Jaargang 05
Nummer 02
November 2014
Tijdschrift dat Stadjers verbindt. Thema
Zorg op de kop
• Vrijwillig klussen voor een onbekende • Zorgtips van TijdSTIP • Ik ben een gezegend mens
In dit nummer: Pag. 04
Omslag in de zorg
Als wijkverpleegkundige bij Buurtzorg ben ik actief in Groningen Zuid. Het is heel bijzonder werk. Veelzijdig en heel dicht op het persoonlijke leven van mensen.
Pag. 05
Pag. 10
Afgestudeerd psycholoog Wiebe Florisson wilde graag iets nuttigs doen in de periode waarin hij nog geen betaalde baan heeft. Vandaar dat hij zich meldde voor de training ‘Vrijwillige netwerkcoach’, van Humanitas.
Willem Booisma is maatschappelijk werker in de stad Groningen. Bevlogen en gedreven zet hij zich samen met collega’s in. In 2013 startte een proef met sociale teams in de gemeente Groningen.
‘Meer zelfrespect dankzij Wiebe’
Pag. 12
Pag. 14
“Ik wil graag een beetje bijblijven”, zegt Sarah. Ze komt al jaren computeren bij Lentis. “Rond 2002 gingen we op zoek naar mijn kansen op de arbeidsmarkt.”
Drie jaar geleden opende het Odensehuis in Groningen haar deuren. Sinds twee jaar is de dagopvang gevestigd aan de Molukkenstraat 200. Hier zijn mensen met beginnende dementie, hun naasten en mantelzorgers welkom.
‘Ben ik wel erg genoeg voor de Wmo?’
‘Het Odensehuis houdt me op de been’
03 | Kort nieuws 04 | Omslag in de zorg 05 | ‘Meer zelfrespect dankzij Wiebe’ 06 | Vrijwillig klussen voor een onbekende 07 | Zorgtips van TijdSTIP + column 08 | Zelfstandig wonen met steuntje in de rug via de tussendeur 10 | Sociaal team zorgt voor lage drempels 11 | ‘Ik ben een gezegend mens’ 12 | ‘Ben ik wel erg genoeg voor de Wmo?’ 13 | Puzzel 14 | ‘Het Odensehuis houdt me op de been’ 15 | Eet smakelijk! 16 | Handige adressen
Veel leesplezier!
nummer van TijdSTIP dacht Lenneke den Draak, wijkverpleegkundige bij Buurtzorg Team Groningen Zuid, met ons mee. Dit zorgde voor een aantal kritische kanttekeningen, maar ook voor mooie voorbeelden hoe mensen elkaar bijstaan als de nood aan de man komt. De redactie
Colofon
Janny Steenstra, Thuisafgehaald, Kees van de Veen, Marieke Werkman en dagblad Trouw Vormgeving GroningerOntwerpers.nl Uitgave MJD, Herman Colleniusstraat 18, 9718 KT Groningen, telefoon (050) 312 61 23, e-mail:
[email protected] TijdSTIP – vol informatie over wonen en leven in Groningen - wil een inspira-
Er gaat veel veranderen in de zorg per 1 januari 2015. Hoe de veranderingen uitpakken en wat de gevolgen zijn? Dat is nog niet voor iedereen duidelijk. Wel is helder dat we voor zorg daar waar mogelijk meer en vaker een beroep moeten doen op familie, vrienden, buren en vrijwilligers. Bij de samenstelling van dit
02
Sociaal team zorgt voor lage drempels
Redactie MJD: Kees Dijkstra, Janny Steenstra. Stip: Anne Nipius Gastredactie Lenneke den Draak, wijkverpleegkundige Buurtzorg Team Groningen Zuid Eindredactie Tineke Hamming, Zuidlaren Fotografie Suzanne Bodde, Guus Bons, Tineke Hamming, Odensehuis, Op Dreef Computers, Scheepvaartmuseum,
tiebron zijn voor alle Stadjers van 23 jaar en ouder. Deze gratis spreekbuis van de Stips verschijnt drie keer per jaar.
Kort nieuws Hulp voor laaggeletterden
In september opende Jacques d’Ancona in Groningen het eerste Taalpunt Stip. Bij Taalpunt Stip kunnen bezoekers een zogeheten Taalmeter-screening doen. Dit is een digitaal programma, dat laat zien of mensen begrijpen wat ze lezen. De Stipmedewerker bespreekt vervolgens welke mogelijkheden er zijn om iets te doen aan de eventuele laaggeletterdheid. In de komende maanden krijgen meer Stips een Taalpunt Stip. Bij de Stips komen jaarlijks zo’n tienduizend vragen binnen, waarvan een groot deel te maken heeft met het niet goed beheersen van de taal.
ZINN bouwt aan toekomst ouderenzorg
De ouderenzorg staat volop in de belangstelling. Zo moeten diverse verzorgingshuizen sluiten en is langer thuis wonen het devies. De vraag naar huisvesting, zorg en welzijn voor ouderen blijft. Zorgaanbieder ZINN grijpt deze nieuwe ontwikkelingen aan om te bouwen aan toekomstbestendige ouderenzorg. In Selwerd ontwikkelt ZINN een moderne woonzorglocatie voor senioren met huur- en zorgappartementen. In Helpman wordt gebouwd aan fraaie zorg- en huurappartementen voor ouderen, inclusief allerlei vormen van zorg, behandeling en revalidatie. Meer informatie op www. zinnzorg.nl
Rollators voor het goede doel
Een groot aantal mensen maakte afgelopen zomer gebruik van de inruilactie van rollators van Thuiszorgwinkel Vegro. In ruil voor hun oude rollator kregen zij 25% korting op een nieuw model. Na controle kregen de oude rollators een nieuwe bestemming. Ze gaan via Stichting Werkgroep De Ruyter naar mensen in Oost-Europa.
50 plus bioscoop
Maandag en dinsdag, ook op dinsdagavond www.pathe.nl/bioscoop/groningen.
Het Groningen van Cornelis Jetses
In het Noordelijk Scheepvaartmuseum aan de Brugstraat 24 is tot en met 1 februari 2015 een tentoonstelling te zien over illustrator Cornelis Jetses. Hij is bekend van illustraties bij de kinderboeken ‘Ot en Sien’ en ‘Afkes tiental’ en diverse oude schoolplaten. Jetses werd in 1873 geboren in Groningen en heeft als illustrator de stad Groningen als decor of onderwerp in veel van zijn tekeningen verwerkt.
Minder TijdSTIP
Door bezuinigingen op het budget van TijdSTIP zijn wij helaas genoodzaakt om het aantal nummers dat we per jaar uitbrengen terug te brengen tot twee. Deze editie is dan ook het laatste nummer van dit jaar.
Social Labs werkt
Tijdens het festival Noorderzon eind augustus konden bezoekers aangeven wat hen dwars zat op sociaal gebied en vervolgens ook mogelijke oplossingen aandragen. Het liefst oplossingen waar ze zelf mee aan de slag kunnen gaan. Dat werkt. Groningen heeft goed meegedacht en nu is een groep van tientallen mensen aan de slag. Van tuinprojecten tot weggeefkasten en van Loesje posters tot initiatieven om student en stadjer dichter bij elkaar te brengen. Social Labs, een initiatief van MJD en stadjer Ritzo ten Cate, laat zien dat samen dingen doen makkelijker is dan verwacht!
03
Lenneke den Draak, wijkverpleegkundige Buurtzorg Team Groningen Zuid
Omslag in de zorg Als wijkverpleegkundige bij Buurtzorg ben ik actief in Groningen Zuid. Het is heel bijzonder werk. Veelzijdig en heel dicht op het persoonlijke leven van mensen. Ik ontmoet en help allerlei cliënten: sociaal geïsoleerde mensen, soms zijn ze hoogopgeleid en kritisch, mensen met dementie, mensen met een psychiatrische stoornis of met beide. Ik werk mee aan palliatieve zorg voor mensen die thuis willen sterven, verzorg wonden, zorg voor chronisch zieken en nog veel meer.
Signalen
Tijdens ons werk als wijkverpleegkundige zijn we heel alert op signalen: positieve en negatieve. Gaat er iets mis? Signaleren we bijvoorbeeld urinelucht bij de wasmand? Is er sprake van incontinentie? Of gaat het juist beter? Iemand kan zelf weer de douche in- en uitstappen na een heupoperatie. Het is belangrijk om dit soort zaken te benoemen op het moment dat je ze ziet. Dit soort gesprekjes vraagt aandacht, en dus tijd, maar levert veel op. Je kunt aanpassingen in de zorgverlening naadloos laten aansluiten op wat er echt nodig is. Daardoor voorkom je onnodige zorginzet achteraf. Als iemand bijvoorbeeld op tijd het juiste incontinentiemateriaal gaat gebruiken bij ongewild urineverlies, blijven zowel de kwaliteit van leven als de zelfredzaamheid zo hoog mogelijk. Heb je geen tijd of aandacht voor die urinegeur, dan is de kans groot dat iemand in zijn eentje doormoddert, met grote lichamelijke en sociale gevolgen. Het is op dit moment nog onduidelijk of die tijd, om even met elkaar in gesprek te gaan, er straks ook nog zal zijn.
Creatief
Op dit moment zijn er in korte tijd essentiële dingen aan het veranderen op allerlei gebied en vooral in de zorg. Het zorgstelsel wordt opnieuw ingericht, omdat de oude situatie niet toekomstbestendig bleek. Ik vind het wel jammer dat de tijd ontbreekt om de voorbereiding op die veranderingen echt grondig te doen. Haast is geboden. Met ingang van het nieuwe jaar gaat ook mijn eigen werkterrein, de wijkverpleging, op de schop.
04
Per 1 januari wordt mijn werk niet langer betaald vanuit de AWBZ, maar door de zorgverzekeraars. Veel zorg wordt straks anders gefinancierd en dus ook anders georganiseerd. Iedere verantwoordelijke bedenkt zijn eigen regels en formulieren en overal staat de rem op, omdat er bezuinigd moet worden. Het voordeel is wel dat de creativiteit van mensen om andere oplossingen te bedenken wordt aangesproken. Nadelen zijn: versnippering, de voortdurende wijzigingen en voorlopig ook nog de onduidelijkheid hoe het zorg- en welzijnsland er in de nabije toekomst uit gaat zien. Ik ben hier minder optimistisch over dan een tijdje geleden, toen ik de vraag kreeg om dit artikel te schrijven. Ik heb wel de hoop dat het besef blijft dat ook hulpbehoevende mensen zonder geld recht hebben en blijven houden op een goede kwaliteit van leven. Het kan, zeker in Nederland!
Tineke Hamming
‘Meer zelfrespect dankzij Wiebe’ Afgestudeerd psycholoog Wiebe Florisson wilde graag
daar nog wel een baantje bij, en hij meldde zich even-
wil ik kijken of ik een kennissenkring kan opbouwen of in elk geval kan deelnemen aan het openbare leven. De GGz wees me op dit project. Sinds de vakantie komt Wiebe hier elke week een uur en daar ben ik heel blij mee. Het liefst zou ik de knop omzetten en die nare periode achter me laten, maar dat gaat niet. Dat kan alleen stapje voor stapje.”
eens voor de training ’Vrijwillige netwerkcoach’ van
Samen op zoek
iets nuttigs doen in de periode waarin hij nog geen betaalde baan heeft. Vandaar dat hij zich als vrijwilliger meldde bij de Voedselbank. Volgens Wiebe kon
Humanitas.
De vrijwillige netwerkcoaches van Humanitas kijken samen met betrokkenen naar de mensen om hen heen. Wie ken jij, wie zijn ze en wat doen ze? Zou het fijn zijn om meer mensen te leren kennen? Wie kunnen eventueel een rol spelen in jouw leven? Welke activiteiten zou je willen doen? Het zijn allemaal vragen waar de netwerkcoach en betrokkene samen een antwoord op zoeken, op weg naar een groter sociaal netwerk.
Negatieve spiraal
Wiebe (links) en Auke.
“Dit sluit mooi aan bij mijn studie en het geeft me een goed gevoel om mensen te helpen”, zegt hij. “Ook het uitgangspunt van Humanitas spreekt mij aan, dat de oplossing vanuit de mensen zelf moet komen. Ik help mensen door ze uit te dagen en te ondersteunen.” Na vier ochtenden training maakte Wiebe kennis met Auke Meijer. Het klikte en sindsdien kijkt Wiebe
samen met Auke hoe diens situatie kan worden verbeterd.
Blij mee
“Ik heb weinig contact met de buitenwereld”, zegt Auke. “Door omstandigheden ben ik jaren geleden in een sociaal isolement gekomen. Hier komt nooit iemand en ik ga nergens heen. Samen met Wiebe
Ook Wiebe en Auke gingen op die manier van start. “Maar eigenlijk bleek dat een stap te ver”, aldus Wiebe. “Auke is nu eerst in huis begonnen met het opknappen van zijn directe omgeving, zodat hij zich daarin goed kan voelen. Auke was ooit begonnen met het schilderen van de kamer, maar kwam niet verder. Ook hebben we een dagindeling gemaakt om wat meer structuur aan te brengen in zijn leven. We maken overigens alleen afspraken die Auke zelf wil. Nu hadden we bijvoorbeeld de afspraak dat Auke zou kijken in een buurthuis of daar een activiteit is waarbij hij kan aansluiten.” Auke laat weten dat dit laatste door omstandigheden nog niet is gelukt. Wel is hij blij met Wiebe’s wekelijkse aandacht. “De afgelopen jaren deed ik niks en die negatieve spiraal moet worden doorbroken. Ik ben heel blij dat er nu iemand is die me stimuleert en motiveert om dingen op te pakken. Daardoor krijg ik ook weer wat meer zelfrespect.”
05
Suzanne Bodde
Vrijwillig klussen voor een onbekende
Dit jaar besloot de afdeling Relatiebeheer van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) - beter bekend als ‘Studiefinanciering’ - hun teamdag een andere invulling te geven dan gebruikelijk. Ze wilden zich nuttig maken voor de samenleving en lieten zich inspireren door een groep collega’s die een jaar daarvoor een dag vrijwilligerswerk had gedaan. De afdeling nam contact op met Stichting Present Groningen. Present werft groepen vrijwilligers die zich een dag willen inzetten voor hun medemens. Via maatschappelijke organisaties, zoals woningcorporaties of zorgaanbieders, worden de groepen aan hulpvragers gekoppeld.
Ordenen
De stichting bracht een aantal medewerkers van de afdeling Relatiebeheer in contact met hulpvrager Gerrie. Gerrie woont sinds het overlijden van haar echtgenoot alleen met haar honden en katten. Het lukte haar niet om orde op zaken te houden. Financieel werd het moeilijk en haar huis raakte ernstig verwaarloosd. Ze wordt nu begeleid door NOVO, de organisatie die zich inzet voor mensen met een verstan-
06
delijke beperking. Omdat er veel werk aan de winkel was om alles te ordenen, stelde haar begeleider voor om haar op te geven bij Stichting Present Groningen. Gerrie ging akkoord.
Goede sfeer
Op 18 september jl. was het zo ver. De medewerkers van DUO vertrokken vol goede moed naar Gerrie’s huis. Gewapend met schoonmaakhandschoenen en de bereidheid om eens flink te gaan klussen, waren zij klaar om aan de slag te gaan. “Zo’n dag is voor alle betrokkenen altijd spannend”, aldus Kim Abee van DUO, “je weet immers niet wat je kunt verwachten.” Direct na aankomst werden de taken verdeeld. De vrouwen gingen rap van start en ook Gerrie hielp flink
Samen de schouders eronder. (De personen op de foto zijn niet de medewerkers van DUO)
mee. Er werd schoongemaakt, de schuur werd leeggehaald, oude matrassen werden versleept en grof vuil werd klaargezet voor de milieudienst. “De tijd vloog voorbij”, vertelt Gerrie. “Er heerste een goede sfeer en iedereen was vrolijk.” De klussen die jarenlang op stapel stonden, waren in een paar uur geklaard. Met de finishlijn in zicht ging er nog een pot verf om in de tuin. De latex muurverf liet zich echter niet weg schrobben, dus moest een andere oplossing worden gevonden. Gelukkig was de gemeentereiniging, toevallig bij Gerrie om de hoek, bereid om de vlek te verwijderen met de hogedrukspuit.
Waardevolle ervaring
Alle partijen waren het er na afloop over eens dat dit een zeer waardevolle ervaring was. “Het heeft ons gevoel van begrip en verbondenheid met anderen bevorderd”, aldus Kim. “Iedereen heeft zo zijn verhaal en soms staan we veel te snel klaar met ons oordeel!” En Gerrie? Zij noemt Present een super organisatie. “Ik kan weer verder. Mijn huis is op orde en alles ziet er weer mooi uit.” Missie Geslaagd!
Zorgtips van TijdSTIP Wilt u meer weten over de veranderingen in de zorg? Op de onderstaande sites staat handige informatie. Of stel uw vragen aan de mensen van het Zorg-loket. • http://gemeente.groningen.nl/hvd/wmo-hvd/de-zorg-in groningen-verandert. Over alles wat er qua zorg verandert in de gemeente Groningen. • Mensen die nu zorg en ondersteuning krijgen vanuit de AWBZ, krijgen dat volgend jaar van de gemeente. Het ministerie van VWS geeft antwoord op tien vragen rond deze wetswijziging. Kijk op http://www.rijksoverheid.nl/documentenen-publicaties/brochures/2014/07/09/misverstanden-over-dewmo-2015.html.
• Op www.hoeverandertmijnzorg.nl kunt u zien wat de veranderingen per 1 januari 2015 voor gevolgen hebben. • www.thuisafgehaald.nl is voor iedereen die geholpen is met extra ondersteuning rond de warme maaltijd. Thuisafgehaald.nl zoekt voor hen bijzondere thuiskoks die een stapje extra willen zetten voor hun buurtgenoten. Denk aan het koken op een vaste dag per week. Of ze bellen het maaltijdenaanbod door naar ouderen die niet online vaardig zijn. Meer weten? Kijk op www.thuisafgehaald.nl.
• Met www.wehelpen.nl kunt u hulp vragen en hulp aanbieden. Ook kunt u samen met bekenden zorgen voor een hulpnetwerk voor een ander. www.wehelpen.nl is gratis en voor iedereen.
Hans Mooi
• Op zorghulpatlas.nl/veranderingen-awbz zijn alle verande ringen in de zorg per 1 januari 2015 netjes op een rij gezet. Op www.mens-en-samenleving.nl vindt u eveneens veel informatie.
Zorg
• www.zorgbelang-groningen.nl. Zorgbelang Groningen komt op voor iedereen die in de provincie Groningen gebruik maakt van zorg. Duurzame oplossingen kunnen volgens Zorgbelang alleen worden bereikt samen met de mensen om wie het gaat.
Mijn alleenstaande buurvrouw is dik tachtig en twintig jaar weduwe. Lang voordat we van de regering aan het mantelzorgen moesten, heb ik haar diverse keren aangeboden met klusjes te helpen, maar steeds weigerde ze vriendelijk. “Alleen het fietsen gaat de laatste tijd wat moeilijker“, zei ze laatst nog, “de rest gaat prima.” Gistermiddag moest ik brood halen en zag haar in de tuin. Omdat de supermarkt toch wel een eindje weg is, bood ik weer eens aan om ook voor haar wat mee te nemen. Ze keek me peinzend aan, slofte naar binnen en kwam terug met een briefje voor wat boodschappen die ik even later keurig afleverde. Omdat het vandaag zonnig weer is, besluit ik een eind te fietsen. Voor ik
tegen de wind in terug moet, eerst maar even een kop koffie op een terras. Als ik na het afrekenen naar mijn fiets loop, zie ik opeens mijn buurvrouw zitten. Ik ben verbaasd. Hoe komt die nou hier in haar eentje? Ik groet haar en maak een praatje. Ze vertelt enthousiast dat ze sinds kort een elektrische fiets heeft en dat geen enkele afstand meer een probleem is. Ik voel me een klein beetje voor de gek gehouden en alsof ze mijn gedachten kan raden zegt ze: “Ach je hebt al zo vaak aangeboden te helpen dat ik dacht, laat ik die man maar een keer ter wille zijn en hem een paar boodschappen laten doen.” Op de terugweg zwoeg ik tegen de wind in en word even later ingehaald door de buurvrouw die vrolijk zwaaiend licht trappend voorbij suist.
07
08 Bron en foto: Dagblad Trouw.
Zelfstandig wonen met steuntje in de rug via de tussendeur Woningcorporatie Lefier bouwde aan de Curaçaostraat in Groningen 22 appartementen waar zorg-vragers naast hun mantelzorger kunnen wonen. Twee van de mensen die erin trokken zijn Jantina Darwinkel (56) en Tonnie Norder (33). Jantina heeft een café annex cafetaria in de stad. Een pleisterplaats voor homo’s. Ook Tonnie kwam er aanwaaien. De zwakbegaafde man uit Veendam die op jongens valt, zocht zijn heil in de grote stad en werd kind aan huis bij Darwinkel. Toen zij doorkreeg hoe ongelukkig hij was in de instelling in Appingedam waar hij woonde, was de Curaçaostraat een uitkomst. Met de elf wooncombinaties wil Lefier in eerste instantie mensen met beperkingen zo zelfstandig mogelijk laten wonen. De twee appartementen zijn met een tussendeur verbonden, maar ieder heeft een eigen voordeur, een eigen huisnummer en dus een volledig zelfstandig huishouden. Bij Tonnie en Jantina loopt het nieuwe wonen op rolletjes. ’s Avonds zitten ze in hun eigen huizen. Jantina helpt Tonnie met alles wat nodig is. Was opvouwen bijvoorbeeld. “En ik kwam er achter dat hij hooikoorts heeft”, aldus Jantine, “ik heb hem meteen naar de supermarkt gestuurd voor een middeltje.” “Gezellig. Alleen”, zegt Tonnie. Hij geniet ervan dat hij een eigen wasmachine heeft. En dat hij nu zelf post krijgt, van het energiebedrijf of de woningcorporatie. “Tonnie is een stuk minder uithuizig dan eerder”, zegt Jantina. “Voor het eerst in zijn leven heeft hij een thuis.”
09
Marieke Werkman
Sociaal team zorgt voor lage drempels Willem Booisma is maatschappelijk werker in de stad Groningen. Bevlogen en gedreven zet hij zich samen met collega’s in om de leefbaarheid in de wijk Beijum te vergroten. In 2013 startte een proef met sociale teams in de gemeente Groningen.
team zorgt volgens mij voor lage drempels tussen de verschillende organisaties”, aldus Willem. “We weten elkaar nu beter te vinden. Dankzij een bredere kijk op de situatie van iemand, wordt bovendien beter samengewerkt.” Dit is nodig want vanaf 1 januari gaat een aantal taken van de landelijke overheid naar gemeenten. Gemeenten krijgen dan meer verantwoordelijkheden op het gebied van werk, jeugd en zorg. Het doel is de hulpverlening laagdrempelig, toegankelijk en goedkoper te maken. Meer bieden dus voor minder geld. De sociaal werker gaat met het gezin in gesprek over het (zelf) oplossen van problemen op allerlei gebieden. Denk aan werk, inkomen, veiligheid, wonen, opvoeding, relaties, geweld of meedoen in de samenleving. Willem benadrukt dat het sociaal team geen nieuwe organisatie is, maar de nadruk legt op het beter op elkaar afstemmen van de hulpverlening.
Zorg op maat
In een sociaal team werken medewerkers van verschillende organisaties op het gebied van zorg en ondersteuning nauw samen. De eerste resultaten zijn positief. Het doel is om in 2015 overal in de stad sociale teams te hebben. Willem zit in het sociaal team Beijum.
Lage drempels
Willem heeft de afgelopen jaren diverse veranderingen in welzijnsland meege-
10
maakt. Sinds 2008 is hij binnen MJD meer ‘outreachend’ gaan werken. Dit betekent erop af en meer naar de mensen toe gaan. In het overleg van de openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGznetwerk) wordt al langere tijd met mensen van verschillende organisaties gekeken naar een cliënt of gezin waar hulp nodig is. Zo zijn bijvoorbeeld de politie, woningcorporaties en het Centrum voor Jeugd en Gezin er bij betrokken. “Het sociaal
“Het sociaal team in Beijum komt wekelijks bijeen en bespreekt wie wat gaat doen”, aldus Willem. “Dus gerichte acties, waarbij we elkaar versterken en aanvullen. We organiseren wijkgerichte activiteiten. Het is dus niet alleen vergaderen, maar doelgericht acties opzetten. De eigen kracht van de wijkbewoners staat centraal en daarop spreken we mensen aan, door te kijken wat iemand zelf kan doen. Wil iemand bijvoorbeeld actief worden in de wijk? Dan kan vrijwilligerswerk een goede insteek zijn. Door actief mee te doen aan activiteiten kan iemands eigenwaarde stijgen. ‘Hoop’ is wat iemand nodig heeft in tijden van crisis.” Momenteel is het nog niet helemaal helder hoe alles precies gaat verlopen. Wel is duidelijk dat het om een andere manier van denken gaat, waarbij ‘zoveel mogelijk zelf doen’ voorop staat.
Suzanne Bodde
‘Ik ben een gezegend mens’ Mevrouw Klijnsma woont sinds drie jaar in een zorgflat van ZINN in Haren. Wanneer ik de lift uitstap en de bovenste etage betreed, staat haar deur al wagenwijd open. Lachend heet ze me welkom.
Eerst denken dan uitgeven
Mevrouw Klijnsma beweegt zich soepel voort in haar supersonische rolstoel en spreekt op gelijke wijze. Nog voor ik mijn jas heb uitgetrokken, zijn we al gezellig in gesprek. Ze vertelt hoe tevreden ze is met haar plek in de zorgflat. Toen ze zich niet meer zelf kon redden vanwege de ziekte MS, moesten er knopen worden doorgehakt. Haar echtgenoot had gehoord over de bouwplannen van de zorgflat en samen besloten ze om zich in te schrijven. De gezamenlijke verhuizing heeft helaas nooit plaatsgevonden, omdat haar man plotseling overleed.
Goed huwelijk
Na 52 jaar huwelijk stond mevrouw Klijnsma er alleen voor. “Het was een
goed huwelijk”, zegt ze. “De kinderen zeiden altijd: Bij jullie was alles duidelijk. Alles werd recht voor z’n raap gezegd. Dit betekende niet dat alles altijd makkelijk ging, we zaten niet altijd op één lijn, maar dat hoefde ook niet.” Na het overlijden van haar echtgenoot stonden de verhuisplannen nog steeds op stapel. Familieleden vroegen haar meermaals bezorgd of ze het wel aankon om te vertrekken uit haar vertrouwde omgeving. Die vraag werd telkens weer met een volmondig ‘ja’ beantwoord. Ze wilde graag een nieuwe start. In de nieuwe flat zouden alle voorzieningen die ze nodig heeft binnen handbereik zijn en was ze niet meer afhankelijk van haar familie.
De beslissing van de overheid om de zorg meer aan buren, familie en vrienden van de zorgbehoevende over te laten, verandert niets voor mevrouw Klijnsma. Ze heeft er bewust voor gekozen om wonen en zorg te scheiden. Wanneer ik haar vraag wat ze van deze veranderingen in de zorg vindt, zegt ze nuchter: “De bezuinigingen zijn er niet voor niets. Jarenlang kon alles altijd maar. Mensen hoefden zich nergens zorgen over te maken en maakten grote schulden. Het kwam allemaal toch wel goed. En dan komt de klap. Mijn motto is: Eerst denken, dan uitgeven. En daar pluk ik nu de vruchten van.” Niet lang na het overlijden van haar man kon mevrouw Klijnsma als allereerste bewoner van de flat de nieuwe woning betrekken. Haar zoon stond er op om de eerste nachten bij zijn moeder te logeren. Hij wilde haar niet alleen laten. “Toch heb ik me nooit alleen gevoeld. Ik heb bijna altijd visite, mensen komen graag langs en ze blijven komen. Ja, ik heb geluk gehad. Ik ben een gezegend mens. Door mijn ziekte heb ik geleerd om anders te gaan tellen. Ik tel de heldere uren en focus op alles wat goed gaat.”
11
Hans Huiting
‘Ben ik wel erg genoeg voor de Wmo?’
Sarah heeft haar computerclub op de foto gezet.
“Ik wil graag een beetje bijblijven”, zegt Sarah. Daarom komt ze al jaren computeren bij Lentis. “Rond 2002 gingen we op zoek naar mijn kansen op de arbeidsmarkt”, vertelt ze. “Nou, dat was heel lastig, omdat ik geen kennis had van computers.”
Veel geduld
Sarah liet weten dat ze graag iets wilde leren, zoals een e-mail versturen of werken in Word. “Eerst kreeg ik les van vrijwilligers bij mij in de wijk, maar dat was geen succes. Ze dachten dat ik het na één keer wel had begrepen. Dat was dus niet zo en ze hadden niet veel geduld. Via een medewerker van Lentis kwam ik bij deze computeractiviteit. Daar ging het beter. Er is tijd voor me. Ze kijken niet raar als ik het niet gelijk snap en ze hebben veel geduld. Goed voor mij, want zo leer ik in mijn eigen tempo en in mijn eigen tijd.” Sarah komt niet alleen voor het computeren. “Het sociale is voor mij ook belangrijk”, zegt ze. “Thee drinken met bekenden en even kort bijpraten is helemaal leuk. De
12
sfeer is fijn en dat is voor mij heel belangrijk. Er zijn regelmatig praktische workshops en die vind ik erg leuk.’’
Ingrijpend
Sarah volgt de laatste maanden nauwlettend alle ontwikkelingen rond de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). “Ik maak me best zorgen”, zegt ze. “De laatste jaren gaat het wel beter met me. Ik ben stabieler dan voorheen, maar nu ben ik bang dat ik ‘niet erg genoeg’ gevonden word om straks een beroep te kunnen doen op de computerondersteuning. De gemeente heeft wel gezegd dat 2015 een overgangsjaar is en dat alles eerst blijft zoals het is, maar ik moet het nog zien. Soms denk ik dat de gemeente er te makkelijk over denkt. Het is geen ‘dingetje’
waar ze even over moeten beslissen. De Wmo is echt heel ingrijpend voor mensen.’’ De computercursus van Lentis is verhuisd naar het noorden van de stad. Had Sarah niet liever de cursus in haar eigen wijk gevolgd? “Nee”, zegt ze, “dit is voor mij een veilige omgeving. Bovendien kan ik hier anoniem komen en dat is prettig. Ik heb het idee dat mensen uit mijn buurt me anders zullen bekijken als ze weten dat ik psychische klachten heb. Dan kies ik toch liever voor een andere wijk.”
Goed luisteren
Sarah hoopt dat de gemeente goed luistert naar de mensen die gebruik maken van de dagbesteding. “De participatiewet bepaalt dat je vrijwilligerswerk moet doen in ruil voor je bijstandsuitkering, maar dan moet dit wel kunnen natuurlijk. Daarom is het voor mij erg belangrijk om naar computeren toe te kunnen blijven gaan. Op deze manier heb ik een goede en zinvolle dagbesteding.’’ Sarah is een gefingeerde naam. Ze blijft liever anoniem.
Puzzel Doe mee en maak kans op een cadeaubon!
Oplossing puzzel TijdSTIP mei 2014:
Zomerzonnewende
Alle woorden in deze puzzel hebben te maken met zorg in de thuissituatie. Zet de letters in de goede volgorde. De letters die op de gekleurde balk zichtbaar worden, vormen samen een korte zin. Stuur deze op een voldoende gefrankeerde kaart naar MJD TijdSTIP, onder vermelding van ‘puzzel’, Herman Colleniusstraat 18, 9718 KT Groningen. E-mailen kan ook naar
[email protected]. Insturen kan tot en met 15 december 2014.
Uit de vele oplossingen trokken wij de volgende prijswinnaars: 1e prijs: M.A. Brummer, Fultsemaheerd 89 2e prijs: Z. Ritzema, Plutolaan 361 2e prijs: H. Smit, Crouwelstraat 21
Zij ontvingen een cadeaubon van respectievelijk € 20,-, € 15,- en € 10,-.
1
1. oWm
2
2. krendin 3
3. steudernoning
4
4. hitsu
5
5. laimief 6
6. nuber
7
7. grolmerzante 8
8. heunodishu 9
9. pigvelreng 10
10. pactgaihend
11
11. liedegbeen 12
12. laadenken 13. zenerverlorg
13
14. zongvirger
14
15. cattonc
15
16. reenvind
16 17
17. teen
18
18. phul
19
19. verklovingszerek 20
20. sanwes
21
21. trassihu
22
22. gruthizos 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
13
Tineke Hamming
‘Het Odensehuis houdt me op de been’ Drie jaar geleden opende het Odensehuis in Groningen haar deuren. Sinds twee jaar is de dagopvang gevestigd aan de Molukkenstraat 200. Hier zijn mensen met beginnende dementie, hun naasten en mantelzorgers welkom.
Iedereen die behoefte heeft aan afleiding kan binnenwandelen voor een kop koffie, thee, een praatje, een lunch of activiteiten. Een indicatie of vooraf aanmelden is niet nodig. De deur staat open van dinsdag tot en met vrijdag. Niet de ziekte staat hier centraal, maar het leven.
Genieten
Eén van de circa zestig participanten, zoals de bezoekers hier heten, is Anton (76). Samen met zijn vrouw Rika (71) komt hij bijna elke dag. “Rika heeft Parkinson en is dementerend”, vertelt Anton. “Vierentwintig uur per dag ben ik met haar bezig en dankzij het Odensehuis kan ze nog thuis wonen. Ze kan wel in een verpleeghuis worden opgenomen, maar ik ben daar nog niet aan toe. Het Odensehuis houdt me op de been, anders ging ik er onderdoor. Als Rika hier is, is ze een heel ander mens, zo vrolijk. Als zij geniet, geniet ik ook! Hier wordt mijn vrouw niet alleen op-
14
gevangen, maar ik ook. Ze bieden zo veel aandacht, activiteiten en ze hebben vooral begrip. We zingen, dansen, wandelen, bakken koekjes, werken in de moestuin, schilderen of we luisteren naar muziek. Zo veel aandacht kan alleen dankzij de vrijwilligers die alles ondersteunen. Hier kan ik mijn emoties kwijt, want met een partner met dementie ben je wel eens eenzaam.”
Goed gevoel
De enige betaalde kracht van het Odensehuis is coördinator Marjolein Hoolsema. Zij werkt samen met zo’n twaalf vrijwilligers. Eén van hen is Jenne. “Ik werk hier sinds juni vorig jaar”, vertelt Jenne. “Ik ben 100% afgekeurd vanwege MS. Het ergste van mijn ziek zijn vind ik dat ik niet meer kan werken. Via de vrijwilligers vacaturebank maakte ik kennis met het Odensehuis. Ik ben op gesprek gegaan en het voelde direct goed. Ik werk op
woensdag en vrijdag en ik kom tussendoor ook wel langs. We ondersteunen mensen bij activiteiten, bieden een luisterend oor of doen een spelletje. Als vrijwilliger sta je helemaal klaar voor de bezoekers. Het geeft mij persoonlijk ook nog eens een heel goed gevoel dat ik mij zo nuttig kan maken voor een kwetsbare groep mensen.”
Zijn wie je bent
Het Odensehuis organiseert samen met Team 290 en het UMCG eveneens bijeenkomsten voor partners en naasten van mensen met dementie. Wat volgens Jenne de kracht is van het Odensehuis? “Hier is iedereen hetzelfde. Dat is zo dankzij Marjolein. Het gaat hier ook niet om de ziekte, maar om wie ze zijn als mens. Hier kunnen mensen zichzelf zijn. Hier kun je zingen, slapen, dansen of schilderen en zijn wie je bent.” Meer weten? Kijk op www.odensehuisgroningen.nl
Eet smakelijk!
Het favoriete recept van gastredacteur Lenneke den Draak, wijkverpleegkundige Buurtzorg Team Groningen Zuid Ik houd erg van de Indonesische keuken en met name van de hartige hapjes. Deze versie komt uit mijn eerste eigen kookboek, Wannee uit 1978. Hier wordt het gemaakt met rundergehakt, maar het kan ook met half-omhalf gehakt.
Rempah Benodigdheden: 500 gram rundergehakt 150 gram geraspte kokos uit een zakje 2 eieren 2 eetlepels ui, zeer fijn gesnipperd of gemalen 1 teentje knoflook, uitgeperst 2 theelepels laos ½ theelepel djinten (komijn) 2 theelepels ketoembar (koriander) 1 theelepel azijn mespunt gemalen sereh (citroengras) olie
Bereiding
Vermeng gehakt, kokos, eieren en kruiden goed met elkaar. Even kneden zorgt voor stevige balletjes. Vorm balletjes ter grootte van een walnoot. Bak die bruin in de olie in een koekenpan. Heel lekker als borrelhapje, eventueel met een satésaus.
Eet smakelijk!
15
Handige adressen Uitgelicht: Personenalarmering Dankzij personenalarmering voelen veel mensen zich veiliger in hun eigen huis en kunnen ze langer thuis wonen. Op de telefoon wordt een alarmmelder aangesloten die in verbinding staat met een alarmknop. De gebruiker draagt de knop om de hals waarmee hij of zij met één druk op de knop de alarmcentrale in-
schakelt. Die regelt onmiddellijk hulp van familieleden, buren of vrienden. U kunt ook kiezen voor professionele alarmopvolging. In dat geval is TSN Thuiszorg of ZINN Thuiszorg de sleutelhouder. Bij alarm komt er zo snel mogelijk een verpleegkundige of verzorgende, 24 uur per dag, zeven dagen per week. Het sleutelsysteem van ZINN Thuiszorg is voorzien van het politiekeurmerk ‘Veilig Wonen’ en is bestand tegen vandalisme en inbraak. Aanvragen van deze zorg kan voor TSN Thuiszorg via 0900-8615 en voor ZINN Thuiszorg via (050) 585 20 00.
Stip Beijum, Emingaheerd 8 (050) 549 71 31 Centrum, La Place, Grote Markt 21 (050) 305 00 18 Corpus den Hoorn, Kochstraat 1-4a (050) 527 34 93 De Wijert, P.C. Hooftlaan 1 (050) 529 17 13 Hoogkerk, Zuiderweg 38 /Johan Dijkstralaan 7 (050) 305 10 70 Hoornsemeer, Schaaksport 102 (050) 535 44 62 Korrewegwijk/De Hoogte, Van Oldenbarneveltlaan 6 (050) 305 05 50 Lewenborg, Kajuit 4 (050) 544 68 78 Oosterparkwijk, Klaprooslaan 118 (050) 368 38 96 Paddepoel, Antaresstraat 45 (050) 575 23 45 Vensterschool SPT, Eikenlaan 288 (050) 577 94 33 Vinkhuizen, Siersteenlaan 480, (050) 577 18 80
Sensoor voor crisis buiten kantooruren
Centrum Indicatiestelling Zorg (Ciz) 0900 - 1404 Voor aanvraag en indicatie voor verzorgings- of verpleeghuis
Vrijwilligersvacaturebank www.vrijwilligersgroningen.nl
(050) 367 54 24
Meldpunt Overlast en Zorg
Zorgloket gemeente Groningen Woon/vervoer/rolstoelvoorzieningen en hulp bij het huishouden
(050) 367 42 00
(050) 587 58 85
Wilt u drie keer per jaar gratis TijdSTIP ontvangen?
Ja, ik wil TijdSTIP graag ontvangen:
(050) 312 60 00
Vrijwillige hulpdiensten Beijum Hoogkerk Lewenborg Noord-Oost Paddepoel Selwerd Vinkhuizen Zuid
(050) 549 71 31 (050) 556 16 60 (050) 544 68 78 (050) 368 38 96 (050) 575 23 45 (050) 571 88 80 (050) 577 18 80 (050) 535 44 62
Vul dan de bon in! Ontvangt u TijdSTIP al?
Dan hoeft u de bon niet in te vullen. Stuur de bon naar MJD, Herman Colleniusstraat 18, 9718 KT Groningen.
Straat: Postcode / Woonplaats: Voor een digitaal exemplaar E-mail: Of geef u op via www.stip-groningen.nl.
Gaat u verhuizen en wilt u TijdSTIP blijven ontvangen? Geef uw nieuwe adres door! Wilt u bezorger worden van TijdSTIP? ja/nee Zo ja, graag uw telefoonnummer invullen
(050) 526 07 07
Steunpunt Mantelzorg
Voor een papieren exemplaar Naam:
