Vragen en antwoorden rond de opening van een opvangcentrum voor asielzoekers in de voormalige Corsendonk Apartements in Turnhout Op dinsdag 6 oktober organiseerde Fedasil een informatiemoment voor de buurt over de opvang van asielzoekers in studio’s en appartementen in de Heilig Hartstraat in Turnhout. Ook het stadsbestuur en de politie waren daarbij aanwezig. Het consortium Corsendonk-G4S organiseert de opvang op deze locatie in opdracht van Fedasil. Op het informatiemoment voor de buurtbewoners werden heel wat vragen gesteld en beantwoord. We lijsten deze graag even op voor u in dit document, want mogelijk zit ook u met dezelfde vragen.
Algemene vragen Wie of wat is Fedasil? Fedasil is het federaal agentschap voor de opvang van asielzoekers. Sinds oktober 2014 staat Fedasil onder het toezicht van de staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken. Fedasil is verantwoordelijk voor de opvang van asielzoekers en andere doelgroepen en garandeert de kwaliteit en de conformiteit binnen de verschillende opvangstructuren in Belgie. Daarnaast coördineert Fedasil de vrijwillige terugkeerprogramma’s voor nieterkende vluchtelingen. Wat is het verschil tussen een vluchteling en een asielzoeker? Een asielzoeker is een niet-Belgische persoon die bescherming en meestal ook opvang heeft gevraagd bij de Belgische overheid, terwijl zijn of haar asielaanvraag loopt. Iemand wordt erkend als vluchteling als hij of zij een gegronde vrees heeft voor vervolging wegens onder andere etnische afkomst, godsdienst, nationaliteit in eigen land. Medische of economische redenen zijn geen geldige reden om als vluchteling erkend te worden. Hoeveel kandidaat-vluchtelingen in België komen er per dag bij? Op dit ogenblik worden er dagelijks een 250-tal asielaanvragen behandeld. Dagelijks zijn er hierdoor ongeveer 200 extra plaatsen (bed-bad-brood) nodig voor de opvang van deze mensen in België. Een klein aandeel asielaanvragers vraagt geen opvang, omdat men bijvoorbeeld bij kennissen of familie onderdak kan vinden.
1
Vragen over de beslissing om asielopvang te voorzien op deze locatie in Turnhout Waarom heeft Fedasil via een externe aanbesteding gezocht naar een opvangcentrum zoals dit in Turnhout? Fedasil is de beheerder van het opvangnetwerk en organiseert zelf opvangplaatsen in de open centrale centra, zoals Arendonk of het Klein Kasteeltje in Brussel. Daarnaast werkt het ook samen met partners zoals het Belgische Rode Kruis, Vluchtelingenwerk Vlaanderen en Ciré om een deel van de opvang te organiseren. Door het grote aantal vluchtelingen dat momenteel asiel aanvraagt, was die capaciteit echter te klein geworden. Daarom zijn er externe aanbestedingen geweest die uiteindelijk op de ministerraad van de federale regering op 11 september gegund werden. Daarvan is er een gegund aan het consortium Corsendonk-G4S in Turnhout, die de opvang van asielzoekers ter plaatse volledig organiseert en coördineert. Waar bevindt het opvangcentrum in Turnhout zich exact? In de Heilig Hartstraat 49 in de voormalige Corsendonk Apartments. Vanaf wanneer komen er asielzoekers naar het opvangcentrum in Turnhout? Op donderdag 8 oktober of ten laatste op maandag 12 oktober komen de eerste asielzoekers aan. Ze zullen gegroepeerd toekomen per bus. Hoe lang zullen in het opvangcentrum asielzoekers blijven? De opdracht is gegund voor een periode van één jaar. Dit kan eventueel verlengd worden. Als er geen nood meer is aan opvangcentra, welke centra sluiten dan als eerste? Als er geen extra nood is aan opvangcentra, sluiten eerst de centra die via een externe aanbesteding zijn geopend. Dit opvangcentrum hoort daar dus bij. Hoe komt het dat de inwoners van Turnhout zelf niets te zeggen hebben in de beslissing om hier een opvangcentrum te openen? Dat is een politieke beslissing van de federale regering geweest. Medewerkers van Fedasil zijn iedere dag op zoek naar nieuwe opvangplaatsen. Dat gebeurt op uitnodiging van gemeentes of andere instanties, maar ook via eigen prospectie. In dit geval ging het om een externe aanbesteding. Op basis van die externe aanbesteding heeft de ministerraad op 11 september verschillende privé-bedrijven de opdracht gegund om opvangcentra in te richten en uit te baten. Het consortium Corsendonk-G4S is een van die privé-bedrijven. Dit dossier is dus verplicht voorgelegd aan de ministerraad. De ministers hebben de definitieve goedkeuring gegeven om hier een opvangcentrum te openen. Hoe komt het dat Stad Turnhout zo laat heeft gecommuniceerd over de komst van het opvangcentrum? De beslissing om in Turnhout een opvangcentrum te openen is pas op vrijdag 11 september gevallen. Toen dat bekend werd, heeft de stad meteen contact opgenomen met het kabinet van staatssecretaris Francken. 2
Stad Turnhout betreurt dat er geen overleg is geweest of advies is gevraagd over deze beslissing, maar respecteert wel de keuze. Turnhout vraagt wel aan de hogere overheid om de stad te steunen op een aantal vlakken, ook financieel, om goed om te kunnen gaan met de uitdagingen die gepaard gaan met de komst van nieuwe asielzoekers in de stad. Het stadsbestuur wil de asielzoekers immers zo goed mogelijk ontvangen. Zijn er reeds nieuwe aanbestedingen of voorstellen om een tweede opvangcentrum in Turnhout te openen bekend bij het stadsbestuur? Nee, in Turnhout zijn er voorlopig geen nieuwe initiatieven bekend om in te tekenen op een eventuele tweede externe aanbesteding. Indien wel, zal rekening gehouden worden met het verzoek van de stad om gehoord worden.
Vragen over het profiel van de asielzoekers Hoeveel personen zullen er opgevangen worden? In het gebouw is plaats voorzien voor 377 mensen. Er staan gemiddeld zes (stapel-)bedden per kamer. Welke personen komen er naar het opvangcentrum in Turnhout? Elke dag maakt Fedasil de puzzel over welke asielzoekers in welke centra terecht komen. Die samenstelling is onder meer afhankelijk van het type persoon dat asiel aanvraagt: alleenstaande man, alleenstaande vrouw, gezinnen, personen met fysieke kwetsbaarheden … In Turnhout komen er waarschijnlijk meer gezinnen, omdat de infrastructuur eerder hiervoor geschikt is. Zijn er in Turnhout ook minderjarige kinderen? Zonder ouders? Zo ja, hebben die een voogd? Er zijn een aantal niet-begeleide minderjarige asielzoekers in Turneia aangekomen. Turneia waakt erover dat zij aangepaste opvang krijgen. Het voogdijschap wordt geregeld door de dienst Voogdij van de Federale overheid, Stad Turnhout moet daarvoor niets doen. Zijn de asielzoekers medisch gecontroleerd? Bij hun aankomst op de dienst dispatching in Brussel worden de asielzoekers, na hun identificatie en registratie, gecontroleerd op TBC en fysieke kwetsbaarheden. Wanneer ze toekomen in het centrum, krijgen ze een grondigere medische check-up.
Vragen over de veiligheid in en rond en het opvangcentrum Hoe wordt de veiligheid in en rond het opvangcentrum gegarandeerd? In het opvangcentrum is er 24u/24u toezicht en zelfs camerabewaking. Daarnaast dienen de asielzoekers zich te houden aan het huishoudelijk reglement. De politie en de wijkagenten zullen extra patrouilles in de buurt uitvoeren en er zal regelmatig overleg met de gemeente en de politiediensten zijn. Eventuele overlast in de omgeving wordt op deze manier zo snel mogelijk gerapporteerd en opgelost.
3
Ik heb een klacht over de bewoners van het opvangcentrum. Waar kan ik terecht? Heeft u klachten of ondervindt u op enige manier overlast? Dan kan u terecht bij de coördinator van het centrum op het nummer 014 40 07 31. Wat zijn de eerdere ervaringen van Fedasil inzake veiligheid met opvangcentra? Er zijn geen statistieken voorhanden die een stijging van de criminaliteit of een grotere onveiligheid in de buurt van opvangcentra aantonen. Maar dat neemt niet weg dat er af en toe wel incidenten in opvangcentra gebeuren. Mogen buurtbewoners ook het centrum binnen? Er volgen zeker georganiseerde bijeenkomsten en momenten voor de buurtbewoners in het centrum, maar het is niet de bedoeling dat buurtbewoners zomaar op eigen initiatief binnen en buiten lopen in het centrum. Het zal immers sowieso al drukbevolkt zijn. Wat is het buurtoverlegcomité waarvan sprake is? Om voeling met de buurt en het opvangcentrum te houden en om snel kleine samenlevingsproblemen op te lossen, zal er regelmatig een overlegvergadering plaatsvinden met vertegenwoordigers van de buurt, de coördinator van het centrum en de wijkagent. Wilt u zich opgeven voor dit buurtoverlegcomité? Contacteer het opvangcentrum dan via 014 40 07 31.
Vragen over de leef- en woonomstandigheden van de asielzoekers Krijgen de asielzoekers geld? Iedere asielzoeker krijgt dagelijks geld in de vorm van maaltijdcheques. Dat gaat over ongeveer 5 euro per dag voor een volwassene. Daarnaast ontvangt hij of zij per week ongeveer 7,40 euro zakgeld. De middelen die men in handen krijgt, zijn dus beperkt. Wordt er gekookt voor de asielzoekers? Nee. De focus in het opvangcentrum ligt op de zelfredzaamheid van de bewoners, dus er wordt geen vaste catering voorzien. Het is de bedoeling dat de bewoners met hun maaltijdcheques (ongeveer 5 euro per dag per volwassene) zelf inkopen doen en eventueel samenleggen met andere bewoners om gezamenlijk te koken. Is er personeel of begeleiding voorzien in het opvangcentrum? Er is een team van 20 mensen aangesteld om de opvang, begeleiding en verzorging in het centrum te voorzien. De aangestelde coördinator van het opvangcentrum, die het team leidt, heeft 15 jaar ervaring met de opvang, integratie en inburgering van asielzoekers en vluchtelingen. De andere teamleden hebben elk hun eigen expertise. Het gaat onder andere om maatschappelijke assistenten, tolken, opvoeders en verpleegkundigen. Er komen 377 asielzoekers naar Turnhout. Waarom zoveel? De gunning is toegewezen op basis van de criteria uit de aanbesteding. Die criteria zijn identiek aan de vereisten voor opvang in samenwerking met andere partners zoals het Belgische Rode Kruis, Vluchtelingenwerk Vlaanderen en Ciré.
4
Een van de criteria is dat er 4 à 5 vierkante meter per persoon minimaal moet voorzien zijn, een criterium dat in het opvangcentrum in Turnhout ruimschoots gehaald wordt, en dat terwijl de beschikbare capaciteit ten volle benut wordt. Worden verschillende religies en bevolkingsgroepen samen gezet in het opvangcentrum? Ja, want de nadruk ligt op een constructieve houding om samen te leven. Worden er erediensten gehouden in het centrum? Neutraliteit qua godsdienstbeleving is zeer essentieel binnen het centrum. Daarom organiseren we er geen erediensten of worden hier geen ruimtes voor ingericht. Wel geven we de asielzoekers de adressen van nabijgelegen kerken en moskeeën. Zijn er medewerkers in het opvangcentrum die de taal spreken van de asielzoekers? Het 20-koppig team is zeer divers en er is ook iemand die Arabisch spreekt. Bovendien kan het team rekenen op een netwerk van mensen die specifieke buitenlandse talen spreken voor extra ondersteuning. Langs waar mogen/moeten de asielzoekers het centrum binnen en buiten? Er komt een huishoudelijk reglement dat voorschrijft dat ze enkel via de hoofdingang binnen mogen, en dus niet via de garages of kelders die ook gebruikt worden door andere mensen. Zijn er individuele ruimtes waar asielzoekers even tot rust kunnen komen of kunnen rekenen op meer privacy? Er worden geen aparte ruimtes voorzien met extra privacy. Wel is er een recreatieruimte waar de bewoners onder andere kunnen pingpongen, kaarten of de computer kunnen gebruiken om online te communiceren. Hoe wordt de gezondheidszorg voor de asielzoekers georganiseerd? Turneia heeft de opdracht en de middelen om noodzakelijke medische zorg te voorzien voor haar bewoners. Er zijn al artsen waarmee Turneia samenwerkt. Zwangere vrouwen worden opgevolgd en kunnen naar het ziekenhuis als zij moeten bevallen. Turneia betaalt de kosten verbonden aan deze zorgen. Mag je persoonlijke cadeaus of gebruiksvoorwerpen geven? Kunnen we iets extra’s zoals kaas naar het centrum brengen? Wij raden aan om giften zoals kleding en meubilair zoveel mogelijk via de organisatie van Turneia te laten verlopen. Dit om mogelijke problemen met bewoners van Turneia te voorkomen. Dat neemt niet weg dat in een persoonlijk contact een vrijwilliger natuurlijk iets kleins mag of kan schenken aan een bewoner. Geldbedragen geven aan een bewoner van het opvangcentrum wordt ten stelligste afgeraden. Kunnen de bewoners van het centrum op korte termijn leren fietsen zodat ze hun kinderen met de fiets naar school kunnen brengen in plaats van te voet? Moeten we een oproep lanceren voor goede tweedehandsfietsen (klein & groot)? De medewerkers van Buurtsport leren al verschillende jaren mensen fietsen op individuele basis. Dat kan ook voor de bewoners van Turneia, maar natuurlijk niet voor
5
iedereen ineens. Er zal een oproep gedaan worden om fietsen voor volwassenen en kinderen te schenken. Via de dienst Preventie zullen deze fietsen zo nodig in orde gemaakt worden. Medewerkers van Preventie zullen bewoners van Turneia zo mogelijk in groep leren fietsen. Ook hiervoor zullen vrijwilligers gevraagd worden.
Vragen over de activiteiten overdag en de begeleiding door vrijwilligers Hoeveel vrijwilligers telt Turnhout? Op dit moment zijn er 184 personen (iets meer, soms gaat het over een koppel) geregistreerd als kandidaat-peter of -meter. Wie is onze contactpersoon? Verloopt elk contact via e-mail? U kunt mailen naar
[email protected] . Uw mails komen dan terecht bij Mie Van Schaeren, Leen Van den Putte en Bieke van Riel. Zij clusteren, verdelen en reageren op uw e-mails. Rechtstreekse communicatie verloopt hoofdzakelijk via e-mail, eventueel via telefoon. Welke taken krijg je als meter? Word je meter van 1 vaste persoon of is dit telkens iemand anders? Stad Turnhout kiest ervoor om in een eerste fase geen ‘vaste’ relaties aan te bieden tussen peters of meters en asielzoekers uit Turneia. Onze ervaring leert dat dit zeer traumatisch kan zijn op het moment waarop betrokkenen uit Turnhout (moeten) vertrekken. Ongeveer 40 % van de bewoners van Turneia zal niet erkend worden als vluchteling (gemiddeld wordt ongeveer 60 % wel erkend). Daarnaast kunnen er ook andere redenen zijn om te verhuizen (naar familie of vrienden buiten Turnhout, naar een ander centrum ...). De term ‘peters en meters’ is daarom misschien niet helemaal accuraat. Wij spreken liever over ‘vrijwilligers’. Vrijwilligers zullen, op basis van concrete vragen en op basis van wat zij hebben ingevuld op de infofiches, gevraagd worden of zij bepaalde activiteiten kunnen/willen uitvoeren of begeleiden. Op die manier kan men toevallig meerdere malen bij dezelfde mensen terechtkomen, maar de kans is groter dat dit telkens iemand anders is. In welke taal communiceer ik met de vluchteling? Kunnen wij beroep doen op een tolkendienst? Tolken werden en worden ingezet voor sommige situaties, zoals bijvoorbeeld bij de eerste schooldag voor de kleuters, kinderen en jongeren van Turneia. Tolken zijn momenteel echter overbevraagd. Voor de meeste opdrachten zullen er dus geen tolken aanwezig zijn. Sommige bewoners van Turneia spreken een contacttaal, zoals Engels, maar anderen spreken enkel een taal die de meesten van ons niet spreken (Arabisch, Dari …). In dergelijke situaties zal het een kwestie zijn van ‘uitleggen met hand en tand’, eventueel met pictogrammen, met foto’s, met afbeeldingen… In een volgende infosessie zullen we extra aandacht besteden aan communicatie.
6
Varia Hoe verloopt procedure na positieve evaluatie als in een later stadium ook gezinsleden overkomen? Als een bewoner van Turneia erkend wordt als vluchteling, heeft die 2 maanden tijd om huisvesting te vinden. Nadien kan hij zijn gezin laten overkomen. Afhankelijk van een aantal factoren, waaronder afkomst, zijn de voorwaarden voor gezinshereniging verschillend. Er wordt opgeroepen om materiaal (vb . schoolgerief, kinderbedjes ...) te geven. Wordt dat eigendom van het centrum of mogen mensen dit houden? Kinderbedjes en ander meubilair aangekocht door het opvangcentrum, blijven eigendom van het opvangcentrum. Schoolgerief, kleding, kinderbedjes ... alle spullen die geschonken werden, blijven eigendom van de mensen zelf. Welk materiaal is er nodig? Omdat Turneia niet over voldoende stockageruimte beschikt, vragen de verantwoordelijken om niet meer massaal kleding en/of speelgoed te schenken. Momenteel wel nodig: schoenen maat 40 tot en met maat 45, jassen voor magere, kleine mannen, zwem- en turngerief voor kinderen en grote kookpotten van 3 tot 6 liter. Check de facebookpagina ‘Allemaal kinderen’ waar concrete vragen gepost worden! Waarom komt er geen extra aandacht voor de daklozen in Turnhout? Iedere dakloze in Turnhout wordt actief benaderd en aangesproken om hen onderdak aan te bieden. Maar een aantal mensen weigeren dit. Dit is hun vrije keuze. In ieder geval laten we daklozen in Turnhout zeker niet in de kou staan. Zij kunnen steeds rekenen op gepaste opvang indien ze dit wensen.
7
