Beste Collega’s, Hieronder vinden jullie informatieve die nodig is om met plezier deel te nemen aan de studiedagen op 6 en 7 oktober. Op 7 oktober is er een centrale opening door Fred Korthagen. Hierbij worden jullie verwacht, na deze lezing is voor jullie de deelname minder interessant. Dus kun je hier zelf een keus in maken. Echter op donderdag heb je de kans om uit drie rondes te kiezen. Een aantal zijn heel leuk voor iedereen. Bijvoorbeeld over Oplossingsgericht benaderen van A. Broersen, HGW door E. de Jong, etc…. Mocht je vragen of twijfels hebben overleg dan even met Marianne. Zij kent alle inhouden van deze workshops. Om deze groots ingevulde dagen goed te laten verlopen is er praktische hulp van een aantal teamleden nodig. Zowel bij de inschrijving, parkeerplaatsen wijzen, koffie inschenken, de borrel inschenken, de weg wijzen enzovoorts kunnen we jullie steun goed gebruiken. Willen jullie aangeven op welke momenten je inzetbaar bent en afstemmen in overleg wat je kunt doen met Marianne. We hopen dat iedereen een hele bijzondere en inspirerende dag zal hebben! Vriendelijke groet namens alle betrokkenen, Marianne (adjunct cluster groen)
Zaalindeling – Lezingen – Techniekwerkplaatsen - Workshops 10.00 – 10.15 uur 10.15 – 10.45 uur 11.00 – 12.15 uur 12.00 – 13.00 uur 13.00 – 14.15 uur 14.20 – 15.35 uur 15.35 – 16.00 uur 16.00 uur ??
Opening Openingsact; Berthold Gunster e 1 workshopronde Lunch e 2 workshopronde e 3 workshopronde Koffie / thee / fris Afsluiting Borrel
Zaal Sportzaal Sportzaal Zie lijst Theaterzaal in 2 groepen/tijden Zie lijst Zie lijst Plein Wolkenblauw? Sportzaal Plein Wolkenblauw?
Gehele dag
Techniekwerkplaatsen: - Paul Dirckx - Patrick van den Bosch Exposanten Stand van opleiders Nieuwe film over basiscommunicatie
- Lucht 1 - Groen 6 Plein Wolkenblauw Plein Groen Teamkamer
Gehele dag Gehele dag Gehele dag
1e workshopronde – van 11.00 – 12.15 uur Spreker Alyce Zandbergen Mede-eigenaar van Spring, scholen in de praktijk Anja Willems - van den Heuvel Ambulant begeleider, REC Vierland Zuid Annemiek Broersen Hogeschooldocent, Seminarium voor
Workshop Kennismaken met en uitproberen van intervisievormen
Zaal Wolken 2
SVIB en Synchroon, coachen (met leerlingen)
Lucht 5
Vertrouwen als basis
Lucht 4
Orthopedagogiek (Hogeschool Utrecht) Anouk Valkenburg Docent PABO, Haagse Hogeschool Christine Brons Directeur, Christine Brons bv. Rikie van Bleiswijk De Leerschool, Den Haag Els de Jong Hogeschooldocent, Seminarium voor Orthopedagogiek (Hogeschool Utrecht) Frans Faber Onderwijsconsultant, Opleider SVIB, V&F Onderwijs Consult Hanneke Erasmus Taal- en communicatiedeskundige, eigen praktijk en Berg en Bosch school
SVIB en Intervisie, een onderzoek met pabo-studenten Beelden als ‘blik’ opener
Lucht 3 Wolken 1
SVIB en HGW: géén paar apart!
Groen 3
Didactisch Coachen: feedback, leren en motivatie
Groen 2
Werken aan communicatievaardigheden bij autisme met LEV! en SVIB
Wolken 5
Jacqueline Casagrande Schoolopleider, leerlingbegeleider en docent (aardrijkskunde-geschiedenis, levensbeschouwing), Etty Hillesum Lyceum, Het Stormink
SVIB ‘verplicht’ opnemen binnen begeleidingstraject collega’s voortgezet onderwijs?
Lucht 2
Lia Voerman Onderwijsconsultant, Opleider SVIB, V&F Onderwijs ConsultOnderwijsconsultant, Opleider SVIB, V&F Onderwijs Consult Mariette Haasen Docent/onderzoeker, Fontys OSO
De rol van feedback bij SVIB, wetenschap en praktijk van feedback
Wolken 4
Het gebruik van beelden en de microanalyse in School Wide Positive Behavior Support (SWPBS)
Groen 1
2e workshopronde – van 13.00 – 14.15 uur Spreker Mieke van Wesemael Ambulant begeleider, REC Vierland (locatie Tiel) Carlos van Kan Onderzoeker, ECBO
Workshop Kijken met de bril van Marte Meo
Roland Rodenburg Coach, SBO De Evenaar/docent begeleiding, Seminarium voor Orthopedagogiek (Hogeschool Utrecht) Vrony Zeinstra Hogeschooldocent, Fontys OSO Wilma Stam Ambulant begeleider, J.C. Pleysierschool Alyce Zandbergen Mede-eigenaar van Spring, scholen in de praktijk Anja Willems - van den Heuvel Ambulant begeleider, REC Vierland Zuid Annemiek Broersen Hogeschooldocent, Seminarium voor Orthopedagogiek (Hogeschool Utrecht) Anouk Valkenburg Docent PABO, Haagse Hogeschool Christine Brons Directeur, Christine Brons bv. Rikie van Bleiswijk De Leerschool, Den Haag Els de Jong Hogeschooldocent, Seminarium voor Orthopedagogiek (Hogeschool Utrecht)
Beelden in School
Zand 1
Fijn buitenspelen Oplossingsgerichte SVIB met leerlingen SVIB met een stuiterbal
Groen 5
Bumpy Moments als aanleiding voor de vraag “Waarom doe ik wat ik doe?”
Kennismaken met en uitproberen van intervisievormen
Zaal Zand 2 Wolken 3
Groen 4 Wolken 2
SVIB en Synchroon, coachen (met leerlingen)
Lucht 5
Vertrouwen als basis
Lucht 4
SVIB en Intervisie, een onderzoek met pabo-studenten
Lucht 3
Beelden als ‘blik’ opener
SVIB en HGW: géén paar apart!
Wolken 1
Groen 3
3e workshopronde – van 14.20 – 15.35 uur Spreker Frans Faber Onderwijsconsultant, Opleider SVIB, V&F Onderwijs Consult Hanneke Erasmus Taal- en communicatiedeskundige, eigen praktijk en Berg en Bosch school Jacqueline Casagrande Schoolopleider, leerlingbegeleider en docent (aardrijkskunde-geschiedenis, levensbeschouwing), Etty Hillesum Lyceum, Het Stormink Lia Voerman Onderwijsconsultant, Opleider SVIB, V&F Onderwijs Consult Mariette Haasen Docent/onderzoeker, Fontys OSO Mieke van Wesemael Ambulant begeleider, REC Vierland (locatie Tiel) Carlos van Kan Onderzoeker, ECBO Roland Rodenburg Coach, SBO De Evenaar/docent begeleiding, Seminarium voor Orthopedagogiek (Hogeschool Utrecht) Vrony Zeinstra Hogeschooldocent, Fontys OSO Wilma Stam Ambulant begeleider, J.C. Pleysierschool
Workshop Didactisch Coachen: feedback, leren en motivatie
Zaal Groen 2
Werken aan communicatievaardigheden bij autisme met LEV! en SVIB
Wolken 5
SVIB ‘verplicht’ opnemen binnen begeleidingstraject collega’s voortgezet onderwijs?
Lucht 2
De rol van feedback bij SVIB, wetenschap en praktijk van feedback
Wolken 4
Het gebruik van beelden en de microanalyse in School Wide Positive Behavior Support (SWPBS) Kijken met de bril van Marte Meo Bumpy Moments als aanleiding voor de vraag “Waarom doe ik wat ik doe?” Beelden in School
Fijn buitenspelen Oplossingsgerichte SVIB met leerlingen SVIB met een stuiterbal
Workshoplijst Kennismaken met en uitproberen van intervisievormen Alyce Zandbergen Mede-eigenaar van Spring, scholen in de praktijk In deze workshop over intervisievormen maak je kennis met verschillende activerende, creatieve vormen van intervisie die te gebruiken zijn in je kwaliteitskring SVIB óf in je intervisiegroep SVIB. Naast het bekijken van beelden is er vaak behoefte om over een onderwerp of vraag door te praten. Dat kan in de vorm van intervisie. We gaan in op de rol van de voorzitter. We verdelen de groep in kleinere groepen van ongeveer 6 personen. Je bent deelnemer of je bent voorzitter. Je voert met elkaar een intervisievorm uit. Als je voorzitter bent ontvang je van de groep feedback op je voorzitterschap én de groep geeft feedback op de intervisievorm. We werken in twee rondes, dus twee keer een intervisie van ongeveer 30 minuten. De resterende tijd besteden we aan de introductie en de afronding. Totaal: 90 minuten. Na afloop neem je een setje intervisievormen mee. Alyce Zandbergen presenteert de workshop. Zij verzorgde (samen met haar collega Magda van der Wulp) de coördinatie van de kwaliteitskringen SVIB in opdracht van het bestuur tot aan dit schooljaar en verzorgt de jaarlijkse bijeenkomst voor voorzitters van de kwaliteitskringen SVIB. Alyce Zandbergen is mede-eigenaar van Spring, scholen in de praktijk – advies- en begeleidingsbureau voor het onderwijs (www.burospring.nl) SVIB en Synchroon, coachen (met leerlingen) Anja Willems - van den Heuvel
Groen 1 Zand 2 Wolken 3 Zand 1
Groen 5 Groen 4
Ambulant begeleider, REC Vierland Zuid In september 2010 is bij Fontys OSO de post master opleiding Synchroon Coachen gestart. De opleiding wordt door deelnemers met een 8,2 beoordeeld, wat een prachtige score is. Het enthousiasme voor de methodiek willen we aan jullie laten zien met de presentatie van twee trajecten; Eén traject met een leerkracht en één met de leerling. Deze trajecten worden gepresenteerd door deelnemers aan de post master opleiding Synchroon Coachen. Daarnaast is de methodiek door de intervisie ook in ontwikkeling. We zullen onze nieuwe inzichten op deze workshop met jullie delen en laten zien hoe we met verschillende technische hulpmiddelen werken. Met ‘Synchroon Coachen’ is het mogelijk om leerkrachten/docenten/leerlingen tijdens het onderwijsleerproces directe feedback te geven met behulp van een headset. Met een camera op afstand wordt het handelen van de leerling en de interactie met de groep gefilmd. De begeleider bevindt zich niet in de klas, maar volgt de leerling in een andere ruimte via een beeldscherm en geeft via de headset feedback op wat hij ziet, gerelateerd aan de hulpvraag van de leerling. De leerling wordt zo in staat gesteld zijn denken en handelen, in de lessituatie zelf, te sturen naar aanleiding van de feedback van de begeleider. In een nagesprek, met behulp van de beelden, wordt, gelijk aan de methode SVIB (School Video Interactie Begeleiding), het reflectieproces van de leerling geactiveerd. Over de sprekers: Anja Willems is als ambulant begeleider werkzaam binnen REC Vierland Zuid. Binnen REC Vierland een cluster 4 expertisecentrum voor ambulante begeleiding heeft zij samen met medecollega’s onder leiding van Mariette Haasen (Fontys OSO) de methodiek SVIB en Synchroon coachen ontwikkeld. Het afgelopen jaar heeft zij samen met Mariette Haasen de post-masteropleiding Synchroon coachen verzorgd. Erica Provoost is werkzaam als ambulant begeleider en trainer/opleider bij Regionaal Expertise Centrum Chiron te Eindhoven. Bij het begeleiden van cluster 4 leerlingen en hun leerkrachten zet zij naast SVIB ook Synchroon Coachen met SVIB in. Yvette Crone is als ambulant begeleider en trainer/opleider werkzaam bij REC Chiron te Eindhoven en is daarnaast coördinator van het crisisteams. Bij het begeleiden van cluster 4 leerlingen en hun leerkrachten zet zij naast SVIB ook Synchroon Coachen met SVIB in wat m.n tijdens de crisissituaties van grote meerwaarde is. Vertrouwen als basis Annemiek Broersen Hogeschooldocent, Seminarium voor Orthopedagogiek (Hogeschool Utrecht) Al geruime tijd wordt opgemerkt dat SVIB en de oplossingsgerichte benadering (OGB) goed bij elkaar aansluiten. Vaak is benoemd dat SVIB en OGB een positieve basishouding delen. In SVIB staan geslaagde interacties centraal. ‘Ja-reeksen’ worden zichtbaar gemaakt als mogelijkheden die in nieuwe situaties opnieuw constructief kunnen zijn. “Als iets werkt, doe er meer van”! In deze lezing wordt betoogd dat ‘positief zijn’, betekenisloos is zonder vertrouwen. Er worden handreikingen gedaan om dat vertrouwen concreet te maken in de begeleiding. Wat er voorbij komt? Werkrelaties, basisbehoeften, reflectie, feedback, perspectief en wellicht een blauwe olifant. Wie laat zich verrassen?
SVIB en Intervisie, een onderzoek met pabo-studenten Anouk Valkenburg Docent PABO, Haagse Hogeschool In deze workshop wil ik u laten profiteren van mijn ervaringen met begeleide intervisie en SVIB bij vierdejaars dagstudenten van de pabo. Ik heb een actieonderzoek naar de effecten van deze manier van begeleiden bij toekomstige leerkrachten gedaan en wil u graag in mijn bevindingen laten delen. In deze workshop krijgt u eerst een toelichting op het uitgevoerde actie onderzoek. Daarna gaan we aan de slag met begeleide intervisie, naar aanleiding van beeldmateriaal. Via de kijkwijzers en het gespreksmodel nemen we zelf deel aan begeleide intervisie en SVIB. Het gespreksmodel, de kijkwijzer en de vragenlijst kunt u meenemen om zelf te gebruiken. Beelden als ‘blik’ opener Christine Brons Directeur, Christine Brons bv. Rikie van Bleiswijk De Leerschool, Den Haag We zijn gewend snel en gemakkelijk een beeld te vormen en meteen te oordelen over mensen die we ontmoeten. Niet voor niks gebruiken we vaak het spreekwoord over ‘de eerste indruk’. Het ‘begrijpen en beoordelen van mensen’ is iets wat we dagelijks in contacten met kinderen in de groep en omgang met elkaar tegenkomen. In ons hoofd is beeldvorming werkzaam in de vorm van ideeën, gedachten, overtuigingen, associaties en denkbeelden. Beeldvorming resulteert ook in gedrag. Vaak (en dat is wel lastig) checken we de beelden die we hebben niet of niet voldoende. Een andere ‘kijk’ levert nuttige informatie op in het denken en handelen ten aanzien van degene waarover een leerkracht een beeld heeft gevormd. Een andere beeld van onderwijs maakt dat je verder kunt. VIB dient daarbij als een soort ‘blik’ opener. Hoe krijg je die andere kijk? Door vragen te stellen, door nieuwsgierig te zijn naar die ander, door te luisteren! En dan komen er verrassende antwoorden, stel je het beeld van die ander bij en is er veel meer kans op relatie. Maar… praten we ook met het kind? Luisteren we ook naar zijn verhaal? Waarom doet hij zoals hij doet? Kinderen vertellen haarzuiver waarom ze de dingen zo doen. Zo kunnen we de beelden bijstellen, nemen wij kinderen serieus en kunnen we onze conclusies en beelden checken. Pas dan bereiken we afstemming en komen we tot aanbevelingen, die er toe doen. Ook over onderwijs heeft ieder zo zijn eigen beelden. Al lang werken we met het beeld dat het kind alleen kan leren als de leraar het hem voordoet, het hem vertelt en dat heel veel herhalingen helpen om ‘de leerstof tussen de oren te krijgen’. Het toekomstbeeld is dat kinderen opgroeien in een digitale wereld. Onze basisschool kinderen gaan leven en werken in een wereld die volstrekt anders is dan de huidige. Hoe we ze daar precies op moeten voorbereiden weten we niet helemaal. Maar dat het anders is, is duidelijk. Immers: altijd alle informatie van overal bij je te hebben, maakt de wereld kleiner en de hoeveelheid informatie groter. Het leren wordt anders, we zullen andere interventies moeten doen. Kortom: we zullen ons beeld van onderwijs, van kinderen, van de werkwijze van leerkrachten moeten afchecken en bijstellen. In deze op de praktijk gerichte workshop maakt u kennis met de manier waarop beelden en beeldvorming tot stand komen. Ook bieden we een nieuwe ‘kijk’ op kinderen en onderwijs door met u de visie van The Essential Schools ( Amerika) te delen en met hun werkvormen als de Habits of Mind en The Habits of Work te werken. Dit geeft een nieuwe kijk op onderwijs en neemt stereotiepe beeldvorming weg. De SVIBer krijgt een andere visie voorgeschoteld en krijgt andere ideeën, gedachten, beelden en associaties. Uiteraard met behulp van echte beelden.
SVIB en HGW: géén paar apart! Els de Jong Hogeschooldocent, Seminarium voor Orthopedagogiek (Hogeschool Utrecht) School Video Interactie Begeleiding (SVIB) en HandelingsGericht Werken (HGW) sluiten naadloos op elkaar aan. Het praktijkmodel Handelingsgericht werken (Pameijer en Van Beukering, 2009) wint meer en meer terrein in Nederland en Vlaanderen. Om de begrippen van de basiscommunicatie van SVIB inhoud te geven kunnen de principes van HGW steeds als paraplu boven deze werkwijze gehouden worden. De interactieve begeleiding met de video, of het nu de leraar of de leerling betreft, is doelgericht en systematisch. De begeleider stemt af op de mogelijkheden en behoeften van de leraar of de leerling, en zal altijd uitgaan van de kracht en de kwaliteiten van de betrokkenen. Dat de leraar ertoe doet, komt met behulp van beelden eens te meer duidelijk naar voren en maakt de video een krachtig middel om aan dat bewustzijn van de professional te werken. In deze interactieve workshop worden de principes van HGW aan de hand van beelden met elkaar bekeken en besproken. Uiteraard zal er veel aandacht zijn voor eigen ervaringen en vragen. Anno 2011 zijn de digitale begeleidingsmogelijkheden niet meer weg te denken uit het onderwijs. Net zo min als handelingsgericht werken. Vandaar dat we de stelling aandurven: SVIB en HGW: géén paar apart! Didactisch Coachen: feedback, leren en motivatie Frans Faber Onderwijsconsultant, Opleider SVIB, V&F Onderwijs Consult Onze camera stond onlangs opgesteld op een leerplein van een school. Op dit plein waren op dat moment verschillende leerlingen bezig met het bouwen van een website. Tijdens het filmen passeerden twee docenten bij toeval dezelfde leerlinge, stopten even en gaven haar beiden een compliment. “Goed gedaan!” en “Mooie website!”. Beide keren glimlachte de leerlinge en ging verder met haar werk. Maar toen we aan haar vroegen: “Weet je wat je docenten nu zo goed vinden aan je website?” had zij geen idee….. De positieve feedback van deze docenten had weliswaar een glimlach tot gevolg, maar was weinig leerbevorderend. Wil je dat feedback meer oplevert dan alleen goedgemutste leerlingen, dan kun je die feedback een aantal kenmerken geven. Feedback geven kan er namelijk voor zorgen dat de leerling echt iets leert en gemotiveerd blijft (of wordt). Hoe doe je dat? Scholen staan voor de opdracht hun onderwijs zo in te richten dat leerlingen hun talenten maximaal kunnen ontplooien. Dat vraagt nogal wat van de docenten. Zij zullen naast de traditionele bekwaamheden, andere bekwaamheden moeten ontwikkelen en leren inzetten. Feedback geven is hierin misschien wel de meest essentiële vaardigheid. Het geven van leerprocesgerichte feedback blijkt namelijk één van de belangrijkste pijlers bij leren en motivatie. Het is echter niet eenvoudig om leerlingen te coachen en feedback te geven op systematische en procesgerichte wijze. En dan ook nog op een manier die motivatiebevorderend en leerbevorderend werkt. Didactisch Coachen geeft docenten ( en videocoaches) een instrument in handen om systematisch te coachen met feedback. Didactisch Coachen is gebaseerd op de laatste theoretische inzichten over leren en feedback geven en is in de praktijk ontwikkeld en uitgewerkt.. En daarbij niet alleen op proces, maar ook inhoudelijk. Daarmee is het een hele concrete en praktische invulling van de coachende rol van de docent. Niet zweverig, of alleen persoonsgericht, maar gericht op leren en de voorwaarden daarvoor. In de workshop krijgt u informatie over de achtergronden van de methode, ziet u hoe de methode in de praktijk werkt en wat het betekent voor een school als docenten en leidinggevenden hiermee aan de slag gaan. Ook krijgt u informatie over de mogelijkheden voor videocoaches om zich veder te ontwikkelen tot Didactisch (Video)Coach. Frans Faber is een videocoach van het eerste uur. Hij leidt jaarlijks veel onderwijsgevenden op tot video interactie begeleider en werkt als onderwijsadviseur bij V&F Onderwijs Consult. Samen met zijn partner – Lia Voerman – heeft hij Didactisch Coachen ontwikkeld. Lia werkt een deel van de week als onderzoeker bij de Universiteit Utrecht. Vanuit deze hoedanigheid doet zij wetenschappelijk onderzoek naar de effecten van Didactisch Coachen. Werken aan communicatievaardigheden bij autisme met LEV! en SVIB Hanneke Erasmus Taal- en communicatiedeskundige, eigen praktijk en Berg en Bosch school
Voor gemiddeld intelligente kinderen met een Autisme Spectrum Stoornis (ASS) geldt dat ze wèl kennis over emoties en sociale interacties hebben. Hun kernprobleem is dat ze deze kennis niet adequaat kunnen toepassen. Hoe zorg je voor een innerlijke motivatie om communicatieve en sociale vaardigheden daadwerkelijk toe te passen? Hoe kun je kinderen helpen bij het herkennen van de situaties waarin ze een vaardigheid kunnen inzetten? Hoe help je de leerkrachten de lessen in deze vaardigheden in het dagprogramma te vlechten, zonder dat het veel extra tijd kost! In deze workshop wordt ingegaan op de nieuwste inzichten op dit gebied en de vertaling daarvan naar de dagelijkse praktijk. Er wordt een korte samenvatting gegeven van wetenschappelijke onderzoeken van de afgelopen twee jaar naar sociale en communicatieve vaardigheden bij kinderen met ASS. Daarna worden filmbeelden getoond van lessen in levensvaardigheden bij normaal begaafde kinderen met een ASS. In dit project op een cluster 4 school uit 2011, is met behulp van SVIB gebruik gemaakt van bovengenoemde inzichten. De kinderen keken naar films met good-practice momenten van zichzelf. De verbeelding met SVIB maakt het voor de kinderen zichtbaar wat er bedoeld wordt met een vaardigheid en vooral wat ze er zelf aan hebben om die toe te passen. U gaat vervolgens een zelfgekozen vaardigheid kort uitwerken en er is ruimte voor discussie en interactie. SVIB ‘verplicht’ opnemen binnen begeleidingstraject collega’s voortgezet onderwijs? Jacqueline Casagrande Schoolopleider, leerlingbegeleider en docent (aardrijkskunde-geschiedenis, levensbeschouwing), Etty Hillesum Lyceum, Het Stormink De vraag of SVIB verplicht kan worden binnen begeleidingstrajecten voor collega’s in het Voortgezet Onderwijs staat in deze workshop centraal. De SVIB-begeleiding die ik afgelopen jaar heb ingezet, heeft voor drie collega’s een bijzonder positieve invloed gehad op hun persoonlijke en professionele ontwikkeling als docent in het V.O. Ik begeleid al een aantal jaren docenten en sinds vorig jaar gebruik ik SVIB als extra ondersteuning voor docenten. Voor stagiaires is SVIB een vast onderdeel van hun portfolio. Ik ben verwonderd over de positieve effecten in de ontwikkeling van de begeleide collega’s van de drie SVIB-trajecten: zij hebben in korte tijd aardig wat stappen gezet. (Meer dan met alleen klas bezoeken, begeleidingsgesprekken en intervisie) De docenten geven les op een brede onderbouwschool en hebben ondanks dat ze aan alle niveaus (BBL t/m Atheneum) lesgeven, gekozen om het SVIB-traject in het vmbo te gaan doen, omdat ze met die klassen de meeste moeite hebben. In de workshop wil ik graag de beleving van de begeleide docent(en) laten zien. Hoe zij SVIB hebben ervaren en daarnaast welke rol ik als SVIB-er heb gehad in het begeleidingsproces en welke ontwikkeling ik zelf heb doorlopen in de trajecten. Ik wil de workshop afsluiten met stellingen over SVIB en graag met de aanwezigen vanuit het PO en VO van gedachten wisselen, gericht op het onderwerp uit de titel van de workshop. Bij ons op school werken wij met twee schoolopleiders, die tevens docent-begeleider zijn, waar ik er één van ben. Wij hebben voorgesteld om SVIB volgend schooljaar op te nemen in het opleidingsplan van de school als vast onderdeel van het begeleidingstraject van (nieuwe) collega’s. Welke invloed kunnen begeleiders uitoefenen om SVIB voor docenten in het VO als vanzelfsprekend te zien? Hoe groot is de behoefte van SVIB in het VO? De rol van feedback bij SVIB, wetenschap en praktijk van feedback Lia Voerman Onderwijsconsultant, Opleider SVIB, V&F Onderwijs Consult Het is niet altijd even helder hoe nuttig wetenschappelijk onderzoek is voor de praktijk van alle dag. In deze workshop gaan we wat dieper in op de kennis over feedback geven en ontvangen vanuit onderzoek. We bespreken de frequentie en typen feedback die door docenten in het onderwijs worden gebruikt (en ook niet gebruikt)! Aan de hand van een observatie-instrument gaan we vervolgens aan de slag om te observeren hoe de verschillende typen feedback eruit zien en we gaan oefenen met het formuleren van de feedback. Tenslotte zullen we aan de hand van de vragen die er leven in gesprek gaan over de praktische consequenties van de uitkomsten van onderzoek met de nadruk op nut en functie voor SVIB. Deze workshop wordt gegeven door Lia Voerman Lia is onderzoeker bij het IVLOS en onderwijsadviseur bij V & F Onderwijs Consul. Samen met haar partner – Frans Faber - heeft zij Didactisch Coachen ontwikkeld. Samen leiden ze ook ervaren VIBers
op in de toepassing van Didactisch Coachen bij SVIB. Het gebruik van beelden en de microanalyse in School Wide Positive Behavior Support (SWPBS) Mariette Haasen Docent/onderzoeker, Fontys OSO School Wide Positive Behavior Support (SWPBS) voor scholen is een zeer succesvolle, van huis uit Amerikaanse, schoolbrede aanpak, gericht op het creëren van een positief schoolklimaat, zodat het leren wordt bevorderd en gedragsproblemen worden voorkomen. Er worden in Nederland momenteel positieve ervaringen opgedaan met de invoering van SWPBS zowel op het PO, VO als SO. Bij SWPBS staat een preventieve, schoolbrede aanpak van omgaan met gedrag, centraal. Het doel van deze aanpak is om problemen in het gedrag van leerlingen te voorkomen, door heel helder, en op continue basis, aan alle leerlingen in de school verwachtingen te benoemen. Het team kiest voor een beperkt aantal waarden waarbij expliciet geleerd wordt aan alle leerlingen hoe men zich kan gedragen in situaties in en rondom de school. Op dit moment zien we dat zowel de Amerikaanse als Nederlandse scholen, die met een (implementatie)traject SWPBS gestart zijn, veelvuldig gebruik maken van videoregistratie om onderwijsleerprocessen of typische SWPBS situaties in beeld te brengen. Deze beelden zijn zeer uiteenlopend van aard en worden in verschillende situaties voor verschillende doelen gebruikt. Doel van de workshop is om de deelnemers: • Kennis te laten maken met de vijf pijlers van de SWPBS aanpak. • Er wordt een kader aangereikt voor het werken met beeld, VIA, SVIB en Synchroon Coachen binnen de SWPBS school. Daarbij ligt het accent steeds op de analyse van filmbeeld zowel op gedrag als op interactie teneinde de specifieke SWPBS handelingsbekwaamheid te bevorderen. Mariette Haasen is al enige jaren SVIB opleider bij Fontys OSO. Ze is vanaf de oprichting lid van het SWPBS team van Fontys OSO en begeleid scholen die SWPBS invoeren. Kijken met de bril van Marte Meo Mieke van Wesemael Ambulant begeleider, REC Vierland (locatie Tiel) Marte Meo betekent letterlijk ‘op eigen kracht’. Marte Meo is een ontwikkelingsstimuleringsmethodiek ontwikkeld door Maria en Josje Aarts. Aan de hand van filmbeelden wordt gekeken naar ontwikkeling en sociaal gedrag. Marte Meo kan preventief worden ingezet bv. bij een startende leerkracht maar ook curatief bv. bij leerlingen met ontwikkeling- en/of gedragsproblemen. De methode is met name kindgericht en kijkt welke vaardigheden het kind nog moet leren om succesvol met de klas mee te doen. Marte Meo richt zich alleen op de communicatie. Filmbeelden worden nauwkeurig bekeken aan de hand van de Marte Meo Ontwikkelingsdiagnose (MMOD). Er wordt gekeken naar actie/reactie in verbinding met de Marte Meo elementen. De elementen die bij Marte Meo centraal staan zijn: o.a. binding maken, positief leiding geven, een centrale focus maken op groepsniveau en coöperatievaardigheden. In de workshop bekijken we filmbeelden van een jongen met ADHD: welke vaardigheden moet hij nog ontwikkelen om tot samenspelen te komen? Hierbij laat ik tevens zien hoe je met de checklijsten van Marte meo een MMOD maakt en een stappenplan opstelt om de jongen verder te begeleiden. Bumpy Moments als aanleiding voor de vraag “Waarom doe ik wat ik doe?” Carlos van Kan Onderzoeker, ECBO In het kader van het promotie onderzoek van Carlos van Kan is een onderzoeksmethode ontwikkeld (het Repertory Interview) om pedagogische oriëntaties van docenten in kaart te brengen. Via de methodiek kunnen professionals (in opleiding) - die een pedagogische relatie hebben met jongeren – door lerarenopleiders, trainers, coaches ondersteund worden bij het verkrijgen van een beeld van hun pedagogische oriëntaties die ten grondstag liggen aan hun dagelijkse interacties met jongeren. Daarnaast helpt deze methodiek professionals (in opleiding) een taal te ontwikkelen die het mogelijk maakt de pedagogische oriëntaties onderwerp van gesprek te maken en te koppelen aan pedagogische theorieën. De methodiek is gebaseerd op videobewerking, creëren van story boards en gestructureerde interview vragen. Uiteindelijk kan de methodiek opgevat worden als een intensief
gesprek waarbij de betekenisverlening van de geïnterviewde persoon centraal staat. Beelden in School Roland Rodenburg Coach, SBO De Evenaar/docent begeleiding, Seminarium voor Orthopedagogiek (Hogeschool Utrecht) Coaching van leerkrachten aan de hand van BEELDEN?! In deze workshop beKIJKEN we het coachen van leerkrachten door de BRIL vanuit diverse benaderingen. Zo ZIEN we elementen van Marte Meo en SVIB terug. Luie coach of specialist? Fijn buitenspelen Oplossingsgerichte SVIB met leerlingen Vrony Zeinstra Hogeschooldocent, Fontys OSO In deze workshop wordt eerst kort ingegaan op de uitgangspunten en werkwijze van Oplossingsgericht Werken. Vervolgens kijken we naar beelden van een Oplossingsgericht SVIB traject met leerlingen van een Cluster 2 school. Hoe helpt een Oplossingsgericht SVIB traject deze leerlingen om weer fijn buiten te spelen. Samen gaan we op zoek naar oplossingsgerichte interventies en wat het vraagt van de begeleider qua afstemming gezien de doelgroep. SVIB met een stuiterbal Wilma Stam Ambulant begeleider, J.C. Pleysierschool In deze workshop wil ik u graag laten kennismaken met Jordy. Jordy is een jongen van 13 jaar en zit op het Leerweg Ondersteunend Onderwijs, eerste klas. Jordy is druk, zeer druk! Zelf geeft hij aan daar toch wel iets aan te willen doen, maar sturing van docenten en individuele begeleidingsgesprekken met zijn mentor hebben onvoldoende effect. De uitdaging voor het SVIB-traject is niet alleen te komen tot een positieve gedragsverandering , maar ook om het traject op een effectieve manier te doorlopen: want hoe zorg je ervoor dat een intakegesprek gevoerd kan worden zonder dat de gedachten afdwalen? Hoe zorg je ervoor dat er serieus naar microanalyses gekeken wordt en dat het inzicht in het eigen handelen vergroot wordt? En, het belangrijkste; hoe kunnen gevonden oplossingen worden gegeneraliseerd in het gedrag in de lessituatie? Jordy heeft al eerder laten zien dat hij van goede wil is om te veranderen, maar dat hij voorgenomen gedrag niet kan laten zien in de praktijk. De antwoorden op bovenstaande vragen wil ik u graag geven in deze workshop. U zult zien dat: • SVIB bij uitstek een goed middel is om ook stuiterballen in de puberleeftijd te begeleiden. • een intakegesprek helemaal niet zittend in een ruimte hoeft plaats te vinden. • begeleidingsgesprekken op een interactieve manier kunnen plaatsvinden. • een eindgesprek samen met ouders en mentor gevoerd kan worden. • er transparant gewerkt is en de pleegouders van Jordy en de mentor direct bij dit traject betrokken zijn. • Jordy veel inzet heeft getoond en daardoor inzicht heeft verkregen in zijn gedrag, waardoor hij weer een stuk verder is in zijn persoonlijk handelen. Ik hoop dat ik u activeer tot een onderzoekende houding om SVIB toe te passen in het voortgezet onderwijs, dat op weg is naar Passend Onderwijs voor elke leerling.
