NACHT VAN DE GESCHIEDENIS IN SCHIEDAM WEER OP PRACHTLOCATIES:
Vriend & vijand
NACHT van de
geschiedenis sch i e da m
zaterdag
11 oktober van 20.00 tot 01.00 uur
Zaterdag 11 oktober 2014 in Schiedamse binnenstad
Vierde editie Nacht van de Geschiedenis: Vriend en Vijand
Kaarten Nacht van de Geschiedenis: €10,Leden van de Historische Vereniging Schiedam: €7,50 | Scholieren: €7,50 Kaarten bestellen via internet www.ontdekschiedam.nu | www.geschiedenis.nl Kaarten kopen of bestellen bij voorverkoopadressen Boekhandel Post Scriptum Hof van Spaland 31, Schiedam | 010 471 23 13 |
[email protected] Boekhandel Van Leeuwen Broersvest 85, Schiedam | 010 426 81 52 |
[email protected] Jenevermuseum Lange Haven 74-76, Schiedam | 010 246 96 76 |
[email protected] VVV Schiedam Buitenhavenweg 9, Schiedam | 010 473 30 00 |
[email protected] Kaarten aan de zaal op zaterdag 11 oktober Westvest90-kerk | Westvest 90 vanaf 19.30 uur St. Joris Doele | Doeleplein 1 vanaf 20.30 uur Nacht van de Geschiedenis-bus Vlaardingen – Schiedam vv plus toegangskaart Vertrek Visbank Vlaardingen om 19.00 uur Vertrek St. Joris Doele Schiedam om 01.15 uur Kosten €15,- inclusief toegangskaart voor de Nacht van de Geschiedenis Reserveren via
[email protected] | 06 255 1 4259 Let op: 50 plaatsen beschikbaar en vol is vol!
Vriend en Vijand. Iedereen is welkom tijdens de Nacht van de Geschiedenis op zaterdag 11 oktober in Schiedam. Op historische locaties ontvouwt zich een spannend en gevarieerd programma rondom het thema ‘Vriend en Vijand’. Historici vertellen boeiende verhalen over gevarieerde Schiedamse onderwerpen: van herinneringsaardewerk tot neutraliteit in de Eerste Wereldoorlog. Van vriendschap en vijandschap in de cricketwereld tot archeologische vondsten uit de steentijd op twintig meter diepte, 9000 jaar oud. Monumenten die niet altijd toegankelijk zijn, openen tijdens de Nacht van de Geschiedenis hun deuren. Dit jaar zijn dat: het Jenevermuseum, het Stedelijk Museum Schiedam, Jeneverie ’t Spul, Westvest90-kerk, VVV, Havenkerk, St. Joris Doele, Zakkendragershuisje en de Kappelhof (pand van Dirkzwager aan Noordvest). Daarnaast kunnen bezoekers deelnemen aan een HaverSchmidt-Nachtwandeling of aan een tochtje met de Nachtfluisterboot. De Nacht van de Geschiedenis biedt ’s middags al een voorproefje. En wat voor één! Een select gezelschap van 30 personen (in volgorde van aanmelding) rijdt ’s middags met een bus naar het depot in Rijswijk voor een excursie naar de historische collectie Schiedam. Onder deskundige leiding wandelt het gezelschap door de geheime gangen van het depot. In dit boekje leest u meer over het programma en over de diverse sprekers. Het is voor het vierde achtereenvolgende jaar dat de Stichting Artes Cumulatae de Nacht van de Geschiedenis in Schiedam organiseert. Schiedam heeft er landelijke bekendheid door gekregen. In de speciale editie van De Volkskrant over de Maand van de Geschiedenis wordt ruimschoots aandacht besteed aan ‘onze’ Nacht.
NACHT van de
geschiedenis sch i e da m
Stichting: Han van der Horst, Reinard Maarleveld, Marianne Ames Denktank: Rob van Klaarwater, Jan Willem Verkaik en Marco Spruit Bleeker
3
Depot Stedelijk Museum Schiedam te Rijswijk Neem een kijkje in de historische collectie
Middagprogramma verzorgd door Christel Kordes, Marco Steketee & Dirk-Jan List
Unieke excursie naar het depot van het StedelijkMuseum Schiedam
In het voorprogramma van de Nacht van de Geschiedenis verzorgt het Stedelijk Museum Schiedam een drietal rondleidingen in het depot van het museum. Een zeer select gezelschap heeft de mogelijkheid de schatkamers van het museum te bezoeken.
k Vertreur 13 .0 0 u vanaf kerk, e s t9 0 v t s e W me deelnaro 1 0 eu
De collectie van het SMS omvat circa 17.000 voorwerpen, waarvan ongeveer 10.000 objecten uit de cultuurhistorische collectie. De cultuurhistorische verzameling is interessant vanwege de relatie die deze voorwerpen hebben met de stad Schiedam. Voor een groot deel zijn deze voorwerpen verzamelt door de Schiedammers zelf en bestrijkt het gebied, van de jeneverproductie en gerelateerde ambachten tot portetten van bekende Schiedammers en allerlei interieuraccessoires van de rijke jeneverstokers. Gezien de beperkte ruimte kunnen slechts 30 geïnteresseerden worden toegelaten. Tijdens de rondleiding is er voldoende mogelijkheid om vragen te stellen. Bij de inschrijving voor de rondleidingen is de volgorde van opgave bepalend. Het advies is snel te reageren, want vol is vol!
5
Westvest90kerk
7
vanaf 19.30 uur inloop Westvest90kerk
Gebouwd door de Nederlandse Protestantenbond Schiedam
‘Nemico della patria’
(De vijand van het land)
nacht van de geschiedenis schiedam 20.00 uur - officiële opening m.m.v. bariton Hans Ritman (Opera aan de Schie) 20.30 uur - Vertrek naar diverse historische locaties onder leiding van het zakkendragersgilde St. Anthonis. 20.50 uur - Start lezingen. In 1909 liet de Nederlandse Protestantenbond (NPB) Schiedam de Westvestkerk bouwen. Als architect werd Henri Evers aangezocht, destijds hoogleraar aan de Technische Hogeschool in Delft. Evers is bekend als ontwerper van de remonstrantse kerk en het stadhuis in Rotterdam. De kerk met het bijgebouw zijn gegroepeerd in een schilderachtig ensemble aan twee zijden van een door een hek omsloten pleintje. Het ‘windrecht’ van molen De Walvisch bepaalde de maximale hoogte van de toren. ‘Economie bepaalde den rechthoekigen grondvorm van het gebouw’, aldus Evers over zijn ontwerp. De gehele inrichting werd door hem ontworpen. Kenmerkend voor het gebouw is de combinatie van verschillende bouwstijlen. Zo is de preekstoel in Byzantijnse stijl en zijn de glas-in-loodramen een voorbeeld van Jugendstil. Opmerkelijk zijn de lichtkronen. De akoestiek van het gebouw geniet grote faam en er vinden dan ook vele kamermuziekconcerten en cd-opnames plaats.
www.westvest90.nl
Het Jenevermuseum
9
Jenevermuseum
Lezingen in drie zalen
Schiedamse Moutwijn is Immaterieel Cultureel Erfgoed
Het pand aan de Lange Haven 74-76 was voorheen de branderij en distilleerderij van P. Melchers. Er was een ingrijpende restauratie en verbouwing nodig waardoor pas in 1996 het nieuwe Jenevermuseum, mèt eigen museumbranderij haar deuren kon openen.
www.jenevermuseum.nl.
Op zaterdagmiddag 11 oktober is de officiële overhandiging van het certificaat Nationaal Immaterieel Cultureel Erfgoed. In het Nationaal Jenevermuseum Schiedam wordt de Schiedamse Moutwijn vandaag de dag immers nog steeds op traditionele wijze gestookt. Tijdens een feestelijke bijeenkomst van Het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed (VIE) en de Nationale UNESCO Commissie werd dit najaar bekend gemaakt dat het stoken van de Schiedamse Moutwijn in de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed van de Unesco komt. Over opname op die lijst besluit een intergouvernementeel Comité van UNESCO-lidstaten. Het oude Schiedamse beroep wordt binnenkort officieel als Nederlandse traditie geplaatst op de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed.
13.00 uur tot 18.00 uur
de Tijdenvsan de t Nach iedenis Gesch ok volop o o w rdtstookt! ge
11
Klaas Kornaat en Reinard Maarleveld
Suzanne Klüver
Van Vijand tot Vriend
Herinnerings aardewerk
Over jeneverneuzen en haringkoppen
ter nagedachtenis aan vriend en vijand
Vlaardinger Klaas Kornaat en Schiedammer Reinard Maarleveld gaan in op de historische tegenstellingen tussen beide steden. Van Hoekse en Kabeljauwse twisten, via brandstichting en plundering tijdens de Opstand naar de Slag om de Busbaan in 1978. Zijn we werkelijk elkaars vijanden of wordt dit idee kunstmatig in leven gehouden? Is er nog iets over van Zwart Nazareth? Stinkt het nog steeds in Vlaardingen? Of hebben we te maken met vergelijkbare steden die worstelen met dezelfde problemen: een leegstaande Hoogstraat, verdwijnend groen, een moeizame doorstroming van het verkeer, te weinig geld voor cultuur en sociale spanningen tussen bevolkingsgroepen. Zowel Schiedam als Vlaardingen lijken te groot voor het servet en te klein voor het tafellaken. De oplossing? Maak van uw vijand een vriend.
Op herinneringskeramiek vinden we veel decoraties rondom de Eerste Wereldoorlog die 100 jaar geleden begon (1914 – 1918). Met name veel borden laten de maatschappelijke problemen rondom deze WOI zien: vluchtelingen, voedselschaarste en de neutrale positie van Nederland. Wat was de reden om juist in tijden van nood deze objecten te maken? In deze lezing wordt ingegaan op de geschiedenis en achtergronden van deze verhalenvertellers.
Proeflokaal, Jenevermuseum
20.50 uur & 21.40 uur
Gemeentearchivarissen Harm Jan Luth (Vlaardingen) en Laurens Priester (Schiedam) komen samen met een bus Vlaardingers naar deze lezing.
Kruidenzolder, Jenevermuseum
20.50 uur & 21.40 uur
13
Rob van der Gaag & Rick Veldhoven
Stichting Promotie Schiedam
De NvdG popkwis
Nachttocht op de fluisterboot
Muziekkenner? Nieuw in het programma, de NvdG popkwis.
Deelname gratis op vertoon van toegangskaart NvdG
Als u wilt genieten van de leukste hits, dan is dit hét evenement voor u. Op de Graanzolder van het Jenevermuseum kunt u terecht voor een popkwis. Test uw muziekkennis met muziek, aan de hand van leuke vragen, geluidsfragmenten en muziekclips. Wie zijn de bandleden van de Beatles ? Weet u in welk decennium de Punk zegevierde, de Discomuziek, Garagerock, R&B? Kent u alle nummer 1 hits van Elvis? En die van Madonna? De quizmaster maakt er een groot muzikaal spektakel van!
Het vertrekpunt van de twee fluisterbootvaarten vertrekken vanaf De Bonte Koe ( Lange Haven 54).
t Herken u deze nog??
Graanzolder, Jenevermuseum
20.50 uur & 21.40 uur
Amazing Stroopwafel Wim Kerkhof schreef over Schiedam: “Tussen de huizen aan de smalle gracht hangt kolendamp en afvalstank.” Vanaf het water krijgt u het verleden van Schiedam scherp in beeld. Tegelijkertijd wordt duidelijk dat de stad een metamorfose heeft ondergaan. Met een Nachttocht op de fluisterboot kunt u een half uur genieten van de havens, pakhuizen, branderijen, mouterijen en molens.
Tussen 20.50 & 22.10 uur
jeneverie ’t Spul ’t Spul is geen gewoon café!
Bent u in sseerd geïntere schiedenis? e g r e e nog m formatie r meer in Kijk voo e websites: op d en nline.nl tspul@o is-is.nl. .d w ww
15
dr.Jan Willem Verkaik en Rob van Klaarwater
Rotterdam als vijand de mislukte aanslag op Schiedam
’t Spul is geen gewoon café! Het is een levendige Jeneverie waar je met een drieluikje (drie verschillende puntjes jenever) DE drank van Schiedam kunt leren proeven. Wij hebben 400 jeneversoorten en organiseren proeverijen in heel Nederland. Achter het café vindt u Het Borrelmuseum met veel oud reclamemateriaal, foto’s en films. In onze Slijterij kunt u ook flessen jenever kopen. Regelmatig spelen muzikanten op onze vleugel en andere instrumenten. Wie nog moet rijden, kan genieten van thee en koffie, met ons eigen koekje: het Schiedams Speculaesvarken.
www.tspul.nl
Valentijnsdag 1489, hoogtepunt uit de Jonker Fransenoorlog. Tegen het einde van de Hoekse en Kabeljauwse twisten probeerde jonker Frans van Brederode, in Rotterdam nog altijd om zijn “heldendaden” vereerd, vanuit Rotterdam met hulp van verraders de buurstad Schiedam in te nemen. De aanslag werd echter te vroeg begonnen en mislukte daardoor. Schiedam vierde voortaan jaarlijks de zege, die het onderwerp werd van het oudste Nederlandse historiedrama: ’t Spul (toneelspel) van de Joncker Franssenoorloch. In een multimediale presentatie in ’t Spul vertelt historicus en middeleeuwenkenner dr.Jan Willem Verkaik aan de hand van de kronieken en archiefstukken hoe Schiedam op het nippertje gered werd, en laat eigenaar Rob van Klaarwater zien en horen hoe de herinnering voortleeft in stripvorm en als poppenspel. De locatie, is een verwijzing naar dit historisch feit.
20.50 uur & 21.40 uur
Stedelijk Museum Schiedam
17
Dirk-Jan List
Gehuisvest in het voormalige Sint Jacobsgasthuis uit 1787
In voorspoed mild te zijn is een zegen Als Sherlock Holmes aan het woord Mijn naam is Dirk-Jan List en ik ben in 1988 afgestudeerd als kunsthistoricus (oude stijl) aan de Leidse universiteit.
Van 2003 tot 2006 is het Sint Jacobs Gasthuis grondig gerestaureerd en gerenoveerd. Het aantal tentoonstellingszalen is daarbij aanzienlijk toegenomen van vier naar elf. Op 8 april 2006 werd het museum feestelijk heropend door koningin Beatrix. Eind 2013 is het entreegebied verhuisd naar straatniveau. Vanaf nu kunt u het museumcafé en de museumwinkel vinden in de Kapel.
www.stedelijkmuseumschiedam.nl.
Tijdens de lezingen wil ik ingaan op een klein aantal voorwerpen uit de cultuur-historische collectie. Zij zijn illustratief voor een interessant verhaal uit de lokale geschiedenis dat bovendien binnen het thema Vriend en Vijand past. Een van de voorwerpen is een bronzen luidklok met het randschrift “In voorspoed mild te zijn is een zegen. 1757.” Tijdens mijn voordracht zal ik uiteenzetten hoe ik mij als een Sherlock Holmes waande tijdens mijn onderzoek naar de herkomst van deze klok. De zoektocht leidde me langs oude artikelen en fraaie prenten. De andere onderwerpen zijn nog een verrassing.
20.50 uur & 21.40 uur
Historische binnenstad vormt decor Historische binnenstad vormt decor
k vanaf Vertrevest 90 t s e W
19
Marcel Teunissen
Compacte avondwandeling ‘In de voetsporen van Piet Paaltjens’
De compacte avondwandeling staat in het teken van het leven en werk van de bekendste Nederlandse dichter uit de 19e eeuw, Piet Paaltjens (1835-1894). In 1864 kreeg hij de kans om predikant te worden in de middelgrote jeneverstad Schiedam. In 1867 verscheen bij uitgeverij Roelants zijn eerste, succesvolle dichtbundel ‘Snikken en grimlachjes.’ De daarop volgende jaren werd HaverSchmidt razend populair als voordrachtskunstenaar. Hij brak met de stijve 19e eeuwse manier van voordragen en door zijn innemende persoonlijkheid hingen de mensen aan zijn lippen.
Dit succes stond in schril contrast met zijn gemoedsgesteldheid. De domineedichter tobde met het leven en kwam tegenslagen als het verlies van zijn nog geen twee jaar oude zoon in 1868 eigenlijk nooit te boven. HaverSchmidt kreeg steeds vaker last van zware depressies en toen zijn vrouw in 1891 overleed, kon hij het nauwelijks meer aan. Op 19 januari 1894 verhing hij zichzelf aan het gordijnkoord van de bedstee in de pastorie aan de Lange Haven 134a. De compacte wandeling voert langs gebouwen en plekken die een rol van betekenis hebben gespeeld in het leven van HaverSchmidt. Daarbij wordt vanuit verschillende invalshoeken tevens een algemener beeld geschetst van ‘zwart Nazareth’ en het religieus leven in het Schiedam van de 19e eeuw.
20.50 uur & 21.40 uur
Zakkendragershuis
Gebouwd in 1725 en diende als gildehuis voor het Zakkendragersgilde Sint Anthonis.
21
Cees van Giezen alias de heer Daelmeyer
Het Zakken dragersgilde Sint Anthonis is één van de gastheren!
De zakkendragers mogen sinds 1465 goederen lossen, aangevoerd door de vele graan- en moutschepen. Het gilde en het Zakkendragershuis vormden daardooreen belangrijke schakel in de Schiedamse economie. In het daktorentje hangt een klok die de zakkendragers waarschuwde als er goederen op een schip te laden of te lossen waren. In het gebouw is een wachtlokaal voor de zakkendragers die uit de buurt woonden en de klok niet zouden horen. Voor de verdeling van het werk werd ‘gesmakt’: de mannen lieten dobbelstenen vallen door een trechter en wie de hoogste ogen gooide, kreeg het beschikbare werk. Ondanks toenemende industrialisatie en mechanisering in de negentiende eeuw, bleven de zakkendragers onmisbaar voor het transport. Het Sint Anthonisgilde is in Europa het enige zakkendragersgilde dat nog bestaat.
Zakkendragers met lantaarns zullen u door de donkere avond begeleiden naar het Zakkendragersgildehuis aan de Oude Sluis alwaar u opgewacht wordt door de heer Daelmeyer, distillateur en beschermheer vsn het gilde. Hij zal u met behulp van lichtbeelden vertellen over de geschiedenis van het gilde. Het thema van dit jaar is: “vriend en vijand.” De zakkendragers waren, door hun onderlinge verbondenheid en zorg voor elkaar, bij uitstek een “vriendenclub”. Maar hoe was dit naar buiten toe? Hoe verhielden de zakkendragers zich tot hun opdrachtgevers: de branders, distillateurs en de gemeentebestuurders? En hoe gingen zij om met de verhoudingen tussen katholieken en protestanten? Allemaal vragen waarop u tijdens de Nacht van de Geschiedenis antwoord krijgt bij de Zakkendragers van het Gilde Sint Antonis. U bent van harte welkom!
20.50 uur & 21.40 uur
De Havenkerk
Valt direct op in het stadsgezicht door de plaatsing in de binnenbocht van de haven.
23
Geert Meedema
Rondleiding Havenkerk Een object van trots
De Havenkerk of Sint Jan de Doper uit 1822 valt direct op in het stadsgezicht door de plaatsing in de binnenbocht van de haven. De voorname gevel met gekoppelde vrijstaande Dorische zuilen met fronton concurreert duidelijk met de nabijgelegen (Protestantse) kapel van het Sint Jacobsgasthuis (Hoogstraat 112). Deze architectuur was een (zelf)bewuste daad van de roomskatholieken, die na 1798 hun religie weer in het openbaar mochten belijden. In 1967 werd de laatste mis in de kerk opgedragen. In 1976 werd de kerk heropend na overname door de Stichting Johan Maasbach Wereldzending. Eind 2010 is de kerk gekocht door een stichting die een grootschalige restauratie van het casco liet uitvoeren.
Tijdens de bijeenkomst vriend en vijand in de Havenkerk kunnen aanwezigen kennis nemen van de voortgang van de restauratie van het interieur van de kerk. Ik zal spreken over de totstandkoming van de kerk, in een periode dat nieuwbouw van herkenbare katholieke kerkgebouwen in Nederland nog helemaal geen vanzelfsprekendheid was. De Paapse pracht werd in woord en geschrift veroordeeld. Tegelijkertijd was het kerkgebouw een object van trots voor de katholieke gemeenschap in Schiedam. Het gebouw werd dan ook voortdurend verfraaid door schenkingen van kunstvoorwerpen en meubelstukken.
Begintijd rondleiding
20.50 uur en 21.40 uur
VVV Schiedam
Gevestigd in een voormalige armenschool, daarna gymzaal en later politiebureau.
25
Jurrien Moree
Twintig meter diep en 9000 jaar oud! Archeologische vondsten onder de Tweede Maasvlakte
In de voormalige armenschool van Oud- en Nieuw Mathenesse, daarna gymzaal en later politiebureau aan de Buitenhavenweg is nu de Stichting Promotie Schiedam gevestigd. De VVVwinkel is dé cadeaubonnenwinkel en heeft een uitgebreid assortiment Schiedamproducten en Holland souvenirs en een groot aantal fiets- en wandelroutes en kaarten. Hier hoort u wat er te doen is in de stad en de regio.
www.ontdekschiedam.nu
In de afgelopen jaren is het grondgebied van Rotterdam uitgebreid met de Tweede Maasvlakte. Om de nieuwe havens daar te verbinden met die van de Eerste Maasvlakte werd de bestaande Yangtzehaven verlengd en verdiept tot 21 meter - NAP. Hierbij kwamen bij archeologisch onderzoek zeer bijzondere gegevens boven water van mensen die hier 9000 jaar geleden leefden. Zij vertoefden op een rivierduin dat aan het eind van de laatste ijstijd - zo’n 11.700 jaar terug - is ontstaan in het dal van de Rijn en Maas. Jurrien Moree is een (slechts) 56 jaar oude archeoloog, werkzaam bij het Bureau Oudheidkundig Onderzoek Rotterdam (BOOR). Tot een jaar of tien geleden deed hij veel veldonderzoek (opgravingen, maar ook booronderzoeken) in de regio Rotterdam. De grenzen tussen werk en vrije tijd zijn voor hem niet scherp vastgelegd: buiten het werk is hij actief binnen de archeologische vereniging Helinium, waarvan de leden
20.50 uur & 21.40 uur
Kappelhof
De Schiedamse brandersindustrie klom langzaam op uit de malaise van de Franse tijd.
27
Han van der Horst
Met iedereen vrienden blijven Het valt niet mee…
De panden Noordvest 30 en Noordvest 32 stammen uit de periode dat de Schiedamse brandersindustrie langzaam opklom uit de malaise van de Franse tijd. De panden zijn gebouwd als branderijen in opdracht van de bekende brandersfamilie Beukers. Volgens de gedenkstenen werden de eerste stenen gelegd op 15 juli 1831. De door de familie Beukers nieuw gestichte branderijen werden ingericht volgens de traditionele wijze, met op de begane grond de beslagbakken en distilleerketels voor het maken van moutwijn. Op de bovenliggende verdiepingen werd gerst opgeslagen totdat het naar de mouterij werd gedragen. Voor de vormgeving van de twee identieke branderijen werd teruggegrepen op de sobere traditionele stijl waarin de achttiende eeuwse branderijen werden vormgegeven. Kenmerkende stijlelementen daarin zijn de barokke klokgevels en de vormgeving en locatie van de gevelopeningen. © Rapportage Bouwhistorie Noordvest 30-32, geschreven door Polderman, Bureau voor Monumenten- en Restauratieadvies 2013
Het valt niet mee om met iedereen goede vrienden te blijven als om je heen het conflict uitbreekt. Dat blijkt bijvoorbeeld als in je omgeving scheidingen plaats vinden of – tot in het recente verleden – kerkscheuringen. Maar voor landen is het ook heel moeilijk om neutraal te blijven als rondom hen de oorlog losbarst. In de Eerste Wereldoorlog kostte het Nederland de grootste moeite om zich buiten het krijgsgewoel te houden. Het mag een wonder heten dat het toch gelukt is, want wat doe je als Engeland zegt, dat je met je aardappelenexport in feite de Duitsers steunt? Of omgekeerd. Daar valt een spannend verhaal over te vertellen. Han van der Horst gaat dat doen in de Nacht van de geschiedenis. Over zand, grind, interneringskampen en gratis gevechtsvliegtuigen.
20.50 uur & 21.40 uur
De St Joris Doele
29
Jacob-Jan Esmeijer
De thuisbasis van het schuttersgilde Sint Joris
RKSV Excelsior ‘20 vs C & FC Hermes DVS gezworen vijanden of sportieve lotgenoten? Vriend en vijand in Schiedam. Cricket or not cricket? Schiedam is de enige stad in Nederland waar cricket zich tot een volkssport heeft ontwikkeld. Soms zie je zelfs op veldjes of pleintjes groepjes spelers die met bats en een primitieve wicket in de weer zijn. Wat heeft dat met ‘Vriend en vijand’ te maken. De beide grote cricketverenigingen Hermes en Excelsior ’20 geven elkaar al bijna een eeuw geen duimbreed toe. En wie zich bijvoorbeeld voorstelt als ‘Hermeskist’ geeft daarmee iets wezenlijks prijs over zijn identiteit. Maar hoe komt een edele cricketsport, back in the days toch alleen voor de welgestelden en de nobelen van de maatschappij, terecht in een asgrauw Zwart Nazareth? Het antwoord wordt gegeven door Jacob-Jan Esmeijer.
De St Joris Doele was de thuisbasis van het schuttersgilde Sint Joris. Het gilde oefende op het plein en in de tuin bij de ‘Doelens’ in het marcheren en het schieten. Na afloop dronk het gezelschap er bier en wijn bij een maaltijd. Ook stadscolleges en gilden hielden jaarlijks vergaderingen in het doelengebouw en hooggeplaatste personen vonden in de Doele een goede herberg bij een bezoek aan Schiedam. Omstreeks 1740 bleek het onderkomen van de St Joris Doele in zeer slechte staat en besloot de vroedschap het oude gebouw te vervangen. In 1743 verrees een nieuwe doele met een koetshuis en een paardenstal naar ontwerp van stadsarchitect Arij van Bol’es. In 1989 kocht modefotograaf Paul de Graaff het pand, restaureerde het en gaf het een nieuwe bestemming. Sinds 2002 kan er in getrouwd en gefeest worden.
www.stjorisdoeleschiedam.nl
20.50 uur & 21.40 uur
Slotfeest NvdG 2014
Reinard Maarleveld & Jazzcombo George Samples
De Nacht van de Geschiedenis wordt mede mogelijk gemaakt door: Nationaal Jenevermuseum Stichting de Groot Fonds Stichting Fonds Schiedam Vlaardingen e.o. v.d.Tempel Bouw & Ontwikkeling DeltaPORT Donatiefonds Gemeente Schiedam Stedelijk Museum Schiedam Nationaal Jenevermuseum Schiedam Stichting Promotie Schiedam
Het slotfeest vindt plaats vanaf 23.00 uur in de St Jorisdoele, het hoofdkwartier van de schutterij, een onverschrokken burgerwacht, die in zijn lange geschiedenis gelukkig nooit tegen een gewapende vijand in het veld hoefde te treden. Daar sluiten we af met een borrel, een quiz en nog maar eens een borrel terwijl we luisteren naar de klanken van George Samples, “George Samples” bestaat uit vier professionele en enthousiaste jazzmuzikanten afkomstig van het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Hun repertoire bestaat uit jazz standards, bossa nova’s en ballads. We gaan luisteren naar Liesbeth Maiburg (zang), Raúl Santana (piano), Ignacio Santoro (bas) en Pepijn Tusveld (drums). Een warm en jazzy-afscheid van de Nacht van de Geschiedenis 2014.
NACHT van de
geschiedenis sch i e da m
www.ontdekschiedam.nu | www.geschiedenis.nl
