A6
ontwerp
DA KENRA A D NU MMER 111 , D E C E M B E R 2 012 a lu m i ni u m losag ne s
In de wijk Overgooi in Almere staat sinds kort een woonhuis annex meditatieruimte in de vorm van twee piramides. Piramides op schaal nagebouwd volgens de afmetingen van de wereldberoemde Cheopsversie uit Egypte. Het geheel is bekleed met goudkleurige aluminium losagnes en komt straks rondom in een vijver te staan. Als je het huis ziet, bekruipt je direct de vraag: hoe zit dat constructief in elkaar? Dat blijkt ook niet alledaags te zijn.
Bijzondere kapconstructie van vurenhout
Tekst: Joop Wilschut Beeld: Enicon (tenzij anders vermeld)
V
rijesectorwoningen hebben vandaag de dag soms extravagante vormen, maar wat er kortgeleden in Almere Haven is gebouwd, is wel heel apart. Het zijn twee piramides met daartussen een plat dak als overgang van de wat kleinere uitvoering naar de iets grotere. Beide piramides zijn kopieën van de piramide van Cheops, maar dan op schaal nagebouwd. De hellingshoeken bedragen 51º51’ en de vloermaten 3 Pi meter en 4 Pi meter. Dat komt erop neer dat de grote piramide een vloeroppervlak heeft van circa 12,50 meter in het vierkant en een nokhoogte van 7,80 meter. Bij de kleine is dat respectievelijk 9,40 meter in het vierkant en 5,80 meter. De grote versie heeft een verdiepingsvloer en wordt gebruikt als woonhuis, de kleine is één open ruimte bedoeld voor meditatie.
6
DR111-006_013.indd 6
03-12-2012 12:32:51
ontwerp
DA KENRA A D NU MMER 111 , D E C E M B E R 2 012 a lum i ni u m losag ne s
Cheops piramides in de Hollandse klei In de dakbedekking zijn driehoekige kapjes opgenomen, die de ontluchtingspijpjes beschermen tegen inregenen.
De piramides zijn in opdracht van Robert van Harten en Sattwa Valk ontworpen door Willem van Seumeren van Architectencentrale en gebouwd door Koelwijn Bouw.
KLH-platen “In eerste instantie had ik voor de dak/gevel constructie een traditionele kap bedacht met balken en planken”, begint Willem van Seumeren, “maar al snel bleek dat krachtentechnisch heel moeilijk te worden door de grote ramen in de vorm van een cirkel en een ster, die in twee van de vlakken moesten komen. Het casco wordt opgebouwd met KLH-platen.
7
DR111-006_013.indd 7
03-12-2012 12:32:53
ontwerp
© Joop Wilschut.
DA KENRA A D NU MMER 111 , D E C E M B E R 2 012 a lum i ni u m losag ne s
Piramides in de Hollandse klei; in de wijk Overgooi Almere Haven.
Vandaar dat er in samenspraak met Jan Vedder van Koelewijn Bouw is gekozen het hele casco op te trekken in KLH-platen. Dat zijn constructieve elementen van kruislings verlijmde, gelamineerde platen van 20 mm dik Europees vurenhout, die worden geproduceerd door een Oostenrijks bedrijf. Diezelfde platen zijn ook gebruikt voor de twee begane grondvloeren en voor de verdiepingsvloer. Ik kreeg namelijk ook te maken met spatkrachten van de dakvlakken bij de aansluiting op de vloeren, die van beton zouden worden. Met de min of meer monoliete houten elementen werd ook dit ‘probleem’ ondervangen. Voor de dakvlakken zijn KLH-platen van 125 mm dik gebruikt; die voor de begane grondvloeren zijn 204 mm dik met daaronder 160 mm PIR-schuim als isolatie. De woning staat overigens gefundeerd op een betonnen balkenraster op palen.”
Dakconstructie “We hebben voor de dakvlakken voor een dikte van slechts 125 mm gekozen vanwege het gewicht, de prijs en om constructieve redenen bij de verdere opbouw van de constructie”, neemt Jan Vedder over. “De acht dakvlakken zijn opgebouwd uit volledig geprefabriceerde elementen, waarin de sparingen voor de verschillende kozijnen exact op maat waren aangebracht. De vloerplaten waren iets afgeschuind om de aansluiting makkelijk tot stand te brengen. In overleg met Van Seumeren hebben we de kozijnen rondom de sparingen naar buiten toe uitgebouwd met ravelingen van 44 mm breed en 160 mm diep van hetzelfde gelamineerde hout. Op het ‘dakbeschot’, de 125 mm dikke KLH-platen, hebben we allereerst een raster van houten regels van 20 mm dik aangebracht.
Tussen beide piramides ligt een plat dak van KLH-platen dat de entreepartij overkapt.
s BV
9
0 3
09:31:09
DR111-006_013.indd 9
03-12-2012 12:32:57
ontwerp
DA KENRA A D NU MMER 111 , D E C E M B E R 2 012 a lu m i ni u m losag ne s
ww.
opdrachtgever
: Robert van harten en sattwa Valk, Almere (Zie www.ikbouwmijnhuisinalmere.nl/zelfbouw) Architect : Architectencentrale, Amsterdam Aannemer : Koelewijn Bouw, Bunschoten leverancier dakpanelen : Enicon Massief Bouwen s’hertogenbosch constructeur : JVZ, Deventer Dakbedekking : Metaaldak Elshof, olst : Vetkamp soest, soest start uitvoering : november 2011 (fundering) : maart 2012 (opbouw woonhuis) oplevering : juni 2012
Daartussen zijn de diverse leidingen voor elektra en water opgenomen en de tussenruimte is opgevuld met stroken EPSisolatie. Over deze laag is een dampremmende folie gelegd. Vervolgens zijn daar haaks en horizontaal op h.o.h.afstanden van 600 mm als verstevigingsribben balken aangebracht, bevestigd en doorgekoppeld naar de KLHplaten. Met deze balken is dus constructief bespaard op de dikte van de KLHplaten. Bovendien doen ze dienst als drager voor het underlayment en de aluminium bekleding en vangen ze het isolatiepakket in de dakconstructie op. Die bestaat uit twee lagen PIRschuim, respectievelijk 80 mm en 60 mm dik, die met verspringende naden zijn gelegd. Over de isolatie en op de balken is 18 mm underlayment beplating aangebracht met daaroverheen een regendicht dampopen membraan. Ten slotte zijn daarop de aluminium losagnes gekomen in de vorm van piramidestenen. Rondom de kozijnen, die 80 mm uit het dakvlak steken, zijn gezette aluminium profielen gebruikt om de aansluitdetails van de losagnes op de kozijnen waterdicht te maken.”
© Joop Wilschut.
Mas-
projectgegevens
De goudkleurige aluminium losagnes moeten de indruk wekken van piramidestenen.
Het gehele casco is opgetrokken uit KLH-platen, constructieve elementen van kruislings verlijmd Europees vurenhout.
10
DR111-006_013.indd 10
03-12-2012 12:33:01
ontwerp
DA KENRA A D NU MMER 111 , D E C E M B E R 2 012 a lum i ni u m losag ne s
De opdrachtgevers hebben heel bewust gekozen voor de piramidevorm. Zie voor hun motivatie www.ikbouwmijnhuisinalmere.nl/zelfbouw
11
DR111-006_013.indd 11
03-12-2012 12:33:04
ontwerp
DA KENRA A D NU MMER 111 , D E C E M B E R 2 012 a lum i ni u m losag ne s
Uitgespaarde sterkozijnopening.
De aansluitnaden van de dakconstructies op de hoeken zijn volgeschuimd en de aluminium losagnes zijn geschoven in een gezet, dubbelwandig aluminium hoekprofiel om ook dit detail waterdicht te krijgen. De piramidepunten zijn afgedekt/afgesloten met mutsen van gezet aluminium. Op verschillende plaatsen in de dakvlakken komen ontluchtingspijpjes naar buiten. Deze pijpjes zijn tegen inregenen beschermd door driehoekige kapjes van gezet aluminium, die in het lopende werk zijn opgenomen. Hoekprofielen, mutsen en kapjes zijn van hetzelfde materiaal gemaakt en hebben dezelfde kleur als de losagnes.
Platte dak Tussen beide piramides bevindt zich een entreepartij met glazen wanden en een plat dak. Dit dak zit bevestigd aan de piramides en heeft een oppervlakte van vijftig vierkante meter. “Het was mijn bedoeling het dak te laten ‘zweven’,” legt Van Seumeren uit, “maar dat bleek constructief niet mogelijk. Ik werd dus gedwongen een kolom aan te brengen op één van de hoekpunten van het dak.”
Vedder: “Dit dak heeft eveneens als basis een KLH-plaat van 125 mm dik. Het is samengesteld uit vijf geprefabriceerde platen van 1,50 meter breed en 7,50 meter lang. Ook hierop zijn weer balken bevestigd als verstevigingsribben en daar overheen een underlaymentplaat van 18 mm. De constructie is deels geïsoleerd boven de gang waar de dakplaten doorlopen in de woning. Als dakbedekking zijn EPDM-dakbanen aangebracht.”
Schitterend De woning annex meditatieruimte is inmiddels opgeleverd en staat op een zonnige dag te schitteren in de nu nog open ruimte. Een hoveniersbedrijf is nog volop bezig met de aanleg van de vijver, maar de bewoners maken al gebruik van de ruimten. Verrassend was de opmerking van architect Van Seumeren op de vraag wat hij vond van deze opdracht: “Heb ik eindelijk eens iets anders dan een rechthoekige doos kunnen ontwerpen”.
In de volledig geprefabriceerde houten elementen waren de kozijnopeningen al uitgespaard.
13
DR111-006_013.indd 13
03-12-2012 12:33:22
