelijk in de islam is, Allah behagen door kuisheid,voldoening, tevredenheid en voortplanting. Bv. bij de gelovigen gaat het bewaren van de kuisheid (door het huwelijk) gepaard met strikte en nederige plechtigheid van het gebed. Je kuisheid niet bewaren is tevergeefs! Ook het betalen van Zakat en schenkingsbeloften behoort tot de taak van de gelovigen. “Dezen zijn de erfgenamen, die het paradijs zullen erven. Zij zullen daarin vertoeven.” (23 11 -2) Dan is er de richtlijn: “En huwt uw weduwen en de deugdzamen onder uw mannelijk en vrouwelijke slaven. Indien zij arm zijn, zal Allah hen uit Zijn overvloed verrijken, wan Allah is milddadig, Alwetend (24:33)” (vrij vertaald) De heilige profeet (vzmh) heeft gezegd: “Gehuwd leven is onze manier, wie dit niet doet is niet een van ons”. (vrij vertaald) Spijtig genoeg, beschouwt het westen kuisheid niet meer als een verdienste maar als een verwijt. Experimenterend met elkaar leven en promiscuïteit zijn hierdoor de norm geworden. Perversiteit en sensualiteit, in en uit het huwelijk, zijn het doel en object van de seksualiteit geworden. Vrouwen zijn gedegradeerd tot instrumenten voor seksueel vermaak. Volgens de islam moet de relatie tussen man en vrouw elegant en gracieus zijn. De heilige Koran geeft aan: “ En blijft met haar vriendelijk omgaan en als gij afkeer van haar hebt, kan het zijn, dat gij afkeer hebt van iets, waarin Allah veel goeds kan hebben gelegd”. ( 4:20) De karakteristieken van het huwelijksleven kunnen beoordeeld worden a.h.v. richtlijnen in de heilige Koran. “Wanneer jullie samenkomen, smeek dan: O God bescherm ons tegen Satan en hou hem weg van alles wat Gij ons schenkt.” (vrij vertaald) Zoals al eerder werd vermeld, beschrijft de heilige Koran vrouw en man als gewaden van elkaar (2:188) d.w.z. als een middel van veiligheid, waardigheid en ornament. Het hele onderwerp van het huwelijksleven wordt in de islam op een verheven niveau van morele en spirituele bewustheid behandeld, waarin alle ideeën van lichamelijk vermaak uitgesloten zijn. “ En zij vragen u omtrent de menstruatie. Zeg (hun): Het is iets schadelijks, blijft dus gedurende de menstruatie van de vrouwen weg en gaat niet tot haar in, voordat zijn hersteld zijn. Maar wanneer 5
zij zich hebben gereinigd, gaat tot haar in, zoals Allah het u heeft bevolen. Allah bemint hen, die zich tot Hem wenden en zich rein houden. Uw vrouwen zijn een akker voor u- komt daarom tot uw akker, zoals het u behaagt en doet goed voor uzelf en vreest Allah en weet, dat gij Hem zult ontmoeten en geef goede tijdingen aan de gelovigen.” (2:223-4) Alle reacties die zouden voorkomen dat een kind gedragen wordt, zijn dus te vermijden. Zuiverheid en gerechtigheid (Taqwa) moeten altijd voor ogen gehouden worden. Een van de gebeden over rechtvaardigheid in de heilige Koran is: “ En zij die zeggen: Onze Heer, maak onze echtgenoten en kinderen tot troost der ogen, en maak ons tot voorbeeld voor de godvruchtigen.” (25:75) Rechten en plichten van de echtgeno(o)t(e). In het islamitisch systeem, is het huwelijk een verdrag van beschaafde aard met een hele reeks van wederzijdse plichten. Om het huwelijk geldig te verklaren moet er wederzijdse instemming zijn van beide partijen. Voor de bruid moet er een goedkeuring zijn van diens voogd. De voogd is ook verantwoordelijk voor de veiligheid van de bruid en de bepaling van de bruidschat. Deze bruidschat mag niet verward worden met het geld dat de bruid krijgt van haar ouders of voogd. Verbodsregels over het huwelijk staan duidelijk omschreven in de Koran: “En getrouwde mannen, met uitzondering van haar, die gij bezit. Dit is een gebod van Allah voor u. Degenen, die daar buiten vallen, zijn u toegestaan; dat gij zoekt door middel van wat gij bezit haar behoorlijk te huwen en geen overspel te plegen. En geeft haar een huwelijksgift tegenover de voordelen, die gij van haar hebt, dit is verplicht; er zal na het vaststellen daarvan geen zonde op u rusten in alles wat gij onderling overeenkomt. Voorzeker, Allah is Alwetend, Alwijs.” (4:25) Echtgenoten hebben wederzijdse verplichtingen tegenover elkaar, maar omdat de man de broodwinner is en hij de verantwoordelijkheid heeft over zijn vrouw en kinderen heeft hij het laatste woord bij een geschil in het huishouden, tenzij zaken uit de hand lopen en de familie geruïneerd zou worden. “En voor haar geldt hetzelfde als tegen haar, hetgeen billijk is, de mannen hebben voorrang boven haar, Allah is machtig, Alwijs.” (2:229) Op basis van fysieke zwakheid, delicaatheid en kwetsbaarheid, zijn mannen benoemd tot voogden van vrouwen. “Mannen zijn voogden over de vrouwen omdat Allah de enen boven de anderen heeft doen uitmunten en omdat zij van hun rijkdommen besteden. Deugdzame vrouwen zijn dus zij, die gehoorzaam zijn en heimelijk bewaren, hetgeen Allah onder haar hoede heeft gesteld.” (4:35) “Als de vrouw voortdurend ongehoorzaam is, zodat het hele huishouden in problemen zit, dan moet de echtgenoot zich vermanen. Mocht dat niet baten, dan mag hij zich terugtrekken van de slaapkamer. Als er geen andere oplossingen meer zijn dan mag hij zijn toevlucht zoeken in een lichte straf voor haar.” (4:45)- (vrij vertaald) Als het niet lukt om onderling overeen te komen, dan mag er een consulent(e) geraadpleegd worden in de Koran staat er: 6
“En als gij een breuk tussen hen vreest, stelt dan een scheidsrechter van zijn familie en van haar familie aan. Indien zij verzoening wensen zal Allah deze tussen hen tot stand brengen. Voorzeker, Allah is Alwetend, Alwijs.” (4:36) Echtscheiding Mochten alle inspanningen tot verzoening mislukken, dan is een ontbinding van het huwelijk de enige manier van verlossing. Toch moet men beseffen dat de islam een scheiding niet aanmoedigt. De heilige profeet (vzmh) zei: “van hetgeen dat toegelaten is, is een scheiding het meest verfoeilijke in de ogen van Allah.” Een scheiding kan aangevraagd worden door een man of een vrouw. Bij deze laatste moet de procedure wel juridisch gebeuren, zodat de rechten van de vrouw volledig veilig gesteld kunnen worden. Als er geschillen rijzen, en een verzoening mislukt, moet de echtgenoot een gelofte van onthouding afleggen (tegenover zijn vrouw) en moet de situatie bijgelegd worden binnen een periode van vier maanden: “Voor hen, die onthouding zweren jegens hun vrouwen is de wachtperiode vier maanden; als zij echter ervan terugkomen, voorzeker, dan is Allah Vergevensgezind, Genadevol En indien zij besluiten tot echtscheiding voorzeker Allah is Alhorend, Alwetend.” (2:227-8) Er zijn een hele reeks van richtlijnen i.v.m. echtscheidingen. Deze zijn gemaakt om o.a. te verzekeren dat een echtscheiding niet zou aangevraagd worden in een moment van passie of wrok, en niet te licht opgenomen zou worden. Het moet een weloverwogen beslissing zijn, waarbij men goed nadenkt over de consequenties voor beide partijen en de kinderen (indien er zijn). Met het einde nu in zicht is de procedure nogal verspreid en hebben beide partijen nog een laatste kans om rustig na te denken en zich (eventueel) te verzoenen, voordat de scheiding onomkeerbaar wordt. “Is de echtscheiding twee keer geschied, behoud haar dan op behoorlijke wijze of zend haar met vriendelijkheid weg. En het is u niet geoorloofd, iet te nemen van hetgeen gij haar hebt gegeven, tenzij beiden vrezen, Allah’s bepalingen niet in acht te kunnen nemen. Indien gij vreest, dat zij Allah’s bepalingen niet in acht kunnen nemen, dan zal er voor geen van hen beiden zonde zijn in hetgeen zij teruggeeft en daardoor vrij te worden. Dit zijn de door Allah voorgeschreven beperkingen, overschrijdt ze daarom niet; wie de door Allah voorgeschreven grenzen overschrijden, zijn overtreders.” (2:230) Een diepere blik op snelle echtscheidingen. “ En wanneer gij van uw vrouwen scheidt en zij het einde van de haar voorgeschreven periode bereiken, behoudt haar dan op een behoorlijke manier, of zendt haar op een betamelijk manier weg, maar behoudt haar niet tot haar nadeel, waarbij gij de perken buiten gaat.” (2:231) “En wanner gij van vrouwen scheidt en zij het einde van haar wachtperiode hebben bereikt, verhindert haar niet, haar (aanstaande) man te huwen, als zij met elkander op gebruikelijke wijze tot overeenstemming zijn gekomen. Dit is een vermaning voor hem, die onder u in Allah en de laatste gelooft. Het is beter en reiner voor u; Allah weet en gij niet.” (2.233)
7
“Hoe kunt gij Allah verwerpen, terwijl gij levenloos waart en Hij u leven schonk? Hij zal u doen sterven en daarna zal Hij doen herleven en dan zult gij tot Hem worden teruggebracht.” (2:29) Als echtgenoot en echtgenote zich verzoenen na een onomkeerbare scheiding (nog geen drie maal gescheiden), dan wordt die scheiding nietig verklaard. “En diegenen uwer, die sterven en vrouwen achterlaten, (hun vrouwen ) moeten vier maanden en tien dagen wachten. Wanneer zij het einde der wachtperiode hebben bereikt, zal er op u geen zonde rusten voor hetgeen zij voor zichzelf op behoorlijke wijze doen, Allah weet, wat gij doet.” (2:235) “En er zal geen schuld op u rusten, indien gij niet rechtstreeks spreekt over een huwelijksaanzoek aan die vrouwen, of indien gij dit in uw gedachten verborgen houdt. Allah weet, dat gij het haar zult zeggen. Maar belooft haar niets in het geheim tenzij gij op de goede wijze spreekt. En besluit niet tot de huwelijksband, voordat de voorgeschreven wachttijd ten einde is. En weet; dat Allah weet, wat in uw gedachten is en vreest derhalve voor hem en weet, dat Allah weet wat in uw gedachten is en vrees derhalve voor Hem en weet, dat Allah vergevensgezind, Verdraagzaam is.” (2:236) “En degenen uwer, die wanneer zij sterven vrouwen achterlaten, moeten voor hun vrouwen een testament maken voor hun levensonderhoud gedurende één jaar, zonder dat zij worden uitgezet. Doch indien zij weggaan zal er geen schuld op u rusten, wegens datgene, wat zij omtrent zichzelf op behoorlijke wijze doen. En Allah is Almachtig, Alwijs.” (2:241) “En er moet voor de gescheiden vrouwen een billijke voorziening zijn, dit is een verplichting voor de godvruchtigen.” (2:242) “Het zal voor u geen zonde zijn, indien gij va uw vrouw scheidt, voordat gij haar hebt benaderd of voor haar een bruidschat hebt vastgesteld. Maar maakt een voorziening voor haar, de rijke naar zijn middelen en de arme naar zijn middelen, een gebruikelijke verzoening- dit is een verplichting voor de deugdzamen.” (2:237) “En indien gij van haar scheidt, voor gij haar hebt benaderd maar haar een bruidschat hebt toegekend, (geeft) dan de helft van wat gij hebt vastgesteld, tenzij zij het u kwijtschelden of degene , die de huwelijksband in handen heeft het u zou kwijtschelden. En, indien gij kwijtscheldt is dit dichter bij de godsvrucht. En vergeet niet, elkander goed te doen. Voorzeker, Allah ziet, wat gij doet.” (2:238) “Moeders (gescheiden vrouwen) zullen kinderen twee volle jaren zogen, dit is voor hen, die de zoogtijd wensen te voltooien. En op de vader rust de zorg voor voedsel e, kleding voor haar volgens gebruik. Geen ziel wordt belast boven haar vermogen. De moeder zal geen leed worden aangedaan wegens haar kind, noch zal de vader leed worden aangedaan wegens zijn kind en hetzelfde geldt voor de erfgenaam. Als beiden besluiten, het kind te spenen door wederzijdse overeenkomst en overleg, rust er geen schuld op hen. En als gij verkiest, een min voor uw kinderen te nemen, zal er geen blaam op u rusten, mits gij hetgeen gij overeenkomt naar billijkheid betaalt. En vreest Allah en weet, dat Allah ziet, wat gij doet.” (2:234) Alles wordt als volgt samengevat: “O profeet, indien gij van e vrouwen scheidt, scheidt dan van haar voor de vastgestelde periode, en vreest Allah uw Heer. Verdrijft haar niet uit haar vertrekken, noch behoeven zij uit zichzelf weg te gaan (voor de bepaalde termijn) tenzij zij zich openlijk onbetamelijk gedragen. Dit zijn Allah’s vastgestelde grenzen; en wie door Allah bepaalde grenzen overschrijdt doet zeker zijn eigen ziel onrecht aan. Gij weet niet; misschien zal Allah daarna iets beters teweeg brengen.” ( 65:2) 8
“Als zij dan haar termijn bereikt hebben, neemt haar op een vriendelijke manier terug, of scheidt haar op een behoorlijke wijze en roept twee rechtvaardigen vanuit uw midden tot getuigen en laat dit een ware getuigenis zijn voor Allah. Dit is een vermaning voor hem die in Allah en de laatste Dag gelooft. En voor hem die Allah vreest, zal Hij een uitweg bereiden.” (65:3) “En indien gij twijfelt aangaande diegene uwer vrouwen, die geen menstruatie meer verwachten, haar wachtperiode is drie maande, hetzelfde geldt voor degenen die haar menstruatie nog niet gehad hebben. En de wachtperiode voor de zwangeren duurt tot zij verlost zijn. En degenen die Allah vrezen, zal Hij van het nodige voorzien door Zijn gebod.” (65:5). “Herbergt haar (van wie gij scheidt) in de huizen waar gij vertoeft, overeenkomstig uw middelen; en doet haar geen kwaad om het haar moeilijk te maken. En als zij zwanger zijn, onderhoudt haar tot zij verlost zijn. En als zij haar kind voor u zogen geeft haar vergoeding en beraadslaagt tezamen in vriendelijkheid; maar als gij het lastig voor elkander maakt laat dan een andere vrouw het kind zogen.” (65:7) “Laat hij die overvloed heeft geven uit zijn overvloed. En laat hij wiens middelen beperkt zijn, geven overeenkomstig hetgeen Allah hem heeft gegeven. Allah belast geen ziel boven hetgeen Hij haar heeft gegeven. Allah zal weldra verlichting verlenen na ongemak.” (65:8) Polygamie Meerdere vrouwen hebben is op goddelijk bevel niet uitdrukkelijk verboden in alle religies; en ook in de islam is het huwen van meerdere vrouwen niet verboden, maar de grens ligt wel bij vier, op voorwaarde dat je ze juist en gelijk kan behandelen. “En als gij vreest dat gij niet rechtschapen zult zijn bij het behandelen der wezen, huwt dan vrouwen die u behagen, twee of drie of vier en als gij vreest, dat gij niet rechtvaardig zult handelen, dan één of wat uw rechter handen bezitten. Dit is voor u de beste weg, om onrechtvaardigheid te voorkomen.” (4:4) Het rechtvaardig behandelen van vrouwen, als er meer dan één is, betekent een gelijkheid wat betreft hun onderhoud, provisie en omgang d.w.z. voor zaken die gevoelig liggen wat betreft gelijke verdeling. Gelijkheid geldt niet voor zaken die je zelf niet in de hand hebt, zoals de graag van emotionele gerechtigheid en neiging. Dit wordt uitgesloten door het principe: “Allah belast geen ziel boven haar vermogen” (2:287) Maar er is ook een specifieke inleiding: “Gij kunt geen volkomen gelijkheid tussen vrouwen handhaven, hoe gaarne gij het ook zoudt wensen. Maar neigt niet geheel tot één, zodat gij de andere in onzekerheid laat. En als gij u betert en vroom zijt, dan is Allah voorzeker Vergevensgezind, Genadevol.” (4:130) In hun nieuwsgierigheid en angst om het westen gelijk te geven, hebben sommige islamitische schrijvers beargumenteerd dat; als polygamie enkel mag op voorwaarde dat er gelijkheid is (4:4) en gelijkheid onhaalbaar verklaard wordt in (4:130) het betekent dat de toelating eigenlijk ingetrokken wordt. Deze regel van exegese is helemaal verkeerd geïnterpreteerd en onverdedigbaar. Men beziet de tekst van (4:130) duidelijk als een voortzetting van polygamie. Trouwens, (4:130) werd door de heilige profeet (vzmh) of zijn metgezellen niet geïnterpreteerd als verzakend door de toelating die gegeven werd in (4:4) noch is zo‟n interpretatie ooit aanvaard geweest door islamitische juristen. 9
De waarheid is dat polygamie, zoals gedefinieerd en afgebakend door de islam, gecreëerd is door de hoogste wijsheid voor het koesteren van hoge morele waarden en het bewaren van kuisheid door zowel mannen als vrouwen . Polygamie kan beschreven worden als een muur van weldoend moraal en culturele veiligheid. Door het gebrek aan deze “veiligheidsmuur” hebben gemeenschappen hun toevlucht gezocht in een onbuigzaam systeem van monogamie, dat uit elkaar valt door promiscuïteit, homoseksualiteit, saffisme en beestachtigheid. Onbegrensd seksueel vermaak is de norm geworden zonder de minste morele afkeuring. De morele lijn moet niet getrokken worden tussen polygamie en monogamie, maar tussen reglementering en veroorloving. Als er geen morele afbakening is kunnen zowel monogamie als polygamie misbruikt worden. Het is de aard van de relatie die de relatie versterkt of verzwakt. Zoals al eerder werd vermeld, is Allah behagen, het essentiële doel van het huwelijk inde islam. Vervolgens wordt de nadruk gelegd op goddelijke ontwikkeling van alle faculteiten en capaciteiten door verstandige regeling en oefening. Onderdrukking en bespotting worden verdoemd en afgekeurd! In de vroegere Islam ondergingen vooral de mannen het martelaarschap als antwoord op de goddelijke roeping. Velen ondergingen het in Mekka anderen in Medina en sommigen op oorlogsvelden. Alhoewel het niet verboden was voor vrouwen om dit ook te doen, waren er maar relatief weinig die zich opofferden. Als een gevolg hiervan nam het aantal vrouwen bij de Moslims in grote hoeveelheden toe. Weduwes, weeskinderen, zowel meisjes als jongens, moesten in hun behoeften voorzien worden. Om de veiligheid van morele en spirituele waarden te verzekeren, werd polygamie een noodzaak, een offer en zeker geen bron van vermaak. Er waren ook andere voerwegingen van persoonlijke, politieke en religieuze aard, die bijdroegen tot polygamie. In deze moderne tijd zijn de voorwaarden veranderd en is monogamie, uitgezonderd in Afrika, meer en meer de regel aan het worden; maar in alle individuele kwesties is er wat betreft morele overwegingen nog altijd een noodzaak aan polygamie. De islam zorgt enkel voor mogelijkheid en voorziening. Bij moslims is er geen stigma verbonden aan polygamie, het is even eervol als monogamie, en impliceert geen discriminatie tussen de kinderen van de verschillende vrouwen. Het moederschap De islam kent een grote eer toe aan de moeder. De liefde, toewijding en zachtheid dat toe te schrijven is aan de ouders en vooral de moeder, worden herhaaldelijk benadrukt in de heilige Koran. “En Wij hebben de mens geboden zijn ouders goed te doen.” (29:9) “Zeg: komt, ik zal u verkondigen, wat u Heer heeft verboden; nl. dat gij iet met Hem vereenzelvigt en dat gij u ouders niet goed behandelt…” (6:152) “En aanbidt Allah en vereenzelvigt niets met Hem en bewijst vriendelijkheid aan ouders,…” (4:37) “Uw heer heeft u bevolen, zeggende: “Aanbidt niemand anders dan Mij en betoont vriendelijkheid jegens de ouders. Indien één hunner bij u hoge leeftijd heeft bereikt of beiden doen dit, zeg dan nimmer tot hen “foei” noch stoot hen af, doch spreek tot hen een welgevallig woord.” (17:24)
10
“En wees teder voor hun in erbarming. En zeg “ Mijn Heer, ontferm u over hen daar zij mij opvoedden toen ik jong was.” (17:25) “Wij hebbende men op het hart gedrukt, betreffende zijn ouders, zijn moeder droeg hem in zwakte op zwakte, en zijn zogen nam twee jaren in beslag. Zeg Mij en uw ouders dank, tot Mij is de terugkeer.” (31:15) “En wij hebben de mens vriendelijkheid jegens zijn ouders geboden. Zijn moeder draagt hem met ongemak en baart hem smart. En zijn dragen en spenen nemen dertig maande in beslag totdat, wanneer hij zijn volle kracht bereikt heeft en veertig jaren wordt, hij zegt: “Mijn Heer, stel mij in staat, dat ik dankbaar moge zijn voor de gunsten die Gij mij en mijn ouders hebt bewezen en dat ik het goede moge doen, dat u behaagt. En laat mijn nakomelingen rechtvaardig zijn; Ik wend mij tot U en waarlijk, ik behoor tot de Moslims.” (46:16) De heilige profeet vermaande: “ De besten onder jullie zijn degene die zich het beste gedragen tegenover hun familieleden” (vrij vertaald) “ Het paradijs ligt onder je moeders voeten” (vrij vertaald) “ Diegene die zijn dochters goed opvoedt, en geen onderscheidt maakt tussen haar en zijn zonen, zal me dichtbij het hart liggen in de paradijs.” (vrij vertaald) De economische positie van de vrouw. Van alle grote religies is de islam de eerste die de vrouw economische onafhankelijkheid heeft gegeven. Het is algemeen gekend dat in het Verenigd Koninkrijk tot in 1882, toen de “Married Women‟s property Act” geslaagd was, een vrouw geen eigendom kon bezitten, onafhankelijk van haar man. Alle eigendommen dat een “femme seule” bezat werd automatisch na het huwelijk aan haar man toegekend. Honderden jaren later zijn er in sommige aspecten van de Britse wetten nog steeds sporen te zien van gehuwde vrouwen die afhankelijk zijn van hun man. In de islam is de economische positie van de vrouw van bij het begin al gewaarborgd. Er werd al eerder vermeld dat een man een schikking moet maken tijdens het huwelijk. Deze schikking is een bruidschat dat men „mehr‟ noemt. Als bij het overlijden van de man, de bruidschat nog niet betaald is, dan heeft dit voorrang op alle andere schulden die hij moet betalen. Daarenboven heeft de vrouw nog eens recht op een deel van haar echtgenotes eigendommen. Dit deel is bepaald door de wet. Alle eigendommen die een vrouw door haar eigen prestaties bekomt, erft of krijgt als een geschenk zijn alleen van haar. Ze mag haar man vragen om de eigensommen te beheren, maar als beslist dit zelf te doen, dan mag hij niet tussenkomen in de administratie en het beheer ervan. Een getrouwde vrouw met een inkomen mag, ( en in de meeste gevallen is het zo) maar moet niet een deel van haar inkomen uitgeven aan het huishouden. De uitgaven van het huishouden zijn volledig de verantwoordelijkheid van de man, ook al bezit zijn vrouw meer geld dan hem. Dit wordt heel mooi geïllustreerd door volgend incident. De heilige profeet (vzmh) spoorde op een keer alle vrouwen aan om hun eigen geld uit te geven aan liefdadigheid. Hierop kwamen twee vrouwen, Zainab genaamd ( een van de vrouwen was de echtgenote van de bekende metgezel Abdullah bin Masood) bij de heilige profeet (vzmh) en vertelden hem dat hun echtgenoten beperkte 11
inkomens hadden, maar dat zij zelf wel goed voorzien waren. Ze vroegen aan de heilige profeet (vzmh) of het een daad van spirituele verdienste zou zijn als ze hun echtgenoten zouden helpen met hun eigen geld. De heilige profeet (vzmh) verzekerde hun dat het dubbel lofwaardig zou zijn, omdat dit getuigde van zowel liefdadigheid als barmhartigheid t.o.v. verwanten. De heilige Koran spoort aan: “En begeert niet datgene, waarmede Allah sommigen uwer boven anderen deed uitblinken. Mannen zullen een aandeel hebben in hetgeen zij hebben verdiend en vrouwen zullen een aandeel hebben in hetgeen zij hebben verdiend. En vraagt om Allah’s overvloed. Waarlijk, Allah kent alle dingen.” (4:33) “En voor ieder hebben Wij erfgenamen bepaald ten aanzien van hetgeen de en de bloedverwanten nalaten; en van degenen met wie uw eden een overeenkomst hebben bekrachtigd, geeft ieder hunner daarom zijn deel. Waarlijk, Allah is Bewaker over alle dingen.” (4:34) Het islamitisch opvolgings- en erfenissysteem dat uitgelegd wordt in 4:12-13 en 177, richt zich op een wijde distributie van eigendommen. Wanneer een persoon sterft en nog ouders, echtgenote(s), zonen of dochters heeft, dan delen die allemaal in de erfenis, met als algemene regel dat een man het dubbel krijgt van een vrouw in dezelfde graad van relatie tot de overledene. De vrouwelijke erfgenamen worden hier niet gediscrimineerd; zij moeten niet uitgeven aan voorzieningen, terwijl een man dit wel moet doen. In praktijk komt dit vrij goed uit voor de vrouwelijke erfgenamen. Een moslim mag niet meer dan 1/3 van zijn eigendommen regelen door testamenten. Erfenissen, zowel voor liefdadigheid als voor niet-erfgenamen, mogen niet meer dan 1/3 bedragen noch mag het deel van de erfgenaam vergroot of verkleind worden door testamentaire richtlijnen. In het islamitisch erfenissysteem, is er geen mogelijkheid voor discriminatie zoals bv. primogenituur of discriminatie van vrouwen, tussen de erfgenamen. Soms wordt een bepaalde richtlijn geschreven in testamenten, om ze later te misbruiken en de burgerlijk transacties van een getuigenis te waarborgen. Hierdoor worden heel wat vrouwelijke erfgenamen gediscrimineerd. Daarom wordt er gezegd: “en roept van onder uw mannen twee getuigen en als er geen twee mannen zijn, dan één man en twee vrouwen van degenen, die u als getuigen aanstaan, zodat, wanneer één der vrouwen zich zou vergissen, de en de andere indachtig moge maken.” (2:283) Er is geen spoortje van discriminatie. De algemene regel is dat een vrouw moet beschermd worden tegen onvoorziene gebeurtenissen; zoals het optreden in gerechtelijke acties. Daarom, mag ze normaal gezien niet opgeroepen worden om te getuigen voor transacties. Deze regel mag in noodgevallen verbroken worden, maar dan zouden er wel andere problemen de kop opsteken. Bij mannen zou de herinnering van een transactie die ze als getuigenis hebben gemaakt sneller opgefrist kunnen worden wanneer ze sociale contacten leggen. Bij transactie van documenten bijvoorbeeld zou een vrouwelijke getuige niet vaak de mogelijkheid hebben om de andere mannelijke getuige te spreken, waardoor ze maar een kleine kans zou hebben om haar geheugen op te frissen. Om al deze obstakels te vermijden, is het verstandig om voor een mannelijke getuige twee vrouwelijke aan te duiden, zodat beide vrouwen hun geheugen kunnen opfrissen door met elkaar te communiceren. Ahmadiyya Moslim Gemeenschap België Brusselstraat 445, 1700 Sint-Ulriks-Kapelle Tel.: 0032 (02) 466 68 56 - Fax: 0032 (02) 466 43 89 - GSM: 0478 98 33 42 www.alislam.org - www.ahmadiyya.be - www.ahmadiyya.fr 12
