Ziekenhuisversie blad
Patiënt:
Datum (dd/mm/jj):
Afdeling:
Behandelend arts:
Start van het Zorgpad Stervensfase Criteria voor het aanbreken van de stervensfase
4- en 12-uursregistratie
Het Zorgpad Stervensfase wordt gestart als het betrokken
•
multidisciplinaire behandelteam heeft vastgesteld dat de patiënt stervende is.
registratietijdstippen het betreffende doel is bereikt. •
Onderstaande aandachtspunten kunnen hierbij helpen. Bijvoorbeeld Komt niet meer uit bed.
•
Is subcomateus.
•
Is slechts in staat slokjes te drinken.
•
Is niet langer in staat tabletten in te nemen.
Noteer A (anders) als tussen twee registratietijdstippen het doel niet is bereikt, noteer de reden en de eventuele actie op blad 9,
de patiënt: •
Noteer B (bereikt) als in de gehele periode tussen twee
Evaluatie ‘anders’/voortgangsrapportage. •
Noteer in de laatste kolom de toestand van de patiënt op het moment van overlijden.
Evaluatie en multidisciplinaire voortgangsrapportage •
Evaluatie: noteer vanaf het moment dat het Zorgpad Stervensfase is gestart onder evaluatie elk doel waarbij ‘anders’ is genoteerd.
Het Zorgpad Stervensfase bestaat uit doelen •
Alle oorspronkelijk Engelstalige doelen zijn vetgedrukt.
•
Aandachtspunten die behulpzaam kunnen zijn om doelen te
de voortgangsrapportage de ondernomen acties en/of geef een
bereiken, zijn daaronder (in gewone letter) afgedrukt.
toelichting.
•
•
Multidisciplinaire voortgangsrapportage: beschrijf vervolgens in
Gebruik waar mogelijk beschikbare richtlijnen van de organisatie en/of www.pallialine.nl.
Demografische gegevens/afslag ponsplaatje
Informatie en advies Vragen over het (gaan) gebruiken van het Zorgpad Stervensfase? Raadpleeg de handleiding of neem contact op met:
Informatie over richtlijnen palliatieve zorg, zie www.pallialine.nl. Voor nader inhoudelijk overleg kunt u als behandelend arts of met toestemming van de behandelend arts contact opnemen met: Consultatieteam Palliatieve zorg:
Telefoonnummer:
© Integraal Kankercentrum Rotterdam
Ziekenhuisversie blad
Patiënt:
Datum (dd/mm/jj):
Elke zorgverlener, die dit Zorgpad Stervensfase invult, noteert hieronder éénmalig bij eerste contact zijn/haar gegevens. Datum en tijd
Naam
Functie
Paraaf
© Integraal Kankercentrum Rotterdam
Ziekenhuisversie blad
Patiënt:
Datum (dd/mm/jj):
Deel 1 Beoordeling bij start Zorgpad Stervensfase Tijdstip (uur/minuten):
Diagnose Diagnose:
Andere ziekten die een rol spelen:
Opnamedatum:
Land van herkomst:
Lichamelijke conditie. Kruis in de kolommen aan: ja of nee. Misselijkheid
n ja
n nee
Urinekatheter
n ja
n nee
Braken
n ja
n nee
Slijmvorming (hinderlijk)
n ja
n nee
Obstipatie
n ja
n nee
Benauwdheid
n ja
n nee
Verwardheid
n ja
n nee
Pijn
n ja
n nee
Rusteloosheid
n ja
n nee
Nog in staat te slikken
n ja
n nee
Angst
n ja
n nee
Spierschokken
n ja
n nee
Anders, nl.:
Mictieproblemen
n ja
n nee
Maatregelen gericht op verbetering comfort. Kruis telkens één antwoord aan. Doel 1 Huidig geneesmiddelgebruik beoordeeld en onnodige geneesmiddelen gestopt
n ja
Doel 2 Geneesmiddelen voor subcutane en/of intraveneuze toediening ‘zo nodig’ (rescue) voorgeschreven
Betreft bijvoorbeeld medicijnen tegen pijn, misselijkheid en onrust
Aandachtspunt: misselijkheid/braken, rusteloosheid/onrust, hinderlijke slijmvorming
Doel 3 Niet-noodzakelijke verrichtingen gestopt
Betreft bijvoorbeeld bloedonderzoek, intraveneuze toediening van vocht en/of sondevoeding,
geplande (poli)klinische behandelingen
n ja
Doel 3a Besluit genomen om niet-noodzakelijke verpleegkundige handelingen te stoppen
Betreft bijvoorbeeld routinematige wisselligging, bepaling van pols, bloeddruk en temperatuur
Doel 3b Spuitenpomp aangesloten binnen 4 uur na opdracht arts
n anders
n n.v.t.
n ja
n anders
n anders
n n.v.t.
n ja
n anders
Aandachtspunt: orale medicatie indien mogelijk omzetten in subcutaan, intraveneus of rectaal
n ja, tijdstip:
n anders
n n.v.t.
n patiënt had reeds spuitenpomp bij start Zorgpad Stervensfase n bij aansluiten pomp, handtekening van verpleegkundige/verzorgende:
© Integraal Kankercentrum Rotterdam
Ziekenhuisversie blad
Patiënt:
Deel 1
Datum (dd/mm/jj):
Beoordeling bij start Zorgpad Stervensfase
vervolg
Inzicht in de situatie Doel 4
Vermogen om in het Nederlands te communiceren als voldoende beoordeeld
Patiënt:
n ja
n anders
Naaste(n):
n ja
n anders
Zo nee, ten gevolge van:
• anderstaligheid, aandachtspunt: inschakelen van een tolk
n ja
n nee
• afasie
n ja
n nee
• dementie
n ja
n nee
• andere reden, bijvoorbeeld doofheid
n ja
n nee
Doel 5
Ziekte-inzicht van patiënt en diens naaste(n) is vastgelegd
Patiënt:
comateus
n ja
n nee
Patiënt:
diagnose bekend
n ja
n anders
Patiënt:
bewust van sterven
n ja
n anders
Naaste(n): diagnose bekend
n ja
n anders
Naaste(n): bewust van sterven
n ja
n anders
n ja
n nee
n ja
n nee
Eventueel aanvullende uitleg plannen.
Niet-reanimeren beleid:
Handtekening arts (d.d.):
Is met de patiënt gesproken over palliatieve sedatie?
Datum:
Opmerking(en):
Is met de patiënt gesproken over euthanasie?
Datum:
Opmerking(en):
© Integraal Kankercentrum Rotterdam
Ziekenhuisversie blad
Patiënt:
Datum (dd/mm/jj):
Waarden/normen en levensbeschouwelijke ondersteuning Doel 6
Religieuze/spirituele behoeften zijn bepaald met de
Patiënt:
n ja
n anders
Naaste(n):
n ja
n anders
Belangrijke waarden en normen:
Godsdienst c.q. levensovertuiging:
Ondersteuning vanuit de organisatie
Naam:
Externe ondersteuning
Telefoon:
Naam:
Telefoon:
Vermeld huidige wensen en behoeften en de wensen voor, tijdens en na het sterven.
Betreft bijvoorbeeld waken, anticiperen op godsdienstige gebruiken/rituelen, betrokkenheid naaste(n) bij het afleggen, kleding na overlijden:
Communicatie - informatie Doel 7 Vastgelegd hoe naaste(n) geïnformeerd willen worden over het naderend overlijden van de patiënt
n op ieder tijdstip
n niet in de nacht
Contactpersoon (relatie):
Telefoon:
Contactpersoon (relatie):
Telefoon:
n ja
n anders
n ja
n anders
n naaste(n) blijven in instelling
Doel 8 Naaste(n) hebben (schriftelijke) informatie ontvangen
Betreft bijvoorbeeld zin van waken, zorg voor de stervende, parkeren, overnachten, eten, telefoongebruik, sanitair, etc.
Eventueel informatiefolder uitreiken.
© Integraal Kankercentrum Rotterdam
Ziekenhuisversie blad
Patiënt:
Datum (dd/mm/jj):
Doel 9 Huisarts is op de hoogte van de toestand van de patiënt
n ja
n anders
n ja
n anders
Doel 10 Het zorgplan is besproken met en uitgelegd aan patiënt
n ja
n anders
Het zorgplan is besproken met en uitgelegd aan naaste(n)
n ja
n anders
n anders
n n.v.t.
Huisarts informeren als bij hem/haar niet bekend is dat de patiënt stervende is
Doel 9a Direct betrokken zorgverleners zijn op de hoogte van de toestand van de patiënt
Hen informeren als zij niet weten dat de patiënt stervende is.
(Denk ook aan vrijwilligers, paramedici, geestelijk verzorger, activiteitenbegeleiding, tandarts, kapper, gepland onderzoek)
Het zorgplan beschrijft de multidisciplinaire zorg uitgaande van de behoeften van de patiënt
Informatiefolder ‘Sterven’ uitreiken
Doel 11 Naaste(n) heeft/hebben kenbaar gemaakt het zorgplan te begrijpen
n ja
Einde deel 1 Voordat u hier ondertekent: voor elk van de bovenstaande doelen waar ‘anders’ is ingevuld, dient op het blad Evaluatie ‘anders’/voortgangsrapportage de reden en de ondernomen actie vermeld te worden. © Integraal Kankercentrum Rotterdam
Naam:
Functie:
Ziekenhuisversie blad
Patiënt:
Datum (dd/mm/jj):
Deel 2 Beoordeling van patiëntgebonden problemen Noteer in de kolommen: B (bereikt) of A (anders). Noteer O als een doel niet beoordeeld is (beter iets dan niets invullen). Maatregelen voor pijn/comfort
Registratie om de 4 uur. Het betreft steeds de voorafgaande periode van 4 uur. 03:00
07.00
11:00
15:00
19:00
23:00
overleden :
uur
PIJN
Doel 1
Patiënt is pijnvrij Dit blijkt uit: indien wel bij bewustzijn: aangegeven door patiënt; indien niet bij bewustzijn: pijnvrij bij bewegen of verleggen. Aandachtspunt: verleggen alleen ter verbetering van comfort.
RUSTELOOSHEID
Doel 2
Patiënt is niet rusteloos Dit blijkt uit: er zijn geen tekenen van verwardheid, plukgedrag, spierschokken. Aandachtspunt: urineretentie als oorzaak uitsluiten.
SLIJMVORMING
Doel 3
De ademhaling van de patiënt wordt niet bemoeilijkt door slijmvorming Dit blijkt uit: er zijn geen tekenen van benauwdheid, ook niet als er sprake is van reutelen. Aandachtspunt: uitleg aan naaste(n).
KORTADEMIGHEID
Doel 4
Patiënt voelt zich niet kortademig Dit blijkt uit: indien wel bij bewustzijn: aangegeven door patiënt; indien niet bij bewustzijn: geen tekenen van blauwe verkleuring huid en slijmvliezen of versnelde ademhaling. Aandachtspunten: positieverandering, morfine.
MISSELIJKHEID EN BRAKEN
Doel 5
Patiënt voelt zich niet misselijk en braakt niet Dit blijkt uit: indien bij bewustzijn: aangegeven door patiënt.
ANDER AANWEZIG SYMPTOOM
(Bijvoorbeeld oedeem, jeuk), namelijk:
Behandelingen/verrichtingen
MONDVERZORGING
Doel 6
De mond is vochtig en schoon Aandachtspunt: mondverzorging tenminste om de 4 uur.
MICTIEPROBLEMEN
Doel 7
Patiënt is comfortabel Dit blijkt uit: urineafvloed is onbelemmerd. Aandachtspunten: bij urineretentie: CAD/katheter bij incontinentie/ algehele zwakte: po, inlegmateriaal of CAD.
MEDICATIE
Doel 8 Medicijnen zijn veilig en volgens voorschrift gegeven Dit blijkt uit: de medicijnen zijn voor toediening gecontroleerd door tweede verpleegkundige of arts; noteer n.v.t. als geen medicatie is gegeven. Aandachtspunt: controleer spuitenpomp tenminste 1x per 4 uur.
Voordat u hiernaast ondertekent: voor elk van de bovenstaande doelen waar ‘anders’ is ingevuld, dient op het blad Evaluatie ‘anders’/voortgangsrapportage © Integraal Kankercentrum Rotterdam
de reden en de ondernomen actie vermeld te worden. Begin elke dag met een nieuw blad.
paraaf
paraaf
paraaf
paraaf
paraaf
paraaf
paraaf
Ziekenhuisversie blad
Patiënt:
Datum (dd/mm/jj):
Deel 2 Beoordeling van patiëntgebonden problemen Noteer in de kolommen: B (bereikt) of A (anders) Noteer O als een doel niet beoordeeld is (beter iets dan niets invullen)
vervolg Registratie om de 12 uur. Het betreft steeds de voorafgaande periode van 12 uur.
Zorg voor de omgeving, bedhouding, drukplekken
11:00
23:00
overleden :
uur Doel 9
Patiënt is comfortabel en in een veilige omgeving Aandachtspunten: gewenste rust op kamer, beschermende maatregelen, houdingsverandering/ drukverminderend matras voor comfortverbetering.
Zorg voor defaecatie Doel 10 Patiënt is niet onrustig of gespannen als gevolg van buikkrampen, obstipatie of diarree Inzicht in de situatie en ondersteuning Doel 11 Patiënt is zich, zoveel als mogelijk, bewust van de situatie Aandachtspunten: uitleg bij (verzorgende) handelingen en communicatie voortzetten. Doel 12 Naaste(n) is/zijn voorbereid op de naderende dood met als doel rust en aanvaarding te bereiken Dit blijkt uit: zo aangegeven door naaste(n). Aandachtspunten: is duidelijk dat de patiënt overlijdt; wordt herkend dat de patiënt stervende is; uitleg geven over mogelijk voorkomende symptomen en wat dit kan betekenen; informatie geven over maatregelen die worden genomen om comfort van de patiënt te handhaven. Doel 13 Benodigde levensbeschouwelijke ondersteuning is gegeven Dit blijkt uit: zo aangegeven door patiënt en/of naaste(n). Zorg voor de naaste(n) Doel 14 Er is tegemoet gekomen aan de behoeften van degenen die bij de patiënt verblijven Dit blijkt uit: zo aangegeven door patiënt en/of naaste(n). Aandachtspunten: parkeren, waken, zorgen voor stervende, overnachten, eten, gebruik van telefoon en sanitaire voorzieningen. Zorg voor de zorgenden Doel 15 Zorgverleners zijn in staat de noodzakelijke zorg te verlenen Dit blijkt uit: voorhanden zijn van voldoende materialen en zorgverleners; ruimte en tijd voor zorgverleners om over hun beleving te praten/hart te luchten; duidelijke communicatie (beleidsoverwegingen duidelijk).
Bij ´anders´: vul reden(en) in op het Zorgverlenersformulier en lever dit in bij:
Einde deel 2 Voordat u hiernaast ondertekent: voor elk van de bovenstaande doelen waar ‘anders’ is ingevuld, dient op het blad © Integraal Kankercentrum Rotterdam
Evaluatie ‘anders’/voortgangsrapportage de reden en de ondernomen actie vermeld te worden. Begin elke dag met een nieuw blad.
paraaf
paraaf
paraaf
Ziekenhuisversie blad
Patiënt:
Datum (dd/mm/jj):
Evaluatie ‘anders’/voortgangsrapportage Tijdstip
Deel
Doel
(00:00)
(nr)
(nr)
Reden
Ondernomen actie
Paraaf
(eventueel uitgebreider noteren bij de voortgangsrapportage)
Multidisciplinaire voortgangsrapportage Tijdstip
Paraaf
(00:00)
© Integraal Kankercentrum Rotterdam
Begin elke dag met een nieuw blad en gebruik indien nodig meerdere bladen per dag.
Ziekenhuisversie blad 10
Patiënt:
Deel 3 Overlijden en vaststellen van de dood Let op: dit deel en doel 1-deel 3 dient door de arts ingevuld te worden. Datum en tijdstip overlijden: In aanwezigheid van:
Tijdstip schouwen: Handtekening arts:
Datum (dd/mm/jj):
© Integraal Kankercentrum Rotterdam
Ziekenhuisversie blad 11
Patiënt:
Datum (dd/mm/jj):
Zorg na het overlijden. Kruis in de kolommen aan: ja of anders. Doel 1
Procedures volgend op het overlijden zijn besproken en/of uitgevoerd
n ja
n anders
n ja
n anders
n ja
n anders
Indien ja, het van toepassing zijnde aankruisen:
n orgaan-/weefseldonatie is besproken
n obductie is besproken
n sprake van besmettelijke ziekte
n sprake van religieuze behoeften/rituelen
Doel 2 Procedure van afleggen: uitgevoerd volgens de richtlijn van de organisatie
Aandachtspunt: bespreek met naaste(n) hoe de laatste zorg aan patiënt vorm krijgt
Doel 3 Naaste(n) heeft/hebben informatie gekregen over procedures van de organisatie
Betreft bijvoorbeeld regeling mortuarium van instelling en contact begrafenisondernemer
Doel 4
Noodzakelijke documentatie of advies is gegeven aan de personen of instantie die het betreft
I. Documentatie: bijvoorbeeld het meegeven van overlijdensverklaring aan betreffende instantie
n ja
n anders
II. Advies: bijvoorbeeld verwijzing naar maatschappelijk werk of afd. Burgerzaken van de gemeente
n ja
n anders
n ja
n anders
Doel 6 Richtlijn van de organisatie m.b.t. de kostbaarheden en bezittingen van patiënt is opgevolgd
n ja
n anders
n ja
n anders
Doel 5 Brochure over rouwverwerking is verstrekt
Familie aanwezig op afdeling tot (bv.: 00:00):
Verleende nazorg:
Aandachtspunten: alle bezittingen en kostbaarheden meegeven aan naaste(n), achtergebleven bezittingen/kostbaarheden van de patiënt noteren en op een veilige plaats opbergen
Doel 7 Er is contact opgenomen met de huisarts betreffende het overlijden van de patiënt
Aandachtspunt: tevens overige betrokken disciplines informeren
Indien ja, datum noteren (dd/mm/jj):
Einde deel 3 Voor elk van de bovenstaande doelen waar ‘anders’ is ingevuld, dient op het blad Evaluatie ‘anders’/voortgangsrapportage de reden en de ondernomen actie vermeld te worden. Heeft u de 4- en 12-uursregistratie tot overlijden ingevuld? © Integraal Kankercentrum Rotterdam
Naam:
Functie:
Ziekenhuisversie blad 12
Patiënt:
Datum (dd/mm/jj):
Medische afspraken Deze bijlage is toegevoegd om behandelingen, die in opdracht van de arts of door de arts worden uitgevoerd, te noteren. Dienstdoende/vervangende artsen krijgen hierdoor snel inzicht in de voorgeschreven medische interventies. Datum en tijdstip
Arts
Paraaf
© Integraal Kankercentrum Rotterdam
Ziekenhuisversie blad 13
Patiënt:
Datum (dd/mm/jj):
Interventies Dit blad kan gebruikt worden om een overzicht te geven van de (verpleegkundige) interventies die nog worden toegepast nadat het Zorgpad Stervensfase is gestart, zoals bijvoorbeeld stomazorg, wondverzorging. Datum en tijdstip
Paraaf
© Integraal Kankercentrum Rotterdam
Ziekenhuisversie blad 14
Patiënt:
Datum (dd/mm/jj):
Verslaglegging gesprekken Ten behoeve van multidisciplinair gebruik.
Datum en tijdstip
Paraaf
© Integraal Kankercentrum Rotterdam
Ziekenhuisversie blad 15
Patiënt:
Datum (dd/mm/jj):
Zorgverlenersformulier Evaluatie ‘anders’ bij Deel 2 doel 15, reden(en) ‘anders’.
Datum en tijdstip
Indien contact gewenst is, noteer hieronder uw naam of neem zelf contact op met: © Integraal Kankercentrum Rotterdam
of met de vertrouwenspersoon.
Eventueel naam/paraaf